EERST
Met dank aan de emir (en het gas)
WK-SPECIAL
Vergeet Dubai en Abu Dhabi. Qatar is de nieuwe parel van de Arabische Golf.
6
Eén voor allen, of toch weer niet?
Welk belang hecht de politiek nog aan ontwikkelingssamenwerking? "!# !&! #'!&!#!!
donderdag 3 juni 2010 20.00 uur #%!&www.rodehoed.nl"!$$
3 Donderdag WWW.DEPERS.NL
Juni 2010
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Chaos
Helaas toch bevend naar de stembus Weet u nog, die chaos bij de Rotterdamse gemeenteraadsverkiezingen? Dat was niet eenmalig, zo is de vrees. Eveline Domevscek Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Het is prioriteit nummer één op het stadhuis in Rotterdam: de organisatie van de Tweede Kamerverkiezingen. Alles wordt uit de kast gehaald om deze keer niet alles in het honderd te laten lopen. Hosts, nieuw ingerichte stemlokalen, meer dan een verdubbeling van het aantal stembureauleden, ploegendiensten: Operatie Stemlokaal. Maar hoe hard de stad ook haar best doet, de Kamerverkiezingen komen te snel om alles wat in maart misging te voorkomen. Dat geldt voor Rotterdam, maar ook voor andere steden die toen met problemen kampten. Dat ziet ook hoogleraar politieke theorie Marcel Wissenburg van de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Ik was blij verrast met de initiatieven van burgemeester Aboutaleb, maar ik verwacht niet dat het in Rotterdam, en ook andere gemeenten, nu wél vlekkeloos gaat verlopen. Zeker niet zelfs. De organisatie heeft te weinig tijd gehad. Het is ongelukkig dat de verkiezingen zo snel op elkaar volgen.’ Rotterdam geeft dit zelf ook toe. Zo heeft de stad geen tijd om alle stembureauleden op te leiden, terwijl dat wel door het ministerie van Binnenlandse Zaken was gevraagd. ‘Deze tijd was ons niet gegund’, verzucht de gemeente.
Nou, dan stem ik PVV Wilders wil namelijk een alarmnummer voor dieren (1-1-3). Wij hebben ook nog een stemadvies voor pokeraars en homo’s. Lees meer op pagina 4
Lees verder op pagina 3
EERST
CDA-leiders aan de zijlijn Als wanhopige CDA’ers, en dat worden er steeds meer, hun ogen sluiten, wie zouden ze dan zien als de ideale opvolger van Balkenende? Gerd Leers, Camiel Eurlings, Joop Wijn? Of anders Herman Wijffels en Cees Veerman? Helaas staan die niet op de lijst. En dat is een probleem.
Lees meer op pagina 2
PERSPECTIEF
Pas op het OM!
Advocaat Sander Jansen uit het liquidatieproces
8
SPORT
‘Uit alle testen komt dat ook naar voren.’ Wat de mensen ook zeggen, Khalid Bouhlarouz meent dat hij wel degelijk fit is. Pagina 26.
CHINA, BEDANKT!
Wereldhandel stijgt fors De waarde van de wereldhandel is in het eerste kwartaal van dit jaar met 25 procent toegenomen, dankzij de grote vraag uit Azië (met name India en China) en hogere grondstofprijzen. Dat meldt de Wereldhandelsorganisatie. Export vanuit de Verenigde Staten en Europa steeg met een vijfde vergeleken met het eerste kwartaal van vorig jaar.
LANGE POTEN
Campagne Veel CDA-toppers staan langs de zijlijn
Regerend op zoek naar leider
...
PETER
MIDDENDORP
O
Eerst
2
mdat in alle kranten stond dat ze bij het CDA niet langer geloofden in een verkiezingsoverwinning, besloot ik naar de dagelijkse CDA-campagnebriefing te gaan. Je wilt toch weten hoe het verlies zich toont. De zon scheen uitbundig, er waaiden zachte, Mexicaanse deuntjes over het Plein. Sinds het begin van de campagne was het nog niet zulk mooi weer geweest, maar het zou raar zijn, en niet erg accuraat, om dit met iets anders dan het toeval in verband te brengen. Achter een ovalen vergadertafel, de rug naar de lichtbruine lambrisering, zagen we een kalme minister Klink, door velen als opvolger van Balkenende gezien. Van zijn gezicht viel weinig af te lezen. Eigenlijk valt nooit iets van zijn gezicht te lezen. Om iets leesbaars op zijn gezicht te laten verschijnen, moeten vermoedelijk ongebruikelijke middelen worden ingezet. De journalisten probeerden het nog wel: ‘Bent u beschikbaar als nieuwe leider van het CDA?’ Klink wiegde zichzelf op zijn bureaustoel. Daarna zei hij: ‘Ik blokkeer van deze vraag.’ Hij bedoelde: ik wil er niet over nadenken. De weg was nog lang, moesten we begrijpen, Parijs nog ver; van alles kon er nog gebeuren. Zo hing Klink een vrolijk gordijntje voor de werkelijkheid. Als we daar in gedachten even achter probeerden te kijken, zagen we een campagne die eigenlijk al in de aanzet was mislukt. In het eerste debat zei Balkenende tegen Rutte: ‘Ik maak een breekpunt van de hypotheekrenteaftrek. Durf jij dat ook?’ Hierna trok hij zijn broek vast naar beneden, en daagde Rutte zelfverzekerd uit hetzelfde te doen. In de campagne van drie jaar geleden koos Balkenende ook al voor zo’n vroege aanval – ‘U draait en u bent niet eerlijk.’ Wouter Bos had daarop nogal gewond gereageerd. Misschien had hij beter kunnen doen wat Rutte nu deed. Die wuifde de aanval luchtig weg. Van de weeromstuit richtten zich hierna de blikken weer op Balkenende. We hadden er niet om gevraagd, maar zagen de blote benen, het eenzaam bungelende breekpunt. Wat volgde was de koudste meimaand in ruim twintig jaar. 1
Nu Jan Peter Balkenendes dagen geteld lijken, kan het CDA nog steeds beter regeren, want dan kan het potentiële voorlieden laten aanrukken. doen? CDA’ers draaiden hun hoofd naar het zuiden, waar zij in de populaire Noord-Brabantse gedeputeerde en latere fractievoorzitter Pieter van Geel de ideale lijsttrekker zagen. Maar: die zat niet in Den Haag. Het was een paar maanden vóór de verkiezingen. De vrees was dat Van Geel in de korte tijd die nog restte geen poot aan de grond zou krijgen. En dus werd het Balkenende.
Kustaw Bessems Dirk Jacob Nieuwboer AMSTERDAM/EINDHOVEN
...
‘Alle zaken worden met de top van de lijst afgestemd’, zegt CDA-lijsttrekker Jan Peter Balkenende in de ene microfoon. ‘Je hoeft niet met z’n allen alles te weten’, zegt de nummer vijf van de lijst in de andere. Balkenende: nou ja, een coalitievoorkeur, die was wel ‘met elkaar in grote kring gedeeld’. Maar dat prominente partijgenoten waren verrast toen hij de hypotheekrenteaftrek tot breekpunt uitriep, kwam doordat dat alleen was afgesproken ‘in de top van het campagneteam’. CDA’ers deden gisteren hun best om naar buiten eenheid uit te stralen, maar het wilde niet goed lukken. En de enthousiaste campagnepraat klonk tegen beter weten in. ‘We weten dat Balkenende een geweldige campaigner is’, probeerde Van Bijsterveldt. ‘Hij is de comeback kid.’ Maar dan zou Balkenende iets moeten laten zien dat nooit is vertoond. De SP steeg bij de vorige verkiezingen nog acht zetels in een krappe drie weken en dat was spectaculair. Het CDA heeft nog maar een week om een achterstand van vijftien zetels op de VVD in te lopen.
‘We weten dat Balkenende een geweldige campaigner is.’ Marja van Bijsterveldt
Als het CDA na het verwachte verlies op 9 juni buiten het kabinet valt, kampt het weer met dat probleem. Op de lijst staan dan twee reële kandidaten: minister Maxime Verhagen van Buitenlandse Zaken en minister Ab Klink van Volksgezondheid. Verhagen zou de betere oppositiepoliticus zijn, de sloper, de attack dog. Maar aan hem kleeft een imago van onbetrouwbaarheid. Klink gaat door voor onkreukbaar en een denker, maar het is de vraag of hij aan de interruptiemicrofoon een deuk in een pakje boter slaat.
Dromen En dus is het dromen begonnen over de ideale volgende leider, die de christendemocraten uit het slop kan trekken. Het wanhopige CDA-lid dat nu de ogen sluit, drijft dan af naar Camiel Eurlings, natuurlijk. De jonge minister van Verkeer die als rechtse, gezellige Limburger Mark Rutte en Geert Wilders wel omver zou blazen. Of naar Joop Wijn. Ook jong, met ervaring in de financiële wereld en een rechts profiel en de eerste homoseksuele partijleider. Alleen dat laatste zou al vernieuwend zijn. Wijn is net als Eurlings katholiek, misschien ook geen gek idee na die stijve protestantse Zeeuw Balkenende. Of Herman Wijffels misschien. Wat linkser, bevlogen over duurzaamheid, maar wat kan hij er staatsmannelijk bij zitten. Niemand die zo mooi sonoor kan zeggen dat ‘Nederland een nieuwe visie voor de toe-
DEBAT IN DE RODE HOED
Welk belang hecht de politiek nog aan ontwikkelingssamenwerking?
DEBAT MET PVDA, CDA, VVD, D66, GROENLINKS & CHRISTENUNIE datum: donderdag 3 juni 2010 plaats: De Rode Hoed, Keizersgracht 102, Amsterdam aanvang: 20.00 uur kaarten kunt u online bestellen via www.rodehoed.nl 10 ( 9 met CJP / studenten / Stadspas / 65+)
Voorkeur
Met de klok mee: Wijffels, Wijn, Leers, Veerman en Eurlings. WFA, ANP, HH
komst nodig heeft, dat we moeten beslissen welke kant het opgaat’. En niet te vergeten Cees Veerman, boer. Iemand die de basis van het CDA buiten de Randstad weer kan mobiliseren. Of Gerd Leers. Controversieel om zijn liberale drugsstandpunt maar met het profiel van een krachtig leider en iemand die als oud-burgemeester van Maastricht misschien wel de brug kan slaan tussen platteland én stad! Het is een rijtje kandidaat-leiders
Oproep moslims
‘NIET GAAN STEMMEN’ De radicale islamitische groepering Hizb ut-Tahrir roept Nederlandse moslims op niet te gaan stemmen bij de Tweede Kamerverkiezingen. De partijen zouden volgens de beweging toch niks voor de moslims doen. Door te gaan stemmen legitimeren de moslims de partijen echter wel. Om dit verhaal uit te leggen heeft Hizb utTahrir een speciale website opgezet. Het ministerie van Binnenlandse Zaken vindt de actie ‘nogal jammer’.
Boer klaagt niet Veehouders zijn blij met hun werk. Melkboeren meer dan varkensboeren.
waar andere partijen jaloers op zijn. Eén probleempje: ze staan niet op de lijst voor de Tweede Kamerverkiezingen. En een politiek leider die niet in de Haagse arena strijdt, daar heb je niets aan. Dat probleem heeft het CDA al eerder gehad. Balkenende zelf is zo komen bovendrijven.
