MET EEN COMPLEET OVERZICHT VAN ÁLLE VERMOGENSBEHEERDERS

i e x m a g a z i n e • j a a r g a n g 2 • n u m m e r 1

magazine

MET EEN COMPLEET OVERZICHT VAN ÁLLE VERMOGENSBEHEERDERS

jaargang 2 • nummer 1 maart / april 2005 m 4,95

• m a a r t

van bel e g ge r s vo o r b e le g ger s

/ a p r i l

Opruiming!

2 0 0 5

De run op de laatste small caps

Kop-schoudertje? Waarschuwing voor grafiekenlezers A E X

Praktijktest

Wie wil ons miljoen?

3 4 4 , 8 0 –

61 % in twee weken

1 0 f e b r u a r i

Maak meer met microcaps

2 0 0 5

Van grachtenpand tot Zwitserland

De chicste beheerders ter wereld

DO S S I E R VE RM O GE NS B EH E E R

Rijk blijven

Zelf doen of uitbesteden? Bij welke beheerder? Wat kost dat..? www.iex.nl

INHOUD F E A T U R E S

14 Muiterij op de Polar Snow

Een tragikomedie rond een scheeps-cv in zwaar weer

16 Op = Op

De run op de laatste smallcaps

62 IEX Centerfold – Lang, lang geleden De aandelen- én de rentegrafiek sinds de dagen van Willem van Oranje!

C O L U M N S

20 Kraken of Smaken – Jacques Potuijt

De toekomst van de chipmarkt. Moeten we vrezen voor het lot van asml?

23 Wie begrijpt biotech? – Marcel Wijma

Waarom laten analisten onzinnige waarderingsmethoden los op biotech-bedrijven?

24 Don’t TA this at home – Geert Jan Nikken & Gökhan Erem

De Default Club en andere manieren waarop amateurs de mist in gaan met technische analyse

65 10 van Tak – Marcel Tak

Beleggingsproducten die inkomen verschaffen zijn de nieuwe trend. Waarom is dat inkomen zo ongelijk?

70 Tanya en de microcaps – Michael Kraland

Maakte u ook 61% met de aandelen uit het vorige nummer? Maak kennis met de nieuwe selectie

72 Vermogenbeheerbeer – Frank van Dongen

Zeg eens eerlijk: rommelt u maar wat aan?

76 Huizenmarkt 2005 – Jos Koets

De IEX-hypotheekspecialist zet de voorspellingen op een rij – en denkt er het zijne van

H E B B E N

&

58 Mijn geld zit in...

H O U D E N

De wijnkelder van belegger Jacco de Haan

68 Jachtig leven

Geld over? Laat eens een superjacht bouwen

P L U S:

5 Editorial / 6 Snapshots / 12 IEX Stemlokaal 66 IEX op Tournee / 74 Beleggingsfondsen / 78 Klik hier... / 79 De financiële cursuskalender / 82 Insider

DOSSIER

Vermogensbeheer 28 Survival of the richest

Rustig op weg naar uw oude dag, of volgend jaar voorzitter van de Vereniging Vermogensverlies? Doe uw huiswerk voor u uw geld uit handen geeft!

32 Met uw koffers naar Zwitserland

Nee niet die koffers, uw koffers met geld. Echt vermogen leeft op stand in het buitenland

38 Zelf beleggen of laten beleggen?

De IEX Sneltest helpt u op weg

45 Adressenboek

Namen en adressen van particuliere vermogensbeheerders

50 Stijlfiguren

Vermogensbeheer is er in vele smaken. Vier beheerders leggen uit welke stijl ze beoefenen en waarom

54 (On)vermogen en (wan)beheer Michael Kraland bespreekt de misvattingen en trends in de vermogensbeheermarkt

56 Nieuw:

de IEX Vermogenspitch

Welke vermogensbeheerders passen het best bij u? IEX helpt u selecteren

EDITORIAL

Van d o o r s n e e k l a n t tot S t u y ve s a n t

Tweede jaargang

Nummer 1 – maart / april 2005 Hoofdredactie: Pieter Kort ([email protected]) Eindredactie: Peter Runhaar, Arend Jan Kamp Art direction en vormgeving: Studio Jaap van der Zwan, Amsterdam Redactie en medewerkers: Jorik van den Bos, Joop Bresser, Kapé Breukelaar, Lukas Daalder, Gökhan Erem, Mark Glazener, Leon Hillen, Bob Homan, Paul van Horn, Ward Kastrop, Peter van Kleef, Rob Koenders, Jos Koets, Michael Kraland, Felix Lanters, Frank Masselink, Willem Middelkoop, Freddy van Mulligen, Geert Jan Nikken, Ivan Nyssen, Jacques Potuijt, Corina Ruhe, Ad Schellen, Marco Schram, Cees Smit alias Frank van Dongen, Rik Smit, Marcel Tak, Remco Vinck, Peter Paul de Vries, Jaap Westerling, Koos de Wilt, Marcel Wijma, Corné van Zeijl, E-mail: [email protected] Beeld: Robert Elsing, Ton Hendriks, Ronald Hoeben, Hollandse Hoogte, Getty Images, Nico den Dulk Koersen: MarketXS; nieuws: Dow Jones; fundamentele data: ShareCompany Directie: Eric Visser, Hans-Poul Veldhuyzen van Zanten Uitgever: Peter van Sommeren Abonnementsprijzen: In Nederland € 29.70 voor zes nummers (voor het buitenland geldt een verzendtoeslag) Losse nummers: € 4,95 Nazending: € 5,95 Abonnementen en bezorging: Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan en lopen automatisch door, tenzij 30 dagen voor de vervaldag schriftelijk wordt opgezegd. Nieuwe opgave schriftelijk of per e-mail: IEX Klantenservice, Postbus 75662, 1070 AR Amsterdam, [email protected]. IEX leden kunnen kostenloos een exemplaar aanvragen via www.iex.nl/leden. Adreswijziging: Leden van IEX.nl kunnen zelf hun gegevens wijzigen via www. iex.nl/leden. Overige abonnees via klantenservice. Advertenties: IEX-sales: Jan Willem Goed, Martijn Arnold, Niek den Tex, Dirk Kamsteeg IEX Investor Relations: Frans Gunnink E-mail: [email protected] Traffic: Ferdinand Gipon IEXopTournee: Kim Lieuwen (kim.lieuwen@iex. nl) Techniek: Reinier Willems, Sebastiaan Drost TriLab: René van der Meyden Productie: Joost van Iperen Drukkerij: Senefelder Misset Niets uit deze uitgave mag op enigerlei wijze worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van IEX InfoExchanges BV zijn van toepassing de voorwaarden welke zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam. IEX magazine bevat informatie en wenken, die met de meeste zorgvuldigheid zijn samengesteld. IEX InfoExchanges BV en de bij deze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen, die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van in deze uitgave opgenomen informatie en wenken. De gegevens zoals wij die van u hebben ontvangen, kunnen worden gebruikt voor het toezenden van informatie en/of aanbiedingen door IEX InfoExchanges BV en speciaal geselecteerde bedrijven. Indien u dit niet wenst, gelieve een briefje te sturen naar: IEX InfoExchanges BV, t.a.v. de klantenservice, Postbus 75662, 1070 AR Amsterdam.

IEX magazine wordt uitgegeven door IEX InfoExchanges BV en verschijnt zes keer per jaar. © IEX 2004

Wat is dat toch met vermogensbeheer? Iedere andere bancaire dienst, van hypotheek tot creditcard, wordt je zonder al teveel poespas aangesmeerd, althans, je wordt in ieder geval aangesproken en uitgebuit als de doodgewone doorsneeklant die je natuurlijk bent. Maar zodra je de wereld van het vermogensbeheer binnentreedt gebeurt er iets geks. Ineens doet iedereen of je niet iedere dag in je lease-Audi in de file op de A1 staat, maar word je behandeld of er geen andere wereld bestaat dan die van Peter Stuyvesant. De brochures die je in handen krijgt staan vol met superjachten, ontspannen golfers op mediterrane fairways en interviews met concertpianisten. Op afspraak hoef je je niet te melden aan een loket, maar zit je onder kristallen kroonluchters te kijken naar Echte Kunst aan de muur en word je te woord gestaan door een beleefde meneer of mevrouw in iets krijtstreperigs van de pc Hooft. En het gekke is, voor die behandeling hoef je niet eens bijzonder rijk te zijn. Ook niet straatarm natuurlijk, maar als je, zeg, leuk hebt verdiend aan een huis, een erfenisje krijgt of gewoon aardig wat hebt gespaard, ben je al een interessante – volgens de vakterm – prospect voor deze dienstverleners. Vandaar ook al die toeters en bellen: als u zichzelf al niet rijk vindt, dan zorgt uw vermogensbeheerder er wel voor dat u zich rijk gaat voelen. Daarbij weten de vermogensbeheerders maar al te goed dat met een paar hele grote klanten – de echte Peter Stuyvesants, zeg maar – hun omzet verzekerd is. Dus dat er ruim boven uw hoofd wordt gemikt is geen toeval. Leuk, maar wat heeft u er eigenlijk aan? Als uw slager plotseling oude meesters gaat ophangen en u uitnodigt voor polo-picknicks, dan weet u één ding: dat vlees is ergens anders vast goedkoper. Bij vermogensbeheerders ligt dat allemaal wat subtieler. Het gaat om geld en in veel gevallen ook om uw financiële toekomst. En dan gaat de goed-gevoel-factor een grote rol spelen. Blijkbaar hebben de marketeers van al die banken proefondervindelijk ontdekt dat u dat goede gevoel vooral krijgt van golfers, jachten en concertpianisten. Maar de keus is toch echt aan u. Belegt u gewoon zelf, of geeft u een stuk vermogen uit handen? En in dat laatste geval: aan wie dan? Ga er maar aan staan met meer dan 100 geregistreerde vermogensbeheerders. Als u ze allemaal wilt uitproberen zit u het komende jaar iedere avond in het Concertgebouw. Hoewel we weten dat u graag zelf belegt – vooral blijven doen – proberen we in deze iex Magazine u toch enigszins wegwijs te maken in het professionele vermogensbeheer. Daarvoor ontwikkelden we een heuse selector, die we Vermogenspitch hebben genoemd. Waarom pitch? Omdat hij zo is gemaakt dat de vermogensbeheerders die het best bij u passen, zichzelf aan ú gaan presenteren, en niet andersom. Dat kost u helemaal niets, het enige dat u moet doen is op www. vermogenspitch.nl uw voorkeuren kenbaar maken. De selector zoekt automatisch de vermogensbeheerders die het best bij uw profiel passen en als u daar prijs op stelt presenteren die zichzelf vervolgens aan u. Zonder koopverplichting. Pieter Kort Hoofdredacteur iex

APSHOTS.SNAPSHOTS. Innige deelneming “Wie koopt er?” Er is geen vraag die beleggers in de kleinere Amsterdamse beursfondsen

Binnen zonder schokken

zó bezighoudt als deze…

Hebben gemelde deelnemingen effect op de koers?

