November EOS pilootprojecten. Van matching vraag en aanbod tot pilootproject

November 2011

EOS pilootprojecten Van matching vraag en aanbod tot pilootproject…

Inhoud I.

Inleiding ........................................................................................................................................... 4

II.

West‐Vlaanderen: Single Access Multiple Back Office .................................................................... 5 1.

Inleiding ....................................................................................................................................... 6

2.

Conclusies onderzoeksrapport en eigen ervaring ....................................................................... 6

3.

Profiel en benadering .......................................................................................................... 6

2.2.

Conclusies vanuit vraagzijde ................................................................................................ 6

2.3.

Conclusies vanuit aanbodzijde ............................................................................................ 7

2.4.

Matching vraag en aanbod .................................................................................................. 8

Pilootproject ................................................................................................................................ 9 3.1.

Doelstelling pilootproject .................................................................................................... 9

3.2.

Plan van aanpak ................................................................................................................... 9

3.3.

Fasering van activiteiten en initiatieven ........................................................................... 11

4.

Doelstelling, indicatoren en streefcijfer .................................................................................... 11

5.

Projectorganisatie ..................................................................................................................... 12

6.

Financiering ............................................................................................................................... 12

7.

Innovatief karakter .................................................................................................................... 13

8.

Kennisoverdracht ...................................................................................................................... 13

III.

Oost‐Vlaanderen: EOS Lerend Netwerk .................................................................................... 14

1.

Inleiding ..................................................................................................................................... 15

2.

Conclusies onderzoeksrapport en eigen ervaring ..................................................................... 15

3.

2.1.

De respondenten ............................................................................................................... 15

2.2.

De bevraging van allochtone ondernemers en prestarters in Oost‐Vlaanderen .............. 15

2.3.

Vergelijking van noden ondernemers met huidig aanbod in Oost‐Vlaanderen................ 15

Pilootproject .............................................................................................................................. 16 3.1.

Doelstelling pilootproject .................................................................................................. 16

3.2.

Plan van aanpak ................................................................................................................. 17

3.3.


4.


5.


6.

Financiering ............................................................................................................................... 20

7.


8.


IV.

2.1.

Vlaams‐Brabant: Nieuw Ondernemerschap .............................................................................. 22

1.

Inleiding ..................................................................................................................................... 23

2.

Onderzoeksrapport en eigen ervaring ...................................................................................... 23

1

3.

2.1.

Profiel respondenten ......................................................................................................... 23

2.2.

Benadering van de respondenten ..................................................................................... 23

2.3.

Vragen en noden respondenten ....................................................................................... 23

2.4.

Conclusies vraagzijde ......................................................................................................... 24

2.5.

Aanbodzijde ....................................................................................................................... 24

2.6.

Matching vraag en aanbod ................................................................................................ 25

Pilootproject .............................................................................................................................. 25 3.1.


3.2.

Plan van aanpak ................................................................................................................. 25

3.3.

Fasering, aanpak en tijdslijn .............................................................................................. 26

4.

Doelstelling, indicatoren en streefcijfers .................................................................................. 27

5.


6.

Financiering ............................................................................................................................... 28

7.


8.


V. Antwerpen: “Ik droom van een eigen zaak” ................................................................................. 30 1.

Inleiding ..................................................................................................................................... 31

2.


3.

“Ik weet het niet” .............................................................................................................. 31

2.2.

Allochtone vrouwen en netwerken ................................................................................... 31

2.3.

Allochtone vrouwen in netwerken .................................................................................... 31

Pilootproject .............................................................................................................................. 32 3.1.


3.2.

Plan van aanpak ................................................................................................................. 33

3.3.


4.


5.


6.

Financiering ............................................................................................................................... 37

7.


8.


VI.

2.1.

Limburg: Boost your business ................................................................................................... 40

1.

Inleiding ..................................................................................................................................... 41

2.


3.

Pilootproject .............................................................................................................................. 42 3.1.


3.2.

Plan van aanpak ................................................................................................................. 42

3.3.


2

4.


5.


6.

Financiering ............................................................................................................................... 45

7.


8.


VII.

Vlaanderen: alternatieve financiering voor allochtone starters en ondernemers ................... 47

1.

Informatiesessie alternatieve financiering ................................................................................ 47

2.

Hefboom vzw/cvba .................................................................................................................... 47 2.1.

Hefboom en de Solidaire Lening ....................................................................................... 47

2.2.

Hefboom in de toekomst ................................................................................................... 48

3

I.

Inleiding

Het EOS project heeft de noden en behoeften van allochtone prestarters en ondernemers in Vlaanderen in kaart gebracht (zie ‘Noden en behoeften van allochtone prestarters en ondernemers in Vlaanderen’). In dit rapport worden de resultaten van het onderzoek gebruikt om de huidige ondersteuning voor deze (toekomstige) ondernemers (zie ‘Best practices in Vlaanderen’) onder de loep te nemen en eventuele leemtes bloot te leggen. Op basis van de conclusies van dit onderzoek wordt per provincie een pilootproject voorgesteld om de ondernemers en prestarters van vreemde origine beter te kunnen ondersteunen. Het EOS project wil uiteindelijk komen tot een betere en meer geïntegreerde aanpak op het vlak van:  Stimuleren van ondernemerschap bij studenten.  Begeleiding en opleiding van starters en jonge bedrijven.  Dienstverlening voor allochtone ondernemers.  Integratie van ondernemers van vreemde origine bij autochtone ondernemers. De verschillende partners hebben deze analyse in hun respectievelijke provincie uitgevoerd:  Gusto: West‐Vlaanderen  Voka ‐ Kamer van Koophandel Oost‐Vlaanderen en Uniekon: Oost‐Vlaanderen  SYNTRA Vlaanderen: Antwerpen  NFTE: Vlaams‐Brabant  Stebo: Limburg

4

II.

West‐Vlaanderen: Single Access Multiple Back Office

Een Co‐piloot voor de allochtone starter

Pilootproject EOS – Gusto

5

1. Inleiding Gusto startte vorig jaar de zoektocht naar projecten en organisaties in West‐Vlaanderen die allochtonen sensibiliseren, stimuleren en begeleiden inzake ondernemerschap. Het werd meteen zoeken naar een speld in een hooiberg: in de kustprovincie zijn er weinig initiatieven die hun missie, werking of communicatie afstemmen op deze doelgroep. Anderzijds kon een enquête bij zowel starters als prestarters van allochtone origine de duidelijke contouren weergeven van de noden die werden vastgesteld bij deze doelgroep in de provincie. Op basis van de resultaten van dit onderzoek, weergegeven in het voorgaande rapport rond de vragen en noden versus het aanbod, en onze conclusies zoals hieronder geformuleerd stelt Gusto hier een pilootproject voor dat wil inspelen op de vaststellingen uit het onderzoek.

2. Conclusies onderzoeksrapport en eigen ervaring 2.1. Profiel en benadering Prestarters of starters werden gedetecteerd via de werking en netwerking van Kanaal 127, Cesie vzw en Gusto cvba‐so. : detectie, benadering en goedkeuring tot medewerking vraagt meer tijd en vertrouwensopbouw bij deze doelgroep. (45 % van de gecontacteerde starters wilde niet ingaan op de enquêtevragen.) De respondenten waren dus min of meer bekend met de werking van Gusto of Kanaal 127. Doordat er al vroegere contacten zijn geweest met de respondenten was het mogelijk om de enquêtes telefonisch af te nemen en ook randinformatie op te nemen. 2.2. Conclusies vanuit vraagzijde Vaststellingen:  64 % pré‐starters willen op korte termijn (binnen het jaar) opstarten. We kunnen stellen dat de meeste allochtone ondernemers op korte termijn zaken willen verwezenlijken.  De prestarters werden bevraagd over de problemen die ze verwachten bij de opstart van hun zaak: 1. de kleine helft (43%) van de prestarters verwacht financieringsproblemen en 15 % geeft problemen met administratie en boekhouding aan. 2. Eén vierde (24 %) van de respondenten vreest een tekort aan klanten en 14 % maakt zich zorgen rond het netwerk.  Er zijn dus beperkingen bij het investeringskapitaal en de daarbij horende boekhoudkundige aanpak enerzijds en anderzijds kan vastgesteld worden dat de verkoop en het commerciële aspect ook beperkend is. Twee cruciale factoren binnen ondernemerschap.  Bij het aangeven van de noden komen die bevindingen terug: de helft (49 %) heeft nood aan financiële middelen, één op vier (24 %) wil advies en één op vier (28 %) wil begeleiding. 28 % is nog op zoek naar informatie. Een aanbod voor deze 2 factoren lijkt dus noodzakelijk te zijn voor deze doelgroep.

6



Bijna alle bevraagde prestarters (91%) zijn van plan de opstart van hun zaak degelijk voor te bereiden, door een business plan op te stellen. Het is positief vast te stellen dat bijna iedereen bereid is om vooraf een bepaalde vorm van een businessplan te willen opmaken: hier kan best op ingespeeld worden.



40% van de bevraagde prestarters geeft aan nog geen enkele opleiding te hebben gevolgd. Op die terreinen die aangegeven worden als problematisch in de toekomst worden er nu bijna geen opleidingen gevolgd: financiële opleiding: 2 %, management: 4 %, opleiding marketing 7 %. Algemeen kan gesteld worden dat de allochtone ondernemer niet warm loopt voor collectieve opleiding.



Uit het onderzoek blijkt dat bijna alle prestarters (95%) nood hebben aan begeleiding bij de opstart van hun zaak. De toekomstige ondernemers kunnen vooral hulp gebruiken bij het opstellen van een business plan (31%), de administratieve verplichtingen bij de opstart (29%), de zoektocht naar financiële middelen (36%), de boekhouding (33%) en administratie (24%). Dit speelt volledig in op de nood die werd aangegeven: financieringsproblemen en problemen met boekhouding en administratie.



Alhoewel de helft (56%) van de bevraagde prestarters de financiën zelf zal beheren, gaat meer dan 80% van de respondenten bijkomend beroep doen op externen. Bij die externen is het vooral de boekhouder (83%) die daarvoor wordt ingeschakeld. De rol van de boekhouder wordt dus heel hoog ingeschat, andere organisaties zijn weinig of niet gekend.



Er is een breed netwerk van personen en organisaties die de startende ondernemer helpt bij de opstart. 38% familie, 23% vrienden, 22% boekhouders, 22% collega‐ondernemers. Hier de vaststelling dat een klein deel gaat zoeken binnen een extern netwerk (22 % boekhouders, werkgeversorganisaties 7 %, overheid 6%,…) en dat de meerderheid te rade gaat bij informele contacten ( familie, vrienden, collega‐ondernemers, ...). Wat de infovergaring betreft kunnen dezelfde conclusies getrokken worden al wordt er iets meer beroep gedaan op boekhouder (28 %), overheid (8 %) en werkgeversorganisaties (13 %). Het internet blijkt hier ook een sterk vertegenwoordigd medium om info te vinden: 42 % doet er een beroep op. Voor organisaties die ondernemerschap ondersteunen blijft het dus een uitdaging om opgenomen te worden in het netwerk van de allochtone ondernemer.

Eigen interpretatie van de vraagzijde: De allochtone starters liggen niet wakker van opleiding en vorming. Ze willen een begeleider die het hen mogelijk maakt om zo snel mogelijk op te starten en enkel te helpen bij hun directe ad hoc vragen. Deze begeleider moet tijdens de opstartfase vlot contacteerbaar en beschikbaar zijn voor hen op de momenten die zij willen en voor de problemen die ze op dit moment hebben en niet voor toekomstige struikelblokken. Anderzijds geven ze aan dat ze op zoek zijn naar informatie rond financiering, boekhouding en klantenwerving. 2.3. Conclusies vanuit aanbodzijde

Er zijn in West‐Vlaanderen heel weinig projecten die inspelen op allochtonen en ondernemerschap. Ook organisaties zijn daar niet mee bezig: we onthouden vooral dat het overgrote deel van de bevraagde organisaties geen rekening houdt met de specifieke behoeftes van deze doelgroep bij sensibilisatie, stimulatie of begeleiding. Er wordt ook meegegeven dat er geen specifieke know‐how in huis is om allochtone (pre)starters te sensibiliseren en te begeleiden.

