Normen We raken er niet over uitgepraat
14-12-2015
1
Geen norm 1929 en 1989 Bij toepassing van nieuwe technologie ontstaat al gauw de behoefte bij een opdrachtgever om eisen te stellen aan de nieuwe installatie. 1929 formuleerde politie-inspecteur Bos in Amsterdam een eisenpakket voor het plaatsen van de eerste verkeersregelinstallatie.
1929 Nieuwe verkeersregeling van de Leidsestraat
1989 plaatsen Selectief Toegang Systeem Zaanstad
1989 Verzinkbaar element geplaatst op een doorgaande weg in Zaanstad. Er werden verkeerslichten geplaatst voor signalering t.b.v. een veilige passage. Ondanks dat het geen verkeersregelinstallatie was, hebben we door ontbreken van een norm de NEN 3384 toegepast voor de verkeersafhandeling.
14-12-2015
2
De eischen van de heer Bos 1929 “inzake de verkeersregeling op wegkruisingen door middel van lichtsignalen”
14-12-2015
3
Verkeerstellingen / Verkeerslicht
Verkeerstellingen Leidseplein 1930
14-12-2015
Leidsestraat 110-98 1934
4
Nieuwe technologie 1933
14-12-2015
5
Hier is geen norm tegen bestand 1945
14-12-2015
6
Verkeerslichtenclub in een later stadium omgedoopt tot Contactgroep Verkeersregeltechnici Nederland
1969 Pioniers van het eerste uur
Peter Hakkesteegt
Wout Sambler
Frits van Eek
J. Dolaard
B.W. Quist
M van Dosselaar
Henny Berkhout
A.F.M. de Graaf
Bas de Hoop
J.D. Spaargaren
Ton van den Hout
P. Venema
Willem Erica
14-12-2015
7
Overzicht Normen, regelgeving en onderzoek 1972 NEN 3322. 1977 TNO onderzoek akoestische signalering. 1978 brief naar alle gemeenten van Nederland “standaardisering akoestische signalering”. 1982 NEN 3384. 1982 TNO onderzoek naar achtergrondschilden en geblokte mast 1986 Regeling Verkeerslichten In de regeling Verkeerslichten 1986 wordt de NEN 3384 van 1982 voor het eerst voorgeschreven voor nieuwe installaties. 1989 N.a.v. de conceptnorm NEN 3384 ontstaat discussie t.a.v. de bewaking of reactietijden. TNO doet onderzoek. 1991 NEN 3384 reactietijden op basis van TNO onderzoek. 2000 NEN 3322. 2003 NEN 3384. 2006 NEN 3384/C2 correctieblad. 2010 NEN 3322. 2015 NEN 3322 Ontw. 14-12-2015
NEN 3322 De eisen aan het straatmeubilair werden vastgelegd. 1972
14-12-2015
9
Akoestische signalering 1977
Gewenste standaardisatie en normering. Welk signaal is het meest geschikt. Niet alleen voor blinden, grote groep ouderen met b.v. staar. Signaal moet goed hoorbaar zijn (ouderen horen geen hoge tonen b.v. piepsignaal). 1977 Instituut voor zintuigfysiologie TNO brengt een rapport uit IZF 1977C18.
1978 Ministerie van Verkeer en Waterstaat verzend een brief naar alle gemeenten van Nederland en verzoekt deze om de aanbevelingen toe te passen. 2005 CVN produceert een programma van eisen voor een veilige en gestandaardiseerde akoestische signalering. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Zaanstad geven opdracht tot ontwikkeling en productie aan een Energiebedrijf.
14-12-2015
10
NEN 3384 en TNO onderzoek 1982 NEN 3384 Verkeersregeltoestellen. Discussie over het nut van achtergrondschilden en zwart – wit geblokte masten leidt tot een onderzoek door instituut voor zintuigfysiologie TNO. Conclusie: Het achtergrondschild verhoogt de opvallendheid van de installatie met een factor 2. De geblokte mast blijkt weinig bij te dragen.
14-12-2015
11
Regeling Verkeerslichten 1986 1986 Regeling Verkeerslichten. De regeling Verkeerslichten is een ministeriële beschikking. Verkeersregelinstallaties moeten wettelijk voldoen aan de omschrijving in deze regeling. In de regeling Verkeerslichten 1986 wordt de NEN 3384 van 1982 voor het eerst voorgeschreven voor nieuwe installaties.
