NOTA VAN BEANTWOORDING SAMENSPRAAK LIJN 11 ZONE TRANSVAAL EN REGENTESSE ZUID

RIS162561c_25-MRT-2009

NOTA VAN BEANTWOORDING

SAMENSPRAAK LIJN 11 ZONE TRANSVAAL EN REGENTESSE ZUID

Den Haag, maart 2009

INHOUDSOPGAVE Inleiding……………………………………………..….………………………………………………………...3 De Verademing…………………………………………………………………………………………………..4 In het kort…………………………………………………..…………………………………………….…..... 5 Opmerkingen en antwoorden……………………………..……………………………………………………....6 Verslag samenspraakbijeenkomst………………………………..……………………………………………..14 Energiecentrale…………………………………………………..…………………………………….……...25 In het kort………………………………………………………………………………………………..……...26 Opmerkingen en antwoorden…………………………………………………………………………..……….27 Verslag samenspraakbijeenkomst……………………………………………………………………..………..33 Transvaal Noord…………..…..……………………………………………………………………….………39 In het kort………………………………………………………………………………………………..……...40 Opmerkingen en antwoorden…………………………………………………………………………..……….41 Verslag samenspraakbijeenkomst……………………………………………………………………..………..47 Bedrijventerrein Uitenhagestraat…………………………………………………………………..………..54 In het kort……………………………………………………………………………………………..………..55 Opmerkingen en antwoorden………………………………………………………………………….……….56 Verslag samenspraakbijeenkomst…………………………………………………………………….………..59 Multicultureel Vrijetijdscomplex………………………………………………………………..……….….63 In het kort………………………………………………………………………………………….……………64 Opmerkingen en antwoorden…………………………………………………………………………………..65 Verslag samenspraakbijeenkomst………………………………………………………………………………70 Hobbemaplein……………………………………..………………………………………………...………..75 In het kort……………………………………………………………………………………………………....76 Opmerkingen en antwoorden…………………………………………………………………………………..77 Verslag samenspraakbijeenkomst………………………………………………………………………………81 Haagse Markt…………………………………………………………………………………………………85 In het kort……………………………………………………………………………………………………....86 Opmerkingen en antwoorden…………………………………………………………………………………..87 Verslag samenspraakbijeenkomst………………………………………………………………………………91

2

INLEIDING De samenspraak voor het masterplan Lijn 11 zone vond plaats in de periode januari tot en met maart 2008. Op diverse manieren werden belanghebbenden gevraagd naar hun ideeën over de toekomstige ontwikkelingen in hun wijk. Er werden samenspraakbijeenkomsten georganiseerd, interviews gehouden op verschillende plekken in de wijk en mensen konden hun mening geven op internet. Van deze mogelijkheden is goed gebruik gemaakt. Zo’n 400 bewoners kwamen naar de bijeenkomsten. Er werden circa 150 mensen geïnterviewd en nog eens 50 geïnteresseerden vulden de enquête op de website www.ikhebeenbeteridee.nl in. Daarnaast meldden diverse mensen zich, al dan niet via de mail, met ideeën bij de projectleiders. Al deze activiteiten hebben een mooi resultaat opgeleverd. Er zijn tal van goede en creatieve ideeën uit de samenspraak naar voren gekomen. Overzicht samenspraakactiviteiten januari/maart 2008 Samenspraakbijeenkomsten (voor de zeven locaties/parels van Lijn 11) Straatinterviews Internetenquêtes Informatiestand op Haagse Markt Wijkweb Transvaal en Regentesse Zuid Jongeren Denktank GIT/Verademing Expertmeetings Energiecentrale en Multicultureel Vrijetijdscomplex De reacties uit de samenspraak zijn opgenomen in deze Nota van Beantwoording. Ze worden per locatie weergegeven. In het overzicht met reacties zijn niet alleen de geuite opmerkingen uit de samenspraakbijeenkomsten vermeld, maar ook uit ingezonden brieven, ingezonden emails en uit de straatinterviews. De reacties worden per locatie voorafgegaan door een korte samenvatting. Achter de reacties bevinden zich de verslagen van de samenspraakbijeenkomsten. De resultaten van de straatinterviews, internetenquêtes en reactieformulieren zijn in overzichtelijke grafieken weergegeven. Deze grafieken, alsmede een uitgebreide versie van de resultaten van de straatinterviews en internetenquêtes en de uitgebreide versie van de resultaten van de reactieformulieren zijn in een apart document opgenomen. Hierin staan ook de resultaten van de interviews die op de Haagse Markt gehouden zijn, evenals de reacties uit e-mails en telefoongesprekken. Alle ingezonden brieven en met de hand ingevulde enquêteformulieren staan ook in dit aparte document samen met de gegevens van de respondenten van de internetenquête. Mocht u geïnteresseerd zijn dan is dit stuk in digitale versie op te vragen bij het secretariaat van het gebied Transvaal, telefoonnummer 3538034 (Sieteke Pronk).

3

DE VERADEMING

4

DE VERADEMING IN HET KORT

Samenvatting van alle reacties Geef park De Verademing alle voorzieningen en kenmerken die een park behoort te hebben. Pak het groots aan! Het harde en onaantrekkelijke karakter van het park moet worden vervangen door een zachte, open en vriendelijke uitstraling met openingen in de muren, meer bomen en paden en speelvoorzieningen, ook voor jonge kinderen. Haal één sportveld weg, plaats bankjes, doe iets met het water. Een theehuis met terras zou een trekker voor het park kunnen worden. Vraagstukken park De Verademing Uitstraling park Toegankelijkheid park Aansluiting op omgeving Voorzieningen Water en groen Resultaten park De Verademing Meer groen en verschillende planten Hekken en muren liefst weg Minder sportvelden Park beter aansluiten op omgeving Speelplaatsen voor jonge kinderen Koffie-theehuisje Opmerkingen: Het park is nu geen park Sfeer, toegankelijkheid en veiligheid moeten beter Resultaten verwerkt in concept masterplan: Meer en gedifferentieerd groen: deels in uitvoering (DSB), tevens opgenomen in concept masterplan; Park beter laten aansluiten op omgeving: hekken en muren weg, toegankelijkheid verbeteren, glooiende, groene oevers rond park en entrees park laten aansluiten op bestaand stratenpatroon Theepaviljoen in park Herinrichting park is onderdeel van de gebiedsontwikkeling GIT/Verademing die in overleg met omwonenden GIT/Verademing plaats vindt (start maart 2009)

5

DE VERADEMING Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Algemeen Kan de functie van het park ter discussie gesteld worden? Gaan de plannen die met de werkgroep De Verademing zijn besproken nu nog wel door? We hebben al een buurtontwikkelingsmaatschappij opgericht, stel een convenant op met de buurt (2 keer geopperd), laat de bewoners een plan maken, maak integrale werkgroepen Er zeggen 2 groepen iets over het park, elk met hun eigen beeld: werkgroep De Verademing (= groep die bezig is om het park leuk te maken) en een werkgroep over de sportvelden Er moet een onderzoek komen waarom het destijds is misgegaan, er moeten niet dezelfde fouten gemaakt worden als de vorige keer, het toekomstbeeld is niet voldoende uitgekristalliseerd Zet een denktank op Hoe zit het met gebruik water in relatie tot warmte van de Energiecentrale? (2 keer gevraagd) Hoeveel geld is er om wat te doen? Oude plan uitvoeren (besparing van tijd en geld en het heeft draagvlak), pak het ontwerp van destijds: een Engels landschapspark Wat is het tijdspad en wie neemt de besluiten?

Waarom duurt de besluitvorming zo lang, deze plannen liggen er al een tijdje, deze nieuwe samenspraakronde leidt alleen maar tot uitstel Wat kunnen we verwachten van de samenspraak? (2 keer gevraagd), stel niet weer teleur maar doe aan verwachtingsmanagement, kunnen er garanties worden gegeven dat we niet voor niets met ideeën komen? Kan er aangegeven worden wat er mogelijk is en wat niet, met andere woorden kunnen er kaders gesteld worden? Door geen kaders te stellen kan dit proces weer uitlopen op een teleurstelling Wat wordt er gedaan met ideeën die niet

De Verademing Antwoorden De functie van het park is en blijft een ontmoetingsplaats voor buurtbewoners met sportaccommodaties. De plannen van de werkgroep bijten niet met de lijn 11 zone. Er zijn dingen die op korte termijn gedaan kunnen worden. Voor het plangebied zijn de afgelopen periode vier studies verricht door bewoners, een marktpartij en de gemeente, naar de toekomstige ontwikkelingsrichting voor park De Verademing. De definitieve herinrichting van het park zal in overleg met de bewoners bepaald worden.

De vervuilde grond en de noodzaak van sportvoorzieningen hebben destijds geleid tot een andere invulling van het park

Er is een denktank van wijkbewoners opgezet Artist impressions zijn bedoeld om te prikkelen. Dit wil niet zeggen dat het zo gaat worden Geld moet met een concreet plan geregeld worden Het plan was destijds niet haalbaar vanwege de bodemverontreiniging Masterplan is in maart 2009 klaar, daarna zullen het Masterplan en plan-MER ter vaststelling aangeboden worden aan de raad. De plannen die er lagen zijn niet naar tevredenheid uitgevoerd, daarom is een nieuwe inventarisatie noodzakelijk Juist omdat er zoveel onvrede heerst is de samenspraak van belang.

Nee, dat zou de openheid van de ideeën niet ten goede komen, nu kan iedereen zonder grenzen de plannen laten horen

Ook niet onderbouwde ideeën zullen serieus

6

voldoende onderbouwd worden?

genomen worden

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Wat gebeurt er met de gasstations, zijn die te combineren zodat er meer ruimte overblijft?, gasverdelingsgebouwen verplaatsen, gasverdeelstation in een heuvel verwerken Wordt het park ook wel leuk gemaakt voor de bewoners of is dit alleen voor het zicht vanaf lijn 11? Ik sta achter de plannen voor een open doorsteek (naar aanleiding van de gepresenteerde plannen van het Ingenieursbureau Den Haag) (3 keer gezegd) Vijftien jaar geleden zijn dezelfde afspraken al eens gemaakt Zijn er gebruikers van het park aanwezig en kan bekend gemaakt worden of met die gebruikers langdurige afspraken zijn gemaakt? Kijk naar het wijkpark Transvaal (2 keer geopperd)

De Verademing Antwoorden Deel gasstation is al vervallen, rest blijft staan

Parkbeheerder aanstellen, toezicht in de speeltuin Hoe kan uitstraling van het park worden verbeterd Sport/spel Maak er park óf sportpark van, stem of het park wel of geen sportpark moet zijn. Geef de Verademing als hoofdfunctie een park en laat de sport op een natuurlijke manier integreren, geef het een parkuitstraling, niet een perkje rond een voetbalveld. Maak één aanpak voor het hele park met sport en gras. Het zou jammer zijn als de sportvelden verdwijnen. De sportvelden zijn ons door de strot geduwd, stedelijke voorzieningen horen niet in wijkvoorzieningen. Sportvelden moeten blijven in de wijk (2 keer geopperd), één voetbalveld is genoeg, één sportveld inruilen voor parkbeplanting, wel sportvelden houden maar minder dan vier, sportvelden moeten weg, veel te dominerend (3 keer geopperd), voetbalvelden weg (2 keer geopperd), zwembad of peuterbad in plaats van voetbalvelden, schooltuintjes in plaats van sportvelden, meer groen bij de sportvelden, tennisvelden behouden, tennisvelden moeten weg (5 keer geopperd), tennisbanen ombouwen tot manege, jeu-de-boulesbanen behouden, één voetbalveld weg en het andere dwars, drainage van voetbalveld aansluiten op het oude

Zeker voor de gebruikers, niet alleen voor het mooie zicht vanaf lijn 11 Meer openheid en meer ingangen zijn meegenomen in de plannen

In verband met veranderde inzichten dienen nieuwe plannen te worden gemaakt De gebruikers van het park hebben een schriftelijke reactie ingediend, die is verwerkt in deze nota Het succes van het wijkpark Transvaal is bekend bij de gemeente en heeft zeker een voorbeeldfunctie. Daar speelt echter niet de vervuilde grond en de sportfunctie De suggestie zal betrokken worden bij de planverwerking

Het sportpark wordt momenteel tijdens de avonduren en in het weekend intensief gebruikt door de sporters, aangesloten bij de georganiseerde vereniging. Tijdens schooluren staat dit complex open voor het gebruik van de lessen lichamelijke opvoeding. Het sportpark is een belangrijke voorziening in deze omgeving. Naast het wijkpark Transvaal vormt het binnenstadspark De Verademing voor de bewoners van Transvaal Noord een prachtige locatie om te recreëren en te sporten. Juist in een omgeving met een groot aantal kinderen is de mogelijkheid gekomen dat zij dicht bij huis kunnen sporten. De herinrichting van het park zal dus niet ten koste gaan van de ruimte bestemd voor de bestaande sportvelden. Wel zullen de sportvelden verplaatst worden met behoud van de huidige structuur van het park. Er wordt vanuit gegaan dat de naastgelegen functie van de Krajicek Playground aan de Hondiusstraat in het park wordt opgenomen en wordt gecombineerd met de bestaande tennisvoorziening zodat de buurtfunctie en

7

systeem, voetbalveld ophogen.

levendigheid van het park versterkt worden.

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Sportaccommodaties toegankelijker maken

De Verademing Antwoorden Dit is ook uit de studie van het Ingenieursbureau Den Haag gekomen en zal worden meegenomen in de plannen De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Stuk waar onder toezicht hutten gebouwd kunnen worden, klimmuur. Startplaats voor wandelroutes door Den Haag, wandelroute naar Scheveningen, park uitnodigender maken voor wandelaars Behoud paardenbak, goed toegankelijk en goed verlicht, paardenpad door het park, meer met paarden doen, paardenroute naar Scheveningen, manege ombouwen tot tennisveld. Fietsroute naar Scheveningen, fietsroute door het park (vergroot veiligheid) Misschien moet het park een plek zijn waar kleine kinderen kunnen spelen, overdekking voor speelvoorzieningen voor (kleine) kinderen (4 keer geopperd), speeltoestellen voor kleine kinderen (2 keer geopperd), speelvoorzieningen door het park heen, veel zitjes met speeltoestellen, kinderboerderij met mogelijk ponyritten (2 keer geopperd), kinderboerderij (2 keer geopperd), zandbak (2 keer geopperd), zand in het park, speeltuin niet te lang afsluiten bij werkzaamheden, kinderspeelplaats die overal gecreëerd kan worden, speelmogelijkheden bovenop de weides, klimtoestellen naar de bomenweide De kabelbaan moet hoger, nu raak je zo snel de grond, twee kapotte fitnesstoestellen repareren. Aannemers beter instrueren en werk nakijken, bankjes zijn na ophoging te laag, want ze zijn niet ook opgehoogd, testen van speeltoestellen door schoolklassen. Verlichting in de voetbalkooi zodat er ook op winteravonden gevoetbald kan worden, beter benutten faciliteiten, nu vaak leeg Haagse Hopjes in samenwerking met speel-otheek voor speelgoeduitleenstation (2 keer geopperd), boekenuitleenstation Openluchtzwembad, zwembad met een trap waardoor kinderen er makkelijk uit kunnen komen Fuseer sportclub HCC Breekpunt met De Verademing Skateroutes niet onderbreken door bouwactiviteiten, hardlooptraject, leg een trimparcours aan in het verhoogde deel.

8

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Voorzieningen en overig Muziektent, iets voor jongeren zoals een graffitimuur, openbare toiletten (2 keer geopperd), openlucht theater Eén keer per maand markt aan de kant van het sportgedeelte, markt langs de weg bij het water, markt aan de andere kant van het kanaal, aan de parkkant, festivals organiseren à la de Zeeheldenbuurt, cursussen in het park zoals yoga, tai chi, skaten en schilderen. Brug naar Energie Centrale, park spannender maken met eilandjes, architectuur, beplanting etc, open, veel opgangen, meer beplanting, mooie overgangen naar sportgedeelte (2 keer geopperd) Watervoorziening in het park Beelden die bij Beelden Aan Zee weg moeten naar De Verademing brengen. Overdekte hangplek voor ouderen en jeugd Hoe kan de toegankelijkheid van het park verbeterd worden? Toegang Geen klinkers (2 keer geopperd), geen kinderhoofdjes maar glad materiaal, beter wegdek op de opritten van en naar de voorzieningenwand, doorgangen en opgangen toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens (2 keer geopperd), meer ingangen en trappen, bij iedere straat die op park uitkomt toegang maken, toegang glooiend en golvend terrein, zonder aparte opgangen (2 keer geopperd), meer toegangswegen (3 keer geopperd), maak een extra ingang tegenover de ingang van het binnenterrein, bloembakken langs de opritten Zoals in plannen van het ingenieursbureau van de gemeente Den Haag Parkeren Meer parkeerplaatsen voor invaliden (2 keer geopperd), parkeerplaatsen voor auto’s met kinderwagens, ondergrondse parkeerplaatsen

De Verademing Antwoorden De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Zoals ook gebleken is uit de studie van het Ingenieursbureau van Den Haag zal de toegang tot het park verbeterd worden.

Deze suggestie zal betrokken worden bij de planuitwerking

9

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Openbare ruimte Echte banken in plaats van graniet, zodat je kunt zonnen, zorg voor banken en prullenbakken. Beter handhaven verbod honden, hondenuitlaatveld (gebeurt nu overal), betere uitlaatplek voor honden, goede hondenuitlaatplaatsen, voorkom dat ouderen vallen en gepest worden, uitrenplek voor honden, verbied honden op de strook langs het water, maak een deel van het verhoogde park toegankelijk voor honden, honden uit het park en wildroosters bij de ingang, strook langs het water niet langer gebruiken als hondenuitlaatgebied, hondenuitrenplek in de bomenwei. Geen strakke lijnen, slingerpaden, glooiend met paden in plaats van muren, niveauverschil oplossen met glooiing, veel licht, meer openheid Toegangswegen laten aansluiten op straatniveau

Asfalt moet weg (2 keer geopperd), asfalt komt over als tankgracht, maak de brede strook asfalt groener en fleuriger, op bomenweide half verharde paden (dus geen matten), maak in het verhoogde gedeelte trappetjes om de hekken te onderbreken Hekken hoog maken zodat men er niet op gaat zitten, hekken beter en sterker gaas dat niet wordt doorgeknipt. Geen hekken meer (2 keer geopperd), hekken beperken, hekken groen (3 keer geopperd), hekken deels verwijderen, verder groen spuiten of met groen begroeien, geen concentratiekampeffecten, verzachten en vergroenen van de hekken. Omgeving Omgeving Energie Centrale bij het park betrekken, speelse aansluiting met het EON gebouw, goede aansluiting met het ontwerp Esperantoplein, van het Esperantoplein een park maken en dit verbinden met De Verademing (robuuster), goede overgangen naar omliggend gebied (MTS, Esperantoplein), begroeiing rondom de gasopslag

De Verademing Antwoorden De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

De aansluiting van het park bij omliggende buurten wordt bevorderd door bijvoorbeeld de entrees tot het park aan te laten sluiten op het bestaande stratenpatroon De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

De hekken en muren zullen verwijderd worden en hiervoor komen groene taluds in de plaats.

De aansluiting van het park bij omliggende buurten wordt bevorderd door bijvoorbeeld de entrees tot het park aan te laten sluiten op het bestaande stratenpatroon, de omliggende publieke ruimtes worden bij het park betrokken om aansluiting te creëren.

10

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Kronkels in de toegangswegen naar het park om het verkeer te vertragen, mogelijkheid om per boot naar Scheveningen strand te gaan, stimuleren creatief ondernemerschap, meer upgraden, taluds- en sportverlichting Verkeer/wegen Eenrichtingsverkeer, poller Gaslaan verwijderen, pollers repareren. Door middel van loop-, skate- en fietsroutes het park verbinden met de rest van de stad en haar bewoners, fiets- en skateroute van de grote markt naar zee via lijn 11 en de voormalige houtrusthallen. Bakstenen weghalen voor doorgaand verkeer. Kepplerplein bij park betrekken, tunnel onder Loosduinsekade, brug naar de overkant, maak een doorgang van de Loosduinseweg naar de Gaslaan, voetgangsdoorsteek naar Gaslaan, Newtonstraat en Loosduinseweg realiseren. Veilig maken voor kinderen om naar park te komen. Newtonstraat vormt barrière. Meer oversteekplaatsen, minder verkeer. Maak gebruik van het oude plan. Plaats 200 bomen aan de rand van het park

De Verademing Antwoorden De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

De aansluiting van het park bij omliggende buurten wordt bevorderd door bijvoorbeeld de entrees tot het park aan te laten sluiten op het bestaande stratenpatroon. De marktpartij heeft voorgesteld woningen te bouwen in het park. Dit is onbespreekbaar, daarom is gezocht naar mogelijkheden om de randen aan de zuid- en westzijde van het park ter herontwikkelen. Bebouwing rondom het park verhoogt de sociale veiligheid in het gebied en versterkt de relatie met het park. Niet alle locaties komen in aanmerking voor herontwikkeling. De studie naar potentiële bouwlocaties moet nog uitgewerkt worden en wel in overleg met bewoners en marktpartijen. Het gebied rondom de Verademing betreft een laagbouwmilieu met onder andere de karakteristieke Blauwe Pannenbuurt. Door de aanwezigheid van De Verademing en de komst van de twee basisscholen is dit gebied zeker geschikt voor huishoudens van jonge tweeverdieners met kinderen. Er wordt gedacht aan drielaagse eengezinswoningen met 4-5 kamers in een prijsklasse van rond 300.000 euro. Nieuwbouw gericht op huishoudens met kinderen kan ook een positieve impuls geven aan de tot nu toe enige openbare basisschool in de wijk aan de Cartesiusschool. Deze school kan zich namelijk doorontwikkelen tot brede buurtschool.

Veiligheid De suggesties zullen betrokken worden bij de Let op veiligheid en vluchtroutes, camera’s in planuitwerking plaats van hekken, tramhalte verplaatsen naar de ingang van het park, muur langs lijn 11 weg, daarvoor in de plaats vanuit kanaal schuine wal tot aan sportveldje, iets doen aan de nis die langs de wand is ontstaan door de bouw van het Westerbeekcollege, verzachten en vergroenen van de buitenrand van het park

11

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen Hoe kan de aansluiting van het park met de omgeving worden verbeterd? Horeca Meer kiosken voor koffie/broodjes, rolschaatsverhuur, speelgoed- en speluitleen, fietsverhuur, picknickmand- en bbqverhuur, kranten, bootjes, hengels, kiosk met koffie en ijs etc. Een speeltuin met ijscokar à la Scheveningse bosjes, theehuis à la Westbroekpark, terras met prettige stoelen met koffie, thee, lunch en toilet, horeca met terras aan waterkant, koffiehuis met terras, centraal gelegen koffiehuis met terras en speelgelegenheden voor kleine kinderen Wat kan er aan het water en het groen in en om het park verbeterd worden? Groen MTS met groene zone behouden, op MTSgrond park maken, geen woningen (2 keer geopperd), kippenren, zitbankjes onder de bomen, bankjes in het groen, banken omgeven door struiken tegen de wind, rekening houden met ouderen, glooiing langs sportvelden gebruiken als tribune Bomen die niet altijd groen blijven (2 keer geopperd), kan er qua groen bebouwing komen die alle seizoenen toont? Zomergroene bomen, variatie in bomen/groen (3 keer geopperd), veel hoge struiken. loofbomen die groeien en kleine bloeiende bomen, meer bomen en groen (2 keer geopperd), meerstammige witte berken, groene beplanting, mooie beplanting, geen populieren of opvulgroen, in het kader van de betrokkenheid mensen zelf bomen laten planten, zoveel mogelijk groen om zo “ver mogelijk te kunnen ademen”, stukje bos in het park, afwisseling van beplanting om zangvogels te trekken, meer bomen, ook bij de ingang van het park, andere bomen in de bomenwei, beplanting met struiken of lage bomen, inboeten afgestorven ceders. Aanpassen kwijnende vakken met hertshooi. Verfraaien lage middenterrein. Iets doen aan de slechte grasmat in het park, herstellen graspad. Meer soorten beplanting in de randbeplanting, bloemenperken, ook in het sportgedeelte (2 keer geopperd), herplaats de krokussen (2 keer geopperd), geen rechtlijnige perken, planten die vogels en insecten aantrekken, bloeiende planten en bomen met exotische uitstraling

De Verademing Antwoorden

Een theepaviljoen zit in de planning

De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

De precieze invulling van de beplanting zal nog nader worden uitgewerkt, gebruik zal worden gemaakt van de groene vingers van buurtbewoners.

12

Bijeenkomst 28 januari Opmerkingen BBQ-plekken (2 keer geopperd), maak een bbqplaats in het verhoogde deel, bbqplaats in de bomenwei, dierenbadje/fontein, prieeltjes, ontgifting van de grond van het park Muren laten begroeien met klimplanten (2 keer geopperd), glooiend groen langs en tegen muren, verfraaien van de muur langs het verversingskanaal Taluds met gras en planten (5 keer geopperd) Vraag jongeren om hun ideeën Water Bootjes langs het water bij de Energiecentrale, bootverhuur, steiger om bootjes aan te leggen, maak een aanlegplaats voor kano’s, watersport in de breedste zin van het woord, van het asfaltpad langs het water een mooie laan maken, verfraai de strook langs het water met bomen en een gazon, maak de groenstrook langs het water veiliger bijvoorbeeld door meer ingangen te maken, verzachten en vergroenen van de oevers van het verversingskanaal. Plek waar watervogels kunnen uitrusten, eendennesten in het water, zwanen en eenden uitzetten, vijver met eenden, zwanen, etc en steiger om te vissen, eendenvijver ondiep laten in verband met kinderen. Langs het verversingskanaal aan de zijde van lijn 11 ruimte voor vissers reserveren, aan de Newtonstraat en aan de andere kant een trap voor de vissers realiseren. Water op natuurlijke wijze aan laten sluiten bij de wal, niveau van het water op dezelfde hoogte brengen als de waterkant, aansluiting naar het water middels een glooiende wand. Het 15 jaar geleden beloofde hek langs het water plaatsen Bouwen van vier bungalows aan het water Een lang zwembad langs de trambaan waar de kleding van de zwemmer meegaat op een loopband Een nieuwe attractie voor De Ooievaart dmv een aanlegplaats, toeristische wandeling met rondleiding. Hollands bouwwerkje bij de aankomstplaats, bijvoorbeeld een molen. Die kan dan worden opengesteld als technisch museum. Martijn Koolstra is kunstenaar en hij heeft plannen voor de braakliggende terreinen, namelijk sculptuurprojecten.