7

Volgende inzichten drijven boven bij de bevraagde organisaties: er is nood aan een intensieve begeleiding om hen te helpen bij onze context van ondernemen maar de allochtone ondernemer wil dit meestal niet, de beeldvorming van ondernemerschap bij allochtonen zit fout en wordt versterkt door de vele foute of halfjuiste waarheden die binnen hun netwerken circuleren. 2.4. Matching vraag en aanbod Er werd gepoogd om een veelheid van vaststellingen en interpretaties te stroomlijnen tot een 3tal thema’s: Permanente nood aan intensieve ondersteuning Uit de survey blijkt dat er een zeer grote vraag is bij de allochtone prestarters om zich te laten begeleiden bij de opmaak van hun ondernemingsplan en bij de zoektocht naar bedrijfskapitaal enerzijds en een bijkomende vraag naar ondersteuning bij klantenopbouw en netwerkcreatie anderzijds. Zij zien die nood veeleer in te lossen via begeleiding en ondersteuning, in een één op één situatie dus, dan via collectieve opleiding. De allochtone prestarters hebben weinig bedrijfseconomische kennis. Alle organisaties die allochtonen begeleiden geven aan dat door de gebrekkig economische kennis en door een gewrongen beeld over ondernemerschap de allochtone prestarters een zeer intensieve ondersteuning vragen en dat er veel tijd in begeleiding moet worden geïnvesteerd. Intensieve individuele begeleiding op maat en beperkt in tijd kan een antwoord bieden op de noden die in dit rapport naar boven kwamen bij de ondervraagde doelgroep en bij de vaststellingen van de ondervraagde organisaties. Met het pilootproject Single Access Multiple Back Office wil Gusto hieraan volledig tegemoet komen: hierop wordt volledig ingezet (zie punt 3). Beeldvorming bijstellen Heel wat spelers uit het aanbod gaven aan dat er een grote kloof is tussen het beeld die de allochtone starters hebben over ondernemen in Vlaanderen en de werkelijkheid. Er is bij heel wat allochtonen geen realistisch beeld aanwezig. Deze beeldvorming wordt ook versterkt door de allochtone gemeenschap zelf die niet altijd transparante en correcte informatie deelt met elkaar. Een bijstelling van de beeldvorming van (micro)ondernemen in Vlaanderen bij allochtonen kan een antwoord bieden om een beter begrip en samenwerking te creëren tussen potentiële ondernemers en organisaties die begeleiding, advies en vorming aanbieden. Als dit zou kunnen binnensijpelen via de allochtone gemeenschap zelf zou de draagkracht hiervan veel groter zijn en dus het effect veel groter. Netwerkvorming De survey toont aan dat de meeste allochtone prestarters wel de organisaties kennen die begeleiding en ondersteuning aanbieden. De helft ervan geeft echter wel aan dat de informatie, begeleiding of opleiding onvoldoende is. Een betere en aangepaste bekendmaking van de organisaties met eenzelfde toegangspoort bij iedere organisatie waarna een correcte doorverwijzing met de juiste feedback volgt, zou veel allochtonen de weg wijzen in het bos naar de juiste boom. Dit zou een win‐win betekenen voor zowel de allochtone prestarter die beter bediend wordt als de organisatie die transparanter wordt bij de allochtone ondernemer.

8

Een transparanter netwerk met gestructureerde doorverwijzing naar de verschillende dienstverleners kan een antwoord bieden aan de allochtone prestarter in zijn zoektocht naar informatie op zijn vraag en maat. Binnen het pilootproject Single Access Multiple Back Office probeert Gusto hier ten dele aan tegemoet te komen. Vooral in de toeleiding en doorverwijzing enerzijds en bij de netwerking na uitstroom anderzijds komt een goedwerkend en kwalitatief netwerk van pas. Bedoeling is dat Gusto hier een aanzet geeft en vooral mee ondersteunt in de bestaande netwerken waar de kandidaat ondernemers door toedoen van Gusto toegang toe krijgen

3. Pilootproject

3.1. Doelstelling pilootproject Het project wil volledig tegemoet komen aan de eerste matching: permanente nood aan intensieve en korte begeleiding. In beperktere mate aan de tweede en derde matching: beeldvorming bijstellen en netwerkvorming bij de allochtone ondernemer. De Single Acces Multiple Back Office coördineert een volledig begeleidingstraject, van toeleiding tot nazorg, voor potentiële ondernemers van allochtone afkomst bij de voorbereiding van hun eigen zelfstandige activiteit. 3.2. Plan van aanpak Single Access Multiple Back Office toeleiding opportuniteiten project Businessplan Opvolging met netwerk Sensibilisering / Toeleiding  Onmiddellijke toeleiding naar de juiste instantie Gusto zorgt voor voldoende kenbaarheid van het project binnen de West‐Vlaamse regio. Dit moet ervoor zorgen dat de kandidaat‐starter onmiddellijk toegeleid wordt naar de juiste persoon op de juiste plaats’ voor een deskundig antwoord op zijn/haar vragen volgens het basisprincipe ‘single access multiple back office’. Hiervoor worden netwerken aangeboord zowel binnen als buiten de allochtone gemeenschap. Er wordt sterk ingezet op de eigen gemeenschappen. Hiermee willen we inspelen op haar collectieve dimensie en de beeldvorming over ondernemerschap in de gemeenschappen bijsturen. Coaching – Opleiding – Advies ‐ Financiering Individuele begeleiding: Gusto met o.a. focus op verkoop en commercieel aspect Collectieve begeleiding: Syntra Microfinanciering : ‐ Participatiefonds (startlening – solidaire lening) ‐ Hefboom Microkredieten

9

Gusto coacht en adviseert kandidaat ondernemers bij de voorbereiding en opstart van hun zaak. Via de uitwerking van een dynamisch ondernemingsplan en een haalbaarheidsstudie wordt een uitgebreide risico‐analyse opgemaakt en de marktmogelijkheden bekeken. Dit geldt zowel voor de persoon als voor het project. Deze begeleiding is vooral aanmoedigend en niet ontmoedigend. Collectieve opleidingen worden voorzien voor het behalen van het noodzakelijke diploma basiskennis bedrijfsbeheer. Eventuele voortrajecten, de schakelcursussen, worden aangeboden voor de anderstalige allochtonen met een beperkte technische voorkennis via vdab. Gusto kan hier kandidaat‐ondernemers naar doorverwijzen. Voor het financiële luik kan een beroep gedaan worden op de producten van het Participatiefonds (Startlening) en Hefboom (Solidaire lening). Daarnaast wordt ook toegeleid tot commercieel krediet bij de banken. Een warme overdracht van dossiers kan hier deuren openen. Creatie Samenwerking: KBO’s (andere starterswerkingen) Eenmaal de risico‐analyse gemaakt en positief beoordeeld door de aspirant ondernemer kan werk gemaakt worden van de formele opstart van de zelfstandige activiteit. Hierbij wordt een beroep gedaan op de diverse kruispuntbanken met hun bijhorende aanverwante dienstverleningen. Heroriëntatie Positieve demotivatie Heroriëntatiegesprek (gestructureerd) Indien de kandidaat ondernemer beslist om niet verder te gaan met een zelfstandige activiteit wil Gusto de opgedane ervaring en persoonlijke ontwikkeling van de kandidaat ondernemer op een gestructureerde manier meegeven met de persoon zelf en de begeleiders die een verdere oriëntatie zullen uitwerken. Deze opgedane kennis en ervaring moet leiden tot een betere heroriëntering. Zo heeft een niet‐opstart ook een grote maatschappelijke meerwaarde. Opvolging met Netwerk Samenwerking met bestaande allochtone ondernemers, ledenorganisaties zoals Voka, Unizo,VKW,… Eenmaal de zaak opgestart wordt de zelfstandige allochtoon verder begeleid indien hiernaar expliciet vraag is. Onze rol wordt afgetoetst met de andere actoren zoals boekhouder, … . Er wordt gezocht naar bestaande netwerken, zowel allochtoon als autochtoon. Hier wordt ook uitgekeken naar mogelijke synergieën en samenwerkingen met de partners binnen dit project : o.a. het lerend Netwerk in Oost‐Vlaanderen en Boost Your Business in Limburg.

10

3.3. Fasering van activiteiten en initiatieven Fase 1: Netwerk van toeleiders en prestarters creëren (september 2011 – november 2011) Toeleiders worden geïnformeerd en afspraken worden gemaakt rond concrete doorverwijs. Pilootproject wordt bekendgemaakt. Eerste prestarters worden geïnformeerd. Fase 2: Ontwikkeling begeleidingsdossier en uitstroomdocumenten (september 2011 – november 2011) De leidraad met evaluaties wordt ontwikkeld voor de één‐op‐één begeleidingen. De checklist bij opstart wordt ontwikkeld. Het heroriëntatiedocument wordt ontwikkeld Fase 3: Sensibilisering (oktober 2011 – mei 2012) Prestarters en starters worden individueel, collectief en digitaal correct geïnformeerd omtrent ondernemerschap Fase 4: Begeleiding en advies (oktober 2011 – mei 2012) Prestarters en starters worden begeleid bij de voorbereiding en opstart van hun zaak. Fase 5: Rapportering (mei 2012) De resultaten worden opgelijst en conclusies genomen.

4. Doelstelling, indicatoren en streefcijfer Doelstelling Onmiddellijke toeleiding naar juiste instantie

activiteit Netwerking en direct de mailing naar organisaties Doorverwijs en terugkoppeling van ondernemer Sensibilisering binnen de eigen gemeenschap Sensibilisering binnen de eigen gemeenschap Begeleiding & advies Allochtone prestarter begeleiden Ontwikkeling begeleidingsdossier

Creatie /Heroriëntatie

Ontwikkeling Uitstroom‐document Ontwikkeling Uitstroom‐document

indicator nieuwsbrief

streefcijfer 2

Mail met expliciete Op te volgen per vraag begeleid dossier infoavonden

2

Facebook

1 aparte groep die leeft 15

begeleidingsdossier

Leidraad bij 1 begeleiding met structuur en (zelf)evaluatie Opvolgingslijst bij 1 opstart Heroriëntatiedocument 1 bij niet‐opstart

11

Opvolging netwerk

met Allochtone begeleiden Doorverwijs partners

starter begeleidingsdossier

3

naar Mail met concrete Op te volgen per actievoorstellen begeleid dossier

5. Projectorganisatie Er zijn verschillende takenpakketten/werkpakketten die in dit pilootproject naar voor komen. Sensibiliseren en toeleiden: de projectmedewerker legt contacten met de toeleiders en werkt de tools uit om snel en gericht te kunnen communiceren met (pre)starters Begeleiding en advies: de projectmedewerker volgt de dossiers op van zowel prestarters als starters en in zijn netwerk van doorverwijzers. Op teamoverleg is er ruimte voor intervisie en supervisie rond knelpuntdossiers. Creatie en heroriëntatie: ontwikkeling via team, implementatie en evaluatie door projectmedewerker Rapporteren: de rapportering wordt gedaan door de projectmedewerker/coördinator. Stuurgroep: de voortgang van de verschillende projecten en de afstemming van de verschillende projecten op elkaar, wordt in het overleg op de Stuurgroep opgenomen. Disseminatie: in de stuurgroep op Vlaams niveau zullen de disseminatie activiteiten gecoördineerd worden.

6. Financiering Loonkosten Werkingskosten Communicatiekosten Zaalhuur/catering evenementen Prestaties door experten Vervoerskosten Overhead Investeringskosten Totaal Gevraagde subsidiering Eigen inbreng

€ 12.500,00 € 13.014,00 € 4.900,00 € 5.000,00 € 2.000,00 € 1.114,00 €1.250,00 € 500,00 € 27.264,00 € 20.448,00 € 6.816,00

12

7. Innovatief karakter Uit de opgesomde projecten zoals weergegeven in het rapport rond de noden en behoeften werden een aantal succesvolle voorbeelden meegenomen maar aangepast aan de vraag en nood van de allochtone (pre)starter.  Er is veel vraag naar begeleiding en minder naar opleiding. Hier speelt Gusto op in. Een aantal accenten worden duidelijk verschoven: het gaat om één‐op‐één begeleiding en collectieve opleidingen worden van ondergeschikt belang en als ze al doorgaan wordt dit maatwerk voor de doelgroep.  Er is veel onjuiste informatie binnen hun gemeenschappen. Gusto wil hier via internet, een medium dat sterk wordt gebruikt door de allochtone ondernemer, werken aan een correcte beeldvorming. Door het netwerk van dienstverleners ook strakker op te volgen bij doorverwijs zal de informatieverstrekking ook sneller en correcter verlopen.  Het aanbieden van een netwerk buiten de eigen werking wordt uitgebouwd en sterker aanbevolen aan de kandidaat‐ondernemer. Hier is synergie met de andere partners perfect mogelijk.

8. Kennisoverdracht Het pilootproject voorziet in een evaluatie waarbij verschillende partners zullen worden betrokken op verschillende niveaus en doelstellingen:  doorverwijzers  prestarters en starters  projectverantwoordelijke  coördinator  partners binnen dit project  Agentschap Ondernemen Een beschrijving met de aanpak, uitvoering van het project en aanbevelingen wordt in de rapportering opgenomen. Deze beschrijving wordt vrij beschikbaar voor andere organisaties die met de doelgroep wil werken rond ondernemerschap.

13

III.

Oost‐Vlaanderen: EOS Lerend Netwerk

Samen sterker ondernemen!

Pilootproject EOS Voka ‐ Kamer van Koophandel Oost‐Vlaanderen en Uniekon

14

1. Inleiding Voka ‐ Kamer van Koophandel Oost‐Vlaanderen en Uniekon hebben de noden en behoeften van de allochtone ondernemers en prestarters in Oost‐Vlaanderen in kaart gebracht (zie ‘Noden en behoeften van allochtone ondernemers en prestarters in Vlaanderen’). In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek gebruikt om de huidige ondersteuning voor deze (toekomstige) ondernemers (zie ‘Best practices in Vlaanderen’) onder de loep te nemen en eventuele leemtes bloot te leggen. Op basis van de conclusies van dit onderzoek stellen Voka en Uniekon een pilootproject voor om de ondernemers en prestarters van vreemde origine in Oost‐Vlaanderen beter te kunnen ondersteunen.