14-12-2015
12
Concept norm NEN 3384 1989 Het concept van een aangepaste NEN 3384. Discussie ontstaat over de reactietijden van de bewaking. In de norm van 1982 werd geen onderscheid gemaakt tussen de typen bewaking. Bewakingstijd was 100 ms. In het concept worden vier typen bewaking onderscheiden: Type bewaking
Voorstel in concept
Na onderzoek TNO
Conflictbewaking
150ms
100ms
Roodlichtbewaking
200ms
200ms
Ontruimingsfasebewaking
300ms
100ms
meer kleuren tegelijkertijd
150ms
150ms
In 1991 worden de door TNO vastgestelde tijden opgenomen in de nieuwe NEN3384. 14-12-2015
13
Overzicht Regeling Verkeerslichten integrale tekst bij AVV beschikbaar
belangrijkste kenmerken
13 februari 1970
nee
niet meer relevant
wijziging op versie 70
5 mei 1977
nee
niet meer relevant
geheel nieuwe versie
4 juni 1986 20 juni 1986
soort aanpassing
datum een 2e datum is de dag van publicatie in de Staatscourant
ingangsdatum
versie-aanduiding i.h.k.v. deze notitie
1 juli 1986
86
nee
algehele herziening NEN 3322 van 1972 NEN 3384 van 1982
nieuwe uitgave i.v.m. nieuw 28 juni 1991 RVV 12 juli 1991
1 november 1991
91
ja
introductie van: geel knipperen i.p.v. rood bij voetgangers en rechtsaf vrij voor fietsers
grote wijziging op versie 91 14 december 1994 16 december 1994
1 januari 1995
91-94
ja
NEN 3384 van 1991 diverse verbeteringen
nieuwe uitgave i.v.m. notificatie EG
15 december 1997 19 december 1997
21 december 1997
97
ja
inhoudelijk niet gewijzigd
wijziging op versie 97
22 september 1999 30 september 1999
2 oktober 1999 en werkt terug tot 15 september 1999
97-99
nee
wijz. i.v.m. scheiding fietsers en bromfietsers
wijziging op versie 97-99
20 maart 2001 5 april 2001
1 mei 2001
97-01(1)
nee
NEN 3322 van 2000 nieuw overgangs-artikel
1 augustus 2001 en werkt terug tot 1 mei 2001
97-01(2)
ja
herstel van tekstuele fouten
wijziging op versie 97-01(1) 28 augustus 2001 3 september 2001
14-12-2015
14
Nieuwe technische ontwikkeling en toepassing 2006 “Op 3 maart 2006 rijden vier treinen voorbij door sneeuwval niet zichtbare, stoptonende seinen” LED armaturen. Sneeuw smelt niet. Geen afscherming (“zonnekap”). Advies: Bij invoeren van nieuwe technologie altijd een risicobeoordeling / analyse
Bron Onderzoeksrapport Rapportagedatum Versie 25 oktober 2006 Definitief Onderzoeksnummer RV-06U0152 14-12-2015
15
Normen verkeersregelinstallaties 2015 Huidige norm
ingangsdatum
Vervangt
opmerking
NEN-EN 50556
Maart 2011
NEN-HD 638
CROW vermeldt nog steeds de HD 638
NEN-EN 12675
November 2000
NEN-EN 12675:2015 Ontw.
NEN3384:2003
Juni 2003
De Regeling Verkeerslichten vermeldt nog steeds de NEN 3384 1991
NEN3384/C2
November 2006
Correctieblad toegevoegd aan uitgave juni 2003
NEN-EN 12368:2015
2015
NEN-EN 12368:2006
NEN 3322
2010
2000
NEN3322:2015Ontw
2015
NEN3322: 2010
NEN-EN50293
2012
NENEN50293 2001
14-12-2015
De Regeling Verkeerslichten vermeldt nog steeds de NEN 3322 zoals deze luidt op 31 oktober 2000
16
Selectieve Toegang Systemen uitgevoerd met een beweegbaar element De volgende definities zijn van toepassing: a) „machine”: — een samenstel, voorzien van of bestemd om te worden voorzien van een aandrijfsysteem — maar niet op basis van rechtstreeks gebruikte menselijke of dierlijke spierkracht; — van onderling verbonden onderdelen of componenten waarvan er ten minste één kan bewegen, en die samengevoegd worden voor een bepaalde toepassing; Machinerichtlijn Nr.: 2006/ 42/EG. EMC Richtlijn NR.: 2004/108/EG.
Laagspanningsrichtlijn NR.: 2006/95/EG. Drukvaten van eenvoudige vorm Richtlijn 87/404/EEG (bij toepassing van een hydraulische aandrijving).