De Verademing Antwoorden Deze suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Muren worden zoveel mogelijk verwijderd

Deze zullen in de plaats komen van de muren Er is een denktank van bewoners opgericht waarin jongeren zitting konden nemen Deze suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Deze suggesties zullen niet worden overgenomen De gemeente doet een onderzoek naar de haalbaarheid van dit voorstel

Deze suggestie zal betrokken worden bij de planuitwerking

13

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEENKOMST DE VERADEMING Datum Locatie Duur

: 28 januari 2008 : ’t Magazijn : 20.00 – 22.30 uur

Aanwezig namens de gemeente Den Haag: Annet Beltman (projectleider) Pieter van der Heijde (projectleider) Fred van der Burg (stedenbouwkundige) Manon Slot (communicatieadviseur) Jan Honning (projectleider) Sieteke Pronk (projectmedewerker) Arnie Caprino (gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Gastsprekers: Dhr. M. Okkersen, vertegenwoordiger bewoners Bautersemstraat Dhr. E. Schuttert, Landschapsarchitect, Ingenieursbureau Den Haag Programma 19:30 Inloop 20:00 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor De Verademing, inclusief korte film van wethouder Norder over samenspraaktraject 20.20 Oproep door dhr. Maarten Okkersen aan bewoners en belanghebbenden om deel te nemen aan denktank 20:25 Uitleg over samenspraaktraject 20.30 Presentatie over mogelijkheden met park De Verademing door dhr. Egbert Schuttert van het Ingenieursbureau Den Haag 20:45 Reacties uit de zaal 22:30 Afsluiting en borrel De samenspraakbijeenkomst over de toekomst van park De Verademing trok ruim 100 belangstellenden. Op 28 januari 2008 wisselden bewoners, andere belangstellenden en de gemeente in ’t Magazijn ideeën en meningen uit en werden mogelijkheden voor het park besproken. Geef De Verademing alle voorzieningen en kenmerken die een park behoort te hebben. Pak het groots aan! Zo luidde de algemene opvatting. Het harde en onaantrekkelijke karakter van het park moet worden vervangen door een zachte, open en vriendelijke uitstraling met openingen in de muren, meer bomen en paden en speelvoorzieningen. Ook kwam de discussie los of de sportvelden zoals ze er nu bij liggen in het park passen. Oproep door Maarten Okkersen aan bewoners om deel te nemen aan een denktank voor de Energiecentrale Mijn naam is Maarten Okkersen en ik ben een bewoner van het rijtje huizen hier aan de overkant. We hebben de gemeente een suggestie voorgelegd om te starten met een denktank waarna ideeën die hieruit voortkomen worden voorgelegd aan de raad. [noot van de redactie: de ideeën worden opgenomen in het samenspraakverslag. Dit wordt aangeboden aan de gemeenteraad]. De gemeente staat hiervoor open. Eerder gaf de gemeente al aan een boekje te willen maken met uitspraken, maar wat moet je met uitspraken. We hebben beelden nodig. We denken dat het nodig is om een tussenstap te maken en het maximale denkvermogen kunnen mobiliseren door beelden te verzamelen. In Utrecht is iets moois gedaan met een

14

energiecentrale, en ook Delft heeft aansprekende projecten. Door thema’s te groeperen en deze aan DSO te presenteren willen wij als bewoners onze bijdrage leveren. Geef je op voor een van de groepen. Bijvoorbeeld: ontwikkeling gebied rond Esperantoplein (omzoomd door Loosduinseweg,. NW Buitensingel en tramlijn 11 en verversingskanaal) Constant Rebecqueplein (Energiecentrale) Park De Verademing Per gebied willen we verschillende varianten uitwerken, zodat beelden helder worden. DSO kan op basis van uitspraken iets maken, maar we kunnen beter zelf iets maken en dat presenteren. Met EON is afgesproken dat leden van deze denktank die zich bezig houden met de Energiecentrale het gebouw ook van binnen kunnen bezichtigen om hun ideeën verder vorm te geven. Deze mogelijkheid wordt geboden aan een groep van 10-15 personen. Verder willen we ook een stichting oprichten waar bewoners en andere belanghebbenden in de buurt aan deel kunnen nemen. We willen regelmatig bij elkaar komen en vergaderen, zonder verdere belangen mee te laten spelen, maar gewoon als bewoners onder elkaar. Uitleg over het samenspraaktraject (door Gemeente Den Haag) Op de website www.ikhebeenbeteridee.nl kan iedereen terecht die meer wil weten over het samenspraaktraject. Hier staan ook belangrijke contactgegevens en een mailadres. Bij de uitwerking van de plannen –die nu nog globaal zijn- maken we gebruik van de resultaten die voortkomen uit de inbreng van bewoners en belanghebbenden. Daarnaast voeren we ook onderzoeken uit, zoals bijvoorbeeld marktonderzoek naar de thematisering van het gebied rond de Energiecentrale. Ook deze resultaten worden meegenomen bij het opstellen van het Masterplan. Tijdens deze bijeenkomst willen we met u kijken naar de mogelijkheden om het park te verbeteren. Wat zijn knelpunten? Het park heeft een harde uitstraling, met hekken die te hoog zijn en te veel asfalt. Graag horen wij wat uw ideeën zijn om het park te verbeteren. Presentatie over mogelijkheden voor park De Verademing door Egbert Schuttert van het Ingenieursbureau Den Haag We hebben een studie gedaan naar park De Verademing. Er is weinig groen in het gebied, het park is gelegen op een achteraf locatie en er leiden geen grote wegen naar toe. Daar moeten we mee leren leven en ondanks deze handicap de publieke functie van het park versterken. In onze studie hebben wij gekeken naar de mogelijkheden die er zijn om hier iets aan te doen. Dit is geen uitgewerkt plan, maar een eerste aanzet voor de gedachtevorming. We gaan kijken naar de functies waar wel iets aan gedaan kan worden. Het park is nu minder goed te gebruiken. Het is moeilijk om er in te komen door ondermeer de niveauverschillen. De sport dicteert in het park en dat is een lastige bijkomstigheid. Hier moeten we los van zien te komen. De ‘buitenkant’ is hard, maar heeft wel een heel herkenbare rand. Door bijvoorbeeld deze buitenkant te vergroenen kan de aantrekkelijkheid al een stuk verbeterd worden. Denk daarbij aan stroken met groen langs de hekken. Er zijn nu vier toegangsmogelijkheden tot het park. Dat komt erg gesloten over. Wat een verbetering zou zijn, is wanneer je overal waar je het park kunt zien vanuit een toegangsweg, een opening naar het park wordt gemaakt. De ‘bovenkant’ van het park, de verhoogde bomenweide, heeft een uitstraling die te weinig aan een park doet denken. Veel kale vlakken. Extra bomen en een pad zouden dit kunnen verbeteren. Het park meer aan de buurt en aan de stad hechten. Doorsteken bij smalle delen door openingen te maken in de muur, is hiervoor een oplossing. De ‘binnenkant’ heeft

15

dezelfde hardheid als de buitenkant. Door grashellingen te maken en bomen te planten kan een zachter karakter worden gegeven aan het park. Ook het water is tekenend. Er kunnen kijkgaten en toegangen gemaakt worden bij het water. De Energiecentrale zou een functie moeten krijgen die aansluit bij het park. Van de achterkanten die je nu ziet langs de trambaan, moeten straks voorkanten gemaakt worden. De volgende punten werden door de aanwezigen aangedragen tijdens het plenaire gedeelte • Tien jaar geleden zijn wij begonnen met meedenken. Destijds hebben wij actie gevoerd tegen de vuilverbranding. We hebben vuilnis gestort in de tuin van de wethouder. Uitgerekend de meest vervuilde plek van Den Haag krijgt een park. In een werkgroep hebben we geknipt, geplakt, ideeën verzameld, architectenbureaus ingeschakeld. En wat is daar mee gedaan? Er moesten sportlocaties verplaatst worden uit de stad voor een stel mooie huizen, en dus zijn ze naar het park verplaatst. Heel veel mensen hebben zich heel lang bemoeid met allerlei plannen, maar die zijn nu kwaad omdat er weinig mee wordt gedaan. Ik ben heel positief, ik houd van deze stad, maar ik vind dat we voorwaarden moeten stellen aan de gemeente, zodat we de gemeente kunnen houden aan onze ideeën en plannen. We moeten voorkomen dat we straks weer worden afgescheept en met onze verhalen blijven zitten. We hebben al een buurtontwikkelingsmaatschappij opgericht die veel voor elkaar heeft gekregen. Het laatste project bestaat uit studentenwoningen, die voor de stad heel belangrijk zijn. Ik stel voor dat er een convenant wordt opgesteld tussen bewoners en gemeente, zodat de dingen die wij willen er ook echt komen. Reactie gemeente Den Haag: We zijn het ermee eens, dat er iets moet gebeuren. Het College is met een afvaardiging van gemeenteambtenaren door het gebied gaan fietsen en het is nu drie keer niks. We zien kansen en mogelijkheden, en we zijn een lerende organisatie. Van fouten die in het verleden zijn gemaakt leren we, en daarmee gaan we nu aan de slag. • Destijds is een plan gemaakt voor een mooi Engels park. Dat plan ligt nog ergens bij de gemeente. Daar is nooit wat mee gedaan. Reactie gemeente Den Haag: Het plan dat er lag is destijds niet doorgegaan omdat het niet haalbaar was vanwege de bodemverontreiniging op de locatie. • We willen nu naar de toekomst kijken, het moet nu echt anders. Waarom is het misgegaan, waarom was de situatie niet bekend, of was er een geldgebrek? Er moeten analyses uitgevoerd worden. Is het de politiek geweest, of een centenkwestie? Toen de sportvelden moesten komen, verdween het hele verhaal van een park. • De gemeente Den Haag speelt weer hetzelfde spelletje. Mensen zien mooie plaatjes van glooiende landschappen. We worden gelardeerd met dezelfde smeuïge plaatjes. Er wordt gerommeld in de marge. De sportvelden blijven, terwijl er haast niet gevoetbald wordt. Het toekomstbeeld is niet uitgekristalliseerd. Reactie gemeente Den Haag: Wij erkennen als gemeente dat het niet goed is gegaan. Het park heeft een gevangenisuitstraling, er is een gebrek aan groenvoorziening en het park is onaantrekkelijk. We willen het park aantrekkelijk maken, Daarover horen we graag uw ideeën. • De gemeente Den Haag is aan het fröbelen. De gemeente zou moeten erkennen dat er iets heel fundamenteel mis is. Wil de gemeente een sportfunctie of wil de gemeente een park? Als je een park wil, maak er dan ook echt een park van. Een mooi voorbeeld is het Griftpark in Utrecht. Het heeft een functie voor het gebied het is bindend voor de bewoners en de buurt. Mensen kunnen er flaneren. Als je in De Verademing sport wilt houden, dan is er nooit iets moois van te maken. Reactie gemeente Den Haag: Dit is

16

•

•

•

•

•

een mooie opening voor het vervolg van de avond. U geeft aan, met een kleine aanpassing kom je er niet, het moet stevig worden aangepakt. Een goed voorbeeld van een geslaagd park in Den Haag is het wijkpark Transvaal. Is het mogelijk de functie van het park ter discussie te stellen? Reactie gemeente Den Haag: De functie van sportvelden is daar destijds met een reden terecht gekomen, maar als mensen in grote getalen hier iets over te zeggen hebben, dan is dat een duidelijk signaal. Waar het misgaat, is dat er twee groepen iets zeggen over het park en dat die hun eigen beeld hebben bij het park. Enerzijds is er een werkgroep die zich inzet voor de verbetering van de parkfunctie, anderzijds is er een werkgroep die over de sportvelden gaat. Reactie gemeente Den Haag: Mensen moeten inderdaad goed met elkaar blijven communiceren. Als gemeente zijn wij daarbij een derde groep. De plannen over het park worden nu als iets nieuws gepresenteerd, terwijl ik deze plannen al een half jaar in bezit heb. Ik ben hier in mei komen wonen, tegenover het park. Ik ben nog niet zo lang actief als veel andere mensen, maar ik ken hun teleurstelling. De plannen liggen er al maanden, wanneer wordt ermee begonnen. Vorig jaar zijn dergelijke plannen ook al gepresenteerd en waren ze afkomstig van een heel andere kant van de gemeente dan nu het geval is. Het wordt nu neergezet als iets nieuws, en dat zie ik als een reden om de plannen maar weer uit te stellen. Ik vind dat we de mogelijkheden van een convenant moeten onderzoeken. We zijn al bezig en ik ben bang dat we langs elkaar heen gaan werken. Reactie gemeente Den Haag: Vorige jaar is de Nota van Uitgangspunten opgesteld. Er was toen al een aantal projecten in ontwikkeling, ook voor park De Verademing. De projectgroep Lijn 11 zone werd geconfronteerd met het park, dat oorspronkelijk niet binnen de reikwijdte van het traject viel. We hebben het erbij getrokken, omdat we zien dat er iets mee moet gebeuren. We willen voorkomen dat er met pappen en nathouden te weinig gebeurt. We willen een echte kwaliteitsslag. Het gevolg daarvan is dat we vanavond hier met z’n allen zitten en wellicht langer de tijd nodig hebben om na te denken. Maar de verwachting is dat deze slag de toekomst van het park ten goede komt. Dit jaar moeten we de plannen van de Lijn 11 zone vaststellen. De uitvoering van de projecten starten snel, maar we kunnen niet concreet aangeven wanneer. Wat ons betreft hoe eerder, hoe beter. [noot van de redactie: de ideeën die aan de werkgroep De Verademing zijn voorgelegd bijten niet met het project lijn 11 zone. Wat met de werkgroep besproken is, ging al uit van een gefaseerde uitvoering. Dat project loopt gewoon door. In het Masterplan lijn 11 zone worden de maatregelen voor de lange termijn opgenomen]. Hoe zit het nou met al die mooie artist impressions? Met bootjes en vertier in het water, overloopplanken? Die ideeën waren er tien jaar geleden ook, maar toen kon dat niet door de warmte-uitstoot van de Energiecentrale. Reactie gemeente Den Haag: De artist impressions zijn bedoeld om mensen te prikkelen en creatief na te denken. Ze geven ideeën en een strekking weer en zijn niet bedoeld als beelden die laten zien hoe het over twee jaar gaat worden. Door meer dan veertig jaar ervaring met inspraak- en samenspraaktrajecten, ondermeer bij Rotterdam, zie ik dat bewoners steeds weer in dezelfde fouten trappen en dat is ook nu weer een valkuil. Namelijk, er wordt gepraat naar onderwerp, met alle goede bedoelingen, maar men verzuimt om kaders te stellen waarmee mensen aan de slag kunnen. Er zijn drie belangrijke kaders: (1) financieel, hoeveel geld is er om wat dan ook te doen? (2) tijdspad, hoe lang praten we met elkaar voordat er iets besloten wordt? (3) besluitvorming, wie neemt de besluiten en wanneer? Gemeente, bewoners, samen, wethouder, politiek? Reactie gemeente Den Haag: Op dit moment ligt er geen geld op de plank. Als er goede ideeën boven tafel komen, dan gaan we kijken waar we

17

•

• •

•

•

•

•

• •

•

•

•

deze van kunnen financieren. De globale planning van het traject is dat alle reacties worden verwerkt in een Masterplan dat in oktober klaar moet zijn en naar de Raad wordt gestuurd. Die beslist daarover. Daarna start het wettelijke inspraaktraject. Af en toe krijg ik het idee dat alleen de kant van het park die is te zien vanuit de tram wordt aangepakt en dat de andere gedeelten vergeten worden. Het is een leuk park, maar ik vraag me af of het ook voor ons leuk wordt gemaakt en niet alleen voor de mensen die er langs komen met de tram. Reactie gemeente Den Haag: Het is beslist de bedoeling dat het park leuk wordt voor de gebruikers en niet alleen voor het mooie zicht vanuit de tram. We zouden een stemming of enquête hier ter plekke moeten doen over de vraag of De Verademing wel of geen sportpark moet zijn. Ideeën geven is moeilijk zonder een kader. In het park kunnen bijvoorbeeld geen bomen worden geplant die diep wortelen. Het zou heel wat transparanter worden als de gemeente aangeeft wat ze wel en niet wil. Anders is het niet mogelijk om afspraken te maken. Wat zijn de mogelijkheden en onmogelijkheden? Reactie gemeente Den Haag: We hebben bewust de keuze gemaakt om geen kaders te stellen, we willen ideeën verzamelen. Wees dus vrij om met suggesties te komen. Hoe zit het met het groen? Is het mogelijk om straks seizoenen te zien in het park? Zijn hierin geen belemmeringen? Reactie gemeente Den Haag: Als bomen gevoelig zijn voor verontreinigde grond dan is dat wel een belemmering. Voor wat voor model samenspraak heeft de gemeente gekozen? Wat kunnen we verwachten? Reactie gemeente Den Haag: Op 19 maart is de afronding van het traject. Dat zetten we alle reacties in een inputdocument en daar gaan we verder mee aan de slag. Hoe vrijblijvend is het samenspraaktraject? Reactie gemeente Den Haag: Alle reacties die we ontvangen worden beschouwd als een advies. Pas als we een goede onderbouwing kunnen geven waarom iets wel of niet kan doorgaan, mogen we afwijken van het advies. En wat als het niet onderbouwd wordt overgebracht, wat zijn dan de consequenties? Reactie gemeente Den Haag: We nemen alles over, tenzij we zwaarwegende argumenten tegen een bepaald idee hebben. Het park afgraven bijvoorbeeld, is een te grote ingreep, tegen een dergelijk idee zullen we verwoorden waarom dat niet kan. Vijftien jaar geleden zijn dezelfde afspraken gemaakt. Reactie gemeente Den Haag: De Raad neemt straks beslissingen en deze Raad is democratisch gekozen. Het zou jammer zijn als de sportvelden van deze plek verdwijnen, In veel steden zie je dat sportvelden uit de stad verdwijnen en mensen klagen daarover. De plannen van een open doorsteek naar het park toe zijn leuk. Misschien moet het park ook een plek zijn waar heel kleine kinderen kunnen spelen. In het groene gedeelte kunnen voorzieningen komen voor kinderen, ook met overdekkingen, zodat als het regent kinderen ook naar buiten kunnen. Dat maakt het park zachter en leuker. We kunnen ook bepaalde kenmerken van het park accepteren. Met de werkgroep De Verademing zijn we al een tijdje bezig. Oktober, wanneer de plannen af zijn, klinkt als een vertraging. Zijn hier eigenlijk ook gebruikers van het park aanwezig? Iemand van REMO of van een vereniging? Wij hebben geen idee of er langdurige afspraken zijn met de huidige gebruikers van het park. Wat gebeurt er met de gasstations. Zijn die niet te combineren, zodat er meer ruimte gecreëerd kan worden. Reactie gemeente Den Haag: Er is al een deel van het gasverdeelstation komen te vervallen. De rest van het gasverdeelstation blijft staan. Kunnen we de garantie krijgen dat we niet voor niets aan de slag gaan met het park? Wie heeft de regie over park De Verademing? Reactie gemeente Den Haag: Wij

18

•

•

nemen alle ideeën over als advies. Er lopen twee trajecten naast elkaar en het voordeel daarvan is dat ze op een lijn zitten. De beheerder en de werkgroep park De Verademing zijn bezig met plannen en daarnaast loopt het Lijn 11 zone traject. Realiseren jullie je wel dat jullie niet de eersten zijn die hier komen met plannen? Er is een geschiedenis. Door geen kaders te stellen, loopt dit hele proces weer uit op een teleurstelling. Waarom zijn hier bijvoorbeeld geen jongeren aanwezig? Laat ons zelf een plan maken. Er leven hier zoveel ideeën, bewoners kunnen het zelf. Voetbalvelden zijn een stedelijke voorziening. Het is ons door de strot geduwd en daarom kotsen we het uit. Er is lang gezocht naar een sportvereniging die daar wilde gaan zitten. Er zijn ook financiële consequenties. Stedelijke voorzieningen horen niet in wijkvoorzieningen.

Reacties van aanwezigen op vragen van de gemeente Den Haag: 1. Hoe kan de uitstraling van het park De Verademing worden verbeterd? Groen • Bomen die niet altijd groen blijven en van diverse afmetingen. • Meerstammige witte berken plaatsen. • Muren die moeten blijven, laten begroeien met bloeiende klimplanten. • Eentonige randbeplating verbeteren door meer soorten te planten (niet giftig en niet prikkend). • Planten, bomen en bloemenperken. Vriendelijker, bankjes in groen. • Taluds met gras en planten. • Zomergroene bomen. • Beplanting afwisselen en geen rechtlijnige perken. • Meer bomen en groen. • Prieeltjes. • Zorg bij de ontwikkelingen van MTS en Esperantoplein dat er goede groene overgangen komen. • Glooiend groen langs en tegen de muren. Maak hierbij gebruik van buurtbewoners bij onderhoud. • Hekken donkergroen en plaatselijk laten begroeien met niet te dichte klimplanten met bloemen. Sport • Fuseer tennisclub HCC Breekpunt met de verademing. • Beter benutten van sportfaciliteiten, nu vaak leeg. • Voetbalvelden weg, hekken weg, zodat het geen Tbs-kliniek lijkt. • Verwijder voetbalvelden. • Als de sportvelden niet weg kunnen, maak dan de hekken donkergroen, zodat ze minder opvallen. Openbare ruimte • Veel licht, niet te fel. • Tunnel onder de Loosduinsekade, voor tramlijn 11. • Alle hekken weg, een hekje rondom park i.v.m. veiligheid. • Meer toegangswegen beter aansluiten bij straatniveau. • Beter handhaven verbod honden. • Alle hekken weg, niveauverschil oplossen met glooiing.

19

• Slingerpaden. Overig • Horeca, met terras aan waterkant. • Parkuitstraling, geen perk rondom een voetbalveld. • Plannen ingenieursbureau is een goede aanzet. Open, veel opgangen, meer beplanting, uitdaging is om mooie overgangen te maken naar het sportgedeelte. 2. Hoe kan de toegankelijkheid van het park verbeterd worden? Toegang • Hellingbanen met kinderkopjes zijn nu niet toegankelijk voor invaliden en bejaarden. Verbeteren is wettelijk verplicht (openbare ruimte). • Toegankelijkheid voor zowel valide, minder valide en invalide mensen en kinderen. Dus geen klinkers. • Opgangen en toegangen zoals in plannen tuinarchitect. • Meerdere ingangen. • Meer ingangen en trappen. • Eenrichtingsverkeer, poller Gaslaan verwijderen. • Kinderhoofdjes opgangen vervangen door glad materiaal. Parkeren • Meer parkeerplaatsen voor invaliden. Openbare ruimte • I.p.v. muren overal glooiend met paden, dus overal toegankelijk en vriendelijk. Asfalt moet weg. • Paden met half verharde (gravel of vulkaangruis), geen plastic matten. • Hekken zo hoog maken dat men er niet op gaat zitten (tegen het vallen). Beter en sterker gaas dat niet wordt doorgeknipt. • Geen hekken en geen aparte toegangen. Het park loopt nu overal glooiend af naar bebouwing en water. Verkeer/wegen • Bakstenen weghalen voor het doorgaand verkeer. • Asfalt komt over als tankgracht. • Maak gebruik van het oude plan. • Brug naar de overkant. Veiligheid • Let op veiligheid en vluchtroutes. • Veiliger maken voor kinderen om naar het park te komen. Newtonstraat is erg druk en vormt een barrière. Meer oversteekplaatsen en minder verkeer. 3. Hoe kan de aansluiting van het park met de omgeving worden verbeterd? Toegang • Doorgangen en opgangen toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens. • Kepplerplein bij park betrekken. • Glooiende en golvende terreinen zonder aparte opgangen.

20

• Hekken zoveel mogelijk beperken, daarvoor in de plaats camera’s. • Bij iedere straat die op het park uitkomt een toegang maken. • Muur langs lijn 11 afbreken, vanuit het kanaal een schuine wal omhoog, zonder hekken en muren, tot aan een open sportveldje. Omgeving • Omgeving Energie Centrale bij park betrekken. • Kronkels in toegangswegen park, om verkeer te vertragen. • In een bootje naar strand Scheveningen. • Creatief ondernemerschap stimuleren, i.p.v. supermarkten en Turkse pizzawinkels, meer upgraden. • Taluds- en sportverlichting. • Markt langs de weg bij het water. • Zorg voor goede aansluiting met ontwerp Esperantoplein. Groen • Mts behouden, dus ook al het groen. Dan heb je in ieder geval een groene zone. • Mts-grond parkgrond van maken, geen woningen. Verkeer/wegen • Parkeerplaatsen bij park voor invaliden, auto’s met kinderwagens. • Pollers repareren. • D.m.v. loop-, skate- en fietsroutes het park verbinden met de rest van de stad en haar bewoners (kinderen moeten veilig naar het park kunnen). • Fiets- en skateroute van de grote markt naar zee via lijn 11 en voormalige houtrusthallen. 4. Welke nieuwe of extra voorzieningen moeten er in het park komen? Sport/spel • Sportvelden moeten blijven. • Eén sportveld minder en opvullen met parkbeplanting. • Sportvelden moeten weg, weinig gebruik van gemaakt. Anders wordt het nooit een park. • Speeltoestellen voor kleine kinderen. • In plaats van voetbalvelden schooltuintjes. • Sport is nu veel te dominerend. • Sportvelden voor de buurt wel blijven, maar het hoeven er geen vier te zijn. • Sport in de wijken is goed, niet alles naar stadrand. • Verlichting in de voetbalkooi, zodat er ’s winters ook ’s avonds gespeeld kan worden. • Veel zitjes met speeltoestellen. • Haagse Hopjes i.s.m. speel-o-theek stichting Vóór. • Speelgoed- en boekenuitleenstation. • Hardlooptraject. • Tennisveld weg, we hebben breekpunt. • Voetbalvelden uit het park. • Sport op natuurlijke manier integreren in een echt park. Park is de hoofdfunctie. • Zwembad in openlucht. Horeca • Speeltuin met ijscokar à la Scheveningse bosjes. • Theehuis, denk aan Westbroekpark.

21

• Kiosk met koffie en ijs etc. • Terras met prettige stoelen, koffie, thee, lunch, toilet etc. • Leefbaar maken park, meer mensen aantrekken door centraal gelegen koffiehuis, met terras en meer speelgelegenheden voor kleine kinderen. • Kiosken op verschillende plekken voor: o Koffie/broodjes o Rolschaatsverhuur o Speelgoed- en speluitleen o Fietsverhuur o Picknickmand/bbqverhuur o Krantenkiosken o Bootjes o Hengels • Koffiehuis, café, terras. En een steiger om bootjes aan te leggen. Groen • Kippenren. • Bomen. • Zitbankjes onder de bomen. • Banken omgeven door struiken tegen de wind. • Kinderboerderij met mogelijkheid ponyritten. • Rekening houden met ouderen. • Musea in Energie Centrale. • Glooiing langs sportvelden gebruiken als tribune. • Zandbak. • Hondenuitlaatveld (nu overal!) • In ieder geval meer groen en meer bomen. • Groene beplanting. • BBQ-plekken. • Dierenbadje/fontein. Overig • Plannen van ingenieurs juichen we toe. • Festivals blijven organiseren. Verschillende thema’s, buurtfeesten à la Zeeheldenbuurt. • Cursussen volgen in het park: Yoga, Tai Chi, skatelessen, schilderen. • Iets voor jongeren. Graffitimuur, kunstwerk. • Openbare toiletten, met toiletjuf of hightech apparatuur. • Openlucht theater. 5. Wat kan er aan het water en het groen in en om het park verbeterd worden? Natuur • Veel hoge struiken. • Loofbomen die groeien + kleinere bloeiende bomen. • Plek waar watervogels kunnen uitrusten (niet op de trambaan). • Eendennesten in het water. • Zwanen en eenden uitzetten. • Vijver met eenden, zwanen etc, en steiger om te vissen. • Water beter aan laten sluiten bij wal, op een natuurlijke wijze. • Planten die vogels en insecten aantrekken.

22

• Zwem-/peuterbad in plaats van voetbalvelden. • Bloeiende planten en bomen (mag ook exotische uitstraling hebben). • Mooie beplanting, geen populieren of opvulgroen. • Klimplanten bij muren. • Laat mensen zelf bomen planten (meer betrokkenheid). Voorzieningen en overig • Langs de trambaan een lang zwembad, waar de kleding van de zwemmer meegaat op een loopband. • Soort trap, dat als kinderen zwemmen ze er ook makkelijk uit kunnen komen. • Bootjes langs het water bij Energie Centrale. • Bootverhuur. Hoe zit het met het warme water van de EON, is het water überhaupt te gebruiken. • Watersport in de breedste zin van het woord. • Maak van het asfaltpad langs het water een mooie laan. • Betere uitlaatplek. • Brug naar Energie Centrale gedeelte dat verbeterd gaat worden. • Park spannender maken: eilandjes, architectuur, beplanting etc. • Doe wat aan de slechte grasmat in het park. 6. Ideeën Groen • Ontgifting grond park. • Goede hondenuitlaatplaatsen, zodat ouderen niet vallen en gepest worden. • Vraag jongeren om hun ideeën! • Durf de MTS-grond ook als parkgrond uit te brengen. • Meer bloemen in het sportgedeelte. Water • Water op zelfde niveau als waterkant. • Hek langs het water dat 15 jaar geleden beloofd is. Sport/spel • Sportaccommodaties toegankelijker. • 1 voetbalveld i.p.v. 2, meer groen bij sport. • Speeltuinuitbreiding voor kleintjes. • Gasverdeling-gebouwen verplaatsen. • Tennisvelden en Jeu de Boulebanen moeten blijven. • Markt aan de kant van sportgedeelte, een keer per maand. • BBQ-plekken en overdekte speelplekken. • Tennisvelden liggen nu al in Breekpunt. Vereniging gaat ten onder en moet weg uit het park. • Paardenpad door het park. • Overdekte speeltuin, vooral geschikt voor 1-6 jaar. • Stuk waar onder toezicht hutten gebouwd kunnen worden. • Uitleenspeelgoed. Activiteiten • Kinderboerderij, muziektent, klimmuur. • Startplaats voor wandelroutes door Den Haag.