2. Conclusies onderzoeksrapport en eigen ervaring Voka ‐ Kamer van Koophandel Oost‐Vlaanderen was samen met Uniekon verantwoordelijk voor het bevragen van allochtone ondernemers en prestarters in Oost‐Vlaanderen. 2.1. De respondenten Voka Oost‐Vlaanderen en Uniekon hadden door het Atlas project reeds een uitgebreid netwerk uitgebouwd binnen de allochtone gemeenschap in Oost‐Vlaanderen. Aangezien het veel tijd vergt om een volledig nieuw netwerk op te bouwen, werd voornamelijk beroep gedaan op dit bestaande netwerk. Gezien de omvang van de Turkse gemeenschap in Oost‐Vlaanderen (in Gent alleen ongeveer 12.000), ligt de focus voornamelijk op ondernemers van Turkse oorsprong. Dit betekent echter niet dat ondernemers van andere etnische groepen uitgesloten werden in dit onderzoek. Het overgrote deel van de Oost‐Vlaamse allochtone ondernemers is in Gent actief. Temse, Lokeren, Hamme en Zele zijn nog andere locaties waar we (beperktere) concentraties van allochtone ondernemers terugvinden. Het is opmerkelijk dat vele ondernemingen in dezelfde straten of wijken gevestigd zijn. 2.2. De bevraging van allochtone ondernemers en prestarters in Oost‐Vlaanderen Alle gegevens van het onderzoek werden verzameld aan de hand van persoonlijke gesprekken. Het werd immers snel duidelijk dat de traditionele aanpak om ondernemers te bereiken (e‐mail, brieven, website, …) niet werkt. De allochtone ondernemers dringen zelf aan op een persoonlijk gesprek. Het voordeel van deze face to face gesprekken is dat we een beter beeld konden vormen van hun manier van werken, de specifieke problemen waarmee ze geconfronteerd worden en hun noden inzake opleiding, ondersteuning en informatie. Daarnaast kregen we onmiddellijk feedback over het EOS project, kon een persoonlijke vertrouwensrelatie opgebouwd worden en kwamen we ook sneller in contact met andere ondernemers. In het totaal werden 71 ondernemers en 17 prestarters van allochtone origine bevraagd in Oost‐Vlaanderen. 2.3. Vergelijking van noden ondernemers met huidig aanbod in Oost‐Vlaanderen Naast het detecteren van de noden en behoeften van allochtone ondernemers en prestarters in Oost‐Vlaanderen, werd ook het huidige aanbod voor deze ondernemers in kaart gebracht (zie ‘Best practices in Vlaanderen’). Uit deze mapping blijkt dat er reeds heel wat gedaan wordt voor de allochtone ondernemers in Oost‐Vlaanderen. De allochtone ondernemers en prestarters bevestigen dit ook. Slechts een minderheid van de gemiddelde allochtone ondernemer (en prestarter) vindt dat

15

er onvoldoende opleiding (11,5%), begeleiding (17,5%) en informatie (19,5%) is. Het grote probleem is echter dat de ondernemers geen beroep doen op dit aanbod: 51% van de ondernemers volgt geen opleidingen, 40% zoekt geen ondersteuning of begeleiding bij problemen en 20% zoekt nergens informatie over ondernemen. Uit het onderzoek blijkt dat dit voornamelijk komt doordat de ondernemers niet weten waar ze terecht kunnen, geen tijd hebben of hun problemen liever zelf oplossen. Hieruit kunnen we afleiden dat de ondernemers dus voornamelijk op zoek zijn naar praktische opleidingen die weinig tijd in beslag nemen en waar ze hun problemen discreet kunnen bespreken met mensen die ze vertrouwen. Een andere veelvoorkomende opmerking van allochtone ondernemers is dat de huidige informatie die verstrekt wordt te complex is en te weinig is afgestemd op hun specifieke problemen of vragen. Daarnaast worden ze te weinig proactief op de hoogte gebracht over nieuwe regels, trends, … . Uit het onderzoek blijkt ook dat de allochtone ondernemers te weinig op lange termijn nadenken. Slechts 34% van de ondernemers stelt een business plan op bij de opstart van zijn bedrijf. Daarnaast investeren de ondernemers te weinig in zaken die geen korte termijn resultaten opleveren, zoals bv. opleidingen. De ondernemers moeten meer gestimuleerd worden om niet alleen op korte termijn na te denken en ook te anticiperen op problemen die zich op langere termijn zullen stellen. De meeste allochtone ondernemers (76%) verklaren dat ze regelmatig overleggen met andere ondernemers. Opvallend is dat slechts een klein percentage van deze ondernemers ook effectief beroep doet op zijn collega‐ondernemers om problemen op te lossen (20%) of om informatie in te winnen (28%). De boekhouder blijft bij veel allochtone ondernemers de voornaamste informatiebron (45%) en het eerste aanspreekpunt bij problemen (40%). Dit probleem kan aangepakt worden door de ondernemers op regelmatige tijdstippen bij elkaar te brengen om van elkaar te leren door kennis ‐ en ervaringsuitwisseling. Uit het onderzoeksrapport blijkt tenslotte dat slechts 13% van de ondernemers zich enkel wil richten op de eigen gemeenschap. De overige ondernemers willen zich voornamelijk focussen op de Vlaamse markt. Het onderzoek leert echter ook dat het opbouwen van een (klanten)netwerk het tweede grootste probleem is bij allochtone ondernemers. Hieruit blijkt dat de allochtone ondernemers nog te weinig zijn geïntegreerd in het Vlaamse ondernemingsnetwerk.

3. Pilootproject Voka Oost‐Vlaanderen en Uniekon willen bovenstaande problemen aanpakken door het opstarten van een lerend netwerk voor allochtone ondernemers in Oost‐Vlaanderen. 3.1. Doelstelling pilootproject Met het EOS Lerend Netwerk willen we een intensief begeleidings ‐en ondersteuningstraject opstarten voor kmo‐bedrijfsleiders, gebaseerd op het peterschapsprincipe. Grotere ondernemingen worden peter van kleinere bedrijven, waarbij ze kennis overdragen en ondersteuning bieden bij alle aspecten van bedrijfsmanagement. Tegelijk wordt er gewerkt aan ervaringsuitwisseling en netwerkvorming tussen kmo’s onderling, de kaderleden van de peterbedrijven en gastsprekers. Het EOS Lerend Netwerk wil:  de ervaringsuitwisseling mogelijk maken tussen kmo’s in vaste groepen.

16

 

de overdracht bevorderen van management know‐how vanuit gastsprekers en kaderleden uit grote bedrijven naar kmo’s. de netwerking tussen grote en kleine bedrijven, en tussen kleine ondernemingen onderling, stimuleren waarbij informatie, contacten en opportuniteiten een hoofdrol spelen.

Deze drie doelstellingen kaderen in de hoofddoelstelling van het EOS Lerend Netwerk, namelijk het kmo‐bedrijfsbeleid helpen professionaliseren door het verbeteren van de managementvaardigheden van de kmo‐bedrijfsleiders. Een studie van de Vlerick Management School uit 2008 toont aan dat KMO‐bedrijfsleiders door een deelname aan lerende netwerken:  meer aandacht schenken aan lange termijn denken.  professioneler werken op het vlak van financieel management, marketing en verkoop, personeelsbeleid, logistiek beleid, …  meer zelfvertrouwen hebben en zelfbevestiging krijgen.  meer interesse hebben voor ervaringsuitwisseling met andere kmo’s. Ze beseffen dat ze met hun problemen niet alleen staan en dat ze veel van collega’s kunnen leren.  intensiever netwerken met collega‐ondernemers en sneller verschillende samenwerkingsvormen opzetten Wetenschappelijk onderzoek toont ook aan dat deelnemers van lerende netwerken gemiddeld een hogere stijging kennen in omzet en tewerkstelling dan niet‐deelnemers. 3.2. Plan van aanpak Het EOS Lerend Netwerk is gebaseerd op de PLATO best practice van Voka. Het PLATO‐concept is ontstaan in de Kempen in 1987. Sindsdien zijn PLATO‐projecten opgestart in heel Vlaanderen. 7 500 kmo’s en meer dan 400 peterbedrijven hebben reeds deelgenomen aan een van deze lerende netwerken. Een projectperiode start met een teambuildingactiviteit om de groepsdynamiek te stimuleren en een goede basis te leggen voor de inhoudelijke werking. Een vaste groep van 15 tot 20 kmo‐ bedrijfsleiders komt maandelijks samen. Elke groep krijgt minimum twee zaakvoeders en/of kaderleden uit grote ondernemingen toegewezen. Deze peters functioneren als coach en staan in voor de begeleiding van ‘hun’ groep bedrijfsleiders. De managementthema’s worden door de deelnemers zelf bepaald. Een maandelijkse sessie start meestal met een korte uiteenzetting van een gastspreker over de basisprincipes van het thema. Vervolgens worden tips, ideeën en ervaringen uitgewisseld. Deze informatie blijft uiteraard vertrouwelijk. De deelnemers van het EOS Lerend Netwerk kunnen individuele vragen stellen aan het netwerk. Deze vragen kunnen beantwoord worden door de projectcoördinatoren, hun collega‐ondernemers of de peters. Daarnaast zullen de deelnemers van het EOS Lerend Netwerk opgenomen worden in het grote PLATO netwerk. Voka organiseert 3 à 4 overkoepelende PLATO bijeenkomsten per jaar. Zowel de deelnemers aan het actuele PLATO‐project als de deelnemers uit vorige PLATO‐projecten worden op deze sessies uitgenodigd. Tijdens een dergelijke bijeenkomst gaat een spreker in op een actueel management‐ of ander thema dat iedereen kan interesseren. Een overkoepelende bijeenkomst geeft

17

de PLATO‐deelnemers vooral de kans om te netwerken met deelnemers die niet tot hun eigen PLATO‐groep behoren. Dankzij het EOS project zullen de 15 deelnemende ondernemers deel uitmaken van het Plato netwerk en in contact komen met bedrijven uit heel Vlaanderen. 3.3. Fasering van activiteiten en initiatieven Fase 1: Coördinatoren training (van september tot oktober 2011) De projectcoördinator van Uniekon krijgt een opleiding van Voka Oost‐Vlaanderen rond het opstarten en coördineren van lerende netwerken. De Voka best practice wordt aangepast aan de noden, behoeften en gewoontes van de allochtone ondernemers Fase 2: Rekrutering peters (van september tot oktober 2011) Uniekon en Voka Oost‐Vlaanderen rekruteren 2 peters, die het EOS Lerend Netwerk zullen begeleiden. Fase 3: Opleiding peters (oktober 2011) Voka Oost‐Vlaanderen organiseert een opleiding voor de peters van het EOS Lerend Netwerk. Tijdens deze opleiding worden de verschillende projectfases overlopen en hun rollen en verantwoordelijkheden verduidelijkt. Tijdens de training maken de peters en projectcoördinator ook afspraken over de manier van samenwerken. Fase 4: Rekrutering deelnemers (van september tot november 2011) Uniekon en Voka Oost‐Vlaanderen rekruteren 15 KMO‐zaakvoerders, die zullen deelnemen aan het EOS Lerend Netwerk. Fase 5: KMO teambuilding (november 2011) Voka Oost‐Vlaanderen organiseert een teambuildingactiviteit voor de KMO‐zaakvoerders om elkaar te leren kennen, de groepsdynamiek te stimuleren en een goede basis te leggen voor de inhoudelijke werking. Tijdens de teambuilding worden de thema’s voor de Plato bijeenkomsten vastgelegd. Fase 6: Maandelijkse sessies (van december 2011 tot mei 2012) Een vaste groep van 15 kmo‐bedrijfsleiders komt maandelijks samen (6 keer in totaal). Elke groep krijgt minimum twee ondernemers en/of kaderleden uit grote ondernemingen toegewezen. Die kaderleden functioneren als coach en staan in voor de begeleiding van ‘hun’ groep bedrijfsleiders. De managementthema’s worden door de deelnemers zelf bepaald. Daarnaast zullen de resultaten van het EOS onderzoek uiteraard ook gebruikt worden om het programma vorm te geven. Een sessie over de verschillende financieringsbronnen zal bijvoorbeeld niet mogen ontbreken. Een maandelijkse sessie start meestal met een korte uiteenzetting van een gastspreker over de basisprincipes van het thema. Vervolgens worden tips, ideeën en ervaringen uitgewisseld. Deze informatie blijft uiteraard vertrouwelijk. Fase 7: Overkoepelende sessies (van december 2011 tot mei 2012) Voka organiseert 3 à 4 overkoepelende PLATO bijeenkomsten per jaar. Zowel de deelnemers aan het actuele PLATO‐project als de deelnemers uit vorige PLATO‐projecten worden op deze sessies uitgenodigd. Tijdens een dergelijke bijeenkomst gaat een spreker in op een actueel management‐ of ander thema dat iedereen kan interesseren. Een overkoepelende bijeenkomst geeft de PLATO‐ deelnemers vooral de kans om te netwerken met deelnemers die niet tot hun eigen PLATO‐groep behoren. Dankzij het EOS project zullen de 15 deelnemende ondernemers deel uitmaken van het Plato netwerk en in contact komen met bedrijven uit heel Vlaanderen.

