nr.06 ’08 kwartaaluitgave woningstichting trudo
FOTOGRAFIE: BOUDEWIJN BOLLMANN
04—05
inhoud
D U O H N I inhoud
lev nr.06 ’08
18 D E B HELDEN VA OULERV N... A In deze RD ZUID bijzo
ndere w winkels inke a ouderw l meer dan vij lstraat bestaa ftig jaa n somm ets goe re d ig gebruik . elijke re De slager en n is de sfeer n e de kaa cept en bijzond sboer k og ere mo de juwe ennen m altijd ti li je jd voor enten in je lev er leeft mee m een pra en. Hie r hebbe et alle atje. n ze no g
06
SCOOP
10
strijp-s
16
18
22
22 L EVGO
28
ZERS
LEVgoz e denken rs: mensen die e Flow Pro n onderneme vooruit willen , n in hiph vider is zo'n o d zijn. Mense progressief op gere n met le rganisa lateerd tie, ges alleen b f. ea pe li kennis ng-bling, het ctiviteiten. “ cialiseerd Hiphop gaat om over de is cultuur k en ech nowledge en niet t talent. skills: ”
32
fenomeen
42
52
54
56
n sante e interes ditie maak , e d n e re inspire hoven. Deze n jaar or aan d lt je vo ners van Ein : na zeventie n waar te s V E s o e L n w e e t in rt a a e a d n str ie M intrigere met de famil Johannesburg f … a e is t d n ie n je ke huis in og steeds n is hun n klussen . Maar het is k tu ts s n u k
voorbeeldig Project VoorUit
34
56 WI
levgozers Flow Provider
PARELTJE Zylom - Realgames
46
AAR
de helden van... Boulevard Zuid
/W E/WAT
PARELTJE Hippe Hond
60
cultuur MAD Emergent Art Center Jaarverslag Kleur bekennen PARELTJE Turkse winkel Ekin infographic Politieke betrokkenheid wie/wat/waar Fam. Martens
woning in focus Adam Kalkin
64
reportage
68
karakter IN ZICHT
70
vraag en aanbod
06—07
scoop
scoop
lev nr.06 ’08
FOTO BOVEN: LINDA ADRIAENS
BEELD ONDER: ADRIAAN GEUZE
Torenallee anno 2008
Torenallee anno 2020
08—09
scoop
scoop
lev nr.06 ’08 F OTO G
R A FIE :
BOUDE
W IJ N B
OLLMA
NN
T M AQ U E
EERSTE SLEUTEL TWEEDE FASE KRUIDENBUURT
Met de wijkvernieuwing in de Kruidenbuurt krijgt ook de gelijknamige stichting voor buurtbeheer een nieuw onderkomen. Inmiddels is het contract getekend voor de nieuwe Buurtinformatiewinkel door Thom Aussems en Toon Hendrikx, de voorzitter van de SBK. Op de begane grond van de torenflat op het Kalmoesplein is door woningcorporatie Trudo en door een bijdrage van de gemeente een flinke ruimte beschikbaar gesteld en ingericht. De nieuwe informatiewinkel is in mei geopend, de formele opening is in september. Meer informatie op www.woneninstratum.nl.
SORRY! In de vorige editie van LEV is helaas een foutje geslopen. Niet Rob maar Franca Gilsing heeft de tekst van de rubriek ‘Woning in focus’ geschreven. Franca, bij deze onze excuses!
T A RC H
IT ECTS
DAG VAN DE ARCHITECTUUR 2008
Op maandag 19 mei is de eerste sleutel van fase 2 in de Kruidenbuurt uitgereikt aan Wilma Verwimp. Trudo-directeur Thom Aussems benadrukte nog maar eens dat wijkvernieuwing meer is dan het stapelen van stenen. Het doel van wijkvernieuwing is dat mensen goed in hun vel zitten en nieuwe kansen krijgen in het leven. Fase 2 van de nieuwe Kruidenbuurt bevat 194 woningen, waarvan 102 huurwoningen en 92 koopwoningen. Alle huurwoningen zijn verhuurd, ook alle 37 Slimmer Kopen® -woningen zijn verkocht, waarvan 41% aan mensen uit de fasen 3 en 4 van de Kruidenbuurt. De totale investering van fase 2 bedraagt ca. 45 miljoen euro. De laatste woningen van fase 2 worden volgend jaar april opgeleverd. Momenteel zijn nog ca. 15 hoeksteenwoningen te koop. Interesse? De verkoop vindt plaats door Trudo/ vb&t aan de Vestdijk.
TE : NE X
Architectuur onder de aandacht brengen bij een zo groot mogelijk publiek, dat is al twintig jaar het credo van de Dag van de Architectuur. Dit is een initiatief van de Bond van Nederlandse Architecten en wordt georganiseerd in samenwerking met onder meer gemeente Eindhoven, lokale architectuurcentra, culturele instellingen, architecten en vele vrijwilligers. Tijdens deze dag willen zij het grote publiek een interessant aanbod van bijzondere gebouwen voorschotelen. De Dag van de Architectuur 2008 staat in het teken van Politiek & Architectuur. F OTO G
R A FIE :
RO D E K
RU IS
8000 MILES CHALLENGE Zes Eindhovense studenten hebben een ludieke actie opgezet. Komende zomer zullen zij met twee auto’s een afstand van ongeveer 8.000 mijl (ruim 13.000 kilometer) afleggen. Door vanuit Eindhoven naar Mongolië te rijden steunen zij het Rode Kruis. Het doel: voorkomen dat ouderen in Kirgizië op straat komen te staan en vluchtelingen in Mongolië toegang geven tot gezondheidszorg en sociale voorzieningen. Dit is natuurlijk een hele uitdaging, maar er zijn mensen die dagelijks voor een grotere uitdaging staan. Dus hoe meer geld ze inzamelen voor deze projecten hoe groter de voldoening zal zijn om deze 13.000 km af te leggen. Wil je zelf ook iets doen? Dat kan! Met een donatie van € 15,- kan het opvangtehuis in Kirgizië al een dag langer open blijven of kunnen de mensen die van het platteland in Mongolië richting de stad verhuizen ondersteund worden. Als je € 30,- of meer doneert krijg je een persoonlijk kaartje van het team tijdens de reis. Of koop een voetbal voor € 75,-, die zij onderweg zullen uitdelen aan kinderen en lokale bevolking. Als je wilt kun je nog een persoonlijke boodschap of je bedrijfslogo op de bal laten zetten. Bij terugkomst zal het team laten zien bij wie, waar en hoe jouw voetbal is terechtgekomen. Kijk voor meer informatie op www.8000miles.nl of the8000miles. hyves.nl.
IM P R ES
S IE : H O
EN A RC
H IT ECT
EN
Op 22 juni wordt in Eindhoven, in de markthal in Woensel-West, een toepasselijk evenement georganiseerd. Het programma start om 13.30 uur met een rondleiding door de wijk en een film in de markthal. Vanaf 15.00 uur start het ‘krachtevenement’ waarbij verschillende sprekers te gast zijn. Erik Wiersema van het bureau ADP vertelt over het werkplan voor de integrale wijkvernieuwing Woensel-West: ‘Omdat smaken verschillen’. Architect Magdaleen Kroese spreekt over het nieuwe spilcentrum, wat gerealiseerd zal worden aan de Boschdijk in Woensel-West. Tenslotte spreekt Thom Aussems over de plannen van Trudo in de wijk. Om 16.00 uur sluit wethouder Mary Fiers de dag af, waarna aansluitend tot 18.00 uur ruimte is voor een borrel voorzien van een muzikale omlijsting door kinderen van het CKE. Iedereen is van harte welkom!
EERSTE HUURLOFTS IN DE HOGE RUG
Meer informatie op www.bna.nl/ dvda/nl/home en www.architectuurcentrumeindhoven.nl.
Geïnteresseerd in een betaalbare, flexibel in te delen huurloft op Strijp-S? Stuur dan een mail naar
[email protected]. Op www.klokgebouw.nl kun je meer informatie vinden onder: business – op termijn te huur – hoge rug SAN.
Over een paar jaar is de ‘Verboden Stad’ definitief getransformeerd tot een levendig gebied, waar het goed vertoeven zal zijn. Trudo presenteerde onlangs de tekeningen en plannen voor de eerste huurlofts in de Hoge Rug op Strijp-S. Spannend, want de industriële ruimtes zijn niet standaard. Denk aan vier meter hoge plafonds en in verschillende groottes qua oppervlakte. De huurlofts in de Hoge Rug worden basaler dan die in de Lichttoren. Daardoor zijn ze ook betaalbaarder en beschikbaar voor een grotere doelgroep. Alle ruimtes zijn zelf in te delen. Dus de huurder kan zelf bepalen of hij kiest voor één grote ruimte, of juist voor extra kamers. Door de hoge plafonds zijn de lofts heel geschikt voor een vide. De woningen komen op de derde tot en met zesde verdieping van het middelste gebouw van de Hoge Rug. Dit Rijksmonument kan ook verschillende gezamenlijke ruimtes gaan herbergen, exclusief beschikbaar voor de huurders. Over de invulling van die ruimtes wordt gepraat met mogelijke toekomstige huurders. Zo zou er bovenop het gebouw best een daktuin kunnen verrijzen. Zo’n vijftig geïnteresseerden kwamen afgelopen woensdag 21 mei kijken en luisteren wat de plannen inhouden. Je leest meer hierover op pagina 14 in deze LEV!
strijp-s
N I R U U T N K E O I V R A B A F OP K E D T N O DE BE
UK
TORENA
EN
LA
TEKST: DANIELLE LINDERS
lev nr.06 ’08
strijp-s
FOTOGRAFIE : MAAIKE VAN DEN BEMT
10—11
AN
PH
LLEE
ILI
TE
LA
AN
Vraag beeldend kunstenaar en ontwerper Hugo Vrijdag na te denken over hoe je kinderen enthousiast kunt krijgen voor techniek en innovatie en hij schrijft een sprookje. “Dat doe ik altijd als ik tegen een probleem aanloop.” Nu werkt hij aan een nieuwe belevenis op Strijp-S: De Ontdekfabriek. Wanneer Hugo vertelt, klinkt het net zo spannend als in een sprookje. Zijn ogen krijgen een mysterieus lichtje en zijn stem daalt. Hugo Vrijdag (37) werkt samen met Chris Voets (37) en anderen aan De Uitvinders. Ontstaan uit het sprookje dat Hugo schreef voor zijn afstuderen aan de Design Academy. Daar komt een team in voor (De Uitvinders), dat van een simpel machientje een bijzonder voertuig maakt. “Een voertuig dat kan vliegen en wat al niet meer, om obstakels die ze onderweg tegen komen te overwinnen.” Hugo en de zijnen werkten meer sprookjes uit, waarbij kinderen worden uitgenodigd om mee te doen. “Bij het sprookje ‘de Waanzinnige Karavaan’ stopten we bijvoorbeeld voor het einde met de zin: ‘En alle kinderen gingen aan de slag’. Dan mochten zij speciale voertuigen voor de koningin uit het sprookje gaan maken.” Zijn verhalen gebruikt Hugo om problemen op een andere manier te bekijken en kinderen te stimuleren met oplossingen te komen en mee te doen. “En die methodiek slaat
aan. Normaliter wordt simpelweg tegen kinderen gezegd: Techniek is leuk. Of: Lassen is leuk. En dat is niet per se waar. Met ons mag je mee op avontuur.” Levensecht
Inmiddels zijn De Uitvinders een aantal succesvolle presentaties, exposities, (animatie) verfilmingen en projecten verder. Zo besloot Trudo eind vorig jaar twee weken en drie weekenden lang een van de gebouwen op Strijp-S beschikbaar te stellen voor ‘De Uitvinders en de Verdronken Rivier’. “In dit project kwam alles samen. Kinderen gingen onder begeleiding van studenten van technische opleidingen objecten maken die de avonturiers uit het verhaal nodig hadden. Het was een soort vuurdoop. We deden op vrijdagochtend de deuren open en daar stonden 150 schoolkinderen. Ellende! Niks deed het nog! ‘s Avonds dachten we: aha, zo moet het dus.” Met die kennis en ervaring op zak durfden De Uitvinders het aan om met ver-
schillende partijen na te denken over een ruimte in Eindhoven waar techniek en innovatie bereikbaar is voor kinderen. “Trudo bood ons ruimte aan in de Hoge Rug. Strijp-S is een geweldige plek voor ons en andere initiatieven. Daar vóel je de oude techniek. En wij brengen die weer tot leven.” ”HOPELIJK kunnen we in september van start en in januari gaan bouwen. De eerste drie, vier jaar zal de Ontdekfabriek onder constructie zijn. Maar dat is ook een deel van de charme. De Ontdekfabriek bouwt zichzelf.” De Ontdekfabriek
Het conceptverhaal dat Hugo schreef voor de Ontdekfabriek gaat dan ook over een oude fabriek waar vroeger dingen werden gemaakt. “Een verwend meisje van twaalf raakt verdwaald in de fabriek. Er zijn allerlei mensen stiekem aan het werken. Er is bijvoorbeeld een zonnestelsel van oude klokken en ze begint te vragen hoe dat
in elkaar zit.” Hoe het verhaal precies afloopt, weet Hugo nog niet. “Het basisconcept zijn de verhalen en werkplaatsen. Van daaruit moet de Ontdekfabriek ontstaan. Stel je voor: kinderen komen erachter dat het spannende verhaal van de Ontdekfabriek nog echt bestaat ook!” Voor de werkplaatsen ziet hij allerlei types voor zich: een echte klokkenmaker, een verstrooide professor (‘die zit ook nog ergens verborgen, dat weet ik zeker’), maar ook speciale werkplaatsen voor studenten van bijvoorbeeld de Design Academy, Fontys of de TU/e. “Kinderen moeten er welkom zijn om te kijken, maar ook zelf aan de slag kunnen. Dan is de cirkel fascinatie-inspiratieontwerp-realisatie rond.” Wil je meer weten over De Uitvinders en hun Ontdekfabriek? Kijk op www.deuitvinders.com en houd de website www.deontdekfabriek.nl in de gaten voor nieuws. Meer over het werk van initiatiefnemer Hugo Vrijdag vind je op www.ateliervrijdag.nl.