23

• Mogelijkheid voor ponyrit (kleine vergoeding). • Behoud paardenbak. Goed toegankelijk voor kijkende kinderen, met goede verlichting. Paarden-, fiets- en wandelroute naar Scheveningen. Openbare ruimte • Echte banken i.p.v. graniet. Zodat je kunt zonnen. • Zandbak. • Plek voor honden (uitrenplek). • Maak van het Esperantoplein ook een park en maak een verbinding met de Verademing, dan wordt het robuuster. • Fietsroute door het park, vergroot veiligheid. • Heel het park met sport en gras in een aanpak. • Geen strakke lijnen. Speelse aansluiting van EON-gebouw aan het park. Overig • Maak integrale werkgroepen. • Kijk naar het wijkpark in Transvaal. • Een duidelijke beheerder van het park aanstellen, vergelijk het met de winkelmanager van de A.H. • Doe aan verwachtingsmanagement, niet weer teleurstellen. • Waarom niet het oude plan, waar jaren op gebroed is, alsnog uitvoeren. Heeft draagvlak, spaart tijd en geld. Dan kan snel met de uitvoering begonnen worden. • Gasverdeelstation in een heuvel verwerken. • Skateroute niet onderbreken door bouwactiviteiten.

24

ENERGIECENTRALE

25

ENERGIECENTRALE IN HET KORT

Samenvatting van alle reacties Een koffiehuisje en creatieve winkels, verzamelgebouw voor eenpitters, plek voor verenigingen, varen op het Verversingskanaal, natuurlijke oevers. Een café, een theater, een tv-studio, sportvoorzieningen, duurzame energie, een loopbrug naar het park en een kookschool. Talloze ideeën over de Energiecentrale werden werden ingebracht. Vraagstukken Energiecentrale Invulling Energiecentrale, thema en activiteiten Aantrekkelijke inrichting gebied en water benutten Relatie met park de Verademing Creatieve industrie aantrekken Resultaten Energiecentrale Ruimte voor creatieve sector Geen grote evenementen Functies: kunst en cultuur, jeugd, creatieve bedrijven, sport, horeca, TV studio Relatie met park verbeteren Openbare ruimte aantrekkelijker maken Recreatief gebruik water stimuleren Resultaten verwerkt in concept masterplan: Ruimte voor creatieve sector Functies: kunst en cultuur (thema muziek), creatieve bedrijven, horeca Relatie met park verbeteren Openbare ruimte aantrekkelijker maken Recreatief gebruik water stimuleren

26

ENERGIECENTRALE Bijeenkomst 16 januari 2008 Opmerkingen Algemeen Schakel de heer Van der Most in, hij heeft altijd goede ideeën Vraag creatieve buurtbewoners om ideeën en betaal daar ook voor. Maarten Okkersen, bewoner Bautersemstraat 44, wil met enige buurtbewoners moodboards met ideeën maken voor het Esperantoplein. Waarom wordt er geen betaalde hulp gevraagd aan ontwerpers uit de buurt? Is het geen utopie om te denken dat de ideeën worden uitgevoerd, eerdere ideeën zijn van tafel geveegd. Wordt er wel geluisterd naar de ideeën, bij De Verademing is dat ook niet gebeurd. De gemeente heeft ook toezeggingen gedaan bij De Verademing en is die niet nagekomen, roep als gemeente niet iets wat je niet waar kunt maken, probeer niet op deze manier draagvlak te creëren maar kom zelf met een samenhangende visie, bedenk als gemeente enige plannen en laat de bewoners kiezen, bedenk hoe er echt samengewerkt kan worden tussen gemeente en bewoners, worden de bewoners serieus genomen? Als het een multicultureel centrum moet worden, dan moeten de Turken en Marokkanen ook meepraten, vraag alle mensen uit de wijk om ideeën en niet alleen de aanwezigen van vanavond Doe iets voor de vele gezinnen in de wijk

Regel een rondleiding door de Energiecentrale en zet tekeningen met maten op internet

Vragen Waarom kan de EnergieCentrale niet weggehaald worden?

Energiecentrale Antwoorden De bewoners wordt aangeboden met ideeën te komen tijdens de samenspraak. Het Ingenieursbureau Den Haag heeft ook een plan gemaakt evenals de marktpartij Staedion

Via de website www.ikhebeenbeteridee.nl kon iedereen zijn ideeën geven. Suggesties uit de samenspraak zijn wel degelijk meegenomen in het masterplan van de Lijn 11 zone. Denk bijvoorbeeld aan de functie van het gebouw, een brug naar het park en de recreatieve bestemming van het water.

De doelgroep van de wijk bestaat voornamelijk uit jongeren, alleenstaanden en ouderen, de zogenaamde “emptynesters” De rondleiding door de Centrale is inmiddels achter de rug. Invulling van maten en tekeningen zou nu te diep gaan. Tijdens deze samenspraak gaat het om ideeën De centrale levert energie aan de stad.

27

Bijeenkomst 16 januari 2008 Opmerkingen Hoe groot is de ruimte die vrijkomt in de EnergieCentrale? Hoe veilig is het als er gewerkt wordt terwijl de EnergieCentrale ook werkt? Is het geen utopie om te denken dat je hier dingen kunt realiseren terwijl de energiecentrale nog gewoon werkt? Hoe zit het met de geluidsoverlast?

Wordt het rendabel?

Is er een contract tussen de gemeente en de EON? Blijft de vrijgekomen ruimte eigendom van EON? Waarom ligt het wijkpark zo hoog?

Hoe voorkom je dat alle creatieven zijn vertrokken voordat de plannen gerealiseerd zijn? Hoe staat het met de sloop- en nieuwbouwontwikkeling van het Constant Rebecqueplein? Hoe zit het met de woningen in het blokje Kleine Veenkade, Constant Rebecqueplein en Joseph Ledellstraat? Wordt het KPN-gebouw ook betrokken?

Wat gebeurt er met de trambaan? Heeft het HTM huisje in de Dibbetsstraat iets met de Energie Centrale te maken en wat gaat hiermee gebeuren?

Energiecentrale Antwoorden Ongeveer 20.000 vierkante meter De centrale voldoet aan alle veiligheidseisen

Bij de bestemming van het lege deel van de Energiecentrale zal gezocht worden naar bestemmingen die geen of nauwelijks geluidsoverlast opleveren De gemeente is niet van plan verlies te lijden De vrijgekomen ruimte is eigendom van de gemeente De grond was vervuild. Het was niet haalbaar de grond te saneren en daarom is voor een noodoplossing gekozen: de vervuilde grond is “ingepakt”, dit verklaart de niveauverschillen Dat kan je niet voorkomen

Hiervan is geen sprake

De woningcoöperaties die deze woningen bezitten gaan hierover Ja, er zijn diverse plannen voor dit pand. Herontwikkeling tot een bijzonder wooncomplex met bijvoorbeeld lofts en ateliers of het gebouw bestemmen voor betaalbare bedrijfsruimte voor de creatieve sector of een combinatie van de woonfunctie en de creatieve functie Die blijft waar hij is Nee, het is van de HTM en het functioneert nog en moet daarom blijven staan

28

Bijeenkomst 16 januari 2008 Opmerkingen Verkeer Haal het fietspad bij De Verademing weg en verleng de Conradkade om over te fietsen, hoe los je bij evenementen de toevoer van extra verkeer op op wegen en in het openbaar vervoer? Beperk de parkeer- en verkeeroverlast op het Constant Rebecqueplein

Stedebouwkundig Laat de kade de kade, tast de huidige gebouwen niet aan, laat Hundertwasser iets met het foeilelijke gebouw doen

Energiecentrale Antwoorden Voor een betere verbinding met park De Verademing moet een langzaam verkeersverbinding over de trambaan worden aangelegd. Wanneer de bestaande brug over het verversingskanaal wordt opengesteld voor het langzaam verkeer sluit de Esperantostraat veel beter aan op de Regentessebuurt. Hiervoor is medewerking van EON noodzakelijk. Het nieuwe gebied zal worden ontsloten via de Noord West Buitensingel. De kruising met de Zamenhofstraat is de belangrijkste verbinding met het stedelijk wegennetwerk. Het gebied is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Er zullen parkeerplaatsen worden gerealiseerd. Parkeren op het maaiveld of in de openbare ruimte is niet wenselijk omdat het gebied een hoge kwaliteit moet krijgen. Een mogelijkheid is het dubbelgebruik van parkeerplaatsen, hier wordt onderzoek naar gedaan Een recreatieve bestemming van het water houdt ook de realisatie van een aanlegplaats in. De gebouwen blijven staan. De gevels zullen worden opgeknapt. Helaas kan men geen gebruik meer maken van de expertise van Hundertwasser. Hij is acht jaar geleden overleden.

29

Bijeenkomst 16 januari 2008 Opmerkingen Tips in de Energiecentrale Maak er een klimwand in, biedt allerlei verenigingen, zoals turnverenigingen, een plekje binnen, geef ruimte aan een jeugdcircus zonder commerciële huurprijzen, zet de oude peperbussen uit de hele stad in de openbare ruimte, open televisiestudio’s in het gebouw, creëer kleine kantoorruimtes voor eenpitters, maak er een multifunctionele ruimte van voor verschillende groepen die het op verschillende tijden gebruiken, maak werkplekken/ateliers voor kunstenaars, maak een creatief doe-centrum voor jongeren met dans en muziek etc met daarbij een leuk koffiehuis of iets dergelijks, overlap niet met het multiculturele centrum op de Karwei locatie, zorg voor meerdere thema’s en niet alleen voor de creatieve sector. Marcel Ruijgrok, architect, wil Billytown in het lege deel van de EnergieCentrale, dit houdt in het organiseren van kunsttentoonstellingen in de EnergieCentrale. Meer activiteiten voor de jeugd, sportactiviteiten, creëer een duurzaam en open gemeenschapscentrum in de wijk met zakelijke invulling en faciliteiten voor de bewoners, behoud de ruimte met een groot middenplein (vide), verwijder de platen van de hoge ramen, maak de ruimte transparant door middel van glas en licht, maak op de begane grond en de eerste verdieping openbare voorzieningen en op de hoger gelegen etages bedrijfsruimten. Coen Verschuuren van Urban IA wil de EON Centrale betrekken in zijn bedrijf.

Energiecentrale Antwoorden De Energiecentrale gaat fungeren als culturele trekker. Er worden functies toegevoegd, de buitengevels worden opgeknapt, er worden spectaculaire verlichtingselementen aangebracht en de buitenruimte wordt openbaar gemaakt. Er komen werkruimtes voor de creatieve industrie en voor optredens, voorstellingen en bijvoorbeeld een grand café. Dwars door de Energiecentrale kan een verbindingsweg lopen naar park De Verademing. Mocht de functie van de energiecentrale op den duur verdwijnen dan kan het hele gebouw een culturele functie krijgen zoals bijvoorbeeld als museum eventueel in combinatie met een evenementenhal. Denk aan de metamorfose van Bankside Power Station in Londen tot Tate Modern International Art. Een deel van de leegstaande hal kan gevuld worden met kleinere units ten behoeve van creatieve beroepen. Een horecavoorziening met terras op de eerste verdieping aan het water met uitzicht op het park is een mogelijkheid. Er zal recreatief gebruik worden gemaakt van het Verversingskanaal. Er komen geen sportvoorzieningen in de centrale.

30

Bijeenkomst 16 januari 2008 Opmerkingen Tips rond de Energiecentrale Kan de omgeving van de EnergieCentrale worden ingericht als openbare ruimte? Maak natuurvriendelijke oevers aan het water, geef de gevel een vriendelijker uitstraling bijvoorbeeld door kunst, ik mis kleine winkeltjes zoals een bakker, koffiehuisje, broodjeszaak, dat kan gemaakt worden bij het Zeebelttheater met een lunchroom, laat bootjes varen in het verversingskanaal, leg een verbinding naar de Weimarstraat, waar ook ateliers zijn, haal de wal bij het park hiervoor weg. Jurrien Guth, bewoner van de Bautersemstraat wil dat de Energie Centrale een voorbeeldfunctie voor duurzame energie gaat geven en dat de Verademing meer gaat ademen door meer groen. Parkeerplaatsen ondergronds plaatsen, muren rond de Verademing moeten weg, aan de zijde van het park: bouw een transparant entree-gebouw met loopbrug naar het park. Aan de zijde van Constant Rebecquestraat: creëer ruimte voor horeca, winkels en kantoorunits. Pas duurzame energieopwekking toe met zonnepanelen en windmolens. Rondom de Energie Centrale: Leefbaarheid van de wijk verbeteren, geen verlaten donkere hoeken, parkeerprobleem aanpakken, voorrang voor voetgangers en fietsers, verkeersluwe straten. Ontsluiting van de wijk verbeteren, verwijder de hekken rond de centrale, maak de buurt toegankelijker, verbind de centrale met de Verademing door een loopbrug over het kanaal, maak fiets- en loopverbindingen door het gebied, open de brug bij de Kleine Veenkade, verbind de tramhalte aan de nieuwe elektriciteitsfabriek, versterk het woonkarakter van de Constant Rebequestraat en maak een gezellig plein/straat, plant meer groen in de

Energiecentrale Antwoorden Voor een betere verbinding met park De Verademing moet een langzaam verkeersverbinding over de trambaan worden aangelegd. Er wordt uitgegaan van bouwblokken binnen de bestaande infrastructuur. Deze bouwblokken hebben een bouwhoogte van 25 tot 30 meter langs de hoofdroutes, inclusief lijn 11. Op stedenbouwkundig niveau wordt de mogelijkheid om in sommige gevallen een bouwhoogte van 50 meter te hanteren nader onderzocht. In het binnengebied kan de bouwhoogte afnemen naar circa 10 tot 12 meter. Over een bestemming van het KPN pand wordt nagedacht. Het hele gebied wordt ontwikkeld tot een hoogstedelijke woonfunctie, met ruimte voor commerciële ruimte langs de hoofdwegen op de begane grond. Een doorlopende verbinding op de eerste verdieping door het gebouw loopt van het CR plein via een brug over het verversingskanaal en de trambaan tot aan park De Verademing.

31

straten rondom de centrale. Rya Tettero, omwonende: Het gebouw aan het CR plein is mooi maar aan de andere kant, de kant van het park, is het lelijk. Een rij grachtengevels zou mooi zijn. En lijn 11 ondergronds maken. Stellingen Het merendeel is tegen dat er in de toekomst grote evenementen met landelijke uitstraling in de Energiecentrale worden gehouden om Den Haag op de kaart te zetten. Enkele opmerkingen: Nog meer parkeeroverlast, dat gaat nooit lukken, was wel een topidee voor de Westergasfabriek, de hele zomer heeft Den Haag festivals met landelijke uitstraling, het is niet het ei van Columbus voor deze plek Het merendeel is ervoor dat de Energie Centrale het thema creatieve sector moet krijgen Het merendeel is voor dat in Regentesse-Zuid/Energie Centrale de creatieve sector behouden en uitgebreid moet worden Het merendeel is voor dat in Regentesse-Zuid meer autovrije delen moeten komen Het merendeel is voor dat het water recreatief benut moet worden

Er is gekozen voor horeca, culturele en creatieve functies

Dit is overgenomen

Dit is overgenomen

De straten worden niet autovrij maar er komen meer voorzieningen voor het langzaam verkeer Dit is overgenomen

32

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEENKOMST ENERGIECENTRALE Datum Locatie Duur

: 16-01-2008 : ’t Magazijn : 20:00 – 22:30

Aanwezig namens de gemeente DH: Annet Beltman (projectleider) Pieter van der Heijde (projectleider) Fred van der Burg (stedenbouwkundige) Manon Slot (communicatieadviseur) Mijke Rousseau (communicatieadviseur) Jan Honning (projectleider) Sieteke Pronk (projectmedewerker) Arnie Caprino (gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Gastsprekers: Mw. Patricia Engelbert van Bevervoorde van Stichting Metropolis (culturele projectontwikkeling) Dhr. M. Okkersen, vertegenwoordiger bewoners Bautersemstraat Dhr. Maxim Brouwer, Manager Public Affairs EON Benelux. Programma 19:30 Inloop 20:00 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor gebied rondom de Energie Centrale, inclusief korte film van wethouder Norder over samenspraaktraject 20:15 Presentatie over Westergasfabriek en andere inspirerende projecten in Europa door mw. Patricia Engelbert van Bevervoorde 20:22 Presentatie van EON over Energie Centrale door dhr. Maxim Brouwer 20:30 Presentatie over voorstel voor nieuwe functie Energie Centrale Constant Rebecqueplein en de inrichting van het gebied bij de Energie Centrale door dhr. M. Okkersen 20:40 Reacties uit de zaal 21:00 Plenaire discussie aan de hand van stellingen en vragen van de gemeente Den Haag aan de aanwezigen. 22:00 Terugkoppeling en conclusie 22:15 Borrel Bewoners, ondernemers, creatieven en andere geïnteresseerden kwamen op 16 januari bijeen in het Magazijn om te praten over de plannen voor de Energie Centrale en omgeving. Een koffiehuisje en creatieve winkels, verzamelgebouw voor eenpitters, plek voor verenigingen, varen op Verversingskanaal, natuurlijke oevers. Talloze ideeën werden op deze avond genoemd. De gemeente Den Haag gebruikt deze informatie om te komen tot een samenhangend plan. Van een aantal opmerkingen en suggesties van de aanwezigen zijn tekeningen gemaakt door sneltekenaars. De bijeenkomst werd goed bezocht, circa 110 bezoekers.

33

De volgende punten werden door de aanwezigen aangedragen: Opmerkingen • Waarom schakelt de gemeente Den Haag niet de heer Van der Most in? Deze meneer heeft altijd zeer inspirerende en verrassende ideeën voor locaties. • Er is al ooit een plan ingediend voor een nieuwe invulling. Dat is toen van tafel geveegd door de toenmalige wethouder. En nu komen jullie weer met ideeën. Het is een utopie om te denken dat deze plannen gerealiseerd zullen worden. • De gemeente Den Haag doet nu net alsof alles mogelijk is en alles kan in de Energie Centrale. Maar het is en blijft wel een werkende Energie Centrale de komende jaren. Dus daar moet je rekening mee houden. Wat de gemeente wil, is daarom een utopie. • Het park De Verademing is een bajes geworden en helemaal geen verademing! Dat komt omdat er destijds niet naar de bewoners is geluisterd. Reactie gemeente DH: De Verademing is inderdaad niet geworden zoals het bedoeld was. Op 28 januari is er een aparte bijeenkomst over park De Verademing. • Maak als gemeente gebruik van de creatieven uit de buurt en betaal hen ook voor inbrengen en medewerking. Wees eens een keer niet zo krenterig als gemeente! • Het huidige park De Verademing is een gemiste kans geweest. Het zicht op het park ontbreekt volledig door de grote wand en het fietspad is ook heel slecht en ongezellig. Haal dit fietspad weg en verleng de Conradkade om over te fietsen. • Het Constant Rebecqueplein is echt een obstakel. Vooral parkeeroverlast en overlast van autoverkeer, sluipverkeer. • De Energie Centrale staat in Regentesse Zuid, een wijk met veel gezinnen. Hier is ook onlangs onderzoek naar uitgevoerd. Houd rekening met deze samenstelling van de wijk en doe iets voor deze gezinnen. • Laat de kade de kade. • De gebouwen die er nu staan zijn prachtig! Daarom woon ik hier heel erg graag. Deze gebouwen mogen niet aangetast worden! • Het gebouw is foeilelijk. Doe er iets mee bijvoorbeeld zoals de heer Hundertwasser in Wenen heeft gedaan. • Deetman heeft al heel vaak met tranen in zijn ogen geroepen dat hij de wal van het park zou verlagen en het park toegankelijker zou maken. Nog steeds is er niets gebeurd. Roep dus als gemeente niet iets wat je toch niet waar zult maken. • Het op deze manier ophalen van ideeën is een schandalige manier om draagvlak te kweken. Heeft de gemeente zelf geen visie?! Kom daar eerst maar eens mee, met een visie die voor samenhang zorgt. Betrek bewoners erbij om de samenhangende visie te ontwikkelen en probeer zo draagvlak te creëren. Reactie gemeente DH: De bedoeling van samenspraak is om mensen in een vroeg stadium bij de plannen te betrekken. Wij hebben een visie op hoofdlijnen en die staat in de Nota van Uitgangspunten beschreven. Voordat het masterplan wordt gemaakt worden diverse activiteiten uitgevoerd zoals diverse onderzoeken én het organiseren van samenspraak. De resultaten van deze activiteiten leveren de input voor het masterplan. • Mensen moet je kunnen laten kiezen uit meerdere masterplannen / visies. Presenteer die en zet niet een paar ideetjes in een enkel masterplan. • Het is nodig om een keer in de Energie Centrale te kunnen kijken met een delegatie om een goed beeld te kunnen vormen van de (on)mogelijkheden. Zet een plattegrond op Internet met aanvullende informatie over hoogte, etc. • Hoe komen we tot een échte samenwerking met de gemeente? Niet door alleen maar ideeën te absorberen. • Wat is de kans dat we écht mogen meedenken? Worden we wel serieus genomen?

34

•

Het moet een multicultureel centrum worden. Zorg er daarom voor dat ook Turken en Marokkanen ook over de Energie Centrale meepraten.

Tips voor invulling Energie Centrale en gebied bij de Energie Centrale • Maak er een klimwand in zodat je gebruik kunt maken van de mooie hoogte. • Bied allerlei verenigingen een plek in de Energie Centrale. Vooral turnverenigingen zitten te springen om goede opslagruimte en een eigen honk. Dit zorgt voor leven in de wijk en de ruimte wordt goed gebruikt. • Geef in de Energie Centrale ruimte aan een jeugdcircus, maar dan zonder commerciële huurprijzen. • Kleed de openbare ruimte bij de Energie Centrale aan met de oude peperbussen die nu in de stad staan. Haal ze naar het gebied. • Gebruik de Energie Centrale en de omgeving ervan voor tv-programma’s. Dit biedt een prachtig decor. En maak er televisiestudio’s. Dat brengt leven in de wijk, 24 uur per dag. • Creëer kleine kantoorruimtes voor eenpitters in de Energie Centrale. • Maak er een multifunctionele ruimte van voor verschillende groepen zodat de ruimte op meerdere tijdstippen wordt gebruikt. Meervoudig ruimtegebruik. • Kijk ook naar het mooi maken van het water, maak er natuurvriendelijke oevers. • Als je op de kade staat, krijg je een unheimisch gevoel. Kan de gevel niet een meer vriendelijkere uitstraling krijgen, bijvoorbeeld door middel van kunst op de muur. • Het zou zo mooi zijn als je een bootje in het Verversingskanaal kunt hebben om lekker te varen. • Maak werkplekken /ateliers voor kunstenaars in de Energie Centrale. • Maak een creatief doe-centrum voor jongeren uit de hele stad in de Energie Centrale, met allerlei disciplines als dans, muziek etc. En een leuk koffiehuisje of iets dergelijks erbij. • In de Weimarstraat zie je kleine ateliers. Leg een verbinding tussen de Weimarstraat en de ontwikkeling in de Energie Centrale. Bijvoorbeeld door de wal bij het park weg te halen. Die wand en het fietspad zijn een nare route. • Op de Karweilocatie komt ook een groot doe-centrum, zorg ervoor dat er geen overlap is, onderscheid is belangrijk. • De Energie Centrale moet een reflectie worden van de wensen van de wijk. Dus niet alleen van de groep mensen die er nu vanavond zijn. • Zorg voor meerdere thema’s in de Energie Centrale en niet alleen creatieve sector. Vragen: V: Waarom kan de Energie Centrale niet weg worden gehaald? A: De Energie Centrale kan niet gesloten worden omdat deze een spilfunctie vervult voor de stadsverwarming tussen Leyenburg en Bezuidenhout-West V: Hoe groot is de ruimte die vrijkomt in de Energie Centrale? A: Circa éénderde van het gebouw komt vrij. Het is een zeer hoge ruimte, circa 32 meter hoog V: Hoe zit het met de veiligheid? Hoe garandeert u een veilige werkplek als ik in het vrijkomende deel kom te werken en de Energie Centrale blijft doordraaien? A: Voor EON heeft veiligheid een uitermate hoge prioriteit. EON zal alles zorgvuldig onderzoeken zodat er altijd sprake zal zijn van een veilige situatie. We willen nu bij voorbaat niets uitsluiten.

35

V: Hoe zit het met de geluidsoverlast? A: Dat is een zeer belangrijk punt wat zwaar wordt meegewogen bij het ontwikkelen van de plannen voor een nieuwe invulling van de Energie Centrale. V: Wordt het hele gebeuren wel rendabel? A: Dat moet de toekomst uitwijzen. V: Hebben de gemeente DH en EON een contract met elkaar? A: Nee. In de presentatie heeft EON een contract genoemd dat nog een aantal jaren doorloopt. Dit is een contract voor energieleverantie tussen EON en Eneco. Voor het gebruik van de Energie Centrale moeten de gemeente en EON nog nadere afspraken maken. V: Waarom maken jullie geen gebruik van de ontwerpers uit de buurt en betaal je hen niet om mee te werken aan de nieuwe plannen? A: De gemeente DH verzamelt tijdens de het samenspraaktraject ideeën van bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden en gaat daarna daar mee aan de slag voor het Masterplan. V: Waarom ligt het wijkpark zo hoog? Dat is echt heel erg lelijk A: Dat is destijds een ontwerpkeuze geweest. V: Den Haag wil zich graag profileren als een creatieve stad. Hoe voorkom je dat, tegen de tijd dat de plannen eindelijk gerealiseerd zijn, de huidige creatieven allemaal al vertrokken zijn? Hoe behoud je de aanvankelijkecreativiteit? A: Dit zou je bijvoorbeeld kunnen bewerkstelligen door voor toekomstige bedrijfsruimtes/werkruimtes voor creatieven een lage huurprijs te vragen. Dit wordt in samenwerking met projectontwikkelaars vorm gegeven. V: Blijft de tijdelijke vrijkomende ruimte eigendom van EON? A: Dit wordt nog nader tussen de gemeente en EON besproken. We gaan er nu vanuit dat éénderde van de ruimte beschikbaar komt om er iets moois van te maken. V: Hoe staat het met de sloop/nieuwbouwontwikkeling op het Constant Rebecqueplein? A: Dit zijn woningen van Staedion. Staedion heeft de plannen voor sloop/nieuwbouw klaar. De bouwvergunning is aangevraagd. De bedoeling is dat de sloop zo snel mogelijk start. Daarna volgt de nieuwbouw. V: Hoe zit het met de woningen direct naast de Energiecentrale, het blokje Kleine Veenkade, Constant Rebecqueplein, Joseph Ledelstraat? A: Hier vindt funderingsonderzoek plaats. Er wordt gekeken of renovatie van de panden rendabel is. De gemeente wil de panden graag behouden. V: Hoe staat het met de telefooncentrale (KPN-gebouw)? Wordt die ook betrokken? A: Er wordt gekeken of er in het KPN-gebouw woningen/appartementen gebouwd kunnen worden. V: Kan de omgeving van de Energie Centrale ingericht worden als openbare ruimte? A: Dat moet worden onderzocht. Het is wel de nadrukkelijke wens van de gemeente om deze ruimte aan de stad terug te geven, zowel het groen als het water.