B

6 5,5 5

2-12-2004 Orange mededelingen meldt 6,04%

4,5 4 3,5 3

DPA

2,5 2

jan

jan

jan

jan

dec

dec

dec

nov

nov

nov

samas delta

8 7 6

15-11-2004 Delta deelneming meldt 8,06%

5

6-1-2005 Delta deelneming meldt 3,82%

4 3

SAMAS

2

jan

jan

jan

jan

dec

dec

dec

nov

nov

nov

Macintosh

35 30

30-7-2004 Schroders meldt 6,04%

25 20

29-10-2004 Delta deelneming meldt 10,07%

15

MACINTOSH

10

jan

jan

dec

nov

nov

okt

sep

sep

aug

jul

jul

Neem dpa. Een detacheerder van financieel personeel in de marge van de beurs. Nadat de koers een jaar lang rond de

Blijkbaar is de markt toch niet zo efficiënt als hij zou moeten zijn, want dat vertragingseffect komt vaker voor. Een van de succesvolle fondsen van Schroders kocht in juli een 6%belang in detailhandelsbedrijf macintosh. Op de dag van melding noteerde het fonds 23 euro. De acht handelsdagen erna sloot Macintosh op...23 euro. Drie maanden later probeerde het Delta Deelnemingen Fonds hetzelfde, op een koers van 21,60. Vier dagen lang sloot het aandeel vervolgens op diezelfde koers. Zo koersgevoelig zijn ze dus kennelijk niet, die wmz-meldingen. Maar gek genoeg lijkt er wel een soort naijlingseffect te zijn. Want hoewel de fondsmanagers echt wel goede beleggers zijn, is de performance van deze kleine aandelen na de instap van zo’n partij vaak abnormaal spectacu-

7 6,5

okt

Wie het rijtje meldingen van het laatste half jaar erbij pakt, ziet weinig grote, naar fusie of overname riekende belangen, maar vooral beleggingsfondsen die pakketjes aan- en verkopen. Net zoals John de Mol af en toe een knuppeltje in het Versatelkippenhok gooit, zo zorgen ook de deelnemingsfondsen af en toe voor wat opschudding in een lokaal fonds. Wanneer een serieuze partij vijf of meer procent koopt in een minder liquide aandeel moet je dat in de koers kunnen zien, zou je zeggen. Maar dat valt tegen.

3,45 euro reutelde, meldde het Orange Deelnemingenfonds op 2 december een belang van ruim 10%. De koers van het fonds reageerde stoïcijns. Dagenlang bleef de 3,45 op het bord staan. De versnelling volgde pas tien dagen later. En toen ging het ook hard. In ruim anderhalve maand steeg het fondsje plots 66%.

okt

ehalve voor de aangewezen liquidity providers – die de markt in deze aandelen onderhouden – is er doorgaans geen peil op te trekken welke partijen er actief zijn, al gonst de iex Koffiekamer immer van de geruchten. Maar gelukkig is er de Wet Melding Zeggenschap. Dat register, bijgehouden door de Autoriteit Financiële Markten (afm) brengt de grote belangen in kaart en laat zien hoe die veranderen.

dpa

.SNAPSHOTS.SNAPSHO Zure vruchten lair. Ondanks de apathische reactie in de eerste dagen maakte Delta inmiddels al een winst van 27% op macintosh. Van een 8%-belang in samas verkocht Delta-manager Alex Otto binnen een maand de helft met een winst van dik 30%. Na een melding in grontmij, begin november, gebeurde in de eerste dagen weer niets, waarna het aandeel een sprint inzette; drie maanden later stond het 15% hoger. Niks manipulatie dus, de fondsmanagers van deze fondsen zijn gewoon heel goede beleggers, moeten we bijna wel concluderen. De koers stijgt niet door hun aankopen, maar wel opvallend vaak en scherp ná hun aankopen. En hoe zit het dan vóór hun aankopen? Zo’n belang aanschaffen is op de beurs niet altijd eenvoudig zonder de koers te beïnvloeden. Vaak gebeurt dat dan ook buiten de beurs om, via partijen die als bemiddelaar optreden bij het doorplaatsen van grote posten. En als het al via de beurs gebeurt dan kan dat zodanig gespreid worden dat het meeste al gekocht is voor de drempel van de meldingsplicht wordt overschreden. Zo’n grote aankoop is dan ook zelden op de beurs te bespeuren. Toen het Orange Deelnemingen fonds in december maar liefst 18,19% in micro cap brill meldde was daarvoor wel een kortstondige stijging te zien, en ook vlak voor de melding door het Delta Deelnemingen fonds van 6,85% in Grontmij en 6,9% in crownvan gelder liep de koers iets op. Toeval of niet, er is tenslotte maar één geruchtje nodig dat er een grote partij actief is...

Beleggers hebben nauwelijks interesse om te investeren in biologisch geteelde ananas in Ghana. Dat ondervond Bio Exotica die investeerders zocht voor een beleggings cv.

B

io Exotica zou biologische ananas gaan telen in de buurt van het Voltameer in Ghana. Met een minimale inleg van 6.000 euro, goed voor twee par-

stuk waren nodig om het project van de grond te tillen. Eind vorig jaar bleek dat het niet door zou gaan. “Er was te weinig belangstelling”, zegt Danny de Haan. “Daarom moest ik een te groot bedrag van de totale investeringskosten van 3,6 miljoen euro zelf ophoesten.” Hij begrijpt er niets van dat het zo gelopen is. “Er is veel vraag naar biologisch geteelde ananas, ik kan de hele productie zo kwijt en nu kan ik niet eens beginnen, dat is heel frustrerend.”

FAST FORWARD Sell haai... ticipaties van 750 m2 landbouwgrond per stuk, werden investeerders gelokt met een prachtig rendement. Dat rendement kon oplopen tot ruim 18 procent op jaarbasis. Dat de vennoot daarmee ook nog iets goeds zou doen voor de Ghanese bevolking werd gepromoot als een nobele bijkomstigheid. Ondanks de mooie vooruitzichten bleven de investeerders weg. Veel reclame, een prospectus en een website hadden niet het gewenste effect. Kennelijk durven beleggers het niet aan hun geld te stoppen in dit exotische fruit ergens ver weg in Ghana. Ook was er onduidelijkheid over de verwachte opbrengsten. Bij dit soort investeringen zegt een internal rate of return veel meer dan het voorgespiegelde rendement op het ingelegde geld. Immers, de intrinsieke waarde van de participaties zal afnemen. Bovendien waren de exit mogelijkheden nogal onduidelijk, de totale pachtduur zou 50 jaar zijn; wel een erg lange termijn beleggingshorizon. Op 1 maart vorig jaar startte de inschrijving. Nadat de afm alle stukken had goedgekeurd is initiatiefnemer Danny de Haan op zoek gegaan naar investeerders. Slechts twaalfhonderd participaties van 3.000 euro per

Technische analyse is niet zaligmakend. Zeker niet als er een mol in het spel is. ta.nl verwachtte op 18 januari een verdere terugval van Versatel. Het tegenovergestelde gebeurde. De koers kroop tot ruim boven de 2,00 euro en zakte daarna weer ietsje terug, maar staat nog altijd boven het peil waarop ta.nl een daling voorzag. Overigens gokte het merendeel van de analisten wel op een opwaartse beweging. Jammer, volgende keer betere lijntjes trekken, jongens. Topadvies van 2005 is vooralsnog de moderate buy die Petercam aan Hagemeyer verbond. Hagemeyer noteerde op 14 januari tegen een koers van 1,67 euro, maar schoot sindsdien omhoog. Inmiddels heeft de koers het niveau

van 2,13 bereikt, maar daarmee is het einde nog niet in zicht. Volgens de Petercam-analist Arjan Sweere zijn de problemen in het VK achter de rug en kan Hagemeyer doorstoten naar 2,38 euro. Nog effe volhouden. abn Amro ziet het weer helemaal zitten

in bam. De bouwer heeft een vrije weg omhoog, sinds eind januari de bouwfraudeboetes bekend werden. bam moet 67,5 miljoen euro dokken terwijl de bank rekening hield met 70 tot 80 miljoen euro. Na die meevaller ligt de weg naar boven open tot 44,00 euro, oordeelde zij op 25 januari. Het grootste deel van die rit is ondertussen gemaakt: van 36,86 euro naar 42,45 euro. Een fraaie 15% rendement. (bron: guruwatch.nl)

APSHOTS.SNAPSHOTS. Kies de beste beheerder te gaan. Het is tenslotte ook een kunst dat u glimlachend de deur uitgaat, terwijl u net te horen kreeg dat uw vermogen is verdampt, maar dat wél de benchmark ruimschoots is verslagen. Of misschien bent u gewoon blij dat u ten minste uw geimporteerde Hummer altijd probleem- en kosteloos voor de deur kunt parkeren.

Uw inzending is welkom op redactie@iex. nl. In het volgende nummer van iex Magazine maken wij de winnaar en de winnaar bekend. Ofwel, de beste vermogensbeheerder van Nederland – vermogensbeer indien van toepassing – én de leukste inzending. De laatste krijgt van ons een jaarabonnement op iex Magazine.

De favorieten van Joop Wijn

‘D Wie is volgens u de beste vermogensbeheerder? Of kiest u opnieuw voor een babe…

I

n iex Magazine 1 vroegen we u naar de beste anchorman of -woman bij de bekende beursprogramma’s. Het onschuldige verzoek mondde door wat suggestief koppenwerk en wat overtollig testosteron bij diverse iex-lezers uit in een heuse verkiezing van de “Beursbabe 2004”. (Janneke Willemse van webcaster Finance Television heeft inmiddels de levensgrote wisseltrofee in ontvangst genomen). Dit keer vragen we weer naar uw ervaring en oordeel: dat ene adresje in een twee-onder-één-kap in de polder, of dat weldadige grachtenpand waar u zich met een kapmes een weg door het hoogpolig moet banen? Met andere woorden, wie is volgens u in Nederland de beste vermogensbeheerder? Of, voor wie het weer niet laten kan, vermogensbabe – niet te verwarren met babes die een vermogen kosten. Nee, bij de beste vermogensbeheerder hoeft het niet alleen om kaal rendement

e beste voorspelling voor de beurskoers van morgen, is de koers van vandaag. Dat werd er op de universiteit stevig ingeheid. Hoewel wetenschappelijk juist, is – of beter: was – mijn persoonlijke ervaring anders. Tijdens een economiestudie leer je veel. Maar je wordt er te wetenschappelijk van. Het duurde even voordat ik daarvan los kwam en durfde afgaan op intuïtie: over het management, de kracht van een bepaald merk of “koop Heineken bij een goede zomer en Shell bij een slechte winter”. Tegelijkertijd moet intuïtie een theoretisch fundament hebben. De beurs is geen casino. Drie boeken-vantoen vond ik erg relevant voor de praktijk. Foster’s Financial Statement Analysis heeft mij een ratio-fan gemaakt. Met ratio’s kun je cijfers naar de feitelijke gang van zaken vertalen. Een oplopende debiteurentermijn kan duiden op lakse factuurinning, maar ook op ontevreden klanten. Als bovendien de

doorlooptijd van de voorraad stijgt en de marge daalt, dan is er wat aan de hand. Als investment manager voor venture capital ging ik op dat soort simpele dingen af. Bij grotere concerns ligt het niet zo eenvoudig. Door Valuation van Copeland, Koller en Murrin heb ik veel geleerd over cash flow analyse en de waardering van ondernemingen. Over- of onderwaardering kun je al grofweg afleiden uit de (relatieve) k/w, die altijd in de koerslijsten staat. Maar wat eigen rekenwerk is bij grotere investeringen en beleggingen toch wel verstandig. Een spreadsheet is snel gemaakt. Uiteindelijk gaat het om “man en plan”. Michael Porter’s Competitive Advantage geeft een model om een sector en de positie van een bedrijf te analyseren. Daarna kan het management een strategie bepalen om het rendement te verbeteren. Zoek bedrijven die weten waar ze staan en waar ze

heen willen. Dat zijn de outperformers. De compliance-regeling voor een staatssecretaris van Financiën is – terecht – buitengewoon strikt. Ik mis het rendement en het beleggerslatijn: want zeker weten dat ik de aex dik zou hebben verslagen!

’

Foster, Financial Statement Analysis, Prentice Hall

Copeland, Koller en Murrin, Valuation, Mc Kinsey and Company Inc. Michael Porter, Competitive Advantage, Free Press

.SNAPSHOTS.SNAPSHO KRACHTTERMEN Small Cap Saloon De buzzwords op de beurs anno 2005

De grote banken weten het zeker, de kleine fondsjes gaan het ook in 2005 beter doen.

