NME Wijzer
Een compleet overzicht van ons lesaanbod op het gebied van NATUUR MILIEU TECHNIEK GEZONDHEID
Bestemd voor het primair onderwijs in de regio Noord West Veluwe Harderwijk 2015-2016
2
Alstublieft, het nieuwe jaarprogramma 2015-2016 van De Hortus.
Ook dit jaar ontvangt u de Natuur en Milieu Educatie Wijzer met het aanbod op het gebied van Natuur, Milieu, Techniek en Gezondheid. Bijna alle basisscholen uit Harderwijk, Putten en Ermelo maken hiervan gebruik. U kunt nu alweer bestellen voor het nieuwe schooljaar. Op de volgende bladzijde leest u hoe. Wij wensen de kinderen en de leerkrachten een natuurrijk schooljaar en veel plezier met ons aanbod! Aanbod vanuit De Hortus: De Hortus ontwikkelt, organiseert en coördineert lessen op het gebied van natuur en milieu in de breedste zin van het woord. Ons natuur- en milieu educatief aanbod is zowel methodevervangend als methodeondersteunend te gebruiken. In deze NME Wijzer staan de materialen kort beschreven, in de digitale NME Wijzer op hortusharderwijk.nl vind u meer uitgebreide informatie. Wij doen ons best om het aanbod actueel te houden. Heeft u tips of mist u een bepaald onderwerp, wilt u dit dan doorgeven? U kunt het lesmateriaal het hele jaar door reserveren! Het aanbod staat gerangschikt op thema. Onderwerpen zijn: Voeding / Dieren / Omgeving / Water / Klimaat
Kosten met abonnement: Met een abonnement bij De Hortus mag u onbeperkt lesmateriaal gebruiken en ontvangt u korting op de praktijklessen. Zo bespaart u aanzienlijk in de kosten. Aan het eind van het schooljaar ontvangt u een factuur. Abonnement € 150,Leskist, ontdekdoos gratis Lespakket, dvd gratis Praktijkles € 30,Materiaalzending € 22,50
Kosten zonder abonnement: Leskist Ontdekdoos Lespakket Praktijkles Materiaalzending Dvd
€ 30,€ 10,€ 10,€ 40,€ 22,50 gratis
Afzeggen: Wilt u annuleren, dan kan dit tot 7 dagen voor de uitleen, via het digitale systeem. Gereserveerde praktijklessen kunt u tot 1 maand van te voren kosteloos afzeggen, anders moeten wij de kosten doorberekenen. Wilt u later afzeggen, belt u dan even.
Materialen kapot of zoek: Mochten er tijdens de uitleen voorwerpen uit de kist stuk gaan of zoek raken, dan brengt De Hortus de kosten bij de school in rekening. 3
Contactpersoon school:
Voor een goede correspondentie tussen De Hortus en uw school is een contactpersoon van de school noodzakelijk. Hij of zij coördineert de inschrijving en informeert alle leerkrachten over de lesmaterialen en buitenlessen. In de digitale NME gids geeft u aan wie de contactpersoon voor uw schoollocatie is.
Digitale NME gids: Het complete aanbod is digitaal in te zien en te reserveren: Stappenplan voor digitale inschrijving Stap 1: Ga naar www.hortusharderwijk.nl. Stap 2: Klik op het kopje Basisonderwijs en op reserveren. Stap 3: Voer uw gebruikersnaam en wachtwoord in; zie de voorkant van deze NME wijzer. Stap 4: Bekijk het aanbod. Als u op een item klikt, krijgt u meer informatie. Indien u wilt reserveren, klikt u op [reserveer] achter het onderwerp. Stap 5: Vul de gevraagde gegevens in. Zorg dat het emailadres altijd actueel is! Stap 6: Klik op ‘reserveer’. Stap 7: Indien u meer materialen wilt reserveren, klik dan op ‘terug naar zoekresultaten’ en doorloop de stappen vanaf stap 4. Of zoek ander materiaal via ‘zoek opnieuw’ en doorloop de stappen vanaf stap 4.
Ophalen en terugbrengen: U heeft materiaal gereserveerd en ingepland. Wij leveren dit bij de scholen af. Aan het eind van de leenperiode zorgt u er zelf voor dat de materialen compleet, schoon en op tijd weer ingeleverd worden bij De Hortus. Op dinsdag- woensdag- en donderdagmorgen is er iemand van De Hortus aanwezig. Maar voor terugbrengen van materiaal kunt u de hele week terecht op De Hortus.
