Nr. 14, maart 2013 Inhoudsopgave Van de redactie Terugblik op de conferentie ‘Selectie als instrument voor de ontwikkeling van talent’ Verslag van de stuurgroepvergadering d.d. 18 december 2012 Het Project Mentor en ouders, partners in studiekeuze’ / Food Valley Scholennetwerk Nieuwe leden van het Platform VO-HO stellen zich voor Vijf Platformscholen krijgen predicaat ‘excellent’ Colofon
Foppe Boppe Foppe de Haan, onze nationale knuffeltrainer, als keynote speaker op de Platformconferentie over selectie en talentontwikkeling. Voor de organisatie was het eerlijk gezegd best een gok, maar het pakte prima uit. Bijna een uur lang hing een zaal vol onderwijsmensen aan zijn lippen. Strooiend met anekdotes uit zijn rijke carrière als voetbalcoach, overbrugde Foppe met speels gemak de op het eerste gezicht grote afstand tussen topsport en onderwijs.
Van de redactie Voor u ligt uitgave nr. 14 van de digitale nieuwsbrief van het Platform VO-HO. In deze nieuwsbrief blikken we o.a. terug op de laatste vergadering van de stuurgroep van het Platform waarin we twee nieuwe leden mochten verwelkomen. Daarnaast delen we met u de sfeer en de resultaten van de conferentie ‘Selectie als instrument voor de ontwikkeling van talent’ die op 18 december jl. plaatsvond op Papendal. Met veel plezier kijken we terug op deze geslaagde conferentie! Verder is er nieuws over projecten uitgevoerd door het Food Valley scholennetwerk en vier nieuwe leden van het Platform introduceren zich her en der verspreid in deze brief. Wij wensen u veel leesplezier!
Terugblik op de conferentie ‘Selectie als instrument voor de ontwikkeling van talent’ Aantal deelnemers De conferentie is bezocht door een record aantal deelnemers. In totaal namen 134 personen deel aan de conferentie, afkomstig van 52 verschillende instellingen. 88 personen van 45 verschillende scholen voortgezet onderwijs 44 personen van 5 verschillende instellingen hoger onderwijs 2 personen van 2 overige instellingen
Foppe ging allereerst in op de begeleiding van jong voetbaltalent. Hoe doe je dat? Hij maakte daarbij gebruik van een model dat bedacht is door zijn collega-trainer Co Adriaanse. Daarin gaat het om vier essentiële zaken: Techniek (T), Snelheid (S), Intelligentie (I) en Persoonlijkheid (P). Als voetbaltalenten nog jong, 12-13 jaar zijn, gaat het vooral om de verdere ontwikkeling van Techniek en Snelheid, in de leeftijdscategorie 16-18 ligt de nadruk vooral op de (voetbal) Intelligentie en de Persoonlijkheid van het voetbaltalent: motivatie, om kunnen gaan met tegenslagen en doorzettingsvermogen. Aan de hand van de ontwikkeling van topvoetballer Ruud van Nistelrooij illustreerde Foppe het belang van de Persoonlijkheid. Volgens Foppe geldt ook voor het onderwijs dat cognitieve intelligentie alleen onvoldoende is om je talent volledig te ontwikkelen. Daarvoor is meer nodig en leraren moeten dat weten. Voor leraren is lesgeven ook topsport, stelde Foppe daarna. Als leraar moet je altijd beter willen worden, je kunt niet stil blijven staan.