strijp-s
E, L Y T S E F I L N E E T R S E A G STO E K J I L E D N VRIE BE
UK
TORENA
EN
LA
AN
PH
LLEE
TEKST: DANIELLE LINDERS
lev nr.06 ’08
strijp-s
FOTO: FLEXX_N ENTERTAINMENT
12—13
ILI
TE
LA
AN
Zes dagen per week dreunen er ’s avonds beats, driehoog in het Klokgebouw. Sandy Provacia en zijn team zorgen dat iedereen zich met de beste moves in het zweet danst. Illegale feestjes?! Nee, de Flexx_ n Entertainment dansschool gaat los. Het zijn voornamelijk lessen in dansen geïnspireerd door hiphop, die de sympathieke initiatiefnemer en eigenaar Sandy Provacia (29) geeft. De Flexx_n Entertainment school noemt hun dansstijl ‘Da Urban Groove Flavour’. Eens per week leven ze zich bovendien uit in een Caribbean House dansles. “Met invloeden uit salsa, snelle beats en nog veel meer verschillende stijlen”, legt Sandy uit. Het oprichten van een dansschool waar iedereen “DE SFEER HIER IS ANDERS DAN BIJ ANDERE DANSSCHOLEN. WIJ STREVEN VOORAL NAAR PLEZIER IN HET DANSEN, IN EEN OMGEVING WAAR KINDEREN, TIENERS EN VOLWASSENEN RESPECTVOL MET ELKAAR OMGAAN.”
welkom is, was zijn jongensdroom. “Ik kwam tien jaar geleden van Curaçao naar Nederland om te studeren, maar dansen is altijd mijn passie geweest”, vertelt Sandy. “Nu heb ik een eigen dansschool waar ik trots op ben. Er hangt een heel leuke sfeer bij ons, dat is denk ik het belangrijkste.
Hiphop is een stoere lifestyle, maar het hangt van de dansschool af hoe je het brengt. De meesten doen dat een beetje intimiderend, vind ik. Wij pakken het liever heel vriendelijk aan.” Dansen in het Klokgebouw
“De samenstelling van onze klassen is ook van alles door elkaar. Kleuren, rassen, alles. Inmiddels hebben we al tweehonderd mensen bij ons dansen, van 5 jaar oud, tot 45. Een jaar lang oefenen we om tijdens onze eindshow alles samen te brengen in een grote, theaterachtige show.” Sinds 2006 heeft hij lokalen in het Klokgebouw. Vanaf augustus trekken Sandy en zijn studenten in bij Popei, een stukje verderop in het gebouw. “Dat is voor ons een goede springplank naar het volgende ding. Ik hoop hier ooit een eigen zaal of pand te hebben, zodat we uit kunnen groeien tot een hele grote dansschool, met wel vijfduizend leden.”
Zelf zien? Kom 22 juni aanstaande naar de eindshow van Flexx_ n Entertainment in het Klokgebouw, op Strijp-S. De zomervakantie komt eraan, dus meedoen aan nieuwe lessen kan daarna weer. Kijk op www.flexx-n-entertainment.com voor alle informatie over deze energieke gasten.
strijp-s
S T F O S L P R J I U R T HU S G U R E G HO BE
UK
TORENA
EN
LA
TEKST: DANIELLE LINDERS
lev nr.06 ’08
strijp-s
IMPRESSIE: HOEN ARCHITECTEN
14—15
AN
PH
LLEE
ILI
TE
LA
AN
Een wintertuinserre, een vide, een extra muurtje of kamer, of juist één grote open ruimte. De huurlofts zijn naar eigen inzicht in te delen, in verschillende oppervlaktes beschikbaar, allemaal maar liefst vier meter hoog en gelegen op een unieke locatie: De Hoge Rug op Strijp-S. Dynamiek
De Hoge Rug bestaat uit drie grote witte gebouwen, stuk voor stuk rijksmonument. Het middelste pand SAN (Philips gaf lettercodes aan alle gebouwen) is een spectaculair gebouw van zeven verdiepingen hoog. Op de begane grond en eerste verdieping wil Trudo ruimte beschikbaar stellen voor een ‘Ontdekfabriek’ (lees hier meer over op pagina 10). De derde tot en met zesde verdieping wordt het thuis van de eerste bewoners van ongeveer honderd huurlofts. Op 21 mei presenteerden Trudo directeur Thom Aussems en directeur Bijzondere Projecten Willy de Groot de plannen voor de huurlofts aan een klein vijftigtal nieuwsgierigen. Een gemêleerd gezelschap, van vroege twintigers tot late vijftigers en van hip en trendy tot degelijk en bescheiden. Thom Aussems licht de visie van Trudo op de Driehoek van Strijp-S toe: “We moeten oud en nieuw durven combineren en een levendige omgeving creëeren. Daarvoor en daarmee willen we veel extra bezoekers trekken.”
Deze voorspelde levendigheid is voor sommigen een goede reden om zich in te schrijven. Zoals voor Arno van Dijk en Elly Maas (beiden 54): “We wonen nu in een kinderrijke wijk in Blixembosch. Het spreekt ons aan dat het hier niet standaard wonen is. Ook de mogelijkheid om de ruimte helemaal zelf in te delen is fantastisch.” Aussems’ uitleg over de ontwikkeling van de Driehoek in zijn geheel maakte het paar extra enthousiast. “De hele dynamiek hier, daar kom je middenin te zitten. We vinden het nu nogal saai in onze wijk. Wij willen zelf graag levendig blijven door juist in een omgeving te wonen waar altijd iets gebeurt.” De lofts in de Hoge Rug zijn iets meer basic dan de luxere lofts in de Lichttoren. Ze zijn betaalbaarder en dus bereikbaar voor een grotere doelgroep. Bovendien blijft de flexibiliteit van de zelf in te delen ruimte ook voor latere huurders behouden. Bijvoorbeeld dankzij de speciale loft-cube: een natte cel waar een douche, toilet en keuken in zijn ondergebracht. Die unit kan overal aan de
“HET SPREEKT ONS AAN DAT HET HIER NIET STANDAARD WONEN IS. OOK DE MOGELIJKHEID OM DE RUIMTE HELEMAAL ZELF IN TE DELEN IS FANTASTISCH.”
gangzijde van de loft worden geplaatst, en later weer verplaatst. In het Klokgebouw wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan de oplevering van werkunits, die qua sfeer en ruimte vergelijkbaar zijn met de toekomstige huurlofts in de Hoge Rug. Een rondleiding langs deze units, doet Mick van Lier (31) en zijn vriendin Christel Jacobs (32) twijfelen. “Je hebt hier aan één kant ramen, dus als je een kamer aan de andere kant maakt, heb je daar geen natuurlijk licht. En wij zijn gewend aan onze tuin, ik ben benieuwd of hier bijvoorbeeld een gezamenlijke tuin komt.” Inspraak
Over dit soort vragen en ideeën wordt (mogelijke) toekomstige huurders gevraagd mee te praten. Thom Aussems denkt alvast hardop mee: “Er zou bijvoorbeeld een thuisbioscoop kunnen komen,
een buitentuin, een sauna of speciale logeerruimtes, die allemaal exclusief beschikbaar zijn voor gezamenlijk gebruik door de huurders.” Samen met huurders wil Trudo ruimtes ontwikkelen die voldoen aan uiteenlopende wensen. Willy de Groot: “We zijn nu nog druk bezig met uitdenken. Eind dit jaar willen we de bouwvergunning aanvragen. Vanaf dan moet je een jaar of twee rekenen tot de oplevering, vergelijkbaar met nieuwbouw. Vooral mensen die het uitdagend vinden om aan een basale, industriële ruimte hun eigen persoonlijke draai te geven, zullen zich hier straks hartstikke thuis voelen.“ Geïnteresseerd in een huurloft op Strijp-S? Stuur dan een mail naar
[email protected] De Hoge Rug is een Rijksmonument en dat betekent dat er de nodige procedures moeten worden doorlopen. Voor meer informatie kun je kijken op www. klokgebouw.nl onder: business – op termijn te huur – hoge rug SAN.
16—17
pareltje
pareltje
lev nr.06 ’08
ook had je jaar geleden hoorde “Dertig . Daar er hip al hondendekjes. En nu ze over ?” je niemand ineens zielig is het uitzien
D N O H N HIPPE MAKE
Truitjes, jurkjes, jassen, riempjes, tuigjes, mandjes, kussens, zelfs taartjes. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is verkrijgbaar in alle soorten, kleuren en maten. Dochter Troy van acht maanden speelt op een blauw schapenvel en hond Jules, gekleed in sportief roodfluwelen trainingsjas met capuchon, snuffelt rond in de boetiek. Sandra vult enveloppen met bestellingen voor de webwinkel. Sandra: “De boetiek en de webwinkel lopen prima. Ik heb het grootste assortiment van Nederland en
met de groothandel bevoorraad ik ook andere winkels voor honden in Nederland. Mij hoor je niet klagen.”
met een mouwloos truitje. Ook schoenen verkoop ik niet. Honden reguleren hun warmte via de voetzolen en ze gaan moeilijk lopen met schoenen. Meestal luistert men naar mijn advies. Een enkele keer vertrekt iemand op hoge poten. Ze doen maar. Het belang van de hond staat bij mij voorop. De dierenbescherming heeft me een paar jaar geleden, toen ik net was begonnen, op het Jeugdjournaal dieronvriendelijk genoemd. Ik heb ze toen uitgenodigd. Daar zijn ze niet op ingegaan. Laatst vroegen ze me of ik wilde adverteren in hun blad. Ik dacht het niet. Ik was toch een dierenbeul?”
Bij geklede hondjes denk je niet snel aan Nederlanders. Eerder aan Amerikaanse sterren als Paris Hilton of modebewuste Japanners. Sandra: “Er zijn mensen die het onzin vinden wat ik doe. Die denken dat ik een hond zie als een aankleedpop. Dat is niet waar. Het merendeel van mijn klanten is doorgestuurd door hun dierenarts. Honden met een hernia of gevoelige luchtwegen moet je warm houden. Ook voor rassen die het snel koud hebben, zoals Chihuahua’s, is een truitje ideaal. Dertig jaar geleden had je ook al hondendekjes. Daar hoorde je niemand over. Nu ze er hip uitzien is het ineens zielig? Onzin. Ze verkopen wurgkettingen met pinnen aan de binnenkant en anti-blafbanden met hoge pieptonen. Dát is zielig.”
“Meestal luistert men naar mijn advies. Een enkele keer vertrekt iemand op hoge poten. Ze doen maar. Het belang van de hond staat bij mij voorop.”
Sandra: “Wanneer iemand met een hond die nooit kleren heeft aangehad, om een warme winterjas vraagt, adviseer ik om te beginnen
Hippehond.nl is tijdelijk gevestigd in de Ventoseflat aan de Mathildelaan, die verbouwd wordt. Sandra: “Voor de winkel heb ik een
tijdelijk contract met SWS, maar ik woon al jaren een paar deuren verderop en heb dus na de verbouwing zeker recht op een woning hier. SWS wil kleinschalige winkeltjes in het gebouw gaan onderbrengen. Inclusief deze, gelukkig. Vanaf december krijg ik tijdelijk vervangende woonruimte en daarna kom ik terug met woning, winkel én trimsalon. Ik zou er in de toekomst best een dagverblijf, acupunctuur en homeopathieafdeling voor honden bij willen, maar dan moet ik naar een nog groter pand. Eerst maar eens zorgen dat meer Eindhovense honden in de kleren gaan. Ik was laatst aan de Belgische kust en daar was negen op de tien honden gekleed. Het komt al dichterbij.”
