Nr Congres Stationsontwikkeling Rotterdam. oktober Ambacht en vakmanschap buigen voor het spoor

Nr.82 oktober 2012

3 Congres Stationsontwikkeling Rotterdam 6 Ambacht en vakmanschap buigen voor het spoor

5 ZP-netwerk nu actief

11 Pieter Gardenier begint nieuwe uitdaging

11 SpoorPro stelt zich voor

Hoe gezond is uw spoorhart?

Daags na het door Rover en Railforum georganiseerde verkiezingsdebat over het OV schrijf ik deze column. Uit het hele land waren ruim 120 gasten naar Den Haag afgereisd om met elkaar in gesprek te gaan: leden van Rover, leden van Railforum, de Jonge Veranderaars, journalisten en kandidaat Kamerleden. Uit de gesprekken bleek al snel dat al deze, verder compleet verschillende, mensen één duidelijke overeenkomst hebben: Het OV en het spoor gaat hen aan het hart! Toen één van de journalisten zijn ervaringen met onze sector schetste werd het eerst oorverdovend stil. Zeer kritisch, zoals een journalist dat behoort te zijn, hield hij ons een duidelijke spiegel voor.

Colofon Het relatieblad van Railforum verschijnt in een oplage van 4000 exemplaren. Redactie: Conny Pronk en Bregje Teppema Vormgeving: Bregje Teppema Druk: drukkerij Groen, Hoofddorp Adres: Railforum, postbus 664, 2130 AR Hoofddorp T: (023) 562 41 31 / F: (023) 565 44 58 E: [email protected] Railforum bestaat sinds 1992 en is het onafhankelijke kennisnetwerk van ruim 100 bedrijven en organisaties die actief zijn in de brede railsector. Centraal in de vereniging staat het uitwisselen van kennis en ervaringen, om zo het maatschappelijk en economisch rendement van spoorvervoer te vergroten. Accent ligt op het versnellen van (proces) innovaties. Railforum biedt daarbij haar diensten aan en zorgt voor afstemming met andere sectoren, de politiek en wetenschap.

Zo constateerde hij dat er in onze sector zoveel angst heerst, dat hij wel met anonieme bronnen moet werken. Iets wat hij natuurlijk liever niet doet. Na het plaatsen van een artikel ontvangt hij vele brieven en mails waarin onze collega’s aangeven verheugd te zijn met deze onthullingen. En weer heeft hij er talloze ‘anonieme’ bronnen bij. En natuurlijk gebruikt hij deze bronnen, via de ‘Koninklijke’ weg krijgt hij immers de juiste informatie niet altijd boven tafel. Zijn vraag klinkt nog na in mijn hoofd: ‘Beste mensen, dit is toch niet gezond? ‘ Door de direct erop volgende anekdote kon de zaal weer even lachen, al werd dat snel als een boer met kiespijn. Hij vertelde dat de samenwerking in de communicatie in onze spoorsector wel enorm is geïntensiveerd. Zo sterk zelfs dat hij, wanneer hij naar één partij belt met een vraag, hij binnen enkele minuten gebeld wordt door een andere partij. En natuurlijk met een toelichting die de samenwerking zou moeten onderschrijven, maar dat in feite juist niet doet. Ook dat leek hem niet erg gezond. Ik heb nagedacht over zijn observaties en moet erkennen dat we in de spoorsector inderdaad wat gezondheidsklachten hebben. Ons spoorhart klopt, maar wordt regelmatig gekwetst als er in het spoorvervoer iets niet goed gaat. We balen daarvan en trekken het ons ten zeerste aan. “We care” zouden we in een verkiezingsleus zeggen. En natuurlijk zijn we daardoor soms bang en verkrampt als er iets mis gaat. Maar laten we proberen elkaar gezonder te maken. Laten we vooral open, eerlijk en transparant communiceren. En dat ook van onze mensen toestaan. Dat geeft lucht, ruimte en energie en helpt ons om dat wat nu nog fout gaat voor de toekomst te verbeteren. Ik wens u allen een goede gezondheid!

2 Railforum oktober 2012

Congres Stationsontwikkeling Rotterdam

Twee jaar geleden hebben wij een kijkje genomen bij het station van Antwerpen, en deze keer was het tijd om onze Belgische collega’s in Rotterdam te ontvangen. Ruim 150 aanwezigen werden door Barend Kuenen, director International Business Development stations bij NS, welkom geheten. “Nederlanders zet je ‘brutale’ knop uit en Belgen zet hem juist aan”, zo luidt het advies van de dagvoorzitter, “dan zal deze drukke congresdag zeker leiden tot veel kennisuitwisseling”.

Centraal deze middag staat hoe we de reiziger hetzelfde comfort en gemak bieden tijdens de verbouwing van een station? Zowel in Nederland als Belgie heeft men daar inmiddels veel ervaring mee. Het woord is aan Patrick Buck, directeur projecten bij ProRail. Spoor en stations vormen samen het kloppend hart van een bereikbaar Nederland. Dat is geen eenvoudig opgave, zeker niet bij stations in verbouwing. Het station verandert dan in een bouwput. De uitdaging ligt dan ook bij het op peil houden van de kwaliteit en comfort voor de reiziger. Hij beschouwt station Rotterdam als een nieuw icoon voor de stad. Ron Voskuilen, algemeen directeur cluster stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam, gunt ons een kijkje achter de schermen bij de gebiedsontwikkeling rondom Rotterdam Centraal. Alle plannen zijn gebaseerd op een gedeelde visie. Wat levert klantonderzoek ons op over dit onderwerp? Peter Janssen van Ipsos Belgium deed onderzoek voor NMBS-Holding in België (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) en Mark van Hagen deed dat voor de NS. De resultaten van beide onderzoeken blijken niet wezenlijk van elkaar af te wijken. Klanttevredenheid wordt voor een deel ook bepaald door de uitstraling van de ruimte. Atmosfeer, comfort en netheid hebben de klanten hoog op hun wensenlijstje staan. Het creëren van een unieke, inspirerende omgeving, door middel van het ophangen van versiering, geeft mensen het gevoel dat er aandacht is voor mens en omgeving.