18

Fase 8: Slotevent (mei 2012) De deelnemers van het EOS Lerend Netwerk krijgen een certificaat voor hun deelname en de resultaten worden bekend gemaakt.

4. Doelstelling, indicatoren en streefcijfer Doelstelling activiteit Aanleren Voka best Coördinatoren training practice aan Uniekon/Betiad Rekruteren peters Mailing (elektronisch, per post)

indicator Aantal deelnemers

Aantal bereikte ondernemers en/of kaderleden Voorbereiden peters Opleiding peters Aantal deelnemers Rekruteren Mailing (elektronisch, Aantal bereikte deelnemers per post) ondernemers en/of kaderleden Creëren van KMO teambuilding Aantal deelnemers groepsdynamiek en opstellen programma EOS Aantal sessies Professionaliseren van Maandelijkse allochtone KMO‐ sessies zaakvoerders Overkoepelende Aantal sessies Allochtone sessies ondernemers integreren in Vlaamse business netwerk

streefcijfer 5

50

2 300

15 KMO‐zaakvoeders 2 peters 6

1

5. Projectorganisatie Voka Oost‐Vlaanderen en Uniekon hebben besloten om dit project samen uit te voeren. De expertise van Voka en het netwerk van Uniekon maken van hen een complementair team. Voka Oost‐Vlaanderen heeft dankzij haar jarenlange ervaring met Plato de nodige expertise opgebouwd om peterschapsprojecten te implementeren. Doorheen de jaren werden ook Plato projecten opgestart in o.a. Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Nederland, Slowakije, Servië Slovenië, Zweden, Zuid‐Afrika, Egypte, Oekraïne en Karpatië. Dit toont aan dat de Plato best practice werkt bij verschillende culturen. Voka kan door haar breed netwerk ook terugvallen op een pool van experts die de Plato sessies kunnen begeleiden. In dergelijke projecten is het heel belangrijk dat een organisatie betrokken wordt die dicht bij de doelgroep staat. Het project kan enkel een kans op slagen hebben als er een degelijk draagvlak gecreëerd wordt binnen de gemeenschap. Hierbij is de ondersteuning van een allochtone ondernemersvereniging essentieel. Uniekon is in dit geval de ideale partner. Aangezien Uniekon werd opgericht door allochtone ondernemers van verschillende groottes en uit verschillende sectoren weten ze perfect wat er leeft binnen de gemeenschap en wat hun noden en

19

behoeften zijn. Door hun grote betrokkenheid en voeling met de doelgroep kunnen ze op korte termijn veel ondernemers mobiliseren en warm maken voor dergelijke initiatieven. Voka zal ernaar streven om Uniekon in die mate te professionaliseren dat ze de Plato best practice na dit project zelfstandig kunnen verder zetten.

6. Financiering Loonkosten Projectcoördinator Uniekon Projectcoördinator Voka Oost‐Vlaanderen Werkingskosten Communicatiekosten Zaalhuur/catering evenementen Prestaties door experten Vervoerskosten Overhead Uniekon (10% loonkost) Voka Oost‐Vlaanderen (10% loonkost) Investeringskosten Uniekon Voka Oost‐Vlaanderen Totaal Gevraagde subsidiering Uniekon Voka Oost‐Vlaanderen Eigen inbreng Uniekon Voka Oost‐Vlaanderen

€ 32.500,00 € 12.500,00 € 20.000,00 € 25.500,00 € 10.000,00 € 10.000,00 € 4.000,00 € 1.500,00 € 3.250,00 € 1.250,00 € 2.000,00 € 1000,00 € 500,00 € 500,00 € 62.250,00 € 46.687,50 € 20.250,00 € 26.437,50 € 15.562,50 € 6.750,00 € 8.8125,00

7. Innovatief karakter De lerende netwerken binnen Voka ‐ Kamer van Koophandel Oost‐Vlaanderen danken hun ontstaan in de geschiedenis van PLATO en zijn vandaag niet meer weg te denken uit ons ondernemerslandschap. Sinds 1990 worden jaarlijks verschillende lerende netwerken opgestart. Tot op heden was het echter zeer moeilijk om ook allochtone ondernemers bij deze lerende netwerken te betrekken. Tijdens het Atlas project werden 5 allochtone ondernemers gerekruteerd om deel te nemen aan PLATO. Jammer genoeg was dit geen succes. Geen enkele ondernemer heeft het traject volledig gevolgd. De redenen hiervoor waren zeer divers: de timing van de activiteiten was niet ideaal, de ondernemers voelden zich niet goed in de groep, de topics waren niet afgestemd op hun

20

noden en behoeften, enzovoort. Daarom wordt nu geopteerd om een apart lerend netwerk op te richten voor allochtone ondernemers, iets wat tot op heden nog niet gebeurd is in Oost‐Vlaanderen.

8. Kennisoverdracht Unaco heeft met de projecten ‘Ondernemerscoach’ en ’Actief en bewust starten en ondernemen’ reeds aangetoond dat lerende netwerken en peterschapsprojecten werken bij allochtone ondernemers in Antwerpen. Voka Oost‐Vlaanderen en Uniekon zullen dan ook verder werken op de expertise en ervaringen die Unaco met deze projecten heeft opgebouwd. Daarnaast zal Voka Oost‐Vlaanderen ook haar expertise om lerende netwerken op te zetten overdragen aan Uniekon. Voka Oost‐Vlaanderen heeft dankzij haar jarenlange ervaring met PLATO de nodige expertise opgebouwd om peterschapsprojecten te implementeren. Doorheen de jaren werden ook Plato projecten opgestart in o.a. Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Ierland, Nederland, Slowakije, Servië Slovenië, Zweden, Zuid‐Afrika, Egypte, Oekraïne en Karpatië. Dit toont aan dat de Plato best practice werkt bij verschillende culturen. Voka zal ernaar streven om Uniekon in die mate te professionaliseren dat ze de Plato best practice na dit project zelfstandig kunnen verder zetten. Betiad (de koepelorganisatie van allochtone ondernemersverenigingen in België) zal ook zoveel mogelijk betrokken worden bij de implementatie van het EOS Lerend Netwerk. Zo hopen we dat er na verloop van tijd lerende netwerken voor allochtone ondernemers opgezet zullen worden in heel Vlaanderen. In eerste instantie zullen de lerende netwerken gefocust zijn op algemene managementtopics voor opgestarte KMO’s. Naar verloop van tijd kunnen ook lerende netwerken opgestart worden voor ondernemers in een andere levensfase (starters, groeiers, overlaters, etc.) of met een specifieke topic (sales, HR, internationaal ondernemen, etc.) ‐of sectorfocus (IT, logistiek, etc.). Ook hier zal Voka Oost‐Vlaanderen bereid zijn haar kennis en ervaringen te delen met onze partnerorganisatie.

21

IV.

Vlaams‐Brabant: Nieuw Ondernemerschap

Pilootproject EOS – NFTE

22

1. Inleiding Het pilootproject van NFTE Belgium heeft als objectief een antwoord te bieden op de essentiële behoeften van allochtone prestarters zoals deze door het EOS onderzoek naar voor komen: nood aan zelfvertrouwen en geloof in het project, het wegwerken van taalachterstand, de opmaak van een degelijk marktgericht businessplan, het verwerven van voldoende kennis van de aangeboden producten of diensten, het vinden van voldoende startkapitaal, de zekerheid voldoende klanten te zullen vinden en omzet te behalen en de nood aan begeleiding bij de beheersaspecten (voornamelijk financieel) van de onderneming. Het pilootproject biedt een gecoördineerd traject aan waarin de hierboven vermelde noden aan bod komen.

2. Onderzoeksrapport en eigen ervaring 2.1. Profiel respondenten De respondenten die door NFTE werden bevraagd behoren tot de NFTE alumni die de cursus ‘Vaardig Ondernemen en Ondernemende Vaardigheden’ volgden. NFTE Belgium richt zich tot jongeren en jong volwassenen die behoren tot de kansengroepen t.t.z. kortgeschoolde personen, langdurig werkzoekenden en personen van allochtone herkomst. De respondenten die door NFTE werden bevraagd zijn van allochtone herkomst en ofwel kortgeschoold of langdurig werkzoekend of beide. Het gaat over volwassenen tussen 18 en 45 jaar, met een evenwichtige verdeling tussen mannen en vrouwen. Meer dan 75 % van de NFTE respondenten is sinds minimum 5 jaar woonachtig te België. 2.2. Benadering van de respondenten Aan alle deelnemers werd de EOS vragenlijst voor prestarters doorgemaild waardoor kandidaat respondenten zich vertrouwd konden maken met het opzet en het belang van het onderzoek. Elke deelnemer werd opgebeld door een NFTE medewerker die de deelnemer kent. Het was immers al snel duidelijk dat een vertrouwensrelatie met de deelnemers nodig is om, in alle openheid, de informatie te bekomen waarnaar het EOS project op zoek was. 2.3. Vragen en noden respondenten De deelnemers overwegen de opstart van een kleine onderneming. Ze ontwikkelen realistische, echter weinig ambitieuze, projecten. Hoewel de projecten zeer uiteenlopend zijn, blijft de horeca de koploper qua sector. De positieve argumentatie om te ondernemen weegt zwaarder door dan de noodzaak om te ondernemen als ‘enige’ professionele optie. Zelf zijn of haar professionele toekomst creëren, onafhankelijk zijn, eigen baas zijn en zelfontwikkeling komen sterk naar voor als belangrijke drijfveren om als zelfstandige te starten. De door NFTE ondervraagde respondenten geven aan dat het vinden van financiële middelen en coaching de voornaamste noden zijn bij hun opstart. Het is opvallend dat de coaching voornamelijk gezien wordt als manier om zich vertrouwd te maken met de beheers‐ en managementaspecten van de opstart van een onderneming: administratieve verplichtingen, boekhouding, het beheren van de financiële ondernemersaspecten komen als sterke noden naar voor.

23

Het getuigt van groot realisme dat de respondenten aangeven enerzijds nood te hebben aan verdere beroepsopleiding om enerzijds hun kennis van hun producten en diensten op te drijven en anderzijds financiële opleiding. Het netwerk van personen die de prestarters helpt bij de verdere ontwikkeling van hun business plan en de opstart van de zaak situeert zich voornamelijk in hun eigen leefomgeving; familie, vrienden en collega ondernemers. Alleen “de boekhouder” komt naar voor als externe helper bij de opstart en als vertrouwenspersoon voor wat betreft het financieel beheer. Opvallend is ook dat veel prestarters gebruik maken van het internet als informatie bron. Het is duidelijk dat nog heel wat mentale en maatschappelijke barrières dienen te worden weggenomen om het ondernemen te bevorderen. Angst voor de toekomst, voor faillissement, voor het falen zit sterk ingebakken bij de prestarters. Samen met de terechte bezorgdheid over het vinden van voldoende startkapitaal, voldoende klanten en omzet, zorgen de eerder vermelde mentale barrières voor een ietwat verlammende startpositie. 2.4. Conclusies vraagzijde Respondenten geven impliciet aan, nood te hebben aan meer zelfvertrouwen en het geloof in de kansen van hun project om een volwaardige start te kunnen nemen. Respondenten geven expliciet aan dat de slaagkansen van hun project hebben te maken met de opmaak van een degelijk marktgericht businessplan, voldoende kennis van de productendiensten die ze aanbieden, het vinden van voldoende klanten en het genereren van voldoende omzet. Respondenten zijn bezorgd over het vinden van voldoende startkapitaal en geven aan nood te hebben aan begeleiding bij de beheersaspecten (voornamelijk financieel) van hun onderneming. 2.5. Aanbodzijde Qua aanbodzijde werden de initiatieven, actief in Vlaams‐Brabant, in beeld gebracht die zich richten tot allochtonen en migranten. Honderden initiatieven richten zich met een aanbod tot deze doelgroep; in Leuven bijv. zijn 41 dergelijke organisaties actief. Het betreft onder meer: de gemeentelijke integratiediensten, integratiecentra, de onthaalbureaus voor anderstalige nieuwkomers, de vertaaldiensten, de taallesdiensten voor etnisch‐culturele minderheden, rechtshulp voor etnisch‐culturele minderheden, de opvangcentra voor asielzoekers, de zelforganisaties van etnisch culturele minderheden… Binnen het werkveld van allochtone en etnisch‐culturele minderheden organisaties en initiatieven werd echter slechts 1 initiatief gevonden dat in het verleden een aanbod had ontwikkeld, dat zich specifiek richt tot allochtone prestarters. Het betrof de integratiedienst van de gemeenten Leuven en Vilvoorde. Daarnaast bracht NFTE de organisaties en initiatieven, actief in Vlaams‐Brabant, in beeld die zich bevinden binnen het ondernemerswerkveld of aanverwante werksegmenten. Enerzijds gaat dit over initiatieven die actief zijn in gans Vlaanderen en een (deel)werking hebben in de provincie en anderzijds over initiatieven die specifiek actief zijn in deze provincie. Dit werkveld is zeer uiteenlopend en omvat onder meer:  De werkgeversorganisaties zoals Voka, VKW, VBO en VOB  De belangenverdedigingsorganisaties voor ondernemers zoals Unizo  Organisaties die zich richten op sensibilisering zoals de Beurs Ondernemen  Provincie, bestuur en gemeentes die het ondernemerschap bevorderen  Initiatieven die zich richten tot scholieren en studenten zoals Vlajo  Ondernemingsplan wedstrijden zoals Enterprize en Bizidee  De universiteiten en hogescholen die ondernemerschap ontwikkelen zoals Vlerick