Bloedig In 2002 hadden de gedoodverfde kandidaten elkaar in een bloedige strijd uitgeschakeld. Wie moest het
Het wordt makkelijker als het CDA erin slaagt aan te schuiven bij een coalitie – de partijtop sprak al een voorkeur uit voor een kabinet met VVD, D66 en GroenLinks, waarin het CDA de tweede partij is. In de Kamer kan dan een minder aansprekend type fractievoorzitter worden, zoals staatssecretaris Ank Bijleveld. Verhagen en Klink kunnen zich profileren als ministers. Én er kan vers bloed voor het kabinet worden ingevlogen, waar de volgende lijsttrekker voor de vólgende Tweede Kamerverkiezingen tussen kan zitten. Dat scenario heeft alleen één belangrijk risico: té veel potentiële leiders vergroten de kans op een langdurige gevecht om het partijleiderschap. En bij die gevechten vallen in het CDA meestal veel slachtoffers. 1
Argus Al Gore gaat na 40 jaar scheiden
Eerst
3
Moordzaak Peru
JORAN WEER VERDACHT Joran van der Sloot wordt in Peru verdacht van de moord op Tatiana Flores Stephany Ramirez, de dochter van zakenman en coureur Ricardo Flores. Het meisje is dood gevonden in een hotelkamer die was geboekt door Joran. Er is een internationaal opsporingsbevel uitgevaardigd naar Joran, die nu in Chili zou zitten.
ChristenUnie
HOMO ZONDER VRIENDEN ChristenUnie-kandidaat Jonathan van der Geer was nooit als eerste homo op de lijst van zijn partij terechtgekomen als hij een vriend zou hebben. Van der Geer staat op nummer 41 op de lijst. Zijn homoseksualiteit was binnen de partij bekend, maar is geen probleem omdat hij geen vriend heeft.
AP
Welles! Nietes! Welles! Duizenden Hezbollah-aanhangers protesteren bij de grens met Israël tegen de aanval op een vloot
DSB
CURATOREN ONDER VUUR De gedupeerden van DSB zijn woest op de curatoren van de bank. Ze strijden al maanden om hun schulden met tienduizenden euro’s in mindering te laten brengen. Het nieuws dat de curatoren wél de 10 miljoen schuld van AZ kwijtschelden, wekt verbazing. De stichting Steunfonds Probleemhypotheken ziet ook een lichtpuntje: wellicht dat de curatoren zich nu ook soepeler opstellen richting gedupeerden.
Twitterdebat
‘DIT IS NIET TE VOLGEN’ Deelnemers aan het eerste verkiezingsdebat van RTL Nieuws via Twitter hadden gisteravond grote moeite om alles bij te houden. De reacties buitelen over elkaar heen. ‘Het is een bizarre chaos’, schrijft een twitteraar. ‘Ik draai helemaal door, niet te volgen’, meldt een ander. Ook de politici vinden dat het allemaal te snel gaan. ‘Dit lijkt nog het meest op een fruitmachine’, aldus GroenLinks-leider Femke Halsema.
Aanval Israël
ONDERZOEK DOOR DE VN De mensenrechtenraad van de Verenigde Naties heeft gisteren een resolutie aangenomen waarin een internationaal en onafhankelijk onderzoek wordt aangekondigd naar de Israëlische aanval op het hulpkonvooi voor de Gazastrook. 32 Landen stemden voor. Drie landen stemden tegen, waaronder Nederland. Het ministerie van Buitenlandse Zaken vindt dat Israël zelf onderzoek moet doen.
Never give up Zanger Rick Astley treedt op 18 september op in in Den Bosch.
met hulpgoederen die onderweg was naar Gaza. In New York riep het Joods Wereldcongres op hun
beurt dat de zogenaamde vredesactivisten op de boten de Israëlische soldaten wilden lynchen. 1
Chaos Operatie Stemlokaal
Rotterdam vindt de verkiezingen opnieuw uit Vervolg van pagina 1
...
Wegens tijdgebrek krijgen nu alleen de voorzitters en vice-voorzitters van de stembureaus instructies tijdens een bijeenkomst. De gewone stembureauleden krijgen alleen een informatie-dvd opgestuurd. ‘Op korte termijn was het niet te organiseren’, zegt Anja Pels van de bestuursdienst Rotterdam. Daarmee doet de gemeente ook niet wat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten haar leden adviseert. ‘Alle leden moeten een training krijgen’, zegt woordvoerder Gjalt Rameijer. Rotterdam zet veel ambtenaren en vrijwilligers in. Het werven moest in korte tijd gebeuren. Pels: ‘We weten dus niet precies wat we binnenkrij-
gen.’ Rotterdam kan niet iedereen op cursus sturen, omdat het van 1.250 stembureauleden bij de gemeenteraadsverkiezingen naar meer dan 3.000 gaat bij de komende verkiezingen. Dat is veel te veel. Het aantal leden is overigens zo gestegen omdat de stad nu met ploegendiensten werkt: leden en voorzitters werken nog maar een halve dag. Ook Den Haag, waar tijdens de gemeenteraadsverkiezingen bij 160 van de 260 stembureaus ‘onregelmatigheden’ waren geconstateerd, worstelt met het tijdsgebrek. Dat blijkt uit een brief van de gemeente aan stembureauleden. Als gevolg zijn ervaren stembureauvoorzitters soms niet in hun vertrouwde bureaus ingedeeld. Den Haag werkte al met ploegendiensten bij de gemeenteraadsverkie-
zingen, maar dit bleek bij de voorzitters juist voor problemen te zorgen. Reden voor Den Haag om de voorzitters nu wél weer een hele dag op het bureau te laten zitten. ‘We merkten
‘Hopelijk verloopt bij de komende Statenverkiezingen wel alles goed.’ Anja Pels, bestuursdienst Rotterdam
dat het handig is als iemand de hele dag een stembureau bewaakt’, zegt Lodewijk van Noort van de gemeente. Menno de Bruyne, Haags stembureaulid tijdens de gemeenteraadsver-
kiezingen, zag dat zo’n voorzitter inderdaad beter de hele dag kan blijven zitten. ‘Ik was aanwezig bij de overdracht en die verliep niet soepel. Je kunt beter één iemand hebben die het overzicht heeft.’ Dat Rotterdam nu juist wél voor een ploegendienst kiest, verbaast De Bruyne. ‘Je zou toch verwachten dat bij zoiets belangrijks als landelijke verkiezingen er een landelijke standaard is.’ Hun best doen ze in Rotterdam in ieder geval wel. Pels: ‘Het lijkt alsof we de verkiezingen opnieuw aan het uitvinden zijn. Een gigantische klus.’ Wellicht dat dit pas echt zijn vruchten gaat afwerpen bij de volgende verkiezingen, die voor de Staten, in maart 2011. De Nijmeegse hoogleraar Wissenburg: ‘Hopelijk verloopt dan alles eindelijk eens goed.’ 1
P::\Z\B N:TZȃ AB P::GZ\B VYKMZ a:T TBABYP:TAŦ GY:\KZ :VVPB KVJUTB GZ d GY:\KZ :?BY P:V\UVȃ
BTZȃ TBYAG NUVBY
GY:\KZȃ
GUB
:VVPB KVJUTB GZ
ȃ aBY;::Y AKYB?\ PB
T^ a:T ęʏƺʓʓ aUUY
ɸȻG; UUN KT cK\ȃ
¶ɸ-ƺ-ʏ
VȶQTAǓ
ŷ ww o}w }ww ɘɹw ɹğ t ¸ȣǃ-ʐ w mmtǮ Kp}wy ɹ-ʕ }ȵ w mmtȏ ;ww{wt oww |tommȏ
;BZ\BP UV GZQZ:PBƺTP
aUUY ɸʏƺʓʓ ;BZ\BPAƺƺQUYGBT KT J^KZȃ
ʏʓĚ \KTG NUY
GY:\KZȃ :?BY P:V\UV T^ a:T ęęƺʏʓ aUUY
¶ɸɸƺęʏ
VȶQTAǓ
ɹȽʕ G; Jmtw p|}y ŷ AaAƥomtw Kpǃ ɹʐʕ }ȵʕʕ w mmt ǜTm Ƚ t owmm ¸ğğǃʐʕ ȵ
4
Eerst
STEL... ...dat moslims niet gaan stemmen
‘I
n naam van Allah, de Barmhartige, de Genadevolle. Deelname aan de parlementsverkiezingen betekent acceptatie van onrecht.’ Zo begint het pamflet van de radicale islamitische groepering Hizb ut-Tahrir om Nederlandse moslims ervan te weerhouden om volgende week woensdag te stemmen. De redenen: volgens de beweging heeft geen enkele kandidaat moslims iets goeds beloofd. En door wel te stemmen zouden ze de uitslag wel legitimiteit geven. ‘Wij zeggen dat jullie deelname aan deze verkiezingen het kwaad niet zal tegenhouden. Er zal niets goeds voor de moslims uit voortkomen.’ Door niet te stemmen moeten moslims laten zien dat ze ‘enkel en alleen toevlucht tot hun islam zullen nemen om hun problemen op te lossen’. Het zal wel los lopen, want zoveel aanhang heeft Hizb ut-Tahrir niet, maar wat als de moslims niet gaan stemmen? Hoeveel moslims er precies mogen stemmen is niet bekend omdat dat niet wordt bijgehouden. Als we kijken naar Turken en Marokkanen, de grootste groepen moslims, dan gaat het om zo’n 300.000 mensen. Dat komt neer op een zetel of 5. Waar die stemmen terecht komen: vooral bij de PvdA. Zo ging het in ieder geval in voorgaande jaren. De hevige integratiediscussie in die partij, waarin Wouter Bos pleitte voor polarisatie, zal wel voor wat twijfels hebben gezorgd, maar de komst Job Cohen, het symbool van een veel zachtere aanpak, maakt veel goed. Als alle moslims wegblijven zal de PvdA het dus met een paar zetels minder moeten doen. Zoals het er in de peilingen nu voorstaat zou het CDA, met dank aan Hizb ut-Tahrir, dan net de tweede plek kunnen pakken. 1
De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties:
[email protected]
Stemadvies De kleine letters uit de verkiezingsprogramma
It’s not the economy, stupid Wat de partijen vinden van de hypotheekrenteaftrek en de AOW, dat weten we nu wel. Maar wat staat er verder in die verkiezingsprogramma’s?
Voor wie zijn lege blikjes voortaan bij AH wil inleveren: GroenLinks ‘Er komt een statiegeldsysteem voor blikjes en kleine petflessen.’
Voor wie walgt van Jack van Gelder: SGP ‘De publieke omroep geeft geen geld uit aan dure en overbodige posten als de inkoop van sportrechten. Dergelijke onderdelen kunnen aan commerciële zenders worden overgelaten.’
Camil Driessen
leerlingen en docenten van school te sturen.’
zijn op specifieke tekorten op de Nederlandse arbeidsmarkt.’
Voor wie zijn ouders graag in een schuurtje in de achtertuin stopt: PvdD
Voor wie graag tandarts wil worden: SP
Voor wie vindt dat kinderen met blokken moeten spelen: SGP
‘De numerus fixus (of ‘loting’) in de opleiding tot arts en tandarts wordt afgeschaft.’
‘Geen tv’s of computers op het kinderdagverblijf: factoren die een schadelijke invloed hebben op de ontwikkeling van zeer jonge kinderen, zoals het gebruik van audiovisuele media, moeten in de kinderopvang zo veel mogelijk tegengegaan worden.’