14-12-2015
17
Enkele normen welke van toepassing zijn bij een beweegbaar element 2010 - 2015 Norm NEN-EN-ISO 12100:2010 nl NEN-EN-IEC 602041:2006/C11:2010.nl NEN-EN-ISO 13849-1:2008/C1:2009 en NEN-EN-ISO 13849-2:2012 en NEN-EN-IEC 62061:2015 nl
NEN-EN-IEC 60947-4-1:2010 /A1:2012 en NEN-EN-IEC 61508-6:2010 en
NEN-EN-IEC 61131-1:2003 en NEN-EN-IEC 60204-1:2006/C11:2010 en
14-12-2015
Nederlandse titel Veiligheid van machines - Algemene ontwerpbeginselen – Risicobeoordeling en risicoreductie Veiligheid van machines - Elektrische uitrusting van machines – Deel 1: Algemene eisen Veiligheid van machines - Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie - Deel 1: Algemene regels voor ontwerp Veiligheid van machines - Onderdelen van besturingssystemen met een veiligheidsfunctie - Deel 2: Validatie Veiligheid van machines -Functionele veiligheid van veiligheid gerelateerde elektrische, elektronische en programmeerbare elektronische besturingssystemen Laagspanningsschakelaars - Deel 4-1: Schakelaars en aanzetters voor motoren Elektromagnetische schakelaars en aanzetters voor motoren Functionele veiligheid van elektrische/elektronische/programmeerbare elektronische systemen verband houdend met veiligheid - Deel 6: Richtlijnen voor de toepassing van IEC 61508-2 en IEC 61508-3 Programmeerbare besturingen - Deel 1: Algemene informatie Veiligheid van machines - Elektrische uitrusting van machines - Deel 1: Algemene eisen
18
Vaststellen van veiligheidsniveau 2010 - 2015 Voor ieder type installatie is een risicobeoordeling verplicht NEN-EN-ISO 12100:2010 nl. Via b.v. een Risicograaf ISO-13849-1 kan het Performance Level (PLr) worden vastgesteld. Validatie van onderdelen van het besturingssysteem met een veiligheidsfunctie wordt uitgevoerd conform NEN-EN-ISO 13849-2:2012. Aandachtspunt: Gebruik maken van een verkeersregeltoestel of speciaal voor dit doel ontwikkelde besturingselektronica is uitsluitend toegestaan indien de machinebesturing, bewaking en de signalering voldoen aan de vereiste SIL classificatie of Performance Level (Pl a t/m Pl e). Veiligheidscomponenten dienen gekeurd te zijn door een notified body. 14-12-2015
19
Regelgeving en normen altijd in discussie en beweging De regelgeving en normen worden regelmatig aangepast. Op zich een goede zaak, omdat op deze wijze technische ontwikkelingen niet geremd worden. Maaaaaar !!!!!!!!!!! Wanneer in publicaties van bijvoorbeeld een kenniscentrum zoals CROW of bijvoorbeeld in de wet de Regeling Verkeerslichten vervallen normen blijven staan, dan wordt het voor fabrikanten, leveranciers, bestekschrijvers en gebruikers wel heel moeilijk.
Mogelijke oplossing. In verwijzende of voorschrijvende documenten geen uitgave versie opnemen maar verwijzen naar de vigerende regelgeving en normen.
14-12-2015
20
Documenten aanpassen Regeling Verkeerslichten: NEN 3384 1991 aanpassen aan vigerende norm. NEN 3322 2000 aanpassen aan vigerende norm. CROW website: NEN 3384:2003 nl vervangen door NEN 3384:2003/C2:2006 nl. HD 638 vervangen door NEN-EN 50556:2011 en. Toevoegen NEN-EN 50293:2012 en. NEN-EN 12368:2000 en vervangen door NEN-EN 12368:2015. NEN 3322:2000 nl vervangen door NEN 3322:2010 nl (2015 in ontwikkeling). Toevoegen NPR-CLC/TS 50509:2007 en. Gebruik van LED verkeerslantaarns in verkeersregelinstallaties. CROW Publicatie 268 Selectieve toegang en doseren, februari 2009 met spoed aanpassen aan de eisen welke gesteld worden in de Machine Richtlijn, deze is verplicht. De NEN 3384 en 3322 zijn geen verplichte normen in deze installaties.
14-12-2015
21
Tot slot Verzoek aan NEN, CROW, CVN, IVER, fabrikanten en leveranciers COMMUNICEER REGELMATIG OVER AANPASSINGEN EN HOUD PUBLICATIES ACTUEEL WANT DAAR MOET DE GEBRUIKER OP KUNNEN VERTROUWEN.
Deze gebruiker heeft geen last van normen. Bedankt voor uw aandacht.
14-12-2015
22
Bronvermelding Nederlands Normalisatie Instituut. CROW Website Verkeer. CROW Publicatie 268. Rijkswaterstaat Peter de Jong. Ministerie van Verkeer en Waterstaat.
Instituut voor zintuigfysiologie TNO rapport IZF 1977-C18. Instituut voor zintuigfysiologie TNO rapport IZF 1982-C22. Instituut voor zintuigfysiologie TNO rapport IZF 1989-C22. Gemeente Amsterdam DiVV “gehoorzaamt de signalen”. Gemeente Archief Amsterdam foto’s 1929 t/m 1945.
Regeling Verkeerslichten d.d. 28 augustus 2001. Inspectie Verkeer en Waterstaat onderzoeksrapport RV-06U0152 d.d. 25 oktober 2006. In verband met eventuele rechten op fotomateriaal en documenten is het niet toegestaan deze presentatie voor andere bijeenkomsten te gebruiken. Deze presentatie is samengesteld voor de gebruikersdag van Vialis op 10 november 2015.
14-12-2015
23