Meer info: www.hippehond.nl
TEKST: RACHEL SLOVEN
Bruine kussens en geruite dekjes. Veel leukers kon Sandra Beks (32) niet vinden voor haar Franse bulldog Jules. Surfen langs Amerikaanse webwinkels waar, naast kleding, zelfs slaapkamers en parfums voor honden werden verkocht, opende perspectieven. Ze zette truitjes op Marktplaats, om de behoefte in Nederland te peilen. Die bleek groot, want zes jaar later runt Sandra naast een webwinkel een exclusieve boetiek én een groothandel voor Duitsland en de Benelux. Sceptici hebben het nakijken, want Hippehond.nl is een succes.
FOTOGRAFIE: MEREL VAN BEUKERING
N KLERE E HOND D
18—19
de helden van...
lev nr.06 ’08
de helden van...
... N A V EN D L E DE H VARD ZUID E L U O B
Dat klinkt als een exclusieve winkelstraat. Toch is het een doodgewone winkelstraat in een van de oudste stadsdelen van Eindhoven, Stratum. Het bijzondere aan dit straatje is dat sommige winkels al meer dan vijftig jaar bestaan. En ook de sfeer is er ouderwets goed. De slager kent je gebruikelijke recept, de juwelier leeft met alle bijzondere momenten in je leven mee, de snackbar zorgt voor de lekkere trek, de bloemist voor het wekelijkse verse bosje bloemen, de Turkse winkel zorgt voor de exotische inbreng en bij de kapper hebben ze altijd tijd voor een praatje.
Rob, H aa Ro b o p r m o de Rob en geleden de hier zeventi en jaar z acht sto ijn eerste kap pe elen. In middels rs z aak met verdub beld en is dat a hee antal filiaal in B li xemb ft hij een twe ede osch. Jo hip of b ehoude n n d , vo o g of o u d , er een r iedere plekje. en Voor de er zelf s kleinste is ee n is een mo n kinderhoek torfiets waar je ge op Rob is v oorzit te knipt kan word r e verenig ing. Hij van de w inkeli n. ers ma de bela ngen va ak t zich hard n de w in vo or oudshe k r in dit str aatje eliers die van Zo b e w ge v aa de hure k t hij bij de nie estigd zijn. n, uw en ziet mogelijke con e plannen er cu parkee op toe dat er v rrentie rgelege nheid k oldoende omt.
em ssieblo nnis de e , D e Pa Dennis eleden nam D naam e rg V ier jaa aak over. Uit d e blo nz bloeme n pas sie voor alig rm t zij o k o e v re ls p s .A n planten tuin, ka men en per voor Intr a ideeën n o e k ig in e n e n g ro al zij on helema oen weer beg hij hier t seiz ol e v h p u e N to k w ijt. en ok de s staat o planten. B inn nen is , iten it u e b it ie rs o e met mo eelderige div emen nw is er ee n, geuren, blo . Van es ure ir le o k s s n e a a tot acc tulpen e woon en leuk os , van bosje ijn team z ro t n e to l is v ioo D enn el zorg oeket. bruidsb overal even ve oen, d n n e e d beste st blijv ite kun s ijd je be aan. A lt o. V ia de web urend ott ge is zijn m nuit thuis een va . s n lf e e z rg o je ez laten b cadeau
and , e et & N Nol, Gr er Verberne Nol nog g et Keursla 2 jaar bevalt h n hij in 4 oe T im r. ru ie h Na rie nd itsteke ten er d u rk s e d e w m ste nst k wa is hij al dertig ie d in ’78 dels . Inmid ft hij 24 mensen enaar en hee ger is Nol ig la e s jaar de ers. B ehalve n erk ft hij ee . medew ommelen hee tvee h c la D s boer. In met zijn eigen ar eigen rij na boerde n hebben het ensen in ie Z ijn koe ter dan veel m ar het e a b w n je e t g zeg wee n helf t va ld. Hier de were aan komt. De n de d e n it a u v b v lees mt van oven nten ko buiten Eindh zijn kla n van e s r lf u e u z P f buurt o oor zijn v lees. lv a ia . c s e e p s le charrelv eerlijk s
20—21
de helden van...
de helden van...
Familie S GoldTim anders, e juwe Voorda li t familie er S w inkel begon, anders hun z at er a tig jaar l v ijfentw ee in Inmidd n ju welier op els zijn die plek z . ij al v ijft vaste le ien ve in Str atu rancier van ve jaar le mens m en mooi ca als het gaat om de gelegen au voor een b een ijzonde heid. Z e zien b re opg roe ewoners ien krijgen , trou wen en kindere . A ls ju w n elier en ku n n e n horl ze g ravere sieraden en h oger ne orloges regio is n repareren. Un da serv ice t ze Polar hart iek in de be slag me te de men iden. Daarvo or kom r se en tr icht. G n zelf s vanuit M aas old T ime ge e n c h ju welie rh iq wanden ue v itrines en eeft fl , het is echt fa u welen waar de milie g kan kop ewone mens ie bedrijf en. ts moo is
s& B urger onzie’s Erik, F s en je Broodje nzie’s binnen Een Fo ftig. ij v n Stap bij re k te in de ja it geblo waant je r met z wart-w toelen. e s in echte d ze bankjes en allen ro sch v loer en en Paul A nka nukaart e y B ill Hale akers. Op de m uiteren pe uit de s rican burgers t beter nie me staan A hake’s. A ls je t ‘T he da ilks aard m , verwacht je pinnensta ten zou we moment kan b tart te s lk Fonz ’ e ares se Nicole e wao en it d pen. Eig geleden vanu e. Erik ar ati twee ja m op deze loc n o ne haar dro lle vast klante even a ar serveert ook w ie zoma heerijk o’n natuurl en om z sty le te w il kom binnen r all A merican rge lijke bu . n e v e pro
Jans Kaatje de Trees, m W im Wim & ar geleden na 6 jaar 5 ja l Dertien l over die nu a kker, de ke ba kaasw in amen met de oorziet rv t. S bestaa de g roenteboe oefte. n b eh slager e agelijkse vers elegde d l, b hij in de swaren, z uive ns. Voor lee bo Kaas , v noten en bon uit het s, broodje rs op brood of ns. B e Ja ke e k tj le a a ts K ie en ar ga je na oer met paard , e tj is u n v b e lk g e a m -w als RV gonnen later met de S stiger ru n t e a n w e r wag t hie et zijn W im he besloot n. Hij woont m houdt e ij o H d . aan te us in Drunen t voelt he ru v rou w T rp en daarom o d van het atum zo goed. tr ook in S
TEKST: SILVIA PISTERS
Johan, W Een z aa oonbouleva rd Zuid k m et e en toep naam. Jo as selijk han w il e de na z jaar in d ese e werk t te woningstofferi ndertig ng h beginne ebben een eig ge en n. nieuwb Met het oog o z aak ou p schoon w z ag hij zijn k de .H an gezellig et is alsof je in s hu e A lle g ro iskamer binn en enstap te merk t. en zijn b esche in ide zij digd. Jo n w inkel verte n ha ge je hele n voorziet als nwoorwo he king , go ning van v loe t moet rbe rd Hij kom ijnen en zonw dekeri td dat het e maten nem ng. en, zorg ge t uiteind maak t wordt en kom elijk oo t k alles of op ha n e tje ng Johan u en. Van oorsp s leg gen ro it d ook goe e buurt en he ng komt t d om w eer teru voelt dan g te zijn .
FOTOGRAFIE: SASKIA HOLTJER
lev nr.06 ’08
levgozers
22—23
lev nr.06 ’08
T I T E L W O FL
r ”, eg m a a n i z e m e i ult r r ga r ov i d e ing : het rovider, een o d e j e e j F l ow P it , doe Fl ow P e i te n . D t z i d i v l i w t s o r c fl u a rde it de es tu in de s te n , b h o p ge r e l a te e l a n e t Ro c k , u r g t “Als je r e K a c gP hip ian r zo a l d u s B e c i a l i s e e r d i n a r v a n s t i c ht i n o r g a n i s at i e ve a n a e sp lk is v satie ge den kennen e ow Provider. D e geschieden oofd h Fl rd sle b e s t u u r k i n g o n t s to n d n l e z i n g e n o v e e e r d a n o p j e er se el m samenw ere workshop iphop is zove “H nd o n d e r a i n g . Ke r s t e n : rom deze st raaien.” nd s t aan e
levgozers
levgozers
24—25
levgozers
lev nr.06 ’08
“HET GAAT OM ‘KNOWLEDGE’ EN ‘SKILLS’”
Battle
Van niets naar iets
Door hun werkzaamheden bij Planet Rock merkten de medewerkers dat er een enorme vraag is naar workshops en hiphop gerelateerde activiteiten. Bianca: “Hiphop is tegenwoordig overal, mensen horen en zien het en willen meer informatie. We geven cursussen en workshops, waarbij we alle elementen van hiphop samenbrengen en vertellen over de historie van de stroming. Hiphop is niet alleen bling-bling, het gaat om ‘knowledge’ en skills : kennis over de cultuur en echt talent.” Om met het eerste te beginnen vertelt Bianca kort over de geschiedenis: “Hiphop is ontstaan in de Bronx, New York. Van niets hebben die bewoners iets gemaakt, ze hebben het negatieve in het positieve omgezet.” Bianca Kersten vertelt hoe het komt dat hiphop ook zo populair in Nederland is geworden: “Iedereen kan het, je haalt bijvoorbeeld de schuur van je ouders leeg, plundert de platenbak en met een microfoon erbij heb je al snel een feest. Het gaat erom dat je laat zien wie je bent. Je kunt bij hiphop geen respect afdwingen met materiële zaken, daar gaat het niet om.”
Verschillende elementen
Onder hiphop vallen een aantal elementen: breakdance, DJ-en, graffiti en rap. Daarbij gaat het steeds om ‘skills’: talent en authenticiteit. Kersten: “Bij hiphop gaat het erom dat je echt bent, niet dat je uit Wassenaar komt en gaat rappen over het leven in het getto. Wanneer je met je skills je ding doet, heb ik daar respect voor.” Bianca Kersten vertelt veel en gedetailleerd over de stroming, toch wil ze benadrukken dat ze er niet alles vanaf weet: “Ik ben niet de persoon binnen onze organisatie die de echte kennis en levensstijl heeft van de hiphopcultuur, maar met mijn kennis op andere vlakken kan ik mensen die dit wel hebben in hun passie ondersteunen.”
Niek Traa en Frank Sens zijn twee docenten bij Flow Provider. Het zijn jonge professionals, beiden zijn ze naast de workshops vele uren bezig met ‘hun ding’, voor Niek Traa is dat breakdancen, voor Frank Sens rappen. Niek: “Ik leef met en van hiphop: ik train zes uur per dag en ik geef les. Wat me in hiphop aantrekt, is dat je van niets iets kunt maken, het creatieve. Je mag alles doen en laten wat je wilt, als je maar laat zien wie je bent.” Niek praat over de diversiteit van de elementen, maar ook in de variatie in elk van de onderdelen op zich. Hij noemt het breakdancen als voorbeeld: “Bij breakdancen kan het gaan om een show, op een podium. Maar je kunt ook bezig zijn in een stage: een cirkel met andere breakdancers. Daarnaast heb je een battle, je staat dan in een soort arena en strijdt als het ware tegen een andere breakdancer. Ik doe het liefst een battle. Je pest jezelf: hoe goed kun je jezelf aanpassen aan de muziek? Wanneer je battled wil je jezelf sterker maken, je wilt tegenover diegene staan van wie je verloren hebt.” »
levgozers
levgozers FOTOGRAFIE: MURPH
26—27
TEKST: FRANCA GILSING
lev nr.06 ’08
Welkom in Eindhoven, de stad waar alles zou moeten kunnen mits de stad de juiste creatieven vergunningen gunnen. Er gebeuren goede dingen, maar er staat ook teveel stil Of ligt open als die straat wanneer ik naar Strijp-S wil. Doe daar eens wat aan, de jeugd is die laksheid zat! Nu nog een School of HipHop spot en we lijken nèt een stad. Y’skid. Geen consessies
» Clever
De liefde voor hiphop zit ook bij Frank (artiestennaam Y’skid) diep ingebakken. “Het is mijn brood, mijn hobby en mijn passie,” zegt de rapper over de stroming in het algemeen en muziek in het bijzonder. Frank is naast workshopleider ook producer en heeft in die hoedanigheid gewerkt voor onder andere Skenkie, Extince en Brainpower. Over muziek zegt hij: “Het moet clever zijn: orgineel en goed bedacht. Het kan simpel of moeilijk, maar het moet altijd clever zijn. Wanneer ik muziek maak of een workshop geef ga ik voor zoveel mogelijk originaliteit.” De workshops geeft Frank aan verschillende doelgroepen, volwassenen, op middelbare- en basisscholen. Een tijdje geleden had hij ook les gegeven aan kleuters. Frank vertelt: “Kleuters kunnen niet lezen of schrijven maar ze kunnen wel rijmen. Meestal ga ik dan voor ze staan en zeg ‘ik ben een rapper en ik denk dat ik beter kan rijmen dan jullie allemaal bij elkaar’ maar ik laat ze altijd winnen.”
