Notities over de Amerikaanse militaire bases en effectieven in het buitenland

Mondiale conflicten

Notities over de Amerikaanse militaire bases en effectieven in het buitenland Rémy Herrera en Joëlle Cicchini

Het onderhavig artikel, dat in essentie vooral methodologisch wil zijn en geen volledigheid over dit onderwerp beoogt, bestudeert de evolutie van het netwerk van de militaire bases en de dienovereenkomstige ingezette militaire effectieven van de Verenigde Staten op buitenlands grondgebied voor de periode 1991-2011. In plaats van een overzicht van de overvloedig gedocumenteerde geopolitieke en geostrategische theorieën te willen bieden, gaat het ons hier in de eerste plaats om de periodisering van de installatie van deze bases te analyseren, evenals de hoofddoelstellingen die door de Verenigde Staten als eerste wereldmacht worden nagestreefd (zie het eerste deel). Daarna presenteren we op een synthetische wijze in het middendeel van het artikel en daarna in de bijlagen meer in detail de informatie verstrekt door de statistische diensten van het U.S. Department of Defense (tweede deel). Wij zullen daarna de belangrijkste beperkingen erin opsporen en becommentariëren door speciaal de rol die door de militaire privémilities worden gespeeld in het strategische controledispositief van de Verenigde Staten in de wereld te beklemtonen (zie het derde deel). Wij vervolledigen ten slotte dit onderzoek door een kort overzicht te bieden van de militaire bases in bezit van de landen uit het noorden (waaronder de lidstaten van de Europese Unie) die bondgenoten van de Verenigde Staten zijn en die ze aan de Verenigde Staten ter beschikking hebben gesteld, in het bijzonder in het kader van de tussenkomsten van de NAVO. Ook stellen we vast dat, zoals in heel wat andere domeinen van de defensie-economie, de werkelijkheid van de operaties die op dit terrein effectief uitgevoerd worden, grotendeels aan statistische rapportage ontsnappen.1

I 40

De wetenschappelijke onderzoekers uit het Noorden kunnen zich inderdaad moeilijk aan de evidentie onttrekken dat de landen, of de groepen van landen, die onder de militaire leiding van de Verenigde Staten staan, zich vandaag nog steeds als “imperialistische” grootmachten gedragen wanneer ze zich buiten hun nationale grenzen – en op heel wat andere plaatsen – bewegen.

Eerste deel: Periodisering van de Amerikaanse militaire bases

Colombia in 1860-1861, 1868, 1873). Vanaf deze periode nochtans gebeurden er ook interventies in Azië (bij voorbeeld in Japan in 1853 en in China in 1858) en Afrika (met name in Angola in 1860). Het ingeroepen motief was bijna altijd hetzelfde: “beschermen van Amerikaanse levens en belangen” (“to protect American lives and interests”).3 De bestudering van de moderne geschiedenis – vanaf het einde van de negentiende eeuw – m.b.t. het aanleggen van een netwerk van militaire bases van de Verenigde Staten in de wereld laat ons drie grote tijdperken onderscheiden. De eerste fase begint met de oorlog van 1898 tegen Spanje, waardoor deze laatste de eilanden Cuba, Puerto Rico, de Filippijnen en Guam ziet verloren gaan. Dit gebeurt vlak na de officiële sluiting van de “internal frontier” in 1890 (dat is ook het jaar van de laatste slachting onder de indianen van Amerika) en dit conflict, dat vaak als de eerste “imperialistische” oorlog in de geschiedenis van de Verenigde Staten wordt gekwalificeerd, stond aan deze laatste toe om de hand te leggen op meerdere strategische plekken in hun door de Monroe-doctrine opgeëiste invloedssfeer. Deze periode eindigt aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. In 1938 beschikken de Verenigde Staten nog maar over 14 bases buiten hun eigen continentaal territorium (Lutz, 2009, blz. 11): Cuba (Guantanamo), Puerto Rico, Panama, de Maagdeneilanden, Hawaï, Midway, Wake, Guam, de Amerikaanse Samoa-eilanden, de atol Johnston, de Filippijnen, de Aleoeteneilanden en Shanghai, wat niettemin een minder belangrijk territoriale expansie betekent dan die van de Europese koloniale mogendheden.

De expansie van de Amerikaanse militaire bases buiten hun eigen nationaal territorium ging pas echt op grote schaal van start tijdens de allerlaatste jaren van de negentiende eeuw. Reeds vóór deze periode, die door de “opdeling van de wereld” door de grote Europese mogendheden werd gemarkeerd en door – wat ons hier in het bijzonder interesseert – de steile opgang van de belangen van de haute finance2 (in het bijzonder van de groepen van Rockefeller en J. P. Morgan), was de gewapende macht van de Verenigde Staten meer dan honderdmaal buiten haar eigen landsgrenzen opgetreden, wat dan ten nadele van Engeland zou leiden tot het ontstaan van een nieuw hegemoniaal wereldsysteem. De eerste buitenlandse gewapende operaties gebeurden hoofdzakelijk in het Caribisch Gebied (Dominicaanse Republiek in 1798-1800 en in 1814; Cuba in1814-1821 en 1822-1825; Puerto Rico in 1814 en daarna in 1824; Haïti in 1888), Centraal-Amerika (Mexico meer dan een tiental keren tussen 1806 en 1876, daarna tijdens de oorlog van 18461848; Nicaragua in 1850, 1853-1858, 1867 en 1869; Panama in 1856, 1860-1861) en Zuid-Amerika (Argentinië in 1831-1834 en 1852-1853; Peru in 1835-1836; Uruguay De tweede uitbreiding die de vestiging van in 1855, 1858 en 1868; Paraguay in 1859; een netwerk van militaire bases oplevert,

VLAAMS MARXISTISCH TIJDSCHRIFT

Notities over de Amerikaanse militaire bases en effectieven in het buitenland - Rémy Herrera en Joëlle Cicchini

gebeurt in de jaren 1940 met het deelnemen aan de Tweede Wereldoorlog en daarna bij het begin van de Koude Oorlog. Deze fase loopt door tot aan de desintegratie van het Sovjetblok. Voor deze tweede periode wordt het aantal Amerikaanse bases geschat op 1.139 in 1946, op 582 in 1949, op 815 in 1953, op 883 in 1957, op 1.014 in 1967, op 865 in 1975 en op 794 in 1988 (Blaker, 1990). De afloop van de Tweede Wereldoorlog maakt een einde aan het relatief isolationalisme van de Verenigde Staten nu deze de eerste wereldmacht van het kapitalisme zijn geworden en de leiding hebben genomen van een langdurige ideologische oorlog tegen “het communisme”. Na afloop van de Tweede Wereldoorlog hebben de Verenigde Staten al snel begrepen dat ze behalve de “geallieerden” met wie ze de overwinning deelden, er baat bij zouden hebben om de overwonnen landen van de As in economische en strategische steunpunten te transformeren. De Amerikaanse posities – Duitsland en Italië in Europa, Japan in het grensgebied van het Verre Oosten – stonden toe om de strategie van containment ten aanzien van de USSR te verwezenlijken. De Amerikaanse hulp voor de wederopbouw ging gepaard met het aanleggen van talrijke bases in Duitsland en Japan, twee landen die tijdens de hele Koude Oorlog – en zelfs daarna ook nog – hondstrouwe steunpilaren van de Verenigde Staten zouden worden. Hun grondgebied is een militair oefenterrein en tevens een observatiepunt JAARGANG 47 NUMMER 2 I ZOMER 2013