met babyboomers (1945-1965) en de vergrijzing. Hier moeten we ons niet op richten bij het ontwikkelen van het station van de toekomst. Babyboomers hebben veel meer spendeervermogen en vrije tijd dan in 1985 en worden ook wel de zogenaamde SKIgeneratie, Spending their Kids Inherentence, genoemd. Zij willen zich graag voelen als 30-jarige en meegaan met de tijd van de jongere generatie, de babybusters. Richt je dus bij productontwikkeling en marketing op deze babybusters (het nageslacht van de babyboomers). Onder leiding van Barend Kuenen gaan vier stakeholders van zowel Belgische als Nederlandse kant de discussie met elkaar en het publiek aan. Naast Patrick Buck en Ron Voskuilen schuiven Luc Martens, voorzitter Vlaamse Vereniging Steden en Gemeenten, en Fernand Desmyter, Departement Mobiliteit en Openbare Werken Vlaanderen, aan. En dan gaat iedereen, al dan niet met brutale knopjes aan of uit, aan de slag. In drie deelsessies gaan de gasten na twee korte inleidingen met elkaar in gesprek en formuleren met elkaar aanbevelingen. Na de deelsessies worden plenair de aanbevelingen met elkaar gedeeld en is er de mogelijkheid om vragen te stellen. Tot slot bedankt Barend Kuenen allereerst de gasten voor hun actieve bijdragen en de Belgische en Nederlandse collega’s voor de uitstekende voorbereiding. Daarna nodigt hij iedereen uit te participeren in een rondleiding naar keuze. Eenmaal terug van de rondleiding is er bij de borrel gelegenheid na te praten, gedachten uit te wisselen en het nodige van elkaar te leren. Het volledige verslag en presentaties kun je vinden op www.railforum.nl.

Vanuit een totaal andere hoek neemt Herman Konings ons mee in de (on)voorspelbaarheid van de toekomst. Herman Konings toont ook aan dat we ons eigenlijk niet bezig moeten houden


DeltaRail slaat vleugels uit DeltaRail is voor de vakgenoten in Railforum al jarenlang een betrouwbare vraagbaak. Het expertisebureau op het gebied van bewegende technische systemen slaat nu hun vleugels uit als zelfstandige organisatie. Het doel? Meer flexibiliteit, maar met behoud van de unieke wijze waarop zij hun partners in de railsector met raad en daad terzijde staat. “Proactief, betrokken, met een helikopterblik en zij aan zij met onze railpartners werkend in projecten”, licht de directeur en kersverse eigenaar Hans de Regt deze ‘DeltaRail methode’ toe. Nederland heeft één van de drukst bereden spoorwegnetten ter wereld. De ontwikkelingen in onze railsector gaan hard. In die uitdagende en complexe omgeving voelt DeltaRail zich al jaren thuis. De circa 70 deskundigen verdiepen zich – gevraagd of ongevraagd - met bevlogenheid in de vraagstukken waarvoor onze branche zich gesteld ziet. Bijvoorbeeld het optimaliseren van onderhoud. Het samen uitdokteren van de beste oplossingen om assets te monitoren en het gedrag te voorspellen. Of de toepassing van de nieuwste onderzoeksmethoden om een defect in een wielas op te speuren en te voorkomen. De vakgebieden waarin de experts zich bewegen: materiaalkunde, tribotechniek, mechanica, elektrotechniek en kalibratie. “De verzelfstandiging geeft ons de flexibiliteit en daadkracht die we willen hebben om onze railsector verder te helpen. Dat het op eigen benen staan op het juiste moment komt, blijkt wel uit de reactie van onze klanten. Zij zijn zonder uitzondering positief over ons initiatief. Ik vind het geweldig dat ik aan het hoofd mag staan van deze club technisch bevlogen mensen die zo flexibel zijn dat zij 24 uur per dag voor de klant klaar staan” Meer flexibiliteit en slagkracht Het bureau kijkt ook kritisch naar de eigen organisatie. “Ons streven is dat wij onze klant beter helpen presteren. Beter, betrouwbaarder en goedkoper. Die klantbelofte noemen wij Performance Plus”, legt hij uit. “We geloven dat het altijd beter kan. Op dezelfde manier hebben we naar onze organisatie gekeken. Waar ligt onze expertise? Wat is onze focus? Waar vraagt de markt om? Dat heeft geleid tot een gestroomlijnde bezetting en takenpakket.


De grootste uitdaging voor ons als technisch dienstenbureau is om proactief te zijn. We horen van klanten dat onze integrale aanpak en helikoptervisie uniek zijn. Daar zijn we nog te bescheiden in geweest”, vindt de jonge topman. “We mogen best laten zien waarom onze klanten zo tevreden over ons zijn.” Onze verzelfstandiging geeft ons ook meer slagkracht om gezamenlijk met onze partners uit de railbranche de uitdagingen op te pakken. De eerste projecten lopen inmiddels. DeltaRail is de laatste jaren flink in beweging. Minder bekend zijn de resultaten die ze behalen voor klanten buiten de railbranche. Neem bijvoorbeeld de samenwerking met Rijkswaterstaat voor de Oosterscheldekering of de bagagesystemen van Schiphol. We begeven ons met adviezen voor de optimalisatie van windmolens ook op het gebied van nieuwe energiebronnen”, vertelt De Regt. “We verruimen onze blik en creëren zo meer flexibiliteit en slagkracht door de kruisbestuiving van ervaringen in verschillende branches. Onze toekomst zien we zelfbewust en met vertrouwen tegemoet.” Op de website www.deltarail.nl vindt u meer informatie over de expertise van DeltaRail.

ZP-netwerk Sinds 8 mei heeft Railforum ook een ZP-netwerk.Vanuit een aantal ZP’ers (Zelfstandig Professionals) kwam al geruime tijd de vraag op welke wijze zij aangesloten kunnen blijven bij Railforum. Zij hechten veel waarde aan het betrokken blijven bij de spoorsector en Railforum is daarvoor een goed platform. Ook Railforum ervaart de actieve deelname van ZP’ers in Railforumverband als waardevol. Bovendien wil Railforum aansluiten bij de trend dat het aantal ZP’ers steeds verder toeneemt. Door in het netwerk van Railforum te blijven

worden zij gevoed met kennis en zij zijn er van overtuigd een zinvolle bijdrage te kunnen leveren. Het ZP-netwerk heeft een losse, maar gerichte structuur met niet te veel onnodige verplichtingen. Zij willen uiteraard ook iets halen, maar met een goede balans, dus geen acquisitie, hebberigheid of jagen. De ZP’ers willen in een breder platform laten zien wat ze kunnen en hun kennis delen. Het bestaansrecht van het Railforum ZP-netwerk is o.a. het organiseren van waardevolle ontmoetingen (uitwisselingen) die bijdragen aan optimalisatie van het spoorvervoersysteem.