Digitale nieuwsbrief van het Platform VO-HO maart 2013 1
Het optimale uit leerlingen halen lukt alleen als je ook het beste uit jezelf haalt. Net als een trainer op het voetbalveld moet de leraar een sfeer creëren die de leerling steeds uitdaagt. Pas dan kan die leerling zich volop ontwikkelen. Als leraar moet je, net als een voetbaltrainer, ook de spanning er steeds in houden, daarvoor is het nodig dat je je blijft ontwikkelen. Stilstaan is achteruitgang. Uit de evaluatie onder de deelnemers aan de conferentie bleek hoezeer zij de inleiding van Foppe de Haan gewaardeerd hebben. We lazen op de gele post-it briefjes talrijke lovende opmerkingen over zijn voordracht als: ‘Foppe Boppe’, ‘Foppe super’, ‘heel inspirerend’ en ‘Foppe is echt top’. Ook op Youtube staat een filmpje waarin Foppe de verbinding legt tussen topsport en het onderwijs: http://www.youtube.com/watch?v=yMFx8i4OiYo Vakdocentencarrousel De vakdocentencarrousel was een illustratie van de dynamiek van het platform. Gewoon aan tafels zitten en praten met collega’s van verschillende scholen, voortgezet en hoger onderwijs. Voorbeelden van gepassioneerde vakdocenten die het beste uit hun leerlingen willen halen. Good practices. Soms ook hele kleine dingetjes, didactische handigheidjes die leerlingen de gelegenheid geven op hun eigen manier te leren of die leerlingen bewustmaken van hun kwaliteiten. Hoofdvraag van de carrousel was: ‘Hoe kan de vakdocent door zijn passie en enthousiasme bij leerlingen het beste in hen naar boven halen en hoe past dat in de functie die vaklessen en LOB hebben in het proces van studie- of beroepskeuze?’ Vanuit 20 tafels zijn antwoorden op deze vraag binnengekomen, die wij hebben geordend en samengevat in een wordcloud.
Het beeld van de wordcloud moet als volgt worden begrepen: de woorden met hoogste tekengrootte zijn het meest genoemd en kunnen daarmee als het belangrijkst worden beschouwd. In onze wordcloud valt dan op dat de succesformule voor de vakdocent vooral gezocht moet worden in een persoonlijke aanpak. Met als uitgangspunt ‘iedereen heeft talent’ zijn persoonlijke aandacht, stimuleren, motiveren en uitdagen en bevlogenheid de sleutelwoorden die worden genoemd en in het kielzog van deze woorden pedagogische tips als ‘veilige leeromgeving’ en ‘successen vieren’ en didactische tips als ‘differentiëren’ en ‘gebruik maken van competitie’. De ideale vakdocent is een coach, heeft aandacht voor toepassing van het vak in praktijk en maatschappij en verbindt zijn of haar vak met de loopbaanoriëntatie van de leerling. Workshops Afsluitend zijn vier workshops verzorgd die een inkijkje gaven in selectie-instrumenten in het hoger onderwijs: selectie bij kunstopleidingen; decentrale selectie bij Geneeskunde; de werking van de studiekeuzecheck en het bindend studieadvies bij opleidingen aan de RU en begeleidingsmogelijkheden voor studiekeuzetwijfelaars bij de HAN: Kiezen met Passie. De workshops boden inzicht in voor sommigen onbekende terreinen of juist verdieping op bekende terreinen. Eén workshop is helaas uitgevallen (over decentrale selectie bij de hboopleiding fysiotherapie) omdat te weinig deelnemers vooraf deze workshop als eerste keuze kenmerkten. Dat zorgde ervoor dat andere workshops wellicht wat overbezet raakten. Ook was er de algemene verzuchting dat ook voor deze workshops wel wat weinig tijd beschikbaar was. Meer tijd had kunnen leiden tot meer verdieping.
Digitale nieuwsbrief van het Platform VO-HO maart 2013 2
Evaluatie De deelnemers aan de conferentie hebben op kleine post-it briefjes feedback kunnen geven op de conferentie. Uit deze feedback kunnen we een aantal dingen concluderen.