van de “vijand” met een plaatsingsgebied voor Amerikaanse raketten geworden; en de Verenigde Staten gaan daarna voort met het gebruik ervan als steunpunten voor het ontplooien van buitenlandse militaire operaties door de Verenigde Staten zelf ofwel door de NAVO geleid. Het netwerk dat zich na 1945 heeft ontwikkeld en heeft verdicht, verbond deze bezettingsbases met die van door de Geallieerden geïnstalleerd (zoals in het Verenigd Koninkrijk). De andere grote conflicten, waarbij de Verenigde Staten betrokken waren in de tweede helft van de twintigste eeuw, hebben een nieuwe expansie ervan mogelijk gemaakt. Een van de meest moorddadige van die conflicten was de Koreaanse Oorlog. De bezetting door de Verenigde Staten van Zuid-Korea is sinds het staakt-het-vuren van 1953 nooit opgeheven, waardoor de Amerikaanse aanwezigheid in de nabijheid van het Russische Verre Oosten en van China werd bestendigd.4 De belangen van de Verenigde Staten leken tot aan het einde van de twintigste eeuw “gegarandeerd” veilig te zijn gesteld. Maar in 2001, nauwelijks een decennium na het einde van de confrontatiepolitiek met de Sovjet Unie, hebben de aanslagen van 11 september 2001 gezorgd voor een tot dan toe ongekende (behalve dan tijdens de Tweede Wereldoorlog) uitbreiding van het netwerk van Amerikaanse militaire bases in het buitenland. Onder de vlag van de “oorlog tegen het terrorisme”

luidt deze nieuwe expansiegolf een derde periode in waarin we vandaag zijn beland. De dreiging is nu “planetair” geworden. Het netwerk van de Amerikaanse bases moest zich daarom hieraan aanpassen en de reactiedoelmatigheid moest “doeltreffender” worden gemaakt. In een voortaan “unipolair” geworden wereld is deze fase veruit de rijkste aan gebeurtenissen die een trendbreuk in de richting van de gewapende machtsontplooiing van de hegemoniale macht met zich mee heeft gebracht. Door toedoen van de desintegratie van de USSR en door verschillende militaire interventies (waarvan die uitgevoerd onder de vlag van de NAVO in Joegoslavië), zijn de Verenigde Staten op een beslissende manier doorgestoten in de richting van Rusland – en ook van China. In Europa installeerden ze zich in Albanië, Roemenië, Bulgarije … Meestal gebeurde dat officieus dankzij de “vriendschapsbanden” die de uitbreiding van de NAVO heeft mogelijk gemaakt, maar de Verenigde Staten hebben dat nog versterkt door het menigvuldig kunnen gebruik maken van het luchtruim, het mogen landen of het mogen aan wal gaan. Behalve op de Balkan zijn de Amerikanen ook op een opmerkelijke manier in het luchtruim van het Kaspische Zeegebied verschenen, evenals in Azerbaidjan en Kirgizistan – in het eerste geval gaat het om een olie- en gasproducent, in het tweede geval om de strategische noodzaak in verband met de al gedurende een decennium lang gevoerde oorlog in Afghanistan. Deze periode wordt 41 I

eveneens gekenmerkt door een stijgende belangstelling voor Azië. In het Oosten is er de maritieme “omsingeling” van China dat, in een sfeer van verdachtmakingen, de Amerikaanse agressiviteit heeft opgewekt. De omsingeling wordt verzekerd door de bases in de Stille Zuidzee en door nieuw te bouwen bases in Australië. In het Westen wordt de versteviging en de diversificatie van de vestigingen in het Midden-Oosten met name gerealiseerd door het vermenigvuldigen van Amerikaanse bases (en die van bepaalde geallieerden, o.a. Frankrijk) op het Arabisch schiereiland, het gedetailleerd in kaart brengen van de Irakese ruimte die na de oorlog door de bezetting ervan is verworven en door het vestigen er van talrijke bases waarvan men echter niet weet hoeveel er ten slotte zullen openblijven … In Afrika, dat eerst aan de zorgen van de vroegere Britse en Franse koloniale mogendheden was overgelaten, zijn de Verenigde Staten nu ook permanent aanwezig in Djibouti, terwijl ze sinds kort discussiëren over een nieuwe vestiging in het gebied van de Grote Meren.

Tweede deel: Synthese van de statistische gegevens van het U.S. Department of Defense Behalve het feit dat de Verenigde Staten over een zeer uitgesproken overwicht op het gebied van wapens en van militaire technologie beschikken, bezitten ze ook een talrijk leger – het derde in de wereld na dat van China en India. Over het algemeen genomen overtreffen de totale effectieven van de verschillende legerkorpsen van de Verenigde Saten – Army, Navy, Marine Corps, Air Force – inclusief die op het nationale territorium actief zijn (Continental United States, CONUS), de twee miljoen manschappen op het einde van 1990. Dat laatste aantal is duidelijk verminderd na het uiteenvallen van de USSR en het Sovjetblok en die daling duurde tot in 2000 voort, om nog maar 1.340.000 soldaten te tellen. De gebeurtenissen van 11 september 2001 hebben echter deze daling gestopt en vanaf 2002 gaan deze effectieven weer duidelijk de hoogte in en ze overstijgen eind 2010 het aantal van 1.430.000 militairen (zie Figuur 1). Bij dat aantal moeten dan nog de 770.000 burgers (van wie 12.500 buitenlanders) die voor het ministerie van

Defensie van de Verenigde Staten werken, worden geteld. Deze ombuiging is in wezen door de evolutie van het actief militair personeel buiten het nationaal territorium veroorzaakt en het aandeel daarvan in de totale effectieven steeg brutaal door het uitbreken van de oorlogen in Afghanistan en Irak: een stijging van 16,3 procent tot 30,4 procent tussen 2001 en 2003. In de loop van 2007 was dat aandeel al hoger dan 39 procent, wat meer was dan tijdens enig ander moment in de geschiedenis van de Verenigde Staten na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op het hoogtepunt van de Vietnam Oorlog bedroeg deze verhouding niet meer dan 36,0 procent (1967). In 2010, d.w.z. twee jaar na de terugtocht uit Irak en de herontplooiing van de troepen in Afghanistan, bedroeg het militaire personeel dat in het buitenland actief was, nog altijd 34,9 procent, wat meer was dan tijdens de Koreaanse Oorlog (van 30,3 procent in 1950 tot 34,2 procent in 1954) of aan het ultieme einde van de Koude Oorlog (29,8 procent in 1990). De “niet-verdeelde” effectieven bedroegen bijna 12 procent van het totaal van de Amerikaanse militairen in 2010.

Figuur 1. Militaire effectieven van de Verenigde Staten tussen 1991 en 2011: Totale effectieven, militairen in het buitenland en niet-verdeeld personeel (in aantallen militairen)

Bron: U.S. Department of Defense (verschillende jaren). Opmerking: Aan elk van de drie curven is een trend verbonden.

I 42



Het aantal personen dat in de gewapende macht dient en niet de Amerikaanse nationaliteit bezit, is ten andere tussen 2005 en 2020, dus in vijf jaar tijd, van iets meer dan 30.000 tot bijna 60.000 soldaten gestegen.

Het U.S. Department of Defense verspreidt regelmatig gegevens met betrekking tot de bases en de militaire effectieven van de Verenigde Staten. Die hebben we uitgekozen om ze voor de jaren 1991, 2001 en 2011 in de volgende tabellen te synthetiseren.