Het ZP-netwerk en haar leden

Streven naar optimalisatie spoorsystemen Genereren van positieve energie Behouden de focus en maken onderwerpen klein Balans creëren tussen geven en nemen Brengen elkaar van probleem naar oplossing Maken elkaars wereld voor oplossingen “groter” Houden de relatie/ontmoeting centraal Stellen vragen aan elkaar, geen acquisitie Heeft een losse structuur, niet institutionaliseren Vormt een open, toegankelijk communicatieplatform Biedt een netwerk om elkaar te kunnen vinden en zichtbaar te zijn Zorgt voor aangename verrassingen Brengen creativiteit en ondernemerschap Vormt geen aparte, afgezonderde groep, maar is deel van Railforum netwerk Deelname vraagt kleine financiële vergoeding (€ 250) als ‘drempel’ Werken van klein naar groot, met het accent op waardetoevoeging

ZP-er Joost van Dolderen

Het profiel van ZP’ers

ZP-er Mark Sloothaak

Beschikken over historische, nieuwe of overall kennis Hebben een spoorhart Ze zijn professioneel in hun werk Ze zijn sociaal in hun omgang met anderen Ze hebben overview van de spoorsector, zien dwarsverbanden en samenhang Ze zijn onafhankelijk (zonder last of ruggespraak) Ze willen hun kennis delen en vermenigvuldigen Ze zijn leergierig, willen gevoed worden en anderen voeden met hun kennis en ervaringen Ze hebben ook toegang tot kennis en ervaring uit andere sectoren

Onderstaande ZP’ers zijn inmiddels aangehaakt:

Cees van Altena, Max van Asch van Wijck, Roel van den Bosch, Daan Breukhoven, Felix Chang, Joost van Dolderen, William Hartman, Robert Huisman, Hein de Jong, Ton Kaper, Guido Kwikkers, Arnoud Mouwen, Rogier Roding, Berend Schotanus, Arco Sierts, Mark Sloothaak, Viola Sütö, Esther Tolner, Gerard Troost, Michael van der Vlis en Maarten Woolthuis. Als u geïnteresseerd bent in ons ZP-netwerk kunt u contact opnemen met Loes Elsendoorn via 023-5624131 of een mail sturen naar [email protected].


-

Ambacht en vakmanschap buigen voor het spoor

De werkplaats van GVB, openbaarvervoerbedrijf Amsterdam beschikt over 2 opmerkelijke machines om spoorstaven mee te buigen. Henny Koetsier, medewerker van GVB en al ruim 36 jaar werkzaam vertelt: “ Al het spoor waar een tram op rijdt, wordt hier gemaakt. Per jaar wordt er zo’n 3-10 kilometer spoor gemaakt. Bij het GVB is men in staat een spoorstaaf te buigen met prachtige bochten zodat de meest complexe wissels en overgangen gemaakt kunnen worden”. Dat de werkzaamheden gepaard gaan met echt ambachtelijk werk blijkt wel uit het feit dat het ontzettend lastig is bekwame medewerkers te vinden. Officieel zijn er voor deze afdeling nu 11 mensen actief werkzaam. Maar een probleem, zoals bij bijna alle technisch bedrijven, is het vinden van bekwaam personeel. Het is zeer specialistisch en nauwkeurig werk, GVB heeft diverse opleidingstrajecten met scholen opgezet maar het opleiden van constructie medewerkers doet men nu intern en kost minimaal 3-5 jaar.

“Buigbank knikt spoorstaven met een belasting van 20 ton!” Er staat een conventionele knikbank machine die computer gestuurd is. Hiervan zijn er slechts 2 in Europa waarvan 1keer in Amsterdam en 1 keer in Zwitserland. Hij knikt spoorstaven om met een enorme kracht van 20 ton en kan


zelfs treinrails aan. De maximale belasting is maar liefst 300 ton!

Daarnaast beschikt het GVB over een knikbank die stukken rail van minder dan 3 meter kan buigen. Deze hydraulische pers is al ruim 38 jaar oud met een (verouderde) techniek van 38 jaar. Hier wordt spoor geknikt voor kruisingen en 4-vaks. De belasting is maximaal 200 ton. Echter er was behoefte aan een nog zwaardere belasting (ivm dikte van rails). Door middel van een powerpack kon men meer druk uitoefenen om de spoorstaven te buigen maar hierdoor ontstonden gevaarlijke situaties. Veilig werken met spoor Dit was de aanleiding voor GVB om een professionele partner in veiligheid te zoeken. Via hun netwerk kwamen zij in contact met Pilz. Pilz in Vianen biedt complete standaard- en veilige automatiseringsoplossingen. De machine voldeed niet aan alle actuele eisen en normen en aan de laatste stand der techniek. Pilz’s sales engineer Rolf Kingma heeft in eerste instantie intern met diverse medewerkers gesproken waaronder de Arbodienst voor arbo gerelateerde zaken en zij waren het er al snel over eens dat naar een goede technische en veilige oplossing moest worden gezocht. De safety consultant van Pilz ( Jeroen Hoefnagels) heeft vervolgens een risicobeoordeling op basis van de Arbeidsmiddelenrichtlijn op de machine uitgevoerd. De audit heeft

bestaan uit een grondige analyse van de werking, de bediening en het onderhoud van de machine. Verder zijn de elektrische en hydraulische schema’s beoordeeld die van belang zijn voor de veiligheid van de machine. Op basis van de 14 punts risicograaf is de beoordeling uitgevoerd. Met deze beoordeling zijn de grootste gevaren in kaart gebracht. Vervolgens is er een werkbaar veiligheidsconcept geschreven. Hierin heeft Pilz gekeken naar de lay out van de installatie, functionele beschrijving van de veiligheidscircuits, lijst met de dimensionering (hoogte, veiligheidsafstand e.d) en daarmee een lijst opgesteld met besturingstechnische veiligheidsvoorzieningen. Het concept richtte zich op de machine en interactie tussen bediener en machine. De besturing functioneerde wel goed maar was niet veilig. Men kan hierop dus niet vertrouwen, de faalkans van de gebruikte relais was simpelweg te groot. Ook de procedures waren voor verbetering vatbaar. Er was sprake van gebrekkige veiligheid. De mechanische delen werken nog naar behoren maar de besturingstechnische en aandrijftechniek zijn achterhaald. Er zijn aanbevelingen gedaan op gebied van afschermingen, lichtschermen, eindstandopnemers en een betrouwbaar veiligheidssysteem dat volledig aan de huidige regelgeving voldoet. Alles om met de machine veilig te kunnen werken en persoonlijke ongelukken te voorkomen.