‘Het Rijk bevordert dat mensen op eigen erf kunnen bouwen voor huisvesting van ouders of kinderen.’
AMSTERDAM
...
Voor wie graag pokert: VVD ‘Als kansspelen leiden tot verslaving en criminaliteit, zoals het witwassen van geld, moet de overheid sterk optreden. Dit optreden moet echter niet leiden tot bevoogding en betutteling van weldenkende Nederlanders. Pokeren voor kleine bedragen moet in het café of de sportclub daarom gewoon worden toegestaan.’
Voor wie als homo op een school in Staphorst wil werken: D66 ‘D66 komt met een initiatiefwetsvoorstel waarbij de Algemene Wet Gelijke Behandeling zo wordt aangepast dat scholen in het bijzonder onderwijs niet langer het recht hebben om indirect openlijk homoseksuele
Voor wiens hond is aangereden: PVV ‘Er moet het alarmnummer 113 komen voor dieren in nood.’
Voor wie een hekel heeft aan brievenbusbedrijven: GroenLinks ‘Nederland mag geen belastingparadijs meer zijn voor multinationals. Er komt een einde aan wetgeving, zoals de groepsrentebox, die financieringsconstructies in de hand werkt waarmee bedrijven hun winst vrijwel onbelast wegsluizen uit ontwikkelingslanden.’
Voor wie de door de PVV beloofde 10.000 extra verpleegsters wil: PvdA ‘Arbeidsmigratie kan een antwoord
Voor wie het allemaal niet meer aan kan: D66 ‘Zelfbeschikking strekt zich voor D66 uit tot het einde van het eigen leven. D66 wil voor alle wilsbekwame volwassenen zoeken naar verantwoorde wegen waarlangs die zelfbeschikking gerealiseerd kan worden, zonder direct een verantwoordelijkheid of claim te leggen bij artsen.’
Voor wie zijn vingerafdruk terugwil: SP ‘In Europees verband pleiten we voor afschaffing van de vingerafdruk in het paspoort. Die afdrukken gaan we niet opslaan in een groot databestand.’
Dodelijke rit
‘De Eerste Kamer wordt afgeschaft.’
Voor wie anders tegen aardrijkskunde aankijkt: PVV ‘Sinds 1946 bestaat er een onafhankelijke Palestijnse staat, daarom noemt de Nederlandse regering ‘Jordanië’ voortaan gewoon ‘Palestina’’.
Voor wie genoeg heeft van stedelingen die oude boerderijen op het platteland opkopen: CDA ‘Het CDA wil dat er beleid komt voor de zogenoemde plattelandswoning. Daarmee kunnen voormalige boerderijen legaal bewoond blijven zonder dat omliggende agrariërs beperkt worden in hun bedrijfsvoering’.
Voor wie vindt dat een Volvorijder meer moet betalen als hij
Te lang verhaal
TAXICHAUFFEUR DRAAIT DOOR De Britse politie heeft gisteren het stoffelijk overschot gevonden van Derrick Bird, de man die eerder op de dag twaalf mensen vermoordde. De 52-jarige taxichauffeur heeft naar alle waarschijnlijkheid zelfmoord gepleegd. Zijn lichaam werd na een ruim vier uur durende klopjacht gevonden in een bos in de buurt van het dorp Boot in het noordwesten van Engeland. De man maakte zijn eerste drie slachtoffers rond half elf ’s morgens, bij de taxistandplaat in de haven-
Voor wie wil dat de waan van de dag wet is: GroenLinks
plaats Whitehaven. Het waren taxichauffeurs waar hij waarschijnlijk dinsdagavond ruzie mee had gekregen. Daarna reed hij in zijn Citroën langs de kust richting het zuiden. Door een ingeslagen autoruit beschoot hij een groot aantal mensen met een geweer. Zeker 25 mensen zouden gewond zijn geraakt. Derrick Bird stond bekend als een rustige, aardige man. Hij was gescheiden en leefde alleen, had twee zoons en was niet zo lang geleden grootvader geworden.
ADVOCAAT OP STRAAT GEZET De parketpolitie van de rechtbank in Den Bosch heeft gisteren advocaat Meindert Stelling verwijderd uit de rechtszaal. Hij verdedigde daar tien vredesactivisten die vernielingen hebben aangericht op vliegbasis Volkel. De advocaat hield volgens de rechter een veel te lang betoog. Toen hij verschillende verzoeken om zijn verhaal af te ronden naast zich neerlegde, gaf de rechter opdracht hem naar buiten te brengen.
Gotham City
Verrassende buit
Venetië heeft zijn inwoners gevraagd vleermuiskasten op te hangen. De beestjes moeten de stad verlossen van de muggen.
Een Australische dief ging ervandoor met een auto met caravan erachter. Wat hij niet wist is dat de eigenaars in de caravan zaten.
Eerst
H-woord VVD maakt onnodig bang Voor wie genoeg heeft aan de trapeze-act: PvdD ‘Het gebruik van dieren in circussen wordt verboden.’
Die huizenprijzen gaan niet dalen Huizenprijzen storten volgens de VVD in als de hypotheekrenteaftrek beperkt wordt. Nee hoor, zeggen vooraanstaande economen. Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
geflitst wordt: SP ‘Boetes worden waar mogelijk inkomensafhankelijk. Dat is eerlijker en effectiever.’
Voor wie ‘gestoord’ een relatief begrip vindt: PVV ‘Versoberen geestelijke gezondheidszorg.’
zeer belangrijk is. Daarom wil de VVD dat in de Randstad één instantie het openbaar vervoer gaat organiseren, in afstemming met het door het Rijk aanbestede openbaar vervoer.’
Voor wie niet in diplomatie gelooft: TON
‘Gemeenten krijgen de bevoegdheid om de sluitingstijden in de horeca te reguleren volgens het ‘Vroeg op stap’principe.’
‘Ambassades zijn een overblijfsel uit een tijdperk waarin luchtvaart en internet niet bestond. Het is onnodig om in EU-landen Nederlandse ambassades te hebben. Die worden dus gesloten en in landen buiten de EU gaan we samen met andere EU-landen ambassades organiseren.’
Voor wie op een gasrotonde wil wonen: D66
Voor wie zich stoort aan die lage yuan: CU
‘Nederland speelt een belangrijke rol in transport, opslag en distributie van gas in Noordwest-Europa. Middels pijplijnen en LNG-facilieiten kan deze rol uitgebouwd worden tot die van een zogenaamde gasrotonde.’
‘Nederland zet China in internationaal verband onder druk om niet langer de yuan kunstmatig laag te houden.’ 1
Voor wie Engelse toestanden wil: CU
Voor wie klaar is met het GVB, RET, GVU en de rest: VVD ‘De Randstad is een drukbevolkt gebied waarin goed openbaar vervoer
Olieramp VS
VLEK DRIJFT NAAR FLORIDA De oliemassa die vrijkomt uit de lekke bron in de Golf van Mexico, bedreigt nu ook de kust van Florida. De olie bevindt zich volgens Amerikaanse media op slechts enkele kilometers van toeristenstranden in het uiterste westen van de staat. Eerder bereikte het met olie vervuilde zeewater al de kusten van Louisiana, Mississippi en Alabama. Het olieconcern BP heeft nog altijd geen oplossing voor het lek.
Geen geld De president van Malawi wil zijn eigen vliegtuig. Kosten: 11 miljoen euro.
De VVD jaagt huizenbezitters de stuipen op het lijf. Dat doet de partij met doemscenario’s waarin huizenprijzen met wel 30 procent dalen als de hypotheekrenteaftrek op de helling gaat. Ook het CDA wil geen gemorrel aan het systeem. Afblijven van die aftrek, roepen beide kampen luid. Maar als een nieuw kabinet besluit tot het geleidelijk beperken van de subsidie, leidt dat helemaal niet tot een daling van de huizenprijzen, zeggen drie vooraanstaande economen desgevraagd. Zowel Arnoud Boot (hoogleraar financiële markten aan de Universiteit van Amsterdam), als Sylvester Eijffinger (hoogleraar financiële economie in Tilburg) als Johan Conijn (bijzonder hoogleraar woningmarkt UvA) verwachten om dezelfde reden dat de uitspraken van de VVD louter verkiezingsretoriek zijn. ‘De onzekerheid over de aftrek door de discussie zorgt nu al voor een prijsdaling’, zegt Boot. ‘De aanpak van de aftrek zit dus al in de prijzen verwerkt.’ Toch gaat het Centraal Plan Bureau (CPB) ervan uit dat de huizenprijzen met ongeveer 10 procent dalen, na aankondiging van nieuw beleid. Klopt, zeggen de economen, maar daarbij is gerekend met een situatie waarin nieuw beleid voor kiezers als een verrassing komt. ‘Het CPB gaat ervan uit dat niemand nog rekening houdt met een aanpassing, dat iedereen blind en doof is. Dat is nogal een boude veronderstelling’, legt Conijn uit. In de echte wereld, buiten de CPB-modellen, is er al weken intensief debat over de aftrek, aangezwengeld door plannen van D66, PvdA en GroenLinks om de woningmarkt te hervormen. Een peiling van Vereniging Eigen Huis onder leden wees uit
dat de aftrek zelfs geen taboe meer is en dat huizenbezitters in meerderheid een voorkeur hebben voor beperking van de subsidie, boven snoeiharde bezuinigingen op uitkeringen en de zorg. Volgens Sylvester Eijffinger (CDA) moeten politici na de formatie een duidelijk plan voor de woningmarkt presenteren en daarover even duidelijk communiceren. ‘Dat neemt de onzekerheid juist weg. Als je de beperking van de aftrek in twintig tot dertig jaar uitfaseert en bestaande gevallen ontziet, dan is er niks aan de hand.’ Door langzaam te hervormen, zoals linkse partijen voorstellen, gaat de vergelijking met Zweden niet op. Daar gingen de maatregelen meteen in na een crisis, wat aanvankelijk tot een heftige daling van huizenprijzen
‘Aanpak van de hypotheekrenteaftrek zit al in de prijzen verwerkt.’ Hoogleraar Arnoud Boot
leidde. Dat de prijzen daarna snel weer herstelden tot ver boven het niveau van voor de crisis, vertelt de VVD er niet bij. Ook laat de partij na om het voorbeeld van Groot-Brittannië te noemen, waar een geleidelijke beperking van de aftrek in 35 jaar nauwelijks effect had op de prijzen. Door de woningmarkt niet te hervormen mist de VVD een structurele bezuiniging op lange termijn van vele miljarden, die de partij compenseert door op korte termijn hard te bezuinigen op de sociale zekerheid. Er is geen econoom in Nederland te vinden – we hebben gezocht – die dat verstandig vindt. Waarom dan toch hieraan vasthouden? Omdat beperking van de aftrek voor de partij kennelijk een ongewenst denivellerend effect heeft. Financieel woordvoerder Frans Weekers van de VVD was gisteren niet bereikbaar voor commentaar. 1
5
ONGEBAANDE PADEN MAUD FONTEIN ...