Tabel 1 toont de regionale spreiding van de bases en de dienovereenkomstige militaire effectieven op grond van de Base Structure Reports voor de drie uitgekozen begrotingsjaren. In 2011 werd het bestaan van minstens 925 tot 930 bases gevestigd in een dertigtal vreemde landen, plus nog

Tabel 1. Geografische spreiding van de Amerikaanse militaire bases voor wat betreft de vijftien belangrijkste landen of territoria in 2011

Land of territorium

Grote bases

Andere bases

Totaal van de bases

Duitsland

147

47

194

Alaska

47

110

167

Hawaï

51

69

120

Japan

95

24

119

Zuid-Korea

61

21

82

Italië (*)

28

24

52

Guam

31

9

40

Puerto Rico

24

9

33

Verenigd Koninkrijk

22

11

33

Portugal

8

13

21

Turkije

8

9

17

België

8

5

13

Bahrein

6

3

9

Nederland

4

4

8

Colombia

0

7

7

Bron: Tabel geconstrueerd door de auteurs door gebruik te maken van de gegevens van het U.S. Department of Defense (verschillende jaren), Base Structure Report for Fiscal Year … (rapport jaar t = gegevens jaar t - 1). Opmerkingen: (*) = gegevens voor het jaar 2001. Het verschil gemaakt naar grootte tussen de “grote bases” en de “andere bases” gebeurde volgens een criterium van de geschatte waarde (in dollars) van de betrokken installaties.

JAARGANG 47 NUMMER 2 I ZOMER 2013

43 I

Tabel 2. Evolutie van de Amerikaanse militaire effectieven naar de grote regio’s

Grote regio’s

1991

2001

2011

1.538.687

1.130.328

1.219.995

Buitenland

447.572

254.788

205.118

Europa

284.939

118.105

80 718

–

151

160

Oost-Azië en Stille Oceaan

104.781

91.670

55.671

Noord-Afrika, Nabije Oosten, Zuid-Azië

35,335

26.878

6 270

296

279

654

19.456

14.015

1.955

61

–

–

1.986.259

1.385.116

1425.113

Territoria van de USA

Vroegere Sovjet Unie

Sub-Sahara Afrika Westerse wereld Antarctica �Hele wereld

Bron: Tabel door de auteurs geconstrueerd op basis van gegevens verstrekt door het U.S. Department of Defense (verschillende jaren), Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country “309A” (rapport jaar t = gegeven jaar t op 30 september). Opmerking: – = geen gegevens beschikbaar (of onbestaande). eens een tiental in “niet-continentale” territoria die aan de Verenigde Staten toebehoren, officieel door het ministerie van Defensie erkend. Noch Afghanistan, noch Irak staan op deze lijst vermeld. De laagste schattingen van het aantal installaties die door de Amerikaanse troepen worden gebruikt tijdens de oorlogen die in deze twee landen worden gevoerd (rond de 70 in totaal)5, verleiden ons echter tot de beschouwing dat er stricto sensu een mondiaal netwerk van ongeveer 1.000 militaire bases moet bestaan, d.w.z. een aantal dat bijna even hoog is als tijdens de fase van de maximale uitbreiding van de oorlogshandelingen in Vietnam. We mogen derhalve dienaangaande ook nog opmerken dat de Verenigde Staten respectievelijk twee eigen territoria van ongeveer 1.000 km2 bezitten waarop hun installaties zijn gevestigd: een beetje minder dan 50 km2 in Japan en 943 km2 op Groenland (dat afhankelijk is van Denemarken). De

I 44

gebouwen van de bases gevestigd op de overzeese territoria zijn voor 100 procent in eigendom op Hawaï, Guam, Johnston, de Noordelijke Marianeneilanden, de Maagdeneilanden, Wake, de Marshalleilanden en Puerto Rico. Het statuut van de gebouwen gelokaliseerd in het buitenland is zeer verschillend, gaande van 100 procent in eigendom (zoals op Cuba, op de Bahamas, te Djibouti, op Diego Garcia, op IJsland, in Kenia, op de Nederlandse Antillen en op Sint-Helena), bijna 100 procent (in Colombia, Peru, Spanje, Portugal) of grotendeels (88 procent in Turkije, 75 procent in Zuid-Korea, 67 procent in Egypte, 54 procent in Singapore, 52 procent op Bahrein of in België) tot 100 procent gehuurd (zoals in de Verenigde Arabische Emiraten) of voor 100 procent bezet (in Koeweit), tot en met de gemengde formules (83 procent in eigendom en 17 procent gehuurd in Australië; respectievelijk eigendom, huur en bezetting voor 51 procent, 6 procent en 43 procent in het Verenigd Koninkrijk.)

Gebaseerd op de documenten “309A” onder de titel Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country en driemaandelijks gepubliceerd (in maart, juni, september en december) door het Department of Defense, geeft Tabel 2 de evolutie tot 30 september 1991, 2001 en 2011 van de Amerikaanse militaire effectieven volgens hun territoriale spreiding gedetailleerd weer. Behalve dat ze relatief incompleet zijn (men mist bijvoorbeeld bepaalde Afrikaanse landen met een strategische positie, zoals Somalië, de Centraal Afrikaanse Republiek, Burkina Faso, Malawi of Mauritius), kunnen de hier verstrekte inlichtingen niet worden geanalyseerd zonder de Amerikaanse troepen die direct bij de conflicten in Irak en Afghanistan zijn betrokken, eraan toe te voegen. Deze laatste troepen zijn hier in Tabel 3 gepresenteerd. Ze zijn inderdaad afzonderlijk berekend in een toegevoegd document dat slechts vanaf 2004 door het ministerie van Defensie ter beschikking van het publiek wordt gesteld



Tabel 3. Amerikaanse militairen officieel betrokken in de oorlogen van Afghanistan en Irak tussen december 2002 en december 2011

Irak (OIF / OND)

Afghanistan (OEF)

0

n.g.

Maart 2003

269.363

n.g.

Juni 2003

237.235

n.g.

September 2003

183.002

n.g.

December 2003

167.329

n.g.

Maart 2004

211.028

n.g.

Juni 2004

190.949

n.g.

September 2004

170.647

n.g.

December 2004

202.100

19.200

Maart 2005

182.500

21.200

Juni 2005

169.200

19.500

September 2005

192.600

19.500

December 2005

207.000

20.400

Maart 2006

170.700

23.200

Juni 2006

165.700

23.300

September 2006

185.500

21.500

December 2006

164.700

22.200

Maart 2007

183.400

23.500

Juni 2007

202.100

24.800

September 2007

218.500

25.240

December 2007

196.600

25.700

Maart 2008

195.000

31.100

Juni 2008

183.100

31.700

September 2008

190.400

32.300

December 2008

178.300

31.400

Maart 2009

174.200

41.300

December 2002


45 I

Juni 2009

171.500

59.000

September 2009

164 100

66.400

December 2009

151.000

71.000

Maart 2010

140.100

87.300

Juni 2010

80.650

95.800

September 2010

96.200

105.900

December 2010

85.600

103.700

Maart 2011

92.800

111.000

Juni 2011

91.700

111.700

September 2011

92.200

109.200

December 2011

49.800

102.200

Bron: Gemaakt op grond van gegevens verstrekt door het U.S. Department of Defense (verschillende jaren) Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country (309A). Opmerkingen: OIF = Operation Iraqi Freedom in Irak (vanaf maart 2003); OEF = Operation Enduring Freedom in Afghanistan (vanaf december 2004); OND = Operation New Dawn in Irak (vanaf september 2010).