36

V: Wat gebeurt er met de trambaan? A: Bij de ideeën zoals die er nu zijn: niets V: Heeft het HTM-huisje in de Dibbetsstraat iets met de Energie Centrale te maken? Wat gaat daar meegebeuren? A: Dat is een trafohuisje voor de trams en dat blijft dus staan. V: Hoe los je bij evenementen de toevoer van extra verkeer op op wegen en in het openbaar vervoer? A: Dat is een belangrijk punt. Je zou dan kunnen denken aan het aanleggen van een goede extra openbaar vervoerverbinding. Gekeken moet worden hoe je dat dan het beste kunt doen. Randstadrail moet al een bijdrage leveren aan de opvang in het openbaar vervoer. Daarnaast kan de Lijn 11 ook bijdragen als deze wordt doorgetrokken naar Binckhorst. Aanleg van Transferia zou ook een optie zijn. V: Hoe zit het met de Uitenhagestraat? A: De vernieuwing van het bedrijventerrein is al een lopend project. We zijn bezig met aankoop en sloop van panden. Op deze plaatsen komt nieuwbouw. Op de hoek Monstersestraat/Loosduinsekade komt een woontoren. Vragen van de gemeente aan de zaal/stellingen voor de zaal Vraag: Wat vindt u ervan als er grote evenementen met landelijke uitstraling in de Energie Centrale worden gehouden om Den Haag op de kaart te zetten? Stemresultaat: merendeel van aanwezigen is tegen. Sommige mensen wilden het liefst voor beide kiezen. Reacties: • Nog meer parkeeroverlast!! • Is een heel goed idee om Den Haag op de kaart te zetten met landelijke evenementen. • Het beeld dat nu van de Westergasfabriek wordt gepresenteerd is top! Maar dat gaat nooit lukken in de Energie Centrale. • Ik mis kleine winkeltjes in de buurt als een bakker, koffiehuisje, broodjeszaak, etc. Maak dat bijvoorbeeld bij het Zeebeltheater met een lunchroom erbij. • Festivals is makkelijk geroepen, maar dat hebben we al heel de zomer lang in Den Haag met landelijke uitstraling. Het is niet het ‘ei van Columbus’ voor deze plek. Er is al een overvloed aan evenementen en evenementenlocaties. Stelling De Energie Centrale moet het thema creatieve sector krijgen. Stemresultaat: merendeel van de zaal stemt voor. Stelling In Regentesse Zuid / Energie Centrale moet de creatieve sector behouden en uitgebreid worden Stemresultaat: merendeel van de zaal stemt voor. Stelling In Regentesse Zuid moeten meer autovrije delen komen. Stemresultaat: merendeel van de zaal stemt voor.

37

Stelling Het water moet recreatief benut worden. Stemresultaat: merendeel van de zaal stemt voor. Conclusie • Er is te veel onduidelijkheid over de Energie Centrale voor wat betreft oppervlakte, veiligheid, hoogte, etc. • Er bestaat wantrouwen ten opzichte van de politiek. Nadruk moet meer op echte samenwerking liggen.

38

TRANSVAAL NOORD

39

TRANSVAAL NOORD IN HET KORT

Samenvatting van alle ingekomen reacties De bewoners hebben schone straten hoog op de prioriteitenlijst staan. Ook willen zij een goede mix van huur- en koopwoningen. Hoogbouw mag, maar niet te veel. Portiekwoningen zorgen voor goede sociale controle. Beheer, veiligheid en parkeren zijn speerpunten. Men wil ontmoetingsplekken, een politiebureau en activiteiten voor de jeugd. Vraagstukken Transvaal Noord Woningen Openbare ruimte Veiligheid en leefbaarheid Bedrijventerrein Uitenhagestraat Resultaten Transvaal Noord Hoogbouw mag, maar niet te veel Mix aan soorten woningen Woningen met zicht op straat in verband met sociale controle Woningbouw De La Reyweg en binnengebied Iets voor jeugd, bijvoorbeeld een chill out café Sport- en spelvoorzieningen 30 km zones uitbreiden Opmerkingen Veel aandacht voor veiligheid Sociale betrokkenheid belangrijk thema Stimuleren eigen verantwoordelijkheid voor speeltuinen en schone straat, buurtteams, meer politie Resultaten verwerkt in concept masterplan Hoogbouw mag, maar niet te veel Woningen met zicht op straat in verband met sociale controle Mix aan soorten woningen 30 km zones uitbreiden

40

TRANSVAAL NOORD Bijeenkomst 14 januari 2008 Opmerkingen Algemeen Wat is het gebied Transvaal Noord?

Op welke manier gaat de bevolkingssamenstelling veranderen? Kunnen de huidige bewoners in Transvaal Noord blijven wonen?

In de wijk is men al lang met een wijkplan bezig maar iedere keer wijzigen de uitgangspunten. Wordt er wel echt naar de bewoners geluisterd? De ervaringen zijn slecht Afvalcontainers vaker legen, grotere afvalcontainers Vrijwilligers/klankbordgroep inzetten Woningen Komen er ook betaalbare woningen voor 55+ aan de De La Reyweg? (3 x gevraagd). Wordt er qua woningbouw aan alleenstaanden gedacht? Graag nieuwe woningen in de wijk, oude huizen geven ongemakken, graag goed geïsoleerde woningen, in deze kinderrijke buurt zijn eengezinswoningen nodig, portiekflats hebben als nadeel de sociale veiligheid maar ze versterken het sociale gevoel, dat mis je bij de eengezinswoningen, graag een mix van woningen voor jong en oud, families met kinderen, wooncomplexen voor ouderen, mix van arm en rijk, voor jongeren, starters, grote gezinnen, goedkope huurwoningen en duurdere woningen en kleinere woningen voor de alleenstaanden, graag woningen met grote keukens en woningen met balkons

Transvaal Noord Antwoorden Het gebied wordt begrensd door de De La Reyweg, de Loosduinseweg, de Monstersestraat en de Paul Krugerlaan Dat is nog niet te zeggen, wel zal worden getracht de tweeverdieners met kinderen in de wijk te houden. Het aantal woningen zal worden gereduceerd, er worden 3000 woningen gesloopt en 1600 woningen gebouwd. Dit zal tot gevolg hebben dat niet iedereen in Transvaal Noord kan blijven wonen Deze samenspraak is bedoeld om naar de mensen te luisteren. In het Masterplan is beschreven hoe omgegaan is met de ideeën. Deze suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Er zal voor verschillende doelgroepen gebouwd worden. In de toekomst biedt Transvaal-Noord voor elk wat wils op woongebied. In ieder geval moet worden gedacht aan sociale stijgers uit de buurt en omringende wijken. Het zijn doorgaans tweeverdieners met kinderen, die door het aanbod van een schaars woningtype als een eengezinswoning kunnen worden verleid om in kwetsbare buurten te blijven of te investeren. Door de bouw van verschillende soorten woningen, van appartementen tot eengezinswoningen kunnen mensen langer in Transvaal blijven wonen. Qua eengezinswoningen moet men denken aan drie lagen met 4-5 kamers, uit oogpunt van zelfredzaamheid moet een deel van de woningen geschikt zijn voor werken aan huis en/of meergeneratiebewoning. Er zouden sociale huurwoningen kunnen worden toegekend aan starters of juist ouderen. Voor de laatste groep zijn ook 41

groepswonenachtige appartementen mogelijk. Bijeenkomst 14 januari 2008 Opmerkingen Stedenbouwkundig beleid Hoogbouw is oké maar liever geen losse pilaren maar een lange rij aaneengesloten gebouwen, woontorens zijn oké maar behoudend qua hoogte, sloop de wand aan de Loosduinsekade en maak grotere bouwblokken, dan worden de parkeerproblemen opgelost, de plannen gaan niet ver genoeg, het is te versnipperd, graag meer slopen, oudbouw weg en nieuwbouw ervoor in de plaats. Liever geen luxe 3-laagse woningen met veel glas, de buitenkant van de nieuwbouw moet niet multicultureel zijn, klassieke uitstraling heeft de voorkeur, graag historiserende architectuur. Woningen in de buurt van speelplekken, straatgerichte huizen in verband met veiligheid en vriendelijkheid, liever geen brede stoepen

Veiligheid Aandacht voor veiligheid, een politiebureau wordt gemist, er ontbreekt een EHBO-post, er moeten alertteams komen Parkeren Liever geen parkeergarage want dat is een broeinest met toegangspoorten, graffiti en beveiligingscamera’s (3 x geopperd). Wordt er iets gedaan aan de parkeerproblemen op de Paul Krugerlaan?

Transvaal Noord Antwoorden In het wijkplan is voor deze buurt qua woonmilieu het etiket “statig wonen” bedacht. Met de Paul Krugerlaan, die gehandhaafd blijft, ligt het patroon van de achterliggende straten grotendeels vast. Dat geldt ook voor de bouwhoogte. Qua vormgeving moet er alles aan gedaan worden om het statig-wonen inhoud te geven, bijvoorbeeld eengezinswoningen met voortuinen als buffer. Er zal worden gekeken naar het historiserend bouwen in Valkenbos-Zuid. Het realiseren van aaneengesloten bouwblokken, die een directe relatie hebben met de straat bevordert de sociale controle en het gevoel van veiligheid. De beukmaat van de nieuwe woningen wordt versmald van 5,5 naar 5,1 meter. Op een paar logische plekken, randen en knooppunten, zal hoger worden gebouwd. Bijvoorbeeld de koppen van de Engelenburgstraat en aansluitend langs de Loosduinsekade, evenals de kop van de Paul Krugerlaan bij de Zevensprong.

Deze suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Bij nieuwbouw zal rekening worden gehouden met voldoende inpandige parkeerplaatsen.

42

Bijeenkomst 14 januari 2008 Opmerkingen Verkeer Graag helemaal vernieuwen met een nieuwe infrastructuur, de plannen gaan niet ver genoeg, geen autovrije straten, meer eenrichtingsverkeer, uitbreiding 30 km zone. Doorstroming op marktdagen op de Paul Krugerlaan verbeteren, combineer tramhaltes, tram via Steijnlaan ipv Paul Krugerlaan, denk bij herinrichting van het PK plein aan de plaatsen voor de tramhaltes

Transvaal Noord Antwoorden Om een veilige speelruimte voor kinderen te creëren krijgt een aantal straten in Transvaal Noord eenrichtingsverkeer en een 30 km zone. Voor een betere doorstroming van het autoverkeer wordt de Paul Krugerlaan opnieuw ingericht. Het is van belang dat de doorgaande fietsroute over de Steijnlaan herkenbaar is vormgegeven en de oversteek over de Paul Krugerlaan veilig en snel kan plaatsvinden. Daarnaast zullen de groene middenbermen van de ’sGravezandelaan en de Steijnlaan op elkaar aangesloten worden. Studies hebben uitgewezen dat verplaatsing van de trambaan van de Paul Krugerlaan naar de Steijnlaan meer nadelen dan voordelen oplevert, dit gaat daarom niet door. Na overleg met de Fietsersbond is besloten aandacht te geven aan de fietsroute vanaf de Dierenselaan, via de Steijnlaan naar de ’s-Gravezandelaan en de Prinsegracht. Transvaal Noord moet straks meer uitnodigen tot fietsen en lopen. De verkeersaders voor langzaam verkeer worden daarom verbeterd.

43

Bijeenkomst 14 januari 2008 Opmerkingen Voorzieningen Verplaats het multiculturele centrum naar de Haagse Markt, graag op de Karweilocatie een plek met groen waar kinderen kunnen spelen, waar het schoon is en waar geen honden uitgelaten worden, voor een groep die op straat rond hangt moet iets komen voor vrijetijdsbesteding (3 x geopperd). Denk aan de sociale, maatschappelijke aanpak. Denk aan scholen, sport, kunst en muziek. Maak beter gebruik van het wijkpark, geen nieuw park maar een centrum als ontmoetingsplaats voor culturen, ook in de scholen de mix van culturen en sociaal milieu laten zien, park in de Beijersstraat beter benutten, Er is behoefte aan ontmoetingsplekken dicht bij huis, ook bij de nieuwbouw, graag een zwembad, een sportgelegenheid, een waterpartij, feestruimte, buurthuizen, een schone buurt, er ontbreken voorzieningen voor ouderen zoals een wijkcentrum met arts en fysiotherapeut, geen nieuwbouw, ruimte voor jong en oud

Transvaal Noord Antwoorden Het Joubertplantsoen krijgt een stevige opknapbeurt zodat deze meer kan functioneren als een buurtpark. Uit realisatie van het Multiculturele Vrijetijdscomplex zal ruimte worden gecreëerd om op de hoek met de Uitenhagestraat/Monstersestraat de Steijnlaan ruimtelijk aan te laten sluiten op de ’s-Gravezandelaan.

44

Bijeenkomst 14 januari 2008 Opmerkingen Jongeren Problemen moeten van onderen aangepakt worden, denk aan de toekomst van jongeren, buurthuis voor jongeren voor muziek, huiswerk en afspraken, er zijn geen voorzieningen voor de leeftijdsgroep van 12-18. Dit kan misschien in het MCVC of de gymzaal. Denk aan zang, dans, huiswerkbegeleiding, danslessen, turnen, etc., activiteiten voor de jeugd (3 keer geopperd), meer activiteiten, sporttoernooien, kinderen van straat, chillcafé voor jongeren onder 18. Te weinig speelmogelijkheden, graag tweede wijkparkje met meer sport en spel mogelijkheden, bijvoorbeeld een skatebaan, een zandbak en meer schommels, beheerde speeltuinen met strenge regels, niveauverschillen in de openbare ruimte is avontuurlijker voor jeugd, graag een gecentreerde speelplaats met hoge hekken, meer veiligheid en oog voor overstekende kinderen, geen speelplaatsen verspreid op de hoek, schone speelplekken (3 x geopperd), ruimte voor sport en spel (4 keer geopperd)

Transvaal Noord Antwoorden Er komt een aantrekkelijke speeltuin. Goed beheer is hier belangrijk.

45

Bijeenkomst 14 januari 2008 Opmerkingen Uitenhagestraat/ondernemen in Transvaal Noord Kleine bedrijfjes met een buurtfunctie behouden in de wijk, buurtgebonden bedrijfjes aan de Uitenhagestraat, daarom verbinding met woonwijk herstellen, meer levendigheid ’s avonds om het gevoel van veiligheid te vergroten, meer doorstroom door doortrekken van doodlopende straten, kleine bedrijven in woonbuurten, grote bedrijven naar het bedrijventerrein, bedrijven plaatsen met de voorkant naar de Monstersestraat, ramen aan de straatzijde op de begane grond, het moet er zo aantrekkelijk zijn dat het prettig wordt er overheen te lopen, Transvaal Noord verbinden met het bedrijventerrein, mogelijk hoogbouw op de kop van het bedrijventerrein Stel autosloperij centraal als gemeenschappelijke werkplaats voor jongeren, bevorderen werkgelegenheid jeugd, er moet iets komen voor startende ondernemers EHBO-post op het bedrijventerrein

Transvaal Noord Antwoorden

De Paul Krugerlaan moet over tien jaar een vanzelfsprekend onderdeel zijn van het bovenstedelijk winkelgebied. Het kan zich ontwikkelen tot icoon van de Hindoestaanse cultuur, Little India. Het zal ook een aantrekkelijke woonstraat worden, de gevels krijgen een opknapbeurt. Vanuit de samenspraak met de Uitenhagestraat is het signaal gekomen de doodlopende straatjes aan de Uitenhagestraat niet door te trekken naar Transvaal Noord. Dit wordt dan ook niet gedaan.

Deze suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

46

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEENKOMST TRANSVAAL NOORD Datum Locatie Duur

: 14-01-2008 : Julianakerk, Schalk Burgerstraat : 20.00 – 22.30 uur

Aanwezig namens de gemeente Den Haag Annet Beltman (projectleider) Pieter van der Heijde (projectleider) Fred van der Burg (stedenbouwkundige) Gerben Geijsel (beleidsmedewerker verkeer) Manon Slot (communicatieadviseur) Mijke Rousseau (communicatieadviseur) Sieteke Pronk (projectmedewerker) Arnie Caprino (gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Gastspreker Martin Kentie

ontwikkelingsmanager bij Staedion

Programma 19:30 Inloop 20:00 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor Transvaal Noord, inclusief korte film van wethouder Marnix Norder over samenspraaktraject 20:15 Presentatie van Staedion over wonen in Transvaal Noord 20:40 Reacties uit de zaal 21:00 Uiteengaan in vijf werkgroepen om samen aan de hand van stellingen en vragen van de gemeente Den Haag meningen en ideeën te horen van de aanwezigen. 22:00 Terugkoppeling en conclusie 22:30 Borrel Bewoners van Transvaal Noord en andere geïnteresseerden kwamen op 14 januari bij elkaar in de Julianakerk om met de gemeente te spreken over de toekomst van hun wijk. Voor de bewoners staan schone straten hoog op de prioriteitenlijst, evenals een goede mix van huuren koopwoningen. Hoogbouw mag, maar niet te veel en portiekwoningen zorgen voor goede sociale controle. De gemeente Den Haag gebruikt deze informatie om te komen tot een samenhangend plan. Van een aantal opmerkingen en suggesties van de aanwezigen zijn tekeningen gemaakt door sneltekenaars. De bijeenkomst werd door ruim 50 geïnteresseerden bezocht. De volgende punten werden door de aanwezigen aangedragen tijdens het plenaire gedeelte Wat is het gebied Transvaal Noord, het is nu zo vaag. Welke straten horen erbij? Zijn dat ook de Steijnlaan en de Herman Costerstraat? Reactie gemeente Den Haag: Transvaal Noord loopt van Paul Krugerlaan, De la Reyweg en Loosduinseweg Er moet aandacht besteed worden aan een stukje veiligheid. We missen een politiebureau. Er zijn 20.000 mensen, er komen meer mensen bij en het politiebureau is ver weg. Tussen de Archimedeslaan en Schilderswijk is er niets.

47

-

-

-

-

-

De bevolkingssamenstelling verandert, maar op welke manier? Komen er huizen voor hoge inkomens en wat gaat er allemaal veranderen? Reactie gemeente Den Haag: We werken met de kracht van Transvaal Noord en met de mensen die er nu wonen. Het is een multiculturele wijk met weinig eengezinswoningen. Wat we willen is dat mensen wooncarrière kunnen maken. Veel mensen met gezinnen die groter willen wonen gaan naar VINEX-locaties, zoals Ypenburg. We willen deze mensen hier bedienen door voor elk wat wils te bieden. Nu zijn er alleen appartementen en veel sociale huur. Mensen die dat willen moeten de mogelijkheid hebben een huis te kopen. Zo willen we deze mensen in de wijk houden. Kunnen de huidige bewoners in Transvaal Noord blijven wonen? Reactie gemeente Den Haag: We hebben een enquête gehouden en daaruit blijkt dat 60% van de bewoners wel gebonden is aan Den Haag maar niet zozeer specifiek aan Transvaal. Dat betekent dat 40% in Transvaal wil blijven wonen. Het programma is hierop afgestemd. Iedereen die wil, kan blijven. Zeker de helft de woningen blijven staan en de vernieuwing wordt gefaseerd uitgevoerd. De problemen zijn niet aan te pakken met dit plan. Jongeren hebben geen toekomst, geen beeld en geen vooruitzichten. Het probleem moet onderaan aangepakt worden. Reactie gemeente Den Haag: Met de plannen die er liggen pakken we de ruimtelijke ordening aan. Dat is waar we vanavond over spreken. Daarnaast hebben we ook de plannen voor de krachtwijk Transvaal, de plannen van minister Vogelaar. Die gaan over de sociale aspecten en daar zijn we ook mee bezig. Er zijn inderdaad weinig voorzieningen voor jongeren. Daar moet in geïnvesteerd worden. In jongeren en in economische programma’s. In Transvaal Noord liggen veel economische kansen. [Noot van de redactie: Minister Vogelaar werkt aan de aanpak van 40 wijken in de Nederlandse steden. Deze wijken worden aangeduid met krachtwijken. Transvaal en Schilderswijk zijn twee van deze krachtwijken. Voor de aanpak van Transvaal en Schilderswijk zijn plannen opgesteld. Deze plannen gaan in op de verbetering van de sociale en economische omstandigheden in de wijken. Over de uitvoering van deze plannen wordt op dit moment gesproken met allerlei betrokken partijen.] Parkeerproblemen los je niet op met parkeergarages. Ik vind dat een slecht idee. Je moet daarbij denken aan criminaliteit en verloedering. Een parkeergarage is een broeinest, met toegangspoorten, graffiti en bewakingscamera’s. Een garage vind ik geen goed idee. Reactiegemeente Den Haag: Als we dit idee nu beoordelen vanuit de situatie zoals het nu is dan heeft u gelijk. Maar de aanpak van ruimtelijke ordening is één en de aanpak van minister Vogelaar is twee. En deze twee vraagstukken gaan hand in hand en zorgen samen dat het wel werkt. Er moeten buurthuizen komen zodat jongeren iets om handen hebben. Ten aanzien van parkeren betekent dat veel blik op straat bepalend is voor het beeld. We moeten dat blik van straat halen en de openbare ruimte beter inrichten. We gaan voor kwaliteit. We moeten ervoor zorgen dat parkeervoorzieningen niet leeg staan, want dan is het inderdaad veiliger om je auto op straat te laten staan. We kijken ook naar betaald parkeren. Luisteren jullie wel echt naar de bewoners? Wij hebben slechte ervaringen. Bij het wijkpark en Hobbemaplein is een doodlopend stuk en dat is ellende. Wij hebben dat aangegeven, toen de plannen gemaakt werden en ze hebben ons aangehoord. Daarna is er niets mee gedaan. Zoveel jaren verder is het op marktdagen echt ellende. We hebben een eigen parkeerterrein, maar kunnen er niet bij. Reactie gemeente Den Haag: Dat stukje parkeerterrein is inderdaad een stukje niemandsland. Het wijkpark is mooi en wij willen dat nog mooier maken. We nemen de reacties serieus. De ideeën die vanavond gezegd worden, worden zo goed mogelijk verwerkt in de plannen.

48

-

-

-

-

-

-

-

Vanavond is geen formele inspraak. Met wat hier wordt gezegd, is niet het laatste woord gezegd. Er volgt nog een formele inspraakronde. [toevoeging van de redactie: De samenspraakavonden zijn bedoeld om ideeën te verzamelen. De ideeën worden zoveel mogelijk verwerkt in het masterplan voor de lijn 11 zone. Op het masterplan volgt de formele inspraak.] Komen er ook betaalbare woningen voor 55+? En komen die op de De La Reyweg? Reactie gemeente Den Haag: Wij willen een levensloopbestendige wijk. Met faciliteiten voor jong en oud zoals bijvoorbeeld een woonzorgzone. De voorzieningen komen op verschillende plekken zodat mensen in principe hun hele leven kunnen blijven wonen in Transvaal. Zijn deze woningen voor 55+ wel betaalbaar voor lagere inkomens? Reactie gemeente Den Haag: Ook voor deze woningen is huursubsidie mogelijk. Er zijn veel parkeerproblemen op de Paul Krugerlaan. Mensen zetten hun auto neer en dan twee meter ertussen en dan weer een auto. Reactie gemeente Den Haag: Er zijn inderdaad problemen met parkeren, ook omdat er betaald parkeren is in Rustenburg waardoor mensen naar de Paul Krugerlaan komen om gratis te parkeren. Daarom gaan we kijken naar parkeervraagstukken. Ik zou het stedenbouwkundig helemaal anders ingedeeld hebben. Helemaal vernieuwen en een andere infrastructuur. Nu heb je een stukje nieuwbouw en een stukje bestaande bouw. Je blijft zitten met milieu- en verkeersproblematiek. Je moet het zo invullen dat je de Paul Krugerlaan helemaal niet meer hoeft over te steken of dat de Loosduinseweg naar links en rechts helemaal doorloopt. Nu staat er een gigantische file. Ik vind de plannen nogal flauwtjes. Reactie gemeente Den Haag: De Paul Krugerlaan is in de 19e eeuw gebouwd en heeft een mooie klassieke uitstraling. Dat willen we op smaak brengen. Zouden we het dan tegen de vlakte moeten gooien? In de Nota van Uitgangspunten gaan we uit van het idee van klassiek wonen. De Paul Krugerlaan willen we niet slopen. Je kunt het Multicultureel Vrijetijdscentrum het beste naar de Haagse Markt verplaatsen dan maak je meer een centrum. Reactie gemeente Den Haag: Het urban karakter van het Multicultureel Vrijetijdscentrum moet de winkeltjes eromheen versterken. Er komt een cultureel en economisch lint van de Haagse Markt naar Multicultureel Vrijetijdscentrum naar Paul Krugerlaan. Hoogbouw past goed in het plaatje, deze manier van bouwen is prima. Het levert veel woningen met lage huren op en meer woningen. Dat is belangrijk voor veel mensen. Maar waarom moeten het losstaande geïsoleerde pilaren zijn? Je kunt beter een aaneengesloten lange rij maken van meer oppervlakte. Nu krijg je naast de pilaren steeds loze ruimten. Reactie gemeente Den Haag: Dat is een goede suggestie. We zijn benieuwd om te weten hoe mensen daar over denken. Een hele wand langs de Loosduinseweg? Dit is een goed onderwerp voor de gesprekken later vanavond. Ik woon bij de Karweilocatie en Paul Krugerlaan en we willen graag een park. Iets voor kinderen en ook waar het schoon is. Nu laten mensen honden uit en is er veel viezigheid. Onze kinderen hebben geen plek om te spelen, we willen graag een plek die netjes wordt gehouden. In de wijk zijn ze al de hele tijd met een wijkplan bezig. Er is sprake van verdunning en verdichting. En elke keer is het weer anders. Er is gesproken dat de Smitstraat gesloopt zou worden. Reactie gemeente Den Haag: Om terug te komen op je vraag over verdunning en verdichting, van de 6.700 woningen worden er 3.000 gesloopt en komen er 1.600 bij. Dat is verdunning. We slopen kleine appartementen en bouwen eengezinswoningen die groter zijn. We willen op die manier mensen in de stad houden

49

-

-

door de binnenstedelijke wijken te verdunnen en kwaliteit toe te voegen. Rond de wijk gaan we de lucht in om de 1.400 woningen die we verliezen te compenseren. In het wijkplan staat dat we gaan kijken waar die extra locaties kunnen komen. De problematiek van wonen en werken is een wereld van verschil. Veel wordt weggesaneerd. Er is een groep die op straat hangt en er moet iets komen voor hun vrijetijdsbesteding. Ook iets voor startende ondernemers. Reactie gemeente Den Haag: Het krachtwijkplan, de plannen van Minister Vogelaar, behandelt de sociale en economische aspecten. Er is veel bezuinigd op welzijnswerk en daar worden we nu voor afgestraft. In de krachtwijkplannen kijken we naar maatschappelijk vastgoed, om voorzieningen die we hebben op een effectieve manier te gebruiken. Bijvoorbeeld een school die van 8 tot 17 uur open is zou na 17 uur goed gebruikt kunnen worden voor een jongerenprogramma. Ook werkgelegenheid is een onderdeel van het programma van Vogelaar. We denken door de Paul Krugerlaan een impuls te geven dat daardoor de markt verbetert. Ook geeft het Multicultureel Vrijetijdscentrum meer werkgelegenheid. Daarnaast zijn we met Sociale Zaken bezig met een speciale opleiding voor jongeren. Veel jongeren willen iets met auto’s doen. We denken aan een soort pimp my ride. We gaan in gesprek met jongeren en vragen wat ze willen gaan doen en hoe ze dat willen, zodat we projecten kunnen opzetten die aansluiten bij de behoefte van jongeren. Wordt er ook wel gedacht aan mensen die alleen zijn? Nu worden er alleen grotere huurwoningen gebouwd en goedkope woningen gesloopt. [Noot van de redactie: Niet de hele wijk wordt gesloopt. Er blijven voldoende goedkopere huurwoningen over. Wat nieuw wordt gebouwd is juist datgene dat ontbreekt zoals wat duurdere huur- en koopwoningen. Op deze manier moet er een breder aanbod komen in de wijk, met voor elk wat wils.]