24

         

De leerformules om leerlingen voor te bereiden op het zelfstandig ondernemerschap zoals de leerjongeren en het aanbod van de Centra Leren en Werken Organisaties die opleidingen aanbieden waarbij de opmaak van een businessplan centraal staat zoals Syntra Vlaanderen met de opleidingen bedrijfsbeheer en NFTE Belgium Microfinancieringsorganisaties zoals Hefboom, Participatiefonds. Sociale secretariaten en boekhouders Organisaties die zich richten tot specifieke doelgroepen zoals NFTE Belgium nl. Personen uit de kansengroepen en Markant voor ondernemende vrouwen Organisaties die beroepsopleidingen aanbieden zoals VDAB, derden en vzw’s De startercoöperaties zoals Co & Go De centra voor volwassenonderwijs en het tweedekansonderwijs Organisaties die de ontwikkeling van creativiteit vooropstellen zoals Flanders DC Organisaties die zich richten op sociale en professionele inschakeling van bepaalde doelgroepen zoals Jobkanaal, Groep Intro

Alhoewel het aanbod van deze organisaties openstaat voor alle personen ongeacht hun etnische origine zijn er op huidig moment in de provincie Vlaams‐Brabant slechts twee organisaties die een aanbod ontwikkelen dat zich specifiek richt tot allochtone prestarters nl Syntra Vlaanderen met de leer en taalcoach projecten en Unizo via haar werkingscel allochtone ondernemers. De vraag is echter of het nodig en wenselijk is om een specifiek aanbod op te zetten voor deze doelgroep. Syntra brengt terecht de taalachterstand aan bij sommige allochtone prestarters. Ook Unizo gaat uit van de taalachterstand en mogelijks specifieke behoeften bij de doelgroep van allochtone prestarters. De vraag stelt zich of het terecht voldoen aan de behoefte om de taalachterstand bij te schaven, moet leiden tot afzonderlijke ondernemerstrajecten voor kandidaat zelfstandigen van allochtone herkomst. 2.6. Matching vraag en aanbod Het is duidelijk dat er op huidig moment geen enkel initiatief is dat een gecoördineerd traject aanbiedt waarin de meest essentiële noden van allochtone prestarters aan bod komen. We hernemen de essentiële behoeften zoals deze door het EOS onderzoek naar voor komen: nood aan zelfvertrouwen en geloof in het project, het wegwerken van taalachterstand, de opmaak van een degelijk marktgericht businessplan, het verwerven van voldoende kennis van de aangeboden producten of diensten, het vinden van voldoende startkapitaal, de zekerheid voldoende klanten te zullen vinden en omzet te behalen en de nood aan begeleiding bij de beheersaspecten (voornamelijk financieel) van de onderneming.

3. Pilootproject 3.1. Doelstelling pilootproject De doelstelling van het project is breed opgevat, namelijk het stimuleren van ondernemingszin en ondernemerschap bij allochtone jongeren en jong volwassenen. 3.2. Plan van aanpak Het pilootprogramma omvat twee grote componenten: een opleiding in groepsverband en individuele coaching van de effectieve starters na de opleiding.

25

3.3. Fasering, aanpak en tijdslijn Fase 1: Recrutering (november‐december 2011) Om de organisaties die werken met personen van allochtone origine te sensibiliseren voor het aanwakkeren van ondernemingszin en ondernemerschap van hun doelgroep zullen we een partnerschap aangaan met een aantal dergelijke initiatieven. Deze samenwerking zal ook de toeleiding naar de NFTE piloot‐opleiding verzekeren. Periode: Fase 2: Opleiding (januari‐februari 2012) 9 volle opleidingsdagen te verspreiden over 7 weken, voor een totaal van 55 opleidingsuren. Tijdens de opleiding in groepsverband zal elke deelnemer een business plan ontwikkelen voor zijn of haar project. Het curriculum van de opleiding is erop gericht om het zelfvertrouwen van de deelnemers te bevorderen en ondernemerskennis bij te brengen. De opmaak van een realistisch business plan, dat de mogelijkheden van het zakelijk project naar voor brengt, moet het geloof in het project door de toekomstige zaakvoerder bevorderen. De opleiding wordt gegeven in het Nederlands door twee bedrijfstrainers, waarbij de rol van de tweede trainer er voornamelijk in bestaat de deelnemers met taalachterstand al doende voldoende ondernemersterminologie bij te brengen. Het pilootprogramma zal grote aandacht hebben voor marktgericht denken en handelen, waarbij wordt uitgegaan van de wens van de respondenten om hun producten en diensten aan te bieden aan een breed publiek van zowel allochtone als autochtone klanten. Aspecten als diversiteit in koopgedrag, aanspreken van verschillende etnische klantengroepen en aantrekkelijke promotie voor een divers publiek zullen in de piloot centraal staan. De opleiding gaat uit van de ervaringsdeskundigheid van de deelnemers. Veel deelnemers hebben namelijk reeds een zekere ondernemerservaring die tijdens de opleiding benut kan worden. De sterke punten uit hun ondernemerservaring moeten uit de voorgrond komen. Attitudes, gebruiken en invalshoeken die het zakelijk project echter zullen dwarsbomen zullen in alle transparantie binnen de opleiding worden aangepakt. Daar de projecten die de prestarters in het EOS onderzoek aangeven weliswaar realistisch zijn, maar anderzijds weinig ambitieus en innovatief zal de opleiding sterke aandacht hebben voor de ontwikkeling van unieke verkoopsvoordelen, en dit weer eens uitgaand van sterk marktgericht denken. Fase 3: Coaching starters (maart‐april‐mei 2012) Individuele coaching à rato van gemiddeld twee maal een halve dag per maand dwz zes coaching sessies per prestarter. Voor de deelnemers die na de opleiding beslissen om effectief als zelfstandig ondernemer te starten voorzien we individuele coaching. De coaching gaat uit van een op maat uitgewerkt parcours waardoor de starter een beter inzicht moet krijgen in zijn ondernemerscapaciteiten en waarbij het businessplan verder wordt uitgediept. Speciale aandacht zal gaan naar de realistische inschatting van het aantal vooropgesteld klanten en de vooropgezette omzet en de mogelijke uitvoering van een marktonderzoek om de haalbaarheid van het project te helpen schatten. In samenwerking met de

26

Vlaamse Senior Consultants zal de nood aan begeleiding bij de beheersaspecten, voornamelijk van financiële aard, worden aangepakt. Via haar samenwerking met het Participatiefonds, Hefboom en Microstart zal NFTE een faciliterende rol vervullen bij het vinden van startkapitaal, indien nodig of gewenst. De coaching is er eveneens op gericht om de leerbereidheid van de starter te vergroten en om moderne technologie te benutten bij hedendaagse business uitdagingen. Maar ook voor kandidaat ondernemers waarbij weinig ondernemerspotentieel wordt vastgesteld of van wie het ondernemersproject weinig slaagkansen vertoont wordt coaching aangeboden, indien de persoon dit wenst. De coaching is er dan op gericht om de persoon een realistische kijk te laten verwerven op zijn of haar mogelijkheden, de slaagkansen van het project realistisch te leren inschatten en mogelijks andere professionele inschakelingwegen te onderzoeken bijvoorbeeld als ondernemende werknemer of via het volgen van een gericht en indien mogelijks kwalificerend opleidingstraject

4. Doelstelling, indicatoren en streefcijfers Doelstelling activiteit Stimuleren van recrutering ondernemingszin en ondernemerschap bij allochtone jongeren en jong volwassenen

opleiding

coaching

indicator Partnerships, onder meer voor de toeleiding, met verenigingen voor etnisch culturele minderheden

streefcijfer 1 tot 5 partnerships, maar in elk geval met voldoende potentieel voor recrutering van minimaal 12 deelnemers voor de NFTE piloot Ontwikkeling opleiding 1 1 opleiding van 55 uur Aanbieden opleiding Aantal deelnemers 12 deelnemers opleiding 12 businessplannen Ontwikkeling businessplannen Effectieve 3 coachingtrajecten coachingtrajecten voor effectieve starters 3 coachingstrajecten qua professionele inschakeling

5. Projectorganisatie Er zijn verschillende takenpakketten/werkpakketten die in dit pilootproject naar voor komen. Motiveren allochtone prestarters voor het EOS NFTE pilootprogramma: dit zal door de directeur en de communicatie verantwoordelijke gebeuren bij verenigingen die actief zijn met allochtonen.

27

Opstellen opleiding: de noden waaraan de opleiding moet beantwoorden staan beschreven in voorgaande hoofdstukken. De ontwikkeling gebeurt door NFTE Belgium, door de verantwoordelijke curriculum ontwikkeling en impactresearch, met inbreng van een aantal organisaties actief met allochtonen. Geven opleiding: de opleiding wordt georganiseerd door NFTE Belgium en wordt verstrekt door gecertificeerde NFTE bedrijfstrainers. Ontwikkeling businessplannen: inclusief in de NFTE pilootopleiding. De ganse opleiding is er namelijk op gericht finaal een businessplan te ontwikkelen en te presenteren. Coaching: De individuele coaching gebeurt i.s.m. de corporatie partnerbedrijven van NFTE Belgium, en meer specifiek via employee involvement. In dit geval betekent dit dat een bedrijfsmedewerker, met aangepast profiel en ervaring, gekoppeld wordt aan een starter voor regelmatige opvolging en feedback. NFTE werkt verder voor dit luik ook samen met de Senior Consultants.

6. Financiering Loonkosten ‐ Directeur ‐ Communicatieverantwoordelijke

€ 13.200,00

Projectkosten Voor ontwikkeling opleiding, € 9.650,00 geven opleiding en coaching starters. Vergoeding voor experten t.t.z. ‐ Verantwoordelijke curriculumontwikkeling en train the trainers ‐ Trainers ‐ Coaches ‐ Vervoerskosten ‐ Cursusmateriaal en Verzekeringen Totaal uitgaven € 22.850,00 Gevraagde subsidiering € 17.130,00 Eigen inbreng € 5.720,00

7. Innovatief karakter Het innovatief karakter van het pilootprogramma heeft te maken met:  Het toepassen van inzichten m.b.t. de doelgroep en de aanpak van ondernemerschapeducatie bij de doelgroep die verzameld werden door allochtone zelforganisaties. NFTE Belgium had overleg met allochtone zelforganisaties die actief zijn in

28

    

Vlaams Brabant (zetel te Brussel, Pletinxstraat). De inzichten van deze organisaties, meer bepaald inzake efficiënte en effectieve aanpak met de doelgroep werden ingebouwd in het pilootproject. Het breed draagvlak van diverse organisaties uit verschillende werksegmenten die een rol vervullen in het project De gerichtheid op de specifieke vragen en noden van prestarters zoals deze tot uiting kwamen tijdens ons onderzoek De dubbele focus: persoonontwikkeling‐zelfvertrouwen enerzijds en het verwerven van ondernemerscompetenties anderzijds Het ontwikkelen van een marktgericht businessplan, dat expliciete aandacht heeft voor marketing en communicatie met verschillende doelgroepen, buiten de eigen etnische groep van afkomst. Het aanbieden van een totaaltraject met als belangrijke peilers: opleiding, individuele coaching en mogelijke toeleiding naar financiering.

8. Kennisoverdracht Het project voorziet in een uitvoerige evaluatie waarbij verschillende partners zullen worden betrokken, met name:  De allochtone prestarters zelf die van het pilootprogramma konden genieten  De organisaties uit het allochtonenwerkveld waarmee werd samengewerkt  De NFTE medewerkers zoals: directie, communicatieverantwoordelijke en de verantwoordelijke voor curriculumontwikkeling en research  De NFTE trainers en coaches  Het Agentschap Ondernemen Een beschrijving met de aanpak, uitvoering van het project en aanbevelingen wordt in de rapportering opgenomen. Deze beschrijving wordt vrij beschikbaar voor andere organisaties die met de doelgroep wil werken aan ondernemingszin en ondernemerschap.

29

V.

Antwerpen: “Ik droom van een eigen zaak”

Informatie en netwerken voor ondernemende vrouwen

Pilootproject EOS – Syntra Vlaanderen en de8

30

1. Inleiding SYNTRA Vlaanderen heeft in haar doel‐ en kansengroepenbeleid al lang aandacht voor anderstaligen met ondernemersaspiraties. In de SYNTRA kunnen zij terecht voor aangepaste cursussen bedrijfsbeheer met taalondersteuning. De taal‐ en leercoach staat klaar om hen te helpen met de verwerking van de stof. SYNTRA Vlaanderen heeft ook goede contacten met minderhedenorganisaties en probeert anderstaligen te informeren over de mogelijkheden tot ondernemen in Vlaanderen.