en dat “Deployments (not complete)” heet. Het registreert de militaire effectieven die in het kader van de operaties Iraqi Freedom (OIF, te tellen vanaf maart 2003) zijn ontplooid, daarna van New Dawn (OND, vanaf september 2010) in Irak en Enduring Freedom (OEF, vanaf december 2004 enkel) in Afghanistan. Een eerste schatting van de totale effectieven van het Amerikaanse leger verspreid over de wereld op 30 september 2011 wordt verkregen door de 201.167 militairen gestationeerd op de territoria buiten Continental United States op te tellen bij de 205.118 anderen aanwezig in de vreemde landen, hier inbegrepen de 59.680 “undistributed” ofwel de niet-verdeelden (in transit of op oefening), de troepen betrokken bij de oorlogen van Irak (92.200 militairen) en van Afghanistan (109.200 bijkomende personen), dat is meer dan een half miljoen soldaten: 548.105 soldaten om precies te zijn. We zullen echter aantonen dat deze cijfers, zoals die trouwens van de

I 46

Base Structure Reports, moeten worden de militaire coup die President M. Zelaya bijgesteld in de hoogte. in juni 2009 omverwierp. Voor wat de andere territoria betreft is het aantal militaire Derde Deel: De belangrijkste installaties beslist onderschat: bijvoorbeeld beperkingen van de officiële voor Koeweit (slechts een enkele basis statistische gegevens vermeld), voor Colombia (officieel zeven vestigingen van “kleine omvang”) of voor De gegevens verzameld in de Base Struc- Turkije (met acht belangrijke bases, plus ture Reports van het U.S. Department of negen “secundaire” bases). Daarbij worden Defense (zie Tabel 1) onderschatten duide- bepaalde landen die eveneens militaire balijk het aantal Amerikaanse bases omwille ses van de Verenigde Staten herbergen, niet van meerdere redenen. In de eerste plaats in de officiële documenten vermeld, o.a. Isontbreken voor talrijke landen de statisti- raël (tenminste vijf grote bases zouden er sche gegevens, daar slechts die voor een in activiteit zijn), de Filippijnen (waar de veertigtal onafhankelijke staten werden Amerikaanse soldaten verspreid zijn over berekend. Citeren we slechts bij wijze van ten minste twee bases die nog altijd niet hevoorbeeld voor het jaar 2010 het geval van lemaal zijn ontruimd) of in de landen van Italië dat nochtans op zijn minst 50 Ame- de ex-USSR (Johnson, 2010). rikaanse bases telt, van Cuba waar de basis van Guantanamo sinds 2001 dient voor Als men bijgevolg de elementaire corhet vasthouden van meerdere honderden recties op grond van een minimalistische gevangenen van de oorlog in Afghani- hypothese heeft uitgevoerd (door de intestan, ook is er nog Honduras waarvan de gratie van enkel de al vermelde installaties belangrijke basis van de US Air Force te gebruikt door de legers in Afghanistan en Palmerola (Soto Cano) wordt meegeteld en in Irak die in totaal vandaag rond de 180 die nochtans operationeel was tijdens en na moeten bedragen (Best en Vine, 2009), dan VLAAMS MARXISTISCH TIJDSCHRIFT


komen we op een algemeen totaal van de Amerikaanse bases in het buitenland op meer dan 1.150 in 2011; d.w.z. dat is meer dan tijdens het absolute toppunt (in 1946) genoteerd op het einde van de Tweede Wereldoorlog. Op een gelijkaardige wijze zouden herberekeningen wenselijk zijn om de werkelijkheid in overeenstemming te brengen met de effectieven zoals die in de Active Duty Military Personnel Strengths worden opgegeven. Hier gaat het dan speciaal om de militairen (of burgers die afhangen van de geheime diensten) die betrokken zijn bij geheime operaties, met name die onder de vlag van de operaties New Dawn en Enduring Freedom effectief worden ingezet, maar die niet in de effectieven van de Deployments worden opgenomen, noch worden opgenomen onder diegenen die op het territorium van Irak en Afghanistan aanwezig zijn. Sommigen onder hen zijn blijkbaar wel geteld bij het personeel dat “niet verdeeld” is (bijna 60.000 personen in 2011) of bij de zogenaamde “actieve” onderdelen van militairen die zijn “ingezet vanuit andere lokalisaties” (zoals Duitsland, Italië, Japan en het Verenigd Koninkrijk) – maar ongetwijfeld zijn niet

allen meegerekend … Heel wat specialisten hebben inderdaad gewezen op het bestaan van “geheime bases” van het Amerikaanse leger en van de geheime diensten waarvan het aantal moeilijk is te bepalen.6 Rekening houdende met deze moeilijkheid zullen we kiezen voor een bijkomende aanpassing ten aanzien van de buiten de eigenlijke effectieven van het Amerikaanse leger om ingezette privépersonen die de acties van de eersten ondersteunen. Zoals we vroeger al elders hebben kunnen aantonen (Cicchini en Herrera, 2008), zijn de militaire privéfirma’s er vandaag in geslaagd om zich als onontbeerlijke actoren op alle plekken van grote conflicten in de wereld op te dringen, inbegrepen aan de regering van de Verenigde Staten zelf die hun belangrijkste klant zijn geworden. Verschillende honderden bedrijven in deze sector zouden op dit moment samen een jaarlijkse omzet boeken dat hoger ligt dan 100 miljard dollar – waarvan meer dan de helft alleen al van contracten van het Pentagon afkomstig zou zijn. Om hier slechts enkele van de belangrijkste firma’s van Amerikaanse nationaliteit te citeren: Military Professional Resources Inc. (MPRI), Kellogg, Brown and Root

(KBR), Blackwater USA – is nu Xe Services geworden na enkele betreurenswaardige “incidenten” in Irak –, Control Risks, DynCorp, Vinnell, Pacific Architects and Engineers, Custer & Battle, Science Applications International Corp., California Analysis Center, ArmorGroup, Kroll, Nearest Security Services, Logicon, SY Coleman, Titan, enz. Deze militaire privébedrijven verstrekken aldus aan de overheid steeds vaker technische diensten met betrekking tot defensie door de regeringstroepen te assisteren of aan te vullen. Ze bouwen en onderhouden militaire installaties; beschermen strategische punten; verzorgen de logistiek en organisatie van de levensmiddelenvoorziening, van brandstoffen, van materieel en munitie; ze trainen troepen, verzorgen gevechtssimulaties en vorming; geven inlichtingen; doen public relations … Deze diensten gaan zelfs zo ver om gespecialiseerd veiligheidspersoneel ter beschikking te stellen: consulenten en militaire raadgevers, lijfwachten, ondervragers en tolken, zelfs hele bataljons huurlingen die op directe wijze aan de gevechten meedoen. Aldus kan de staat toestemming verlenen aan de privébedrijven om legerafdelingen

Figuur 2. Effectieven van het Amerikaanse leger en van de militaire privéfirma’s in Irak in 2008 (in aantallen personen)

Bron: Figuur gerealiseerd op basis van gegevens van het U.S. Department of Defense (2008).


47 I

Figuur 3. Effectieven van het Amerikaanse leger en van de militaire privéfirma’s in Afghanistan in 2009 (in aantallen personen)

Bron: Figuur gerealiseerd op basis van gegevens verstrekt door het U.S. Department of Defense (2008).