I

n de afgelopen twee jaar stegen Nederlandse small caps gemiddeld met een procentje of 80. Als slimme belegger denkt u nu dat de rally hiermee wel over is. Misschien hebt u gelijk, maar niet alle small caps zijn al uit het slijk opgestaan. Sommige kleine pareltjes hebben de snelste route naar hogere koersen nog niet gevonden. Over snelle routes gesproken, tomtom heeft de weg naar de beurs in kaart gebracht. Althans volgens het onvolprezen Financieele Dagblad. TomTom zelf houdt het op geruchten en op geruchten wil het bedrijf niet inhoudelijk reageren. and dan? Die kaartenbakker is toch al lang

afgeschreven? Hmm, ja. Of toch niet. Het réveil van Oost-Europa lijkt ook dit ingedutte aandeel wakker te kunnen kussen. In de wandelgangen van de Small Cap Saloon, tussen de valse piano en de urineerbakken, horen we hoopvolle geluiden. and zou de enige speler in de navigatiemarkt zijn die over een redelijk compleet in kaart gebracht wegennetwerk van Oost-Europese landen beschikt. Een beetje gedateerd, maar toch goud waard. Daarmee, zo gonst het in de saloon, is and een prachtige overnameprooi voor de navigators met ambitie en voldoende munitie voor een overname. Een wilde gok misschien, maar als u de files wilt vermijden, moet u voor sluiproutes kiezen. Pas wel op voor gebroken spiegels.

������������ �������������������������� ����� ������� ������������������ ����� ��������������������������������������

���������������������������������������� ��������������������������������������� ����� ���� ������� ����� ����������� ������ ����������������

����������������

Er zijn echt wel meer dan 500 rijke Nederlanders. En rijkdom brengt meer problemen met zich mee dan u denkt. In tegenstelling tot traditioneel vermogensbeheer – dat voornamelijk draait om beleggen – richt de groeiende bedrijfstak van het wealth management zich op alle financiële aspecten van het hebben van geld. Niet exact hetzelfde, maar in de praktijk uitwisselbaar met private banking.

Triple play

Vergeet multimedia. Het nieuwe toverwoord in de wereld van kabels en communicatie is “triple play”. Het is de strategie waar Versatel – met een beetje hulp van John de Mol – zijn hernieuwde street credibility op

het Damrak mee heeft verworven. Het driedubbelspel duidt op de combinatie van data, video en spraak over hetzelfde lijntje, of via dezelfde draadloze verbinding.

��������� ���������� ����� ����������� ����

������������������

Wealth management

������ �����������

��������������� �������������������

����������������������� � ����������� � ��������������

��������������������������������������������� �

�����������������

������������������������������������������������

� �����������������

���������������

� ��������������

� �����������������

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������

Proteomics

Het voorfront van de biotech-revolutie. Proteomics is een samentrekking van proteïnes (eiwitten) en genomics (gentechnologie) en richt zich op de studie van eiwitten. Wie weet welke eiwitten hij moet onderdrukken om een ziekte te genezen, is op het spoor van een potentiële blockbuster (een zeer succesvol medicijn).

APSHOTS.SNAPSHOTS. Het beste boek van 2004 Het beste boek voor beleggers van vorig jaar is Bull’s Eye Investing van John Mauldin. Wie is Mauldin? Voor wie is dit boek geschreven? Waarom vinden wij het zo goed? Wat hebt u eraan? Wie nu nog geïnteresseerd is leze verder. Door Michael Kraland

M

auldin is een bekende Amerikaanse commentator en vruchtbaar publicist. Hij is president van Millenium Wave Investments en zijn wekelijkse commentaar wordt door meer dan een miljoen lezers gevolgd. Mauldin woont en werkt in de buurt van Dallas, Texas. Bush country dus. Dit boek is geschreven voor iedereen die zich vragen stelt over zijn asset allocation in de huidige markt. Stelt u zich dat soort vragen niet, dan zult u zich niet amuseren. Stelt u zich dat soort vragen wel en denkt u dat u er een antwoord op hebt gevonden, dan is het de moeite waard uw visie te vergelijken met die van Mauldin. Wij behoren tot de laatste categorie en zie, wij waren blij verrast. Mauldin’s aanpak is in grote lijnen de onze, in kleine vaak ook. Dan heb je al snel de neiging iemand slim te vinden. Nu weet u waarom we het zo’n goed boek vinden. U hebt nu tevens de benodigde kennis om ons enthousiasme te verdisconteren. Maar er is nog een andere reden. Mauldin schrijft goed, helder en overzichtelijk. Zijn werk zit vol feiten en grafieken en die worden op een duidelijke wijze gepresenteerd. Dat is het leuke van goede, heldere en overzichtelijke boeken en artikelen. Je voelt je lekker na het lezen, je voelt je slim, je hebt kennis opgedaan.

Opinieleider

Wat hebt u aan zo’n boek? Als u vermogensbeheerder, analist, broker of relatiemanager bent kunt u mooi uw eigen visie en kennis toetsen aan die van één van de beste opinieleiders in het vak. Als u klant van één van de vorige heren bent, kunt eens kijken

of uw gesprekspartner wel weet waar hij het over heeft en hoe hij dat onderbouwt. Misschien komt u tot andere gedachten omdat Mauldin u aan het denken heeft gezet. Zo’n proces is altijd interessant. Ook als u best tevreden bent met de kwaliteit van uw visie op de wereld en niet openstaat voor de mogelijkheid van mening te veranderen moet u dit boek lezen. Als u maar in beleggen geïnteresseerd bent. Mauldin geeft u de weg aan, u doet wat huiswerk en opeens wordt u een interes-

sante gesprekspartner voor uw vermogensbeheerder. Misschien ontgroeit u hem of haar zelfs, wat ook zelden ongunstig is voor uw financiële situatie. Mauldin is bijzonder goed bekend in de hedge fund industrie. Het laatste deel van zijn boek is daardoor de beste discussie die wij, in boekvorm, gezien hebben over het gebruik van hedge funds voor vermogende maar ook minder vermogende particulieren. Bull’s Eye Investing van John Mauldin John Wiley, 2004 isbn 0-471-65543-0

Klare taal De Autoriteit Financiële Markten gromt en laat zijn tanden zien. Hedge funds en aanbieders van vastgoed-cv’s moeten transparanter worden. De huidige transparantie is absoluut onvoldoende, stelt de financiële waakhond. Gaan de papierversnipperaars overuren draaien? In elk geval is er werk aan de winkel voor de makers van prospectussen. We vragen het Ingrid Henneken, marketing manager van Global State. Blij met de dreiging van de AFM? “Het is goed dat er duidelijkheid komt, zeker gezien het groeiend aantal aanbieders van cv’s. Maar het is bij voorbaat duidelijk dat het vaststellen van de richtlijnen geen sinecure is. Dat blijkt wel uit de gang van zaken rond de Wet Financiële Dienstverlening en de evaluatie van de financiële bijsluiter.”

Enig idee wat Docters van Leeuwen echt van plan is? “Uit Tweede Kamer-stukken blijkt dat er meer naar Europese richtlijnen wordt gekeken. Verder lijkt het er op dat er mogelijk voor aanbieders van cv’s een checklist komt voor het evalueren van de risico’s en dat die in het prospectus moet worden opgenomen. Dan schep je ook eenduidigheid.”

Want cv’s zijn volgens de AFM op het punt van risico’s ‘volstrekt intransparant’ “Daar zijn wij het niet helemaal mee eens, natuurlijk. Hoewel ik me kan voorstellen dat het voor de nieuwkomers op de markt moeilijk is alle valkuilen zorgvuldig in kaart te brengen. Wij doen dat uitgebreid en niet in de kleine lettertjes, ook al viel de Bijsluiterscore bij een van onze laatste producten toch nog over de onduidelijkheid van enkele berekeningen, ja.” Maar u mag straks van de AFM uw goede re-

putatie niet meer uitbuiten… “Da’s niet helemaal waar, maar de AFM struikelde bij onze laatste producten wel over de tenaamstellende partij. Global Estate is niet de introducerende partij, wel de initiatiefnemer, een taalkundige nuance misschien, maar dat moet voortaan wel zo gebracht worden in reclameuitingen, vooraankondigingen, et cetera.

Dat wordt er niet helderder op, met al die transparantie… “Tja, er is een concurrerende partij die een recent product daarom helemaal niet onder de eigen bedrijfsnaam introduceerde. Dat werkt de transparantie uit de hand, ja. Maar dat gaan wij dus niet doen.”

IEX POLL

Stemlokaal

WAT WORDT HET BELANGRIJKSTE BEURSTHEMA VAN 2005? 1191 uitgebrachte stemmen

250.000 Leden, dat moet genoeg zijn om de stemming onder het beleggend publiek goed te peilen. En dat doet iex dan ook veelvuldig. Wat vond u er deze maand van?

���

��� ���

��� ��� ��� ��� ���

�������

������

�������

�������

�������

������

������

������

������

������

������

���

DE CUP MET DE GROTE OREN

Het is dat de AEX na het vertrek van Gucci een tijdje uit 24 aandelen bestond, anders waren we nooit op het idee gekomen om een heuse Champions League van hoofdfondsen te organiseren. Maar nu de hele index keurig in zes poules van vier bleek te passen, stond niets ons in de weg om in januari een extra spannende verkiezing onder de IEX-lezers te organiseren. Wat is uw favoriete aandeel voor 2005? De eerste ronde leverde weinig verrassingen op. De publiekslievelingen Getronics, Hegemeyer, Versatel, Philips en Ahold wandelden fluitend verder, hoewel de uitschakeling van Fortis, Koninklijke Olie en ABN Amro in de eerste ronde toch opzienbarend was. Een spannende tweede ronde leverde een finalepoule op met de top-picks van de Nederlandse beleggers: Getronics, Versatel, ING en Hagemeyer. Hoewel John de Mol nog verwoede pogingen deed het tij te keren, bleek er duidelijk één favoriet met kop en schouders bovenuit te steken.

37%

21%

ING

Versatel 17% 0

12 5

10

15

20

25

30

35

23% 12% Haha, véél meer 26%

Eh, volgende vraag 0

5

10

15

20

25

30

35

40

Welk bedrijf heeft zijn beleggers op de grofste manier misleid?

HET FAVORIETE AANDEEL VOOR 2005 iex Champions League finalepoule (1491 stemmen)

25%

Hagemeyer

38%

39%

11-25

45%

World Online

24%

Landis

20%

Ahold

11%

LCI

40 0

5

10

15

20

25

30

35

40

38%

De dollar

Hoeveel rendement boekte u in 2004? 0-10

De rente

13%

ijn beleggers goede stockpickers? Sommige wel, maar het is geen tak van sport die democratisch beoefend dient te worden. Althans, dat is de conclusie die we zo langzamerhand kunnen trekken uit de maandelijkse bull-bear enquête op iex.nl. Vele honderden beleggers laten op de laatste handelsdag van de maand weten wat hun verwachting is voor de komende maand en welk aandeel ze tippen (en juist niet tippen) voor die maand. Die verwachting geeft een goede en betrouwbare indicator voor de stemming op de beurs, maar

Net als de officiële maandelijkse bull-bear enquête werd ook de speelsere IEX Champions League een eenvoudige prooi voor het oppermachtige Getronics.

Getronics

12%

De olieprijs

Z

DE IEX INDEX De IEX-portefeuilles versus de AEX-index

���

IFRS Boekhoudregel

45

WELK BEDRIJF MOET NAAR DE BEURS? 1029 uitgebrachte stemmen DSB Groep Schiphol

13%

Rabobank

45%

20% Holland Casino

23%

voorspellende waarde – dat zou natuurlijk het mooiste zijn – ho maar. De iex-portefeuilles, een long-portefeuille met de Top-4 lezersfavorieten en een short-portefeuille met het minst favoriete viertal, doen het niet slechter dan de aex, dat is het goede nieuws, maar ook absoluut niet beter. Waar het door komt? Wellicht toch iets teveel kuddegeest bij beleggers, die te gemakkelijk achter het snoepje van de week aanrennen, of misschien is het in de laatste maanden ook juist wel bijzonder moeilijk geweest om de alsmaar stijgende index te verslaan. We gaan het volgen, aan de hand van de lange termijn-voorspellingen die we eind 2004 aan de lezers vroegen. Daar gaat het voorlopig goed mee: begin februari, als we dit schrijven staat de index op 365,46 – slechts een puntje boven de consensusvoorspelling van 366,79. Al moet die laatste stand op 31 december pas op het bord staan volgens de beleggers. Het favoriete aandeel van de iex-lezers is Getronics. Dat steeg tot nu toe bijna 6%. We houden u op de hoogte, zolang u iedere maand blijft stemmen.