De presentatie van Foppe de Haan was volgens velen het hoogtepunt van de conferentie. De leerzame en amusante manier waarop Foppe de verbinding tussen sport en onderwijs legde heeft veel mensen, ook zij die zich geen ‘verstand van voetbal’ toedichten, verrast en geboeid. De opmerkingen op de evaluatiebriefjes duiden in grote meerderheid op tevredenheid over de conferentie. De meest voorkomende typeringen op de evaluatiebriefjes waren ‘inspirerend’, ‘informatief’, ‘leerzaam’, ‘goed kunnen netwerken’. Kritische opmerkingen waren vooral gericht op de relatief korte tijd die er was voor de vakdocentencarrousel en de workshops op het eind. Veel deelnemers vonden dat met name de carrousel meer verdieping had kunnen opleveren als we er wat meer tijd voor hadden ingeruimd. Nieuwe Platformschool: Het Ichthus College Het Ichthus College in Veenendaal is een voschool voor vmbo (T), havo en vwo en telt zo’n 2100 leerlingen. Na jaren van overwegen zijn wij dan ook lid geworden van het Platform omdat we willen participeren in het versterken van het LOB. De afgelopen jaren hebben we als school geïnvesteerd in het LOB en die ervaringen willen we graag delen. Maar ook op het gebied van onderwijs hebben we geïnvesteerd. Een voorbeeld hiervan is de start van het IBC (International Business College) voor havo leerlingen. Bovendien vinden we een goede aansluiting tussen vo en ho van groot belang en dus is het Platform een uitstekende plaats daarvoor. We zijn ook lid geworden om gebruik te maken van de mogelijkheden die het Platform biedt als het gaat om voorlichting, doorstroominformatie (terugkoppeling) en uitwisseling. Joop de Leur, decaan havo/ vwo
Nieuwe Platformschool: Het Pallas Athene College Het Pallas Athene College is een openbare school voor mavo, havo en vwo te Ede. De speerpunten van de school zijn sport, cultuur en hoogbegaafdheid. Vanuit de waarden inspiratie, prestatie en respect creëert de school een leef- en leeromgeving waar het accent op talent ligt. Het Pallas Athene College is een actieve school. Er is veel ruimte voor initiatieven en projecten. Enkele voorbeelden: de school kent Accenturen (waarin de onderbouwleerlingen zich verdiepen in sport, expressie of research), een Sport High School (talentvolle sporters volgen tijdens schooltijd extra training), Comeniusprojecten (uitwisselingsprogramma’s met andere scholen in Europa), een vwo-Sprint (hoogbegaafde of getalenteerde vwo’ers volgen in een eigen klas een gecomprimeerd en verdiepend lesprogramma), een International Business College (bedrijfskunde en internationale handel voor havisten) en een ICTmavo (doorlopende ICT leerroute mavo-mbo). Veel leerlingen en ouders kiezen voor de school vanwege de sfeer van kleinschaligheid. Graag wil de school actief participeren binnen het Platform VO-HO en zo samenwerkingsmogelijkheden uitbreiden met nieuwe partners om de aansluiting tussen vo en ho te verbeteren. Peter van Dijk, conrector
Van de stuurgroep De stuurgroep van het Platform kwam kort bijeen op 18 december jl. in Papendal, voorafgaand aan de conferentie. Twee nieuwe stuurgroepleden stellen zichzelf voor: Tiny van Boekel, directeur Onderwijsinstituut WUR en Jos Wintermans, opleidingsdirecteur Land- en Watermanagement Hogeschool Van Hall Larenstein. Drie onderwerpen komen ter sprake. Terugkijkend op de vorige conferentie ‘Wat is het geheim van een goede school?’ nodigde de stuurgroep een vertegenwoordiger van de Onderwijsinspectie vo uit om te praten over de kwaliteit van onderwijs en de publicatie van schoolgebonden onderzoeksresultaten op deelgebieden hiervan, bijvoorbeeld in Vensters van Verantwoording. Eén van de thema’s in het gesprek was het pleidooi van de stuurgroep om studiesucces in het hoger onderwijs op één of andere manier als inspectiecriterium toe te voegen. In de stuurgroep is het gesprek met deze Inspecteur geëvalueerd – resultaat ervan is dat het platform graag met de Inspectie in contact blijft om dit punt verder uit te werken. Inmiddels zijn in ‘Vensters’ de eerste kengetallen over de doorstroom naar het vervolgonderwijs opgenomen.