2. Conclusies onderzoeksrapport en eigen ervaring 2.1. “Ik weet het niet” De respondenten werden bevraagd over uiteenlopende aspecten van hun toekomstige zaak, van hun klantenbestand tot hun financieel plan. Hun korte antwoorden vielen daarbij op. Veel respondenten zagen nergens problemen, hadden geen behoefte aan begeleiding en hadden over verschillende vragen nog nooit nagedacht. De grote uitzondering vormden mensen die al ervaring hadden als ondernemer in Vlaanderen. Zij hadden een duidelijker beeld van de knelpunten in hun toekomstige zaak. De meeste respondenten beginnen dus weinig geïnformeerd aan de opstart van hun zaak. De cursus bedrijfsbeheer en informatie van de boekhouder zijn niet zelden de enige informatiebronnen. De rest zullen ze al doende leren. 2.2. Allochtone vrouwen en netwerken De opzet van het onderzoek liet niet toe statistische vergelijkingen te maken tussen subgroepen. Maar door een kleine analyse van de gegevens kunnen we concluderen dat onder de respondenten in de provincie Antwerpen, de vrouwelijke deelnemers op een andere manier naar informatie zoeken dan de mannelijke. Mannen doen sneller een beroep op collega‐ondernemers, adviesdiensten en werkgeversorganisaties. Vrouwen zoeken hun informatie eerder bij familie en op het Internet. 2.3. Allochtone vrouwen in netwerken Ook in de algemene gegevens bemerken we een dergelijke trend. 42% van de ondervraagde pre‐ starters is vrouw. Dat duidt op sterke ondernemersaspiraties en een goede vertegenwoordiging van vrouwen in ondernemersopleidingen en begeleidingstrajecten. Bij de bevraagde ondernemers is slechts 16% vrouw. Dat kan er op wijzen dat allochtone vrouwen na hun opleiding minder vaak daadwerkelijk opstarten. Het kan ook betekenen dat vrouwen minder vertegenwoordigd zijn in ondernemersnetwerken, waarbinnen de bevraging werd georganiseerd. Bovenstaande knelpunten werden ook al vermeld in een onderzoek naar vrouwelijke allochtone zaakvoerders (Sarens en Lin Pang, 2002), waaraan partner Stebo vzw deelnam: “Het is opvallend hoe weinig allochtone onderneemsters contact hebben met winkelstraatmanagers, beroepsverenigingen en adviesdiensten. (…) Ook is er de vraag naar actuele informatie over ondernemingen, statuten, veranderingen in de wetgeving. Allochtone onderneemsters vragen zich ook af hoe ze potentiële markten kunnen ontdekken. Hoe ze kunnen concurreren. Wat de voor‐ en nadelen zijn van een lening. (…) Allochtone onderneemsters zijn geïnteresseerd in alles wat hun zaak aanbelangt.”

31

3. Pilootproject Het project heeft drie belangrijke pijlers:  Fase 1: het organiseren van een voortraject: een reeks van kwalitatieve, interactieve infosessies  Fase 2: het uitbouwen van een netwerk.  Fase 3: het creëren van netwerktools 3.1. Doelstelling pilootproject Fase 1: voortraject Doelgroep: allochtone vrouwen die dromen van een eigen zaak Doelstellingen met betrekking tot deelneemsters:  De deelneemsters zijn beter geïnformeerd over alle aspecten van het ondernemerschap  De deelneemsters hebben een uitgebreider netwerk  De deelneemsters zijn sterker in netwerken  De deelneemsters zien het nut en de noodzaak van opleiding in  De deelneemsters maken een geïnformeerde en weldoordachte keuze tussen het al dan niet starten van een zaak, begeleiding en opleidingen  Een aantal van hen stroomt door naar een opleiding of verdere begeleidingsmogelijkheden Doelstelling met betrekking tot partners  Het uitwerken van een draaiboek voor een voortraject voor allochtone vrouwen. Fase 2: netwerken Doelgroep: allochtone onderneemsters Doelstellingen:  Succesvolle onderneemsters samenbrengen in een netwerk om expertise uit te wisselen  Kritische succesfactoren benoemen  Vormingsnoden detecteren Uit het EOS‐onderzoek blijkt dat de vraag naar informatie ook bij ondernemers nog groot is. Er leven vaak nog heel wat vragen over wetgeving, boekhouding en administratie, maar ook over groeikansen en het aanspreken van nieuwe markten. De informatie is dikwijls nog te complex, zeker voor mensen die niet perfect Nederlands spreken. Het onderzoek dat de8 deed naar allochtone vrouwen en zelfstandig ondernemen bevestigt dit. De 8 vrouwen met wie de projectmedewerkster van de8 een gesprek voerde, signaleerden daarnaast de nood aan een laagdrempelig netwerk. Ze vonden de bestaande netwerken eerder hoogdrempelig, en de stap hier naartoe is voor hen te groot. Fase 3: het creëren van netwerktools Doelgroep: allochtone vrouwen die geïnteresseerd zijn in het opstarten van een zaak en vrouwen die reeds een eigen zaak hebben. Doelstellingen:  Bekendmaking van het project  Contacten tussen de twee groepen stimuleren (netwerking)

32

 

Promotie voor het traject en het netwerk Informatiekanaal creëren voor alles wat met vrouwen en ondernemen te maken heeft

3.2. Plan van aanpak Fase 1: voortraject 1. Intakegesprekken Kandidaten melden zich aan bij de projectmedewerker van de8 en de projectmedewerker van SYNTRA Vlaanderen. Er wordt gepeild tijdens een intakegesprek naar de motivatie en het cv van de kandidate. Het traject wordt toegelicht en het belang van engagement wordt benadrukt. Er wordt van de kandidate verwacht dat als zij inschrijft, zij ook elke keer komt. Dit wordt tijdens het traject ook herhaald. Er wordt daarbij ook gerekend op de sociale druk vanuit de groep. In de testfase voorzagen we een deelnameprijs van 10 euro per persoon. Dit bleek onnodig, de vrouwen waren gemotiveerd genoeg om de sessies te volgen. De deelnameprijs voor de volgende twee voortrajecten is dan ook gratis. De deelneemsters tekenen wel een engagementsverklaring over hun aanwezigheden. 2. Het voortraject Informatie Allochtone vrouwen met vage ondernemersplannen komen samen voor een reeks infovoormiddagen (10 sessies + receptie). Om maximaal informatie op maat te bieden, wordt hier vertrokken vanuit de resultaten van de focusgroepen met allochtone vrouwelijke ondernemers, die de8 in het najaar van 2010 organiseerde. Bij de start van het traject, gaan we maximaal uit van de vragen van de deelneemsters. We doen beroep op experts in verschillende facetten van ondernemen (adviseur, boekhouder, Agentschap Ondernemen, AC’s… ). Deze voormiddagen vinden plaats in De Shelter, een wijkcentrum in Borgerhout. Het is een gekende en drukbezochte trefplaats voor allochtonen. Verschillende organisaties hebben er bureaus, er zijn ontmoetingsruimten, de drempel is laag. We nodigen specialisten uit om telkens een uurtje te komen spreken. Mogelijke sprekers zijn SYNTRA‐docenten maar ook adviseurs, boekhouders, marketingspecialisten, mensen van het Participatiefonds… . Onderwerpen die behandeld worden zijn:  Wat zijn de voor‐ en nadelen van ondernemerschap?  Welke opleidingen moet ik volgen voor ik kan starten?  Welke vergunningen moet ik hebben?  Waar kan ik terecht voor financiering?  Waar kan ik terecht voor begeleiding?  Wat is marketing en waarom is dat belangrijk?  Wat is netwerken en waarom is dat belangrijk?  Welke competenties of kwaliteiten heeft een goede ondernemer, en heb ik die wel? De presentaties en lessen worden telkens voor‐ en nabesproken met een vaste projectmedewerker (van de8) en de projectmedewerker van SYNTRA. Daardoor wordt de drempel opnieuw wat lager. De

33

projectmedewerker moedigt de deelneemsters ook telkens aan de verworven kennis toe te passen op hun toekomstige eigen zaak. Verder wordt op voorhand met de gastsprekers nagegaan of de informatie op maat gemaakt is en wordt er aan de lesgevers/experten gevraagd voldoende traag en duidelijk te spreken. De deelneemsters gaan ook op bezoek in een zaak van een geslaagde allochtone onderneemster uit een andere en eigen sector. Op die manier wordt de droge informatie realiteit. De deelneemsters kunnen inspiratie opdoen en vragen stellen over het leven van een ondernemer. Netwerken Naast het informatieve aspect hechten we vooral belang aan netwerkmogelijkheden. In de eerste plaats kunnen de deelneemsters netwerken met elkaar. Tijdens de voor‐ en nabesprekingen praten de deelneemsters met elkaar over hun plannen en worden ze aangemoedigd samen te brainstormen. Daarnaast stimuleren we hen ook om te netwerken met de ondernemers en de experts die komen spreken. We motiveren hen om vragen te stellen. Op deze manier leren de vrouwen te netwerken. In het midden van het traject bezoeken we in groep een andere onderneemster en UNIZO, in plaats van de expert uit te nodigen ter plaatse. Enkele lessen trachten we ook te laten plaatsvinden op een SYNTRA‐campus. Omdat sommige organisaties nogal hoogdrempelig zijn worden de uitstappen in eerste instantie in groep georganiseerd. De vrouwen krijgen wel in het begin van het traject een opdracht mee, om een andere onderneemster uit hun eigen sector (van interesse) te bezoeken en een interview af te nemen. Op deze manier leren deze vrouwen de stap naar andere organisaties te zetten en te netwerken. Op het einde van de sessies organiseren we een receptie met alle betrokkenen van het project (gastsprekers, vrouwen met een eigen zaak die we bezochten). Dit biedt de dames de kans om hun netwerkcapaciteiten nog eens toe te passen in de praktijk. Nazorg  Individuele evaluatiegesprekken in functie van het opstellen van een actieplan per persoon.  Verdere opvolging (motiveren en inspireren) van kandidaat‐starters Nadien volgt er nog een persoonlijk gesprek met de projectmedewerker van de8 en de projectmedewerker van SYNTRA Vlaanderen. Die bespreken met de deelneemsters hoe hun vervolgtraject eruit zal zien: starten met een zaak, opleiding, begeleiding, of het idee van een eigen zaak laten varen. Tenslotte worden de deelneemsters uitgenodigd op latere netwerkactiviteiten (fase 2 en 3). Na het traject kunnen de deelneemsters een geïnformeerde keuze maken. Starten ze met een zaak of niet? Eventueel kunnen ze doorstromen naar een opleiding bij SYNTRA. We wijzen hen ook de weg naar adviesdiensten en werkgeversorganisaties. Fase 2: netwerken Ook in deze fase wordt maximaal uitgegaan van de situatie van de deelneemsters. Bij de start van het netwerk brengen we hun verwachtingen in kaart. We verwachten dat er hier minimaal een drietal vormingsnoden naar boven zullen komen. Daarnaast willen we hen ook in contact brengen met relevante adviesdiensten en beroepsverenigingen.

34

Deze avonden (of voormiddagen naargelang de wens van de vrouwen) worden drie maal georganiseerd. Ook tijdens deze avonden wordt in de mate van het mogelijke ingezet op netwerken. Er wordt een informele sfeer gecreëerd, de deelnemers stellen zichzelf en hun zaak voor bij aanvang, achteraf wordt iets te drinken aangeboden. De deelnemers worden ook uitgenodigd op de netwerkactiviteiten. Bij voorkeur organiseren we de bijeenkomsten bij één van de deelneemsters zelf. Fase 3: het creëren van netwerktools 1. Het creëren van een facebookpagina Met deze tool wordt er tussen de deelneemsters uit de voortrajecten en de reeds actief zelfstandige vrouwen een informeel netwerk uitgebouwd. Er worden aan ondernemen gelinkte activiteiten gepromoot. Op die manier hopen we de netwerken én de netwerkskills van allochtone vrouwen te versterken. Het is ook de bedoeling de deelneemsters te overtuigen van het nut van een netwerk. SYNTRA Vlaanderen en de8 zorgen samen voor promotie, organisatie en inhoudelijke invulling. Bij die invulling wordt er maximaal gebruik gemaakt van de suggesties, talenten en interesses van de deelneemsters. 2. Het maken van een film voor en door allochtone vrouwen Er wordt een film gemaakt waarbij een allochtone zelfstandige vrouw wordt gevolgd in haar dagdagelijkse activiteiten. De film is een laagdrempelige manier om vrouwen te tonen hoe het leven als zelfstandige eruit ziet, welke troeven maar ook welke valkuilen het inhoudt, bij welke diensten ze terechtkunnen enz. Op die manier spelen we in op noden van de vrouwen die tijdens de projectvoorbereiding naar boven kwamen. Deze film wordt gemaakt voor en door allochtone vrouwen en kan dus een motivatie betekenen voor andere vrouwen om een zaak op te starten. Een life getuigenis op film is interessanter dan een folder en kan later als toeleidingsinstrument gebruikt worden (het kan op verschillende sites gezet worden van bijvoorbeeld SYNTRA, de8, unizo, ondernemersloketten, AC’s, VDAB ed). Ook kan deze gebruikt worden tijdens andere trajecten voor zelfstandigen, eventueel zelfs in het secundair onderwijs om jongeren te motiveren om op termijn de stap naar zelfstandigheid te zetten. De eerste vertoning vindt plaats tijdens het slotevent, waarbij we streven naar persaandacht. Dit in functie van de beeldvorming van de doelgroep, de doelgroep wordt op deze manier positief in beeld gebracht aan de hand van succesverhalen. 3. Slotevent Op het einde van het project maken we de resultaten bekend aan een ruimer publiek om de opgedane kennis te delen met partners en een goede inbedding te vinden voor het aanbod dat we samen met de8 ontwikkeld hebben. Het event wordt georganiseerd door allochtone zelfstandige vrouwen en wordt opgevat als een netwerkevent. Iedereen die betrokken was bij het project wordt uitgenodigd, facebookleden en ruimer partners uit het werkveld. In het slotevent zetten we een aantal vrouwen in de kijker. Op die manier willen we een best practice creëren en allochtone vrouwen positief in beeld brengen. We nodigen voldoende journalisten uit om deze positieve beeldvorming te verspreiden.