teriaal een tijdelijke oplossing gevonden zodat men het spoor toch kan buigen. Het is nu zaak om het plan van aanpak zo snel mogelijk uit te voeren. De vraag die GVB zich hier stelt is dan ook: Gaan we een nieuwe machine kopen van bijna anderhalve ton of gaan we deze bestaande specialistische pers ombouwen. Dit laatste kan absoluut vele voordelen hebben zoals prijs, productiviteit, reducering van stilstandtijden, realisering van snelle ombouw zonder lange uitvaltijden etc. Deze machines bevallen wel zo goed dat GVB er niet alleen rails voor Amsterdam mee maakt maar ook vraag krijgt vanuit Den Haag, Groningen en Utrecht. En dat is maar goed ook. In Amsterdam investeert men niet in nieuwe rails maar repareert men. Om een indicatie te geven een kruising van een spoor kan al gauw een miljoen euro bedragen. De concurrenten van GVB zitten over de grenzen onder andere in (Oost)Duitsland en Luxemburg. Daar staan enorme machines die wel 30 tot 40 meter spoor in een keer maken. Henny Koetsier merkt op dat veel bedrijven niet de juiste kennis hebben op gebied van veiligheid, en dat is jammer. Die willen met korte halen, snel thuis zijn. Pilz heeft als specialist van veiligheid, op een kwalitatief professionele wijze de GVB optimaal en op maat geadviseerd over de automatiseringsoplossingen.

Nieuwe machine of de pers ombouwen? De machine staat momenteel stil. De productie van de staven is verhuisd naar de andere pers. Men heeft voor het klein ma-


Verkiezingsdebat Rover & Railforum

‘Ga voor hogere ambities en wees transparant over wat er niet goed gaat’ Op 4 september, vlak voor de Tweede Kamer verkiezingen, werd een verkiezingsdebat over het OV georganiseerd door Rover en Railforum. In De Remise waren ruim 100 mensen te gast, met onder andere journalisten, kandidaatKamerleden en Jonge Veranderaar. Zij gingen met elkaar in debat. Landelijke verkiezingen op 12 september, dat betekende een kans om het beleid te vernieuwen. Dan is het interessant om te weten wat er in de verkiezingsprogramma’s staat over openbaar vervoer en ruimtelijke ordening. Dagelijks reizen 4 miljoen mensen met het OV, waarvan 1 miljoen met NS, 2 miljoen met tram, bus en metro in de Randstad en 1 miljoen in de regio. Het nieuwe werken maakt dat de reiziger van vandaag veranderende eisen heeft. Het OV moet inspelen op deze en andere nieuwe trends. Vanuit de Spoorvisie 2030 komt een aantal Jonge Veranderaars op het podium om te vertellen waarom zij een spoorvisie aan het opstellen zijn. Zij missen een punt op de horizon. Begin 2013 presenteren zij een Spoorvisie aan de hand van een 10-punten plan. “Het OV is al een goed product, maar het kan nog beter”, aldus de Jonge Veranderaars. De journalisten komen vervolgens op het podium. Wat minder voorzichtig dan we gewend zijn geven zij hun mening over de OV-sector. Een groot probleem volgens hen is dat in de sector niemand durft te zeggen wat er mis gaat. Er moet duidelijk gekozen worden voor echte marktwerking of het moet een door de overheid gereguleerde sector worden. Marc Maartens, discussieleider, legt de journalisten


nog een aantal stellingen voor, zoals ‘ERTMS moet ingevoerd worden!’, ‘Geloof in de OV-chipkaart’ en ‘Regionale vervoerders op het hoofdnet’. Als afsluiter kwam het debat met de kandidaat-Kamerleden, ingeleid door Rover voorzitter Arriën Kruyt. Rover kijkt naar het belang van de reiziger en constateert dat de meeste politieke partijen investeren in asfalt. Dat scoort schijnbaar beter bij de kiezer. Investeren in OV is volgens hem echter nodig en ook goed voor de economie. De taak van de politiek is wetgevend en de minister heeft als primaire taak controleren en de verantwoordelijkheid nemen. De minister moet sturen en de Tweede Kamer controleert! Hierna kregen de Kamerleden het woord. Jacques Monasch (PvdA), Linda Voortman (Groen Links), Frank Visser (Christen Unie), Farshad Bashir (SP), Merijn Snoek (CDA) en Pieter Duisenberg (VVD) verdedigden allen hun stellingen over het OV. Ook zij vinden een lange termijn visie (en dan langer dan de 4-jarige kabinetsperiode) noodzakelijk en het algemeen belang dienen. Frank Visser van de Christen Unie heeft zelfs een tip: “Zet in op betere kwaliteit, ga voor hogere ambities en wees transparant over wat wel en niet goed gaat!”. De vervoerders kregen als tip mee om het reizen nog prettiger te maken: Let op de kleine dingen, zoals kapotte roltrappen, defecte schermen en verouderde informatie. Het aanpakken van alledaagse kleine problemen maakt het reizen al aanzienlijk prettiger. Het hele verslag is te lezen op www.railforum.nl .

Vertragingen, verstoringen en een aantal ongevallen op het spoor zorgen al jaren voor een aanhoudende discussie over de kwaliteit van het Nederlandse Spoor. De chaos tijdens de wintermaanden deed de discussie verder aanzwellen. Een lange termijnvisie- en strategie voor de inrichting en het gebruik van het spoor ontbreekt eigenlijk. Ook in de politiek is zo’n visie (nog) niet aanwezig, en in plaats van hier alleen maar over te klagen is het beter om hier zelf je eigen verantwoordelijkheid in te nemen. Daarom heeft een groep enthousiaste jongeren, werkzaam in het spoor, besloten om vanuit de branche een gezamenlijke visie op te stellen waar we de komende 20 jaar samen onze schouders onder kunnen zetten. Eind 2010 hebben Michiel Blaauboer en Marlies Nadort het initiatief genomen om een groep jongeren uit allerlei hoeken van de sector bij elkaar te brengen om een visie op te stellen. In de voorbereidende fase is besloten het initiatief “Spoorvisie 2030” onder de vlag van de Jonge Veranderaars te hangen, als neutrale partij met