De volgende punten werden door de aanwezigen aangedragen tijdens het werkgroepgedeelte Onderwerp 1: nieuwe woningen in de wijk Nieuwbouw is een goed idee! De huizen zijn vaak te oud met alle ongemakken van dien: ongedierte, gehorigheid etc. In deze kinderrijke buurt moeten vooral eengezinswoningen komen met voldoende kamers. Het gaat niet alleen om een fysieke aanpak maar vooral ook om een sociale, maatschappelijke aanpak. Daarbij moet de aandacht vooral uitgaan naar goede scholen en naar voorzieningen op het gebied van sport, kunst en muziek. Pak het wijkpark aan en maak er veel meer en beter gebruik van! Het idee hierachter is: zodra het goed gaat met de jeugd in de wijk op gebied van onderwijs en een goede invulling van hun vrije tijd dan komt de rest van de wijkverbetering vanzelf; eerst beginnen bij het sociale aspect, dan met het bouwen van huizen. Het karakter van de Paul Krugerlaan is goed. Bij de nieuwbouw in de wijk zou men zich niet te veel moeten richten op het multiculturele aspect. Wel qua invulling van de gebouwen maar niet qua fysieke buitenkant. Geen geforceerde multiculturele façades in het straatbeeld! Door te bouwen voor monoculturen ontstaat afzondering en men wil juist zorgen dat er een toenadering ontstaat in de wijk. Er moet een mix komen van woningen voor jong en oud, voor families met kinderen en wooncomplexen voor ouderen, maar ook een mix van arm/rijk. Gevarieerde woningen: voor jongeren, starters, maar ook huizen voor grote gezinnen (+4 kinderen). Er is behoefte aan goedkope huurwoningen en aan duurdere woningen, maar ook aan kleine 2-3 kamerwoningen voor alleenstaanden.

50

-

-

-

-

-

De voorstellen van de gemeente gaan niet ver genoeg. Het is een te versnipperde aanpak. Beter is het om veel meer te slopen. Daarmee kan je het probleem van kleine en slechte woningen goed aanpakken. Bovendien is hiermee ook het sociale probleem van overbewoning oplosbaar. Voorgesteld wordt om de hele wand van de Loosduinsekade te slopen en grotere bouwblokken te maken, zodat het parkeerprobleem goed kan worden opgelost. De architectuur van de nieuwbouw zou bij voorkeur 'historiserend' moeten. Als voorbeeld is de nieuwbouw van Scala architecten in de Vinkensteynstraat en Teijlerstraat genoemd. Ook in de scholen in de wijk moet de mix van culturen en sociaal milieu te zien zijn. Hoogbouw of laagbouw? Portiekflats zijn problematisch voor sociale veiligheid, maar portiekwoningen versterken aan de andere kant ook weer het sociale gevoel tussen de bewoners. Mensen komen elkaar tegen en houden elkaars huis in de gaten. Dat sociale aspect mis je bij eengezinswoningen waar iedereen zijn eigen voordeur heeft. Woontorens worden positief beschouwd, maar met mate ook qua hoogte en liever geen luxe 3lagen woningen met veel glas. Specifieke gewenste kenmerken van de huizen zijn: klassieke uitstraling heeft de voorkeur; huizen moeten goed geluidsdicht zijn zodat er minder burenoverlast is; woningen met grote keukens en eventueel met balkon Woningen in de buurt van speelplekken zoals bij wijkpark, zodat er goed toezicht gehouden kan worden. Veiligheid + vriendelijke uitstraling wijk vindt men belangrijk, dit kan door bijvoorbeeld meer straatgerichte huizen te bouwen Joubertplantsoen huizen vindt men mooi.

Onderwerp 2: openbare ruimte Speel/recreatievoorzieningen Er zijn te weinig speelmogelijkheden. Er is het wijkpark met de kinderboerderij. Dat is erg mooi maar het is te weinig. Een goed idee zou zijn om een 2e kleiner wijkpark te creëren dat op sport en spel is gericht. En wellicht een skatebaan aanleggen, een zandbak ontbreekt in de wijk en er zijn te weinig schommels. Er moeten meer voorzieningen komen waar kinderen elkaar en elkaars achtergrond beter leren kennen. Beheerde speeltuinen, waarbij de beheerder uit de wijk moet komen, zij kennen de kinderen/gebruikers en kunnen mensen er op aanspreken. Er moeten strenge eisen gesteld worden. Als ouders zelf niet opletten dan verdwijnt de voorziening. Buurthuis als vroeger de ‘Oude Loods’ (Herman Costerstraat) was, hier konden jongeren muziek maken, huiswerk maken, afspreken enz. Er was goed beheer en toezicht, mensen hadden daar zelf eigen verantwoordelijkheid in. Tussen 12+ en 18 geen voorzieningen: jongerenhonk, sporten, mogelijkheden die betaalbaar zijn. Misschien kan het MCVC daar een functie in krijgen, bijvoorbeeld zang, dans, huiswerkbegeleiding. Of de gymzaal van scholen voor danslessen, turnen etc. Er moet niet nog een park bijkomen maar een centrum als ontmoetingsplaats voor culturen. Dit moet professioneel worden aangepakt waarbij de scholen, de politie etc, in de wijk betrokken zijn. Er moet ook een vereniging voor worden opgericht. Zo krijgen kinderen meer respect voor elkaar en ontstaan er in de toekomst minder problemen. Naast het wijkpark moet ook het park in de Beijerstraat veel beter benut worden. Er moeten ook informele ontmoetingsplekken/ruimten die al in de wijk zijn, worden

51

benut. Er is ook behoefte aan ontmoetingsplekken dicht bij huis, in panden in de wijk om de hoek en niet te ver weg. Hiermee moet ook in de nieuwbouwplannen rekening worden gehouden. Zorg dat er ook in de nieuwbouw plaats is voor dergelijke ontmoetingsplaatsen. Toevoegen in lijn 11 zone van een zwembad, overdekte sportgelegenheid, waterpartij. Niveauverschillen in de openbare ruimte is avontuurlijker voor jeugd. Gecentreerde speelplaats met eventueel hoge hekken zodat ballen niet de straat op rollen. Meer veiligheid en oog voor overstekende kinderen. Geen speelplaatsen verspreid op de hoek, dat is te onveilig. Brede stoepen zijn ook niet erg gewenst omdat deze uitnodigen tot vervuiling en verkeerd gebruik. Verkeer Doorstroming op marktdagen in Paul Krugerlaan verbeteren. Combineren tramhaltes bevorderen; tram via Steijnlaan ipv Paul Krugerlaan. Men is huiverig voor parkeergarages in verband met veiligheid. Geen autovrije straten, maar eenrichtingsverkeer en 30 km zones uitbreiden. Bij de geplande herinrichting van het Paul Krugerplein moet er goed worden nagedacht over de plek van de tramhaltes. Als het plein in het midden leger wordt gemaakt komen deze haltes in de aanliggende straten te liggen. Dat is dan vaak precies voor woningen. Dit kan grote overlast veroorzaken. Overig Afvalcontainers vaker legen en grotere neerzetten zodat men het vuil beter in de containers kan stoppen. Vrijwilligers – klankbordgroep in stellen. EHBO-post ontbreekt. Alertteams moeten terugkomen. Zij signaleren problemen (inbraak, vandalisme etc.) en geven dit door aan politie, gemeente etc. Wat mist zijn voorzieningen voor ouderen, ondermeer een wijkcentrum met arts en fysiotherapeut. Onderwerp 3: Uitenhagestraat/ ondernemen in Transvaal Noord Kleine bedrijfjes met een buurtfunctie (loodgieter, timmerman) zouden in de wijk behouden moeten blijven. Dit bevordert de sociale samenhang in de wijk. Het bedrijventerrein Uitenhagestraat zou ook plaats moeten bieden aan buurtgebonden bedrijfjes (garages b.v.) Alleen dan zou een verbinding met de woonwijk logisch zijn en dus hersteld moeten worden. Stop bedrijven zoals de autosloperij niet weg maar stel het juist centraal als functie waar de jeugd naar toe kan om te sleutelen aan auto’s, show je gepimpte kar en maak er een gemeenschappelijke werkplaats voor jongeren van. Gebruik dus juist de kracht ervan om er een hippe ontmoetingsplaats van te maken en leerbedrijf en stop het niet weg in een afgesloten bedrijventerrein. EHBO-post op het bedrijventerrein. Hoogbouw op kop van het bedrijventerrein is een mogelijk idee. Meer doorstroom creëren door bijvoorbeeld doodlopende straten door te trekken. Op het bedrijventerrein is het heel stil ’s avonds, breng meer levendigheid om het gevoel van veiligheid te vergroten. Het bedrijventerrein kan een functie krijgen om werkgelegenheid voor jongeren te bevorderen. Zorg voor openingen in het bedrijventerrein zodat het beter aansluit op de wijk. Voeg functies toe met aantrekkingskracht zoals winkels.

52

-

Het bedrijventerrein zou, met name door de functionele invulling, zo aantrekkelijk moeten zijn dat het prettig is er overheen te lopen. Transvaal Noord verbinden met bedrijventerrein is goed plan. Moet een stedenbouwkundig geheel vormen. Bedrijven met voorkant naar Monstersestraat. Ramen aan straatzijde op begane grond voor bevorderen veiligheid. Kleine bedrijven in woonbuurten. Zo kunnen startende ondernemers ook aan de gang en creëer je sociale samenhang. Bijvoorbeeld op de begane grond langs de Loosduinseweg. Grote bedrijven moeten hier weg en naar het bedrijventerrein.

53

BEDRIJVENTERREIN UITENHAGESTRAAT

54

BEDRIJVENTERREIN UITENHAGESTRAAT IN HET KORT Samenvatting van de binnengekomen reacties Onderwerpen als veiligheid, beheer en wonen kwamen aan de orde. Meer levendigheid is gewenst ter vergroting van de sociale controle. De achterkanten langs de trambaan moeten worden opgeknapt. Doe iets aan de hangjongeren en pak de illegale vuilstort aan. Een ’pimp my ride’ voor jongeren of een Autotron zijn meer van de binnengekomen ideeën. Vraagstukken bedrijventerrein Uitenhagestraat Uitstraling, open/gesloten karakter Bijdrage economische ontwikkeling wijk? Bedrijven elkaar versterken Veiligheid, beheer Resultaten bedrijventerrein Uitenhagestraat Levendigheid en veiligheid verbeteren Combinatie met woningen Fraaiere achterkanten bedrijven Doodlopende straten doortrekken Ruimte voor startende ondernemers Een ‘pimp my ride’ voor jongeren Opmerkingen Goed kijken naar bereikbaarheid bedrijventerrein als het multiculturele vrijetijdscentrum er naast komt te liggen Resultaten verwerkt in concept masteplan Levendigheid en veiligheid verbeteren Combinatie met woningen (op basis van projectdocument Uitenhagestraat) Fraaiere achterkanten bedrijven Ruimte voor startende ondernemers Functies toevoegen die niet in de woonstraten gevestigd kunnen worden Toevoegen leerwerkplaatsen op het gebied van bouw en autoreparaties (jongeren)

55

UITENHAGESTRAAT Bespreking 21 januari 2008 Opmerkingen Algemeen Hoe zit het met de Uitenhagestraat? (vraag gesteld tijdens bijeenkomst van Transvaal Noord) Hoe grootschalig wordt het nieuwe multiculturele centrum?

Bezie de aan- en afvoerwegen, voorzichtiger rijden, rekening houden met langzaam verkeer

Handhaving Doe iets aan hangjongeren (2 keer opgemerkt), graag meer politiesurveillance, sneller repareren kapotte lantaarns (2 keer gevraagd), beter onderhoud Graag een hek met een toegangspoort rond het terrein Graag cameratoezicht (2 keer geopperd) Relatie met de omwonenden Doodlopende straten doortrekken naar de wijk is geen optie ivm criminaliteit en rottigheid, er zijn zorgen over de school die binnenkort aan de overkant open gaat Het lijkt ondenkbaar dat de bewoners meer verbinding willen met het bedrijventerrein, zijn er bewoners die op het bedrijventerrein willen wonen? De weg doortrekken naar de Loosduinseweg is een optie, meer open maken richting tram 11

Uitenhagestraat Antwoorden De Uitenhagestraat blijft een bedrijventerrein met mogelijk woningbouw Er is sprake van 10.000-20.000 netto vierkante meter aan multiculturele voorzieningen, waarbij sprake is van een combinatie van verschillende functies (restaurants, theater, bioscoop, congresfaciliteiten) Beide kruisingen van de Uitenhagestraat, met de Loosduinsekade en de Monstersestraat, worden aangepast. Bij de kruising met de Monstersestraat wordt het mogelijk gemaakt voor (vracht)auto’s in alle richtingen aan en weg te rijden en wordt de oversteek voor de fiets richting de ’s Gravezandelaan verbeterd. Via deze aansluiting zal ook het nieuwe vrijetijdscomplex worden ontsloten De bedrijvenvereniging is bezig met het behalen van het certificaat KVO (Keurmerk Veilig Ondernemen)

Dit wordt niet overgenomen, er wordt juist gezocht naar meer openheid om de veiligheid te vergroten Dit past op dit moment niet binnen het beleid van de gemeente De doodlopende straten zullen niet worden doorgetrokken.

De knik zal uit de Uitenhagestraat gehaald worden waardoor de aansluiting op zal schuiven in zuidelijke richting

56

Bespreking 21 januari 2008 Opmerkingen Doe iets voor jongeren, niet voor vrouwen

Haal de paarden van De Verademing hierheen, maak een leuke speeltuin

Parkeren Zorg voor voldoende parkeerplekken, er is geen parkeermogelijkheid voor winkels

Uitenhagestraat Antwoorden Voor starters en zelfstandigen zonder personeel zullen voorzieningen komen en instructielokalen gekoppeld aan praktijkruimte (bouw- en timmerbedrijven) Deze suggesties worden niet overgenomen. De paarden blijven in het park en de speeltuinen komen in het park en in de woonwijk Op het dak of op een tussenverdieping van de nieuwe bedrijfsgebouwen aan de Monstersestraat zal parkeergelegenheid gecreëerd worden. Deze zal ontsloten worden via de Uitenhagestraat.

Verandering van inrichting Er moet meer eenduidigheid aan de De bebouwing tussen de Monstersestraat en achterkant komen, fraaiere achterkanten de Uitenhagestraat wordt gesloopt. Het panden volume aan bedrijfsruimte wordt hierbij gegarandeerd. Een deel van de te realiseren bedrijfsruimte kan dan met de representatieve zijde op de Monstersestraat worden georiënteerd. De bedrijven zijn een aantal jaren Slechts een deel van het bedrijventerrein zal geleden naar binnen gekeerd neergezet naar buiten worden gekeerd. Dit betreft de bedrijven die op verdieping gevestigd zijn. voor productie of levering van goederen, alles is hierop ingericht en een verbouwing is te ingrijpend, omwonenden hebben nu geen last van de bedrijvigheid en rotzooi, openstellen van het bedrijventerrein is inbraakgevoeliger. Werkgelegenheid Niet ieder bedrijf leent zich voor Er is behoefte aan werkplekken voor stageplekken laaggeschoolden. De economische activiteiten op het bedrijventerrein zullen optimaal afgestemd worden op de werkgelegenheidsbehoefte. Een deel van het bedrijventerrein zou kunnen worden herontwikkeld met kleinschalige bedrijfsruimten. Hierdoor ontstaat synergie. Een studio waar jongeren de kans krijgen hun zang-, dans- of acteertalenten te ontwikkelen, begeleid door professionele docenten, behoort ook tot de mogelijkheden 57

Bespreking 21 januari 2008 Opmerkingen Soorten bedrijvigheid Zijn er plannen ivm het tekort aan feestzalen en sportfaciliteiten?

De huidige bedrijven versterken elkaar niet

Hans Venhuizen levert zijn schriftelijke plan voor Autonië in, een ontmoetingsplek rond de auto

Uitenhagestraat Antwoorden Er zal ruimte komen voor feestzalen en sportruimte.

In het Masterplan wordt ingezet op: - behoud van bedrijvigheid op de begane grond die de doelgroep vormt (t/m milieucategorie 3) - creëren van meer arbeidsplaatsen door de fysieke ruimte beter te benutten en functies toe te voegen op verdieping. Functies die niet ingepast kunnen worden in woonstraten en van betekenis zijn voor lager geschoolden. Deze suggestie zal niet overgenomen worden omdat de gemeente autoverkeer niet stimuleert

58

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEENKOMST UITENHAGESTRAAT Datum Locatie Duur

: 21-01-2008 : Zalencentrum Uitenhagestraat, Uitenhagestraat 90 : 18.00 – 20.30 uur

Aanwezig namens de gemeente Den Haag Annet Beltman (projectleider) Fred van der Burg (stedenbouwkundige) Michel van Loon (stedenbouwkundige) Manon Slot (communicatieadviseur) Mijke Rousseau (communicatieadviseur) Sieteke Pronk (projectmedewerker) Arnie Caprino (gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Jan Honning (projectleider) Ronald de Gruijter (beleidsmedewerker economie) Paul van Min (projectleider Keurmerk Veilig Ondernemen) Programma 18:00 Inloop 18:30 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor Transvaal Noord, inclusief korte film van wethouder Marnix Norder over samenspraaktraject 18:55 Vragen 20:15 Terugkoppeling 20:30 Afsluiting bijeenkomst Uitenhagestraat Ondernemers uit Transvaal Noord en de Uitenhagestraat waren uitgenodigd om op 21 januari in het zalencentrum Uitenhage mee te denken over de toekomst van het bedrijventerrein. Onderwerpen als veiligheid, beheer en wonen kwamen aan de orde. De vernieuwing van het bedrijventerrein is een lopend project. De uitgangspunten daarvoor zijn vastgelegd in een projectdocument van 31 januari 2006 waarmee de gemeenteraad heeft ingestemd. Op een aantal plaatsen op het bedrijventerrein zal sloop/nieuwbouw plaats vinden. Niet alle panden worden gesloopt. Op dit moment worden de te vernieuwen panden aangekocht en gesloopt. De vernieuwing van het bedrijventerrein zal worden uitgevoerd conform het projectdocument. Echter na vaststelling van het projectdocument is het project lijn 11 zone gaan lopen. Omdat de Uitenhagestraat binnen deze zone valt is het noodzakelijk om opnieuw naar het bedrijventerrein te kijken en de vraag te stellen op welke manier dit zo optimaal mogelijk bij de ontwikkeling van de lijn 11 zone kan aansluiten. Na een introductie door Annet Beltman, een filmpje van wethouder Norder en een toelichting van Fred van der Burg (stedenbouwkundige) was het de beurt aan de aanwezige ondernemers om vragen te stellen en om ideeën aan te leveren.

59

De volgende punten werden besproken: Van ondernemer over de markt: In de plannen staat dat de markt vernieuwd wordt. Is het een optie om de gehele markt te overdekken in plaats van de twee geplande kappen op de kopse kanten van de markt? Opmerking van ondernemer over de achterkanten van de bedrijfspanden: In de plannen over de Uitenhagestraat wordt gesproken over de achterkanten van de huidige panden van ondernemers. Het bedrijventerrein zou volgens deze plannen meer naar buiten gericht moeten worden. Dit is wel inbraakgevoeliger. Het hek houdt mensen nu tegen. Wel kan het verfraaid worden, maar liever niet openstellen aan trambaanzijde. Reactie gemeente DH: een andere suggestie in de plannen is om de doodlopende straten door te trekken naar de wijk, voor meer drukte en dus meer levendigheid. Reactie ondernemers: dit trekt juist meer criminaliteit en rottigheid aan. Gemeente DH en ondernemers zijn het er mee eens dat er meer eenduidigheid aan de achterkant moet komen. Gemeente DH licht toe dat andere soorten bedrijven ook kunnen leiden tot meer veiligheid. Bijvoorbeeld bedrijven die ’s avonds aan het werk zijn en zo zorgen voor levendigheid op het bedrijventerrein. Wonen zorgt ook voor meer sociale controle. Vraag van ondernemer over feestzalen en sportfaciliteiten. Er is een tekort aan feestzalen en sportfaciliteiten. Komt dit terug in de nieuwe plannen? Reactie gemeente DH: Transvaal is geanalyseerd en hieruit bleek inderdaad dat daar een tekort aan is. Transvaal is ook een Krachtwijk van minister Vogelaar en er wordt nu gekeken hoe dergelijke functies in de nieuwe plannen voor heel Transvaal passen. [Noot van de redactie: Minister Vogelaar werkt aan de aanpak van 40 wijken in de Nederlandse steden. Deze wijken worden aangeduid met krachtwijken. Transvaal en Schilderswijk zijn twee van deze krachtwijken. Voor de aanpak van Transvaal en Schilderswijk zijn plannen opgesteld. Deze plannen gaan in op de verbetering van de sociale en economische omstandigheden in de wijken. Over de uitvoering van deze plannen wordt op dit moment gesproken met allerlei betrokken partijen.] Vraag van gemeente DH aan ondernemers: Kunnen de achterkanten van het bedrijventerrein langs de trambaan aantrekkelijker worden gemaakt? Toelichting gemeente DH: de gemeente wil het gebied open en toegankelijker maken en meer betrekken bij de omgeving. Reactie ondernemers: een aantal jaar geleden is het juist andersom opgezet, juist meer naar binnen gekeerd. De binnenzijde van het huidige bedrijventerrein wordt nu bewust door ondernemers gebruikt voor productie of aanleveren goederen. De ondernemers hebben het pand daar op ingericht. Het is te ingrijpend om dat nu te veranderen. In verbouwen hebben ze geen trek. Er is door de gemeente beloofd dat het zo kan blijven en ze accepteren het niet als ze nu alsnog moeten ‘omdraaien’. Vraag van gemeente DH aan ondernemers Wat kunnen we doen om de achterkanten te verbeteren? Reactie ondernemers: Geef het de tijd. Als er een ondernemer weggaat is er de mogelijkheid om iets te veranderen. Maar let op: omwonenden zien nu niets van de bedrijvigheid en hebben er ook geen last van. Ze zitten niet te wachten op een vrachtauto die staat te lossen. Dat wordt wel het geval als het bedrijf zich naar buiten moet richten. Als je het bedrijventerrein naar buiten richt zie je de rotzooi die nu binnen zit aan de buitenkant. Reactie gemeente DH: dat wat goed is moet zo gelaten worden, de veranderingen zullen niet in twee jaar gerealiseerd zijn.

60

-

-

-

-

-

-

-

Vraag van gemeente DH aan ondernemers Kunnen bedrijven op het bedrijventerrein een bijdrage leveren aan meer werkgelegenheid en/of leerwerkplaatsen voor de buurt? Indien ja, hoe zou dat kunnen? De reactie van de ondernemers: Niet ieder bedrijf leent zich voor stageplekken. Als je je richt op nieuwe bedrijven zou dat een vestigingscriterium kunnen worden. Gemeente DH licht toe dat je bijvoorbeeld zou kunnen denken over het vestigen van een MBO-locatie in het gebied. Vraag van de ondernemers: hoeveel stageplekken kunnen/moeten er komen? Reactie gemeente: zo veel als we kwijt kunnen. Een dringend verzoek van een ondernemer: Doe ook iets aan hangjongeren! Vraag van gemeente DH aan ondernemers Hoe kan de veiligheid en het beheer op het bedrijventerrein worden verbeterd? Ondernemers: Hek met toegangspoort er omheen. Meer surveillance door politie. Er wordt criminaliteit naar het gebied toe getrokken. Het afsluiten van het bedrijventerrein met een hek en toegangspoort zou een optie zijn. Cameratoezicht zou wenselijk zijn en het repareren van bijvoorbeeld lantaarnpalen zou meer prioriteit moeten hebben. Nu blijven kapotte elementen te lang kapot. Ondernemers: Breng in kaart wat er nu allemaal gebeurt in het gebied en ga er dan ook iets aan doen. Reactie gemeente DH: De gemeente Den Haag wil heel graag met de ondernemers gaan werken aan het Keurmerk Veilig Ondernemen. Hiertoe ligt een uitnodiging bij de bedrijvenvereniging Uitenhagestraat. Voor het keurmerk werken ondernemers, gemeente, brandweer en politie samen. Dit leidt tot resultaat. De herstructurering is een mooie aanleiding om met de introductie van het keurmerk te starten. Vraag van gemeente DH aan ondernemers Hoe kunnen we het terrein beter aan laten sluiten bij de omgeving? Reactie ondernemers: Ondernemers kunnen het zich niet voorstellen dat bewoners nu meer verbinding willen met het bedrijventerrein. De weg doortrekken naar Loosduinseweg is een goede optie. De hekken weghalen is geen optie, is al gebleken in het verleden. De ondernemers hebben zorgen over de school die binnenkort aan de overkant opengaat. Vraag van gemeente DH aan ondernemers Hoe kan het bedrijventerrein een rol vervullen voor het nieuwe vrijetijdscentrum, en andersom: hoe kan het vrijetijdscentrum een rol vervullen voor het bedrijventerrein? Hoe kunnen de huidige bedrijven elkaar versterken? Wat is er nodig op het bedrijventerrein zodat de huidige bedrijven elkaar kunnen versterken? Reactie ondernemers: de huidige bedrijven versterken elkaar niet. Reactie ondernemers: doe iets aan de kapotte lantaarnpalen, onderhoud is erg belangrijk! Reactie ondernemers: houdt bij het multiculturele vrijetijdscentrum rekening met parkeren. Bij de huidige feestzalen is het nu heel slecht geregeld. Eigen panden zijn niet meer bereikbaar als er bijvoorbeeld een feest plaatsvindt. Levendigheid is wel wenselijk maar houdt rekening met parkeren. Vraag van ondernemers: Hoe grootschalig wordt het nieuwe centrum? Reactie gemeente DH: Zo groot als mogelijk is. Het kan een belangrijk toeristisch centrum worden. Reactie ondernemers: De aan- en afvoerwegen zijn wel erg belangrijk als er een groot centrum komt. Bereikbaarheid en doorstroom is nu al ondermaats. Reactie ondernemers: Winkels op het terrein zijn welkom alleen is daar nu geen parkeermogelijkheid voor.

61

-Vraag van ondernemers: zijn er wel bewoners die bij een bedrijventerrein willen wonen? Bij de afsluiting wordt aangegeven dat het de bedoeling is dat het Masterplan voor het gebied in oktober klaar is en is gericht op 2020. Er lopen verschillende trajecten door elkaar en als iets eerder gerealiseerd kan worden dan gebeurt dat ook. Bedrijven passen in ieder geval wel in het toekomstbeeld van de gemeente op de huidige locatie Uitenhagestraat.

62

MULTICULTUREEL VRIJETIJDSCOMPLEX

63

MULTICULTUREEL VRIJETIJDSCOMPLEX IN HET KORT

Samenvatting van alle binnengekomen reacties Het Multiculturele Vrijetijdscomplex mag opvallen, moet groot worden opgezet en de wijk en Den Haag op de kaart zetten. De culturen die zich nu in de wijk bevinden moeten benadrukt worden in het centrum, bijvoorbeeld in horeca en bioscopen. Jongeren moeten de ruimte krijgen om er te verblijven of om er een eigen onderneming op te zetten. Er moet ruimte komen voor muziek en dans, voor de jeugd en voor ontmoetingen. Winkels, sport en literatuur zijn ook genoemd. Vraagstukken Multicultureel Vrijetijdscomplex Uitstraling gebouw Invulling, thema en activiteiten Aantrekkingskracht Resultaten Multicultureel Vrijetijdscomplex Programma: wereldtheater/bioscoop. Museum. Sportzaal voor vrouwen. Modeshows (Kaftan!) Concerthal (zang en dans) Kookschool en restaurant. Culturele boekhandel Parkeren goed oplossen Resultaten verwerkt in concept masterplan Programma: wereldtheater/bioscoop, modeshows, concerthal, restaurant. Parkeren goed oplossen (ondergronds)

64

MULTICULTUREEL VRIJETIJDSCOMPLEX Bijeenkomst 22 januari 2008 Opmerkingen Algemeen Is er ook gedacht aan wijkcentra en opvang voor jeugd? Liever eerst investeren in mensen. Is er in het MCVC ook iets voor jongeren met commerciële ideeën? Ik mis een centrum waar ik jongeren, ouderen, adolescenten, starters etc kan inspireren Wat is de visie? Commerciële exploitatie of het multiculturele aspect . Voorstelbaar is 70% ruimte voor commerciële doeleinden en 30% voor non-commercieel. Dit kan gefinancierd worden door de commerciële praktijken zoals parkeermogelijkheden onder het gebouw. Mixen met internationale ambities. Het thema “loslaten” bespreekbaar maken in het MCVC. Hoe moet het MCVC eruit komen te zien? Multicultureel, modern, architectonisch markant, zo kaal mogelijk, recht toe recht aan, zoveel mogelijk open laten, centrale hal omringd door kleine ruimtes, opvallend, educatieve uitstraling, mix moderne techniek/architectuur, uitnodigend, goed geïsoleerd, inspirerend en spiritueel, spectaculair en spraakmakend, milieuvriendelijk, leuke naam, veel ramen, geluiddicht, moderne uitstraling, eenvoudig uiterlijk, multiculturele uitstraling (9 keer geopperd), buitendeel met groen en bankjes. Kan Transvaal Noord een status aparte krijgen waar het welstandregels betreft, zodat het gebouw lekker kan opvallen? De heer A. Hammiche is architect en biedt aan mee te denken. Wat moet er in het MCVC komen? Monitoring systeem/beveiligingscamera’s, beveiliging in het centrum (2 keer geopperd), camera’s plaatsen onder andere in tramhaltes, receptie/gastvrouw, gedragsregels, niet roken beleid Geen horeca, horeca, goede restaurants, café/restaurant voor vrouwen, thema Multi culti culinair (schriftelijk idee van H. Heijkers van DSO), professionele keuken om maaltijdprojecten in te houden en om tegen een kleine vergoeding met elkaar te kunnen eten.