35

3.3. Fasering van activiteiten en initiatieven Fase 1: Voortraject (van februari tot mei 2011) Voortraject 1: februari ‐ mei 2011: voorbereiding en organisatie testfase  Februari – maart 2011: Opstellen planning en programma en contacteren gastsprekers door de8 en SYNTRA Vlaanderen  April: toeleiding door de8 en intakegesprekken  Mei: organisatie van de sessies  Juni: evaluatie met alle betrokken partners en deelneemsters  Vanaf juli: nazorg Voortraject 2: september – december 2011  September: opstellen planning en programma en contacteren gastsprekers door de8 en SYNTRA Vlaanderen  Oktober: toeleiding door de8 en intakegesprekken  November‐december: organisatie van de sessies  December: evaluatie met alle betrokken partners en deelneemsters  Vanaf januari: nazorg Voortraject 3: februari – mei 2012  Januari ‐ februari 2012: Opstellen planning en programma en contacteren gastsprekers door de8 en SYNTRA Vlaanderen  Februari ‐maart: toeleiding door de8 en intakegesprekken  Maart ‐ april: organisatie van de sessies  Mei: evaluatie met alle betrokken partners en deelneemsters  Vanaf juni: nazorg Fase 2: Netwerking (van november 2011 tot april 2012)  November 2011: eerste bijeenkomst vrouwennetwerk  Februari 2012: tweede bijeenkomst vrouwennetwerk  April 2012: derde bijeenkomst vrouwennetwerk Fase 3: Netwerktools (van november 2011 tot mei 2012)  Opstart facebookpagina vanaf november 2011  Productie film vanaf november 2011 tot mei 2012  Het organiseren van het slotevent: februari ‐ mei 2012  slotevent voorzien midden mei 2012

4. Doelstelling, indicatoren en streefcijfer Doelstelling Een kant‐en‐klaar voortraject ter beschikking van de8 en SVL

activiteit

indicator

Ontwikkeling voortraject

Uitgewerkt voortraject (draaiboek) dat goed geëvalueerd wordt door deelneemsters en sprekers

streefcijf er 1

36

Ontwikkeling voortraject en Allochtone vrouwen toeleiding allochtone vrouwen met ondernemers‐ aspiraties zijn beter geïnformeerd over alle aspecten van ondernemen, begeleiding mogelijkheden en vormingen Netwerkbijeenkomsten om Met allochtone vrouwen een  opleidingsnoden te toegankelijk netwerk detecteren en in te vullen creëren en uitbouwen  netwerkmogelijkheden te creëren  kritische succesfactoren in kaart brengen Netwerktools zijn Facebookpagina is ontwikkeld ontwikkeld Film is gerealiseerd Slotevent heeft plaatsgevonden

Allochtone vrouwen nemen deel aan het volledige voortraject Allochtone vrouwen stromen door naar een opleiding of verdere begeleidingsmogelijkheden Aantal netwerkbijeenkomsten Aantal deelneemsters

Aantal leden facebookpagina Aantal deelnemers slotevent

30 7

3 16

150 80

5. Projectorganisatie Zie hoofdstuk ‘3. Pilootproject’.


€ 11.800,00 € 18.100,00 € 7.500,00 € 3.500,00 € 6.000,00 € 1.100,00 € 1.180,00 € 0,00 € 31.080,00 € 23.310,00 € 5.827,00

37

Omwille van de hoge kosten voor communicatie (door het ontwikkelen van een film), opteren wij ervoor om een verschuiving te doen tussen de posten werkingskosten en loonkosten.

7. Innovatief karakter Enerzijds bouwt dit project verder op de expertise die de8 en SYNTRA Vlaanderen al hebben verzameld. Anderzijds zitten er ook een aantal innovatieve elementen in de aanpak van het project.  De samenwerking tussen de8 en SYNTRA Vlaanderen. SYNTRA Vlaanderen is expert op het gebied van ondernemersvorming. De8 heeft dan weer goede contacten met de allochtone gemeenschappen in Antwerpen en werkt laagdrempelig. Een ideaal partnerschap voor een dergelijk project.  De nadruk op informatie, mét begeleiding In vorige projecten van SYNTRA Vlaanderen (zoals DOD) lag de nadruk vooral op de persoonlijke kenmerken van de onderneemster en de oriëntatie naar bedrijfsbeheer. In dit traject gaan we meer uit van de nood aan laagdrempelige, zeer concrete en praktische informatie. We staan kort stil bij ondernemerscompetenties, maar dat is zeker niet de hoofdbrok. Anderzijds organiseren ook UNIZO‐Zenito informatiemomenten voor geïnteresseerde vrouwen. Dit project biedt echter een langer traject met voor‐ en nabespreking, zodat de deelneemsters begeleid worden in hun zoektocht naar informatie.  De nadruk op netwerking Doorheen heel het traject wordt de nadruk gelegd op het belang van netwerken. De deelneemsters worden hier voortdurend toe aangespoord, en op het einde van het traject is er een receptie waar ze hun vaardigheden kunnen bewijzen. Deze nadruk op netwerking, waarbij de deelneemsters ook achteraf nog kunnen deelnemen aan netwerkactiviteiten, is nieuw voor een voortraject. Het bouwt rechtstreeks voort op de bevindingen uit het rapport (zie hoger).  De nadruk op inspiratie Inspirerende voorbeelden zijn voor iedereen belangrijk. We zorgen dat de deelneemsters in contact gebracht worden met al gestarte (allochtone) onderneemsters, bij voorkeur in een gelijkaardige branche. We gaan met de groep een kijkje nemen in een draaiende onderneming. Het gaat hier niet om mentoring of meterschap. Eerder willen we de deelneemsters voeling geven met de realiteit, en het idee dat hun ambitie wel degelijk haalbaar is.  De laagdrempelige werking De bijeenkomsten vinden niet in een opleidingscentrum plaats maar in een buurtcentrum, zodat allochtone vrouwen sneller zullen binnenstappen. In het voortraject zijn er wel een aantal sessies “op locatie” zodat de deelneemsters vertrouwd raken met de verschillende instellingen. Er is besloten om uiteindelijk niet te werken met een deelnameprijs. Het project (infomomenten, slotevent etc.) is dus met andere woorden gratis. We willen hier graag aan toevoegen dat dit project volledig buiten de reguliere werking van SYNTRA Vlaanderen valt. We hebben echter wel reeds een testfase opgestart van de voortrajecten (de infosessies) in de onderzoeksfase, deze keuze is destijds gemaakt omdat men wou peilen naar de

38

interesse en motivatie bij de doelgroep. Daar dit een succes werd, kunnen we daaruit concluderen dat er een nood bestaat aan dergelijke voortrajecten.

8. Kennisoverdracht De opgedane expertise zal in de eerste plaats worden gedeeld met de EOS‐partners via een rapport en een voorstelling van de resultaten. Daarnaast zullen er op de recepties van de voortrajecten vertegenwoordigers van verschillende relevante organisaties worden uitgenodigd (bijvoorbeeld Markant, SYNTRA, UNIZO, AC’s…). Op die manier maken zij op een informele manier kennis met het project. De bedoeling is ook om de bevindingen van het project tijdens het slotevent bekend te maken aan andere partners, geïnteresseerden en het grote publiek in het algemeen. Door de creatie van een film zal het thema ‘allochtoon vrouwelijk ondernemerschap’ ook in brede kringen kunnen verspreid worden, en aanzet geven tot een duurzaam effect (qua beeldvorming, informatie en inspiratie). Ook de facebookpagina kan groeien tot een informeel kanaal waar alle (allochtone) onderneemsters en betrokken actoren en instanties mekaar vinden. SYNTRA Vlaanderen en de8 zullen deze kennis ook ter beschikking stellen van onderzoeken rond vrouwen en ondernemerschap. Daarnaast zal het project in de verf worden gezet op de websites van de8 en SYNTRA Vlaanderen, met contactgegevens van de verantwoordelijken.

39

VI.

Limburg: Boost your business

Hoe kunnen allochtone handelaars een meer (etnisch) divers publiek bereiken?

Pilootproject EOS – Stebo vzw

40

1. Inleiding De kleinhandel komt steeds meer onder druk te staan: de ketens knagen aan de marges, de e‐shops hebben een andere kostenstructuur, … . Veel Vlamingen zijn niet meer bereid om een bakkerszaak of een kruidenierszaak over te nemen omdat de inkomsten te laag liggen voor de daar tegenover staande inspanningen. Ondertussen zien we dat heel wat kleinhandel stelselmatig wordt overgenomen door allochtone ondernemers. Zo zien we dat heel wat handelskernen een multiculturele toets krijgen door de overname van autochtone handelszaken door allochtonen. Ondanks inspanningen van de allochtone ondernemer, blijkt het voor vele allochtone handelaren moeilijk om een gemengd klantenpubliek te bereiken, en zich open te kunnen stellen voor klanten, ook buiten hun eigen etnische achterban. Sommigen slagen hierin, andere minder. Hierdoor laten heel wat allochtone handelaars opportuniteiten liggen om door te groeien naar een gezonde en florerende handelszaak. Een gezonde en florerende handelszaak straalt ook af op de handelskern: sterke ondernemers maken immers sterke buurten en vice versa.

2. Conclusies onderzoeksrapport en eigen ervaring In het rapport geven de respondenten aan dat slechts 7% zich enkel richt naar de eigen (etnische) doelgroep. Zelfs 17 % wil zich voornamelijk naar Vlamingen richten, terwijl 76% zich naar beide doelgroepen wil richten. Deze cijfers tonen aan dat de allochtone ondernemer van vandaag beseft dat hij zijn zaak breder open moet stellen naar een meer gemixt publiek wanneer hij een gezonde en rendabele onderneming wil opbouwen. Bij het opstarten van hun zaak nemen ze zich deze positionering voor. Wanneer we in het onderzoek inzoomen op de vraag ‘struikelblokken bij opstart’ vinden we naast financieringsproblemen, ‘tekort aan klanten’, tegenvallende verkoop’ en ‘geen netwerk’ terug. Samen vormen deze antwoorden 57% van het totaal. Daarnaast heeft Stebo reeds jarenlang contacten met enerzijds allochtone startende ondernemers en anderzijds allochtone (klein)handelaars in handelskernen in Genk, Heusden‐Zolder en tot voor kort ook in Leopoldsburg, in Limburg. In deze samenwerking krijgen we meer en meer de vraag van allochtone handelaren hoe zij zich meer en beter kunnen openstellen naar een grotere groep van klanten, vooral autochtone klanten. Aan aanbodszijde zien we een gamma aan begeleidingstrajecten voor opstart van allochtone ondernemers (Allochtone Ondernemers welkom, Stimulo, InTrO, …), netwerkinitiatieven (All‐in en All‐out project, …) en projecten die werken aan de beeldvorming (Mozaïek van Voka Limburg) van allochtone ondernemers. Projecten die inzoomen op de commerciële ontplooiing en doorgroei van allochtone ondernemers ontbreken echter. Wanneer we bovenstaande gegevens naast elkaar leggen, kunnen we concluderen dat de allochtone ondernemer zich sterk bewust is van het zich openstellen naar een brede klantengroep, los van etniciteiten. Zij zijn er zich niet enkel van bewust, maar hebben ook een grote bereidheid om zich op een bredere potentiële klantengroep te richten en starten met deze intentie op. De praktijk toont echter aan dat het voor deze allochtone ondernemers niet altijd eenvoudig is om deze brede mix aan potentiële klanten ook daadwerkelijk te bereiken.

41

Tenslotte kwamen we tot de vaststelling dat hier nog geen afgestemd aanbod op bestaat. Dit maakte dat Stebo haar pilootproject opstelt naar allochtone ondernemers die een breder en etnisch meer divers publiek willen bereiken.