een breed netwerk onder jongeren in de spoorsector. Aan de hand van een aantal bijeenkomsten wordt er een visie opgesteld. Geen dik boekwerk maar een maximaal 10-punten plan waar iedere vervoerder, aannemer, beleidsmaker, ingenieur, beheerder, goederenvervoerder etc. zich in kan vinden. Op donderdag 2 augustus was de eerste grote bijeenkomst vanuit de Spoorvisie, in het kader van het thema ‘Maatschappij’. Wat is in 2030 de behoefte van de maatschappij waar de spoorsector aan moet voldoen? Is er nog een rol weggelegd voor het spoor en welke dan? Dat is de eerste vraag die je moet beantwoorden voor je verder kunt inzoomen op vragen als: “Wat wil de reiziger?”, “Hoe gaan we het organiseren?” en “Welke technieken kunnen we inzetten?”. Uit alle hoeken van de sector kwamen mensen om mee te denken over deze vragen. De activiteit stond in het teken van elkaar enthousiast maken. Ook is er aanzet gemaakt tot het bepalen van mogelijke toekomstscenario’s. De eerste bijeenkomst krijgt dan ook snel

vervolg in de vorm van een aantal nieuwe activiteiten, met in het bijzonder een heus Lagerhuisdebat! Aan de hand van verschillende thema’s wordt de visie opgesteld. Per thema worden er een of meerdere activiteiten georganiseerd om input te verzamelen. Begin volgend jaar stellen de Spoorvisiedeelnemers de visie op. De thema’s zijn: Maatschappij Samen&Integraal Beleving&Comfort Snel&Veilig Ook bij het Verkiezingsdebat van 4 september waren de jongeren van de Spoorvisie aanwezig. Het initiatief Spoorvisie 2030 is nu al bezig met draagvlak verkrijgen, maar lobbyen voor de visie zelf kan pas nadat deze er ook daadwerkelijk is. Meedenken over de Spoorvisie kan dus bij een van deze activiteiten die dit najaar en winter gaan plaatsvinden. Houd de Jonge Veranderaars website, de Spoorvisie twitter (@spoorvisie2030) of LinkedIn pagina in de gaten!

Reacties na afloop van het Verkiezingsdebat 4 september: Marlies Nadort: “Ik vond het erg interessant om geconfronteerd te worden met de manier waarop journalisten en politici naar de OV- en spoorsector kijken. Het heeft mijzelf in ieder geval aan het denken gezet en we hebben wat meer ingangen om onze visie (als die begin volgend jaar af is) ook echt breed gedragen te krijgen!” Michiel Blaauboer. “Het was zeker leuk om daar even te spreken maar vooral ook om contacten te leggen en eens een beeld te krijgen vanuit een ander perspectief (pers en politiek). Zeer interessant om het beeld van de journalistiek op het spoor te horen. We hebben de meeste politici uitgenodigd om na de verkiezingen met ons verder te praten. Daarnaast ook de pers gevonden om meer over ons te vertellen”.


Tarieven en Marketing in het Openbaar Vervoer

Sinds 3 november 2011 is de strippenkaart in heel Nederland afgeschaft en ingeruild voor de OV chipkaart die reizen met het openbaar vervoer makkelijker moet maken. Willem Benschop, Sectorhoofd Verkeer en Vervoer Stadsgewest Haaglanden, directeur OV Bureau Randstad en last but not least bestuurslid Railforum, zat de bijeenkomst voor.

Pricing Marketeer bij NS laat zij de segmenten binnen de NS zien bij het opstellen van tarieven. Ze prikkelt de aanwezigen door stellingen in te brengen als ‘Prijzen naar waarde, niet naar km’ en ‘Transparantie versus Excel tabel’. Vervolgens vertelt Natalie in ’t Veld van Panteia ons iets over gemaksproposities van de gebruikers, de reizigers. Hoe zat het in het verleden? Hoe gaat het in het heden en hoe zal de toekomst eruit zien omtrent saldoreizen? Bij de keuze van een product kiest de reiziger eerder voor gemak dan voor prijs. Men is bereid te betalen voor gemak. Je moet in de toekomst gebruikersgroepen en hun wensen onderzoeken. Alle partijen moeten samen, met

De middag stond in het teken van de uitdagingen op het gebied van tarieven en marketing om het reizen met het openbaar vervoer voor de reiziger eenduidiger en eenvoudiger te maken. Er moet vanuit de reiziger naar kansen en oplossingen gekeken worden. De OVervaringen van de aanwezigen passeren eerst de revue, van standaard clichés wat er fout gaat, maar ook goede ervaringen worden gedeeld. Een hoop dingen waar we met elkaar nog verbeteringen in kunnen aanbrengen. Andrike Mastebroek vertelt ons meer over het speelveld van tarieven. Als

een palet aan verschillende proposities voor verschillende gebruikersgroepen, gemaksproducten ontwikkelen. Samen ontwikkelde gemaksproducten leveren uiteindelijk alle partijen winst op. Daarna was het tijd voor het inbrengen van een aantal stellingen.’ Met het afschaffen van de landelijke producten per

Alle partijen, overheden, vervoerders en adviseurs, zijn gelijkgezind en ervaren het als prettig dat zij die in een ‘niet werk setting’ met elkaar kunnen bespreken of benoemen, zonder direct hieraan vast te zitten of informatie prijs te geven. Railforum kan hierin de verbindende rol spelen, het is bij uitstek hèt platform voor onpartijdige kennisdeling en kennisuitwisseling. Aan de Railforumtafel kunnen partijen een open discussie voeren. Een andere taak van Railforum kan zijn om de versnippering ( nu zijn er heel veel platforms/groepen die over hetzelfde onderwerp praten) te bundelen.

Railforum oktober 2012

wel goed geregeld worden. Het biedt kansen waar iedereen baat bij kan hebben. De andere stelling ‘De vervoerder kent zijn reiziger het beste en bepaalt dus de aangeboden abonnementsvorm en niet de overheid’. Met deze stelling verlies je uit het oog dat de overheid ook een klant is, namelijk de inkopende partij. De overheid vertegenwoordigt de reiziger en is in die zin juist met de belangen van de reiziger bezig. De vrije marktvorm houdt de vervoerders scherp.

De rol van Railforum

10

1 januari 2013 jagen we als overheid en vervoerder de reiziger het OV uit!’ Het blijkt dat dit wel mee valt, maar het moet

Na de plenaire discussie wordt er in groepjes nog een terugkoppeling gegeven op verschillende stellingen. Het volledige verslag kunt u terug lezen op de site van Railforum.