Figuur 4. Effectieven van het Amerikaanse leger en van de militaire privéfirma’s in Irak tussen 2003 en 2011 (in aantallen personen)

Bron: Figuur geraliseerd op basis van gegevens verstrekt door het U.S. Department of Defense (2008).

I 48



in het buitenland te trainen of om aan hen veiligheidstaken toe te vertrouwen, wat uitzicht biedt op een “buitenlandse politiek bij procuratie” (Avant, 2005).7 De huidige oorlogen die in Irak en Afghanistan worden gevoerd, vormen de frappante voorbeelden van de ontplooiing door deze privébedrijven van activiteiten welke door de Amerikaanse regering werden veralgemeend. Deze twee landen zijn ook het bevoorrechte actieterrein van de “nieuwe oorlogsmarkt”, hier hoofdzakelijk voor huurlingen belast met tactische opdrachten. In het begin van de lente van 2007 erkende de minister van Defensie de aanwezigheid van 300 firma’s van alle nationaliteiten die alleen al op het Irakese grondgebied ongeveer 126.000 personen inzetten (New York Times, 2007). Maar het aantal agenten gemobiliseerd door de militaire privéfirma’s zou 186.000 voor Irak (cijfers beschikbaar voor het jaar 2008) en bijna 110.000 in Afghanistan (in 2009) kunnen bedragen (Herrera, 2010a). Als de schattingen voor de twee beschouwde jaren betrouwbaar zijn, dan zijn

de totale effectieven van de door de militaire privéfirma’s tewerkgestelde agenten groter dan die van zowel de gewapende macht van de Verenigde Staten in Irak als van die ingezet in Afghanistan. De huurlingen (d.w.z. de agenten die direct aan de strijd deelnemen) van Amerikaanse nationaliteit betrokken bij het conflict in Irak zouden zelfs talrijker zijn dan hun landgenoten die in de korpsen van de Marines, van de Navy en van de Air Force dienden (zie Figuur 2), terwijl het aantal dat in 2009 bij de oorlog in Afghanistan was betrokken, het aantal van de Amerikaanse soldaten in de luchtmacht en bij de marine zou overtreffen (zie Figuur 3). In Irak zou deze aangroei zich reeds tijdens de tweede semester van 2008 hebben voltrokken wegens de geleidelijke terugtrekking uit dat land en de herontplooiing van de troepen in Afghanistan (zie Figuur 4). Ten slotte brengt Figuur 5 twee mogelijke aanpassingen aan. Ze betrekken bij de berekeningen van de Amerikaanse militaire effectieven die actief in het buitenland zijn, ook het personeel van de militaire privéfirma’s ingezet voor de oorlogsinspanningen

in Irak en Afghanistan (een lage hypothese [vertegenwoordigd door de drempel van 2011’]) ofwel voor die in de hele wereld (hoge hypothese [de drempel 2011’’]), door gemiddeld een aantal van 100 privéagenten te nemen die werken op elk van de 930 militaire bases gevestigd buiten Irak en Afghanistan en die door het ministerie van Defensie officieel erkend zijn. Volgens de eerste hypothese komen we dan uit op ongeveer 843.200 personen in totaal, hetgeen een vergelijkbaar niveau is met dat van uit de tijd van de interventie in Vietnam (tussen de 832.364 in 1965 en 875.432 in 1970 militairen ingezet overzee). Volgens de tweede hypothese zouden we dan uitkomen op meer dan 935.700 betrokken personen voor hetzelfde jaar 2011; dat aantal ligt boven het historische record van na de Tweede Wereldoorlog (927.851 Amerikaanse soldaten waren naar het buitenland uitgestuurd).

Vierde deel: De militaire bases van de strategisch geallieerden van het Noorden

Figuur 5. Militaire effectieven van de Verenigde Staten buiten het nationale continentale territorium tussen 1950 en 2011 – Inclusief de hypothetische effectieven van de agenten van de militaire privéfirma’s in 2010 (in aantallen personen)

Bron: Figuur geconstrueerd door de auteurs op basis van gegevens verstrekt door het U.S. Department of Defense (verschillende jaren), Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country “309A”. Opmerkingen: 2011’ = 2011 + effectieven van agenten van de militaire privéfirma’s in Irak en Afghanistan; 2011’’ = hypothetische effectieven van de agenten van militaire privéfirma’s actief in de wereld. JAARGANG 47 NUMMER 2 I ZOMER 2013

49 I

o.a. de basis van Souda Bay en Kreta), Denemarken (dankzij het territorium van Groenland) of Nederland (dat meerdere Caribische dependances bezit, waaronder Aruba, Curaçao en de andere eilanden van de Nederlandse Antillen zoals Bonaire, Saba, Sint-Eustachius en het zuidelijk deel van Sint-Maarten, die samen de Caribische Zee van het noorden van de kust van Venezuela tot aan het oosten in Puerto Rico afgrendelen).

Een cruciaal punt moet hier nog worden aangesneden, nl. dat van de bases of de militaire faciliteiten die de strategische geallieerden van de Verenigde Staten bezitten en aan deze laatsten ter beschikking worden gesteld, met name in het kader van operaties van de NAVO of bij toepassing van andere verdragen, zoals die met Australië en Nieuw-Zeeland zijn ondertekend. In dat kader is het Verenigd Koninkrijk een lidstaat van de Europese Unie die zelf over een netwerk van installaties over de totaliteit van de wereld beschikt en het engste in het bewapende dispositief van de Verenigde Staten geïntegreerd is. De Britse permanent joint operating bases zijn op hoogst belangrijke strategische plekken gesitueerd: aan de westelijke en de oostelijke uiteinden van de Middellandse Zee (Gibraltar en Cyprus), in de Zuid-Atlantische Oceaan in de nabijheid van de Straat van Magellaan (op de Falklandeilanden) en in het midden van de Indische Oceaan (op Diego Garcia). Dit netwerk wordt gecompleteerd door de basis van de Royal Air Force op het eiland Ascension in de Atlantische Oceaan, en door de installaties in Singapore die ter beschikking worden gesteld door de lokale regering van Singapore aan de gewapende macht van het Verenigd Koninkrijk en zijn bondgenoten (European Parliament, 2009). De militaire basis van het Verenigd Koninkrijk die veruit de meeste soldaten herbergt (met een effectief van bijna 3.000 permanent gestationeerde soldaten op een totaal van 7.500 betrokken bij missies) ,is die van Cyprus.

wereldschaal (Ministère de la Défense et des anciens combattants, 2011) volgens drie types van ontplooiing: de zogenaamde strijdmacht van de “soevereiniteit” bestaande uit 8.750 soldaten is evenwichtig over de ultraperiferische regio’s of territoria behorende aan Frankrijk (Guyana Réunion en Mayotte, Nieuw-Caledonië, de Antillen, Polynesië) verspreid; de “forces de présence” die 5.750 soldaten tellen, zijn in Afrika (vooral te Djibouti, maar ook in Senegal en Gabon), in de maritieme zones van de Indische Oceaan en de Stille Oceaan en, sinds kort (einde 2009), ook op het Arabisch schiereiland (Verenigde Arabische Emiraten) gestationeerd; ten slotte zijn er de 9.000 soldaten bestemd voor de “buitenlandse operaties” uitgevoerd op nationaal (Tjaad, Ivoorkust, de Golf van Guinee, Centraal Afrikaanse Republiek) of multinationaal initiatief (ex-Joegoslavië, de Somalische kust, Libanon, Centraal Azië, Haïti). Het geheel van het militaire controledispositief dat door Frankrijk is opgericht, is via een horizontale kring die de hele omtrek van de aarde omspant, georganiseerd.

