NPI VERWIJZERSBIJEENKOMST 30 oktober 2014
WELKOM Door: dr. Mariëlle Hendriksen (hoofd behandelzaken) Martine Daniëls (GZ-psycholoog)
Programma 18.00 - 18.15
Binnenkomst
18.15 - 19.00
Welkom en algemene informatie NPI
19.00 - 19.15
Affect Fobie Therapie (AFT)
19.15 - 19.30
Mentalisation Based Treatment (MBT)
19.30 - 19.45
Pauze
19.45 - 20.00
Schematherapie (SFT)
20.00 - 20.15
Psychodynamische psychotherapie (PD)
20.15 - 20.45
Ontwikkelingen zorgaanbod/onderzoek binnen het NPI
20.45 - 21.00
Rondvraag en afsluiting met borrel
Disclosure belangen sprekers
(potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk …
Geen Stichting Arkin GGZ
Video
http://vimeo.com/97511596
Wie zijn we?
Definitie persoonlijkheidsstoornis DSM-V omschrijving • Afwijkend patroon van innerlijke ervaring en gedrag, manifesterend in (≥ 2): – Cognities (over zichzelf, anderen en omstandigheden) – Emotionaliteit (intensiteit, gepastheid, instabiliteit) – Interpersoonlijk functioneren – Impulsbeheersing • Patroon is altijd: – Inflexibel en aanhoudend – Bestaand vanaf vroege adolescentie – Klinisch significante lijdensdruk en/of beperking in functioneren op meerdere levensgebieden – Niet te verklaren op andere (fysiologische) wijze
Doelgroep • • • •
Hoofddiagnose As-II Comorbide problematiek Hulpvraag naar curatie Second opinion
Overview behandelaanbod I • Vaardigheidstrainingen • Sociaal psychiatrische begeleiding • Add on: EMDR, farmacotherapie, systeemtherapie
Overview behandelaanbod II • Kort- en langdurende psychotherapieën (individueel en groep) • Deeltijdbehandelingen 1-5 dagen
Vier psychodynamische methodieken • • • • •
Affect Fobie Therapie (AFT) Mentalisation Based Treatment (MBT) Schematherapie (SFT) Psychodynamische groepspsychotherapie (PD) Continuüm steun-inzicht
Continuüm steunend - inzichtgevend
Verwijsprocedure Telefonisch spreekuur verwijzers Dagelijks 13.00 - 14.00 uur Telefonisch spreekuur cliënten Woensdag 12.00 - 13.00 uur • Altijd huisartsenbrief • Screening en intakeprocedure • Wachttijden Telefoonnummer: 020 590 4700
Veelgestelde vragen bij aanmelding NPI • Comorbide As-I: wat te doen? • Comorbide As-IV: wat te doen? • Ambivalente motivatie voor verandering extern of intern • Lichte mate van persoonlijkheidsproblematiek: wat te doen? • Bij twijfel bellen tijdens dagelijks telefonisch spreekuur voor verwijzers
AFFECT FOBIE THERAPIE (AFT) Individuele behandeling Parttime programma
Door: Jentine ten Broeke (psychotherapeut) 15
Affect Fobie Therapie • AFT • Intensive short-term dynamic psychotherapy (ISTDP) • Leigh MC Cullough & coll. (Harvard Medical School, Beth Israel Medical Center) • Psychodynamische basis, gedragstherapeutische techniek
De Malan driehoek I
De Malan driehoeken
Het universeel principe van psychodynamische psychotherapie: Gevoelens roepen angst op die vervolgens afgeweerd moeten worden.