SpoorPro.nl is een online vakblad voor railbedrijven. Binnen een zeer korte tijd heeft het nieuwsmedium een belangrijke positie weten te veroveren in de railbranche. SpoorPro.nl is in februari van dit jaar gestart en weet nu al veel vaste lezers aan zich te binden. Het online magazine telt maandelijks ongeveer 9000 bezoekers, waarvan 50 procent terugkerende bezoekers. De wekelijkse nieuwsbrief wordt naar zo’n 3000 abonnees gestuurd. Het aantal geïnteresseerden in het online magazine groeit nog steeds. SpoorPro.nl richt zich op railinfrastructuur, railtechniek, onderhoud van rollend materieel, railopleidingen en het beroepsgoederenvervoer. Directeur Joan Blaas: “We hebben de ambitie om het grootste nieuwsplatform te worden in de railbranche. We willen mensen helpen in hun werk en de communicatie in de branche verbeteren.” Binnen de spoorbranche bestaan er reeds vele overlegorganen om kennis te delen. SpoorPro.nl wil met nieuwe media deze kennis bundelen en branche breed verspreiden. Als we op deze manier de branche op een hoger plan kunnen trekken

dan hebben we een langetermijn-functie in de railbranche en een gezonde toekomst”, stelt de directeur. Het online vakblad brengt nieuwsverhalen, interviews, onderzoeken, opiniestukken en videoreportages over de spoorbranche. Deze verhalen worden ook via sociale media verspreid. Blaas: “We nodigen iedereen uit om hun nieuws en persberichten met ons te delen”. SpoorPro.nl is een onafhankelijk nieuwsmedium en wordt mede mogelijk gemaakt door haar partners. Het team van SpoorPro.nl bestaat uit vaste redacteur Marieke van Gompel en freelance redacteur Yvonne Ton. SpoorPro.nl is een uitgave van uitgeverij ProMedia Group in Breda. ProMedia Group brengt naast SpoorPro.nl ook andere online vakbladen uit waaronder VerkeersPro.nl, TaxiPro.nl, TankPro.nl en OVPro.nl.

Pieter Gardenier begint aan nieuwe uitdaging Na zich 5 jaar te hebben ingezet voor Railforum en de Jonge Veranderaars, is Pieter Gardenier per 1 augustus begonnen aan een nieuwe uitdaging. Helaas verlaat hij de sector en ruilt deze in voor een duale opleiding Verpleegkunde. Voor iedereen die Pieter enigszins kent, een keuze die bij hem past. Via deze weg wil hij iedereen nog bedanken voor de prettige samenwerking de afgelopen jaren. Hij heeft het ontzettend naar zijn zin gehad bij Railforum en zal de sector ook zeker missen.


Vast een klein voorproefje van de nieuwe website www.denderendebanen.nl. Op ons jaarcongres wordt deze website onthuld. Hieronder staan twee ‘denderende banen verhalen’, die na 8 november ook terug te vinden zijn op de website.

Naam: Pauline Roeven Opleiding: MBO Geodesie en HBO Civiele Techniek, aangevuld met een cursus System Engineering Werk: Voorheen werkvoorbereider, tegenwoordig als projectorganisator Bedrijf: BAM Rail BV

‘’Als projectorganisator bestaat mijn verantwoordelijkheid uit het coördineren van mijn projectteam, waarbij afstemming tussen de verschillende disciplines een belangrijke taak is. Geen specifiek technische zaken want daar zijn de werkvoorbereiders voor. Vooral het contact met de opdrachtgever is belangrijk. Ik maak documenten en/of planningen, houdt deze in de gaten en ben altijd bezig met ‘dingen regelen’. Ik heb mogen werken aan grote projecten als ‘Sporen in Arnhem’ en ‘Velserspoortunnel’. Mijn opleidingen MBO Geodesie en HBO Civiele Techniek - richting Management en Organisatie - heb ik aangevuld met de cursus System Engineering via BAM Business School. Tijdens mijn opleiding heb ik eigenlijk niets over spoorbouw geleerd. Wegenbouw sluit nog het meeste aan op spoorbouw. Mijn studierichting heeft me op zich goed voorbereid op mijn functie maar ik miste een stukje spoorbouw qua techniek. Ik pleit dan ook voor een module spoortechniek. Het werken aan projecten trekt mij heel erg aan. Het werk is bijzonder afwisselend en geen dag is hetzelfde. Ook arbeidsvoorwaardelijk is BAM Rail een aantrekkelijke werkgever. Ik merk niet per se dat ik voornamelijk met mannen werk. Door mijn broer, die veel vrienden heeft, was ik al vroeg gewend veel mannen om me heen te hebben. Ik werk zelfs liever met mannen dan met vrouwen. We spreken dezelfde taal. BAM Rail is een leuk bedrijf om voor te werken. Het was mijn bedoeling om er niet meer dan een jaar te werken en dan de civiele kant uit te gaan. Het pleit voor BAM Rail en ‘het spoor’ dat ik er nog steeds werk.”


Naam: Remco Arnoldus Opleiding: Materiaaltechnologie aan Hogeschool IJselland en Technische Bedrijfskunde aan de Universiteit Twente Werk: Consultant en projectmanager Bedrijf: DeltaRail BV

Remco Arnoldus werkt momenteel ruim 5 jaar bij DeltaRail BV als consultant en projectmanager. DeltaRail BV is een technisch dienstverlener die is ontstaan uit het oude NS Technisch Onderzoek (NSTO). DeltaRail BV adviseert, certificeert en voert testen en inspecties uit voor nationale en international klanten op het gebied van railmaterieel, railinfrabeheer, railvervoer en railbouw en –onderhoud. Werken als consultant bij DeltaRail is erg veelzijdig. Er zijn veel projecten met een relatief korte doorlooptijd van 3 maanden tot een jaar. Voor het Europese project Retrack, waar wij een ERTMS simulatietraining hebben ontwikkeld voor treindienstleiders en machinisten, ben ik zowel projectmanager als onderzoeker / ontwikkelaar. Verder hou ik me ook bezig met het testen en certificeren van spoorgerelateerde producten, zowel in de rol van Projectmanager, maar vaak ook als (safety) assessor. Door deze diversiteit aan werkzaamheden heb ik veel kennis opgedaan van technische systemen, zoals bijvoorbeeld ERTMS maar ook van veiligheidsmanagement. Ik heb eerst Materiaaltechnologie aan Hogeschool IJselland en daarna Technische Bedrijfskunde aan de Universiteit Twente gestudeerd. Tijdens mijn afstuderen, bij NedTrain Consulting, heb ik de spoorbranche leren kennen. Mijn brede technische achtergrond sluit goed aan bij het werk in de railbranche, waar veel vakgebieden samenkomen. Hierdoor kan ik over vakgebieden heenkijken, wat een voordeel is in de complexe projecten waar ik in werk. Met name het leren in de praktijk is erg leuk. Aanvulling door vakgerichte opleidingen geeft hierbij ondersteuning. Ik wil in de sector blijven werken omdat je blijft leren in een omgeving waar veel partijen samenwerken in vaak technisch complexe projecten en er veel bevlogen mensen werken met (technische) kennis van zaken.