Multicultureel Vrijetijdscomplex Antwoorden Er moet een goede mix van activiteiten komen. Mensen van ver buiten Den Haag moeten worden aangetrokken (bovenregionale functie). Het moet niet worden ingericht op slechts één bevolkingsgroep, zoals Hindoestanen, omdat daar een te kleine markt voor is en omdat er dan te weinig verbinding ontstaat met de omgeving. Deze bevolkingsgroep kan echter wel de start leveren voor de ontwikkeling van het centrum. Alle culturen en jong en oud moeten zich thuis kunnen voelen.

Het uiterlijk moet als trekker fungeren voor de nieuwe en de bestaande activiteiten van het multiculturele Den Haag. Dit bereik je met spraakmakende architectuur met een opvallende uitstraling die aansluit bij het multiculturele karakter van het vrijetijdscomplex.

Deze suggestie wordt vooralsnog niet overgenomen, selectie van mogelijke architecten moet nog plaatsvinden De suggesties betreffende beveiliging en huisregels zullen betrokken worden bij de planuitvoering.

Het idee een kookschool te openen, deze te koppelen aan World Food Restaurants en aan de culturen en ingrediënten van de Haagse markt wordt verder uitgewerkt

65

Bijeenkomst 22 januari 2008 Opmerkingen Professionele faciliteiten, bestuur/vaste werkgroep voor het centrum, participatie gebruikers/bewoners (3 x geopperd), locaties waar mensen elkaar kunnen ontmoeten op low-budget basis, bijvoorbeeld gerund door vrijwilligers. Alle vormen van kunst en expressie, wereldmuziek optredens, dependance Koorenhuis. Cursusruimtes, workshops, bijvoorbeeld Bollywood dansen. Multi-culti vraagbaak, multi-culti boekhandel, forum voor multiculturele dialoog (lezingen ed), multiculturele activiteiten voor culturen, niet multicultureel, gewoon vrijetijdscomplex waar iedereen terecht kan. Opnamestudio, kiosken, kleine winkels (kunst). Schriftelijk idee van Ria Roozenburg, bewoonster Schilderswijk: meer winkels voor ouderen in de wijk, winkelcentrum. Ruimte voor culturele en religieuze feesten Reactie van wijkwebber Kamla Lachman: Bollywood creativiteitscentrum voor de vele Hindoestanen in de wijk. Deelraadvertegenwoordiger over lokale zaken, vergaderruimtes. Jeugdcentrum, jeugdopvang, opleidingen, stageplaatsen, cursussen, bioscoop, leren, leren werken en niet vernielen voor hangjongeren Drukkerij, werkgelegenheid. Ouderenclubhuis, kinderspeelruimte, Activiteiten voor ouders met kinderen op woensdag. Gezamenlijke creatieruimte voor internettoepassingen. Een plek waar men met ideeën terecht kan

Multicultureel Vrijetijdscomplex Antwoorden Deze suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking.

Feestzalen (3 x geopperd), concerthal, horeca/bioscopen/zalencentrum (6 x geopperd), zalencentrum, geen zalencentrum, grote zaal waar alles kan Ruimte voor grote Kaftan modeshow

Het idee van een concerthal en feesthal is overgenomen

Wereldcinema, multiculturele films (2 keer geopperd), bioscoop (3 keer geopperd), filmfestivals met genoeg plaats/zalen, wereldtheater Universiteit

Het idee voor mode en modeshows is overgenomen Het idee voor een wereldtheater en bioscoop die voorstellingen brengt van andere culturen is overgenomen Er zal geen universiteit in Den Haag geopend worden in het Multiculturele Vrijetijdscomplex

66

Bijeenkomst 22 januari 2008 Opmerkingen Reactie van WilkoHaagMetaal: Mogelijke opstap voor jonge ondernemers. Mogelijke opstap voor allochtone ondernemers. Het moet commercieel haalbaar zijn. Het moet de krachtige aspecten van de wijken eromheen gaan vertolken. Zou een opstap naar mogelijke successen kunnen zijn. Het moet een trekpleister worden voor Groot Haaglanden en daar buiten. Zijn er mogelijkheden voor probleemjongeren of probleemwerklozen? Betaalde overkapping voor de Haagse Markt met laad- en losvoorzieningen. Op niet-marktdagen een ondernemersplaza. Sportzaal voor vrouwen, sport, yoga/fitness, zwembad, zaalvoetbal Vijfsterrenhotel

Museum Parkeergarage

Wat kan een Multicultureel Vrijetijdscomplex opleveren voor de wijk? Begrip, bekendheid, herkenbaarheid, ontwikkeling, emancipatie, trots van de stad en bewoners, levendig, vrijheid, cultuur, versterken wij-gevoel, voorbeeld voor andere wijken, werk, geld, bezoekers van ver/heel ver, sociale cohesie bevorderen, podium voor dialoog, een tweede centrum van Den Haag, nieuwe identiteit, plek waar alle Hagenezen zich mee identificeren, respect voor iedereen

Multicultureel Vrijetijdscomplex Antwoorden Deze suggestie zal betrokken worden bij de planuitvoering

Het idee voor een wellnessruimte wordt verder uitgewerkt Het ligt in de bedoeling mensen een overnachtingsmogelijkheid te bieden zodat ze kunnen worden vastgehouden in de wijk Het idee voor een cultuurmuseum wordt verder uitgewerkt Afhankelijk van de precieze invulling van het programma zal worden bekeken hoeveel parkeerplaatsen noodzakelijk zijn. Voorgesteld wordt in twee lagen onder het gebouw een parkeervoorziening inclusief fietsenstalling te realiseren. Bij piekbelasting kan gebruik worden gemaakt van de parkeervoorzieningen gelegen onder de Haagse Markt. De nieuwe parkeergarage wordt ontsloten via de Uitenhagestraat richting de Monstersestraat.

Het is prettig te vernemen dat verwacht wordt dat het Multiculturele Vrijetijdscomplex een positieve impuls voor de wijk zal opleveren.

67

Bijeenkomst 22 januari 2008 Opmerkingen Wat zijn de nadelen van een Multicultureel Vrijetijdscomplex? Verkeersoverlast, let op de verkeersstromen

Multicultureel Vrijetijdscomplex Antwoorden

De naam trekt niet aan

De bewoners zijn opgeroepen om een aansprekende naam te bedenken voor het Multicultureel Vrijetijdscomplex. De gemeente heeft de volgende suggesties ontvangen: - Transveeel - De verrijking - De smeltkroes Dit is nog niet bekend, dit is onder andere afhankelijk van het tegen aanvaardbare kosten uitplaatsen van de huidige gebruikers van de grond Alhoewel diverse investeerders zich hebben aangemeld is er nog geen investeerder gekozen. De precieze functie van het MCVC zal bepalen wie het gaat beheren. Overlast willen wij zoveel mogelijk beperken met hulp van beveiliging en verkeersmaatregelen

Hoeveel gaat het kosten?

Het is een nieuw en verfrissend idee maar brengt meteen vragen en onzekerheden teweeg. Wie gaat het beheren? Wie investeert? Laat het niet te lang duren. Gevaar van te hoge verwachtingen. Overlast vervuiling, geluid, gedrag.

Omdat er dagelijks veel bezoekers gegenereerd gaan worden zal de verkeersdruk toenemen. Het complex is goed bereikbaar met het openbaar vervoer via lijn 11, lijn 12 en lijn 6. Dit kan nog beter. Met name de haltesituatie langs de Delftselaan kan worden verbeterd. De nieuwe haltes worden waar mogelijk gecombineerd en verhoogd en voldoende breed uitgevoerd. Eventueel kan met een bijzonder halteontwerp de relatie worden gelegd met het multiculturele vrijetijdscomplex. Aangezien het multiculturele vrijetijdscomplex ook lokale bezoekers zal gaan krijgen is het belangrijk dat ook de loopen fietsroutes in de directe omgeving op orde zijn en dat voldoende stallingmogelijkheden voor fietsers worden gemaakt. Op dit moment wordt in dit gebied gewerkt aan de verbetering van verkeersveiligheid. Zo krijgt het kruispunt DelftselaanMonstersestraat- De Heemstraat een brede middenberm waar fietsers en voetgangers zich kunnen opstellen. Door de ligging van de tramsporen is de ruimte beperkt en zal het kruispunt meer verschuiven in de richting van de Delftselaan. Verder kunnen vrachtwagens straks op de kruising linksaf slaan.

68

Bijeenkomst 22 januari 2008 Opmerkingen Stellling: Het Mulitultureel Vrijetijdscomplex zet de wijk en Den Haag op de kaart Helemaal mee eens, de wijk gaat in aanzien omhoog, want juist door etniciteit val je op. Laten wij van elkaar leren in een multicultureel Vrijetijdscomplex, bijvoorbeeld tentoonstellingen, dans, toneel, acteren, zang, etc. Het sluit aan bij de mensen van Den Haag. Goed voor uitstraling. Ontmoetingen van mensen van verschillende afkomst. Wel eerst zien en dan geloven Goed bedoeld, maar in de praktijk loop je vaak tegen problemen aan. Iedereen praat er over. Biedt nieuwe kansen. Uniek in zijn soort in Nederland. Trekt veel Hagenaars en anderen ernaar toe. Niet te opvallend.

Multicultureel Vrijetijdscomplex Antwoorden

Alhoewel er enige kritische geluiden zijn, verheugt het de gemeente dat omwonenden het eens zijn met de stelling.

69

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEENKOMST MULTICULTUREEL VRIJETIJDSCOMPLEX Datum Locatie Duur

: 22-01-2008 : Zalencentrum Uitenhage, Uitenhagestraat : 20.00 – 22.30 uur

Aanwezig namens de gemeente Den Haag Annet Beltman (projectleider) Pieter van der Heijde (projectleider) Fred van der Burg (stedenbouwkundige) Jan Honning (projectleider) Manon Slot (communicatieadviseur) Mijke Rousseau (communicatieadviseur) Sieteke Pronk (projectmedewerker) Arnie Caprino (gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Gastspreker Dhr. R.S. Baldewsingh, PvdA wethouder Burgerschap, Deconcentratie, Leefbaarheid en Media Programma 19:30 Inloop 20:00 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor Transvaal Noord, inclusief korte film van wethouder Marnix Norder over samenspraaktraject 20:15 Presentatie van wethouder Rabin Baldewsingh (PvdA, portefeuille Burgerschap, Deconcentratie, Leefbaarheid en Media) 20:40 Reacties uit de zaal en verzamelen ideeën van aanwezigen via vragen van de gemeente Den Haag 22:00 Afsluiting De gemeente Den Haag heeft plannen om een Multicultureel Vrijetijdscentrum op de locatie van de Karwei en de Shell aan de Delftselaan te ontwikkelen. Dit centrum moet dé plaats worden waar alle inwoners van allerlei nationaliteiten uit Den Haag en ver daar buiten, naar toe komen voor de meest uiteenlopende activiteiten. Hoe het Multicultureel Vrijetijdscentrum eruit moet komen te zien en wat erin moet komen wil de gemeente graag horen van bewoners en ondernemers uit het gebied. De bijeenkomst heeft veel ideeën opgeleverd. Het nieuwe Multiculturele Vrijetijdscentrum mag opvallen, moet groot worden opgezet en de wijk en Den Haag op de kaart zetten. De culturen die zich nu in de wijk bevinden moeten benadrukt worden in het centrum, bijvoorbeeld in horeca en bioscopen. Jongeren moeten de ruimte krijgen om er te verblijven of om er een eigen onderneming op te zetten. Uitleg over het samenspraaktraject (door Gemeente Den Haag) Op de website www.ikhebeenbeteridee.nl kan iedereen terecht die meer wil weten over het samenspraaktraject. Hier staan ook belangrijke contactgegevens en een mailadres. De gemeente Den Haag heeft de uitgangspunten voor de toekomstige ontwikkelingen van de lijn 11 zone Transvaal en Regentesse Zuid vastgelegd in een uitgangspuntennota. Bij de uitwerking van de plannen –die nu nog globaal zijn- wordt gebruik gemaakt van de resultaten die voortkomen uit de inbreng van bewoners en belanghebbenden. Daarnaast worden ook

70

onderzoeken uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld marktonderzoek en verkeerskundige onderzoeken. Ook deze resultaten worden meegenomen bij het opstellen van het Masterplan. Presentatie door wethouder Baldewingh In zijn presentatie ging wethouder Baldewsingh in op het gevoel dat mensen moeten hebben bij een stad. Je herkennen in de stad, is wat volgens hem belangrijk is. Voor Den Haag is de stad de diversiteit en multiculturaliteit, de sociale architectuur. Dit gevoel wordt verankerd in de openbare ruimte en daar kan het Multicultureel Vrijetijdscentrum aan bijdragen. “In Transvaal en Regentesse ligt een unieke kans om een icoon te creëren waarmee de kracht van de multiculturaliteit naar voren komt. Er moeten bruggen gebouwd worden tussen de verschillende culturen in de wijk. Het Multiculturele Vrijetijdscentrum is daar een goed voorbeeld van”, aldus de wethouder. Reacties uit de zaal tijdens het plenaire gedeelte • Er wordt nu alleen gesproken over ondernemen in het MCVC, maar is er ook gedacht aan wijkcentra en opvang voor de jeugd? Jongeren lopen nu over straat te zwalken. En is gedacht aan ouderen, aan een plek voor hen om een kaartje te leggen of domino te spelen. Reactie van Den Haag: Voor al dit soort ideeën is ruimte om die te uiten. Toch speelt de economische haalbaarheid een belangrijke rol. • De architectuur van het MCVC is mooi, maar kunnen we niet beter eerst investeren in mensen. Nederland heeft kansen, maar het gaat nog lang niet overal goed. • Heeft het MCVC ook iets voor jongeren. Ik hoor praten over commerciële initiatieven en werkgelegenheid, maar in welke richting gaat het? Er is behoefte aan een plek waar jongeren met hun commerciële ideeën terecht kunnen. Er zijn voldoende goede voorbeelden van jong ondernemerschap en ik zie nog steeds goede ideeën groeien. Maar is er ruimte voor deze groep? Reactie van Den Haag: Het MCVC is afhankelijk van investeringen. We doen onderzoek naar behoefte. Ideeën en mogelijkheden die nu worden genoemd, worden meegenomen en meegewogen en leiden tot een Masterplan. Hierin komen de details te staan. • Wat we hier willen is Transvaal aantrekkelijk maken. Vaak zijn de plannen mooi maar belemmert de gemeente deze met eigen regels. Kunnen we Transvaal Noord niet een status apart geven daar waar het welstandsregels betreft? Reactie van Den Haag: Ik verwacht niet dat we Transvaal een status apart geven, en dat is ook niet nodig. Een goed voorbeeld van aparte architectuur is het Stadhuis. Dat is er gekomen. De architectuur is heel anders dan de klassieke huizen in de binnenstad, maar daardoor zijn er wel veel mensen naar het centrum gekomen. Er is werkgelegenheid gecreëerd, de economie is gestimuleerd. • Ik zeg: “Laat het lekker opvallen.” Dat is goed! We moeten ons onderscheiden. Nu mis ik een centrum waar ik jongeren, ouderen, adolescenten, starters etc. kan inspireren. • Het is soms een beetje verwarrend. Wat is nu de visie? Komt de nadruk te liggen op de commerciële exploitatie of het multiculturele aspect? Reactie gemeente Den Haag: Dit kan goed hand in hand gaan. We kijken naar alle aspecten, de sociale, fysieke en economische. • Er komen veel onderdelen onder een dak. Dat is een voordeel. Zo kan bijvoorbeeld 70 procent commercieel zijn en 30 procent non-commercieel. De non-commerciële activiteiten kunnen dan weer gefinancierd worden met de commerciële activiteiten, zoals parkeermogelijkheden onder het gebouw. Bij non-commercieel kun je denken aan jongerenopvang of een educatief centrum. Laten we het ook mixen met

71

•

internationale ambities. Een vijfsterrenhotel, zodat we toeristen kunnen accommoderen. Dat is toch prachtig, om een hotel aan te bieden naast zo’n groot centrum! Daarmee los je ook sociale probleemkwesties op. Ik wil eigenlijk ook naar een ander thema kijken. We moeten leven in een stad waar iedereen respect heeft voor elkaar. Het thema loslaten hoort daarbij. Veel mensen zitten vast in hun eigen gedachten en angsten. Door met elkaar te praten, en dat kan in een MCVC, leren mensen elkaar begrijpen en overwinnen zij hun angsten. In het MCVC komen mensen met verschillende achtergronden met elkaar in gesprek waardoor we onze angsten kunnen loslaten.

Reacties van aanwezigen op vragen en stellingen van de gemeente Den Haag 1. Hoe moet het Multicultureel Vrijetijdscentrum eruit komen te zien? • Multicultureel. • Modern. • Architectonisch markant. • Zo kaal mogelijk, rechttoe rechtaan. • Multifunctioneel door zoveel mogelijk open te laten. Centrale hal omringd door kleine ruimtes. • Opvallend. • Educatieve uitstraling. • Mix moderne techniek/architectuur. • Uitnodigend. • Goed geïsoleerd. • Inspirerend en spiritueel. • Spectaculair en spraakmakend. • Milieuvriendelijk. • Leuke naam. • Veel ramen, geluidsdicht. 2. Wat moet er in het Multicultureel Vrijetijdscentrum komen? • Goede restaurants • Ruimte voor grote Kaftan modeshows. Deze worden vaak in Parijs gehouden, waarom niet in Den Haag, Wéreldstad aan Zee. • Jeugdcentrum. • Multi-culti boekhandel. • Forum voor multiculturele dialoog: maandelijkse lezingen, schrijvers van cultureel belangrijke boeken uitnodigen. • Deelraadvertegenwoordiger over lokale zaken, zoals deze bijeenkomst. • Multi-culti vraagbaak. • Wereldmuziek optredens. • Wereldtheater, simpel maar leuk. • Alle andere vormen van kunst en expressie. • Wereldcinema • Universiteit. • Sportzaal voor vrouwen. • Café/restaurant voor vrouwen. • Locaties waar mensen elkaar kunnen ontmoeten op low-budget basis. Eventueel door vrijwilligers bemand.

72

• Jeugdopvang, opleidingen, stageplaatsen, zodat ze betere kansen in de maatschappij krijgen en geen overlast op straat veroorzaken. • Professionele keuken om maaltijdprojecten in te houden en om tegen een kleine vergoeding met elkaar te kunnen eten. • Gezamenlijke creatieruimte voor nieuwe internettoepassingen. • Een plek waar men met ideeën terecht kan. Mensen uit Den Haag moeten het idee krijgen dat ze gehoord worden. • Concerthal. • Werkgelegenheid. • Museum. • Parkeergarage. • Kiosken. • Ouderenclubhuis. • Kinderspeelruimte. • Drukkerij. • Vergaderruimtes. • Feestzalen. • Yoga/fitness. • Winkelcentrum. • Opnamestudio. • Monitoring systeem/camera’s voor de veiligheid. • Dependance Koorenhuis. • Receptie/gastvrouw. • Kleine winkels (kunst). • Grote zaal waar alles kan. • Niet roken beleid. • Professionele faciliteiten. • Gedragsregels. • Participatie gebruikers/bewoners. • Zwembad. • Cursusruimtes. • Buitendeel met groen en bankjes. • Bestuur/vaste werkgroep voor het centrum. 3. Wat kan een Multicultureel Vrijetijdscentrum opleveren voor de wijk? • Begrip. • Bekendheid, ontwikkeling, emancipatie. • Trots van de stad en bewoners. • Levendig. • Herkenbaarheid. • Vrijheid. • Cultuur. • Versterken wij-gevoel. Voorbeeld voor andere wijken. • Werk. • Geld. • Bezoekers van ver/heel ver. • Sociale cohesie bevorderen. • Podium voor dialoog. • Een tweede centrum van Den Haag. • Nieuwe identiteit, plek waar alle Hagenezen zich mee identificeren.

73

• Respect voor iedereen. 4. Wat zijn de nadelen van een Multicultureel Vrijetijdscentrum? • Verkeersoverlast. • Het is een nieuw en verfrissend idee, maar brengt gelijk vragen en onzekerheden teweeg. • De naam trekt niet aan. • Hoeveel gaat het kosten? • Wie gaat het beheren? • Wie investeert. • Laat het niet te lang duren. • Geen, alleen voordelen. • Gevaar van te hoge verwachtingen. • Overlast vervuiling, geluid, gedrag. 5. Het Multicultureel Vrijetijdscentrum zet de wijk en Den Haag op de kaart Eens • Helemaal mee eens. De wijk gaat in aanzien omhoog, want juist door etniciteit val je op. Laten wij van elkaar leren (van alle leeftijden) in een multicultureel vrijetijdscentrum, bijvoorbeeld tentoonstellingen, dans, toneel, acteren, zang etc. • Het sluit aan bij de mensen uit Den Haag. • Goed voor uitstraling. Ontmoetingen van mensen van verschillende afkomst. • Wel eerst zien dan geloven. • Goed bedoeld, maar in de praktijk loop je vaak tegen problemen aan (tramtunnel). • Iedereen praat erover. • Biedt nieuwe kansen. • Uniek in zijn soort in Nederland. • Trekt veel Hagenaars en anderen ernaar toe. Oneens Geen opmerkingen geplaatst.

74

HOBBEMAPLEIN

75

HOBBEMAPLEIN IN HET KORT

Samenvatting van alle ingekomen reacties Tijdens de bijeenkomst bleek dat het aanpakken van het plein alleen niet voldoende is. De verkeerssituatie om het plein heen is gevaarlijk, te druk en niet goed geregeld. Er moet ruimte komen voor fietsers, het middelste gedeelte van het plein zou een ontmoetingsplek kunnen worden. Wanneer het autoverkeer of de tram ondergronds gaat zal er veel opgelost worden. Ondernemers moeten bereikbaar blijven. Vraagstukken Hobbemaplein Veiligheid Nieuw ontwerp Tramhaltes Doorstroming Resultaten Hobbemaplein Beter afstellen verkeerslichten Rotonde aanleggen Tram onder de grond Goede fietsvoorzieningen (stalling en routes) Logische oversteekplaatsen Goede toegankelijkheid van de markt Parkeergarage markt beter ontsluiten Tram duidelijk afschermen van het overige verkeer Meer verblijven, ontmoeten en terrassen op het plein Geen behoefte aan kiosken Opmerking: Het verkeersprobleem gaat verder dan alleen het Hobbemaplein. Daar moet ook naar gekeken worden. Resultaten verwerkt in concept masterplan Rotonde aanleggen Goede fietsvoorzieningen (gekoppeld aan de Markt) Logische oversteekplaatsen Goede toegankelijkheid van de Markt (zie ook Markt) Parkeergarage Markt beter ontsluiten (zie ook Markt) Tram duidelijk afschermen van het overige verkeer (gefaseerde middenligging tram) Meer verblijven, ontmoeten en terrassen op het plein (bredere stoepen)

76

HOBBEMAPLEIN Bijeenkomst 4 februari 2008 Opmerkingen Hobbemaplein en omgeving Het Hobbemaplein moet ontzien worden, het is te druk, de ingang van de parkeergarage aan de Heemstraat moet naar het Hobbemaplein toe, de ingang van de parkeergarage is verkeerd (2 keer gezegd), de gevaarlijke kruising bij de Delftselaan moet meegenomen worden in de plannen (2 keer gezegd), het geheel van verkeersmaatregelen om het plein, denk aan de parkeergarage, betrek de openbare ruimte bij de omgeving, Kempstraat dicht (2 keer gezegd), Hoefkade als centrumring, er moet ook naar de toegangswegen gekeken worden, niet alleen naar het Hobbemaplein Markt mag weg, flat kopgebouw moet weg, daarvoor in de plaats een ander gebouw met een terras met uitzicht over de markt, markt overdekken, markt laten zoals die is, markt moet overzichtelijk, markt is duur geworden, er is voorkeur voor het koppelen van de openbare ruimte aan de Haagse Markt Bewaakt en onbewaakt parkeren, bouw een parkeergarage onder het wijkpark (2 keer gezegd) Waar blijft de investering van de recente herinrichting? Komt er nog actie want er wordt al 10 jaar over plannen gesproken.

Hobbemaplein Antwoorden Er komen hier negen wegen samen en er stoppen drie trams en een bus. Vooral op marktdagen kan het plein de verkeersdrukte niet verwerken. Het ontbreekt aan goede dwarsverbindingen. De aansluiting tussen de Paul Krugerlaan en de Delftselaan (aan weerszijden van de Monstersestraat), de Paul Krugerlaan en het Wijkpark en de Steijnlaan en de ’s Gravezandelaan worden aangepakt.

De markt dient optimaal bereikbaar te zijn vanaf de omliggende wijken, de parkeergarage, de fietsenstalling en de tramhaltes.

Er komt capaciteitsuitbreiding van de parkeergarage onder de Haagse Markt en nieuwe in- en uitgangen De nieuwe bebouwing aan de zijde van de Schilderswijk is positief Ja, er komt actie

77

Bijeenkomst 4 februari 2008 Opmerkingen Veiligheid Er gebeuren te veel ongelukken of bijnaongelukken, alles rijdt, loopt door elkaar heen, steekt maar over en rijdt tegen het verkeer in, overstappers van tram naar bus steken roekeloos over, fietsers hebben geen buffer. Overstekende voetgangers die bus of tram willen halen zorgen voor gevaar. Zorg voor logische oversteekplaatsen, er moet meer ruimte voor fietsers komen, de tramrails ligt gevaarlijk, oversteken is gevaarlijk. De verkeersstroom rondom de markt van leveranciers en marktkooplui is problematisch, tijdens de markt is de Herman Costerstraat een chaos door dubbel parkeren en keren van auto’s, er ontbreekt handhaving en ook een rotonde aan het eind van de straat zou een oplossing kunnen zijn, fietsers moeten het autoverkeer doorkruisen, fietsers/bromfietsers moeten oppassen voor afslaande auto’s, tramrails in de weg levert valgevaar op voor fietsers, fietspaden zijn te smal, problemen waar het verkeer van richting verandert bijvoorbeeld vanuit de Kempstraat linksaf de Heemstraat in, tingelende tramlichten zonder dat er een tram komt of gaat leveren gevaar op Opstoppingen Er zijn te veel opstoppingen, de dubbele verkeerslichten zorgen voor veel opstoppingen, de kruising bij lijn 6 levert veel opstopping op, verkeerslichten beter op elkaar afstellen (18 keer gezegd), door de voorrang van de HTM zijn de wachttijden langer, bij de oversteekplaats bij de bibliotheek houden fietsers en voetgangers het gemotoriseerde verkeer op waardoor opstoppingen ontstaan, er is te veel verkeer waardoor de stoplichten vollopen

Hobbemaplein Antwoorden Er is gekozen voor een model waarin het Hobbemaplein de vorm krijgt van een compacte rotonde, vergelijkbaar met die op de Apeldoornselaan, Dierenselaan, een zogeheten turborotonde. De verkeersruimte is geconcentreerd en er zijn geen verkeerslichten nodig, behalve voor de tram. Voetgangers en fietsers hebben voorrang. In dit model is de ruimte voor de voetgangers fors bemeten en direct toegankelijk vanaf de Haagse Markt, het Wijkpark en de diverse straten die op het plein aantakken. Het zorgt voor een heldere verkeersafwikkeling en een grote verkeersveiligheid.