Belangrijk! Veel scholen maken gebruik van dit NME-aanbod. Daarom is het belangrijk dat u
de uitleenperiode strikt aanhoudt! Bent u te laat met inleveren dan zorgt u er zelf voor dat het materiaal bij de volgende gebruiker wordt bezorgd. Dat kan dus ook bij een school in een andere gemeente zijn.
Uitleenperiode: Periode 1 Periode 2 Periode 3 Periode 4 Periode 5 Periode 6 Periode 7 Periode 8 Periode 9 Periode 10
Woensdag 2 september Woensdag 30 september HERFSTVAKANTIE Woensdag 28 oktober Woensdag 25 november KERSTVAKANTIE Woensdag 6 januari Woensdag 3 februari VOORJAARSVAKANTIE Woensdag 2 maart Woensdag 6 april MEIVAKANTIE Woensdag 11 mei Woensdag 8 juni -
3
Woensdag 23 september Woensdag 14 oktober Woensdag 18 november Woensdag 16 december Woensdag 27 januari Woensdag 17 februari Woensdag 23 maart Woensdag 27 april Woensdag 1 juni Woensdag 29 juni
Overzicht aanbod
Lessen buiten de klas Lekker op pad met de klas: naar het bos, de natuurtuin, de molen of de dierenweide. Natuurschoolgidsen van De Hortus begeleiden de buitenlessen. Een aantal buitenlessen kunt u zelfstandig uitvoeren. De leerkracht zorgt zelf voor vervoer en voldoende begeleiding en blijft verantwoordelijk voor de groep. De lessen duren maximaal 1,5 uur.
Materiaalzendingen
Een materiaalzending is een pakket met ‘levend’ materiaal uit de natuur. Met behulp van lessuggesties, concreet materiaal en werkbladen geeft u de leerlingen op een leuke en aanschouwelijke manier een ‘veldwerkles in de klas’. Dit jaar staan op het programma: Paddenstoelen, Bollen&Knollen en Vlinders.
Ontdekdozen
Een ontdekdoos is een handzame doos met materialen om te ontdekken en te experimenteren. Met een ontdekdoos kan een klein groepje aan de slag. Wilt u met de hele klas aan de gang, dan leent u meerdere ontdekdozen.
Doekisten Een doekist bevat een opdracht over één onderwerp waarmee de kinderen direct actief aan de slag kunnen. Een doekist bevat een handleiding voor de leerkracht en de benodigde materialen. Zonder veel voorbereidingstijd kunt u beginnen.
Leskisten Een leskist bevat een handleiding, lessuggesties en materialen waarmee u een thema kunt uitwerken over een langere periode.
Lespakketten Een lespakket kan een goede ondersteuning of vervanging zijn van een thema. Bevat veelal een handleiding met achtergrondinformatie, werkbladen voor de leerlingen en lessuggesties.
4
lessen buiten de klas, met De Hortus begeleiding De buitenlessen kunt u reserveren via het reserveringssysteem. Zie het stappenplan. Natuurschoolgidsen begeleiden deze buitenlessen.
Kabouterpad in de herfst (groep 1 – 2) NATUURTUIN Jonge kinderen verkennen de natuur aan de hand van de kabouters! Deze vrolijke mannetjes staan in september en oktober met herfstopdrachten op hun buik in de natuurtuin. Samen met de kabouters ervaren de kinderen de natuur in het najaar.
Meneer De Pauw (groep 1 – 2) DIERENWEIDE
Op de dierenweide staat een trotse Meneer De Pauw niet trots te zijn. Hij is namelijk zijn veren kwijt! De leerlingen helpen tijdens deze buitenles Meneer De Pauw zijn veren weer terug te krijgen. In groepjes gaan leerlingen ruiken, voelen, kijken, luisteren, neuzen en spelen!
Anneroos en de dieren (groep 3 – 4) DIERENWEIDE
De stadse Anneroos gaat verhuizen naar de boerderij. Maar ze weet niets van dieren. Anneroos vraagt de kinderen om haar te helpen. De kinderen gaan op de dierenweide voor haar op onderzoek.
5
Zintuigenpad (groep 3 - 4) NATUURTUIN De leerlingen verkennen de natuurtuin met hun zintuigen. Ruiken, voelen, kijken, proeven en horen komen aan bod.
Op verkenning voor Robin Hood (groep 5 - 6) BOS
Robin moet vluchten naar het bos, maar vooraf wil hij weten of hij daar wel naar toe kan. De klas fungeert als een groep verkenners. Zij onderzoeken allerlei aspecten in het bos: Is er genoeg te eten? Zijn er gevaarlijke dieren? Is er genoeg materiaal om een hut van te bouwen? Uiteindelijk zullen de leerlingen Robin Hood adviseren om wel of niet het bos in te vluchten.