Gokken in Singapore kan, maar liever niet
J
arenlang is erover gediscussieerd, maar in 2005 durfde minister-president Lee de beslissing te nemen: voor het eerst in de geschiedenis gaf de Singaporese overheid toestemming om twee casino’s te bouwen. In februari van dit jaar opende het eerste zijn deuren, nummer twee volgt eind april. Het stadstaatje is in rep en roer. Als ik de taxi in stap beginnen de chauffeurs opeens over de casino’s in plaats van over het weer. Ook mijn vrienden vragen of ik er al ben geweest, en de kranten staan er bol van. Als ik de taxichauffeur of mijn vrienden vraag of zij er al zijn geweest, antwoorden velen met een beteuterd gezicht van niet. Vanwege de entreeprijs. De eerste maatregel van de overheid om de lokale bevolking uit de casino’s te weren werkt: Singaporezen moeten 100 lokale dollars betalen, voor buitenlanders is het gratis. Want let wel: de casino’s zijn gebouwd om het toerisme te stimuleren, niet voor de lokale bevolking. Vandaar dat de overheid ze heeft laten omringen door gigantische hotels en andere attracties. Ze hebben het dan ook over ‘integrated resorts’. En de overheid heeft meer maatregelen getroffen om de bevolking onder controle te houden. Zo is het mogelijk om jezelf de toegang tot de casino’s te laten ontzeggen. En heb je een familielid dat net een tikkeltje te veel gokt? Die laat je net zo makkelijk op de ‘zwarte lijst’ zetten. De overheid verzoekt iedereen ook vriendelijk zijn vrienden in de gaten te houden. Ze zijn zelfs zo attent om je hierover te sms’en: ‘Know someone who lies about gambling? They may have crossed the line. Problem gambling knowtheline.sg.’ Leuk, die casino’s, maar big brother is watching you… 1
In Ongebaande paden berichten correspondenten over dingen van de dag in hun land.
6
Eerst
Wirtschaftswunder Gas te over
Au!
Qatar: het nieuwe wonder van de Arabische Golf Het piepkleine emiraat Qatar floreert als nooit te voren. Met name dankzij de uitgebreide gasvoorraad en het beleid van de emir. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM
...
Qatar is het nieuwe Dubai. Het eigenzinnige emiraat doet het stukken beter dan het even verderop aan de Golf gelegen en door de crisis ernstig in verval geraakte Dubai. Dat Qatar zo succesvol is, komt niet alleen omdat het land over grote gasreserves beschikt, maar is voor een groot deel ook te danken aan emir Hamad bin Khalifa al-Thani die het land sinds 1995 met ijzeren hand bestuurt. De emir kwam aan de macht nadat hij destijds een coup pleegde tegen zijn eigen vader. Hij is een groot bewonderaar van kleine economisch succesvolle staten als Hongkong, Singapore én Israël, en daarvan probeert hij zoveel mogelijk goede dingen over te nemen.
Topuniversiteiten Emir Hamad bin Khalifa al-Thani staat verder bekend om zijn behoedzame investeringen. Anders dan Dubai investeert Qatar niet zozeer in vastgoed, maar in kennis. Op aandringen van de emir gaat er veel geld naar onderwijs. Zo wist het verschillende topuniversiteiten uit de Ver-
BP is ineens niet meer zo groot De ooit op-een-na-grootste oliemaatschappij krimpt met de dag. Edward Deiters AMSTERDAM
...
enigde Staten te lokken, waaronder Carnegie Mellon en Georgetown. Maar daarnaast zwemt Qatar natuurlijk ook vooral in fossiele brandstoffen. Het herbergt waarschijnlijk de op drie na grootste gasvoorraad, na Rusland en Iran. Qatar is dan ook hard bezig de productie op te voeren.
Harrods Dat lijdt tot een zekere welvaart. Een deel van de Qatarse rijkdommen wordt via staatsfonds Qatar Holding in het buitenland belegd. Het fonds bezit zo’n 17 procent van Volkswagen, 7 procent van Barclays en sinds mei ook het Londense warenhuis Harrods. In 2010 zou het fonds zo’n 30 miljard dollar willen investeren, schrijft het Britse zakenblad The Economist deze week. Het gemiddelde inkomen per hoofd van de bevolking in Qatar bedraagt een slordige 86.000 dollar. Dat is het hoogste ter wereld, zo becijferde het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Ter vergelijking: de Amerikanen moeten het met 46.000 dollar per hoofd doen, Groot-Britanniërs met 35.000. De economie van Qatar groeit zo hard (dit jaar 23 procent) dat zelfs de Chinezen er jaloers van worden.
WK voetbal Het emiraat is dus het nieuwe Wirtschaftswunder van de Arabische Golf, en dat weet inmiddels ook Shell. Om
Welvarend Qatar gaat voor gas, kennis en het WK in 2022. REX FEATURES
een graantje mee te pikken, gaat de oliereus er een fabriek neer zetten ter waarde van 15 miljard euro, bestemd voor de verwerking van vloeibaar gas. De emir heeft ondertussen opmerkelijke plannen. Een ervan is om het WK voetbal in 2022 naar Qatar te halen. Een nogal apart plan, omdat de
voetballers in temperaturen van gemiddeld 40 graden zouden moeten spelen (hoewel de emir dat wil verhelpen door grote koelinstallaties in de stadions te plaatsen, waardoor de temperatuur daalt tot zo’n 25 graden). Om over het gebrek aan grote stadions in het mini-staatje nog maar te zwijgen. 1
Analisten van de Zwitserse bank Credit Suisse becijferden gisteren dat de rekening voor de olieramp in de Golf van Mexico voor oliebedrijf BP wel eens 37 miljard dollar zou kunnen gaan bedragen. Tussen de 15 en 23 miljard voor de schoonmaakkosten en nog eens 14 miljard dollar aan juridische claims. Beleggers dumpten de afgelopen dagen massaal hun aandelen in de de Britse oliemaatschappij. Afgelopen dinsdag kelderde de koers van BP met bijna 15 procent, de waarde van het oliebedrijf daalde daardoor in één dag met ruim 17 miljard dollar. En ook gisteren zette de koersval door, zij het minder hard. BP was qua beurswaarde ooit het grootste concern in Groot-Brittannië. In de afgelopen zes weken ging de beurskoers met ruim 35 procent omlaag. Daarmee zag de Britse oliereus sinds de olieramp op 20 april ruwweg 73 miljard dollar aan beurswaarde verdampen. Diverse analisten speculeerden gisteren dan ook op BP als overnameprooi. Het bedrijf heeft momenteel nog een beurswaarde die schommelt rond de 115 miljard dollar en is daardoor in korte tijd een stuk kleiner geworden dan een aantal van zijn directe concurrenten. Bij BP zelf hebben ze inmiddels hun heil bij God gezocht. Het geplaagde bedrijf doneerde onlangs een miljoen dollar aan het Rooms Katholieke aartsbisdom New Orleans, dat er gedupeerden van de olieramp in de Golf van Mexico mee gaat helpen. 1
Hoofdprijs
Veel animo voor crèches van Catalpa Redactie economie AMSTERDAM
...
De crèches van Catalpa worden waarschijnlijk verkocht voor de hoofdprijs. Volgens een ingewijde schommelt de vraagprijs nu al tussen 440 en 450 miljoen euro. Er zouden nog vier opkoopfondsen interesse hebben in Catalpa. Half april meldde De Pers dat opkoop-
fonds Bencis de keten voor circa 400 miljoen euro wilde verkopen en dat kinderopvang big business is. Als er inderdaad tussen de 400 en 500 miljoen euro betaald wordt voor Catalpa, dan is dat de hoogste prijs die ooit betaald is voor een dergelijk bedrijf in Nederland. Catalpa is met 430 vestigingen, 5.000 man personeel en 200 miljoen euro omzet de marktleider op het gebied van kinderopvang in ons land. 1
Auto’s
AEX
duizend
322,56 0,42%
253 De autoverkopen in Duitsland – de grootste Europese markt – daalden in mei met 34 procent tot 252.800 stuks. Het was de zesde maand op rij dat de verkopen terugliepen.
Ahold Wolters Kluwer
2,5% 2,0%
Fugro SBM Offshore
2,1% 1,7%
Filenieuws De verkoop van personenauto’s in Nederland is in mei met ruim twintig procent gestegen tot 37.107 stuks. Het is de zesde achtereenvolgende maand dat de autoverkoop stijgt.
8
Perspectief
Rechtspraak Advocaat Sander Janssen
‘Het systeem piept en knarst overal’ Rechters denken nog steeds dat ze officieren van justitie kunnen vertrouwen. En dat is steeds vaker ten onrechte, zegt Sander Janssen, de ‘briljante’ advocaat in het liquidatieproces. Merel van Leeuwen
...
M
et zijn 34 jaar is Sander Janssen de jongste advocaat in het grote liquidatieproces. Al ruim een jaar lang zit hij met zijn collega Paul Waarts tijdens de zittingen in de rechtbankbunker in Amsterdam-Osdorp vooraan naast zijn client Jesse R. Deze 42-jarige R., telg uit een beruchte criminele familie, is volgens het Openbaar Ministerie betrokken geweest bij zeker vier liquidaties, waaronder die op de Amsterdamse vastgoedhandelaar Kees Houtman eind 2005. Janssen is een van de aanjagers onder de raadslieden die de officieren van justitie dicht op de huid zitten. ‘Maar ik probeer er voor te waken dat ik een advocaat word die altijd roept dat het OM de boel bedriegt.’ Hij was op zijn 23e koud afgestudeerd als strafjurist aan de universiteit van Leiden toen hij daar ging lesgeven. Maar na een paar jaar begon het te kriebelen. ‘Ik vertelde altijd maar die leuke strafrechtverhalen van anderen en vond dat ik mijn eigen verhalen moest gaan verzamelen.’ In 2002 begon hij bij Cleerdin & Hamer in Amsterdam. Met nevenvestigingen in Almere en Alkmaar heeft het kantoor het grootste aantal strafrechtadvocaten in huis. Vorig jaar is Janssen toegetreden tot de maatschap van het kantoor. De zaak van cliënt Jesse R. neemt zijn meeste tijd in beslag, in een proces dat staat of valt met de deal die Justitie met de criminele kroongetuige Peter La Serpe heeft gesloten, in ruil voor zijn verklaring. Janssen twijfelt niet alleen aan de betrouwbaarheid van La Serpe, maar ook steeds meer aan de betrouwbaarheid van de opsporing als geheel. ‘De informatieachterstand van een verdachte is zo groot dat dit een eerlijk proces in de weg kan staan.’ Collega’s roemen uw juridische kennis en noemen u een briljant jurist. In tegenstelling tot sommige van die collega’s blijft u altijd keurig in de rechtszaal. Kunt u ook onaardig zijn ten behoeve van uw cliënt?