Frank kende Flow Provider al voordat hij voor de organisatie ging werken. Frank: “Hiphop is een grote wereld. Er is ontzettend veel animo voor: zet maar eens de radio of tv aan, je ziet het overal in terug. Tegelijkertijd is het een kleine wereld: je komt telkens dezelfde mensen tegen die de toffe dingen doen.” Frank vertelt trots over de organisatie: “Degene die er werken zijn echt goed. Ze hebben skills en kunnen hun ding aan het publiek overbrengen, dat vind ik te gek. Flow Provider maakt geen concessies omdat het dan beter verkoopt. En ze vertellen het verhaal achter hiphop. Het straalt voor veel mensen agressie uit maar dat is het niet alleen, er zijn zoveel vormen, net als dat er bij literatuur veel genres zijn.”
“HET KAN SIMPEL OF MOEILIJK, MAAR HET MOET ALTIJD CLEVER ZIJN”
Thuislocatie
Frank en Niek voelen zich thuis bij de hiphop organisatie, Flow Provider zelf heeft op het moment geen ‘thuislocatie’ voor hun workshops. Bianca Kersten: “We hebben wel een kantoorruimte maar nog geen eigen workshoplocatie. Met steun van de gemeente gaan we met het kantoor naar Strijp-S maar we zijn nog bezig met vergunningaanvragen voor de workshoplocatie. We willen graag een ruimte voor workshops op Strijp-S maar hoorden onlangs dat dit moeilijk is omdat er geen ruimes beschikbaar zijn waar geluid mag worden geproduceerd.” Flow Provider zoekt ondertussen door naar een eigen plek. Bianca vertelt waar een toekomstige ruimte aan moet voldoen: “We willen graag een locatie die we een eigen smoelwerk kunnen geven. Waar iedereen zich thuis voelt, van mensen die al bezig zijn met hiphop maar waar ook ouders met een gerust hart hun kinderen naar toe brengen. Onze organisatie wil graag voor iedereen toegankelijk zijn en naast talentontwikkeling ook ondernemers binnen de hiphopcultuur verder helpen. Dus een combinatie tussen creatief en zakelijkheid, passie en kennis.”
“JE KUNT BIJ HIPHOP GEEN RESPECT AFDWINGEN MET MATERIËLE ZAKEN, DAAR GAAT HET NIET OM”
Meer info: www.flowprovider.nl
28—29
voorbeeldig
voorbeeldig
lev nr.06 ’08
EL E H N S EE N E E S N… A O W O T R E OCH L L A LEUKE studenten begeleiden . -West In Amsterdam bij het integreren allochtonen Opgroeien: geen gemakkelijke taak. Opgroeien tussen twee culturen is nog lastiger. De huidige generatie allochtonen heeft echter geen keus. Ze zijn geboren in Nederland, maar wonen ze er wel echt? Of wonen ze in Nederland in een eigen wereldje? Een wereldje met een eigen taal, eigen normen en waarden en eigen denkbeelden ... maar ook een wereldje dat de interactie met Nederlanders beperkt en integratie tegengaat. Integreren doe je zo
Integreren is niet zo gemakkelijk als voor autochtonen vaak lijkt. In Amsterdam-West begeleiden studenten van de Vrije Universiteit daarom allochtonen bij het integreren. In het project VoorUit werken zestien studenten wekelijks tien uur met allochtonen uit de stadsdelen Osdorp en Slotervaart. Ze lezen de krant met
vrouwen, helpen met huiswerk, de Nederlandse taal, computergebruik en organiseren sportactiviteiten. In ruil daarvoor krijgen de studenten vrijwel gratis woonruimte in diezelfde wijken. Een echt vernieuwend project, dus? Vooroordelen over boord
“Niet echt. Eigenlijk is het eerder een oud project te noemen; in Israël loopt het al circa 30 jaar. Mét succes.” Aan het woord is initiatiefnemer Karel Waagenaar, oprichter van W&S, een bureau gespecialiseerd in transitionmanagement. “In Israël worden jaarlijks 140 studenten van de universiteit ingezet om immigranten uit bijvoorbeeld Marokko, Ethiopië en andere islamitische landen te helpen integreren. Veel studenten die daar nu werken, komen uit een buitenlands gezin dat
vroeger zelf hulp gehad heeft van het project. Maar in Nederland is het wél nieuw. Het mooie van deze vorm van integratie is, dat het twee kanten heeft. Ten eerste begeleid je allochtonen bij het integreren. Tegelijkertijd laat je autochtonen kennismaken met de kwaliteiten van de allochtonen. En dat werkt echt. Nederlandse studenten gaan zo anders naar hen kijken en die veranderde blik blijft vaak een leven lang hangen. De eerste voorbeelden in dit Amsterdamse project zijn al bekend. Een van de studentes vertelde laatst dat haar auto kapot was. Die was snel weer gemaakt, dankzij de allochtonen waarbij ze in de straat woont en die toevallig zagen dat ze pech had. Deze studente zegt zich juist beter te voelen dankzij de allochtonen in de wijk. Gewoon omdat ze hen nu een beetje kent, de cultuur begint te begrijpen en weet wat voor mensen het zijn. Er is overigens nog een onverwacht bijkomend “DE STUDENTEN MOETEN ECHT IETS TE BIEDEN HEBBEN. BIJ DE SELECTIE KIJKEN WE DAN OOK VOORAL NAAR HUN KWALITEITEN. DAAR STEMMEN WE VERVOLGENS ONZE ACTIVITEITEN OP AF. ZO BLIJFT HET AUTHENTIEK EN DAT WERKT HET BESTE.”
voordeel: deelnemende allochtonen gaan ook positiever over Nederlanders denken. De studenten blijken het belangrijk te vinden om goed over te komen en willen graag het beeld van de brallerige student met dat eeuwige biertje uit de wereld helpen. Daar doen ze extra hun best voor. Bovendien zijn het stuk voor stuk behulpzame en oprecht geïnteresseerde studenten met het hart op de goede plek. En wie is daar nu niet gevoelig voor?” Tips en trucs voor de Eindhovense variant?
W&S werd onlangs 25 jaar en wilde dat op een bijzondere manier vieren. In plaats van een voor de hand liggende, veelal inhoudsloze marketingactie ging de voorkeur van W&S meer uit naar een maatschappelijk project waarbij de uitgebreide multiculturele kennis van het bedrijf kon worden ingezet. Twee jaar lang werkte W&S aan de voorbereidingen van VoorUit. Yakov Ayash, die ooit zelf als studentleider én projectleider in Israël werkte, werd in Nederland aangesteld om zijn kennis over te dragen. Ook woningbouwcorporaties Ymere en Farwest participeren en de Vrije Universiteit zorgt »
30—31
voorbeeldig
voorbeeldig
lev nr.06 ’08
Een Nederlandse student leeft zijn leven. Een buitenlandse Nederlander ook. Twee totaal verschillende werelden. Soms in precies dezelfde straat. VoorUit brengt deze werelden bij elkaar. Niet om elkaar te veranderen. Niet om elkaar de les te lezen. Enkel om elkaar te verrijken. En zo de wereld een stukje mooier te kleuren. Welke wereld dan ook.
»
voor de wetenschappelijke begeleiding. Het prestigeproject kwam de woningbouwvereniging Trudo ter ore; voor Woensel zijn plannen om een soortgelijk project te starten. Hier zou het niet alleen om inburgering gaan, maar om bredere maatschappelijke activiteiten. Deelnemende studenten zouden dan in ruil voor elk uur korting krijgen op de huur. Wellicht heeft W&S nog tips voor Eindhoven? Zouden zij het project hetzelfde aanpakken als ze nu opnieuw zouden beginnen? “Ja. Grotendeels wel. Wel hebben we gezien dat het heel belangrijk is om de ouders van de allochtone kinderen erbij te betrekken. We organiseren behoorlijk veel voor kinderen en in eerste instantie kregen we niet veel medewerking van allochtone ouders. Daar “EEN ONVERWACHT BIJKOMEND VOORDEEL IS DAT DEELNEMENDE ALLOCHTONEN POSITIEVER OVER NEDERLANDERS GAAN DENKEN.”
moet je echt specifiek aandacht aan besteden. Verder zijn goede partners cruciaal. In Israël betaalt het bedrijfsleven mee aan het project, dat zou hier ook ideaal zijn. Zover zijn we in Nederland echter nog niet. Ook de selectie van de studenten is enorm belangrijk. Wij kijken bij de toelating in eerste instantie naar hun motivatie en vervolgens naar wat ze kunnen. Sommigen zijn goed in sport, anderen weten alles van computers. Daar stemmen we vervolgens onze activiteiten op af. Zo blijft het authentiek en dat werkt het beste. De studenten moeten echt iets te bieden hebben. Uiteraard moeten ze ook behoorlijk maatschappelijk geëngageerd zijn, iets wat uit hun studie vaak al blijkt.”
in hun cultuur. “Het echte leven leren kennen en in eigen land kennismaken met andere culturen”, geven twee deelnemende studentes als hoofdredenen. “De (bijna) gratis woning was zeker geen argument om ons in te schrijven. We werken tien uur in de week aan dit project; als we die uitbetaald kregen, zouden we daarmee de huur van een woning kunnen betalen.” “ER KAN VAN ALLES MIS GAAN, MAAR ALLES GING GOED. JE HEBT TOCH MET MENSEN TE MAKEN; OF ZE NU ALLOCHTOON OF AUTOCHTOON ZIJN, ER KUNNEN RARE DINGEN GEBEUREN.” Volgeboekt met successen
Gratis woonruimte: geen belangrijk argument
De gratis woonruimte blijkt voor geen van de studenten de belangrijkste drijfveer. Maar liefst 70 studenten meldden zich aan voor de 16 plaatsen die te vergeven waren. De toelatingseisen: betrokkenheid, een steentje bij willen dragen aan nieuwe Nederlanders en interesse
Hoe zit het met de resultaten? “De reacties zijn goed”, aldus de studentes. De huiswerkbegeleiding in een zaaltje in Osdorp is het meest succesvolle onderdeel. Maar ook de gezamenlijke bezoeken aan musea en aan de universiteit zijn volgeboekt. Karel: “Er kan van alles mis gaan, maar alles ging goed. Je hebt toch met mensen te maken; of ze nu alloch-
toon of autochtoon zijn, er kunnen rare dingen gebeuren. Ervaring speelt een belangrijke rol in het succes. We zijn verschillende keren naar Israël geweest om het kunstje daar af te kijken. Ook is er veel, heel veel overleg. Vergaderingen met lokale autoriteiten, lezingen, voorlichtingsavonden, voorbesprekingen en nabesprekingen met studenten, allochtonen, wijkbewoners, enzovoorts. De begeleiding van de studenten is van niet te onderschatten belang. Een project als dit kan alleen succesvol zijn als je het grondig en professioneel aanpakt.” Ook de stadsdeelvoorzitters zijn heel enthousiast; zij zien dat de wijk er in meerdere opzichten op vooruit is gegaan. Nadat W&S een jaar de huur van de woningen heeft betaald én het salaris van de projectleider, is het tijd om het over te dragen. “We zijn klein gestart”, aldus Karel, “maar wel in de hoop dat het zou groeien en voortgezet zou worden. Onlangs is de stichting Studenten voor Samenleving opgericht om de komende jaren het project VoorUit uit te breiden naar drie stadsdelen in Amsterdam Nieuw West.”
FOTOGRAFIE: TEKST: EEFJE ADRIAAN FOTOGRAFIE: VAN DER ADRIAAN PLOEGVAN TEKS: DER EEFJE PLOEG
Voor meer informatie zie: www.ws-transition.com
32—33
pareltje
pareltje
lev nr.06 ’08
een om met geleerd te runnen “We hebben een bedrijf .” paar centen het gered hebben en we
M O L Y Z ES M A G L TE S REA T O O E GR VAN D
DE NAAR TSTE O O R LERG
Toen zeven jaar geleden het webspellen-bedrijf Gamegate.com in Den Bosch failliet ging, besloten Rutger Peters en Erik Goossens hun werk voort te zetten. Met zeven mede Gamegate-medewerkers, richtten ze Zylom op. Een van hen was Jakko van Hunen, game developer bij RealGames. Jakko: “We hadden toch het gevoel dat we goed bezig waren. Bij Gamegate ontwikkelden we spellen die we verkochten
Dat is eufemistisch uitgedrukt. Na twee jaar verhuisde het bedrijf naar de Admirant in de Eindhovense binnenstad. Eerst een kleine hoek, maar al snel werd de gehele derde etage in beslag genomen door het spellenbedrijf dat zichzelf inmiddels Europees marktleider mocht noemen. Twee jaar geleden werd Zylom voor 17,2 miljoen euro overgenomen door het Amerikaanse RealNetworks en werd omgedoopt tot RealGames. Jakko: “We waren híer dan de grootste speler, maar wilden we nóg groter
worden, dan konden we beter samenwerken met RealNetworks, die dezelfde doelgroep bediende. Wanneer je zo’n grote jongen als concurrent krijgt, dan verlies je. Daarom bedienen we nu de Europese tak van RealGames. Formeel zijn ze dan in Seattle de baas, wij hebben toch aardig wat controle overgehouden. Waarschijnlijk door het vertrouwen dat RealNetworks in ons heeft. We waren natuurlijk al groot en we zijn sterk op het gebied van gameontwikkeling. We weten wat we doen.” “Uit onderzoek is gebleken dat 85% van de Nederlandse vrouwen wel eens een computerspelletje speelt, dus dat alleen mannen gamen, is een grote misvatting.”