Voorjaarskriebels (groep 5 – 6) NATUURTUIN
Voorjaarskriebels wordt gegeven in de Natuurtuin; een prachtige locatie voor deze les. Begeleid door 10 dieren maken de leerlingen in groepjes allerlei opdrachten die te maken hebben met de natuur in het voorjaar.
Een koekje van eigen meel (groep 6) MOLEN Na een inleiding over de molen wordt de groep in tweeën gesplitst. Elke groep verkent de molen, maakt kennis met verschillende soorten meel en natuurlijk worden er koekjes gebakken. Deze les is op donderdag.
6
Insectenpad (groep 7 - 8) NATUURTUIN
De leerlingen trekken de natuur in om het leven van verschillende soorten insecten te bestuderen. Hierbij wordt gekeken naar de leefomgeving van de verschillende insecten, het uiterlijk en welke functie het insect in de natuur vervult.
Wateronderzoek Watch (groep 7 – 8) BEEK BIJ NATUURTUIN De leerlingen gaan aan de waterkant allerlei onderzoekjes uitvoeren; waterbeestjes kijken, diepte meten, waterkwaliteit bepalen enz. Het programma bestaat uit een voorbereidend gedeelte in de klas, een les bij het water en een afsluitend gedeelte in de klas.
Winteroriëntatiepad (groep 7 - 8) HARDERWIJKER BOS
Aan de hand van een werkboekje en kompas worden de leerlingen door het winterbos geleid. Onderweg komen de leerlingen sporen, planten en bomen tegen. Deze vormen naast de oriëntatie in het bos een belangrijk onderdeel van de les.
lessen buiten de klas, overig De buitenlessen kunt u reserveren via het reserveringssysteem. Zie het stappenplan. Deze lessen zijn zelfstandig of worden door de betreffende organisatie begeleid.
NIEUW
Doepad aan de Watertorenweg (groep 1 – 8)
Lekker naar het bos en daar op ontdekkingstocht, welk kind wil dat nou niet? Sinds dit voorjaar loopt er een doepad rondom de speeltuin aan de Watertorenweg. Een doepad, geschikt voor alle groepen. Door verschillende opdrachten ontdekken de leerlingen dat een bos meer is dan een groep bomen. Door de opdrachten, die uiteenlopen van spel tot goed waarnemen, maken de kinderen kennis met een aantal van de vele aspecten die een bos rijk is. Doe-pad zonder begeleiding Bij dit doepad heeft De Hortus voor alle basisschoolgroepen een lespakket ontwikkeld, die de leerkracht zelf kan geven. De bestanden zijn te downloaden via onze site. Een tas met de materialen kunt u lenen bij De Hortus. Te bestellen via
[email protected] of via 0341-427406. De borg bedraagt 10 euro. Kopietjes dient u zelf te maken. U kunt ook zelf de materialen verzorgen. Doe-pad met begeleiding Het is ook mogelijk deze les onder begeleiding van een natuurschoolgids te volgen. Dan verzorgt De Hortus de materialen. Reserveren via het reserveringssysteem. 7
Hulshorster Enk (groep 7 - 8) NIEUW Met deze lesbrief krijgen leerlingen inzicht in de geschiedenis van de Hulshorster Enk: de veranderingen die het gebied heeft ondergaan en welke gevolgen dat heeft gehad op de omgeving en haar bewoners. De leerlingen worden gestimuleerd om na te denken over hoe hun ideale gebied eruit zou kunnen zien. Het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding, een werkboekje voor de leerlingen en een PowerPoint presentatie. Het hele lespakket staat op de site: www.hulshorsterenk.nl. Daar is hij ook gratis digitaal te „lenen”. Een hard kopie versie van het werkboekje en de docenten brief zijn aan te vragen bij het secretariaat van de Stichting tegen vergoeding van de kosten van het printen. Natuur-historisch pad (groep 7 - 8) BINNENSTAD De leerlingen trekken de historische binnenstad van Harderwijk in op zoek naar gebouwen met een verleden en bijzondere natuur. Dit is een zelfstandige les en wordt niet begeleid door natuurschoolgidsen van De Hortus. Kosten € 7,50. Kennismakingsles Eerlijke Handel (groep 7 – 8) WERELDWINKEL Een les waarin kennis gemaakt wordt met de basisaspecten van Eerlijke Handel. De les wordt gegeven in de Wereldwinkel Harderwijk. Gratis les. Aanvraag via De Hortus. Aanvullend: lespakket Eerlijk duurt het langst. Kosten €19,90, via de Wereldwinkel. Rondleiding in het gemaal (groep 6 – 8) Waterschap Vallei en Veluwe Waterschap Vallei en Veluwe biedt u de mogelijkheid met uw klas een bezoek te brengen aan een gemaal. Gemalen die te bezoeken zijn: Gemaal Veluwe in Wapenveld en Gemaal Baron van der Feltz in Terwolde. Geef bij aanmelding de gewenste datum door. Gratis buitenles. Op de rioolwaterzuivering (groep 7 - 8) Waterschap Vallei en Veluwe Hoe wordt ons vieze water schoon? Waterschap Vallei en Veluwe verzorgt rondleidingen op de rioolwaterzuivering in Elburg en Harderwijk. Na een inleiding in de voorlichtingsruimte gaan de kinderen buiten kijken wat er met het rioolwater gebeurt. Geef bij aanmelding de gewenste datum door. Gratis buitenles.