Laat uw stem horen in het IEX Stemlokaal / Kijk op www.iex.nl

CV-BELEGGEN

M uiterij op d e Po lar Snow Sommige scheeps-cv’s halen nooit de haven, andere lukt het slechts in een kluwen van vechtende aandeelhouders en exploitanten. Neem de Polar Snow, een tragikomedie in vele akten... Door Peter van Kleef

G

elanceerd in de hoogtijdagen van de scheeps-cv markt, aan het einde van de vorige eeuw toen de participanten nog konden profiteren van de fiscale voordelen van scheeps-cv’s, lijkt de CV Polar Snow gewoon één van de vele cv’s die dit jaar en volgend jaar aflopen. Een pionnetje in het schaakspel van de hype. Maar veel scheepscv’s staan er iets minder florissant voor dan ooit in de brochure werd voorgespiegeld. Neem de Polar Snow, een vrachtvaarder van ruim 3.000 ton. De cv heeft nogal last van storm op zee. En erger nog, van muiterij. Participanten en de beherend vennoot vliegen elkaar in de haren na bedrijfseconomische verliezen. De Raad van Commissarissen is opgestapt en nooit vervangen. De belader, nota bene één van de prioriteitsaandeelhouders, is aan de kant gezet. De oorspronkelijke accountant is ingeruild. De notaris wordt beschuldigd van fraude, net als de werf trouwens. Claims over en weer dreigen. Frans Westra, kapitein-eigenaar annex beherend vennoot: “Er rolt een onophoudelijke stroom lijken uit de kast.” DE PARTICIPANT: “Het ging al fout bij de aftrap. De werving van participanten viel 150.000 gulden (68.000 euro) hoger uit dan beraamd. De werf had daarvoor wel een oplossing. Zij wilden de factuur van de bouw van het schip met dat bedrag opschroeven, zodat de participanten dat bedrag uiteindelijk zouden moeten op-

hoesten. Het ging daarbij om vier Polarschepen, vier afzonderlijke CV’s, maar bij de andere drie heeft de bank (NIB) al beslag op het schip gelegd. Vervolgens heeft de kapitein als beherend vennoot belader Amasus Chartering eruit geschopt. Nota bene samen met scheepswerf Peters één van de twee initiatiefnemers en prioriteitsaandeelhouders.” DE KAPITEIN: “Na drie maanden, ja. We leden forse bedrijfseconomische verliezen. Met de nieuwe belader maken we nu eindelijk wel winst. Amusus Chartering is ondertussen failliet. Wilden de partici-

om ons aan het contract te houden, ik heb bij justitie aangifte gedaan wegens fraude.” DE PARTICIPANT: “Dan is er nog de beloningskwestie. De kapitein heeft volgens het prospectus recht op een all-in management fee van 68.000 euro per jaar, maar meneer bedeelt zichzelf daar bovenop nog eens met een kapiteinssalaris. Dat wordt allemaal recht gepraat. Geen wonder trouwens, want de jaarrekening wordt goedgekeurd door AVM dat samenwerkt met accountantskantoor J. Westra-de Jong, dat weer gerund wordt door de moeder van de kapitein, terwijl vader Westra de administratie van de cv Polar Snow voert. Dat accountantskantoor is gespecialiseerd in de boekhouding van boerderijen. Dat zijn geen schepen. Wat wil je? Met zoveel ons-kent-ons kan van alles aan kosten worden opgevoerd. Ondertussen worden er grote fiscale verliezen geleden, in 2002 werd een verlies van ruim een half miljoen euro geleden.”

“Het accountantskantoor wordt gerund door de moeder van de kapitein” panten soms dat wij meegezogen werden? Bovendien hebben Amasus en Peters de cv’s alleen maar opgezet om ze van meet af aan leeg te roven. Zij hebben exorbitante bedragen in rekening gebracht voor de aanwerving en emissiekosten. De commissie voor aanwerf van participanten werd zomaar van 2,5% naar 8% verhoogd. Daarbij vervulde accountant Foederer Groep de rol van doofpot. Die hebben we dus aan de kant gezet. Zij hebben een rechtzaak lopen

DE KAPITEIN: “Ik snap dat gezeur over mijn beloning niet. Ik heb recht op een managementbeloning voor het managen van het schip. Daarnaast ben ik kapitein en krijg ik een kapiteinssalaris. Logisch toch? Anders moet ik een kapitein inhuren en moet de cv die betalen. Bovendien heb ik nog geen cent

management fee gekregen, puur omdat we pas sinds kort rendabel varen. Ja, bij verkoop van het schip, dan claim ik de achterstallige beloning waar ik volgens het prospectus recht op heb. Mag dat, na vijf jaar hard werken? En wat die verliezen betreft, dat zijn fiscale verliezen. En die lijd je bewust, vanwege de fiscale aftrekposten en de stakingsvrijstelling bij afloop van de cv. Bij de drie andere schepen werden ook bedrijfseconomische verliezen geleden, maar wij draaien nu met bedrijfseconomische winst.” DE PARTICIPANT: “Daar heb je het al. Straks als de cv afloopt (2005 of 2006) en het schip verkocht wordt, is het eerste miljoen al weg door claims van de kapitein-eigenaar en de scheepswerf. Een miljoen, op 220 participaties. Dat is dus bijna 5.000 euro per participatie die je bij de eindafreking misloopt. Op jaarvergaderingen heb ik dat keer op keer aan de orde gesteld, maar je krijgt gewoon geen antwoord. Overigens geldt dat niet alleen voor mij, de raad van commissarissen is in 2003 ook opgestapt omdat met de kapitein niet te communiceren valt. En er is nooit een nieuwe rvc aangesteld.” DE KAPITEIN: “Die eindafrekening valt helemaal niet zo slecht uit. Zeker niet in vergelijking met de drie andere Polar-cv’s. Die zijn voledig leeggeroofd door Amasus, Peters en Foederer. De werf heeft, samen met notaris Steenhuis, subsidie gekregen voor het exporteren van schepen naar de Aaland Archipel, maar die export heeft alleen op papier plaatsgevonden. Man, er wordt wat gerotzooid daar. Vandaar dat ik mijn schip daar heb weggehaald om te redden wat er te redden valt. En de rvc, tja, die wilden geen winst maken. Zij hadden belang bij het ploffen van de cv, terwijl ik het vege lijf daarvan wilde redden. Zij waren de stromannen van de prioriteitsaandeelhouders. Ik zit er met mijn geld in, zij niet.” DE FOEDERER GROEP: “Natuurlijk mag u iets vragen. Oh… ik hoor al uit welke bron die vraag komt. Daar werk ik niet aan mee. Dag. Tuut-tuut-tuut.” DE MOEDER-ACCOUNTANT: “Die participanten moeten niet zo doorgaan. Anders

“Meneer Westra denkt dat hij de Onassis van Terschelling is” gebeurt er wat. Als de cv écht zo leeggeroofd zou worden als zij beweren, dan bestond hij allang niet meer. Mijn zoon heeft er voor 500.000 gulden geld inzitten. Denk je dat hij er dan met de pet naar gooit? En die kleine meneren, met participaties van 25.000 gulden die blazen zo hoog van de toren? Er is wat af gerommeld. Peters, Steenhuis, die hebben van alles laten doen uit naam van de cv, terwijl ze daarvoor geen enkele bevoegdheid hadden. Alleen de beherend-vennoot was daartoe bevoegd. Ze presteerden het zelfs overschrijvingen in het kadaster door te voeren zonder zijn weten. Denk aan die subsidie die de werf uit de zak van ez geklopt heeft, met dank aan de notaris.” DE NOTARIS: “Het is niet onze stijl om met modder te gooien. Bovendien kúnnen we er ook niet op reageren omdat het om vertrouwelijke informatie gaat. DE PARTICIPANT: “De bemanningskosten worden zomaar met 25% opgevoerd, terwijl die bij andere cv’s helemaal niet stijgen. Alles kan maar, alles wordt rechtgebreid. Ze presteren het zelfs om de participanten de fiscale cijfers toe te sturen voordat de goedkeurende verklaring van de accountant onder de jaarrekening staat. Belachelijk dat de Belastingdienst dat jaar in, jaar uit toestaat. Zo loop je als participant

de kans dat er een keer een forse herziening komt. Feitelijk is het jaarverslag al drie jaar niet goedgekeurd. Bij de jaarvergadering gaat dat per stemming, maar dan worden snel even de handen geteld. Acht voor, drie tegen? Prima, goedgekeurd, maar er wordt niet gekeken hoeveel participaties de stemmers vertegenwoordigen. Ze drukken alles maar door, omdat ze weten dat het voor participanten die er voor 25.000 gulden inzitten toch geen zin heeft te procederen. ” DE RVC: “We hebben het aantal volmachten nagevraagd van een van de tegenstemmers. Dat bleken er 25 te zijn. Wij verontschuldigen ons voor dit misverstand. Dat brengt de stemming over de jaarrekening in een ander daglicht.” * DE PARTICIPANT: “Meneer Westra denkt dat hij de Onassis vanTerschelling is. Zo loopt hij ook rond daar, op dat eiland.” DE KAPITEIN: “Als ík niet ingegrepen had, was de Polar Snow nu in handen van de nib geweest. Dus wat zeuren ze nou?” DE PARTICIPANT: “Tja, daarin zit natuurlijk een kern van waarheid. Maar Westra heeft ook het geluk gehad dat hij toevallig een goed beladingscontract heeft kunnen afsluiten. Daardoor is in ieder geval het bedrijfseconomisch verlies afgewend. Maar dat poetst niet weg dat het prospectus links en rechts met voeten getreden wordt.” * Citaat uit een e-mail van F. Jaarsma, destijds voorzitter van de RvC

SMALLCAPS

Op=op

VERDWENEN SMALLCAPS 2004 1 2 3 4 5 6

FONDS

Copaco Delft Instruments Naeff Nedcon New Skies Satellites Scala

Failliet, overgenomen of gefuseerd. De ene na de andere onderneming verlaat de beurs. Vooral de lijst met smallcaps smelt met het jaar. We zetten de kanshebbers voor 2005 op een rij.

V

Door Frank Masselink / foto getty images

oor wie het nog niet ziet: Het aantal beursnoteringen krimpt. In de afgelopen tien jaar hebben maar liefst 95 fondsen hun beursnotering verloren. We herhalen het nog maar even: 95!

de minst verhandelbare aandelen.

Openheid van zaken

Vorig jaar legden maar liefst negen fondsen het loodje. Modemerk Gucci zwaaide de aex vaarwel. klm en Vendex kbb verlieten hand in hand de amx. En vooral de lijst met overige binnenlandse fondsen (de smallcap) kreeg het zwaar te verduren. Deze had met zes beursexits de grootste aderlating. Alleen de beursintroducties van Spyker en lb Icon vulden de lege plaatsen op.

In 2003 klaagde Frans Faas, de enige particuliere grootaandeelhouder, over de beperkte aandelenhandel in Naeff. Hij eiste vernietiging van de jaarrekening 2002 én beschuldigde het bestuur van ‘incestueuze’ belangenverstrengeling omdat de Raad van Commissarissen van Naeff bestond uit vader, moeder en zoon Kern. Mede door de druk van aandeelhouders besloot de familie Kern het Lochemse kunststoffenbedrijf van de beurs te halen. De vraag om openheid van zaken werd toch iets te groot voor deze gesloten organisatie.