RealGames, dat voor de Europese consumentenmarkt nog Zylom heet, heeft ook kantoren in Düsseldorf, Londen en Parijs. In totaal heeft RealGames Europe zo’n honderd medewerkers. Ze ontwikkelt spellen als Mahjong, Zuma, Cake Mania en Goldrush. De kleinere spellen
zijn gratis te spelen via de website en de luxere varianten kun je een uur voor niks uitproberen, voordat je ze koopt. Jakko: “Toen we na een tijdje onderzoek gingen doen naar wie de spellen kochten, bleken dit vrouwen te zijn. Deze doelgroep zijn we dan ook heel bewust blijven bedienen. Uit onderzoek is gebleken dat 85% van de Nederlandse vrouwen wel eens een computerspelletje speelt, dus dat alleen mannen gamen, is een grote misvatting. Zij spelen andere spellen als adventures en shoot ‘m ups. Het maken van zo’n spel kost miljoenen en brengt nooit het geld op wat het heeft gekost. Erg risicovol. Wij maken een paar spellen per jaar. Die verkopen hoe dan ook. Die zekerheid is prettig en geeft ons de mogelijkheid om nóg mooiere en leukere spellen te maken.”
Meer info: www.zylom.nl
TEKST: RACHEL SLOVEN
Ben je een vrouw tussen de 25 en 35 jaar en speel je wel eens een puzzel, kaartspel of woordspelletje via het internet? Grote kans dat het er een van Zylom-RealGames is. De Eindhovense spelontwikkelaar Zylom was vóór overname door het Amerikaanse RealNetworks al een grote jongen. Nu, twee jaar later is RealGames wereldwijd marktkleider. Niet slecht voor een bedrijf dat zeven jaar geleden voor een appel en een ei begon.
via advertainment. Denk aan spellen waar reclames omheen draaien. Dit bleven we doen met Zylom. We begonnen klein, want het was de bedoeling dat we het met weinig middelen zo lang mogelijk zouden volhouden. Weinig apparatuur, een laag salaris en een goedkoop kantoor op het TU/e terrein. Dat bleek nuttig, want in 2001 stortte de New Yorkse beurs in en hadden wij het zwaar met onze reclame-inkomsten. We hebben geleerd om met een paar centen een bedrijf te runnen en we hebben het gered.”
FOTOGRAFIE: MEREL VAN BEUKERING
ÁL
fenomeen
34—35
VRIJDAGAVOND @ McDEE
lev nr.06 ’08
fenomeen
36—37
lev nr.06 ’08
fenomeen
fenomeen
38—39
lev nr.06 ’08
fenomeen
fenomeen
40—41
fenomeen
fenomeen
FOTOGRAFIE: BOUDEWIJN BOLLMANN
lev nr.06 ’08
42—43
cultuur
cultuur
lev nr.06 ’08
DE KUNSTZINNIGE KRACHT VAN TECHNOLOGIE “De bedoeling van het festival is te laten zien dat onze projecten niet alleen voor kunstenaars, maar ook publieks- en maatschappijgericht zijn.”
Dat Eindhoven ´Leading in technology´ is weten de meeste mensen wel. Maar dat de stad al sinds 1995 een broedplaats voor technologische kunst is, is minder bekend. MAD Emergent Art Center maakt zich sterk voor deze kruisbestuiving en organiseert onder andere Upgrade! Eindhoven en Image Radio. Doorzetten en samenwerken
Na zijn studie aan de Design Academy begon René Paré zijn eigen designbureau. Het werd hem steeds duidelijker dat er weinig mogelijkheden werden gebruikt om met creativiteit en kunst de ontwikkeling van technologie te ondersteunen. Paré: “Concreet was het zo dat ik als vormgever bezig was met het ontwikkelen van de CDI interactiemodellen en dat de elektronische kunst die aan het opkomen was daarmee in verband moest worden gebracht, zodat ze elkaar konden versterken. In 1995 heb ik daarvoor MAD opgericht. Multi Art Disc. Helaas kwam dit niet van de grond, want bij Philips waren ze niet overtuigd van het nut om hun kennis te delen met kunstenaars. Dat is ondertussen gelukkig veranderd, de aanhouder wint.” In 2000 werd gebrainstormd over de toekomst van MAD: het werd omgevormd tot kenniscentrum om technologische kunstenaars te ondersteunen. »
“EINDHOVEN IS SINDS 1995 EEN BROEDPLAATS VOOR TECHNOLOGISCHE KUNST.”
GASTSPREKER FEDERICO BON ELLI TIJDENS UPG RAD E! EIND HOV EN. FOTO GRA FIE: SUSA N DE KON ING
cultuur
cultuur
»
lev nr.06 ’08
“Het is heel belangrijk dat kunstenaars op een heel autonome manier de technologie ontrafelen en aan de tand voelen. Vanuit een onderzoekende en betrokken geest, zodat de technologie niet alleen ontwikkeld wordt door bedrijven en overheden met commerciële of politieke reden. Het moet juist raakvlak hebben met de maatschappij en het individu.” Omdat kunst en technologie twee sectoren zijn die traditioneel gescheiden van elkaar bestaan is het moeilijk om je als centrum staande te houden. MAD staat als het ware met iedere voet in een andere wereld. Het is daarom belangrijk om informatie uit te wisselen met soortgelijke initiatieven. Paré: “Door de nieuwe communicatie technieken is het gemakkelijk om bijvoorbeeld met Rio de Janeiro, Berlijn en Eindhoven te schakelen. De geografische verspreiding is geen groot probleem meer. Traditioneel is een netwerk op persoonlijke basis in je fysieke omgeving, dus dat zijn echt de voordelen van internet.”
T WA L L E L IG H R ACT IV IK E4 IN T E H IAS O OST R S EY AT T VA N M FIE : B R A M SA RA F OTO G
Een avondje Upgraden
“ALLES DRAAIT OM HET EXPERIMENT EN DAT IS PAS INTERESSANT ALS HET KAN MISLUKKEN. DAT MAAKT DE PROJECTEN ZO SPANNEND.”
P IX FLO W F OTO G VA N L A b [au ] RA M O N E Y FIE : W E M A K E N OT A R T
Een belangrijk netwerk voor technologische kunstenaars is Upgrade!, een internationaal samenwerkingsverband dat in 1999 in New York ontstaan is. De eerste Upgrade! Eindhoven vond plaats op 5 mei in TAC. Paré: ”Door Image Radio 2007 kwamen we in contact met groepen uit Boston en Berlijn. Het bleek wederzijds voordeel te bieden om als Eindhoven ook lid te worden van Upgrade!. Aan de ene kant biedt het de naam en de formule om deze bijeenkomsten te organiseren om het lokale netwerk te versterken en het zorgt voor een versterking van het wereldwijde netwerk.” De avond was toegankelijk voor publiek, maar de nadruk lag op het uitwisselen van vakkennis. Het hoofddoel was mensen met interesse voor kunst en technologie kennis te laten maken met de kunstenaars en met elkaar. De discussiesessie na de presentaties leverde interessante inzichten en meningen op. En zo is Eindhoven een geslaagde avond rijker. Maatschappelijke functie
Image Radio 2007 zette Eindhoven dus op de wereldkaart van de technologische kunst. In het eerste weekend van november zal het festival voor de tweede keer plaatsvinden. Paré: “De bedoeling van het festival is te laten zien dat technologische kunstprojecten die we als MAD stimuleren niet alleen interessant zijn voor de kunstenaars, maar ook publieks- en maatschappijgericht zijn. Die
betrokkenheid van de kunstenaars blijkt uit de interactieve installaties die ze ontwikkelen.” Ze hopen de ogen van de toeschouwers te openen, door op een speelse manier met technologie te experimenteren. Er wordt gebruik gemaakt van sensortechnieken, beeldinformatietechnologieën, camera’s en media feedback die de omgeving tot leven brengen. Zo creëer je ‘responsive environments’; een omgeving die reageert op de aanwezigheid en het gedrag van mensen. Een eenvoudig voorbeeld: straatverlichting die ‘meeloopt’ met het voertuig dat voorbij rijdt. “HET IS BELANGRIJK DAT KUNST EN TECHNOLOGIE ELKAAR VERSTERKEN. HET ZIJN TWEE WERELDEN DIE WE SAMEN LATEN KOMEN.” Een technische missie
“Image Radio is geen showcase van toepassingen, maar we willen kunstenaars de ruimte geven om te experimenteren. Daarbij zijn we op het scherpst van de snede bezig, want een experiment is pas interessant als het ook kan mislukken. Dat maakt het spannend en het is mooi om te zien wat wel en niet werkt.” Het festival vindt plaats rondom het Lichtplein, achter de Witte Dame, dat de laatste jaren behoorlijk in verval is geraakt. “We kunnen de ruimte en de vrijheid daar gebruiken om iets nieuws neer te zetten. En laten zien dat je met media architectuur en kunst die op de openbare ruimte gericht is zo’n plein weer een nieuwe identiteit kan geven. Eindhoven heeft veel potentie in huis qua technologie en de ruimte om het toe te passen in de stad. Je ziet het nu al gebeuren; in Strijp-S gaan ze werken met een innovatieve lichttechnologie.” Als vooruitstrevend kenniscentrum heeft MAD volgens Paré een belangrijke missie: “Het is de grote vraag of technologie pushing of pulling is voor de mensheid. Je ziet steeds meer dat de menselijke waarden daardoor in gedrang komen. Daar komen kunstenaars, activisten, journalisten en politieke bewegingen tegen in opstand. Onze eerste opdracht is de technologie als middel te zien en niet als heilig te beschouwen.” Meer info op mad.dse.nl, www.imageradio.nl en www.dse.nl/~mad/upgrade. Meer over het werk van initiatiefnemer René Paré vind je op www.dse.nl/~pare.
TEKST: ROB VAN KAAM
44—45
46—47
lev nr.06 ’08
R U E L K N E N N E K E B JAARVERSLAG
jaarverslag
jaarverslag
E XP
SO C E N T T E G E N G A A N IALE U I T SL WIJK BUU RES TAU UIT R AN RT T KR ING U ID E N-
2007
Aan het begin van ieder jaar maakt Trudo een aantal harde afspraken met bewonersorganisaties, gemeente en maatschappelijk middenveld. Beloftes die dat jaar zullen worden nagekomen. Voor 2007 waren dat 25 stuks; 25 concrete toezeggingen. Tijd om kleur te bekennen. Hoe hebben we het gedaan in 2007?
KLOK EXPL GEBOUW OITAT IN H et b r IE uist en b orrelt
EN
A l eens d gekuierd oor de nieu we K ? O nge looflijk ruidenbuurt verand erd is , nietwaa hoe het daar door. O r? E p startsc 27 juni 20 07 k n we gaan ho lo g rondg t voor de twe nk het officië ed le eb 12 app onden woning e fase : 182 arteme nten. A en en nog een keurig lles s volg gefasee ens plan. De verloopt hier rd opge woning e le tot voo rjaar 20 verd van voo n worden rjaar 20 09. 08
D HE E N RE E ON DE WO IJZON 5 9 B 2 nig OR wei an VO NTEN h te mv c A o v o r i g ku n KL en t ige d
en f st an ere l d der zon ding ze bijzon 0 07 t e i i e 2 n e z l or d n e e i n d o f b eg n e n o ze. E i n h e e r v o r d e e n te K l a , z o r g , v e r d i r ij g e n i n b e e e n d e n k hulp wonen n die ninge s bijna tstikke E o i r nen acht. 268 w n. Dat or. Ha We or d o a a n e n w e K l a n te d a a r v e i n ig … a a r d o d a t d s h a d n d e r e et j a a r og te w a a l d , m c t w a o e B ijz r dan h toch n 95 geh usproj r é mé i, maa r aag 2 t D om mer ! g e o m o e n e r ng i n h r t . J a m d i a h a d e r t r a g a r e ka de v haalb n ge e
Ve e
l me
er …
INTRODUCT IE VAN HET NIEUWE HU RE N
Nieuw voorde
el voor huurde rs Met Slimmer Kopen ® biede n we kopers meer pr ofijt, zekerheid en keuzev rijheid. Een aantrekkeli jke mi x, waar van we ook huurde rs willen laten profi tere n. Daarom int rodu ceerden we in 20 07 het Nieu we Huren: een pa kket van maat regelen en acties in he t voordeel van onze huurders.