8
Materiaalzendingen Een materiaalzending behandelt een onderwerp dat past in het seizoen. Het pakket bestaat uit concreet materiaal, een handleiding en werkbladen. Deze mag behouden worden. Paddenstoelen (groep 1 - 8) Het hele jaar door groeien er paddenstoelen, maar vooral in de herfst zijn ze te zien. Zijn het nou planten of schimmels? Hoe groeien ze eigenlijk? Met deze materiaalzending kunt u met de leerlingen op eenvoudige wijze zelf paddestoelen in de klas kweken. U krijgt een paddenstoelen kweekset met bijbehorende lesbrief en werkbladen. De champignons 'schieten' bij de juiste verzorging na verloop van tijd als paddenstoelen uit de grond. Periode: najaar 2015. Kosten € 22,50. Bollen en Knollen (groep 1 - 4) Haal het voorjaar in de klas! Door goed te kijken, te peuteren en te tekenen vinden de leerlingen antwoorden op vragen als: Wat is een bol? Wat gebeurt er met een bol als de winter voorbij is? Wat is het verschil tussen een bol en een knol? U ontvangt bollen en knollen en een handleiding en leerlingenmateriaal. Periode: januari 2016. Kosten € 22,50. Vlinderpakket (groep 1 - 8) Vlinders in de klas! Het is heel bijzonder om de ontwikkeling van een vlindereitje via rups, pop tot vlinder te volgen. Een vlinderpakket bevat de eitjes, rupsen en poppen van het koolwitje. Ca. € 23,- excl. de verzendkosten. Periode: voorjaar, zomer en september. De dvd Het leven en verzorging van vlinders is een goede voorbereiding. Bij De Hortus kunt u vlinderbakken lenen waarin u de rupsen, eitjes en poppen kunt opkweken. Deze dient u afzonderlijk te reserveren. Belangrijk: Het vlinderpakket wordt direct op de school bezorgd. Bij aankomst hebben de rupsen en eitjes onmiddellijk verzorging nodig, het is immers levend ‘materiaal’. Houd daarom zelf ook goed in de gaten wanneer u een pakket heeft besteld!
9
Ontdekdozen Een ontdekdoos is een handzame doos met materialen om te ontdekken en te experimenteren. Met een ontdekdoos kan een klein groepje aan de slag. Wilt u met de hele klas aan de gang, dan leent u meerdere ontdekdozen. Ontdekdoos Water (groep 1 - 2) Water is een alledaags iets, ook voor kleuters. Maar welke eigenschappen heeft water eigenlijk? Met behulp van 5 plaatjesopdrachten en veilige materialen gaan de kleuters dit zelf ontdekken. Ontdekdoos Magneten (groep 1 - 2) De leerlingen maken kennis met de geheimzinnige plakkracht van magneten. Met behulp van plaatjesopdrachten gaan de kleuters zelf ontdekken wat er wel en wat er niet aan elkaar plakt. Ontdekdoos Wegen (groep 2 - 5) Het is een plezier om eens na te gaan hoe zwaar allerlei voorwerpen zijn. Met een mooie houten balans zoeken de leerlingen dit uit. Ontdekdoos Kleuren (groep 3 - 6) Geel en blauw is groen..... wonderlijk! De eigenschappen en het mengen van kleuren komen via verschillende opdrachten aan de orde. Ontdekdoos Geluid (groep 4 - 6)
Vernieuwd
Met behulp van onder andere een klankschaal ontdekken de leerlingen hoe geluid ontstaat. Ze ontdekken dat geluid trillingen in de lucht zijn. Ontdekdoos Lucht en water (groep 4 - 6)
Vernieuwd
Is lucht iets? Waaraan is dat te merken? Door middel van water- en luchtproefjes ontdekken de leerlingen dat lucht volume heeft. Kun je een propje in een lege fles blazen? Wat wordt er bedoeld met stroomlijn?