Naeff – de kunststoffenproducent uit het Gelderse plaatsje Lochem – was de eerste smallcap die vorig jaar de handdoek in de ring gooide. Er zijn maar weinig aandeelhouders die een traan laten om dit vertrek. Van de 40.000 uitstaande aandelen was 98% stevig in handen van de Duitse familie Kern. De overige 800 aandelen waren beschikbaar voor de vrije handel, voor zover die überhaupt plaats had. Misschien verdient Naeff een plaatsje in het Guinness Book of Euronext als de onderneming met

Na Naeff is een hele rits smallcaps overgenomen. Delft Instruments, vervaardiger van hoogwaardige medische apparatuur, werd op 1 juni gedenoteerd (uit de handel genomen) tegen een koers van 17,10. Delft Instruments werd overgenomen door Alpinvest. Ook Scala Business Solutions (it-oplossingen) werd ingelijfd door het Amerikaanse softwarebedrijf Epicor. Satellietcommunicatiebedrijf New Skies Satellites (onder andere doorgifte televisie-, telefoon- en internetsignalen), werd opge-

DE REDEN

overname overname van de beurs gehaald overname overname overname

kocht door de Blackstone Group. Nedcon (industriële opslagsystemen) viel ten prooi aan de investeringsmaatschappij VoestAlpine en de laatste overname van 2004 was die van Copaco. Dit ict-bedrijf werd op 10 december jongstleden door Molenwyck Investment geschaakt. Elk jaar slinkt het aantal smallcaps als ware het onderhevig aan het broeikaseffect. Effectenbank Stroeve deed onderzoek naar de oorzaken. Stroeve enquêteerde vorig jaar alle ondernemingen aan de Amsterdamse beurs: largecaps, midcaps en smallcaps. Een onderzoek met als inzet: “de zin en de onzin van het beursgenoteerd zijn”. In het kader van dit onderzoek werd er een scoretabel overlegd met daarin de voordelen en nadelen van een beursnotering. Vooral smallcaps kennen meer gewicht toe aan de nadelen dan aan de voordelen, zegt David van der Zande, directeur Research van Stroeve. “Er zijn meer regels gekomen over het voeren van een juist corporate governance. Dat betekent meer duidelijkheid in jaarverslagen. Meer openheid naar beleggers. Een actiever persbeleid naar aandeelhouders en analisten. Veel smallcaps zien zich hierdoor gesteld voor hoge kosten om hun beursnotering in stand te houden. De voordelen, zoals het aantrekken van vreemd vermogen, naamsbekendheid en de beurskoers als prestatiemaatstaf voor de onderneming, wegen daar niet tegenop. Daarbij gaan de geldstromen van beleggers vaker naar alternatieve fondsen als hedge funds, private equity, grondstoffen en participatiemaatschap-

“Tientallen zijn er verdwenen. En hoeveel komen er bij? Vorig jaar hadden we maar twee beursintroducties”

SMALLCAPS

“Van SNT, Petroplus, PinkRoccade en Kühne + Heitz is het vrijwel zeker dat die het einde van het jaar niet meer meemaken” pijen. Er is dus minder geld beschikbaar voor aandelen.”

Goede fles wijn

Van der Zande bevestigt een grote uittocht: “Vooral de laatste vier jaar. Tientallen zijn er verdwenen. En hoeveel komen er bij? Vorig jaar hadden we maar twee beursintroducties. Die van lb Icon en Spyker. Er vertrekken er meer dan erbij komen. Ik durf er een goede fles wijn op te zetten dat deze trend nog niet is gekeerd.” Stroeve maakte als enige zakenbank in mei 2004 een shortlist van mogelijke beursexits onder de smallcaps. Dat waren Nedschroef, Athlon, Mc Gregor Fashion Group, Smit Internationale, Wegener, New Skies Satel-

lites en Pink Roccade. Met deze shortlist werd een rendement behaald van 24% (aex –4%). Ook voor 2005 handhaaft Stroeve haar shortlist hoewel Smit en Wegener van het lijstje kunnen, zegt Van der Zande: “Smit heeft een vrij goed jaar achter de rug en Wegener heeft verbeterde, strategische vooruitzichten na haar fusieplannen met pcm.”

O

ok in 2005 wacht de beleggers weer een flink aantal denoteringen. Van snt, Petroplus, PinkRoccade en Kühne + Heitz is het vrijwel zeker dat die het einde van het jaar niet meer meemaken. Deze ondernemingen zijn al verwikkeld in fusies en overnames die de fondsen van de beurs moeten halen. dpa, Athlon,

KANSHEBBERS VOOR 2005 FONDS

BIJZONDERHEDEN

SNT

KPN neemt SNT over en heeft inmiddels 93,7% van de aandelen in haar bezit. “Er liggen nog een paar aandeelhouders dwars,” aldus voorlichter Bulthuis van SNT. KPN wil de resterende 6,3% overige aandelen via een juridische fusie bemachtigen.

2

Stern

Vorig jaar onderzocht CEO Henk van der Kwast mogelijkheden om Stern van de beurs te halen in samenspraak met grootaandeelhouder NPM Capital. NPM spreekt deze berichten tegen, maar de mogelijkheid blijft aanwezig.

3

Petroplus

Investeringsmaatschappij Carlyle werkt op dit moment aan een overname van dit petrochemieconcern.

4

PinkRoccade

Wordt Getronics

5

DPA

DPA lijkt een geschikte kandidaat aangezien er een consolidatieslag in de uitzendbrache gaande is en investeringsmaatschappij Orange haar belang in DPA heeft verdubbeld. Patrick Schrama, marketingmanager van DPA: “Of we overgenomen worden. Gezien de consolidatie in onze sector zullen sommige partijen trouwen. Zeg nooit nooit”

6

Athlon

Stroeve: “Door zijn aantrekkelijke marktposities en sterke solvabiliteit een aantrekkelijke partner voor een buitenlandse marktpartij of een investeerder.”

7

McGregor

Stroeve: “Kleinere speler in een verdringingsmarkt en zijn lage waardering maakt het bedrijf tot een overnamekandidaat.”

8

Nedschroef

Stroeve: “Goedkoop en heeft zelf zijn beursnotering al ter discussie gesteld.”

9

Kühne+Heitz

Overname is praktisch rond.

AND

CEO Maarten Oldenhoff heeft de beursnotering ter discussie gesteld.

1

10

McGregor, Nedschroef en Stern zijn van de smallcaps aardige kanshebbers.

Billen knijpen

Kunnen we nog nieuwe beursintroducties verwachten dit jaar? De enige beursintroducties waarover de markt spreekt zijn die van Tom Tom, onder meer gespecialiseerd in autonavigatiesystemen, en Energiebedrijf.com. Maar daar blijft het dan ook bij. De tijd lijkt niet rijp voor nieuwkomers. Toch zegt Spyker blij te zijn met de beursgang, aldus ceo Victor Muller in een eerder uitgebrachte persverklaring: “Vooral buitenlandse klanten hechten waarde aan een beursnotering. Als er aanbetalingen worden gedaan, dan helpt het dat we beursgenoteerd zijn. We genieten meer vertrouwen van onze klanten. We zien het aantal orders ook toenemen.” Maar Mullers moed is tot nu toe niet beloond door beleggers; zeg maar voorzichtig afgestraft. De ceo moest vorig jaar toch wel even met de billen knijpen toen beleggers het aandeel Spyker trakteerden op een bijna halvering van de koers binnen anderhalve maand na introductie. Stond de introductiekoers eind mei bepaald op 15 euro, op 22 juli 2004 noteerde het aandeel 8,60 euro. Nu laveert het aandeel al een tijdje rond de 10 euro. Ook het aandeel van nieuweling lb Icon dobbert een flink stuk lager dan de emissiekoers in oktober. Spyker en LB Icon presteren dus matig, maar in het algemeen doen de smallcaps het prima. Ironisch genoeg wordt het daardoor steeds duurder ze van de beurs te halen. klik hier... Welke smallcaps vindt u koopwaardig? Speel mee in de Small- en Midcapcompetitie op www.snsbeurscompetitie.nl

Zoekt u winst-, koers- en kerncijfers? Ga naar magazine.iex.nl/analyse

COLUMN door Jacques Potuijt

Smaken of kraken Chipfondsen kopen? Miljardenmarkten lonken, maar laat u niet van de wijs brengen door 250 chip-IPO’s in 2004. Winnaars en verliezers vindt u op de hoek. Jacques Potuijt was analist, fondsmanager en fusiespecialist bij abn Amro enhoofd Particulier Vermogensbeheer en hoofd Beleggingsresearch bij DeutscheMorgan Grenfell in Amsterdam. Begin 1996 richtte hij de Provest Group op. Potuijt schrijft regelmatig fundamentele analyses op iex.nl. Hij belegt privé uitsluitend in beleggingsfondsen.

W

el of geen chips in de portefeuille? Nu of nog even wachten? Chips of liever de machines die ze maken? Deze vragen vormen voor bijna elke actieve belegger een terugkerend dilemma. Goede raad is duur, letterlijk. Gartner, idc, Furture Horizon en nog een dozijn andere researchinstituten helpen u graag. Ze schrijven rapporten à raison van zo’n 2.000 dollar per stuk. Behalve een dilemma vormt de chipindustrie voor de doorsnee belegger ook nog een paradox. Hoe meer hij denkt te weten van die ondoorzichtige markt en nog minder toegankelijke technologie, des te onzekerder wordt hij over de keuze welk aandeel in portefeuille op te nemen. De hele sector dan maar links laten liggen? Dat is te gemakkelijk. Wie vlucht kan gouden kansen missen. You ain’t seen nothing yet! Eén ding is zeker: chips zijn de brandstof waarop de motor van de digitale revolutie loopt. Wie beseft dat alle bits en bytes in de informatiemaatschappij via chips worden aangestuurd, weet dat de wereldwijde omzet van de halfgeleiderindustrie nog maar bescheiden

is – zeker in vergelijking met sectoren zoals energie, retail of telecommunicatie. Om met een voormalige Amerikaanse president te spreken: “You ain’t seen nothing yet!” Geruchten dat de chipindustrie al over de top is, zijn op z’n minst voorbarig. In 2004 werd wereldwijd voor 218 miljard dollar aan chips geproduceerd en verkocht, minder dan een tiende van wat jaarlijks omgaat in de olie-industrie. De halfgeleiderindustrie staat nog in de kinderschoenen en de spectaculaire groei van de afgelopen twintig jaar is vermoedelijk maar het topje van de ijsberg.

Hoezo overcapaciteit?

Chips vinden hun weg in steeds grotere aantallen in steeds meer toepassingen. Digitale radio, televisie en telefonie komen nu echt van de grond, ieder huis krijgt langzamerhand zijn draadloze netwerk waaraan computer, televisie en geluidsapparatuur zijn gekoppeld. Daarnaast veranderen ook auto’s zo langzamerhand in rijdende computers en worden producten steeds vaker geprijsd met behulp van rfid tags. Al met al lijkt het mij prematuur om nu al te spreken van een chronische overcapaciteit. Wie zegt of in 2006 nog aan de vraag kan worden voldaan? Toch zijn deskundigen niet optimistisch over de directe vooruitzichten van de sector. Voor 2005 lopen de meningen, zoals ge-

woonlijk, uiteen. Gemiddeld wordt verwacht dat de vraag naar chips terugloopt. • Gartner houdt rekening met een marktkrimp met 15%. • Slechts een enkeling, zoals vlsi Research, ziet de markt dit jaar nog groeien. • De andere researchers zitten hier tussen in. Al die voorspellingen moeten met een flinke korrel zout worden genomen. Een jaar geleden waren de marktvorsers sceptisch over de groeimogelijkheden voor 2004, maar achteraf gezien is die met niet minder dan 27%... Voor de langere termijn zijn de meningen minder verdeeld. Bijna alle partijen houden rekening met een hervatting van

Vliegen Mapper

Een Nederlands bedrijfje waarvan de beursgang waarschijnlijk niet lang meer op zich laat wachten is Mapper Lithography uit Delft. Twintig wetenschappers en technici onder leiding van professor Pieter Kruit werken binnen deze onderneming aan de ontwikkeling van een nieuwe technologie die de beperkingen van de bestaande lithografietechniek terugdringt tot onder de 50-nanometer grens. Het prototype van een productiemachine moet in de loop van dit jaar beschikbaar komen. De nieuwe techniek van Mapper verwerft internationaal groeiende erkenning, onder andere van tsmc uit Taiwan, ‘s werelds grootste contractproducent van chips.