Een p le m o et k w a a r m e e elkaa n. Waar ze nsen elka r a z o n d e n s a m e n e e n p r a a t r ku n n e n je o e kr ant n betaalb kunnen et maken m nta je e e Dat a kunnen ar. O f waa n. Lekker t le ll g r K r uid es wordt zen bij ee ze gewoo e he n n e een w nbuur t. E t w ijkres kop kof fi een e. ta n e voor r ker var in méér. He ur ant in d g t g e omge roepen die splek. Een wordt ook v ( Euro ing met v samen w il kookstud e io p e es , A zia r schillend len koken tisch , Afrik e werelds . Een In he fe aan s , t Au s t r r e n dit ex eer ste k w alisch a p ). goed er imente r taal van 2 le g gaste aat , kunn project g 0 07 zijn w en m e e n aan st ar t m et ed . t afel plaat io 20 08 d A ls alles snem e eer en. s te
• • •
voor keur srecht bij verhuizing :
gereed
aanpas sing me thode vaststelling st reef huur : gere
ed
huur zeker:
niet ingevoer d
(Dit product wa ar bij huurders hun huur verhoging voor meerdere jaren kunnen vast ze tten is volgens het huidige huur be leid van VROM geen goed product)
onder
de klo Op Str k! ijp - S lo Sinds o 1 janu pt alles volg a r i 20 e K lokge n s p 07 lan b Tr udo. ou w voor re is het behee . ke r E of ficie n sinds 5 de ning en r isic van het el c o meter eigenaar. In ember zijn w van s in de m e ook immen iddels zijn v se fab r iek ve r ijwel alle r huur d .
T WEE DE KRUID FASE ENBU URT M o o i vo lgens p lan
E R IM
UITVOERING KOZIJNE NPL AN BENNEKEL Grote beurt nIn juni zijn we gestart met de verva gen ging van de kozijnen in onze wonin in de Bennekel. Een flinke klus die begin 2008 moet zijn geklaard.
•
kooprecht:
ontwikkeld
(invoer ing uit ge steld tot duide lijk is wat de nieuw e Vennootsch apsbelastingplicht betekent voor ons verkoopprogr amma ) • •
meer keuzev rij heid bij onderhoud:
in 2008 uitg ewerkt meer inv loed
pilot loopt
op beheer :
48—49
27 februari g msten )belastin infoavond (inko tte loi De or do
•
5 juni ciering door infoavond finan oven dh Ein nk Raboba
•
18 september ou wings- infoavond verb door mogelijkheden van architect Harrie d on lm He
oor zic
VERKO RESULTOPA AT
Slok op ’n
Verkoop
dat moet!
dig heef t, nr uimte no zes n ingend woo ne dr in ht B ec n. ie de W wor en jaar geholpen op el el sn fg t A oe . m raak ngeis de af sp maanden, n woning aa . 33 genten ee en ur nd 47 aa m en s kreg en ze maal binn boden. A lle pteerden de woning. ce van hen ac
7,9
6,5
Bemiddeling bij financier ing Verhuur
232 NIE WONINGUWE EN menten K
Goed gedaan! Probeer van een 8 te maken, oke?
8,0
die 6,5 ook
VOORTGA LICHT TORNG EN
57 32
Bouwen aan
24
C onclusie : 79 dan verwac minder nieu we w oningen ht. Hoe dat ka n? De wer kz aamhede aan het D om n voor zienin ushuis zijn op last va genrechter n betekent stilgelegd. de dat de 20 klanten va Dat Leger des n het Heils pas in 20 08 (h hun nieu w opelijk !) e thuis in de Domm vinden. D elst e 33 wonin gen uit de raat fase van B eerste osrijk kond en pas vo 20 08 wor orjaar den opge le ve najaar 20 rd, in plaa 07. ts van woontoren En 26 appartemen ten in de in de K ruid op een nieu enbuur t w acht ten we bewon er konden w orden opge , voordat ze leverd.
8,4
r de s In eer ta d d h o u d er e debat te n g er s aa a n dat ven o spele nz Tr n hand bij stedeli udo ook e e belang schoe en ro jke on l ka n n heb t w ikk maar be eli tv plaat onden er n we opge ng. Die so tw p uitslu ver het te ee stadsd ak t. In it g e is de ing. Een va engaan va bat ten on n n fonds t w ikkelin de resulta sociale g , t gefina waar uit co van een Em en daar va n n n a in 20 cierd. De crete actie ncipatie 0 8. of ficië s le opr worden ichtin g volg In jun i t K leur volgde een r ijk o t w eede nder n ont w reek em ik en de keling van en, Tr udo s debat ten ’s D p . 11x 0 4 resentatie e Dr iehoe v isie op d k in S e 0 van d t r n a m e s to n d e n e ijp - S es s ay nu d auteu ie bundel, op de age bundel rs w n de on in elf es s aar in ver s da. Met ay tw c veel f ikkeling v s hun v isie hillende ood f ge v e or tho an Eindho ven, le n op ug ht . ver t
40
153
Wat moet
Kopersbegeleiding
Totaal
EN EN BINN T N E G R U DEN EEN 6 MA AN WONING
M IN I M OP H A AL É É N DELI E T GEBIE INITIAT JK E O D VA IE F N NT W IK K E S T E In deb at m e L IN G t en v oo
Over met een mooi rapport
ruidenbuur t • Slimmer Kopen ® Zonnek war tier (Helm ond ) • Student enwoninge n B outens laan • Eenheden Sociaal Pe nsion B outensla an
Ruim 17,5 miljoen euro. Da verkope n in 20 0 t zouden 7 moete de A a n h et no einde va n de rit h pleveren. resultaa ebb en w t van 22 e ,5 miljoe noteren. n euro k een V ij unnen wacht. M f miljoen méér dan veret d a n k aan ons Slimmer slimme p Ko p e n ® roduct !
op zoek…
KL ANTTEVREDENHEID MINIMA AL EEN 8
• A ppar te
borrel
KL ANTE N
inste één llen we ten m Ieder jaar wi Bijzondere or vo f ie at iti in vernieuwend in 20 07. We k oo Zo n. ar te id om samen Klanten opst de mogelijkhe onderzochten IG G wooneenheden te g ST n met Stichtin die leiden aa or bewoners dat we ijk realiseren vo el id du Het werd or schizofrenie. tie hebben vo schikte loca in we n zelf geen ge lle zu oep. Daarom zoek deze doelgr e verder op de gemeent ne fre zo over leg met hi sc n plek waar gaan naar ee abel kunnen g en comfort mensen veili wonen.
VOLL TR AN EDIG SPAR Dat is ANT wel ér gd
htig … Hoe tr a altijd nspar ant w be e aange ter. Tr udo h ook zijn, he w t e heid v ezen waaro ef t v ijf geb kan ie an z ak p en w il we nog me den len ge er ope ven. n1. str ate 2. gie en beleid prest a 3. ties plano 4. nt w ikk eling klantp 5. ro ar beid ces sen s vo or waar d bestu en ur, C omm directie en (van is sar is Raad van sen ) In het tw schee eede k war n ons t aal va Jaa deden n we all r ver slag 20 20 07 vere tegie en be s uit de do 06. Daar in leid, p eken o vo or w res ver aa genom rden. Het taties en ar str a wer d b ineerd é én van eids Huis p e ver s r ij la d r aties s voor tr an gen voor d e .V e spar a nte wo G la zen ver sla an de 153 ningco in g v ierd r po e. Voo zendingen, r alle d w uidelijk erd ons heid.
jaarverslag
ÉÉ N
Voor STIGG
20 november vond algemene infoa ® Slimmer Kopen
•
MINIMA AL
ONDE RE VOOR BIJZ
rs or Slimme Kope Slimme Zaken vo wen … lev nr.06 ’08 theken, verbou Belasting, hy po pen van kijken bij het ko t wa l ga no mt Er ko hij zich t da rgt zo e slim is, een woning. Wi ren. goed laat infor me •
END VERNIEUEW INITIATI F
jaarverslag
DIENSTUITBREIDING N A VERLENING A S® R E P O K SLIMME
GE N DE WONIN 80 % VAN MENS O VOOR INK 0,0 .0 0 4 € TOT Een makkie
20 07 van udens die in Van de huisho kochten, heef t 87 % een ng uur ons een woni 00,-. Bij verh neden € 40.0 naar ng ni wo inkomen be de llen van de geva % ,-. 97 00 in .0 ng 40 gi e€ lager dan di een inkomen ald dus. ha ge k lij ke Mak
een icoon Zo ingespan nen als er vr oeger werd in de gloeila gewer kt mpenfabrie k, zo hard ga ook nu. In 20 at he 06 star tten we met de ve t en de bouw wer kz aamhe rkoop den en dat 20 07 onverm ging in inderd voor t. Verwacht va naf 20 08 : Oplever ing lofts, comm erciële ruim begane gron ten d en kantoo rr uimten ee verdieping. rste Verwacht in 20 09: Oplever ing Ar t- en Woo nhotel in de bouw aan he nieu w t Lichtplein .
50—51
NIEU TRUDWE WEB SITE O We r k
jaarverslag
E STEDELIJK ING W VERNIEU -WEST WOENSEL
WERKPLE MINIMA A ZIER L EEN
lev nr.06 ’07
Goed op de
Lekker werk
rit
uelijke vernie met de sted Hoe zit het t? es nsel -W w ing in Woe er s n de bewon uisvesting va woningclusn Voor de herh ge an te te verv raat) van het eers raat/Voltast ng G al vanist nd Ei . ld ter (omgevi ke ik l plan ontw is een sociaa van de 110 nog voor 59 n 20 07 moest esting worde sv ui rh he s huishouden . en kk lu t aa gevonden. G t oensel -Wes oningen in W k Een aantal w n onderzoe Ee n. de or ht w hun gaat verkoc woningen en iteit van de naar de kwal t. gestar omgeving is met de en we samen hting van Verder hebb aan de opric kt er w ge e est. -W el ns gemeent oe W er neming nog in e di de Buur tond – g in ondernem eke Vanuit deze den alle fysi aaien – wor n ite ite tiv 20 08 gaat dr ac conomische en sociaal-e erd. gecoördine uitgezet en nsel eerd in Woe t loopt gesm he : om rt Ko West!
AT A T UL E S E N R O W GE RIJFS : BEDERING ,VO 10.000 €2 o ve r
heen
8
Om onszelf steeds verd er te kunnen verbeteren, meten we co nstant de tevredenhe id van onze klan niet alleen. We vr agen oo ten. Maar dat k onze eige mensen wat n ze van hun wer k bij Tr ud vinden. Van o alle medew er kers gaat dagelijks m 93 % et ve Kijk, dat is no el plezier naar het wer k. u leuk !
aan h et w e b O n ze webs ite is r ing t dr oe opzet . Wat bet ingend aa re n . gefor Het prog r f t inhoud ver ande amm m a van én aan h uleerd en eis e e De bo t concept r is hard g en werd e va u we on w star t in n de nieu wer k t w 2 li nl v in ne. Op he 0 08 en da e site. t d n cies d en klanten nieu we w w kunnen e e w gema infor matie n profes s .tr udo. ion kkelijk d en op ie ze zoek als pre en een le uke m . Snel, anier.
PERTISE BOU W E X Een huis vo
RE ALISATIE
MA ATSCHA VASTGOED PPELIJK Alleen Domus
INVESTEREN IN KWALITEIT HUURWONINGEN Goed idee, iedereen CV
dommelt
Jammer dat we niet konden do or werken in het Domus huis. Op alle andere fronten verliepen onze maatschappe lijk vast goed projecten prec ies volgens pl an. • woonhotel in De Licht toren: in voor bereid ing
Aanbod: Aanleg CV tegen uiterst aantrekkelijke voorwaarden
• sociaal pens ion NEOS : opgeleverd
Eerste fase Aanbod aan 398 huurders; 153 maakten er gebruik van.