De Malan driehoek II
Doelgroep • Volwassen: 21 tot en met 55 jaar • Ouders met kinderen • Diagnose op As-II: – Met name matige cluster B en ernstige cluster C • Over het algemeen een diagnose op As-I • Psychosociale problematiek • Herhaaldelijk vastlopen (crises) op verschillende levensgebieden
20
Klachten of symptomen • • • • • • •
Angstklachten Spanningsklachten Somberheid Minderwaardigheidsgevoelens Fobische of dwangmatige klachten Eet-, slaap-, seksuele problemen Relationele problemen
21
Contra-indicatie • • • • • • •
Ernstige hersenbeschadiging Verstandelijke handicap Ernstige verslavingsproblematiek Actuele strafrechterlijke procedure Actuele psychose Manifeste suïcidaliteit Ernstig acting-out gedrag 22
Ambulant aanbod • 25 tot 40 zittingen • Wekelijks contact Indicatiegebied: • Enkele gebieden die redelijk intact zijn
Intensieve psychotherapeutische deeltijdbehandeling
• Inzichtgevende therapie • Met veel steunende en structurerende momenten • Intensief • Multi methodisch • Groepsdynamisch • Systeem therapeutisch
24
Behandelfasen • Startfase: – Maximaal 3 maanden – Een dagdeel waarin twee groepen gedaan worden
• Intensief: – 7 tot 9 maanden – 3 dagen in de week – Invulling 8 tot 16 uur
• Vervolgfase: – Ongeveer een jaar – Een dagdeel waarin twee groepen gedaan worden 25
Intensieve fase • Maandag, dinsdag en woensdag of woensdag, donderdag en vrijdag • Van 09.00-17.00 uur • 2 x 2 groepen van ongeveer 9 cliënten • Open groepen • Gemengde groepen qua sekse en leeftijd • Duur: 7 tot 9 maanden • Alle cliënten volgen naast de therapie (vrijwilligers)werk of een activiteit van 8 tot 16 uur per week, wat gedaan moet worden in contact met andere mensen 26
MENTALISATION BASED TREATMENT (MBT) 5-daagse ambulant intensief ambulant adolescenten (18-23 jaar) Door: Maartje Köster (klinisch psycholoog / psychotherapeut)
MBT basis • Evidence-based behandeling voor borderline persoonlijkheidsproblematiek • Psychodynamisch perspectief op ontwikkeling (Bateman en Fonagy) • Gehechtheidsstijl en –relaties • Versterken mentaliserend vermogen in gehechtheidsrelaties
Mentaliseren Mentaliseren houdt in dat mensen het doen en laten van zichzelf en anderen waarnemen en begrijpen in termen van gevoelens, gedachten, bedoelingen en verlangens.
Waarom is kunnen mentaliseren belangrijk? • • • •
Coherent stabiel zelfbeeld Coherent beeld van anderen Interacties zijn begrijpelijk Gevoel van invloed hebben
30
Karakteristiek • • • • • • • •
Niet wetende houding Eenvoudig Hier en nu, jij en ik Gericht op affect en niet op gedrag Procesgericht Transparantie van de therapeut Groep Betrouwbaarheid van programma
Algemene doelen • Committeren aan de behandeling (‘mee blijven doen’) • Verminderen van psychiatrische symptomen, zoals depressie en angst • Verminderen van (zelf)destructief gedrag en suïcidepogingen • Verbeteren van sociaal en interpersoonlijk functioneren • Adequaat gebruik maken van hulpverlening • Sociaal maatschappelijke (re-)integratie
32
Inclusiecriteria MBT • Borderline persoonlijkheidsstoornis en/of BPO • Acting out, automutilatie, suïcidaliteit • Ernstig behandeling ondermijnend gedrag, maatschappelijk disfunctioneren (sociaal isolement, werk- en relatiestoornissen) • Gedragsstoornissen (agressie en middelenmisbruik) • Comorbiditeit zoals depressie, angststoornissen, trauma, eetstoornissen en verslaving • Vaak eerdere behandelingen met onvoldoende resultaat of afgebroken 33
Exclusiecriteria MBT Schizofrenie Chronische psychotische verschijnselen Psychopathie (PCL score 30) IQ < 80 Organisch-cerebrale defecten die het nadenken over zelf en anderen zwaar ondermijnen • Een ernstige primaire As-I aandoening (bijv. ernstige verslaving die behandeling behoeft, manie, ernstig ondergewicht) • Ontoereikende beheersing van de Nederlandse taal • • • • •
34
MBT-doseringsonderzoek • MBT 5-daagse – MBT Ambulant Intensief • Voor wie werkt welke dosering? • Instroom/randomisatie gedurende 1 jaar, loopt 3 jaar na laatste instroom • Laatste randomisatie in juni ’14
SCHEMATHERAPIE (SFT) Door: Marit Kool (GZ-psycholoog)
Emotionele basisbehoeften • Veilige hechting • Autonomie, competentie en identiteitsgevoel • Vrijheid emoties/behoeften te uiten • Spontaniteit en spel • Realistische grenzen en zelfbeheersing
Wat is een schema? • Disfunctioneel patroon • Herinneringen, emoties, gedachten en lichamelijke sensaties • Betrekking op zichzelf en de relatie met anderen • Ontstaan in kindertijd/adolescentie en daarna verstevigd
Modi • Geactiveerde schema’s gemoedstoestand = modus • “Kanten” van de cliënt
GEZONDE VOLWASSENE
COPINGMODI= BESCHERMERS
OUDERMODI
KINDMODI
GEZONDE VOLWASSENE
COPINGMODI= BESCHERMERS
OUDERMODI
KINDMODI
Hoe doe je dat? • Therapeutische relatie - Limited reparenting
• Cognitieve technieken • Gedragstechnieken • Experiëntiële technieken - Meerstoelentechniek - Imaginatie oefeningen
PSYCHODYNAMISCHE PSYCHOTHERAPIE (PD) Door: Ton Meijers (klinisch psycholoog en psychotherapeut)
Module Psychodynamische Psychotherapie (PD) • Uitleg module • Evidence based • Demonstratie deeltechnieken d.m.v. audio/video of rollenspel
Psychodynamische Groepspsychotherapie Werkzame elementen in therapeutische groepen • • • • • • • • •
Hoop krijgen Universaliteit Uitwisselen en delen Altruïsme Herbeleven gezinssituatie Socialiserende mogelijkheden Modelling Groepscohesie Existentiële factoren
Psychodynamische Groepspsychotherapie Specifiek voor psychotherapiegroepen • • • • • • • • •
Containen agressieve tendensen Doorwerken op meer niveaus Gedragsrepertoire ruimer zichtbaar Hoog realiteitsgehalte Experimenteerruimte Begrenzing regressie Wederzijds motiveren Catharsis Verdunde overdracht
Evidence based • Fuhriman en Burlingame (1994) op basis van 700 studies • Groepspsychotherapie blijkt een significante verbetering te laten zien bij de meeste diagnosegroepen ten opzichte van controlegroepen en is vergelijkbaar of zelfs superieur aan andere behandelmodaliteiten.