ASMI en Besi feessie

Beter gepositioneerd voor de toekomst dan asml zijn asmi en Besi. Zij bespelen marktsectoren waar de introductie van nieuwe technologie geen levensbedreigend gevaar oplevert. Deze fondsen zijn momenteel door een te grote dosis scepsis onder beleggers te laag gewaardeerd en maken daarom kans op een fikse opwaardering in de volgende boom-periode. Wie het dicht bij huis zoekt, hoeft niet naar de beurzen van Korea, Singapore of Taiwan, maar vindt in asml en Besi geschikte beleggingsobjecten om te participeren in de nog steeds sterk groeiende chipindustrie.

de groei in 2006, die aanhoudt tot diep in 2008. Wie dit scenario hanteert en beseft dat de waardering van chipfondsen momenteel bescheiden is, heeft weinig reden om nu hals over kop uit de chipfondsen weg te vluchten. De Philadelphia Semiconductor Index (sox), waarin achttien toonaangevende chipfondsen zijn opgenomen, staat nu zo rond de 400. Op de absolute top in maart 2000 was dat 1350. Dit niveau keert niet snel terug, maar substantieel herstelpotentieel is duidelijk aanwezig.

Geen chips: machines

Het complexe karakter van de halfgeleidertechnologie stoot veel beleggers af. Zelfs voor de ingewijden is niet vast te stellen welke nieuwe technologieën levensvatbaar zijn, of ze economisch kunnen worden geexploiteerd en zo ja, of het zittend management dat kan realiseren. Gezond verstand, gevoel voor verhoudingen en het besef dat diversificatie een probaat middel is tegen onzekerheid zijn goede uitgangspunten om de uitdaging aan te gaan. In het dilemma chips of machines ben ik geneigd te kiezen voor de laatste en hoe basaler ze zich in het productietechnologie ophouden,

AFGEZAKTE SOX des te beter. Dit heeft te maken met de reductie van de kennisparadox. Specifieke chiptoepassingen zijn oneindig uitgebreid, maar het is zaak de grote lijn in het oog te houden. Of de productie van rfid-tags sterk winstgevend is of niet, feit is dat aan de productie van deze chips dezelfde technologie ten grondslag ligt: het aanbrengen (deposition) van isolerende en geleidende lagen op de siliciumdragers.

Disruptie-eruptie

Aan de front end van de technologie kan zonder overschakeling naar disruptieve technologie nog steeds worden voldaan aan de Wet van Moore: de chiptransistordichtheid verdubbelt iedere achttien maanden. Hetzelfde geldt voor de back end van het productieproces, de verpakking, ofwel het aanbrengen van de contactlijn met het buitensysteem. Tussen die beide einden

asm welletjes

asml probeert met behulp van Extreme Ultra Violet de bestaande lithografietechniek op te rekken, die onvermijdelijk haar einde nadert. Het bedrijf lijkt daarom op een existentieel punt in zijn ontwikkeling gekomen. Het gevaar schuilt niet zo zeer in de komst van een kleine concurrent als Mapper (zie kader). Nee, een grotere bedreiging is een superieure technologie die asml’s miljardeninvesteringen in bestaande technologie in korte tijd economische irrelevant kan maken. De totale terugtrekking van Philips uit asml en de verrassende mededeling bij de bekendmaking van de vierde kwartaalcijfers dat het concern uit Veldhoven zich nu ook richt op de ontwikkeling van lcd-productie/apparatuur is in dit verband veelzeggend.

1400

De Sox halfgeleiderindex 1994-2005

1200 1000 800 600 400 200 0

1995 1995 1996 1997 1998 1998 1999 2000 2001 2002 2002 2003 2004 2005

zitten de zwakke schakels, vooral waar het ragfijne circuit op de chip wordt geprojecteerd in een lithografisch proces. Hier moet een nieuwe techniek voor komen, wat problematisch wordt voor de gevestigde producenten. Bij de selectie van de juiste fondsen in de productieapparatuur

“De spectaculaire groei van de afgelopen twintig jaar is maar het topje van de ijsberg” is de kans op disruptieve technologie daarom een belangrijk criterium. VLSI Research onderscheidt in deze markt negentien segmenten, waar dit jaar wereldwijd zo’n 32 miljard dollar omgaat. De omzet varieert van krap 123 miljoen dollar in specifieke chip-testsystemen tot ruim 4 miljard dollar in deposition. Honderden spelers zijn actief en consolidatie is nog ver verwijderd. Jaarlijks zijn er even zovele startups, waarvan een groot deel de weg naar de beurs vindt. In het afgelopen jaar waren er niet minder dan 250 beursgangen (IPO’s). Keuze genoeg, kortom, maar of het er makkelijker op wordt? klik hier... Wie wint de Gouden Tak? Binnenkort looft Marcel Tak prijzen uit aan de beste financiële producten. Meer op magazine.iex.nl/10 van tak

B I OTEC H door Marcel Wijma

Verliezen mag

bedrijf verlies lijdt door hoge investeringen is de onderneming aangewezen op geld dat is aangetrokken van beleggers of investeerders. Het is dan belangrijk zo zuinig mogelijk te doen met dat geld. Daarom is het belangrijk om bijvoorbeeld naar de zogenoemde cash burn rate te kijken, de mate waarin een onderneming haar kasgeld opsoupeert om de investeringen in onder meer r&d te financieren.

Veel gedoe rond onze biotech-bastions de laatste tijd. Probleem is alleen dat zowel journalisten als analisten die bedrijven niet begrijpen. Marcel Wijma (1971) is farmacie- en biotechcolumnist. Hij begon z’n carrière als financieel analist bij IRIS en werkte later voor Petercam Nederland en Bank Oyens & van Eeghen. Momenteel is Wijma onafhankelijk adviseur in de biotechnologie en zit in de advisory board bij De Mello Life Science Group.

N

eerlands Grote Biotechhoop Crucell werd onlangs zwaar op de korrel genomen als gevolg van de verkoop van opties door personeelsleden in de zogenoemde gesloten periode. Hoewel het concern van te voren de verkoop had aangemeld bij de afm, was het naïef om te verwachten dat de financiële pers hier niet als lemmingen op af zou komen. Dat mag, maar het is wel zorgwekkend om te zien welke argumenten journalisten gebruiken om hun punt te maken. Velen blijken niet gehinderd te worden door enige vorm van kennis over de sector. Het argument dat medewerkers van Crucell hun opties hebben verkocht met voorkennis wordt bijvoorbeeld gestaafd met de bewering dat de cijfers van het concern slecht waren omdat er opnieuw sprake was van een verlies. Als je wat dieper in deze sector duikt, dan is de conclusie verliesgevend-dusslecht wel heel kort

80

door de bocht. Biotechbedrijven ontwikkelen nieuwe medicijnen en nieuwe technologieën. Het duurt vaak jaren voordat er daadwerkelijk een product op markt is en in al die jaren wordt er meestal geen stuiver winst gemaakt. Dat is een vrij normale zaak.

Kant noch wal

Dit gebrek aan kennis zien we schandelijk genoeg ook bij analisten. Analisten bedienen zich bij de waardering van biotech-bedrijven van technieken die kant noch wal raken. Gangbare methoden om kasstromen te verdisconteren worden ook klakkeloos van stal gehaald bij de waardering van biotech-bedrijven, terwijl daar bij een verliesmakend bedrijf met onzekere toekomstige inkomsten nooit een reëel getal uit kan komen rollen. De cost gaet voor de baet uit, zeiden de Hollanders vroeger al. Kijken naar de bottom line is dan ook niet de manier om biotech-bedrijven te beoordelen. In de periode dat een

BINNEN MET AMGEN Koers Amgen ($) 1984-2004

60 50 40 30 20 10 1984

1986

1988

1990

1992

1994

1996

Maar áls het break-even punt dan is bereikt, kan het ook heel snel omslaan. Omdat een medicijn vaak honderden miljoenen aan omzet kan maken is zelfs een klein royaltypercentage al goed voor een inkomstenstroom van miljoenen. Wie bij de beursintroductie in 1984 voor 10.000 dollar aandelen Amgen had gekocht, was nu miljonair geweest met een belegd vermogen van 6,3 miljoen dollar. Amgen is inmiddels naar beurswaarde gemeten het op vijf na grootste concern in de farma-industrie en laat hiermee gerenommeerde namen achter zich als Merck en AstraZeneca. Maar ook Amgen maakte in het begin ongekende verliezen. Kortom, het getuigt van ondeskundigheid en kortzichtigheid om alleen naar de resultaten van een biotechbedrijf te kijken. Het is inherent aan de aard van de sector dat er eerst veel verlies wordt geleden. Een belegging in dit soort aandelen is dan ook risicovol. Maar de beloning als het goed gaat is vorstelijk.

Groei en werkgelegenheid

70

0

Vorstelijke beloning

1998

2000

2002

2004

We zouden wat zuiniger moeten zijn op onze biotechsector. Er gebeurt veel in de ontwikkeling van nieuwe technologieën, die niet alleen voor hoogwaardige werkgelegenheid zorgen, maar ook een enorm groeipotentieel hebben. Deze sector is hiermee een belangrijke kraamkamer voor de Nederlandse economie.

Maandelijkse Voor feiten, cijfers analyses en rankings van Marcel kijkt Wijma: u op magazine.iex.nl/beleggingsfondsen magazine.iex.nl/medicalnieuwsbrief

T E C H N I S C H E A N A LY S E door Gökhan Erem en Geert Jan Nikken

Don’t TA this at home

Appeltje, eitje: met de hele kudde naar dezelfde grafieken, indicatoren, steunen en weerstanden turen. Dat kan niet missen. Of wel? Voor iex Magazine herenigen wij ons, om u de nare karaktertrekjes van technische analyse te vertellen.

Gökhan Erem en Geert Jan Nikken zijn dé technisch analisten van iex. Het duo werkte samen bij Generale Bank en Fortis Bank, maar bleek niet onafscheidelijk: Erem werkt sinds 2004 voor Rabo Securities, Nikken bleef bij Fortis. Op iex houden zij echter hun bijnaam ‘TA twins’ in ere.

E

én van de vooroordelen over technische analyse (ta) is self-fulfilling prophecy. Kort gezegd, ta creëert het eigen gelijk. Zodra de koers een top uitbreekt, roept iedereen dat de weerstand is gebroken. Ja hoor, omdat veel beleggers in de afgelopen jaren tot ta zijn bekeerd en zelfs Tante Betje uit Boerenkoolstronkeradeel de grafiek real time op haar schermen heeft, stijgt het aandeel. Omgekeerd geldt hetzelfde. Louter en alleen door de verkoopaanbevelingen van technische analisten zet een aandeel de al ingezette daling voort. Ondanks dat wij niet ontkennen dat de populariteit van ta een ware vlucht heeft genomen – met dank aan internet en de vele betaalbare TA-softwarepakketten - bent u het met ons eens dat de hierboven geschetste situatie op fictie berust. Toch? De toegenomen populariteit van technische analyse kan door een aantal factoren worden verklaard. Allereerst is dat de

koersdaling van 2000 tot 2003. Op basis van elke fundamentele maatstaf waren de aandelen in die jaren aantrekkelijk geprijsd. Toch bleef de beurs maar verder wegzakken. Beleggers gingen daarom op zoek naar iets anders.