‘Of je onaardig moet zijn, weet ik eigenlijk niet. Ik probeer in ieder geval aardig te blijven, maar ik maak me boos als ik het idee heb dat mijn klant niet eerlijk of fair behandeld wordt.’ Het grote liquidatieproces lijkt de langstlopende rechtszaak ooit te worden. Vergt dat een andere manier van werken? ‘De omvang was zeker wennen. Je hebt te maken met vier rechters, vijf officieren, een zaal vol verdachten en advocaten en een tribune vol publiek en pers. Maar je vervult gewoon je rol op zitting, en die is niet veel anders dan normaal. Wat wel zo is, en dat is gegroeid in deze zaak, is dat we nog kritischer zijn geworden dan toen we begonnen. Nog kritischer op het verloop van de procedure, de rol van het OM en het opsporingsonderzoek. Er zijn in dit proces zoveel dingen gebeurd rond de kroongetuige La Serpe, die tegenstrijdig verklaart, en informatie die ontbreekt in het dossier, dat ik steeds minder ga vertrouwen op mededelingen van wie dan ook.’ Heeft u dat gevoel alleen in deze zaak, of ook in andere zaken? ‘Ook in andere zaken.’ Vindt u dat zorgelijk? ‘Ja, dat vind ik zorgelijk. Ik probeer er heel erg voor te waken dat ik een advocaat word die altijd maar roept dat het OM de boel bedriegt. Dat geloof ik ook niet, want ik denk dat het overgrote deel van de officieren bestaat uit integere mensen die hun best doen. Maar ik vind het een gebrek aan het Nederlandse systeem dat de dossieropbouw volledig bij het OM ligt. Het sluipt er bij een officier van justitie toch in dat hij anders naar een dossier kijkt dan een volstrekt objectief persoon. Dat kan ook niet anders en het is ook niet raar. Maar dat de beslissing over hoe een strafdossier eruit ziet en welke processtukken de verdediging krijgt alleen maar bij het OM ligt, vind ik echt een angel in het systeem die steeds meer begint te etteren. Ik merk dat de opsporingsbelangen in steeds meer zaken botsen met de eisen van een eerlijke en open berechting, vooral in die zaken waar de belangen groot zijn.’ Moet je als advocaat extra alert zijn op de werkwijze van het OM? ‘Ja, op de werkwijze en op de tot-
‘Hetzou logischerzijn alshetOMen deadvocaat meer tegenover elkaar staan. Ditsysteem staateen eerlijkproces in deweg.’ standkoming van het dossier. Je moet uitzoeken of er geen andere onderzoeken lopen naar je cliënt. Wat je merkt, en dat is een logisch gevolg van de digitalisering, is dat het OM steeds beter overziet welke onderzoeken er naar een cliënt of verdachtengroep lopen. Als er vroeger een onderzoek liep naar Jantje in Amsterdam, maar tegelijkertijd ook in Breda, dan wisten ze dat niet van elkaar. Tegenwoordig heeft de politie dat allemaal in kaart. Voor de verdediging is dat onmogelijk. Als we er al achter komen, weet je niet wat ze hebben. Dat vind ik wel echt een bezwaar.’ Zien rechters het ook zo? ‘Nee. Rechters zitten nog heel erg op het uitgangspunt dat officieren magistraten zijn die je kunt vertrouwen op wat ze zeggen. Dat moet ook met het systeem dat we nu hebben. Als dat niet kan, stort het in elkaar.’
Maar de integere officieren van justitie zullen zeggen: wij doen gewoon aan waarheidsvinding en werken niet naar een veroordeling toe. ‘Ik denk dat een groot deel van hen dat ook nastreeft. Ik zeg niet dat ze niet de wil hebben om aan waarheidsvinding te doen, maar dat het niet realistisch is dat ze in het huidige systeem objectiviteit voor ogen kunnen houden. Als officier ben je leider van het opsporingsonderzoek en ben je steeds bezig met de vraag of je het bewijs rond hebt en wat je nog meer kan doen om de zaak op te helderen.’ Maar een advocaat heeft ook maar één belang en dat is het belang van de cliënt. Sommigen doen voorkomen alsof zij aan waarheidsvinding doen, maar dat is natuurlijk ook niet zo. ‘Nee, dat is ook niet zo. Als je het Nederlands systeem bekijkt dan is het opgezet met een objectieve rechter die oordeelt, een officier van justitie die aan waarheidsvinding doet en de verdediging die voor de cliënt opkomt. Dat is een scheef model. Het zou logischer zijn om meer tegenover elkaar te staan, waarbij de officier de vervolgende rol op zich neemt en de advocaat de verdedigende rol. Maar dat kan alleen als je gelijkheid van partijen hebt en dat hebben we niet. Het systeem piept en knarst aan alle kanten.’ Er is een wetsvoorstel in de maak waarbij verdachten en hun advocaten meer invloed krijgen op de samenstelling van het strafdossier. Ook gaat de onafhankelijke onderzoeksrechter het OM beter in de gaten houden. Geeft u dat vertrouwen? ‘Ik ben blij dat die wet er komt. Ik hoop dat het tot iets meer gelijkheid leidt. Uiteindelijk gaat het om de zogenaamde equality of arms en die is in de loop der jaren steeds minder geworden. De informatieachterstand van een verdachte is zo groot, dat die een eerlijk proces in de weg kan staan.’ Doet het OM aan waarheidsvinding in het liquidatieproces? ‘Daar kun je soms aan twijfelen. De belangen zijn zo groot dat het aspect van waarheidsvinding onderge-
De appel valt...
Grote leermeester
Danspartner
Geboren in Venray en dus is Janssen gezegend met zuidelijke tongval. Juristen heeft hij niet in zijn familie, wel veel docenten.
Gerard Hamer van advocatenkantoor Cleerdin & Hamer heeft Janssen de kneepjes van het vak geleerd. Zijn patroon overleed eind 2008.
Advocaat Paul Waarts met wie Janssen de zaak van Jesse R. doet, had hiervoor een carrière als professioneel danser.
Perspectief
9
‘Ermoetgescoordworden.Als diezaakmetLaSerpekapot gaat,danwordtdateenrelvan jewelsteenverliestdeminister vanJustitiezijnbaan.’
sneeuwd lijkt te raken. Het kan ook bijna niet anders, met de druk die er is vanuit de maatschappij en de politiek. Er moet gescoord worden. Als die zaak met La Serpe kapot gaat, dan wordt dat een rel van jewelste. Dat moet een rol spelen bij het OM.’ Gaat deze zaak kapot? ‘Er komen in toenemende mate dingen naar boven die echt niet oké zijn, zoals de cruciale tekeningen die La Serpe van een moordplek heeft gemaakt voor de politie, maar die zijn kwijtgeraakt. De toezeggingen van het OM aan La Serpe stinken ook, daar ben ik van overtuigd.’ De rechtbank wilde de deal die La Serpe heeft gemaakt met het OM over zijn getuigenbescherming niet toetsen. De rechters wezen erop dat de top van het OM en de minister van Justitie dat al hebben gedaan. Wat vindt u daarvan? ‘Ik ben het niet eens met die beslissing en het onderwerp zal bij een hoger beroep terugkomen. Ik vind het ook gevaarlijk dat als je er maar een hoge pief bij haalt, je ervan uit moet gaan dat die hoge pief het proces bewaakt. Maar dat is juist de taak van de rechter. Nu zit de toetsing van de deal helemaal in de koker van Justitie en die mensen willen allemaal dat deze zaak slaagt. De minister van Justitie ook. Die verliest zijn baan als deze zaak kapot gaat.’
Advocaat Sander Janssen: ‘De toezeggingen van het OM aan La Serpe stinken, daar ben ik van overtuigd.’ FRANK GROELIKEN
Hoe hebben ze het in de wet zo kunnen regelen dat een kroongetuigedeal enkel wordt getoetst door justitiemensen en niet door een onafhankelijk orgaan? ‘Die wet is waardeloos. De politiek heeft er vijftien jaar over gedaan. Uit de inhoud en totstandkoming blijkt dat men voorzag dat het problemen zou kunnen gaan opleveren en het zijn precies die problemen die je nu ziet. Er is een heel raar onderscheid gemaakt binnen het OM, de ene officier gaat over de toezeggingen aan de getuige, de ander regelt zijn getuigenbescherming. Dat zijn zogenaamd gescheiden trajecten. Maar zo werkt het niet. Het is terecht dat La Serpe het ook ziet als één traject. Hij zegt, ik wilde gewoon een aantal dingen, en die heb ik gekregen. Wat ze juist niet in de wet wilden hebben, gebeurt nu, namelijk dat getuigen allerlei eisen gaan stellen.’
Denkt u dat het OM nog een keer zal proberen zo’n grote zaak rond te maken met een kroongetuige? Janssen moet lachen. ‘Ik denk het wel. De verleiding is te groot om het niet te doen. De winst van deze zaak is dat alles wat nu gebeurt een rol gaat spelen bij strafzaken in de toekomst. Mensen beklagen zich erover dat dit proces zo lang duurt en dat het zoveel geld kost. Dat is allemaal waar, maar hier wordt wel jurisprudentie gemaakt.’ Ziet u zelf de noodzaak van kroongetuigen bij het oplossen van dit soort zware misdrijven? ‘Het OM zou het niet moeten doen als het alleen maar op deze manier kan. Of het moet anders. Je mag een kroongetuige nu geen geld bieden, maar misschien moeten we dat idee wel loslaten. Als de deal maar transparant is. Als het OM zegt: hij krijgt zoveel geld, een woning ergens in de wereld en een jaarinkomen dat zo hoog is, prima. Laat de rechter maar toetsen of dat kan of niet. Maar daar moet de wetgever zich dan wel eerst over buigen. En die denkt, pak die boeven nou maar gewoon.’ 1
Liquidatieproces Het grote liquidatieproces begon in februari 2009, en de uitspraak staat nu gepland voor februari 2011. De rechtszaak draait om een aantal liquidaties in Amsterdam uit 2005 en 2006 en een aantal dodelijke schietpartijen uit de vorige eeuw. Jesse R. is een van de tien verdachten en wordt door kroongetuige Peter la Serpe bestempelt als hitman. Zo hebben ze volgens La Serpe samen eind 2005 vastgoedhandelaar Kees Houtman doodgeschoten. Het is het woord van de kroongetuige tegen dat van Jesse R. En hoewel alle verdachten La Serpe betichten van het vertellen van leugens, heeft Jesse R. tot nu toe geweigerd een verklaring af te leggen voor de rechtbank. Advocaat Sander Janssen wil ook niet vertellen of dat nog gaat gebeuren. Voor zijn cliënt zijn er maar twee opties: levenslang of vrijspraak.
Michael Jackson
Marokko
Jesse en Mohammed B.
Vermeend meervoudig huurmoordenaar en verdachte Jesse R. lijkt een beetje op Michael Jackson met zijn Indische uiterlijk en zijn zwarte pak.
Jesse R. is in 2007 aangehouden in Marokko, daar heeft zijn familie volgens het OM geprobeerd hem via omkoping vrij te krijgen. In 2008 is hij uitgeleverd.
De Scientology-aanhanger heeft in de extra beveiligde gevangenis in Vught fikse geloofsdiscussies gevoerd met Van Gogh-moordenaar Mohammed B.