78

Bijeenkomst 4 februari 2008 Opmerkingen Aan welke punten moet in een nieuw ontwerp aandacht worden besteed? Algemeen Het plein moet een eyecatcher worden, waar zijn de plannen voor terrasjes op het Hobbemaplein gebleven? Middenstuk plein verhogen of een hek er omheen, geen gebouw op het plein maar open laten, hekken weg. Fiets De fietsenstalling moet beter toegankelijk worden, fietspaden niet breder om gebruik door auto’s tegen te gaan, fietsstroken, betere fietspaden/geen spookfietsers meer (6 keer gezegd), bredere fietspaden met meer groen (4 keer gezegd), verdwijnt het fietspad van de Loosduinseweg naar Hollands Spoor? De fietsenstalling bij de markt ligt aan de verkeerde kant, de fietspaden moeten tweerichtingverkeer worden (2 keer gezegd) Tram Trams onder de grond (19 keer gezegd), geen tram onder de grond, een ondergrondse tram zou te duur zijn

Milieu Minder geluid, schonere lucht, toegankelijk groen, oplossingen mogen fraai zijn, denk aan meer groen, bijvoorbeeld palmbomen, meer groen (2 keer gezegd), planten

Hobbemaplein Antwoorden

Er komt ruimte voor nieuwe bomen, terrassen en mogelijk een fontein

Er zal een fietsenstalling in de plint van de bebouwing van het Hobbemaplein komen, speciaal voor tramreizigers. De fietsenstalling bij de markt wordt verplaatst naar de ingang van de nieuwe parkeergarage. Fietsers zullen op de nieuwe rotonde voorrang hebben.

De tramlijnen moeten op een logische manier over het plein lopen, met goed toegankelijke tramhaltes. In de nabijheid van de tramhaltes, in de plint van de bebouwing aan het Hobbemaplein, dienen bij voorkeur voorzieningen te komen die goed combineren met het reizen bij tram. Na een afweging van voor- en nadelen is besloten af te zien van verlegging van tram 6 van de Paul Krugerlaan naar de Steijnlaan. Deze oplossing biedt te weinig voordelen en te veel nadelen Er komen nieuwe bomen op het plein

79

Bijeenkomst 4 februari 2008 Opmerkingen Handhaving Beter beheer van de afvalbakken, bijvoorbeeld door handhaving, geplaatste voorzieningen moeten hufterproof zijn, meer verkeerscontrole, elkaar controleren/stimuleren/corrigeren, agent bij speelplek, er moeten goede beheerafspraken worden gemaakt om verloedering tegen te gaan Verkeer Rotonde voor betere doorstroming, verkeersdoorstroming via een smartsysteem, brug of tunnel maken voor langzaam verkeer, verkeersveiligheid verbeteren, autoverkeer onder de grond (2 keer gezegd), autovrij maken, verkeer omleiden, rotonde voor meer veiligheid, Hobbemaplein ontlasten Sociaal Ontmoetingsplekken op het plein (9 keer gezegd), een prettige verblijfsplek (12 keer gezegd), rolstoeltoegankelijk, meer verlichting, cameratoezicht, verdwijnt de hondenuitlaatplaats? Economie Liever geen ondernemers op het plein, een ondernemer op het Hobbemaplein maakt een herstart en kan nu weer verder, nu gaan sleutelen aan het Hobbemaplein zou voor bepaalde ondernemers niet te dragen zijn, dit is pas over 2 jaar mogelijk, het pand Hobbemaplein 4 op de hoek van het Hobbemaplein en de Heemstraat is niet opgeleverd, hier hebben ondernemers 3 jaar op moeten wachten, er moet een beter economisch klimaat geschapen worden waardoor ondernemers het “toch interessant” vinden om daar te komen

Hobbemaplein Antwoorden De suggesties worden betrokken bij de planuitwerking

Er komt een turborotonde die verkeerslichten overbodig maakt. Fietsers en voetgangers hebben voorrang. Het maakt een heldere verkeersafwikkeling mogelijk

Het binnengebied van de rotonde is niet toegankelijk, hier komt bijvoorbeeld kunst. De rest van het plein wordt heringericht met ruimte voor meer bomen, terrassen en mogelijk een fontein In de nabijheid van de tramhaltes, in de plint van de bebouwing aan het Hobbemaplein, dienen bij voorkeur voorzieningen te komen die goed te combineren zijn met het reizen per tram.

80

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEENKOMST HOBBEMAPLEIN Datum Locatie Duur

: 4 februari 2008 : Julianakerk : 20.00 – 22.30 uur

Aanwezig namens de gemeente Den Haag: Annet Beltman (projectleider) Pieter van der Heijde (projectleider) Fred van der Burg (stedenbouwkundige) Manon Slot (communicatieadviseur) Mijke Rousseau (communicatieadviseur) Sieteke Pronk (projectmedewerker) Arnie Caprino (gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Programma 19:30 Inloop 20:00 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor De Verademing, door Annet Beltman. 20.15 Presentatie Fred van den Burg over Hobbemaplein en omgeving. 20:30 Uitleg over samenspraaktraject. 20:30 Reacties uit de zaal. 21.00 Aan de slag. 22:30 Afsluiting en borrel. Op de bijeenkomst van 4 februari over het verkeerspunt Hobbemaplein kwamen ruim vijftig belangstellenden af. In de Julianakerk werd stevig gediscussieerd over de huidige situatie van het verkeersplein en wat er moet gebeuren om op de plek van het plein een veiligere situatie te creëren. Tijdens de bijeenkomst bleek dat het aanpakken van het plein alleen niet voldoende is. Volgens de aanwezigen is de verkeerssituatie in het gebied om het plein heen gevaarlijk, te druk en niet goed geregeld. In dit verslag wordt weergegeven wat er tijdens de bijeenkomst aan ideeën en vragen naar voren is gekomen. Plenaire discussie: • Een bewoner geeft aan dat de kruising bij de Delftselaan in de top 10 van gevaarlijke kruisingen staat. Deze kruising hoort weliswaar niet tot het Hobbemaplein, maar ligt er wel dichtbij. Ook deze kruising zou in de plannen meegenomen moeten worden. • Een bewoner heeft het idee dat de plannen al vast liggen. Het Hobbemaplein is niet lang geleden heringericht, waar blijft die investering? Verder denkt deze bewoner dat het beter is om het Hobbemaplein te ontzien, het is er nu te druk. Een andere suggestie voor verbetering is dat de ingang van de parkeergarage aan de Heemstraat naar het Hobbemaplein gehaald moet worden. o De gemeente pakt het signaal op dat de bewoner afgeeft. Het Hobbemaplein moet ontzien worden en niet zo drastisch veranderd worden. o Ook benadrukt de gemeente dat de plannen niet dichtgetimmerd zijn en dat alle suggesties meegnomen worden. • Een andere bewoner vraagt of het fietspad van de Loosduinseweg naar Hollands Spoor en de hondenuitlaatplaats weggaan? o De gemeente geeft aan dat de plannen niet vastliggen en dat deze avond bedoeld is

81

• o • •

•

• •

•

•

•

• •

•

• •

o

om tot ideeën te komen. Het uitgangspunt is te zoeken naar verbeteringen. Wat door de zaal gedeeld wordt, is dat de ingang van de parkeergarage verkeerd is. De gemeente geeft aan de bereikbaarheid te onderzoeken, het probleem is bekend. De zaal geeft ook aan dat er te veel wordt gekeken naar het Hobbemaplein en dat de omgeving net zo belangrijk is, waaronder de parkeergarage en de kruising Delftselaan. De fietsersbond is ook vertegenwoordigd. Zij krijgen veel klachten over de fietspaden in de wijk. Oversteken op het Hobbemaplein is te gevaarlijk, de tramrails ligt gevaarlijk, er moet meer ruimte voor fietsers komen. Verder geeft de fietsersbond aan dat het fietspad bij de fietsenstalling bij de markt aan de verkeerde kant ligt. Nu moet iedereen die zijn fiets wil stallen het plein oversteken of gaat spookfietsen. De fietsersbond geeft ook aan dat fietspaden met twee richtingen veiliger zijn dan de huidige enkele fietspaden aan beide zijden van de wegen. In de presentatie van de stedenbouwkundige van de gemeente, Fred van der Burg staan vier varianten voor een mogelijke invulling van het plein. De situatie waarbij de openbare ruimte aan de Haagse Markt gekoppeld is krijgt veel bijval van de bewoners. Bewoners geven aan dat ook de toegangswegen naar het Hobbemaplein belangrijk zijn om mee te nemen in de plannen. Het is niet alleen het Hobbemaplein waar naar gekeken moeten worden. Vergeet de rest niet. Een ander belangrijk aandachtspunt dat door bewoners aangegeven wordt is de verkeersstroom rondom de markt, van leveranciers en marktkooplui. Dit probleem is al vaker aangekaart bij de gemeente. Een bewoonster geeft aan dat op vrijdagen en zaterdagen de Herman Costerstraat een chaos is. Als je op deze dagen vanaf het wijkpark, door de Herman Costerstraat naar de markt wil fietsen, dan is dit niet te doen. In de Herman Costerstraat parkeren mensen voor een paar minuutjes dubbel, keren waar ze willen en blokkeren de boel. Het ontbreekt aan handhaving op dit weggedrag. Meer beboeten om de chaos op te lossen. De gemeente vraagt de bewoonster of ze er een oplossing voor ziet. Ze geeft aan dat een poller met geregelde toegang een oplossing is, maar dat vooral handhaving belangrijk is. Ook een rotonde aan het einde van de straat zou helpen, dan kunnen de mensen daar keren. Het is niet de eerste keer dat dit aangegeven wordt! Een bewoner doet de suggestie om een parkeergarage te bouwen onder het wijkpark. Vooral parkeren bij de markt is een ramp. Bij de plannen moet ook gekeken worden hoe de verbeteringen er uit zien. Er wordt nu te weinig gekeken naar fraaie oplossingen. Meer groen en dan misschien zelfs palmbomen. Het verkeerplein moet mooier. Het Hobbemaplein kan ook gebruikt worden als ontmoetingsplaats van culturen en dan is ontmoeten geen kopen, dus de oplossing moet niet gezocht worden in ondernemers op het plein, maar meer verblijven. Is de doorstroom niet al te verbeteren door de verkeerslichten beter op elkaar af te stellen? Ook wordt er aangegeven dat de invloed van HTM te groot is. Bus en tram zouden te veel voorrang krijgen boven het andere verkeer. Hierdoor is de doorstroom ook slecht. HTM heeft een veto! Reactie HTM: het is niet zo dat de HTM een veto heeft. Het beleid in gemeente Den Haag en het stadsgewest Haaglanden is dat het OV prioriteit heeft boven ander verkeer. Uitgangspunt is 0 seconden oponthoud voor tram en bus. Hiermee is een goede en betrouwbare dienstregeling te maken, waar OV-reizigers blij van worden. Een keuze voor prioriteit voor het OV betekent -zeker op zo'n druk punt als het Hobbemaplein- dat het overige verkeer inderdaad een langere wachttijd heeft.

82

•

• o • o • • • o • o

• •

De oversteekplaats bij de bibliotheek zorgt ook voor problemen. Er zijn hier veel fietsers en voetgangers die over willen steken, zoveel dat het motorverkeer opstopt en niet door kan stromen. In de plannen wordt er een plein getekend met ondernemers op het plein. Dat mocht toch niet? Wat is hier de bedoeling van? De gemeente antwoordt dat als er geen behoefte is aan ondernemerschap, dat dit ook niet in de plannen komt. Bij eerdere plannen voor het Hobbemaplein werd gesproken over terrasjes op het plein. Daar is nu niets meer van terug te zien. Wat is er met de oude plannen gebeurd? Als er bij de mensen behoefte is om het plein te vullen met terrassen, dan wordt die mogelijkheid onderzocht. Wat er ook gebeurt op het plein. Het is zeer belangrijk om goede beheerafspraken te maken om verloedering tegen te gaan. Is nu ook een probleem. Een suggestie van een bewoner is om meer groen te gebruiken. Dat dempt ook geluid. Het Hobbemaplein is volgens de bewoners al tien jaar gespreksonderwerp. De gemeente laat niet merken dat ze daar van doordrongen is. De gemeente antwoordt dat we nu juist op zoek zijn naar verbeteringen. Volgens een bewoner moet de tram onder de grond. Dat verbetert de doorstroom. Volgens de gemeente is dit niet de oplossing. Het zorgt weer voor nieuwe problemen, onder andere op het gebied van de sociale veiligheid bij de tramhaltes die dan ook ondergronds moeten. Een andere suggestie is het andere verkeer ondergronds te maken. Een bewoner haakt in met het verhaal dat eerder door een architect is onderzocht of de tram ondergronds kan komen te rijden. De uitwerking van het plan kostte € 220 miljoen en dat wilde de gemeente er niet voor uittrekken. Zeg dat dan, dan hebben we daar duidelijkheid over.

Aan de slag: De gemeente legde de bewoners vier vragen voor. Bewoners konden hun ideeën kwijt bij de verschillende vragen. Hieronder wordt de inbreng van de zaal uitgewerkt: Vraag 1: vindt u het Hobbemaplein een gevaarlijk verkeerspunt? • Er zijn te veel opstoppingen. • Er gebeuren te veel (bijna) ongelukken. • Alles rijdt, loopt door elkaar en steekt maar over en rijdt tegen het verkeer in. • Mensen die van tram 6 overstappen op trams 11, 12 of 25 steken roekeloos over. Levert gevaar op. • Vooral de dubbele verkeerslichten zorgen voor veel opstoppingen. • Fietsers hebben geen buffer. • Kruising bij tram 6 levert veel opstopping op. • Overstekende voetgangers die een bus of tram moeten halen zorgen voor gevaar. Zorg voor logische oversteekplaatsen Vraag 2: in welke situatie ervaart u het Hobbemaplein als een gevaarlijk verkeerspunt? • Fietsers die het autoverkeer (moeten) doorkruisen. • Te veel verkeer waardoor de stoplichten vollopen. • Tingelende tramlichten zonder dat duidelijk is waar de tram vandaan komt of naar toe gaat. • Als fietser/brommer moet je opletten voor afslaande auto’s. • Tramrails in de weg waardoor je kunt vallen. • Te smalle fietspaden.

83

• Daar waar het verkeer van richting verandert. Bijvoorbeeld verkeer afkomstig van de Kempstraat dat bij het plein linksaf de Heemstraat op moet. • Het geheel van verkeersmaatregelen. De omgeving van het plein kan niet los gezien worden van de problemen op het plein. Denk hierbij aan de ingang van de garage. Vraag 3: aan welke punten moet in een nieuw ontwerp aandacht worden besteed? • Meer groen. Oogt mooi, geeft verkoeling in de zomer en dempt geluid van het verkeer. Bevordert luchtkwaliteit. • Zorg voor beter beheer van bijvoorbeeld de afvalbakken. Surveilleer meer en wijs mensen op hun verantwoordelijkheid. Vuil trekt vuil aan. • Betrek de openbare ruimte bij de omgeving en zorg voor toegankelijk groen. • Het plein moet een eyecatcher worden. • Er moet een parkeergarage komen onder het wijkpark. • Er moet een ontmoetingsplek komen op het plein (open en toegankelijk). • Betere verblijfskwaliteit, minder geluid. • Schonere lucht. • Een breed tweerichtingsfietspad aan de kant van de fietsenstalling bij de markt. • Fietsenstalling beter toegankelijk maken. • Bewaakt en onbewaakt parkeren. • Geplaatste voorzieningen moeten hufterproof zijn. • Slimmer afstellen van de verkeerslichten. • Rotonde-idee lijkt mij goed voor de doorstroming. • Verkeersdoorstroming moet via een smart-systeem geregeld worden. • Middenstuk plein verhogen of hek er omheen. Dan wordt men gedwongen de zebrapaden te gebruiken. Vraag 4: wat is volgens u een goede plek voor tramhaltes op het Hobbemaplein? • Het maakt niet uit waar, als het maar duidelijk afgescheiden is. Nu “zweeft” bijvoorbeeld de halte voor tram 6. • Haltes voor lijn 11 en 12 staan goed, zorg alleen voor meer veiligheid. • Halte lijn 6 verplaatsen naar Hobbemastraat, zodat de ruimte op het plein vrijkomt. • Samenvoegen haltes langs de bibliotheek aan de Heemstraat (technisch en financieel haalbaar). • Direct bij de markt. Oversteek via brug of tunnel. • Huidige situering is goed.

84

HAAGSE MARKT

85

HAAGSE MARKT IN HET KORT

Samenvatting van alle ingekomen reacties Er is gediscussieerd over de huidige situatie van de markt en wat er moet gebeuren om de markt ook voor de toekomst te behouden en de kwaliteit ervan te verbeteren. Branchering is gewenst, er moeten oplossingen komen voor het laden en lossen. De markt moet beter bereikbaar worden. De markt moet ook open blijven en niet overdekt. Vraagstukken Haagse Markt Markthal en kopgebouwen Haagse Markt Herinrichting van het Hobbemaplein Kwaliteit Haagse Markt Resultaten Haagse Markt Betere bereikbaarheid van de markt. Beperken verkeers- en parkeeroverlast in de omliggende woonbuurten. Verplaatsen fietsenstalling. Tramhaltes en markt beter op elkaar aansluiten. Verbetering laden en lossen. Vuilproblematiek oplossen. Kramen zijn te smal, te laag en te klein. Behoefte aan branchering. Tramlijn is een obstakel voor de toegankelijkheid. Resultaten verwerkt in concept masterplan Betere bereikbaarheid van de markt (entrees bij kopgebouwen, dwarsverbinding met omliggende wijken, uitbreiding ondergrondse parkeergarage en herinrichting Hobbemaplein) Beperken verkeers- en parkeeroverlast in de omliggende woonbuurten (parkeergarage ondergronds uitbreiden) Verplaatsen fietsenstalling (wordt meegenomen bij de uitwerking van de plannen) Tramhaltes en markt beter op elkaar aansluiten (haltes breder, toegankelijk markt beter) Verbetering laden en lossen (ondergronds) Behoefte aan branchering (multicultureel aanbod producten) Middenligging tram (maakt meerdere oversteken en veiliger oversteken mogelijk) Vuilproblematiek en afmeting kramen: in korte termijn plannen DSB

86

HAAGSE MARKT Bijeenkomst 3 maart 2008 Opmerkingen Algemeen Is het een optie de gehele markt te overdekken? (deze vraag is gesteld tijdens de bijeenkomst “Uitenhagestraat”) Eerst kijken naar de plannen voor de korte termijn en dan pas naar de lange termijn (3 keer geopperd)

Graag betere afstemming tussen DSB en DSO Een open plein is nog niet haalbaar.

Neem een voorbeeld aan de markt in Rotterdam, er speelt al jaren een vuil- en afvalproblematiek, er moeten camera’s komen voor toezicht, goede verlichting, eventueel gekleurd, aanbrengen, je moet zorgen dat mensen zich op hun gemak voelen, de doorweg in het midden is te smal, de bewoners van de Schilderswijk willen betrokken worden bij de plannen voor de Haagse Markt Omgeving en toegang De kant van lijn 11 moet worden aangepakt, de haltes van lijn 11 kunnen in de marktopgang worden geïntegreerd (2 keer geopperd)

De Van de Torop moet verplaatst worden (2 keer geopperd), het hek svp weghalen De opritten moeten opgeknapt worden

Haagse Markt Antwoorden Nee, de markt houdt een open karakter

De plannen voor de korte termijn zijn bekend. Het is van belang om de plannen op korte en lange termijn goed op elkaar af te stemmen om niet te veel ingrepen na elkaar te laten plaatsvinden. DSB en DSO stemmen de plannen structureel met elkaar af Afgezien van de vaste kramen in de markthal en onder de overkapping wordt onderzocht of alle kramen na sluitingstijd afgebroken kunnen worden zodat het marktterrein voor andere activiteiten gebruikt kan worden De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

Aan de markthal zou een gedeeltelijke overkapping zonder zijwanden kunnen komen. Met de huidige ligging van de tramlijn zou Station Transvaal een plek kunnen krijgen waar reizigers van lijn 11 inen uitstappen De suggesties worden betrokken in de planuitwerking De kopgebouwen liggen bij de entree van de markt. De nieuwe bebouwing mag de doorgang niet belemmeren; aan de kopzijden van de markt worden daarom poortgebouwen neergezet, die optimaal toegang bieden tot de markt. De poortgebouwen zullen blikvangende en uitnodigende entrees worden. Bovenop de poortgebouwen verrijzen twee woontorens. 87

Bijeenkomst 3 maart 2008 Opmerkingen Maak een rotonde van het Hobbemaplein (2 keer geopperd), Hobbemaplein is een blokkade voor het doorgaande verkeer, de tram zou onder de grond moeten bij het Hobbemaplein, richt het kruispunt Hobbemaplein anders in, de opgang aan het Hobbemaplein moet worden aangepakt, in de Kempstraat staan steeds bussen, stel de Boerenstraat en Langnekstraat weer open als toegangswegen naar de markt, de Heemstraat ziet er niet goed uit, de kerstbomenrij is verdwenen omdat het publiek niet meer door de Herman Costerstraat kan rijden. Er zouden meer openingen moeten komen naar de Schilderswijk Biesieklette staat in de weg op de enige doorgang die er is, die moet weg, verplaatst worden naar het dode stukje parkeerhaven (3 keer gezegd) In het te bouwen Multiculturele Centrum moet ruimte komen voor een markt. Op deze overkapte markt kunnen de kramen van de Haagse Markt en de kramen van het Multiculturele Centrum elkaar afwisselen Parkeren Haal op het middenterrein van het Hobbemaplein het beeld van Ghandi weg en gebruik het voor auto’s, waar zit in de oplossing van een rotonde op het Hobbemaplein de ingang van de parkeergarage?

Markthal Een markthal is de doodsteek voor de markt. Bouw en markt kunnen niet samengaan. Er moet goed bezien worden wat je wilt met de markthal. Een markt moet altijd open zijn dus een markthal is geen goed idee Wie gaat de markthal betalen?

De hoogbouw mag het verblijfsklimaat van de markt niet aantasten Haagse Markt Antwoorden De bezoekers zorgen voor veel druk op de openbare ruimte. De bezoekers komen te voet, met de fiets, openbaar vervoer en de auto naar de markt. Bij de inrichting moet rekening gehouden worden met het grote aantal bezoekers. Dit stelt specifieke eisen aan bijvoorbeeld doorloopbreedtes van doorgangen, de plaats van gebouwen, fietsenstallingen en openbaar vervoerhaltes. Bij het ontwerp wordt hiermee rekening gehouden.

De fietsenstallingen worden zo ingepast dat ze de loopstromen niet hinderen, door ze te integreren bij de ondergrondse parkeergarage In het Multiculturele Vrijetijdscomplex komt geen commerciële ruimte voor marktkramen

De ondergrondse parkeergarage wordt uitgebreid. Er wordt een parkeerbak van twee lagen aangelegd over de hele lengte van de markt. Deze is bestemd voor bezoekers en voor de bewoners van de appartementen die in de kopgebouwen komen. De entrees van de nieuwe garage komen langs de De Heemstraat en aan de zijde van het Hoflandplein Aan de kant van het Hobbemaplein wordt het poortgebouw gecombineerd met een markthal. Hierin komen ‘vaste’ kramen voor de verkoop van verswaren. Zo wordt voldaan aan de Europese regelgeving. Als inspiratiebron dienen de markthallen in Zuid-Europa Dit is nog niet bepaald. 88

Bijeenkomst 3 maart 2008 Opmerkingen De food-sector moet aan de laatste eisen voldoen van de KvW en rekening houden met toekomstige ontwikkelingen

Bevoorrading De containers als bedrijfsruimte zijn armoe, de containers staan niet in de weg, er is geen plek om te laden en te lossen, liever geen container achter de plaats, containers staan in de weg bij een themamarkt, er kunnen laad- en losvoorzieningen worden aangebracht in het Multiculturele Centrum Kramen De kramen zijn te klein (2 keer geopperd), de kramen zijn te klein, te laag en te smal, alle kramen moeten gelijk zijn qua ruimte en opslagruimte (2 keer gezegd), klanten durven niet naar binnen te lopen tot achterin de kraam. Opstallen die de laatste tien jaar zijn gerealiseerd niet handhaven, bij het plaatskiezen op de nieuwe markt moeten voor alle kooplieden dezelfde mogelijkheden gelden Bedrijfsvoering Door het beleid van de gemeente staan veel kramen leeg

Haagse Markt Antwoorden Europa stelt steeds hogere eisen aan de verkoop van verswaren, zoals vlees, gevogelte, vis en zachte kazen. In de toekomst zal de verkoop van deze producten naar gebouwde voorzieningen moeten verhuizen. De nieuwe ondergrondse parkeergarage zal dienst doen als laad- en losruimte en opslag van de marktwaren. We denken hierbij aan een systeem met mobiele containers. Daarmee kunnen de containers van het terrein verdwijnen en knapt de markt aanzienlijk op. Er moet wel goed worden nagedacht over het laden en lossen van de parkeergarage. De suggesties zullen betrokken worden bij de planuitwerking

een aantrekkelijk aanbod van horecavoorzieningen en kinderopvang kan ervoor zorgen dat de bezoekers langer blijven. Dat komt de bestedingen ten goede. Het aantal marktdagen kan worden uitgebreid, bijvoorbeeld zes in plaats van vier dagen. Maar ook themamarkten zoals een curiosamarkt, een boekenmarkt, een lapjesmarkt of een biologische markt behoren tot de mogelijkheden. Daarnaast kan er op zomeravonden van alles te beleven zijn, bijvoorbeeld multiculturele proeverijen en een waterfestijn voor de kinderen. Het Djemaa el Fna-plein in Marrakech in Marokko is hiervan een levendig voorbeeld

89

Bijeenkomst 3 maart 2008 Opmerkingen Hollandse klanten blijven weg, er komen alleen buitenlandse kramen, veel mensen op de markt kun je niet meer verstaan, het Hollandse publiek verdwijnt omdat de handelaren niet meer Hollands zijn Voor de toekomst is een betere bedrijfsvoering noodzakelijk, geef ondernemers de ruimte om te ondernemen, dan kunnen zij een mooie wagen/winkel openen en daar trek je mensen mee Graag brancheren, dus een bloemenrij en een visrij

Overkapping Vanwege het slechte weer in Nederland lijkt het een goed idee de hele markt te overdekken, een deels overdekte markt is niet aantrekkelijk voor het publiek, alleen de paden overdekken is een optie, open karakter van de markt realiseren

Haagse Markt Antwoorden De ambitie is om het multiculturele karakter van de markt te versterken en zo de regionale aantrekkingskracht te vergroten. De markt moet zowel voor de rijkere toeristen als inwoners van Den Haag als ook voor de allerarmsten iets te bieden hebben. De standplaatsen zullen in prijs en kwaliteit variëren, zodat zowel de goed renderende handel als de marginale kooplieden op maat bediend worden.

Er is vraag naar nieuwe kramen en een aantrekkelijk aanbod van producten. Dit kan gestalte krijgen door een betere branchering en zonering van de marktkramen. De inzet is het tropische karakter van de Haagse Markt te versterken en zo de regionale aantrekkingskracht en toestroom van toeristen te vergroten. Hierdoor zullen de bestedingen toenemen. In de branchering dient hier rekening mee gehouden te worden door meer tropische producten aan te gaan bieden. De markthal kan eventueel worden uitgebreid met een (gedeeltelijke) overkapping zonder zijwanden.