10
Ontdekdoos Muziek in elastiek (groep 4 - 6) Welk elastiekje moet je gebruiken en hoe strak moet je die spannen om muziek uit elastiek te krijgen? De leerlingen ontdekken spelenderwijs de manier waarop je de mooiste muziek kunt maken. Ontdekdoos Ruiken (groep 4 - 6) Hmmmm..... wat ruikt dat lekker. Of juist niet! Met diverse geurproefjes ontdekken de leerlingen de verschillende eigenschappen van geuren. Ontdekdoos Spiegels (groep 4 - 6) Met welke spiegel kun je jezelf op de kop zien en hoe werkt een periscoop eigenlijk? Ontdekdoos Metalen (groep 5 - 6) IJzer, koper, aluminium.... welke is het zwaarst en welke laat er stroom door? De leerlingen ontdekken door middel van de proefjes, de verschillen tussen de metalen. Ontdekdoos Zaden (groep 5 – 6) Leerlingen bekijken verschillende soorten zaden. Er worden bonen en maïskorrels gezaaid. De ontwikkeling hiervan wordt vergeleken. Ontdekdoos Vogelveren (groep 5 - 6) In de ontdekdoos zitten verschillende soorten veren en de leerlingen zoeken uit van welke vogels de veren afkomstig zijn. Ontdekdoos Braakballen (5 - 8)
Vernieuwd
Leerlingen bekijken de braakballen voordat zij de braakballen uit mogen pluizen. Met een loepje, een tandenborstel en een pincet kunnen de leerlingen achterhalen wat de uil heeft gegeten.
11
Ontdekdoos Magneten (groep 5 - 8)
Vernieuwd
De bijzondere eigenschappen van magneten komen met leuke opdrachten aan de orde. De leerlingen ontdekken welke materialen er magnetisch zijn en maken met ijzerpoeder en een magneet een tekening op papier. Ontdekdoos Vloeistoffen (groep 5 – 8) De leerlingen ontdekken de diverse eigenschappen van de verschillende vloeistoffen. Daarnaast ontdekken ze welke vloeistoffen wel of niet met elkaar mengen. Ontdekdoos Elektriciteit (groep 6 - 8)
Vernieuwd
Wat is elektriciteit? Wat kun je ermee doen? En hoe werkt het eigenlijk? De leerlingen ontdekken bij welke opstelling de lampjes gaan branden en ze ontdekken het verschil tussen een parallel- en een serieschakeling. Ontdekdoos Drijven en zinken (groep 7 - 8)
Vernieuwd
De leerlingen ontdekken welke voorwerpen er blijven drijven en dat sommige voorwerpen zinken zodra de samenstelling van het water verandert. Aan de slag met opwaartse druk en komen erachter waarom een boot blijft drijven. Ontdekdoos Elektromagneet (groep 7 - 8) Wat is een elektromagneet en hoe maak je er één? De leerlingen maken zelf een magneet van een spijker, een stroomdraad en een batterij, en ze doen hier allerlei proefjes mee. Ontdekdoos Stroomkringen (groep 7 - 8) De leerlingen maken verschillende stroomkringen en onderbreken deze door middel van een zelfgemaakte schakelaar. Uiteindelijk kunnen de leerlingen zelfs een zenuwspiraal maken.
12
Doekisten & Leskisten & Lespakketten & Dvd’s Het overzicht van ons aanbod staat op thema bij elkaar. In de digitale nmegids vindt u meer informatie over het lesmateriaal.
Thema Voeding
Leskist Alles voor een pannenkoek (groep 1 - 4) Aan de hand van het voorleesboek 'Het pannenkoekenboek’ gaan de leerlingen met Floris op zoek naar eieren, meel en melk. Daarna mogen ze zelf pannenkoeken bakken. Doekist Kaas maken (groep 5 - 8) De klas gaat aan de slag met het maken van kaas. Er zit een docentenhandleiding met achtergrondinformatie over kaas in de kist.