Roodeschool
Stem op 9 juni bij uw NS-station
Delfzijl
Nieuweschans
Groningen
Leeuwarden
Winschoten
Harlingen Haven
Sneek
Emmen
Stavoren
Den Helder
Meppel
Deelnemende NS-stations
Amsterdam Zuid Barendrecht Boxtel Breda Culemborg Den Haag Centraal Den Haag HS Diemen Diemen Zuid Dordrecht Eindhoven
al
Wierden
te
Ce m
Hengelo
Deventer
rs
um
Enschede
Hil
ve
Duivendrecht
Baarn
n Leiden Centraal
le
A'dam Bijlmer ArenA Alphen a/d Rijn
Amersfoort
Utrecht Overvecht
Den Haag Laan van NOI
Gouda
Den Haag HS
Winterswijk
rn
Ede-Wageningen
aa
Arnhem
M
Leiden Centraal Maastricht Meppel
Den Dolder
Woerden Utrecht Centraal
Den Haag Centraal
Zutphen
Apeldoorn
eu ke
Krommenie-Assendelft Leeuwarden
Oldenzaal
da er
W ee
sp
Am
st
Almere Muziekwijk Almere Centrum
Schiphol Hoofddorp
Almelo
nt
rd
ra
ijk
K As rom se m nd en elf iet da m an Za
Slo
m A ’ da
Haarlem
Zandvoort aan Zee
Culemborg
Doetinchem
Rhenen
en
Hoek van Holland Strand
Elst
als
Tiel
Nijmegen
er
m
Hoek van Holland Haven
ld
Amsterdam Lelylaan Amsterdam RAI Amsterdam Sloterdijk
Uitgeest
Heemstede-Aerdenhout ‘s-Hertogenbosch Hilversum
Zwolle
Maassluis West
Ge
Amsterdam Bijlmer ArenA Amsterdam Centraal
Kampen
Lelystad Centrum
Br
Almere Muziekwijk Amersfoort Amsterdam Amstel
Mariënberg
Alkmaar
Groningen Haarlem
Gorinchem
Sc hie Ro da tte m rd Cen am tr Ce um nt ra al
Alkmaar Almelo Almere Centrum
Enkhuizen
Hoorn
Heerhugowaard
Nijmegen Oss Roermond
Oss
Barendrecht Dordrecht
's-Hertogenbosch Lage Zwaluwe Boxtel
Roosendaal Rotterdam Centraal
Roosendaal
Breda
Tilburg Deurne Blerick
Eindhoven Venlo
Schiphol Tilburg Utrecht Centraal
Vlissingen Weert Roermond
Weert Woerden Zandvoort aan Zee
Sittard Heerlen
Zwolle Maastricht
Kerkrade Centrum
Ga voor meer informatie en de 44 exacte locaties naar www.ns.nl/stemmen
.66 76 .0 .76 76 .0 .46 76 .0 ./6 7, .0 ./6 76 .0 ./6 66 .6 ./6 7, .6 ./6 76 .6 .86 6, .6 .86 66 .6 .86 7, .6 .86 76 .6 1,6 7, .6 ./6 66 .7 1,6 66 .7 116 66 .7 1,6 6, .4 1.6 7, .4 116 06 .4 106 0, .4 116 0, ./ 126 0, ./
2 1 2 2 2 1 1 2 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 2 2 1
2
085,, 085,, 6.5,, 605,, 665,, 485,, 465,, 725,, 675,, 815,, 405,, 705,, /15,, .,85,, /05,, .0.5,, .265,, .245,, ..45,, .7,5,, .085,, .865,,
@B >BTVB IPPQ GN SPVVBS@
I "& % % % %"
ʙǧʞ
+++7%"&7
ʞ.
BT QB\ aKBY aBPG ;:TABT AǷ
.66 4, .2 .76 4, .2 .46 4, .2 .66 76 .0 .76 76 .0 .76 4, .0 .46 76 .0 .46 4, .0 ./6 7, .0 ./6 76 .0 .86 6, .6 .86 7, .6 .86 76 .6 1,6 66 .7 1.6 66 .7
-2. -2. -2. -2 1
085,, 605,, 605,, 705,, 6/5,, 7.5,, 645,, 465,, 715,, 785,, 785,, /05,, 425,, 885,, .085,,
J
ǥ UV ;:ZKZ a:T ʂʞcǧ ʞ UPKB
<WVP BN YGBK ES
GH BBN ?PL>GNBSBN ESPVB
ʂʞǧ
XBKE >
2O
=OU
& 6
ʞɅ
^K\PKMTBT d ;:P:T?BYBT
IKBGNB >BWSV X
@ *&% "6
ʞʙǧ
^K\P:\BT YBQQBT Z?JUN;YBNBYZ
GBQUT\BBY ɡ?UQVPBB\
N"7 ' 'O ' '2 = '= O ' O ' 2 ' O '
Q"0 *
¸ ¸ ¸ ¸ ¸ ¸ ¸ O ¸ O ¸ 2
ʞɅħ
ʞħʙ ʞʂʙ
=X BQSGHT Landsail F
;KM AB ;:TABT a:T tyres
UD
>BWSV6
;BP aUUY UTiB VYKMiBT
ʞǧǧ
^K\ ABiB :AaBY\BT\KB
!(()')+ 76 "9 ,./. - 2./ 866
%""$(()') 76 "9 ,., - 076 /6 21
)%$+ 62 "9 ,., - 0/2 ,, 00
#!*" .. "9 ,., - 041 ,/ .4
)"% 0/ "9 ,., - 1,8 /2 41
%*()$ 76 "9 ,., - 0/. ,0 20
A OF
QUT\BYBT@ ;:P:T?BYBT BT aBT\KBP . B^YU VBY ;:TA \Z ZPB?J
Z}{w Ŷ ow tw Z}
ʞʂʞƮǧʂʞǧǧ
TUG GBBT NUY\KTGZV:Zéȗ
'9 *''"$ 18 "9 ,., - 020 ,, 81 &%')"$ .6 "9 ,./, - 084 242
```5;=XTWFQZ5QM
3) %* 12 "9 ,./. - 048 822
" ! !! ! ! ! # !! ! ! " #
Groei
Wie
Wat
CV
Ambitie
Paul Brinkhof, directeur en aandeelhouder van het sociale netwerk Clubs.nl
Clubs is met bijna een half miljoen gebruikers de oudste sociale netwerksite van Nederland.
Brinkhofs carrière stond eigenlijk altijd in het teken van ‘sales, views en clicks’.
Zo snel mogelijk groeien van bijna 500.000 leden naar meer dan een miljoen leden.
11
WERK WOORD ...
Generaliseren
Netwerken Verzamelplaats voor aparte hobbies of passies
Je huiskamertje op het web Of het nou gaat om liefhebbers van woestijnratten, kathedralen of musicals. Op de sociale netwerksite Clubs.nl vinden ze gelijkgezinden. of om een groep liefhebbers van een bepaald kattenras die gezamenlijk hun kattenbrokjes inkopen. Het merendeel van de leden besteedt volgens Brinkhof enorm veel tijd aan zijn eigen clubjes. ‘Negen op de tien ondervraagde Cluppers bezoeken hun netwerk bijna dagelijks. Daarbij geeft 88 procent aan dat Clubs belangrijk voor hen is.’ Kort na de overname bezocht Brinkhof vijftig Cluppers in Nederland en België. ‘Bij sommigen staat de pc 8 uur per dag aan op Clubs. Ze doen hun gewone dingen en tussendoor zijn ze er mee bezig.’ De website draait volgens Brinkhof nu nog puur op bijdragen van de leden. ‘Clubs is in principe gratis tot je je eigen clubje of community gaat vormen, dan kost het lidmaatschap 2,25 euro per maand, de prijs van een kopje koffie. Ook kunnen de leden punten kopen waarmee ze bijvoorbeeld de schijfruimte van hun Club kunnen uitbreiden om meer foto’s te kunnen plaatsen. En voor wie zijn club extra aandacht wil geven is er bijvoorbeeld de mogelijkheid de club onder de aandacht te brengen op de homepage.’
Edward Deiters AMSTERDAM
...
‘Ik hoor van onze gebruikers geregeld dat ze verslaafd aan ons zijn’, zegt directeur Paul Brinkhof van Clubs.nl. ‘Onze site bestaat in feite uit duizenden kleine huiskamertjes waar gelijkgezinden elkaar treffen’, zegt Brinkhof die er meteen maar wat cijfers tegenaan gooit. ‘We hebben bijna een half miljoen actieve leden, 100.000 unieke bezoekers per dag en meer dan 16.500 actieve clubs.’ Of het nou gaat om paintshopcreatieven, woestijnrattenliefhebbers, papegaaieneigenaars en kathedralen- of musicalfans; allemaal hebben ze er een eigen plekje. Brinkhof nam de website eind 2008 met een paar investeerders over van KPN. ‘Clubs bestond al in 1999, dus ver voor sociale netwerksites als Hyves en Facebook’, zegt Brinkhof. Hij geeft toe dat de rek er onder de telecomreus een beetje uit was, maar daarin wil hij nu verandering brengen. ‘We moeten minimaal twee keer zo groot kunnen worden.’ Voor het zover is, moeten Brinkhof, zijn zes werknemers en de 50 vrijwilligers die aan Clubs bouwen nog veel werk verzetten. ‘We moesten helemaal opnieuw beginnen. Het oude systeem was zo verknoopt met de hele ICT-infrastructuur van KPN dat wij daar helemaal niets mee konden. Vergelijk het met het overnemen van een site als Hyves en je krijgt van de verkoper alleen een cd-rommetje met data in handen gedrukt.’ Ruim een jaar werd dus gebouwd aan een heel nieuw platform met een nieuw design en functionaliteiten. ‘Dat zijn we nu aan het fine-tunen.’ De kosten schat Brinkhof tot nu toe op een ton of vier. ‘We moesten onder meer een kopie maken van al die gebruikers accounts. Het was een beetje als verhuizen. Anders zouden de Cluppers met pagina’s vol verhalen en foto’s, van ons plotseling een lege pagina krijgen.’
Auto’s
Ambassadeurs
Paul Brinkhof wil Clubs.nl twee keer zo groot maken. FRANK GROELIKEN
De meesten zijn volgens Brinkhof gewoon meeverhuisd. ‘Cluppers zijn zowel een kritisch als een enthousiast volkje. Ze betalen niet alleen mee aan de site, maar helpen ook met bouwen. Ik krijg geregeld keurige rapporten vol suggesties en verbeteringen
van gebruikers terug.’ Hij gaat verzitten en zucht: ‘Het was een technisch zware periode, maar we zitten weer volop in de lift, alleen al in de afgelopen twee weken hebben zich meer dan 2.500 nieuwe leden ingeschreven.’ Of het nou om een fanclub gaat
Een agressief commercieel model is voor Brinkhof niet echt een optie. ‘Het zijn hun eigen clubs, dus met te veel commercie moet je uitkijken.’ En dus heeft het bedrijf een tweede pijler en is hij volop bezig met het aanboren van ondernemingen als doelgroep. ‘We gaan communities bouwen en beheren voor bedrijven. De eersten hebben zich al bij ons aangemeld.’ Hij legt uit dat bedrijven zo onder meer met hun gebruikers of klanten in contact kunnen blijven. Ook kunnen ze eventuele klagers een podium geven. ‘Het is beter om die dingen zelf in de hand te houden, dan ze spontaan te laten ontstaan.’ Wanneer je corporate social media goed aanpakt, kun je zelfs van kritische klanten je ambassadeurs maken.’ 1
Supermarkten
L
inkse hobby’s, Griekse toestanden, de overheid verkwist geld... In verkiezingstijd vliegen de eendimensionale generalisaties je om de oren. Maar hoe effectief zijn ze eigenlijk? De Nationale Ombudsman is er duidelijk over: bestuurders en politici moeten voorzichtig zijn met het creëren van eenzijdige beelden. Te algemene negatieve uitspraken zijn contraproductief. Burgemeesters die stellen dat er ‘steeds meer hooligans’ komen, creëren vaak een selffulfilling prophecy: de relatief kleine groep die zich misdraagt, wordt voor oproerkraaiers juist aantrekkelijk – negatieve aandacht is ook aandacht. De belastingdienst, geplaagd door wanbetalers, belastingontduikers en zwartgeldspaarders, gaat veel beter om met wangedrag. Hier geen negatieve oneliners of pleidooien voor hardere sancties, maar vertellen dat er een pardonmogelijkheid is voor zwartspaarders. Zo leggen ze psychologisch slim de nadruk op de groep die zich aan de wet houdt. Generaliseren is gewoon een contraproductieve vorm van doorgeschoten negatief oordelen en projecteren. Het zorgt dat je je steeds meer opwindt over anderen. Bepaalde politici stoken burgerlijke verontwaardiging lekker op om snel te scoren. Besef dat je door hiernaar te luisteren, jouw bron van ergernis bij anderen neerlegt en dat dit veel energie en controle kost, los van het feit of de beschuldiging überhaupt terecht is. Check dus altijd jouw (voor)oordelen en die van anderen voor je ze overneemt: 1. Is je gedachte controleerbaar waar? 3. Hoe voel je je als je deze gedachte hebt? 4. Wie of wat ben je zonder die gedachte? 5. Keer je gedachte om en vraag je af hoe wáár die omkering voor je is. 1
Als de leuning beweegt, Goos Geursen, ISBN: 9789058712165, € 52,50. Maak werk van je leven! Kijk op Thema.nl
Werken
NIEUWE SAAB HOLLANDSE KOOPMANSGEEST OF TOCH NIET?