Zonder over een netwerk van de omvang van dat van het Verenigd Koninkrijk of van Frankrijk te beschikken, bieden verschillende andere Europese landen aan de Verenigde Staten en aan de NAVO ook steunpunten aan dankzij hun verschillende overzeese territoria of ultraperiferische regio’s die van hen afhangen, zoals Portugal (de Azoren en Madeira), Spanje (met de Kanarische eilanden, de enclaves Ceuta en Melilla), Italië (met de Pelagische eilanden, De Franse legers mobiliseren meer dan waartoe Lampedusa behoort, gelegen tus23.000 soldaten voor de operaties op sen Malta en Tunesië), Griekenland (met I 50

Aan het andere uiteinde van de wereld spelen Australië en Nieuw-Zeeland (in het kader van de ANZUS) ook een sleutelrol. Met de uitbreiding van de Amerikaanse bases in de richting van Azië is Australië een fundamentele bondgenoot geworden. Zijn invloedssfeer strekt zich uit tot de Aziatische kant van de Stille Oceaan (Papoea-NieuwGuinea, de Salomoneilanden, Vanuatu, de Fidji-eilanden, Tuvalu, Nauru, Kiribati en daarbij ook nog de Koraalzee, Norfolk en Lord Howe, en enkele dependances in de Indische Oceaan), evenals in Zuid-OostAzië met Oost-Timor. De aanvaarding van deze zone door de andere landen van de triade sluit geen rivaliteiten en spanningen uit – met name met Frankrijk dat bezitting in de regio heeft, of met het Verenigd Koninkrijk dat invloed over zijn vroegere koloniën heeft bewaard. Deze missie van “regionale politieagent” werd in partnerschap met Nieuw-Zeeland verzekerd, hoewel dat laatste zelf belangen heeft die zich eerder in Polynesië uitstrekken (Samoa, Tonga, de Cookeilanden, Niue, Tokelau). De Verenigde Staten overkoepelen het geheel door middel van een cirkel van bases gaande van Hawaï naar de atollen van Johnston, Wake en Midway die onder militair bestuur staan, en de Line-eilanden dank zij de controle over Palau, Guam, de federatie van Micronesië, de Commonwealth van de Noordelijke Marianeneilanden en de Amerikaanse Samoa-eilanden. De Verenigde Staten hebben op Australische bodem meerdere bases waarvan de locaties als top secret te boek staan – inclusief het aantal aanwezige soldaten –, en ze bezitten eveneens een elektronisch afluistercentrum te Pine Gap in de nabijheid van Alice Springs. Het is bij Sterling Bay en te Darwin dat vandaag hun onderzeeërs aanmeren. De laatste gemeenschappelijk uitgevoerde oefeningen met de Australian Defense Force gebeurden in de Koraal Zee buiten de kust van Queensland. De strategische belangen van Australië die VLAAMS MARXISTISCH TIJDSCHRIFT


zich uitstrekken over een driehoek gaande van Pakistan-Indië tot Russisch Siberië, China, Japan en de Stille Oceaan, zijn vandaag duidelijk onderworpen aan die van de Verenigde Staten – het doel van dit alles is hier om klaar te staan bij een eventuele interventie onder leiding van een Amerikaans commando in Azië. Is het soms nog nodig om te wijzen op het feit dat het imperialisme actueel is gebleven?

Conclusie Deze feiten – het bestaan op wereldschaal van een netwerk van bases die consequent worden voorzien van militaire effectieven en dito uitrusting door de Verenigde Staten en hun belangrijkste geallieerden uit het Noorden – worden in het algemeen “verwaarloosd” of vergeten in de analyses van de academische verslagen over de Noord-Zuid verhoudingen, in het bijzonder als ze zich bezighouden met de handelsbetrekkingen en de internationale monetaire problemen (bijvoorbeeld rond de vrijhandelsverdragen of de “monetaire oorlogen”). Het lijkt ons ten andere noodzakelijk om rekening te houden met het feit dat het wetenschappelijke vertoog zinvol is. Wat ook hun discipline moge zijn, toch kunnen de onderzoekers uit het Noorden zich inderdaad moeilijk aan de evidentie onttrekken dat de landen, of de groepen van landen, die onder de militaire leiding van de Verenigde Staten staan, zich vandaag nog steeds als “imperialistische” grootmachten gedragen wanneer ze zich buiten hun nationale grenzen – en op heel wat andere plaatsen – bewegen. Dat heeft tot gevolg dat een reeks sterke vervormingen in de studies binnensluipen die over JAARGANG 47 NUMMER 2 I ZOMER 2013

de prestaties van de samenlevingen en de economieën van het Noorden worden gemaakt – en dat tot in de opvattingen die over de democratie worden gegeven. Het is dan gezien deze voorwaarden en in een wereld waarin de niveaus van contradicties ingewikkelder worden, ook niet zo verwonderlijk dat dit een van de meest dramatische effecten van de systeemcrisis is, en dat we dientengevolge de confrontatie tussen de landen van het centrum en de landen van de periferieën hier benadrukken. De prioriteit is vandaag om te verkennen, te discussiëren en nieuwe anticrisismaatregelen (indien mogelijk op democratische wijze) te nemen. Moet hierbij niet dringend prioriteit worden verleend aan het stopzetten van het raderwerk van de agressies ten aanzien van de landen in het Zuiden en aan de “regulering” van het kapitalistisch wereldsysteem door middel van oorlog? Is het niet de hoogste tijd om een breed publiek debat te openen over de motieven en de legitimiteit van de massale aanwezigheid van militaire bases en effectieven van de Verenigde Staten – en hun bondgenoten – buiten het eigen nationale territorium? Bibliografie: Avant, D.D. (2005) The Market for Force. The Consequences of Privitazing Security, Cambridge: Cambridge University Press. Best, C. et D. Vine (2009) Island of Shame: The Secret History of the U.S. Military Base on Diego Garcia, Princeton: Princeton University Press. Blaker, J.R. (1990), United States Overseas Basing, New York: Praeger. Brzezinski, Z. (1997) The Grand Chessboard, New York: Basic Books.

Cicchini, J. et R. Herrera (2008) ‘Sociétés militaires privées: la Guerre par procuration? Le cas de la guerre d’Irak’, Recherches internationales, nr. 82, blz. 9-26. Colonomos, A. (2009) Le pari de la guerre, Parijs: Denoël. European Parliament (2009) The Status and Location of the Military Installations of the Member States of the European Union and their Potential Role for the European Security and Defence Policy, Briefing Paper, Policy Department External Policies, Directorate General External Policies of the Union, Brussel, februari. Ganser, D. (2007) Les armées secrètes de l’OTAN, Parijs: Éditions Demi-Lune. Gerson, J. et B. Birchard (1991) The Sun Never Sets…, Boston, South End Press. Herrera, R. (2010a) Un autre capitalisme n’est pas possible, Parijs: Syllepse. – (2010b) Les Avancées révolutionnaires en Amérique latine, Lyon: Parangon. – (1994) Statistics on Military Expenditure in Developing Countries, Éditions du Centre de Développement de l’OCDE, Parijs, juni. Johnson, C. (2010) Dismantling the Empire – America’s Last Best Hope, New York: Metropolitan Books, Henry Holt and Co. – (2004) The Sorrows of Empire: Militarism, Secrecy, and the End of the Republic, New York: Metropolitan Books, Henry Holt and Co. Lutz, C. (2009) Bases, Empire, and Global Response – The Global Struggle Against the U.S. Posts, Londen: Pluto Press. Ministère de la Défense et des anciens combattants (2011) Annuaire statistique de la défense 2010-2011, Parijs: Direction des Affaires financières, april. New York Times (2007) ‘Death Toll for Contractors Reaches New High in Iraq’, 19 mei. Renou, X. (2005) La privatisation de la violence, Marseille: Agone. Schumacher, G. (2006) A Bloody Business: America’s War Zone Contractors and the Occupation of Iraq, St. Paul, MN: Zenith Press. U.S. Department of Defense (verschillende jaargangen) Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country (309A), Washington D.C. – (verschillende jaargangen) Base Structure Report, Washington D.C.