Evidence based • Tilitski (1990) • 349 cliënten betrokken in 9 studies, vergelijkt individuele en groepsbehandelingen • Beide modaliteiten bleken significante verbetering op te leveren vergeleken met controlegroepen • Bij adolescenten bleek groepstherapie zelfs effectiever dan individuele therapie, bij kinderen was het omgekeerde het geval
Groepsfasen (Levine) • • • • •
Parallelle fase (autoriteitscrisis) Opnemingsfase (intimiteitscrisis) Wederkerigheidsfase (separatiecrisis) Afscheids-, rouwfase Forming storming norming performing adjourning (Tuckman)
ONTWIKKELINGEN ZORGAANBOD & ONDERZOEK Door dr. Rien Van (psychiater)
Landelijke ontwikkelingen • Bestuurlijk akkoord – 1e lijn: huisarts en POH-GGZ – Basis GGZ – Specialistische GGZ
• Dominante positie zorgverzekeraars – Selectieve zorginkoop – Wie komt in zorg, hoe lang?
• Transparantie – Modules en afbakening – Effectiviteit: vergroten validiteit ROM • Zorgzwaarte meting • Effectmaten gericht op persoonlijkheidsproblematiek
Beleid jeugd: aanpassing aan transitie • 12 + geïntegreerd met jongvolwassenen aanbod • Gericht op behandelresistente internaliserende aandoeningen – Depressie, angst, trauma als voorloper persoonlijkheidspathologie
• Portfolio – – – – – –
MBT-Adolescents MBT-Parents PDT lang KPSP Groepen Inloopspreekuur voor cliënten met kinderen
Vakinhoudelijke ontwikkelingen I DSM-V: Criteria idem • Naar As-I • Vertaling • Histrionisch, dwangmatig, vermijdend
• Alternatief model • Psychodynamische diagnostiek • Beoordeling zelf en interpersoonlijk functioneren
• Dimensioneel • Toevoeging trekken • Negatieve affectiviteit, afstandelijkheid, • Antagonisme, impulsiviteit, psychoticisme
Vakinhoudelijke ontwikkelingen II • Diagnostiek – Stagering en profilering – Dimensioneel denken • Behandeling – Meerdere behandelingen, even effectief (op groepsniveau) – Personalised Medicine • Flexibel in duur en intensiteit • Wat is effectief bij wie en waarom? • Focus meer op – Comorbiditeit – Verbetering psychosociaal functioneren
Hoe speelt het NPI daar op in? • Diagnose-gericht i.p.v. modelgericht indiceren • Nadruk op competentie behandelaar i.p.v. behandelvorm • Flexibel t.a.v. intensivering en add on modules
• Participeren in landelijke ontwikkelingen – ROM – Ontwikkeling Cluster C (samen met Kenniscentrum voor Persoonlijkheidsstoornissen)
• Consultatiefunctie t.b.v. specialistische GGZ: – Second opinion – Intervisie/supervisie aanbod
Wetenschappelijk onderzoek • Continuering MBT-lijn – MBT dosering – MBT vs. CAU • Blended behandelen • Dosering en effectiviteit bij cliënt met comorbide As-I symptomen
Blended behandelen • Reden: – Complexe therapeutische relatie en motivering – Focus op op beleving/ relationeel functioneren
• Doel – Verhogen zelf redzaamheid en eigen kracht – Kosteneffectief – Cliëntvriendelijk (afstand, op eigen tijd behandelen)
• Inhoud – Impulsiviteit, Psycho-educatie – SFT, AFT
• Implementatiestudie gericht op – Uitvoerbaarheid, cliënttevredenheid, effectiviteit
• Toekomst – Blended intake
Rondvraag
Bedankt voor uw aandacht! www.npispecialist.nl