ZELFBEWUSTE STARTERS
Saab zal de komende maanden beslissen of het een nieuwe, kleine auto op de markt gaat brengen. Dat zegt topman Victor Muller van Saabs nieuwe eigenaar Spyker Cars. Of de auto er daadwerkelijk komt, hangt af van de economische omstandigheden, partners en financiering, aldus de auto-ondernemer. Saab heeft ongeveer 300 miljoen dollar nodig om een nieuw model te ontwikkelen.
‘Baanzekerheid’ is ondanks de crisis een van de minst belangrijke drijfveren van hoogopgeleide jongeren op de arbeidsmarkt. Dat blijkt uit een poll onder 350 starters en young professionals door de begin deze week gelanceerde website Careerwise.nl. De starters vinden ‘creativiteit’ (62 procent), ontwikkelingsmogelijkheden (60 procent) en werkgevers die veel vrijheid bieden (58% procent) veel belangrijker.
Het aanstaande WK zorgt voor eurotekens in de ogen van supermarktondernemers. Albert Heijn heeft het beesie, Dirk van den Broek het handje, Super de Boer de bungel, Plus het juichbandje en bij C1000 krijgen de klanten voetbalgogo’s. Albert Heijn presenteerde gisteren zijn WK-mascotte. Het langgerekte pluizige beesie in de kleuren rood, wit, blauw en oranje, lijkt een beetje op de WK-tophit van 2006. Toen zag de supermarkt de omzet flink stijgen door de lancering van de wuppie. AH-
klanten krijgen een beesie cadeau als ze minimaal 15 euro besteden. C1000 probeert hetzelfde met gogo’s, kleine plastic voetbalfiguurtjes, die bij C1000 bij iedere besteding van 10 euro over de toonbank gaan. Super de Boer zet de pluche bungel in. Klanten krijgen de kleine mascottes met bungelende beentjes bij aankoop van bepaalde actieproducten. Dirk van den Broek geeft bij elke 15 euro boodschappen felgekeurde plastic poppetjes weg, met een kuif in de vorm van een hand.
Goedmakertje
Autoverkopen
Dat gaat hard
De Nederlandse horeca zag de omzet in het eerste kwartaal met bijna 6 procent dalen. Alle hoop is nu gevestigd op het WK voetbal.
Vorige maand zijn weer meer auto’s verkocht. De verkoopcijfers lagen in mei ruim 20 procent hoger dan de cijfers van mei vorig jaar.
Digitale televisie groeit als kool. In de loop van het tweede kwartaal van 2010 zal het aantal van 5 miljoen aansluitingen worden bereikt.
Weten
12
Kernfusieonderzoek Op naar Eindhoven
Verhuizen om vooraan te blijven Nederlandse wetenschappers zoeken een nieuwe, revolutionaire energiebron. Nu nog in een kasteeltje, straks op de campus van de TU Eindhoven. Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
Vijftig jaar lang was het elegante achttiende-eeuwse buitenverblijf Rijnhuizen, net ten zuiden van Utrecht, de thuisbasis van het FOM-instituut voor kernfusieonderzoek. Wel zo toepasselijk voor onderzoek dat, volgens alle deskundigen, nog wel een halve eeuw nodig zal hebben voordat het wellicht een nieuwe, revolutionaire energiebron oplevert. Het valt dan ook niet mee om het gloeiende hete plasma dat in de kern van de zon zit hier op aarde na te bootsen, in een reactor op te sluiten en vervolgens te verleiden tot kernfusiereacties. Maar met de bouw van ITER, de eerste echt grote experimentele fusiecentrale in het zuid-Franse Cadarache, die in 2019 klaar moet zijn, is het internationale fusieonderzoek in een stroomversnelling gekomen. En FOM, de stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie, wil daarin een belangrijke rol blijven spelen.
De MagnumPSI. Van links naar rechts: luchtafvoerbuizen die het vacuum in het experiment in stand houden, de kamer voor de plasmabron, verhittingsruimte en rechts de targetkamer met kijkgaten voor de diagnostieken.
Meer contact Dat betekent verhuizen. Liefst naar een universitaire campus. Volgens directeur Aart Kleyn ligt dat mooie Rijnhuizen toch te geïsoleerd: ‘Werken op een campus betekent beter contact met collega’s, meer faciliteiten en vooral: meer contact met studenten en promovendi. Daarbij komt dat we in de toekomst meer aandacht willen besteden aan energieonderzoek, naast kernfusie. Denk aan de directe productie van energie of waterstof uit zonlicht, en de opname van CO2 direct uit de atmosfeer. Daar liggen belangrijke uitdagingen. Er zal een breder ‘FOM-instituut voor energieonderzoek’ ontstaan.’ Het ging allemaal erg snel. Binnen een paar maanden. Na een vragenrondje langs de Nederlandse universiteiten kwam de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) als beste uit de bus – en het besluit was rond. Kleyn: ‘Het was nu of nooit. Wat je internationaal ziet is dat, als je subsidies wilt binnenhalen, je het onderzoek moet concentreren. Alleen onderzoekers in excellente clusters hebben een kans. Met Eindhoven is
VERLEIDDOOR DEVOETBAL ...
MARCEL
HULSPAS
D
e Nederlandse jeugd holt achteruit. Sociaal geneeskundige Dorine Collard heeft ontdekt dat kinderen in groep 7 en 8 tegenwoordig veel minder fit zijn dan dertig jaar geleden. Ze onderwierp ze aan een fitheidstest uit 1980, en toen bleek dat de jeugd van tegenwoordig stukken lager scoort.
FOTO: FOM-RIJNHUIZEN
de synergie veruit het grootst.’ Niet Amsterdam, waar in de Watergraafsmeer heel wat FOM-instituten gevestigd zijn. Maar daar zou het fusieonderzoek in dezelfde beperkte vijver van studenten moeten vissen. En de TU Eindhoven doet al het nodige op het gebied van plasmafysica. Sinds enige tijd is er een aparte vakgroep experimenteel fusieonderzoek. Verder staat de Universiteit in Eindhoven ook hoog aangeschreven vanwege haar onderzoek naar control engineering, het op slimme wijze onder controle houden van complexe, instabiele processen – een probleem waar fusieonderzoekers maar al te vertrouwd mee zijn. Hoofd van de fusieafdeling Tony Donné is onder de indruk van wat de Eindhovenaren kunnen: ‘Als het om beheersen gaat, zijn wij fysici geneigd te denken in termen van eerst waar-
Haar conclusie ligt voor de hand. Collard: ‘Sport en bewegen zou op de basisschool weer meer aandacht moeten krijgen.’ Waarom daar? Collard valt in een maar al te bekende valkuil, namelijk dat de school moet ingrijpen zodra de ouders blijkbaar falen. Het is net als met ontbijten op school, of het uitdelen van schoolfruit: leerkrachten moeten niet mutsen maar ouders op hun verantwoordelijkheid wijzen. Natuurlijk vinden de meeste ouders dat hun kind wel degelijk genoeg beweegt. Daarom is een drukmiddel vereist. Een echte meting van ongetraindheid, standaard uit te voeren naast de IQ-test of de Citotoets. On-
nemen en dan corrigeren. Zij gaan veel dieper; ze pakken dat fundamenteler aan. Vorig jaar hebben we samen met Eindhoven een experiment gedaan op de fusiereactor in Julich, in Duitsland, en dat was zo’n succes dat ITER gelijk geïnteresseerd was. Daar zie ik hele goede mogelijkheden.’
bootsen. Donné: ‘Die zal hier vier, vijf jaar blijven staan. Daarna denk je toch aan aanpassingen, en dan is in Eindhoven het nieuwe lab klaar.’ Dat is ook mooi op tijd om ervoor te zorgen dat Nederland zijn vooraanstaande positie in het fusieonderzoek kan vasthouden. Donné: ‘Nu werken er bij ITER een paar honderd mensen. Straks, als ITER gaat draaien in 2019, zullen daar zo’n duizend ingenieurs werken en zullen er net zo veel wetenschappers in- en uitlopen. Op dit moment is zo’n 10 procent van de Europese staf Nederlands.’
Verhuizen is nogal wat. Moeten de enorme, gevoelige installaties in Rijnhuizen worden losgeschroefd en per trein naar Eindhoven? Donné: ‘Mijn afdeling doet onder-
zoek naar het gedrag van hete plasma’s, maar vooral in reactoren in het buitenland. Verhuizen is voor ons geen probleem. Een belangrijk instrument buiten onze fusiegroepen, waaraan nu nog wordt gewerkt, de vrije-elektronenlaser FELIX/FELICE (waarmee onderzoek naar allerlei soorten moleculen wordt gedaan) verhuist over twee jaar naar de universiteit in Nijmegen, waar een vergelijkbaar apparaat wordt gebouwd. Ze vullen elkaar perfect aan.’ De andere fusie-afdeling van Rijnhuizen krijgt wél een flinke verhuisklus. Het paradepaardje van is de Magnum PSI, die deze herfst in gebruik wordt genomen. Magnum PSI is het enige instrument ter wereld waarmee fusieonderzoekers de impact van het gloeiend hete, dichte plasma op de wand van een fusiereactor op realistische wijze kunnen na-
derzoekers in Boston hebben zoiets in de maak. Ze lieten een aantal proefpersonen flink rondjes rennen. Sommigen deden dat nooit, anderen soms, en de onderzoekers hadden er ook wat marathonlopers tussen gestopt. Bij iedereen werd na afloop wat bloed afgenomen, voor analyse. Ze letten daarbij op niet minder dan 200 verschillende stoffen in het bloed, en ontdekten er een paar die verrieden of de loper getraind was of niet. De clou zit ‘m in de vetverbranding. Een goed getraind lichaam dat een prestatie moet leveren, maakt veel sneller gebruik van de vetvoorraad, en dat laat in het bloed zijn sporen na. Leugenaars vallen genadeloos
door de mand. Ouders die beweren dat hun kind aan sport doet, kunnen straks wetenschappelijk op hun nummer worden gezet. Maar ouders, wees gerust. U hoeft niet zelf te gaan rennen. Het gaat erom dat u uw kind stimuleert en dat kan waarschijnlijk zonder dat u er iets voor hoeft te doen. Een aantal sociologen heeft onlangs ontdekt dat er een opmerkelijke correlatie bestaat tussen het aantal jaren dat een kind op school doorbrengt, en het aantal boeken in huis. Die correlatie is veel sterker dan die tussen het aantal schoolgaande jaren en de opleiding van de ouders, hun beroep of hun inkomen. Enkel en alleen de aanwezig-
heid van boeken, stimuleert een kind al tot leergierigheid, en daarmee tot maatschappelijk succes. Waarschijnlijk is het dus ook zo, dat enkel de aanwezigheid van sportschoenen, ballen, tennisrackets en meer van dat soort zaken, het kind zal stimuleren om sportief te worden. Zelf hoeft u niets te doen, en kunt u als vanouds blijven roepen dat u het ‘te druk’ heeft. Bewegen op school zet geen zoden aan de dijk. Een gratis voetbal voor elk jong gezin – dat is regeren en vooruitzien. 1
‘Als je subsidies wilt binnenhalen moet je het onderzoek concentreren.’ Aart Kleyn, directeur FOM-instituut
En dat kan meer worden? ‘Nederlandse fysici en studenten zijn daar zeer in trek omdat ze heel praktisch ingesteld zijn. Ons instituut zal niet veel groeien de komende jaren, maar het fusieonderzoek des te meer. En daar moeten we bij zijn.’ 1
[email protected]
Gek genoeg
Om gek van te worden
En wat heb jij?