Digitale nieuwsbrief van het Platform VO-HO maart 2013 3
De kwaliteit van de doorstroom werd besproken in een rondje ‘visie en ontwikkelingen’. De volgende inzichten werden gedeeld:
Laat aanmelden is een probleem; leerlingen vinden het heel moeilijk om een beeld te krijgen van opleidingen. Arbeidsmarktperspectief wordt te weinig belicht in de communicatie. Leerlingen mee laten lopen met stagelopende studenten: goed idee! Leren studeren in begintraject opleiding hoger onderwijs: proeftentamens die nog niet meetellen. Onderzoek naar succesfactoren als basis voor voorlichting en begeleiding. Eindcijfers van de kernvakken Ne, En en Wi doen ertoe: wat betekent dit voor de aansluiting? Ook kwaliteit en inhoud LOB zeer belangrijk: wat betekent dit voor te nemen verantwoordelijkheid in teams (mentoren /vak) op school? Vertegenwoordigers van Quadraam Gelderse Onderwijs Groep en HAN presenteren gezamenlijk het project Van Leerling naar Student. Leerling en student worden centraal gesteld in de keten van werving, voorlichting, studiekeuzebegeleiding, studiesucces en studieplezier. Zowel het managementperspectief als (meer ingezoomd) de impact op één van de scholen wordt belicht.
Project ‘Mentor en ouders, partners in studiekeuze’ Scholen voor Voortgezet Onderwijs, Wageningen University, Hogeschool van Hall Larenstein en Stoas werken samen in het Food Valley scholennetwerk. Binnen dit samenwerkingsverband worden verschillende projecten uitgevoerd. Op dit moment ontwikkelt een enthousiaste groep decanen* een deskundigheidstraining voor mentoren. Decaan en mentor Decanen merken dat ze steeds minder tijd hebben voor individuele coachingsgesprekken met leerlingen. Mentoren hebben weliswaar ook een drukke agenda, maar zij hebben toch al veelvuldig contact met hun mentorleerlingen en hun ouders. Kan de mentor de decaan een handje helpen bij studieloopbaankeuze en met het contact met ouders? Wij denken van wel. In een training die door de decaan wordt gegeven aan mentoren en die bestaat uit praktische oefeningen en enige theorie, wordt de basis van studiecoaching uitgelegd. Belangrijk daarbij is dat de mentor ook de ouders van de leerling weet te betrekken.
Nieuwe Platformschool: CSG De Heemgaard De Heemgaard is een christelijke scholengemeenschap in Apeldoorn waar kinderen welkom zijn voor het volledige programma van mavo, havo en atheneum. Naast kwalitatief goed onderwijs wil de Heemgaard volop mogelijkheden bieden aan leerlingen om eigen keuzes te maken. Dat betekent dat de school buiten de logische vakkencombinatie weinig beperkingen oplegt als de leerling een profiel kiest. Bij het profiel NT is Muziek of Beeldende Vormgeving bijvoorbeeld als keuzevak mogelijk. Ander voorbeeld: bij elk profiel is Aardrijkskunde, Geschiedenis of BSM mogelijk. Wij vinden het belangrijk, dat de talenten van de leerlingen zoveel mogelijk tot ontplooiing kunnen komen tijdens hun schoolloopbaan. Het lidmaatschap van het Platform VO-HO zien we als netwerk om ervaringen met andere instellingen uit te wisselen, de mogelijkheid voor leerlingen in havo 3 om de profielkeuzedagen te bezoeken en zo te starten met de studiekeuzeoriëntatie in de eigen regio. Ook willen wij op deze manier op de hoogte blijven van de resultaten van oud-leerlingen. In deze vorm van samenwerking willen wij de synergie benadrukken om daarmee LOB binnen onze school nog meer vorm te geven.