Leskist Smaaklessen (groep 1 – 8) Een programma van Smaaklessen over eten voor groep 1 t/m 8. De onderdelen smaak, gezond eten, voedselproductie, consumentenvaardigheden en koken komen aan bod. De kist bevat de benodigde materialen. De verse ingrediënten moeten door de school zelf worden aangeschaft. www.smaaklessen.nl Lespakket Brood (groep 1 – 8) In het lespakket zit een wandplaat, die de graanketen uitbeeldt, een dvd die vragen over graan beantwoordt, tarwekorrels en een broodkrant met allerlei weetjes over brood.
Thema Klimaat Leskist Weerbericht (groep 5 - 6)
VERNIEUWD
De leerlingen nemen het werk van de weermensen over wegens een staking! Aan de slag met de verschillende weeraspecten; neerslag; wind; windrichting; bewolking en temperatuur. Leskist Duurzaam energiegebruik (groep 7 – 8) Duurzaam energiegebruik heeft twee aspecten; zuinig omgaan met energie en duurzame energie gebruiken. In de leskist komen beide aspecten aan de orde door proefjes en onderzoek. Leskist De wereld in een broeikas (groep 7 – 8) Veel kinderen hebben wel eens van het broeikaseffect gehoord. Maar wat is het nu eigenlijk? Door middel van elf uitdagende en proefjes leren de kinderen over kooldioxide en planten, de rol van de zon, smelten van landijs, de natuur die in de war raakt en duurzame energie. Leskoffer Sarah’s wereld (groep 7 – 8) Sarah´s wereld is een fantasierijk spel voor de groepen 7 en 8 over duurzaam leven. Kinderen maken kennis met de 11-jarige Sarah, van wie ze brieven krijgen. De leerlingen worden gemotiveerd om na te denken over eigen handelen t.o.v. hun leefomgeving.
13
Leskoffer Wecycle (groep 1 – 8) Met deze koffer kan groep 1 t/m 8 op een speelse manier aandacht besteden aan het belang van het apart inzamelen en recyclen van (kleine) elektrische apparaten. Lespakket Natuurlijke energie (groep 1 – 8) Dit lespakket van NUON laat uw leerlingen zelf alles ontdekken over (duurzame) energie. Spelenderwijs worden uw leerlingen energiebewust. Voor zowel onder- midden- als bovenbouw is een eigen onderdeel ontwikkeld. Dvd’s: Weer
Thema Dieren Doekist Beestjes (groep 1 – 3) Op zoek naar beestjes: leerlingen verzamelen allerlei beestjes in loeppotjes, bakjes of potjes. Er wordt geleerd hoe de beestjes op te pakken en de naam wordt opgezocht. Leskist Kriebelpoten (groep 1 – 2) Poes Lika uit het prentenboek “Kriebelpoten” ontmoet in en om het huis allerlei dieren. De leerlingen gaan buiten op zoek naar kleine dieren en verwerken hun ervaringen op diverse manieren in de klas. Steeds wordt een koppeling gemaakt tussen de natuurervaring en taalontwikkeling, waarbij de materialen in de kist ondersteunend werken. Leskist Lievebeest (groep 1 – 2) Kinderen kunnen eindeloos naar kleine diertjes zoeken. Lieveheersbeestjes zijn favoriet. Met deze leskist kunnen de kinderen lieveheersbeestjes verzamelen en verzorgen. Tal van mogelijkheden om met dit onderwerp aan de slag te gaan, van liedje tot vouwopdracht, van telwerkje tot puzzel. Leskist Vlinders (groep 1 – 2) Bevat een aantal creatieve binnenactiviteiten die je in alle jaargetijden in de klas kunt uitvoeren. In dit pakket vind je knutselactiviteiten, liedjes, versjes en bewegingslessen over vlinders en rupsen en speelwerkbladen. Idee: bestel hierbij de materiaalzending Vlinders, zie blz. 7. Doekist Slakken (groep 3 - 4) Wat eet de slak? Waar leeft de slak? Hoe ziet de slak eruit? De leerlingen verzorgen de slakken en gaan proefjes doen. Oefenen met zorg en verantwoordelijkheid is de rode draad. Doekist Wormenhotel (groep 3 - 6) Maak met de klas een wormenhotel. U zult merken dat te snel het moment van het afscheid nemen nadert.... In de kist zitten lessuggesties en werkbladen om meer te weten te komen over de worm.