90

VERSLAG SAMENSPRAAKBIJEEENKOMST HAAGSE MARKT Noot: CVAH (Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel) kan zich niet vinden in het gemaakte verslag. De gemeente heeft het verslag ter plekke gemaakt en naderhand gecontroleerd op basis van een geluidsopname. Datum: 3 maart 2008 Locatie : Zalencentrum Uitenhagestraat Duur : 18.00 – 20.00 uur Aanwezig namens de gemeente Den Haag: Annet Beltman (DSO, projectleider) Fred van den Burg (DSO, stedenbouwkundige) Manon Slot (DSO, communicatieadviseur) Arnie Caprino (DSO, gebiedsmanager Transvaal en Schilderswijk) Mijke Rousseau (DSO, communicatieadviseur) Frits Mol (DSB, afdeling Markten) Programma 17:30 Inloop 18:00 Introductie over Structuurvisie, Nota van Uitgangspunten, Lijn 11 Zone, plannen voor de Haagse markt en uitleg over samenspraaktraject door Annet Beltman. 18:30 In gesprek met de zaal. 19:45 Afsluiting en borrel. Op de bijeenkomst van 3 maart over de Haagse markt waren circa tien personen. In het zalencentrum Uitenhagestraat werd stevig gediscussieerd over de huidige situatie van de markt en wat er moet gebeuren om de markt ook voor de toekomst te behouden en de kwaliteit ervan te verbeteren. In dit verslag wordt weergegeven wat er tijdens de bijeenkomst aan ideeën en vragen naar voren is gekomen. Projectleider Annet Beltman licht toe dat er op dit moment een project herinrichting markt loopt. Dit gaat om maatregelen die op korte termijn worden genomen. Hiervan is Frits Mol de trekker namens de gemeente Den Haag. Plannen voor de structuurvisie / masterplan Lijn 11 zone, zijn plannen voor de lange termijn en zullen ook op een langere termijn worden uitgevoerd. Plenaire discussie Opmerking: (vereniging van ambulante handel) Het gaat slecht met de markt. We moeten nu praten over hoe we als markt kunnen overleven. We hebben juist nú een opwaardering nodig. Wij ervaren dat de plannen die nu op de agenda staan, zoals een open plein en een markthal, de opwaardering die juist nu hard nodig is blokkeren. Daarom stel ik voor om eerst punt 5 “de kwaliteit van de markt” te behandelen. Dus hoe kunnen we de huidige markt verbeteren. Want anders hebben we straks geen markt meer en hoeven we geen markthal meer te bouwen. Er wordt sinds 1988 gesproken over verbetering van de markt. Laten we die plannen eerst eens afhandelen, want ik wordt het spuugzat om steeds in het ootje te worden genomen met nieuwe plannen. Er ligt momenteel 7 miljoen Euro. Dat moet eerst worden uitgegeven aan de plannen voor de korte termijn. Daarna kunnen we kijken naar de plannen voor de lange termijn.

91

Reactie gemeente Den Haag: Veranderingen op korte termijn zijn inderdaad noodzakelijk. Dat is het project herinrichting markt waar de Dienst Stadsbeheer, afdeling Markten mee bezig is. Woensdag 5 maart is daar verder overleg over. Dat project moet ook absoluut doorlopen. De Structuurvisie is een visie op de hele stad. Het gebied Transvaal Regentesse Zuid is in dat kader aangewezen als gebied waar kansen liggen. De markt hoort daar bij. Er zit een variatie in plannen in wat op korte termijn en wat op lange termijn uitgevoerd kan worden. Wat op korte termijn kan worden uitgevoerd, wordt op korte termijn uitgevoerd. Wat langer de tijd nodig heeft krijgt die tijd. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Heel mooi, maar de gemeente heeft een visie voor een open plein. Dat is niet haalbaar. Nog steeds wordt er van uitgegaan dat de markt aan de De Heemstraat helemaal open gaat met doorgangen en dan de trambaan weg. Die Lijn 11 gaat niet weg. Misschien naar het midden van de weg, maar daar zie ik het geld niet voor liggen. En dan nog is er een visuele barrière en heb je nog geen open markt. Dat is de realiteit. Als DSO en Stadsbeheer bij de plannen blijven dat het een open plein moet worden, kunnen we niet verder. Het is geen open plein. Het wordt geen open plein. Dat kan daar niet. De situatie is nu eenmaal zo. Wij willen overleven en hebben daarvoor een goede markt nodig. Daar moet eerst aan gewerkt worden en daarna praten we verder over de toekomst. Nu blokkeert het plan van Wethouder Norder het plan van Wethouder Kool. Zonder Norder waren we al veel verder geweest. En ik kan het weten want ik zit er al 30 jaar in. Ik ben er zeer op tegen om er over te blijven praten. Laat eerst Kool maar komen met wat we wel en wat we niet doen. En als dan duidelijk wordt dat Kool toch door gaat met het open plein, dan is volgende week het plein open en het stadhuis dicht want de jongens op de markt zijn het spuugzat. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) We worstelen al jaren met de vuil- en afvalproblematiek. Wat er verder moet gebeuren is het opknappen van opritten. Daar zijn we al sinds 1988 over bezig. Natuurlijk zijn we ook voor die markthallen en die grote gebouwen bij de doorgangen. Maar zover zijn we niet. Biesieklette staat midden op de doorgang, de enige doorgang die we hebben. Dat zou binnen een week kunnen worden opgelost. Maar we krijgen te horen dat er geen geld voor is, of het wordt opgehangen aan de grote plannen. Integreer de twee haltes van tramlijn 11 in de marktopgang. En toezicht op de markt. Er is nu een hek gekomen, maar zorg dat er ook camera’s komen want men voelt zich niet meer veilig op de markt. De doorweg in het midden is veel te smal. Sinds 1988 moeten er vier onteigeningsbrieven weg, die zijn nog niet weg. We kunnen niet verder. Eerst moet die versmalling eruit, moet de opgang Hobbemaplein opgepakt worden en de kant van lijn 11. Dan is die 7 miljoen op en dan kunnen we gaan praten over de toekomst. Als jullie dat niet willen, dan komen we er niet uit. Reactie gemeente DH: De zaken die op korte termijn moeten worden aangepakt, worden meegenomen in het project herinrichting Markt. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Maar vervolgens moeten we ook Lijn 11 hebben en daar bent u mee bezig, evenals Hobbemaplein!

92

Reactie gemeente DH: Ja, Hobbemaplein zit juist in het plan in het kader van de structuurvisie. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Maar waarom niet even de Biesieklette verplaatsen. U praat misschien over een bedrag van € 100.000. Dan hebt u aan twee kanten de oprit. De van de Torop verplaatsen, kost u weer € 100.000, maar daar wil u niet over praten. Het stukje naast de huizen tussen de markt en Hobbemaplein is geen Hobbemaplein. Dat is voetgangersgebied. Daar wil ik best graag een keer met u over praten maar we moeten nu praten over de oprit, het stukje dat naast de flats ligt en wat nu een stukje niemandsland is. Dat hoort niet bij het plein maar wel bij onze ingang. Reactie gemeente DH: Wat is uw oplossing voor het verbeteren van de oprit? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Verplaatsen van Van de Torop, vrijmaken voor het publiek vanaf Hobbemaplein tot op de markt, het integreren van de twee tramhaltes Hobbemaplein en Hoflandplein aan de marktkant zodat men makkelijk op de markt kan komen. Een mooie open tramhalte. Het hek wat er nu nog staat weghalen en alles open maken. En verplaatsen van Biesieklette op het Hobbemaplein naar het dode stukje parkeerhaven. Dan verbeter je met een heel klein bedrag wat. Dat moet morgen klaar zijn. Daar praten we al 7 jaar over. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Ik wil eerst over het kleine plan praten voordat we over het grote plan gaan praten. Anders zijn we wat mij betreft uitgepraat en staan we binnen een maand op het stadhuis. Wij zijn als vereniging ook niet meer geloofwaardig voor onze leden, want we hebben al zo veel gepraat. Reactie zaal: (Vetra) Hobbemaplein, maak er een rotonde van zodat je niet steeds hoeft te stoppen voor stoplichten en tram. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Den Haag Zuid-west wordt ontwikkeld en Transvaal. Als je vanuit Zuid-west naar het centrum van Den Haag wil, zal je altijd een route nemen over het Hobbemaplein, het openbaarvervoer gaat over de kruising en de tram. Het zal ongetwijfeld altijd een blokkade blijven Reactie gemeente DH: Betekent dat u zegt; laat maar zoals het is? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Alles wat je bedenkt kost geld en dat is er niet. Je komt altijd op het Hobbemaplein terecht. Wil je de parkeergarage van de Haagse markt in, dan moet je via het Hobbemaplein. Het kan niet anders. Als de mensen in de piekuren allemaal naar de markt willen en allemaal gelijk naar huis willen, dat gaat gewoon niet. Je kan er aan sleutelen wat je wilt. Als je daar een ondergrondse tram wilt, die komt er niet. En in de Kempstraat zullen altijd bussen blijven staan. Zoals de Veerkade is geweest dat krijgen we terug als Den Haag Zuid-west ontwikkeld is en iedereen daar woont.

93

Gespreksleider vraagt aan gemeente DH Deel je de zorg van meneer? Reactie gemeente DH: Ja absoluut, het is een heel ingewikkeld kruispunt. Er komen veel verkeersstromen bij elkaar. Ik denk wel dat het beter kan dan dat het nu is. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Dat hoor ik ook al jaren, maar daarmee is het nog niet verbeterd. Reactie zaal (vereniging van ambulante handel): In principe zie je steeds meer tekeningen en willen ze van het Hobbemaplein een gezellig park maken. Dan denk ik dat je beter het middenterrein waar het beeld van Ghandi staat kunt weghalen en voor auto’s kunt gebruiken. Het wijkpark is vlakblij. Waarom van het Hobbema iets gezelligs maken terwijl er een betere doorstroom voor auto’s nodig is.

1. 2. 3.

4.

Reactie gemeente DH (stedenbouwkundige): uitleg over 4 geschetste varianten die getoond worden: Een plein dat in twee stukken is verdeeld (huidige situatie). In het midden maak je dan een plein met bomen en een tramhalte. Een rotonde waar het verkeer omheen gaat. Op deze manier wordt het 1 geheel. Een kruispunt . Dan gaat het verkeer vanuit de Kempstraat rechtdoor de Hobbemastraat in. De ruimte die dan ontstaat kan je toebedelen aan de bebouwing aan de Hobbemastraat tegen de Bibliotheek en aan de andere kant aan het voorplein van de markt. Aan beide kanten kan dan een grote brede stoep worden gemaakt. Dit niet aan beide kanten te doen, maar aan één kant. Je maakt dan een hoofdroute voor het verkeer. Het verkeer blijft dan aan die kant en minder op het plein zelf. Aan de voorkant van de markt ontstaat dan een hele grote ruimte waar een fietsenstalling en andere dingen gemaakt kan worden. De markt wordt dan goed bereikbaar. Dit zijn een beetje de hoofdprincipes waaraan gedacht kan worden. Gespreksleider vraagt aan stedenbouwkundige: Misschien is het goed om zonder een waardeoordeel uit te spreken, aan te geven wat de consequenties voor het verkeer zijn. Als het gaat om het terugbrengen van de drukte, wat is dan de beste optie? Zonder direct mensen een mening op te dringen. Reactie Reactie gemeente DH, stedenbouwkundige: De oplossing van het kruispunt (variant 3) scoort op twee punten slecht. Eén is dat de autokruising en de tramkruising op dezelfde plek zitten, die zitten elkaar per definitie in de weg. Tweede is dat het verkeer bijvoorbeeld ook de Ruijsdaelstraat in moet en dan krijg je alsnog hele rare hoeken die gemaakt moeten worden. Je houdt dan hetzelfde probleem. Ik voel wel wat voor optie 4 en optie 2. Ze hebben allebei voor- en nadelen. Van de optie (optie 4) om het verkeer aan de bovenkant van het plein in twee richtingen te loodsen, is het grote voordeel dat de buitenruimte bij de Haagse markt getrokken kan worden. De toegang wordt daar dan beter te organiseren. Ook zou je er mogelijk functies van de markt kunnen hebben. De voorkeur van de gemeente gaat uit naar optie 2. Daarom staat deze variant ook in de nota van uitgangspunten. Voordeel van deze optie is dat het plein meer een eenheid wordt. Deze optie heeft vooral verkeerskundig voordelen.

94

Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Als ik vanaf de Hoefkade de De Heemstraat in rij, dan neem ik nu het Hobbemaplein als draailus om de parkeergarage te bereiken. Hoe zie je in de variant die Fred schetst de ingang van de parkeergarage? Reactie gemeente DH, stedenbouwkundige: We zijn aan het onderzoeken of de parkeergarage aan de kant van de Hoefkade ontsloten kan worden. Dat is ook een voorwaarde voor alle varianten dat je op het kruispunt of de rotonde kunt keren. Als je dat niet oplost moet je die variant niet nemen. Goede vraag, het is inderdaad een voorwaarde om de parkeergarage aan de Hoefkade te ontsluiten. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Bij onze vereniging gaat de voorkeur uit naar de variant die Fred ook als beste benoemt, de variant waarbij het plein aan de Haagse markt vast komt te zitten (variant 4). Hierbij is de voetgangersstroom vanuit de tram beter geregeld. De rotondevariant wordt afgekeurd door de vereniging. Reactie zaal: (Vetra) Vierde variant (plein aan markt vast) ziet er wel leuk uit, maar voorkeur gaat uit naar rotonde. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Vroeger hadden we drie straten waar mensen zich konden opstellen om de markt op en af te gaan. Deze zijn alle drie weggehaald. Nu moet al het verkeer zich opstellen op het Hobbemaplein, ook in de drukste tijden in de spits. De Kempstraat staat vast. Dus het eerste wat moet gebeuren is dat de marktkooplieden weer op de markt kunnen komen zoals vroeger (markt bereikbaar via Boerenstraat en de Langnekstraat). Deze straten moeten dus weer open om de markt op en af te gaan. Nu gebeurt alles in de Kempstraat, met alle ellende van dien. Daar hebben we van tevoren voor gewaarschuwd. Als je de Boerenstraat en de Langnekstraat niet weer openstelt, dan worden de problemen met het Hobbemaplein nooit opgelost. Reactie gemeente DH, stedenbouwkundige: Discussie is bekend. Ook bij de bijeenkomst over het Hobbemaplein kwam dit probleem naar voren. Er komt een antwoord op die vraag. Reactie gemeente DH: Voor de duidelijkheid: u bedoelt dus dat er eerst meerdere wegen waren om op de markt te komen, voor de kooplieden en nu is dat er maar een. Er moeten er meer komen. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Dit jaar is de laatste toegangsweg weggehaald, zo werken we dus tegen elkaar in. De Boerenstraat is dit jaar omgekeerd van rijrichting. Terwijl men wist dat de problematiek er was. De gemeente Den Haag maakt er een potje van en wij op de markt verdienen geen brood meer. Gespreksleider We gaan naar punt één, de bouw van de markthal. Waaraan zou die markthal moeten voldoen?

95

Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Als er een markthal komt is dat de doodsteek voor de markt. Alleen al na de sloop en bouw is de markt ter ziele. Het bouwen en de markt kan niet gecombineerd worden. Hoe gaat dat er in de praktijk uitzien? Gespreksleider: Zou u in de markthal willen zitten? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Ik wil blijven zitten waar ik nu zit. Reactie gemeente DH: Dus u zegt dat als je gaat bouwen, dat dat al rampzalig is voor de markt. Dus zou je niets moeten veranderen. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Wat ons betreft hoeft er alleen maar op de markt te veranderen waar we al jaren om vragen. Er moeten betere ingangen komen, maar voor mij hoeft het pand niet weg.

Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) De markt heeft toekomst, maar om op dit moment de discussie te voeren is de discussie om zeep helpen. Los eerst de lopende dingen op en ga pas later praten over plannen in 2020. Gespreksleider: Er zijn volgens mij twee keuzes. U zegt we moeten er niet over praten. Maar de gemeente gaat wel een beleidslijn uitzetten. Als u er nu niet over wilt praten kan het zo zijn dat anderen dat wel gaan doen en dat u straks met beleid wordt geconfronteerd waar u niet bij betrokken bent geweest. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Het tijdstip is niet goed en dan bereik je straks niets als gemeente en krijg je een hard nee tegen de markthal. Gespreksleider: Is iedereen het daar over eens. Wil iemand nog iets zeggen over de markthal? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Ik ben jaren bezig geweest met Reina Boelhorst, misschien heeft u de plannen gezien? Het was een ambitieus plan. Waar moet de markthal aan voldoen? Dat kan je combineren. Waar moet de markt aan voldoen? Hoe gaan we de markt nu inrichten naar de toekomst toe? Zodat we er straks een hal/overkapping overheen kunnen zetten. Want als je het nu hebt over waar een hal aan moet voldoen heb je het in feiten over de werkomstandigheden die je gaat creëren voor ondernemers die daar onder gaan staan. Als je zegt we zetten er een hal neer en wat er nu staat wil ik ook in de hal hebben, dat kan ik me haast niet voorstellen. Als je een hal maakt zal je daar werkruimtes moeten creëren met de uitstraling van een markt en het bedrijf/de onderneming moet voldoen aan de jaren die gaan komen (hygiëne, sanitair etc). Alles wat je nodig hebt om een bedrijf te runnen over 20 à 30 jaar.

96

Als je die twee dingen combineert kan je zeggen, nu hebben we kramen van 4 meter. De ruimte die we hebben is uniek. De kramen worden niet afgebroken zoals in andere steden wel het geval is. Op de ruimte die we hebben kan je iets bouwen. Als we daar een vaste bebouwing neer gaan zetten, dus we maken een ruimte van 10 meter front, met een goede diepte waarin men kan werken, maar de uitstraling van een markt, zodat we kwaliteit krijgen om je goederen uit te stallen. Dan ga je kijken hoe het dak er overheen moet. Zodat we ook bij slecht weer de investeringen die we gedaan hebben er toch uit kunnen halen. Zoals het nu gaat, gaat het niet goed. De samenstelling van de bevolking verandert, de Haagse Markt ligt niet in een gebied waar je langskomt als je naar bepaalde delen in de stad moet. Rotterdam en andere steden hebben andere toegangen naar een markt. De Haagse Markt ligt een beetje geïsoleerd en het lijkt net of het steeds meer geïsoleerd komt te liggen. Je zal dus een betere bedrijfsvoering moeten hebben. Misschien dan met minder ondernemers, maar met meer verkoopuren. Reactie gemeente DH: U zegt dus dat de plannen gefaseerd ingevoerd moeten worden. Richt het eerst in en zet er later een kap overheen. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Op het moment dat ik het zei, vroeg ik me ook af wie dat gaat betalen? Gespreksleider: Ik ben vanmiddag langs de markt gelopen en door de containers zie ik de markt niet. Wat vindt u daarvan? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) De groothandelsmarkt is gesloopt en daar hadden veel ondernemers bedrijfsruimte. Er kwam de mogelijkheid om achter de kramen containers te plaatsen. Het plaatsen van een container is armoede, want je wil gewoon goede bedrijfsruimte. Gespreksleider: U zegt je moet meer mensen naar de markt trekken, maar je bent nu als markt niet zichtbaar. We moeten de zichtbaarheid verbeteren. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Er zijn meer dingen in Nederland niet zichtbaar, maar door mond-tot-mondreclame dan zoek je het wel. Gespreksleider: Maar u zegt dat de toegankelijkheid van de markt niet goed is. Doelt u dan niet op de containers? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Nee, zeker niet. Reactie zaal: (Vetra) In andere steden zijn de kramen mooier en is het beter geregeld. In Den Haag zijn de kramen klein, dat werkt moeilijk. Toegang is ook moeilijk er is geen plek om te laden en lossen. Dat moet verbeterd worden.

97

Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Ik ben het met u (Gert) eens dat de zijde aan de De Heemstraat er niet mooi uitziet, maar het zijn in feite geen containers, maar complete winkels die je ziet en aan de zijde van de markt ziet het er veel beter uit. Gespreksleider: Klopt maar het gaat nu om de toegankelijkheid van de markt. Als je van straatniveau de markt op wil kijken dan trekt het beeld dat je nu ziet mij niet aan. Ik ben me bewust van de geschiedenis en het is ook aan de gemeente om daar over na te denken. Reactie gemeente DH: Absoluut. Als je zegt dat de containers weg moeten, dan moet je een alternatief hebben Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Als je de consument wil blijven bedienen met een groot assortiment, dan moet je ook met veel producten komen. Op het moment dat de containers weg zijn, dan heb je een groot probleem. Je moet dan met nog grotere auto’s komen en dan komen er nog meer verkeersproblemen. Reactie zaal: (Vetra) In Rotterdam worden dezelfde spullen verkocht en alles om de markt heen ziet er goed uit. Dat zou ook hier moeten. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Containers staan altijd uit de loop en dus niet in de weg. De containers zijn er gekomen na een enquête op de markt. De toenmalige wethouder heeft ze er toch doorgedrukt. Er is voor gekozen om de verkeersdrukte te verminderen dus is er opslagplek geregeld achter de kramen. Ik ben het er mee eens dat het er beter uit moet komen te zien aan de kant van de De Heemstraat. In ons hart zouden wij ook de kant aan de De Heemstraat open willen hebben richting Schilderswijk, allemaal klanten. Maar we willen dat met meer doorgangen. Die zijn allemaal dicht (veiligheid). HTM maakt die kant niet open. Daar is een gevecht over geweest. Dus nu kan de gemeente wel weer met een plan komen, maar datzelfde plan is al mislukt. Reactie gemeente DH: Wij praten met HTM en de afdeling verkeer. HTM zit er eigenlijk best wel goed in. Zij willen best met de gemeente praten over ontwikkelingen in de toekomst. Zij zijn bereid om na te denken of de tram bijvoorbeeld naar het middendeel kan of dat de tram op palen kan of dat die blijft liggen waar die ligt. Als de tram blijft liggen waar die ligt en het hek zou weggaan, dan moeten ook de containers weg, want een trambestuurder moet vrij zicht hebben. Als de gemeente dat kan oplossen dan wil de HTM daar over meedenken. Gespreksleider: Terug naar de grote lijn, de containers. Als die weggaan moet er een goed alternatief komen. Wat zijn de sterke kanten van de Haagse markt? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Ik loop al 30 jaar de belangen te verdedigen. Het plan van wethouder Norder werkt het plan van wethouder Kool tegen.

98

Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Er moeten 700 gezinnen leven van de opbrengst van de markt. Er is op dit moment zoveel onrust. Over de containers praten we al een jaar. Je wordt het ook wel eens spuugzat. Je probeert uit te leggen dat dingen niet kunnen, maar daar wordt niet naar geluisterd door de gemeente. Gespreksleider: Wat zijn de sterke punten van de markt? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Viskramen, veel aanbod. Dat komt door beleid. Gemeente heeft gezegd het een achterhaald iets uit de middeleeuwen is, we doen er niets meer aan. Nu staat de markt op sommige plekken leeg. Ga eerst beleid maken. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Geeft de collega vereniging van de Vetra ook nog haar mening? Nu is alleen de centrale vereniging van ambulante handel aan het woord. Wat vinden zij van een markthal, wat vinden zij de sterke punten van de markt? Ik merk dat als ik op de markt kom, dat ik heel veel mensen niet meer versta. Er zijn heel veranderingen en daar is niets op tegen maar het is toch heel prettig als ik mensen versta. Gespreksleider: Iedereen is hier van harte welkom om zijn mening te geven. Daar is deze avond voor bedoeld. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Dus onze collega-vereniging de Vetra is het dus met alle punten eens omdat ze er nu niets over zeggen. Maar als we straks punten gaan bespreken in overlegcommissies dan wil ik dan niets anders horen. Gespreksleider: Dus u leidt hieruit af dat ze het er mee eens zijn omdat ze niets zeggen? Reactie zaal: (Vetra) De kramen zijn te smal, te laag en te klein. Niemand durft naar binnen te lopen om te kijken wat er te koop is. In Rotterdam komen mensen wel helemaal tot achter in de kraam lopen, mensen zijn daar niet zo angstig, dat vinden ze gezellig. Hier niet, de Hollandse mensen blijven weg, er komen alleen maar buitenlandse mensen. Ik weet niet waarom dat zo is maar er is een groot verschil met Rotterdam. Gespreksleider: Wat vindt u van het idee van een markthal? Reactie zaal (lid van Vetra op persoonlijke titel) Als de hele markt wordt overdekt zou dat heel mooi zijn want in Nederland is het altijd slecht weer. Reactie zaal (Vetra) Wij zijn als Vetra tegen een markthal want je moet als markt altijd open zijn.

99

Reactie gemeente DH: En een deel van de markt overdekken, waarom vindt u dat geen goed idee? Reactie zaal (Vetra) Dat is niet aantrekkelijk voor het publiek. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Maar alleen de paden overdekt is zo slecht nog niet voor de mensen. Tip: wij hebben als stichting enige miljoenen in kas om een overkapping te realiseren maar de gemeente praat nooit met ons daarover. Gespreksleider Dus dit is een uitnodiging aan de gemeente om met u daarover te praten

Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Ja maar wel in de juiste volgorde. Reactie gemeente DH: Hoe kunnen we de markt weer een regionale betekenis geven? Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Brancheren, dat je weer die bloemenrij krijgt en die visrij. Dat je mensen daar naar toe trekt. En niet alles hetzelfde. Brancheren betekent ook limiteren. Mensen gaan niet alleen uit noodzaak winkelen maar ook voor de fun. Anders gaan ze wel naar de Lidl. Brancheren is het toverwoord. En geef mensen meer dan vier meter. Op vier meter kun je geen koopman worden. Dan kun je niet een fatsoenlijke wagen kopen en een fatsoenlijke wagen / winkel daar trek je mensen mee. Laat de ondernemer de ruimte krijgen om te ondernemen. Geef hem de regels mee en de ruimte. Dan krijg je goede ondernemers en dan komen die mevrouw uit Scheveningen en die uit Leiden weer. Want het is een gegeven dat mensen willen markten in Nederland. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Vroegen hadden we een hele kerstbomenrij etc. en die is ook verdwenen want het publiek kan niet meer door de Herman Costerstraat rijden. Je kunt er niet meer bij komen. We zijn al jaren bezig met de Stadsvernieuwing. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Je wilt mensen uit de stad en de regio. Dan moet het verblijfsklimaat aantrekkelijk zijn, je moet je op je gemak voelen. De mensen die achter de toonbank staan, die krijg je er ook voor. De Hollandse kooplieden verdwijnen. Er ontstaat een apart dorp in Den Haag waar onze medelanders hun inkopen doen. Dus mensen gaan ergens anders hun inkopen doen. De markt is destijds verplaatst naar deze plek en dat was toen een goede plek. De markt zal blijven bestaan, maar of ie blijft zoals wij hem willen zien, ik betwijfel het. Reactie zaal: (Vetra) Alle kramen moeten gelijk zijn, ook achter de kraam. Aan het begin van de markt zijn de winkels veel groter. In het middelste stuk is alles veel kleiner. Alle kramen moeten gelijk zijn,

100

voor en achter kantoor. Wij zijn tegen containers. Of iedereen krijgt containers of iedereen moet een goede gelijke plaats achter de kraam krijgen en geen containers. Opmerking gemeente DH: We gaan nu verder met het uitwerken van het masterplan voor de Lijn 11 zone. Voor de markt zal met name het Hobbemaplein verder worden uitgewerkt evenals de De Heemstraat en de toegang tot de markt met de markthallen. In de samenspraak verzamelen we de mening van de mensen hierover. Daarnaast laten we allerlei onderzoeken uitvoeren zoals een consumentenonderzoek voor de markt. De resultaten van dit alles gaan we verwerken in het masterplan dat in oktober gereed zal zijn. Daarna gaat het masterplan naar het college. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) De gemeenteraad heeft de commissie Warenmarkten in gesteld. Wij komen er steeds achter dat er zaken tussen DSB en DSO niet goed worden afgestemd. Wij horen steeds alles te laat en achter onze rug om. Reactie gemeente DH: Het is belangrijk dat het Lijn 11 project op cruciale momenten aanhaakt bij de commissie Warenmarkten. Reactie zaal: (vereniging van ambulante handel) Afgesproken is dat alle diensten met hun verhaal komen bij het overleg van de commissie Warenmarkten.

101