TA voor iedereen

Een tweede factor die onlosmakelijk aan een bredere acceptatie van ta bijdroeg, is, zoals gezegd, de opkomst van de computer, internet en de ta-software. Hierdoor werd het mogelijk om in korte tijd grote hoeveelheden data te verwerken en te bewerken. Tot slot is er een heel scala aan cursussen en boeken verschenen met als doel beleggers de grondbeginselen van ta bij te brengen. Deze ontwikkeling rechtvaardigt de vraag of ta nog steeds werkt. Zo stelt J. D. Schwager in Schwager on Futures zichzelf de volgende vragen: zelfs als ta in het verleden effectief was, is het dan nog niet dusdanig tot in detail beschreven, dat de methodiek aan effectiviteit verliest? Sterker nog, hoe kan het trekken van lijntjes nou bestaansrecht hebben?

Het tijdig onderkennen van een verkeerde belegging is essentieel voor uw succes

De kritieke technische niveaus – weerstanden en steunen – zijn zelden een geheim. Zetten daghandelaren niet even de koers over zo’n grens heen om de stoplosses van particulieren uit te nemen? Schwagers antwoord op deze vragen is dat zelfs een belegger die twee maal van de drie keer fout zit, toch succesvol kan zijn. Dit heeft te maken met een discipline die bij het beleggen vaak onderbelicht wordt: money management.

Heilige graal

Tot slot bestaat er een verschil tussen een goed uitgevoerde analyse én gelijk krijgen. De uitvoering kan nog zo perfect zijn, de aandelenbeurs kan natuurlijk altijd een compleet andere richting kiezen. Nee, ta is verre van volmaakt en is zeker geen heilige graal. In onze visie is ta dan ook geen vakgebied, maar een techniek. J. Murphy stelt: “It should be clear that the skill and subjectivity implied in the Technical Analysis approach place chart analysis in the realm of an art that cannot be mimicked by merely following a set of textbook rules. In any case, chart analysis remains a highly individualistic approach, with success or failure critically dependent on the trader’s skill and experience.” Met deze quote in het achterhoofd keer ik nog even terug naar het vraagstuk van de self-fulfilling pro-

phecy. Zoals Murphy duidelijk aangeeft, bestaat er niet zoiets als dé ta van een aandeel. Er zijn evenveel analyses als analisten. Net als bij onze fundamentele collega’s kan de een een koopaanbeveling geven, terwijl de ander tegelijkertijd het aandeel in de opruiming doet.

Schuld

Een groot deel van dit verschil kan verklaard worden door het verschil in tijdshorizon en risicoprofiel. Een andere verklaring is… de kennis en ervaring van de analist. Wanneer u in een situatie terecht komt dat de markt een andere kant op gaat dan u dacht, denkt u dan eens aan de volgende woorden van ene C. Dow: “Pride of opinion has been responsible for the downfall of more men on Wall Street than any other factor.”

In een zijwaartse markt heeft het geen zin om het voortschrijdend gemiddelde als koersindicator te hanteren. Het tijdig onderkennen van een verkeerde belegging is essentieel voor uw succes, of uw oorspronkelijke koop- dan wel verkoopbeslissing nu wel of niet was ingegeven door ta. Het uitzitten van een

verliesgevende transactie is niet de schuld van ons, onze collega’s of uw sodtwareleverancier, maar van uzelf. “Pride of opinion means stubbornness and the inability to admit a mistake”.

Kassa! De Indicator Default Club

Een manier om van de populariteit van TA te profiteren, is het bestaan van de Indicator Default Club. C.M Brown beschrijft dit fenomeen in zijn Technical Analysis for the Trading Professional. Dat Piet Particulier tegenwoordig de meest geavanceerde TA-software gebruikt, betekent dat hij ook oneindig veel indicatoren paraat heeft. Dit brengt twee problemen met zich mee: • Allereerst is niet iedere Piet zich bewust van de fasetheorie. Deze stelt dat een indicator zich slechts leent voor gebruik in een specifieke marktfase. Denk hierbij aan het voortschrijdende gemiddelde als cross over op de aandelenkoers in een zijwaartse beweging. Of aan het gebruik van een Relatieve Sterkte Indicator (RSI) in een sterk stijgende markt. De softwareprogramma’s beschikken over deze indicatoren, maar ze zwijgen op de vraag wanneer welke moet worden gebruikt. • Ten tweede is daar de tijdsinstelling van een indicator. De softwarefabrikant vult een standaardwaarde in: de Default. Bestudering van verschillende softwarepakketten heeft ons geleerd dat deze default-waarden in bijna alle pakketten hetzelfde zijn. Uhm, bestaat er zoiets als de juiste instelling? Ach, uit ervaring weten wij dat Piet dan al de OK-knop heeft aangeklikt. Zo werken vele Pieten met dezelfde indicatorinstellingen: de Indicator Default Club. U hoeft maar naar de instellingen van uw eigen software te kijken om te achterhalen hoe de club denkt, werkt én belegt. Vanaf nu is dit uw voorsprong.

magazine

D O S S I E R Vermogensbeheer 28 32 38 40 45 50 54 56

Survivalgids voor klanten “Houdt hij van een gokje (met uw geld)?” De chicste huizen Pak uw koffers! Nee, niet die, uw koffers met geld Zelf beleggen of laten beleggen? Doe de IEX Sneltest… Mystery guest Praktische gids – Alle vermogensbeheerders op ’n rij Praktijkjongens aan het woord Zoveel beheerders, zoveel visies… Verwar vermogensbeheer niet met private banking (dat doen de vermogensbeheerders zelf wel…) Vermogenspitch

DOSSIER

Sur vival of the richest Door Marco Schram / foto getty images / Illustraties Nico den Dulk

Rustig achterover zitten, terwijl uw vermogensbeheerder de sterren van de hemel belegt? Vergeet het maar. Hoe net de ontvangskamer ook, de kans dat iemand er achter de schermen een rommeltje van maakt is altijd aanwezig. Of dat nu met techfondsen, teakhout of tulpenbollen gebeurt. Waar moet je op letten als je in zee gaat met een vermogensbeheerder? Een survivalgids voor iedereen die aan zijn geld is gehecht.

D

e papieren zijn getekend, u heeft de nieuwe hoeder van uw kapitaal een stevige hand gegeven, geniet nog wat na van de exclusieve behandeling en stapt tevreden in de Volvo. Uw pensioen zit gebeiteld. Een jaar later bent u penningmeester

van de Vereniging Vermogensverlies en besteedt u ieder vrij uur aan de diverse procedures die u hebt lopen om nog iets van uw geld terug te zien. Niet realistisch? Dat dachten er meer.

B e nt u m a at werk waard?

Verzekerd tegen oplichters en incompetente beleggers bent u nooit, maar goed geïnformeerd beginnen kan wonderen doen. Dat begint al bij de voorselectie van mogelijke beheerders. U kunt vast bij uw eigen bank terecht, maar ook bij gespecialiseerde commissionairs en vermogensbeheerders. Het aanbod van deze partijen is grofweg onder te verdelen in maatdiensten, standaarddiensten en doe-het-zelf-diensten. Om met het laatste te beginnen, veel banken en commissionairs houden zich bezig met beleggingsadvies. Dat is handig als u twijfelt aan uw beleggingstalent, maar wel baas over uw eigen portemonnee wilt blijven. Wilt u daarnaast ook tijd besparen, dan is volledig uitbesteden wellicht een betere keuze. Gaat u voor maatwerk, dan komt u uit bij individueel vermogensbeheer. Hierbij stelt de vermogensbeheerder een beleggingsportefeuille samen die aansluit op uw persoonlijke situatie. Dit is echter niet voor iedereen weggelegd; de minimuminleg is op zijn minst een half miljoen, vaak meer. Vraag stevig door als een beheerder ook voor uw schamele 100.000 euro maatwerk zegt te kunnen leveren. Voor mensen met een bescheidener banksaldo bestaan diverse standaardproducten. Zo hebben veel vermogensbeheerders verschillende modelportefeuilles op de plank liggen, afgestemd op uiteenlopende beleggersprofielen. Ook bieden de meeste vermogensbeheerders de mogelijkheid aan om te beleggen in beleggingsfondsen: in de eigen huisfondsen of – in toenemende mate – in fondsen van derden. Standaardportefeuilles hebben als nadeel dat je als klant geen invloed hebt op de portefeuille - dat kan ook een voordeel zijn, overigens. Verwacht ook geen uitnodigingen voor Formule 1 races of de Dutch Open. Daar staat tegenover dat de kosten relatief laag zijn en de beleggingsprestaties niet per sé slechter.

Wie betaalt het Wedgwood?

Over kosten gesproken. Dure grachtenpanden, Hollandse meesters aan de muur, vederlicht Italiaans maatwerk: vermogensbeheerders, althans degenen met pretenties, lijken niet op een dubbeltje te kijken. Dat is indrukwekkend, maar laat u niet verblinden door de kroonluchters en de kaartjes voor het Concertgebouw. Allemaal leuk, maar uiteindelijk is er maar een die de rekening daarvoor betaalt: u.

Goed vermogensbeheer mag best iets kosten, maar zorg wel dat u weet wát u betaalt. Om te beginnen zal uw vermogensbeheerder een beheervergoeding in rekening brengen, de beloning voor het beleggen van uw geld. De hoogte varieert, maar reken bij individueel beheer op een vergoeding van rond de twee procent van het beheerde vermogen. Bij fondsen is de fee vaak één procent, soms iets hoger.

Transactiekosten kunnen flink oplopen, vooral als de vermogensbeheerder regelmatig de portefeuille herschikt

DOSSIER KRUISVERHOOR Welke vragen moet u al-tijd stellen aan uw vermogensbeheerder? Private banker Jeroen Veth van Oyens & Van Eeghen helpt een handje en vertelt hoe u het zijn collega’s lastig kunt maken.

1 2 3 4 7 Veel beheerders vragen bij goed presteren ook nog een performance fee. Meestal betekent dit dat de vermogensbeheerder, wanneer hij beter presteert dan een vooraf vastgestelde benchmark, een bepaald percentage krijgt van deze outperformance. Klinkt redelijk, hoewel er een kansje bestaat dat het gokgedrag in de hand werkt. De vermogensbeheerder deelt bij goede prestaties immers in de winst, maar bij tegenvallers zijn de verliezen geheel voor rekening van de klant. In de praktijk is er echter wel iets voor te zeggen om vooral te betalen voor prestaties. De beste beleggers hanteren vaak lage beheers- en hoge performance fees. De derde belangrijke kostenpost wordt gevormd door de transactiekosten, de kosten die een vermogensbeheerder maakt om effecten te kopen en te verkopen. Transactiekosten kunnen flink oplopen, vooral als de vermogensbeheerder regelmatig de portefeuille herschikt. Dit fenomeen wordt “churning” genoemd, waarover later meer.

Ka n u w ve r m o gensbeheerder we l b e l e g ge n ?

De honderden klachten die jaarlijks worden ingediend bij de rechter en het dsi, het keurmerkinstituut van de effectenbranche, doen vermoden dat niet alle vermogensbeheerders goede beleggers zijn. Afgelopen jaren werden veel portefeuilles in korte tijd gedecimeerd door slechte beleggingsbeslissingen. Vrijwel altijd lag de oorzxaak erin dat de beheerder veel te veel risico nam, bijvoorbeeld door eenzijdig te beleggen, door met veel geleend geld effecten te kopen of door een combinatie van beide.

B e g r i j p d e co n struc tie

Ligt dat altijd aan de vermogensbeheerder? Nee, want klanten kunnen in hun onwetendheid soms goedkeuring verlenen aan constructies die veel meer risico behelzen dan ze op dat moment begrijpen. Een klant van het Noordnederlands Effectenkantoor zag

6 7 8 9 10 11 12

Hoe lang bent u werkzaam in de financiële industrie, en bij uw huidige werkgever? Hoe lang denkt u mijn aanspreekpunt te blijven?

Hoeveel beheerders zijn verantwoordlijk voor mijn portefeuille? Gebruikt u standaard risicoprofielen?

Gebruikt u meerkeuze-vragenlijstjes om mijn risicoprofiel te bepalen? Hoe frequent past u dit profiel aan ?