14
Leskist Zie je ze vliegen (groep 3 – 4) Door middel van een vogelspeurtocht gaan de leerlingen aan het werk met het thema Vogels. De leerlingen gaan buiten op zoek naar vogels en werken er in de klas op allerlei manieren mee verder. Doekist Vogels kijken (groep 5 – 6) Rond de school in groepjes op zoek naar vogels. Leerlingen leren een verrekijker op de juiste wijze hanteren, een aantal algemene vogelsoorten uit de omgeving benoemen en vogels helpen door een voederplek of nestplaats te creëren. Leskist Bijen (groep 5 - 6) Leskist Bijen behandelt het leven van de honingbij, werk van de imker en leefomgeving van de bij. Het werk van de imker wordt in een PowerPoint presentatie in beeld gebracht. De leskist bestaat uit een bijenkast met inhoud. Periode: voorjaar. Leskist Vogels in de schoolomgeving (groep 7 - 8) De leerlingen gaan in de klas aan het werk met het onderwerp vogels. Ze oefenen in het waarnemen van vogels. Met behulp van de verrekijker en de vogelzoekkaarten gaan ze gericht kijken naar vogels in de omgeving van de school. Ze kunnen daarbij verschillende onderzoekjes doen. Lespakket Vlinders (groep 3-8) Een lespakket over het leven van de vlinder. Inclusief handleiding, poster, zoekkaarten en werkbladen. Leuk om te combineren met de materiaalzending Vlinders; zie blz. 7. Periode: voorjaar. Lespakket Dierenbeschermingsspel (groep 4 – 8) Met dit lesspel van de Dierenbescherming maken de leerlingen op een leuke en spannende manier kennis met dierenwelzijn. Het spel bestaat uit 24 quizvragen die zijn voorzien van videofragmenten op DVD. Respectvolle omgang met dieren staat hierin centraal. Dvd’s: Mieren; Roofvogels; Spinnen; Slangen; Amfibieën; Insecten; Vogels; Vlinders/Motten; Zoogdieren; Vlinders; Microkosmos.
15
Thema Water
Leskist Droppie Water (groep 1 - 3) Hoofdpersoon is Droppie de waterdruppel. Droppie laat de kinderen op een speelse manier kennismaken met water in en om huis en school. Leskist Kikker op avontuur (groep 3 - 4) Een avontuurlijke kikker speelt de hoofdrol in deze kist. Hij heeft acht verhaaltjes geschreven met doe-opdrachten erbij. Spelenderwijs ontdekken de leerlingen de eigenschappen van water. Doekist Slootje Peuren (groep 4 – 6) De leerlingen gaan aan de slag aan de waterkant: waterdiertjes vangen en bestuderen, waterplanten benoemen, de helderheid van het water meten en de zuurgraad van het water meten. Leskist Watergoochelaar (groep 5 - 6) De Watergoochelaar komt naar de stad! Kunnen de leerlingen zijn trucs ontmaskeren? Tijdens het onderzoeken van de trucs krijgen de leerlingen spelenderwijs inzicht in acht verschillende watereigenschappen. Leskist Waterkringloop (groep 6 – 8) Met deze leskist maken de leerlingen opdrachten die gegroepeerd zijn rond vijf thema’s: Verdamping, neerslag, grond, drinkwater en riool. Leskist Waterlab (groep 7 - 8) De leerlingen gaan aan de slag met 8 eigenschappen van water. De klas vervangt het zieke team dat voor het programma 'Hoe zit dat?' de voorbereiding doet. In een imitatie-TV presenteren ze dit. Nadruk van de kist ligt op spelenderwijs leren hoe eigenschappen van water werken en hoe deze gebruikt worden in de natuur, techniek en ons dagelijks leven.
Thema Omgeving Doekist Kabouters (groep 1 - 2) De kinderen gaan op zoek naar kabouters in hun schoolomgeving. Iedere kabouter geeft een opdracht waarmee de kinderen nieuwe dingen leren over en ervaringen opdoen in de natuur. De leskist is gemakkelijk aan te passen aan de schoolomgeving, de seizoenen, het weer enz. Leskist Pieter de Pier (groep 1 - 3) Kinderen ontdekken aan de hand van de handpop Pieter de Pier het verschil tussen afval uit de natuur en afval dat mensen maken. Ze leren afval scheiden in composteerbaar en ander afval.