• di verse func ties Klokgebo uw : opgeleverd of in voor bereid ing
s vo e dr ijf e be inter ne n o ew ze uit g ens on esultaat ltaat olg pr resu ekend v ver koo g mate 7 t e H ber xclusief ander in ver 20 0 – g r o t r in ode : e ve ding r aag arde meth er ige wa va – bed ver schr ij i v o t o c e a s r en e vast en fo r iële .195, -. E 3 . 1 9 m € or de n van
r D ik e
en
jaarverslag
…
t a a n te groo n b e eer ren a d it n m ingen. aak? der u inge Oor z ven min we ont v ver bind a e l g n e e e d W enk r hou aan onde ningen e l n va
P AF RES ZW SP TAT AR R A IEKw es tie T- KEN In va h n OP e ve wo t or nie r sch eer s d t e -W ho te u w e e n e k ud e e e r d e m a h et w a r t en IT sp n ov n we ga z e er s aal in va ra e t
he ke r zi me e : e n n e e t m o n m c ht v te e n L E V u m m 20 0 on . Da er 7 o n n w o t to e t o a n ov ze w ord ‘een nze de b s Jaa ar in van s e ’ e sp r d bs he ma t ak elan r pla pres ons in rake e vo ite v bben n ee ehol gr ijk n 20 en LE n. or t er n d V n In ga an we ma er s ste a 07: r. 4 dec ng t wo elk n e . On fr k o d e o w en he r t J a m b e n d d d i ng a r t a w o o e r rd a r p r 20 i e p a f g a l lan 07 res ele op 20 v e r t a t i gd 08 sc ea he f. en
HUIS
l experts
n te kamer s va tten de eers n virtueel ee In 20 07 star s: ui eh ex pertis egen ons nieu we dt door vert woond wor sciplines. di de huis dat be en ill van versch e zaken woordiger s teenlopend ons over ui is selende w nt ke Ex perts die is mer ren. Het hu zullen ad vise selende logés. In de ka w is al et m dt s or er w m S’ ka pltuur op Strij k de eerd. En oo ‘Kunst en cu en gedebatt gd le er ov opgericht. dr uk al is ’ tie cipa kamer ‘Eman
Voor wie? Alle huurders zonder CV (in complexen die daarvoor in aanmerking komen)
•
Start 2006, afronding mei 2007.
Tweede fase Aanbod aan 387 huurders; 94 maakten er gebruik van. •
Start juni 2007, afronding tweede kwartaal 2008.
Derde fase Aanbod aan 220 huurders. •
Afronding: eind 2008.
START W BEGELE OON I BIJZOND DING KL ANTE ERE N
380 kopp
en koffie … Vanaf janu ar i 20 07 gaan we re op bezoek gelmatig bij onze B ijzondere Om te zien K la hoe het m … en met et de won nten. ing he dan niet m nzelf. Waarom zoud gaat et en we als men d een een handje he at w il? Met lpen, budgetbeh bijvoor bee ee ld van een zi . O f met het organi r nv se met ander olle dagbesteding, ren sa e par tijen. Zo gingen men lega’s van onze colde afdelin g B ijzond afgelopen ere K lant ja en zijn al gauw ar 191 keer op bez oek. Dat 380 kopjes koffie !
52—53
pareltje
pareltje
lev nr.06 ’08
vaak ten denken moslim “NederlandersTurkije een dat wordt alcohol onrechte waar geen prachtige land is . Dat we dus niet geschonken hebben is wijnen Turkse .” bekend algemeen
delicatessenhoek
EKIN
OR O V S TURK RS E V E O IJNPR
“Zo'n gulle en vriendelijke gastvrijheid maak je in Nederland zelden mee,” aldus een lezer van het ED over Delicatessenhoek Ekin aan de Gestelsestraat, tijdens het Gestels Hoogtij in maart. Die kan eigenaar Cemil Küçükosmanoglu (45) in zijn zak steken. Ook zijn restaurant Ege, er schuin tegenover, is inmiddels een begrip. Een succesvolle Turkse ondernemer, in een van de meest blanke wijken van Eindhoven. Als dat geen integratie is. Cemil: ”Een uitgelezen kans om Nederlanders de Turkse cultuur te laten proeven vooral. Want wij eten echt meer dan shoarma en pizza.”
In 1993 vroeg de eigenaar van het toenmalige restaurant Ege Pide aan Cemil of hij zijn compagnon wilde worden. Het restaurant, een veredelde Turkse pizzeria, liep niet. Cemil, op dat moment pas zeven jaar in Nederland, maar wel al een kok met een zeer goede staat van dienst, ging de uitdaging aan. Na een jaar bleken de culinaire verschillen tussen beide heren te groot voor één keuken. Toen Cemil ermee wilde stoppen, stelde zijn compagnon voor om zelf te gaan, zodat Cemil kon blijven. Cemil: “Dat is een goede beslissing geweest. Ik ben helemaal opnieuw begonnen en kon toen eindelijk gaan doen wat ik altijd al wilde: koken met passie.” Het zat niet meteen vol, maar men had snel door dat Cemil’s overname het restaurant goed had gedaan. Cemil: “Het ging langzaam steeds beter. Mensen uit de Schrijversbuurt waren mijn eerste gasten. Zo kwamen een psycholoog en zijn vrouw regelmatig eten, maar ze wilden nooit bij het raam zitten, uit angst dat iemand uit de buurt ze zou zien. Moet je nagaan hoe
slecht we bekend stonden. Inmiddels is dat wel anders. Ik heb een hele leuke klantenkring. Veel kunstenaars. Heerlijk! Daar kan ik eindeloos mee discussiëren. De juiste kleur en smaakcombinaties creëren is ook kunst. Er komt veel creativiteit bij kijken. Ik ben continu aan het lezen over eten en koken. Hoe het steeds weer beter, lekkerder en anders kan. Of er vaak Turken komen eten? Nee, Turkse zakenlui zo nu en dan. Maar ik voel me prima tussen de Nederlanders. Ik ben een Eindhovenaar, net als mijn bezoekers.” “Een psycholoog en zijn vrouw kwamen regelmatig eten, maar ze wilden nooit bij het raam zitten, uit angst dat iemand uit de buurt ze zou zien. Moet je nagaan hoe slecht we bekend stonden.”
Een paar jaar geleden had Cemil dringend ruimte nodig. Cemil: “Ik kan in het restaurant haast niks opslaan, dus toen het pand aan de overkant vrij kwam, heb ik niet lang nage-
dacht. Naast mijn behoefte aan opslag, liep ik namelijk ook al een tijd met het idee voor een delicatessenzaak rond. Ik wilde Nederland kennis laten maken met de verfijnde smaken van Turkije. Die van de kleine hapjes, de mezze, maar zeker ook die van onze wijnen. Nederlanders denken vaak ten onrechte dat Turkije een moslimland is waar geen alcohol wordt geschonken, dus dat we er prachtige wijnen hebben is niet algemeen bekend. Ik ben de enige in Eindhoven die Turkse wijn verkoopt. Samen met Gerrit van Engelen van Tast Toe Vin in de Rivierstraat heb ik Turkse wijnavonden georganiseerd. Die waren een groot succes!”
Meer info: www.gestelshoogtij.nl
FOTOGRAFIE: MEREL VAN BEUKERING
F
TEKST: RACHEL SLOVEN
Turkse
54—55
infographic
STEMGEDRAG
infographic
VERSUS
ONTWIKKELING
C. JAREN '50
Economische groei 1953
DE INVLOED VAN GLOBALE CIVILISATIE OP LOKAAL STEMGEDRAG EN DE MAATSCHAPPELIJKE TENDENS ALS GEVOLG DAARVAN.
KVP PVDA VVD Protestants Christelijke Groep Katholieke Democraten CPN
lev nr.06 ’08
52,8% 27,9% 3,0% 5,9% 9,0% 1,4%
D. JAREN '60
Flower Power
I
1966 KVP PVDA VVD Protestants Christelijke Groep Katholieke Democraten Overige Partijen Boerenpartij, HJC Gijsberts Boerenpartij, JG Hakkert
E
H
49,3% 15,3% 8,1% 6,1% 7,0% 3,3% 8,3% 2,4%
F E. JAREN '70
Liberalisering
D
1974
G
CDA Progr. Kombinatie VVD DS’70 BP CPN GPV Overige Partijen
35,0% 39,6% 17,1% 1,7% 3,7% 2,0% 0,7% 0,2%
C F. JAREN '80
Economische crisis 1986
CDA PVDA VVD SP D66 Overige Partijen
37,3% 33,2% 14,8% 1,8% 4,7% 8,2%
G. JAREN '90
Digitalisering 1994
CDA PVDA VVD SP GroenLinks D66 De Stadspartij Overige Partijen
B
19,9% 14,9% 12,1% 4,0% 7,1% 13,9% 3,7% 24,4%
H. JAREN '00 UITSLAGEN GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN
In percentages
A. JAREN '30
B. JAREN '40
Begin WO
WO en de bevrijding
1939
A
RKSP SDAP Protestants Christelijke Groep Den Vrijzinnig Democratischen Bond De lijst Geelen De lijst Maas De lijst van den Hurk Liberale Staatspartij
Formaat boek representeert economische welvaart.
1946 63,8% 17,0% 7,6% 3,8% 1,1% 2,3% 3,0% 1,2%
KVP PVDA Protestants Christelijke Groep CPN VVD
64,6% 22,3% 5,2% 5,9% 2,0%
New Millennium 2006 PVDA CDA SP VVD GroenLinks Leefbaar Eindhoven Ouderen Appèl Eindhoven D66 De Stadspartij Lijst Pim Fortuyn Overige Partijen
27,0% 14,6% 12,9% 11,8% 7,1% 6,9% 4,9% 3,3% 2,4% 2,3% 6,9%
I. TOEKOMST bron: ED; RHC/e
56—57
lev nr.06 ’08
wie/wat/waar
r e i h n a . g Wij ga e w r e e m t n de i g i k k nooi gelu 7 jaar Al 1 traat s g r u b es Johann
Wat begon met het eigenhandig omzagen van veertien bomen in de voortuin, resulteerde in het misschien wel langstlopende renovatieproject in de Eindhovense geschiedenis. Nu, na zeventien jaar isoleren, schilderen, stuken, hakken, breken en timmeren, is het huis van de familie Martens in de Johannesburgstraat een waar kunststuk. Maar het is nog altijd niet af. Helma Martens: “Mijn man blijft bouwen. Ik heb me er maar bij neergelegd. Ik heb alleen wel gezegd: 'Frans, volgend jaar is het echt klaar. Dan doen we niks meer.' En dat meen ik.”
wie/wat/waar
Het ziet er eigenlijk best af uit, wat moet er nog gebeuren?
Helma: “Trudo komt centrale verwarming aanleggen, daarna kunnen de gaskachels eruit. Ik ga daarna de muren van de serre spachtelpoetsen. Ook komt er een nieuw plafond in. Daar maakt mijn man een prachtig kunstwerk van met plastic schrootjes. Net als in de woonkamer. Dan gaat de tegelvloer eruit en kan het parket erin. We gaan van de zomer met de buren een nieuwe schutting zetten. Deze staat er al veertig jaar en is met die storm laatst, half ingestort. We halen meteen de hele houten tuinomheining die mijn man heeft gebouwd weg en bouwen een nieuwe. Met afdak. Onder al dat hout staat nog zo’n oude gammele schutting. Kan die ook meteen naar de stort.
Het fietsenhok, de schuur en het hondenhok blijven staan. De vijver wordt opnieuw aangelegd en dat is het zo’n beetje. Mijn man bedenkt alles en ik voer mee uit. Behalve gas en stroom. Daar kom ik niet aan.” Dat je een eigen huis opknapt is logisch, maar waarom steken jullie zoveel tijd en geld in een huurhuis?
Helma: “Het is ons allang aangeboden om het te kopen. Slimmer kopen heet dat. Voor € 65.000,mogen we het hebben, maar we hoeven het niet. Ik ben 48, ik ga echt niks meer kopen. Mijn man heeft ook geen zin in al die rompslomp en voor mijn zoon hoef ik het niet te doen, want die wil graag ergens anders gaan wonen. »
58—59
wie/wat/waar
wie/wat/waar
»
Helma: “Een woonwagen geeft een enorm gevoel van vrijheid, ook al zitten er geen wielen onder. Gek hoe dat werkt. Ik kan dat niet uitleggen. Toch wilde ik weg. Het was een verdrietige tijd. Ik heb daar in korte tijd twee kinderen en mijn moeder verloren. Toen ben ik gegaan. Met onze jongste
Honden, parkieten, een cavia, vissen, een papegaai. Volgens mij houdt u van dieren.
Helma: “Nogal. Dit is nog niks. We hadden hier eerst nog een volière met allerlei vogels en met konijnen en cavia’s. Toen die werd afgebroken kwam er een stal voor de geit en de bok. Totdat we op een dag buiten kwamen en die arme beesten in de vijver stonden. We hebben ze toen naar
onze wei gebracht in Nuenen. Daar stonden al acht shetlanders, een Fries paard, ganzen, twee hangbuikzwijntjes met jongen, en dat bokje en die geit dus. Twee jaar geleden heb ik de hele boel verkocht. Met dieren en al. Mijn zoon deed er niks meer mee en ik trok het niet om steeds ’s nachts die beesten te gaan voeren. We werken alle drie van ’s ochtends tot ’s avonds. Mijn zoon en ik bij DAF en mijn man verbouwt shoarmatenten. Het was een goede beslissing, maar het heeft pijn gedaan, dat kan ik je wel vertellen.” Dus ter compensatie is de tuin dan nu maar vol gezet met tuinkabouters en Griekse beelden?