(Vertaling: André Mommen) 51 I

Noten: 1

Over deze problemen die verband houden met de statistische gegevens over de militaire uitgaven, zie Herrera (1994). 2 Voor een definitie van de uitdrukking “haute finance” of “high finance”, zie Herrera (2010a), hoofdstuk 5. 3 Voor details met betrekking tot Latijns Amerika en de Cariben, zie Herrera (2010b) en de daar weergegeven bijlagen 1, 2 en 3. 4 Brzezinski (1997) onderstreept dit in dithyrambische termen en zonder enige afstand te nemen over de suprematie van de Verenigde Staten over alle oceanen, evenals de gewapende aanwezigheid aan de twee uiteinden van Eurazië en in het zuiden door de controle over de Perzische Golf. 5 Best en Vine (2009) schatten dat er minimaal 16 bases in Afghanistan zijn en 55 in Irak. 6 Zie voor de bestudeerde periode bijvoorbeeld: Gerson en Birchard (1991), Ganser (2007) of ook Colonomos (2009). 7 Zie ook: Renou (2005).

I 52



Bijlagen: Tabel *: De territoriale spreiding van de Amerikaanse militaire bases

Land of territorium

Grote bases

Andere bases

Totaal aantal bases

Alaska 1991

13

-

13

2001

41

121

162

2011

47

110

157

Amerikaanse Samoa-eilanden 1991

-

-

-

2001

0

1

1

2011

1

-

1

Guam 1991

6

-

6

2001

20

4

24

2011

31

9

40

Hawaï 1991

18

-

18

2001

31

53

84

2011

51

69

120

Johnston 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

1

0

1

Maagdeneilanden 1991

-

-

-

2001

1

5

6

2011

3

3

6

Noordelijke Marianen 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

3

1

4

Puerto Rico 1991

3

-

3

2001

16

35

51

2011

24

9

33

-

-

-

Wake Island 1991


53 I

I 54

2001

1

0

1

2011

1

0

1

Antigua 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

1

0

1

Aruba 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

0

1

1

Australië 1991

1

-

1

2001

1

3

4

2011

0

3

3

Bahamas 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

3

3

6

Bahrein 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

6

3

9

België 1991

2

-

2

2001

9

11

20

2011

8

5

13

Bermudas 1991

1

-

1

2001

-

-

-

2011

-

-

-

Canada 1991

1

-

1

2001

0

1

1

2011

0

2

2

Colombia 1991

-

-

-

2001

0

5

5

2011

0

7

7



Cuba 1991

1

-

1

2001

2

0

2

2011

-

-

-

Curaçao 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

1

0

1

Denemarken 1991

-

-

-

2001

1

2

3

2011

-

-

-

Diego Garcia 1991

1

-

1

2001

-

-

-

2011

1

-

1

Djibouti 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

1

-

1

Duitsland 1991

47

-

47

2001

255

71

326

2011

147

47

194

Egypte 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

1

1

2

Filippijnen 1991

6

-

6

2001

-

-

-

2011

-

-

-

Frankrijk 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

1

0

1

Griekenland 1991

3

-

3

2001

2

1

3


55 I

I 56

2011

4

2

6

Groenland 1991

2

-

2

2001

1

0

1

2011

1

0

1

Honduras 1991

-

-

-

2001

0

1

1

2011

-

-

-

Hong Kong 1991

-

-

-

2001

0

1

1

2011

0

1

1

IJsland 1991

1

-

1

2001

1

0

1

2011

1

0

1

Indonesië 1991

-

-

-

2001

0

1

1

2011

1

-

1

Italië 1991

7

-

7

2001

28

24

52

2011

-

-

-

Japan 1991

16

-

16

2001

48

27

75

2011

95

24

119

Kenia 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

2

-

2

Koewiet 1991

-

-

-

2001

-

-

-

2011

0

1

1

Kwajelein 1991

1

-

1



2001

1

0

1

2011

-

-

-

Luxemburg 1991

-

-

-

2001

2

1

3

2011

-

-

-

Nederland 1991

1

-

1

2001

8

5

13

2011

4

4

8

Nieuw-Zeeland 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

-

-

-

Noorwegen 1991

-

-

-

2001

1

6

7

2011

0

3

3

Oman 1991

-

-

-

2001

3

0

3

2011

4

-

4

Oostenrijk 1991

-

-

-

2001

0

1

1

2011

-

-

-

Panama 1991

4

-

4

2001

-

-

-

2011

-

-

-

Peru 1991

-

-

-

2001

0

3

3

2011

1

1

2

Portugal 1991

1

-

1

2001

8

13

21

2011

8

13

21


57 I

Qatar 1991

-

-

-

2001

8

1

9

2011

-

-

-

Sint-Helena 1991

-

-

-

2001

1

0

1

2011

1

0

1

Singapaore 1991

-

-

-

2001

2

0

2

2011

1

1

2

Spanje 1991

3

-

3

2001

3

3

6

2011

2

3

5

Turkije 1991

5

-

5

2001

9

9

18

2011

8

9

17

Venezuela 1991

-

-

-

2001

0

2

2

2011

-

-

-

Vereniogd Koninkrijk 1991

17

-

17

2001

24

28

52

2011

22

11

33

Verenigde Arab. Emir. 1991

-

-

-

2001

0

1

1

2011

2

1

3

Zuid-Korea 1991

15

-

15

2001

77

24

101

61basis van gegevens verstrekt door 21 het U.S. Department of Defense 82 (verschillende Bron: Tabel geconstrueerd2011 door de de auteurs op jaargangen), Base Structure Report for Fiscal Year (rapport jaar t = gegevens jaar t – 1). Opmerkingen: – = geen gegevens beschikbaar. Het verschil gemaakt naar grootte tussen de “grote bases” en de “andere bases” gebeurde volgens een criterium van de geschatte waarde (in dollars) van de betrokken installaties.