3. Pilootproject 3.1. Doelstelling pilootproject De hoofddoelstelling van het project “Boost your Business” is te zorgen dat allochtone handelaars een breder en etnisch meer divers publiek bereiken. Hiermee ondersteunen we de doorgroei en commerciële ontplooiing van allochtone ondernemers. Hiervoor willen we een kader uitwerken en uittesten dat de allochtone ondernemer een aantal richtlijnen aanreikt om zich meer open te stellen naar een breder publiek aan potentiële klanten. Door testing bij meerdere allochtone handelaars, levert dit project uiteindelijk een kader aan dat naar een grote en geografisch verspreide groep gedissemineerd kan worden. Wanneer allochtone ondernemers een groter potentieel klandizie bereiken, stimuleert dit de duurzame ontwikkeling van hun onderneming. Aangezien we hier focussen op handelszaken in handelsbuurten, straalt deze evolutie op langere termijn ook af op de buurt waarin de onderneming gelegen is. De doelstelling van het pilootproject draagt bijgevolg in eerste instantie bij tot de Vlaamse beleidsdoelstelling ‘sterkere ondernemers’. Daarnaast draagt ze op langere termijn bij tot de Vlaamse beleidsdoelstelling ‘kernversterkend winkelbeleid’. 3.2. Plan van aanpak De allochtone ondernemers die in dit project betrokken worden, moeten zich van hun minder sterke kant laten zien: namelijk waarin ze ‘tekort’ schieten ofwel ‘waarin ze nog moeten verbeteren’. Voor allochtone ondernemers ligt dit gevoelig, zeker om zulke zaken in groep te bespreken. Daarom wordt in eerste instantie individueel naar en met de allochtone ondernemer gewerkt. Deze individuele benadering is ook belangrijk omdat in de beginfase een persoonlijk bezoek aan de onderneming of handelszaak noodzakelijk is. Een mystery shopper (de begeleider van het traject) bezoekt de handelszaak en maakt via een scan een analyse op van de huidige situatie. Deze scan brengt de marketingmix in kaart, de ‘toegankelijkheid’ van de onderneming, klantgerichtheid van eigenaar en personeel, … . De resultaten van deze scan worden met de allochtone ondernemer besproken. Vervolgens wordt gekeken waar mogelijke verbeterpunten liggen en wordt een plan van aanpak uitgeschreven. Later in het project worden steeds wederkerende items en verbeterpunten zichtbaar. Hierrond wordt een collectieve opleiding ontwikkeld waaraan een grotere groep van allochtone ondernemers of handelaren aan deel kunnen nemen: ‘hoe trek ik mijn zaak open naar een bredere groep van klanten’. Dit project wordt uitgevoerd verspreid over Genk en Heusden‐Zolder. In deze gemeenten is ook een grote groep van allochtone handelaars aanwezig en verschillende handelskernen in deze gemeenten krijgen een meerderheid aan allochtone handelaars.

42

Momenteel bestaan er in Vlaanderen geen projecten die bestaande allochtone handelaars als doelgroep hebben en met hen een traject afleggen om zich naar een bredere (etnische) groep van potentiële klanten te richten. Wel bestaan er opleidingen voor micro‐ondernemers rond verkoopstechnieken (SYNTRA Vlaanderen), maar deze opleiding is naar iedereen gericht. Daarnaast bestaat er ook de Ideeënscan (Agentschap Ondernemen) en de innovatiescan voor detailhandel (Ondernemerscentrum Kortrijk). Deze scans richten zich naar alle ondernemers maar bereiken vooral autochtone ondernemers. Dit pilootproject gaat de goede praktijken van deze methodieken uiteraard incorporeren in de methodiek die als resultaat uit dit pilootproject naar voor komt. 3.3. Fasering van activiteiten en initiatieven Fase 1: Voorbereidende en ontwikkelfase (mei – juni 2011) Vooreerst moet de uit te testen methodiek verscherpt worden: welke scan wordt ontwikkeld en wat staat hier juist in? De scan richt zich zowel op het economisch‐commerciële als op het ruimtelijke en inrichting van de allochtone onderneming. De scan wordt in deze fase opgesteld. In deze fase wordt ook bepaald welke ondernemers gecontacteerd worden om aan het project deel te nemen. Er wordt gestreefd naar een spreiding over Genk en Heusden‐Zolder en ook een spreiding naar meerdere etniciteiten. Fase 2: opstartfase (juli – augustus 2011) De 2e fase dient vooral om de allochtone ondernemers te contacteren en te overtuigen om deel te nemen aan het project. Zaak zal zijn om vooral de meerwaarde voor hun en de confidentialiteit van het project te benadrukken. De planning en opvolgen van het mystery shoppen wordt in deze fase vastgelegd. Fase 3: Uitvoerfase (augustus 2011 – maart 2012) In deze fase komt het project op kruissnelheid. De scan is ontwikkeld en klaar voor gebruik, de kandidaten voor het project zijn gekend, de planning van het mystery shoppen ligt klaar, … . Het mystery shoppen, bespreken scan en opstellen verbeterpunten bij de verschillende allochtone ondernemers kunnen door elkaar lopen. De verschillende stappen moeten dus niet synchroon en gebundeld verlopen. Op het einde van de uitvoeringsfase worden wederkerende items samengebracht in een collectieve opleiding ‘hoe trek ik mijn zaak open naar een bredere groep van klanten’. In deze fase wordt een individueel traject bij 5 allochtone ondernemers uitgevoerd. 1 opleiding is ontwikkeld en reeds eenmaal gegeven aan een groep van minimum 8 allochtone ondernemers. Fase 4: consolidatiefase (maart – april 2012) In deze fase wordt gekeken wat werkt en wat minder werkt in de gehanteerde methodiek, de gebruikte scan en de ontwikkelde opleiding. Er wordt gekeken op welke manier aanpassingen, indien nodig, doorgevoerd kunnen worden.

43

Fase 5: afsluitfase (april 2012) De resultaten worden opgesomd en naast elkaar gelegd. De methodiek en de opleiding wordt beschreven, samen met do’s en dont’s. In deze fase worden richtsnoeren opgesteld op welke manier allochtone ondernemers ‘hun zaak meer open kunnen trekken naar een bredere groep van klanten’. Tenslotte wordt in deze fase gekeken op welke manier dat de resultaten, maar vooral de ontwikkelde richtsnoeren gedissemineerd kunnen worden.

4. Doelstelling, indicatoren en streefcijfer Doelstelling Sterkere allochtone ondernemers

activiteit Trajecten Ontwikkelen richtsnoeren Opleiding

indicator aantal deelnemende allochtone handelaars Ontwikkelde scan

streefcijfer 5 1 1

Ontwikkeling opleiding 1 Aanbieden opleiding 1 Aantal deelnemers 8 opleiding

5. Projectorganisatie Er zijn verschillende takenpakketten/werkpakketten die in dit pilootproject naar voor komen. Motiveren allochtone ondernemers: dit zal door de handelsconsulenten gebeuren die bij Stebo in dienst zijn voor de gemeente Heusden‐Zolder en Genk. Opstellen scan: de scan wordt opgesteld door de projectmedewerker bij Stebo. Deze persoon heeft in het verleden een aantal ideeënscans samen met Agentschap Ondernemen afgenomen, verwerkt en teruggekoppeld. Dit wordt in nauwe samenwerking met het team Ondernemen van Stebo ontwikkeld. Mystery shopper (en organisatie hierrond): De projectmedewerker die hierboven vernoemd wordt, zal de Mystery shopper zijn. Dit is dus uiteraard een andere persoon dan degene die de allochtone handelaars moet sensibiliseren en motiveren om deel te nemen. Bespreken resultaten, opmaken en opvolgen stappenplan: dit gebeurt door de Mystery shopper zelf. Opstellen opleiding: de noden tot opleiding, thema’s ed worden gedetecteerd door de projectmedewerker. De ontwikkeling gebeurt in samenwerking met SYNTRA Vlaanderen en SYNTRA Limburg.

44

Geven opleiding: de opleiding wordt georganiseerd door de projectmedewerker van Stebo, in samenwerking met SYNTRA Vlaanderen en SYNTRA Limburg. De lesgever wordt aangedragen door SYNTRA Limburg. Opstellen richtsnoeren: De richtsnoeren worden opgesteld door de projectmedewerker samen met collega’s uit het team ondernemen. Rapporteren: de rapportering wordt gedaan door de projectmedewerker/coördinator. Stuurgroep: de voortgang van de verschillende projecten en de afstemming van de verschillende projecten op elkaar, wordt in het overleg op de Stuurgroep opgenomen. Disseminatie: in de stuurgroep op Vlaams niveau zullen de disseminatie activiteiten gecoördineerd worden.


€ 17.875,00 € 4.575,00 € 1.000,00 € 1.500,00 € 1.200,00 € 875,00 € 1.450,00 € 300,00 € 24.200,00 € 19.360,00 € 4.840,00

7. Innovatief karakter Zoals reeds eerder beschreven, bestaan er verschillende initiatieven die één van de elementen van dit pilootproject (deels) raken, maar dan meestal nog naar een andere doelgroep. Zo bestaat het project commerciële innovatie voor de kleinhandel van Ondernemerscentrum Kortrijk, opleidingen voor micro‐ondernemers van SYNTRA Vlaanderen en de ideeënscan van Agentschap Ondernemen. Daarnaast is het merendeel van bestaande initiatieven naar allochtone ondernemers toe vooral gericht naar prestarters, en minder naar bestaande ondernemers, laat staan naar bestaande allochtone handelaars.

45

Dit pilootproject legt echter het verband tussen enerzijds bestaande initiatieven naar andere doelgroepen toe en spitst zich daarbij toe naar bestaande allochtone ondernemers.

8. Kennisoverdracht In dit pilootproject wordt uitgegaan van een methodiek die bij 5 ondernemers/handelaars uitgetest wordt:  Mystery shopper  Scan van huidige situatie  Bespreking resultaten scan en mogelijke verbeterpunten met de allochtone ondernemer  Opstellen stappenplan  Ontwikkelen en organiseren collectieve vorming rond gemeenschappelijke en terugkerende elementen uit de scan en mogelijke verbeterpunten. In de consolidatiefase wordt een synthese van de resultaten gemaakt om hieruit een kader met richtsnoeren te distilleren. Dit kader zal een inspiratie vormen voor andere allochtone ondernemers die zich breder willen openstellen en een breder publiek met meer diverse etniciteiten willen bereiken. Een beschrijving van de aanpak, uitvoering van de trajecten en de do’s en dont’s wordt in de rapportering opgenomen. Deze beschrijving, die beschouwd kan worden als een handleiding, wordt vrij beschikbaar voor andere organisaties die met deze doelgroep aan de slag wil.

46

VII.

Vlaanderen: alternatieve financiering voor allochtone starters en ondernemers

In het onderzoek naar de noden en behoeften van allochtone prestarters en ondernemers in Vlaanderen kwamen financieringsproblemen heel vaak naar voor. Veel (startende) ondernemers vinden geen aangepaste financiering in het traditionele bankcircuit voor de opstart of uitbouw van hun zaak. Alternatieve financieringsbronnen, zoals het Participatiefonds, of andere subsidiekanalen zijn bij deze ondernemers ook vaak niet gekend, waardoor ze gedwongen worden om informeel te lenen.

1. Informatiesessie alternatieve financiering Hieruit kunnen we afleiden dat er een grote leemte is in de informatiedoorstroom naar allochtone ondernemers over de verschillende alternatieve financieringsbronnen. De partners in het EOS projecten hebben onvoldoende kennis in deze materie om hierover informatie te verstrekken. Daarom zullen we samenwerken met de Hefboom om een informatiesessie te organiseren over alternatieve financiering voor (startende) ondernemers van allochtone origine. De Hefboom is ook bereid om geïnteresseerde ondernemers verder te begeleiden bij een kredietaanvraag.

2. Hefboom vzw/cvba Hefboom staat voor integratie van mensen uit de kansengroepen via tewerkstelling. Deze missie concretiseert zich in kredietverlening en advies aan organisaties uit de Sociale Economie. Deze organisaties creëren arbeidsplaatsen voor kansengroepen. De tewerkstelling van mensen uit de kansengroepen kan ook via zelftewerkstelling gebeuren. Hefboom wenst een rol te spelen in het toeleiden van kansengroepen naar zelfstandig ondernemerschap door hen krediet en begeleiding te verlenen. Hiervoor heeft Hefboom een partnerschap afgesloten met het Participatiefonds, waarbij samengewerkt wordt rond het product: de Solidaire Lening. Dit product focust zich op ondernemers of kandidaat ondernemers die geen toegang hebben tot het bankkrediet. De dienstverlening hierbij is tweedelig: kredietverlening en begeleiding. De bedoeling van de kredietverlening is om kredieten te verlenen aan (kandidaat)ondernemers die geen aangepaste financiering vinden in het traditionele bankcircuit voor de opstart of uitbouw van leefbare projecten. Aangezien de activiteiten met betrekking tot microfinanciering afhankelijk zijn van subsidiëring is het belangrijk niet marktverstorend op te treden en zich enkel te focussen op ondernemers die geen toegang hebben tot het bankkrediet. 2.1. Hefboom en de Solidaire Lening Samen met het Participatiefonds biedt Hefboom het kredietproduct Solidaire Lening aan. Hefboom staat in voor de kredietanalyse en een begeleiding, het Participatiefonds stelt het krediet ter beschikking.

47

2.2. Hefboom in de toekomst De samenwerking met het Participatie Fonds loopt tot 31 december 2011. Daarna zal Hefboom zijn eigen microkrediet kunnen aanbieden, voor een ruimere doelpubliek (geen uitgesloten sector meer) en een bredere aanbod, o.a. een hoger bedrag. Hefboom heeft als doel een sterker en breder netwerk aan steunpunten op te bouwen om ons doelpubliek beter en doeltreffender te kunnen bereiken.

48

November EOS pilootprojecten. Van matching vraag en aanbod tot pilootproject

Recommend Documents