Op 8 november is het weer zover, het jaarcongres van Railforum. Deze keer niet in de welbekende Rijtuigenloods, maar we ontvangen onze gasten in de prachtige Remise Den Haag. Een klein beetje feestelijk ook nog, want Railforum bestaat 20 jaar! Dagelijks brengen we met tienduizenden collega’s miljoenen klanten en goederen naar hun bestemming. Ook binnen Railforum zoeken onze leden al 20 jaar naar gezamenlijke verbeteringen in hun prestaties. Dat dit niet altijd succesvol is blijkt uit de huidige reputatie van de railsector. Dit jaar staat de vraag centraal: Hoe verbeteren we onze prestaties en daarmee onze reputatie? De jaarlijkse ontmoeting van de brede railsector staat op deze donderdagmiddag geheel in het teken van het verbeteren van onze reputatie en de daarbij benodigde samenwerking. Een mooi en haalbaar streven als iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid hiervoor voelt en neemt. Van vervoerder tot aannemer, van overheid tot consultant, van infrabeheerder tot industrie; alleen samen kunnen we onze reputatie verbeteren. Heeft u een uitnodiging gehad en zich op de website aangemeld? Dan begroeten wij u graag op 8 november in De Remise.

Reputatiemanagement Dit jaar staat Railforum in het teken van Reputatiemanagement. Er zijn verschillende activiteiten geweest en hier vermeld, ook werd er in de zomermaanden druk gewerkt aan de kernboodschappen. Zo waren er twee ledenraadplegingen in augustus, met veel waardevolle suggesties. Op ons jaarcongres presenteren we de eerste concrete uitkomsten en stappen. Daarom verklappen we deze keer niet te veel...

Uitkomst enquête relatieblad Een tijdje geleden heeft Railforum onderzocht wat onze lezers van dit Relatieblad vinden. Nu zijn de uitkomsten redelijk gelijk gestemd: het blad mag wel eens een nieuwe uitstraling krijgen! Ook willen onze lezers meer nieuwswaarde, en niet louter terugkijken op de activiteiten. We moeten beter laten zien wat onze toegevoegde waarde is en hoe dit in de praktijk tot uitdrukking komt. Dank voor alle suggesties! We gaan hiermee aan de slag en bekijken wat de beste optie is voor ons relatieblad ; wel/niet digitaal, inhoudelijk, vormgeving etc. Het zou dus best goed kunnen zijn dat dit relatieblad de laatste in deze vorm is… Ook aan de uitstraling van de website wordt hard gewerkt. We kunnen als Railforum wel een frissere uitstraling gebruiken! Voor de nieuwsartikelen zijn we een partnerschap aangegaan met SpoorPro.nl. Uiteraard staan we nog steeds open voor suggesties. Houd de mail en website goed in de gaten voor de nieuwste ontwikkelingen.


Wat al geweest is... Kijkje nemen bij Kijfhoek Het was weer eens tijd voor een goederenactiviteit van de Jonge Veranderaars. Keyrail opende zijn deuren om een kijkje te nemen op emplacement Kijfhoek. Cees Tommel (directeur Keyrail en voorzitter Railforum) heette iedereen welkom. Een korte introductie van de Betuweroute volgde. Keyrail exploiteert de Betuweroute. Imago en reputatie van het goederenvervoer speelt hier ook een rol in. Keyrail heeft de ambitie hét te loket zijn voor rail goederenvervoer in Nederland.

Max Philips nam ons mee naar de klanten van de Betuweroute. Een goed opererende verkeersleiding en onderhouden spoorsysteem met maximale beschikbaarheid is wat de klant wil. Klanten willen graag een duurzaam imago, en daar kan het railgoederenvervoer goed aan bijdragen. Keyrail treedt daarbij op als een klantgerichte inframanager, die advies geeft op het gebied van logistieke concepten. Guus de Mol vertelt ons dat de Betuweroute bijdraagt aan het

Open Space

Ga toch Fietsen!

De eerste twee Open Space’s zijn een feit! De bijeenkomst in een open setting, waar gediscussieerd wordt over komende activiteiten, invullingen. Er kunnen ook nieuwe ideeën gepitched worden. De eerste keer was het nog wat aftasten. We waren te gast bij 9292, en eigenlijk was er tijd te kort voor alle ideeën en opmerkingen die iedereen had. De tweede bijeenkomst was bij SBNS en verliep gestructureerder. Verslagen en uitkomsten van de OS’s kun je vinden op de website van de Jonge Veranderaars, www. jongeveranderaars.nl.

Een activiteit van de Jonge Veranderaars is meestal fysiek niet erg ‘actief ’. Dat was deze keer anders! 9 Augustus waren we te gast bij Stadsregio Arnhem/Nijmegen. Hoe krijg je nou iemand aan het fietsen? En in het bijzonder: hoe krijg je automobilisten op de fiets of in het OV? Of is dat een onbegonnen zaak? Hier wist Jolanda van Ooijen (XTNT) ons het een en ander over te vertellen. Aan de hand van de 12 menselijke principes werd ons duidelijk gemaakt waarop het gedrag van mensen te veranderen is. Sjors van Duren (Stadsregio Arnhem Nijmegen) vertelde ons het een en ander over de snelfietsroute tussen Arnhem en Nijmegen (RijnWaalpad), waar druk aan gewerkt wordt en waar al delen van klaar zijn. Toen mochten we de route met eigen ogen gaan bekijken!


bereikbaar houden van Nederland, waarbij spoorvervoer en vervoer over water elkaar aanvullen en niet met elkaar concurreren zoals vaak verondersteld wordt. Het in 1980 geopende Kijfhoek is de enige locatie in Nederland waar geheuveld wordt (het samenstellen en sorteren van goederenwagons). Helaas is het heuvelen niet meer van deze tijd nu er veel meer containervervoer is ten opzichte van vroeger. Na een rondrit per bus over het enorme terrein van Keyrail was het tijd voor een hapje en drankje.