Helma: “Mijn man brengt die dingen steeds mee uit België. Steeds weer nieuwe. Hij doet maar. Ik vind alles best. Zolang het met hem en mijn zoon goed gaat, gaat het met mij ook goed. En ondertussen hebben wij door al die creativiteit van mijn man wel mooi het mooiste huis van de straat. Mensen die hier komen, zeggen dat wel eens en dan kan ik alleen maar heel erg trots zijn.”
FOTOGRAFIE: GERBEN SCHEEREN
U heeft een aantal jaren in het woonwagenkamp in Tongelre gewoond. Veel meer ruimte dus. Waarom hebt u toch weer gekozen voor een stenen huis?
zoon. Ik ben gescheiden, kreeg een relatie met Frans en ben in mijn oude straat gaan wonen. Eerst op nummer 10, toen op nummer 19, maar dat was te klein, want mijn vader trok bij ons in. Drie jaar later stierf hij. Aan longkanker. Hij heeft hier nog samen met mijn man de zolder verbouwd en onze slaapkamer. Dit is dus eigenlijk ook een beetje zijn huis.”
TEKST: RACHEL SLOVEN
lev nr.06 ’08
Nee, het is prima zo. Ik ben in deze straat geboren en getogen. Ik ken de buurt, ik heb een paar familieleden in de straat wonen en ik heb goed contact met de buurvrouw en de overburen. Wij gaan hier nooit meer weg. Bovendien is het helemaal niet duur om te huren, dus waarom al die moeite doen?”
60—61
woning in focus
woning in focus
lev nr.06 ’08
woning
in focus de filosofie van een container
niet
als architect opdracht dom de de zomaar verdenk O . , krijgt je goed die uit beslissingen .” genomen moet kloppen want alles “Voer
Het hoofd van de Amerikaanse architect/kunstenaar Adam Kalkin werkt als een radio: “Het hangt af van de frequentie waarop ik in mijn hoofd terechtkom. Die hersengolven zijn het uitgangspunt van een idee en vanuit daar ga ik verder.” Hij gelooft niet in pasklare oplossingen, heeft een hekel aan overheden en studeerde filosofie.
Stom beroep
“Architect is eigenlijk maar een stom beroep. Er valt niet veel mee te verdienen in de VS en je moet constant nee kunnen zeggen.” Dat heeft te maken met zijn relatie tot opdrachtgevers. “Je moet sympathie op kunnen brengen voor elkaar. Als je een beslissing maakt waar je zelf blij van wordt, maar die ten koste gaat van de blijdschap van de klant dan moet je de opdracht laten gaan. De klant zal het niet pikken en je moet niet iets maken waar je zelf ongelukkig van wordt.” Dat hij niet gaat voor de meest voor de hand liggende mogelijkheid blijkt wel uit zijn eigen huis. Hij kocht een honderd jaar oud cottage, dat veel te klein was. Om meer ruimte te creëren plaatste Kalkin er een grote loods omheen. Buiten de cottage is nog steeds binnen zijn huis. “Ik wilde de financiële betekenis van een container omvormen naar een kunstzinnige. Vreemd genoeg is daar veel aandacht voor.” Containers
De laatste jaren heeft Kalkin zich vooral beziggehouden met huizen gebaseerd op containers. Na het zien van een gigantische opslagplaats
voor ongebruikte zeecontainers begon het te borrelen in zijn hoofd. “Een container is een bulkproduct, gecreëerd om op een efficiënte ma-nier zoveel mogelijk andere producten te vervoeren. Ik wou deze financiële betekenis omvormen naar een kunstzinnige.” Ondertussen heeft hij ze gebruikt in verschillende vormen, waarvan het Push Button House (PBH) de meest opvallende is. Van buitenaf lijkt het een ordinaire container, maar een druk op de knop verandert alles. Een ingenieus hydraulisch systeem treedt in werking en de container vouwt zich uit tot een huis, inclusief toilet, keuken en een riant bankstel. Zelf is hij nog het meest verbaasd over zijn creatie: “Vreemd genoeg is er een enorme hoeveelheid aandacht voor het PBH in de commerciële wereld. Het huis is compleet nutteloos, maar iedereen vindt het geweldig. Daardoor krijgt het opeens een gigantische toegevoegde waarde. Dat gebeurt wel vaker; je vertaalt een creatieve gedachte in iets tastbaars en andere mensen drijven de waarde ervan omhoog tot soms bizarre hoogten.” Quik House
Een ander woonconcept gebaseerd op containers is het Quik House; een bouwpakket bestaande uit zes zeecontainers. In principe heb je het huis binnen drie maanden, maar het succes veroorzaakt een wachtlijst. Kalkin weet niet goed wat hij met deze situatie aan moet: “Het fabriekje dat ik nu in New Jersey heb is te klein aan het worden, de orders blijven vanuit de hele wereld binnenkomen. »
woning in focus
woning in focus
FOTOGRAFIE: PETER AARON / ESTO
62—63
»
Wat begon als kunstuiting wordt steeds meer een onderneming. Daar heb ik eigenlijk geen zin in.” Hij heeft het Quik House niet ontworpen, omdat het een gat in de markt was. “Ik ben niet bezig met het creëren van oplossingen van een probleem. Ik maak gewoon iets met een bepaalde spirit, iets met een eigen stem. Er komen dan vanzelf mensen voor wie het de oplossing blijkt te zijn voor een probleempje dat ze hebben.” Een kantoor in New York had bijvoorbeeld extra ruimte nodig, maar die was niet beschikbaar. Ze ontdekten het Quik House en lieten er één op het dak plaatsen. Probleem opgelost. Filosofische benadering
Na zijn studie filosofie rolde Kalkin de architectuur in. Zijn filosofische kijk op de wereld blijft de basis van al zijn activiteiten. “Ik ben ontzettend geïnteresseerd in vragen over orde vs. chaos en bedoeling vs. resultaat. Er bestaat in mijn ogen niet zoiets als oorzaak en gevolg. Wat we constant proberen en vaak ook doen is gebruik maken van verschillende dingen die we tegenkomen. Ik hoef de werking van wiskunde niet te ontdekken. Andere mensen doen dat. Ik gebruik de wiskunde gewoon.” Door zijn constante drang naar vernieuwing werkt hij niet graag met overheden: ”Alle beslissingen in het leven heb-
TEKST: ROB VAN KAAM
lev nr.06 ’08
ben te maken met risico’s nemen, soms zijn dat berekende risico’s. Overheden durven dat niet, ze zijn er niet voor ontworpen. Ik vraag me wel eens af waar dan wel voor. Als je wil innoveren moet je zorgen dat er heel veel energie op één plek terecht komt en dat lukt niet met overheden. Ze duwen niets vooruit, maar remmen alles af.” “Het gaat mijn niet om het creëren van oplossingen. Ik maak gewoon iets met een bepaalde spirit, een eigen stem.” Waarschuwing
Eindhoven wordt op dit moment flink onder handen genomen. Wijken worden gesloopt en opnieuw opgebouwd en veel oude gebouwen krijgen een nieuwe bestemming. Kalkin heeft nog een wijze les in petto: ”Ik ben niet de meest verantwoordelijke persoon die er bestaat, maar ik ben wel van mening dat een architect een grote verantwoordelijkheid heeft. Ze moeten de opdrachten die ze krijgen goed overdenken, ook de beslissingen die genomen zijn vóór ze bij het project betrokken raakten. Kloppen de gestelde parameters wel? Voer niet zomaar dom de opdracht uit die je krijgt. Alles moet kloppen met het gebouw en de functie, anders verpest je het gebouw én de omgeving.”
Meer info: www.architectureandhygiene.com
woning
in focus
64—65
reportage
reportage
IN D L I U T+B
lev nr.06 ’08
ril 2008 p a LIGfuH 1 1 rt, 6 -
G
Frank
OXO Londen
G N N I O I N S E P N E O P L A 2008 A I C O l S , 3 apri slaan
Bouten
008
FOTOGRAFIE: THOM AUSSUMS
FOTOGRAFIE: BOUDEWIJN BOLLMANN
, april 2
66—67
reportage
reportage
lev nr.06 ’08
G N I R E V E L P O 2 T E R S U A U F B N E D KRU0I08 19 mei
SALO
NE DE L MOB 1 april 2008 ILE
, 16 - 2
FOTOGRAFIE: BOUDEWIJN BOLLMANN
FOTOGRAFIE: TRUDO + EDHV
Milaan
2
68—69
karakter in zicht
Eindh oven : allich t stad Een beeld zegt meer dan duizend woorden ... Maar iedereen is toch ook nieuwsgierig naar het verhaal achter de foto? We stellen je graag voor aan onze (post-)coverboy, Zowie Jannink, en zijn favoriete en minst favoriete plek in Eindhoven.
“Ik voel me het meeste thuis in de buurt van de Woenselse markt. We hebben drie jaar geleden het oude bordeel La Bolleur gekraakt en de boel flink verbouwd. Wat we daar hebben gedaan is echt top, dat is wat we aan Eindhoven hebben gegeven. Dat is mijn bijdrage aan de stad. Mijn minst favoriete plek in Eindhoven zijn de winkelstraten in het centrum. Als je daar bijvoorbeeld ’s avonds loopt, dan is het helemaal verlaten en sfeerloos … Ik ben zelf geboren en getogen Amsterdammer. Ik weet nog dat ik de eerste keer in Eindhoven kwam, met de trein. Dat ik op het 18 Septemberplein stond en dacht, gaan ze hier nog iets bouwen, gaan ze hier nog iets doen? Dat voelde zo ‘on-af’. Als je de eerste keer in Eindhoven komt overvalt je dat gevoel, maar als je hier langer woont dan kan je daar doorheen prikken. Dan zie je wel de coole plekken. Het leuke aan Eindhoven vind ik dat er veel gedoogd wordt. Er zijn veel initiatieven die buiten het reguliere circuit omgaan.
Dat heb je in Amsterdam veel minder. Ook vind ik het positief dat Eindhoven echt een stad in ontwikkeling is. Voor creatieven een goede plek om te gedijen, je kunt echt meegroeien met de groei van de stad. Hoe ik Eindhoven zou omschrijven? Mijn eerste associatie is toch de Design Academy. Maar om nou te zeggen dat Eindhoven dé designstad is, nee, dat is toch te veel gezegd. Wat Eindhoven echt moet proberen, is de ontwerpers in Eindhoven houden. Dan is er zeker de mogelijkheid en potentie om Designstad te worden. Een vriend van mij heeft ooit een sticker ontworpen waarop stond ‘Allicht stad’. Dat dekt voor mij helemaal de lading!” Red. Helaas heeft La Bolleur inmiddels haar deuren gesloten om plaats te maken voor een appartementencomplex. LEV bedankt het team van La Bolleur voor de heerlijke diners, beruchte feestjes en excentrieke exposities!
FOTOGRAFIE: SUSAN DE KONING
lev nr.06 ’08
karakter in zicht
70—71
vraag en aanbod
vraag en aanbod
ON 8 COaLngO2, Feditie 6, juni 200
Jaarg lev nr.06 ’08
gave va rtaaluit en k wa LE V is e chting Trudo sti Woning o.nl d ru .t w w w satie : t & reali C oncep Edhv dhv.nl w w w.e
n:
ctors : dhv A rt dire n de Craats , E va v o h c d E m , e R ans Ko o p m Sjoerd tie : oördina P rojectc s sems , Trudo dhv u A e k ühlen, E Siets Vanderm Raffaela dactie : Hoofdre sems , Trudo s u A m o Th t, Edhv Jill L aure : Ontwerp A arle, Edhv van Jasper e: Redacti sing G il a c n ra F K aam Rob van inders L e ll ië Dan Eefje nders Ton Ma isters Sil v ia P ven Slo Rachèl fie : Fotog ra aens ri d A a d Lin kering an B eu ann Merel v ll o ijn B m B oudew ltjer o H Saskia Koning e Susan d eijer eM Sil v ia d n der Ploeg va Adriaan heeren c S n e rb Ge -55 pag. 5 4 A rt work everen S n a v Julie nk aan : m et d a Verder n ro a Peter A n den B emt va Maaike ED G e u ze Adriaan nink n Ja Zow ie n Kats W ies va ens art Fam. M RHC e aey s B ram S aten Str in rv a M y not art e mone We mak ers Trudo erk M edew tiek? n of kri erkinge @ tr udo.nl m p o , n Vrage v ia LE V t weten L aat h e iets uit uden. N lvoudigd orbeho ee o v rv n e v te n h A lle rec ve mag worde ige vorm of n a g e it in u t e k z de nisch maa elek tro b a a r ge of open e w ijze, hetzij n of enige lijk me schrifte opieën, opna rafgaande oo tok door fo nier, zonder v an de uit gever. ma ing v m m andere te lijk toes schrifte