Mentor en ouders We noemen het project ‘mentor en ouders, partner in studiekeuze’. Ouders hebben steeds meer invloed op de studiekeuze van hun kind, ze voelen grote betrokkenheid en het merendeel van de ouders wil ook veel energie stoppen in het studiekeuzetraject van hun zoon of dochter. Deze natuurlijke partner kunnen we goed betrekken bij LOB. We verbeelden dit door een lemniscaat met de leerling in het midden.
Marianne Waardenburg, decaan havo Digitale nieuwsbrief van het Platform VO-HO maart 2013 4
Nieuwe Platformschool: Het Luzac College Het Luzac College is een particuliere school die zich richt op het behalen van het diploma op mavo- (vmbo-tl), havo- of vwo-niveau. De lesstof van de laatste twee leerjaren wordt in één jaar versneld behandeld. Maar twee jaar in één betekent ook (leren) doorzetten, gemotiveerd zijn, keuzes maken en op jezelf vertrouwen. Het Luzac College is dan ook erg benieuwd hoe haar leerlingen zich verder ontwikkelen tijdens hun vervolgstudie. Wij hopen hier, door de terugkoppeling van het Platform, meer inzicht in te krijgen, zodat wij onze leerlingen in de toekomst nog beter kunnen voorbereiden. Inhoud van de training De training bestaat uit vijf ‘blokken’ die ook separaat door de decaan kunnen worden aangeboden. Er is een blok over allerhande praktische zaken rondom studiekeuze, een blok over de rol van de mentor, gesprekstechnieken en coachingsinstrumenten. Het blok ‘ouderparticipatie geeft meer inzicht in de groeiende rol van ouders in het studiekeuzeproces. Ook zijn er testimonials van ouders die het proces van studiekeuze al doorlopen hebben. Een presentatie over ‘do’s n don’ts’ in het eerste studiejaar is in ontwikkeling. Als de testfase achter de rug is, wordt de training vrij beschikbaar gesteld voor alle decanen in Nederland. Wil je meer weten, neem dan contact op met
[email protected] * M.m.v. decanen van ‘het Streek’, het Ichthus College, Hendrik Pierson College, Rembrandt College en medewerkers van Wageningen University.
Margriet van Welt-Danes, Rector Luzac Arnhem & Zwolle
Vijf Platformscholen krijgen predicaat ‘excellent’ Begin februari reikte staatssecretaris Dekker van Onderwijs aan 21 vo-scholen het predicaat ‘excellent’ uit. De scholen konden zich zelf voordragen voor deze titel; 52 vo-scholen deden dat. Vijf van de 21 bekroonde vo-scholen maken deel uit van ons Platform. Het zijn: Gymnasium Beekvliet in St. Michielsgestel Het Stedelijk Gymnasium Nijmegen Het Kandinsky College Nijmegen (voor de afdelingen havo en vmbo-t) Het Merletcollege Cuijk/Mill (voor de afdelingen vmbo-k en vmbo-b) Het Blariacumcollege Venlo (voor de afdeling vmbo-gt)
Welkom
Colofon
Recent zijn de volgende scholen toegetreden tot het Platform VO-HO: Luzac College, Arnhem Pallas Athene College, Ede Christelijke Scholengemeenschap De Heemgaard, Apeldoorn Ichtus College, Veenendaal In totaal zijn nu 60 vo-scholen en 5 instellingen van hoger onderwijs aangesloten bij het Platform VO-HO. Voor een overzicht van alle aangesloten scholen en instellingen zie: http://www.han.nl/start/corporate/decanen/aansl uiting-vo-hbo/platform-vo-ho/
De nieuwsbrief van het Platform verschijnt twee maal per jaar. Redactie: Ad van Hout Steef Woldinga Marina Beckers
024 - 361 61 44 06 - 209 686 78 024 - 353 04 52
Contact: Voor aanmelden en afmelden van abonnees, voor het reageren op de inhoud en voor het leveren van een bijdrage is ons emailadres:
[email protected]
Digitale nieuwsbrief van het Platform VO-HO maart 2013 5