Via OV-fiets kregen we fietsen (zelfs elektrische) te leen voor een kleine fietstocht. Met Sjors als gids zijn we langs delen van het RijnWaalpad gefietst die al gereed zijn. Het RijnWaalpad wordt gefaseerd gerealiseerd. Daardoor fietsten we over gloednieuwe stukken fietspad die, nu nog, doodlopen, maar ook langs de bouwplaats van het toekomstige station Nijmegen – Lent. Daar wordt het RijnWaalpad met het (H) OV verknoopt. Tijdens de fietstocht verteld Sjors over de ontwerpuitdagingen die samengaan met het realiseren van een snelfietsroute; van fietsstraten tot verlichting en het sociaal veilig ontwerpen van een fietstunnel. Na de fietstocht was het tijd voor een drankje op het terras, ondertussen was het zonnetje gaan schijnen.

Wat nog komen gaat... Studiereis naar Budapest Het is weer zover, de Jonge Veranderaars gaan op studiereis! Dit jaar bezoeken ze Budapest en contreien in Hongarije. De studiereis vindt plaats van 24 tot 28 oktober. Het OV in Budapest en contreien lijkt op dat van Nederland. Dit maakt dat wij makkelijk van hun kunnen leren, maar dat zij misschien ook iets van ons opsteken. Hoe is het eigenlijk met de reputatie en het imago van hun OV geregeld? En op welke manieren kun je hoge kwaliteit OV met weinig geld realiseren? De studiereis heeft een focus op imago en reputatie. De reis bevat de

volgende onderdelen: - Een bezoekje aan een multi-modale overslag terminal en/of iets met goederenvervoer - In gesprek met de overheden verantwoordelijk voor OV - Een bezoek aan een of meerdere vervoerders, adviesbureaus en aannemers - Testritjes met verschillende oude en nieuwe modaliteiten De studiereiscommissie is momenteel volop bezig om een mooi programma uit te werken. Een tripje naar Wenen en stadsrondleiding door Budapest staan ook op de planning.

JV Goes London! The Young Railway Professionals (www.youngrailwayprofessionals.org) nodigen ons uit voor een tweedaags bezoek aan Londen. De Jonge Veranderaars zijn op 22 en 23 november welkom om diverse projecten in London te bekijken en onze collega’s aan de andere kant van de Noordzee te ontmoeten. Het is de bedoeling dat zij hier ook een keer op bezoek komen. Verbinden en kennismaken staan centraal in deze bijeenkomst.

Verder op het programma staat onder andere: - V250/HSL - Stationsontwikkelingen - Hanzelijnacitviteit - Rover/JV- activiteit - Open Space #3


Agenda 8 november 2012 Railforum Jaarcongres 13 november 2012 Seminar Onderhoud concessievloten 27 november 2012 Seminar ExploRail - Opstellen Nederlandse onderzoeksagenda Spoor 11 december 2012 Ledenvergadering en Foeke Kuiperdebat Zie www.railforum.nl voor een actueel programma

Leden van Railforum 9292 365 b.v. ADSE Consultancy & Engineering Agentschap-NL Alom b.v. ALSTOM Transport b.v. APPM Management Consultants ARCADIS n.v. ARN Arriva Openbaar Vervoer n.v. ASSET Rail b.v. AT Kearney b.v. AT Osborne b.v. Atos BAM Rail b.v. Bemo Rail b.v. Bestuur Regio Utrecht Boer & Croon Ruimt. Investeringen b.v. Bombardier Transportation Brunel International n.v. BURDOCK Bouw en Infra b.v. Capgemini Nederland b.v. Connexxion CQM DeltaRail b.v. Deltares Dienst Metro gemeente Amsterdam Dura Vermeer Railinfra b.v. Edilon)(Sedra Eurailscout Inspection & Analysis b.v. Fujitsu Technology Solutions b.v.

Gemeentewerken Rotterdam Gezamenlijke Randstadprovincies Goudappel Coffeng b.v. Grontmij Nederland b.v. GVB Haven Amsterdam Havenbedrijf Rotterdam n.v. Heijmans n.v. HP Nederland b.v. HTM Personenvervoer Human Company IBM Nederland b.v. Imtech Traffic & Infra b.v. Infraspeed Maintenance b.v. inno-V Inspectie Leefomgeving en Transport Joulz b.v. KEMA n.v. Keyrail Lloyd’s Register Rail Europe b.v. Logica Max Bögl Nederland b.v. Ministerie van Infrastructuur en Milieu Mobilis b.v. Mott MacDonald NL b.v. Movares NPC NS Panteia/NEA Pilz Nederland Pon Logistiek b.v. ProRail b.v.

Provincie Gelderland Provincie Noord-Brabant Provincie Zuid-Holland PwC Railinfra Opleidingen Railinfra Solutions RET n.v. Rijkswaterstaat Royal HaskoningDHV Schiphol Amsterdam Airport Siemens Nederland n.v. Spitzke Spoorbouw b.v. Stadsgewest Haaglanden Stadsregio Arnhem Nijmegen Stichting Bodemsanering NS Stork Technical Services STRABAG Rail GmbH Strukton Rail b.v. Swietelsky Rail Benelux b.v. Syntus b.v. Thales Nederland b.v. TNO TransTec adviseurs b.v. Tribase Twynstra Gudde VeoliaTransport Nederland b.v. Verebus/TuV Nord b.v. Vialis b.v. voestalpine Railpro VOITH Railservices b.v. VolkerRail Nederland b.v.

Partners in kennis Bouwend Nederland CIVOM Connekt Delft TopTech Dinalog Europoint b.v. Fietsersbond Holland Rail Industry Infrasite Kennisplatform Verkeer en Vervoer Kennis in het groot (KING) KIVI NIRIA Koninklijk Nederlands Vervoer Maatschappij voor beter OV Mijn-OV Movinnio NHTV Internationale Hogeschool Breda NL ingenieurs NMa NVDO ProMedia Group Rail Cargo information Netherlands Rover SkVV Stichting railAlert Stichting Railcollege TRAIL Research School Treinreiziger.nl Veilig Verkeer Nederland Vernieuwing Bouw VNO-NCW

Nr Congres Stationsontwikkeling Rotterdam. oktober Ambacht en vakmanschap buigen voor het spoor

Recommend Documents