I 58



Tabel **: Evolutie van de Amerikaanse militaire effectieven naar territoriale verdeling

1991

Grote regio’s Subtotaal van Amerikaanse teritoria

2001

2011

1.538.687

1.130.328

1.219.955

22.574

15.802

21.491

-

-

1

35

-

-

Guam

7.147

3.322

4.167

Hawaï

44.092

34.322

42.371

136

33

-

Maagdeneilanden

1

6

2

Marshalleilanden

79

2.796

-

Midway-eilanden

9

-

-

Alaska Amerikaanse Samoa-eilanden Gefedereerde Staten van Micronesië

Johnston Atol

Noordelijke Marianeneilanden

1

Palau

13

-

-

3.592

-

181

Trust territory of the Pacific Islands (i)

-

25

-

Wake-eilanden

7

-

4

52.924

23.943

50.998

191.730

98.201

81.951

1.216.348

951.878

1.018.828

284.939

118.105

80.718

32

4

8

2.347

1.578

1.205

-

3.116

9

Bulgarije

12

11

14

Cyprus

12

30

12

Denemarken

64

28

16

203.423

70.998

53.766

-

7

7

Puerto Rico

In transit Op zee Continental US (CONUS) Subtotaal Europa Albanië België Bosnië-Herzegovina

Duitsland Estland JAARGANG 47 NUMMER 2 I ZOMER 2013

59 I

Finland

17

15

13

Frankrijk

81

71

68

Gibraltar

2

5

5

1.375

506

382

Groenland

163

153

142

Hongarije

16

29

62

Ierland

8

7

8

IJsland

3.209

1.743

12

13.389

11.704

10.801

22

-

-

Kroatië

-

1

Letland

-

3

7

Litouwen

-

4

6

Luxemburg

11

10

6

Macedonië

-

351

12

Malta

6

5

9

2.635

676

405

225

83

86

-

24

18

19

17

35

2.031

1.005

723

-

16

15

11

20

28

Servië (met Kosovo)

-

5.679

21

Slovakije

-

1

10

Slovenië

-

11

9

6.166

1.990

1.479

16

-

-

6.342

2.153

1.491

Griekenland

Italië Joegoeslavië

Nederland Noorwegen Oostenrijk Polen Portugal Republiek Tsjechië Roemenië

Spanje Tsjechoslovakije Turkije

I 60



Vatikaanstad

6

-

-

23.442

11.318

9.382

Zweden

14

12

10

Zwitserland

29

19

20

19.758

4.703

416

-

151

160

Armenië

-

2

8

Azerbaidjan

-

8

11

Belarus

-

1

-

Georgië

-

5

30

Kazachstan

-

10

12

Kirghizistan

-

8

7

Moldavië

-

3

4

Oekraïne

-

10

28

Oezbekistan

-

3

6

Rusland

-

93

43

Tadjikistan

-

1

6

Turkmenistan

-

7

5

104.781

91.670

55.671

707

803

198

10

10

11

Cambodja

-

4

12

Fidji

2

2

2

Verenigd Koninkrijk

Op zee Subtotaal voor de ex-USSR

Subtotaal voor Oost-Azië en de Stille Oceaan Australië Birma

Filippijnen

7.761

142

Hong Kong

31

35

-

Indonesië (ii)

40

43

29

44.566

40.217

39.222

Laos

12

3

7

Maleisië

20

18

15

Japan


61 I

Marshalleilanden

-

-

17

58

6

10

40.062

37.605

-

Singapore

68

160

163

Thailand

111

113

142

Vietnam

-

16

18

33

57

76

11.300

12.578

15.599

35.335

26.878

6.270

-

-

0

Algerije

11

8

12

Bahrein

255

2.065

2.142

15

8

10

Diego Garcia

1.320

590

292

Egypte

1.135

500

251

29

18

32

-

1

0

Israël

438

35

27

Jemen

12

3

17

Jordanië

18

18

39

Koeweit

24

4.208

0

Libanon

1

3

5

Libië

-

-

1

40

16

17

Nepal

7

6

12

Oman

26

673

13

Pakistan

31

21

39

-

116

621

Nieuw-Zeeland Republiek Korea (iii)

Volksrepubliek China (iv) Op zee Subtotaal voor Noord-Afrika, het Nabije Oosten en Zuid-Azië Afganistan

Bangladesh

India Irak

Marokko

Qatar

I 62



Saoedie Arabië

14.617

285

274

Seychellen

5

-

-

Sri Lanka

11

10

8

9

9

9

Tunesië

22

15

13

Verenigde Arabische Emiraten

39

204

151

4

-

-

17.266

13.546

2.255

296

279

654

1

4

7

10

6

8

Burkina Faso

6

-

-

Burundi

5

6

5

Centraal Afrikaanse Republiek

6

-

-

Democratische Republiek Kongo

-

-

7

Djibouti

9

1

335

Erithrea

-

0

-

Ethiopië

5

9

11

Gabon

5

1

1

Ghana

6

8

13

Guinee

6

7

8

Ivoorkust

19

22

8

Kameroen

10

10

8

Kenia

28

62

21

Liberia

9

9

43

Madagascar

8

-

8

Malawi

1

1

-

Mali

4

6

9

Mauritanië

5

-

6

Syrië

West-Sahara Op zee Subtotaal van Sub-Sahara Afrika Angola Botswana


63 I

Mauritius

6

-

-

Mozambique

5

5

7

Niger

8

7

8

Nigeria

12

12

20

Oeganda

6

9

10

Republiek Congo

8

8

2

Rwanda

-

1

7

Senegal

11

10

13

Sierra Leone

6

3

1

Somalië

-

0

-

Sint-Helena (v)

2

2

3

12

-

7

Tanzania

8

9

11

Tsjaad

8

8

11

Togo

6

5

6

Zaïre

22

-

-

Zambia

6

6

6

Zimbabwe

8

11

8

Zuid-Afrika

19

31

36

19.456

14.015

1.955

Antigua

74

3

2

Argentinië

26

22

28

Bahamas

44

64

47

Barbados

14

9

8

Belize

11

3

2

1.178

-

-

Bolivië

19

25

13

Brazilië

46

39

54

Canada

513

163

130

Soedan

Subtotaal voor de westerse hemisfeer

Bermudas

I 64



Chili

21

337

32

Colombia

43

63

63

Costa Rica

12

7

10

2.323

557

929

Domicaanse Republiek

13

14

13

Equador

21

22

22

El Salvador

96

26

37

Guatemala

17

3

14

Grenada

-

-

-

Guyaana

6

1

1

13

13

14

1.005

394

354

Jamaica

13

12

9

Mexico

28

27

29

Nicaragua

15

11

17

10.568

20

24

Paraguay

11

55

12

Peru

31

43

48

Suriname

8

2

2

Trinidad en Tobago

6

7

7

Uruguay

13

12

18

Venezuela

34

31

16

3.234

1.214

10

Subtotaal voor Antarctica

61

-

-

Totaal voor het buitenland

447.572

254.788

205.118

Cuba

Haïti Honduras

Panama

Op zee

Totaal voor de wereld 1.986.259 1.385.116 1.425.113 Bron: Tabel geconstrueerd door de auteurs op basis van gegevens verstrekt door het U.S. Department of Defense (verschillende landen), Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country “309A” (rapport jaar t = gegevens jaar t op 30 september).

Opmerkingen: – = geen gegevens beschikbaar (of onbestaande); (i) hertgroepeert de Marshalleilanden, de gefedereerde staten van Micronesië, de eilanden van de Noordelijke Marianen en Palau; JAARGANG 47 NUMMER 2 I ZOMER 2013

65 I

(ii) inclusief Timor; (iii) gegevens zijn niet beschikbaar voor 2011 (voor het jaar 2010 werd van 29.086 Amerikaanse militairen opgegeven dat ze in ZuidKorea waren gestationeerd); (iv) inclusief Hong Kong in 2001 en in 2011; (v) inclusief het eiland Ascension.

I 66


Notities over de Amerikaanse militaire bases en effectieven in het buitenland

Recommend Documents