16
Leskist Op avontuur met je zintuigen (groep 3 – 4) De leerlingen ontvangen elke dag een kaart van Tante Door. Zo worden ze geprikkeld om iedere dag een ander zintuig te gebruiken. Leuk in combinatie met de buitenles Zintuigenpad. Leskist Afval, zoek het uit!! (groep 4 - 6) Een achtergelaten afvalbak (of –zak) is de aanleiding voor dit project over afval. Leerlingen gaan uitzoeken waarom de vuilnismannen het afval niet hebben meegenomen. Voor de anonieme eigenaar van de afvalbak / -zak maken ze een poster met de informatie die ze hebben gevonden. Doekist Papier scheppen (groep 5 - 8) Van oude kranten kan weer nieuw papier worden gemaakt. De kist bevat alle materialen die nodig zijn om in de klas papier te recyclen. Lespakket Sterren en planeten (groep 6 – 8) Dit lespakket bevat boeken en een planisfeer van de fascinerende wereld boven ons. Verder is er een lesbrief aanwezig over de maan, planeten en meteoren. Leskist Fossielen (groep 7 - 8) De leerlingen maken kennis met fossielen. Na een introductieles gaan de leerlingen in groepjes aan het werk met werkbladen en concreet materiaal. Dvd’s: Vliegen; Gesteente; Planeten; De Nieuwe Wildernis; Vulkanen; Earth; Bomen; Planten; Skelet; Menselijke Machine; Zien.
17
Lesmateriaal
1 2 3 4 5 6 7 8 Opmerking
Doekist Kabouters Leskist Kriebelpoten Leskist Lievebeest Leskist Vlinders Doekist Beestjes Leskist Droppie Water Leskist Pieter de Pier Doekist Alles voor een pannenkoek Doekist Slakken Leskist Zie je ze vliegen Leskist Kikker op avontuur Leskist Op avontuur met je zintuigen Doekist Wormenhotel Lespakket Vlinders Leskist Afval, zoek het uit! Doekist Slootje Peuren Lespakket Dierenbeschermingsspel Leskist Weerbericht Doekist Vogels kijken Leskist Bijen Leskist Watergoochelaar Doekist Kaas maken Doekist Papier scheppen Leskist Waterkringloop Lespakket Sterren en Planeten Leskist Duurzaam energiegebruik Leskist De wereld in een broeikas Leskoffer Sarah’s wereld Leskist Waterlab Leskist Fossielen Leskist Vogels in de schoolomgeving Lespakket Brood Lespakket Natuurlijke energie Leskist Smaaklessen Leskoffer Wecycle
X X X X X X X X
Materiaalzending
1 2 3 4 5 6 7 8
Bollen en Knollen Paddenstoelen Vlinderpakket
X X X X Januari X X X X X X X X Najaar X X X X X X X X Maart – september
X X X X
X X X X X X X X
X X X X
X X X X X X X X X X
X X X X
18
April t/m september April t/m september April t/m september X X X X X X X X X X
X X X X
April t/m september
X X X X X X X X X X X
X X X X X X X X X X X X X
X X X X
X X X X
April t/m september X X April t/m september
X X
April t/m september X X X X X X X X X X X X X X
X X X X X X X X X X X X X X
Ontdekdozen
1 2 3 4 5 6 7 8
Water Magneten Wegen Kleuren Geluid Lucht en Water Muziek in elastiek Ruiken Spiegels Metalen Zaden Vogelveren Braakballen Magneten Vloeistoffen Elektriciteit Drijven en zinken Elektromagneet Stroomkringen
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
Buitenlessen, begeleid
1 2 3 4 5 6 7 8 Plaats
Kabouterpad Meneer De Pauw Anneroos en de dieren Zintuigenpad Op verkenning voor Robin Hood Voorjaarskriebels Een koekje van eigen meel Insectenpad Winteroriëntatiepad Wateronderzoek Watch Doe-pad Watertorenweg
X X X X
Buitenlessen, overig
1 2 3 4 5 6 7 8 Plaats
Op de rioolwaterzuivering Natuur-historisch pad Kennismakingsles Eerlijke Handel Hulshorster Enk Rondleiding in het gemaal Doe-pad Watertorenweg
X X X X X X X X X X X X X
X X X X X X X X X X X X X
X X X X X X X
X X X X X X X
X X X X X X X X X X X X X X X X X X X
19
X X X X
X X X X X X
Natuurtuin Dierenweide Dierenweide Natuurtuin Harderwijker Bos Natuurtuin Molen De Hoop Natuurtuin Harderwijker Bos Beek bij natuurtuin Harderwijker Bos
RWZI Binnenstad Wereldwinkel Hulshorst Gemaal Harderwijker Bos
De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu Melis Stokelaan 93 3842 GL Harderwijk 0341- 427406
[email protected] www.hortusharderwijk.nl
20