Bezuinigen op psychotherapie is onverstandig, concludeert psychologe Djora Soeteman. Psychotherapie levert de samenleving namelijk miljarden op.
Volgens psychologe Anouk de Bruin krijgen vrouwen die tijdens de zwangerschap veel stress hebben ondergaan vaker een kind met gedragsproblemen.
Franse psychologen hebben ontdekt dat mensen die het belangrijk vinden om hun salaris te vergelijken met dat van anderen, daar ongelukkig van worden.
Fabienne, nieuwe Jo? Neen, Fabienne de Vries wordt niet de nieuwe Jo. Toen Ko en Fab werden gespot in café Dauphine werd er meteen gesmoesd. Wat ze wél wordt, leest u morgen.
GERIMPELDE REÜNIE ...
Koster & Jojanneke
KOJO’S GENANTE HOEKJE
13
Debatten Coolpolitics gaat zonder oprichter naar Brazilië en China
De meningenmakelaar stopt ermee
FLOOR
WESTERVELD
‘D
aar op die tafeltjes liggen pennetjes en papiertjes en die vul je dan eerst even lekker in.’ De schelle stem van gymlerares Herzberg die me vijftien jaar geleden de touwen in brulde, bezorgt me nog steeds kippenvel. Vragend kijk ik haar aan. ‘Gewoon rustig de gang doorlopen richting de aula, dan merk je het echt allemaal vanzelf’, klinkt het ouderwets gepikeerd. In de gang het eerste bekende gezicht. Die ene met die grote ogen, hoe heet ze ook alweer? We groeten elkaar binnensmonds. Beiden vertragen we onze pas, maken ons klaar voor een beleefd ‘zo, en wat doe jij eigenlijk?’-gesprekje, maar dan lijken we allebei te beseffen dat er niets was wat ons destijds bond. Elkaar meewarig aanstarend lopen we vervolgens zonder iets te zeggen stevig door langs de wiskundelokalen naar de grote zaal waar jong en oud zich hebben verzameld. The greatest hits van Abba: lekker tijdloos. Op rode, hoge hakken flaneer ik door de aula. Ik haat het te moeten toegeven, maar toch blijf ik zelfs nu nog een poging doen om het mooiste meisje van de klas te zijn. Vroeger degene met het langste blonde haar, nu degene zonder kinderen en dus zonder rimpels. Ik doe mijn best. Een blozend gezicht, horend bij een rode Dockers (we zijn per slot van rekening in Wassenaar) kijkt me langer aan dan gebruikelijk. Een ondeugende glimlach. Op zijn naambordje eindexamenjaar 1978. Help! Snel vlucht ik naar het achterplein, naar de rokers. Het heerlijke achterplein waar tijdens de pauze altijd de ‘leuke mensen’ stonden. En dan gebeurt het: de persoon die ik uit mijn geheugen had gewist, staat ineens in volle glorie voor mijn neus. Mevrouw Hermans. ‘Floor! Wat een verrassing…’ Ze neemt bedachtzaam een hijs van haar sigaret, haar vingers trillen. Ik was geen schatje op school. Ik luisterde zelden en al helemaal niet naar mevrouw Hermans. Schreeuwen, strafwerk. Zij heeft er nota bene persoonlijk voor gezorgd dat ik in 3vwo werd geschorst en nu zie ik mezelf op haar aflopen en mijn vriendelijkste glimlach opzetten. What the fuck ben ik aan het doen? Och, wat is het inderdaad ontzéttend leuk om elkaar weer te zien. Ze is eigenlijk best aardig, hoor ik mezelf nog denken. Biggetje komt voorbij op het achterplein (mijn achterplein!). Strak in pak, dertig kilo lichter en verrassend zelfverzekerd. Schaapje met zwangere buik en glanzende haren staat vrolijk te lachen met mijn allereerste ex-vriendje. Ik kijk naar mezelf. Zie me nou dom staan lachen! Wat is er van de oude, rebelse Floor geworden? Het meisje dat voor niets en voor niemand bang was? Watje. Ik rook niet eens meer. 1
Jaap Spreeuwenberg van Coolpolitics was dé makelaar in geëngageerd entertainment. De CP-oprichter treedt terug en start een webshop voor evenementenorganisatoren. AMSTERDAM
...
Neen, de ‘geliefde concullega’s’ van BKB heeft hij niet gebeld na zijn besluit om terug te treden als baas van Coolpolitics zegt hij met een onderdrukt lachje. ‘Elke dag heb ik eraan gedacht, maar ik kwám er niet toe.’ Jaap Spreeuwenberg (34), oprichter van Coolpolitics, kon zich er niet toe zetten om zich over te leveren aan zijn grootste tegenstrevers van het politieke communicatiekantoor van PVDA-raspoetin-troijka Booij, Klusman en Van Bruggen. De BKB’ers hadden soms de neiging hem te bashen als hij weer eens een opdracht binnenlepelde waar ook zij op aasden. Toen hij recent dominee Jesse Jackson in Boom Chicago liet optreden, reageerde BKB-voorman Alex Klusman op Twitter dat Jackson ‘een B-figuur’ was omdat hij al bij Pauw en Witteman had opgetreden. ‘Hij zei er niet bij dat zij ook hadden meegedongen naar de opdracht’, pest hij.
Brazilië en China Spreeuwenbergs stichting, die de afgelopen acht jaar politieke debatten organiseerde voor MTV, op Lowlands en andere hippe events, heeft een fusie-intentie uitgesproken met Lokaalmondiaal, een stichting die zich richt op het verbeteren van communicatie over ontwikkelingssamenwerking, onthult hij. ‘Lokaalmondiaal wil uitbreiden naar Brazilië en China, ook met Coolpolitics. Ik blijf in het bestuur aanwezig, maar niet meer als dagelijks directeur.’ Spreeuwenberg is een atypische ondernemer. De zoon van een hoogleraar gezondheidszorg en een theologe koppelt betrokkenheid aan het nachtleven. Anders dan serieuze De Balie-gangers en de (té PvdA-gekleurde) BKB-ers bouwde hij de laatste jaren naam op als politieke meningenmakelaar op zomerfestivals. Coolpolitics scoorde onder meer met een overdonderend optreden van Ruud Lubbers op Lowlands, en haalde de politieke kolommen met engagementdebatten op MTV. Of dat hem de John de Mol van het politieke
Floor Westerveld is auteur van de roman Vrouw met bloem zoekt man met baard.
Misschien wel de John de Mol van het politieke engagement. GEERT SNOEIJER
engagement maakt? ‘Wie weet,’ zegt hij met enige zelfspot. Als barman in hoofdstedelijke uitgaanshotspots ontdekte hij in de Paarse jaren negentig dat politieke twistgesprekken niet per se thuishoorden in rokerige achterafzaaltjes met grijzende mannen in pakken. ‘Ik begon als copywriter, al tijdens mijn studie. Mijn leermeester was Koen van Troyen, een bekende hoofdstedelijke event-ondernemer. Hij corrigeerde mijn teksten, omdat ik de uit-
gangspunten voor het publiek vergat. Zo leerde ik denken in oneliners.’
Amazon De afgestudeerde politicoloog en feestjesbouwer gaat nu verder met een nieuw commercieel avontuur. Hij start Stirrr, een internetplatform voor de event-industrie. ‘Dat bouwt voort op wat ik altijd al deed: evenementen organiseren met de beste partijen uit de markt.’ Op het portaal, mede gefinancierd
door een stille informal investor en bevriende geldschieters, kunnen partypeople grasduinen naar de juiste partijen. ‘Die wereld is zo conservatief. Ik wil een soort Amazon worden. Bij mij kun je alle elementen voor een event bestellen. Lokaties, vervoer, dj’s. We ranken de kwaliteit van de aanbieders aan de hand van beoordelingen van de gebruikers.’ En daar komt weer een oneliner: ‘Wat Iens is voor restaurants, moeten wij worden voor de evenementenindustrie.’ 1
Bindend
HET STEMADVIES VAN KOSTER EN JOJANNEKE
ANP
Ko&Jo, hoofdredactie van Hate 68, hebben onze voorkeur uitgesproken en het gaat waarschijnlijk lukken. Het volgende kabinet wordt niet Paars Plus, maar een bizarre pasteltint van CDA, VVD, D66 en Groen Links. En Femke Halsema wordt de Queenmaker, zoals ze dat vier jaar geleden niet wilde zijn, toen ze niet aanschoof bij CDA en PvdA. Femke probeert dat allemaal niet hardop te zeggen, maar wij weten genoeg. Het CDA flirt al met haar en D66, ‘de twee hervormingspartijen.’
In NRC Handelsblad stond gisteren zelfs een deftig erratum over GL’s coalitievoorkeur, omdat de suggestie was opgedoemd dat Groen Links liever met CDA en D66 zou optrekken dan met SP, de (on)natuurlijke (want conservatieve) linkse bondgenoot. Allemaal politiek bühnegedoe. Rutte wordt premier, CDA mag als junior aanschuiven (De Jager), samen met winnaars D66 en Groen Links. Getalsmatig ziet dat er ongeveer zo uit: VVD (37), CDA (25), D66 (10). Voelt u hem al aan? Dat is nét niet genoeg.
Daarom dus Fem. Conclusie: het land gaat er een stuk beter uitzien zonder babyboomers, want veertigers aan de macht. Nu alleen hopen dat de sociaal-liberalen dit zelf ook inzien. Femke moet nu even hard zijn en keuzes maken en de PvdA de rekening betalen voor de conservatieve keuze van drie jaar geleden. Toen koos Bos, de linkse christen, voor de linkse christenen van de Christen Unie. Het Hate 68-stemadvies luidt: VVD (Ko) óf Groen Links (Jo).
Scarlett op het platteland
PlankenKoblenko
Lover voor Winehouse
Scarlett Johanssen heeft het gehad met Los Angeles. De Daily Mail meldt dat ze met haar man Ryan Reynolds een boerderijtje in Louisiana heeft gekocht.
Victoria Koblenko stort zich op een toneelcarrière. In de voorstelling Retour Hollandse Spoor speelt de van oorsprong Russische stoot landgenote Olga.
Amy Winehouse heeft een nieuwe vriend. De notoire genotsmiddelenverslaafde is gespot met regisseur Rag Traviss. Hopelijk belandt hij niet in het gevang.
UNIEK AANBOD ! # ,,
2 / -4- 2(% (/)6(+ - - && / - + 1 + /3 + & 1/01+# +11+ ) +++ )&