Hoeveel clienten bedient u en hoe frequent heeft u contact met uw clienten? Is bij uw instelling sprake van mogelijke belangenconflicten: Verkoopt of adviseert u huisfondsen of heeft uw instelling een eigen emissiebedrijf? Heeft mijn portefeuille een eigen benchmark? Waarvoor moet ik u betalen; wanneer vindt u dat u uw werk goed doet? Doet u aan stockpicking?

Hoe hoog zijn de te verwachten beheer- en transactiekosten per jaar?

Houd uw beheerder scherp. Bel op en vraag waarom transacties zijn gedaan. Let op de kosten. in korte tijd zijn beleggingsportefeuille verdampen. Die bestond vooral uit groeiaandelen en was voor de helft gefinancierd met geleend geld. De beleggingsmethodiek was als volgt. Als de portefeuille in waarde toeneemt, en de debetstand verhoudingsgewijs afneemt, leent de klant extra geld om aandelen bij te kopen. Bij een waardedaling moet de belegger juist aandelen verkopen om de verhouding tussen eigen en geleend geld weer op peil te krijgen. Dat kan, zoals de belegger ondervond, bij dalende koersen grote verliezen tot gevolg hebben. Ook de lease-beleggers van Legiolease zijn zich inmiddels van dit gevaar bewust. Wel een paar jaar te laat. Bij Legiolease ging het ook mis door een combinatie van dalende beurskoersen en beleggen met geleend geld. Niet dat iedere vermogensbeheerder dergelijke trucs uithaalt, maar zorg altijd dat u de beleggingsconstructies waar u in investeert snapt.

Pa s o p vo o r p remiejagers

Behalve door slechte beleggingsresultaten kunnen klanten negatief worden verrast door hoge kosten. De afgelopen jaren zijn diverse vermogensbeheerders beticht van “churning”? Dit staat voor premiejagen, het uitvoeren van veel transacties door een effectenhuis op rekening van de klant. Dit levert de klant doorgaans niets meer op, de bank wel: commissie-inkomsten. De beleggingsaffaire van D’n Anwas, een beleggingsclub uit de Achterhoek, is hier een voorbeeld van. De leden van de club verloren vele miljoenen door “beleggingsfouten” van de plaatselijke Rabobank. Onder andere werd de bank beschuldigd van premiejagen. Volgens betrokkenen werd voor honderden miljoenen guldens aan transacties uitgevoerd, terwijl de portefeuille slechts dertig miljoen bedroeg. Hiermee streek de Rabobank voor miljoenen aan provisies op.

E r i s ge e n k i p met gouden eieren

Hoe mooi het verhaal ook moge zijn: vertrouw nooit op beheerders die u topresultaat beloven tegen minimaal risico. Ook gestudeerde mensen die echt geen financiële minkukels zijn willen zich nog wel eens laten verleiden om te geloven in een kip-met-gouden-eieren verhaal. Kunt u zich de NovaCap-affaire herinneren? Een groep investeerders, onder wie ervaren ondernemers als Cor Boonstra, Willem Sijthoff (Het Financieele Dagblad) en Pieter de Rijcke (Kruidvat), belegde eind 2003 voor ruim 80 miljoen euro in tulpenbollenbeleggingsfonds NovaCap. Het fonds stelde beleggers een rendement tot dertig procent in het vooruitzicht, maar beleggers dreigen alles kwijt te raken. Het beleggingsfonds zegt slachtoffer te zijn van frauderende bollentelers die kunstmatig, via spookfirma’s, de bollenprijzen opdreven. Toen deze firma’s hun koopverplichtingen niet nakwamen, bleef NovaCap met een grote voorraad overgewaardeerde tulpenbollen zitten. Advocaten van de beleggers houden er een andere lezing op na. Zij stellen dat NovaCap in 2003 niet deed wat het prospectus beloofde, na-

melijk aankopen en op dezelfde dag doorverkopen, met als gevolg een verstoring van de tulpenmarkt. Hoe dan ook, de schade voor de beleggers is enorm: meer dan 116 miljoen euro, waarvan 41 miljoen als gevolg van te dure bollen en nog eens 75 miljoen door geknoei met termijncontracten.

Houd uw beheerder scherp

Hoe voorkomt u dat u founding member van de Stichting Vermogensstrop wordt? U kunt de risico’s hooguit beperken door vooraf een aantal zaken uit te zoeken. Ga na of de beheerder bij de AFM en DSI geregistreerd staat. Kijk naar prestaties in het verleden. Als die sterk schommelen – en dat niet bij uw bestelde risicoprofiel hoort – of afwijken van de benchmark, pas dan op. Kies een beleggingsstijl waar u zich comfortabel bij voelt. Eenmaal een beheerder gekozen, houd hem dan scherp. Bel op en vraag waarom transacties zijn gedaan. Let op de kosten. Stel kritische vragen als de prestaties achterblijven; welke maatregelen treft hij om herhaling te voorkomen? Risicoloos vermogensbeheer bestaat niet. Maar dat wil niet zeggen dat een doe-het-zelf belegger minder risico loopt. In ieder geval niet zonder een groot deel van zijn vrije tijd daarvoor op te offeren. Dus: wordt u er rijk van? Niet als u het nog niet bent. Als u goed uw huiswerk doet heeft u de komende jaren wel meer tijd en minder zorg. Doet u dat niet, dan moet u vrezen voor het omgekeerde. klik hier... Zelf goede of tenenkrommende ervaringen met vermogensbeheerders? Of eigen tips? Vertel ze op magazine.iex.nl/survival

DOSSIER

Pak uw koffers! Nee, niet die, uw koffers met geld Door Peter van Kleef / foto getty images

M et uw ko ffe r tjes n aar Zwitserlan d

H

oare & Co of Oppenheim? Er is een kans dat u vannacht niet wakker gelegen hebt van die vraag. Er is zelfs een kans dat er geen koffers met geld naast uw bed staan, die met smart

fices. Grappig genoeg bevindt het epicentrum van de weelde zich in Genève, precies op de plek waar het Hollandse calvinisme haar wortels heeft.

Stel nu, we dagdromen even een eind weg maar blijven tegelijkertijd bescheiden, dat u wel 300 miljoen euro te beheren uiterlijke vertoon van klasse, want oog en ego willen ook wat. Maar voor de groten, hebt. Eigen vermogen, geen familiekapitaal en wel echt geld. U hebt dat geld lees rijken, der aarde kan deze vraag voor rusteloze nachten in de slaapsuite zorgen. verdiend op het Damrak of geërfd van een rijke oom. We praten nu over kofWie een vermogen te beheren heeft, zo van enkele honderden miljoenen, klopt fers met bankbiljetten, niet over huizen of panden. Nu moet u kiezen tussen een niet bij zomaar een bankjuffer van zomaar een bank aan. Die gaat naar een private Hollandse vermogensbeheerder, bijvoorbeeld Veer Palthe Voûte aan de Goudse bank of nog beter een family office. Maar welke? grachten, of één van de exclusieve private banks over de grens. Bent u geen liefhebAmerikanen hebben het makkelijk. Zij hoeven niet te ber van een broodje kaas of zalm als lunch, en wilt u kiezen tussen Engelse traditie en waardigheid, gebreide meer dan een vermogensbeheerder die uw geld in belegstropdassen en servants met zwaluwstaarten enerzijds en gingsfondsen stopt, maar een totaalpakket aan financiDuitse neue Gründlichkeit anderzijds. Yanks rennen en ele zorg, dan kiest u voor het buitenland. Ten minste, masse naar Goldman Sachs. Die bank beweert onder zijn als u meer dan een of twee miljoen te beleggen hebt. Bij klanten liefst 45% van de Forbes-400 te herbergen. Die vpv kunt u vanaf een miljoen euro al terecht, bij somlijst omvat, u vermoedde het al, de 400 meest vermogende mige andere Nederlandse spelers al met een paar ton. Amerikanen, een soort Quote-500 maar dan zonder gouDe luxere huizen houden vaak officieel geen minimumden cover. Het principe blijft echter hetzelfde. Wie wil er bedrag aan – hun status weert al het kleingeld – maar niet in één adem genoemd worden met Bill Gates en Warren Buffett? (zie kader op de volgende pagina)

op hogeschoolbeheer wachten, bij voorkeur met het nodige

Nou, bijvoorbeeld de Du Ponts, de Mellons en natuurlijk de Rockefellers die u in het lijstje in één oogopslag miste. Zij hebben hun vermogen – tussen de 9 en 15 miljard dollar – zo verdeeld dat zij niet op de hitlijst van Forbes voorkomen. Die families hebben zich daarmee ingedekt tegen het Hilton-effect, de derde of vierde generatie die met zilveren lepels wordt gevoed en rijkdom niet op waarde weet te schatten. Om families tegen dit afkalvingsproces te beschermen heeft een aantal exclusieve banken de family office in het leven geroepen, een product dat het gewone private banking ontstijgt.

Ec ht e k l a s s e

Door het familiekapitaal verstandig te beleggen kunnen meerdere generaties profiteren van het vermogen. Ook in Nederland hebben de meeste banken, o.a. MeesPierson, ing Bank, Van Lanschot en Insinger de Beaufort zo’n family office. MeesPierson biedt u aan de Amsterdamse gracht een luxe ontvangst, die voor de doorsnee calvinist al overdreven aandoet, maar voor de echte klasse en luxe moet u naar het buitenland. De Zwitserse banken Pictet en Julius Bär, bijvoorbeeld. In Zwitserland heerst geen broodje kaas als lunch-cultuur en het land leent zich vanwege het zachte fiscale klimaat bij uitstek voor private banks en family of-

DOSSIER

Maar met uw koffertjes klopt u niet bij dé bank aan, ook niet als die zich als Duitse private bank vermomt. Sal. Oppenheim blijft met iets meer dan 15 miljard euro nummer 1 bij de oosterburen. Een andere traditionele private bank, Sauerborn Trust, werd eind november 2004 eigendom van ubs Wealth Management, na 140 jaar het eigen bedrijf te hebben gerund. Wel blijft er vooralsnog een echte Herr Sauerborn am Steuerrad. Jochen Sauerborn liet een jaar eerder nog weten binnen afzienbare tijd 300 tot 500 van de meestvermogende Europese families te willen bedienen met zijn family office. Momenteel ligt dat aantal rond de 160.

Ko ffer op schoot

Met die Amerikanen aan boord moet u misschien met uw koffertjes toch maar uitwijken naar het centrum van het wereldwijde, meer chique vermogensbeheer. U laat u in uw Bentley naar Zwitserland rijden. Een koffer in de achterbank, een op schoot zodat u onderweg rustig wat kunt tellen. Private banks bieden de Zwitsers u in overvloed, maar waarschijnlijk kiest u voor the Geneva Private Bankers. De club van vier omhelst de grootste namen uit de Zwitserse scene: Bordier & Cie, (anno 1844), Lombard Odier Darier Hentsch & Cie (anno 1796), Mirabaud & Cie (anno 1819) en Pictet & Cie (anno 1805). De Groupement werkt al sinds mensenheugenis nauw samen, een samenwerkingsverband dat sinds The Great Depression in de jaren dertig alleen maar verstevigd werd. Daar kun je mee aankomen. zullen wel even de wenkbrauwen fronsen als u met een dergelijk bedrag helemaal vanuit Nederland aanklopt.

Maar, afgezien van luxe ontvangsthallen, marmeren zuilen en vloeren, ondefinieerbare liflafjes en exotische thee tijdens het intake gesprek, ook deze duurbetaalde jongens in Italiaans maatwerk en met Dubey & Schaldenbrand horloges moeten er vooral voor zorgen dat uw fortuin meer waard wordt. Op zijn minst verwacht u dat het niet minder waard wordt. Geld moet groeien wil het niet devalueren. De vraag is of zij op dat punt meer in huis hebben dan een handvol beleggingsfondsen waarvan het exclusieve niet in de prestaties, maar in de toegankelijkheid ligt. Een gesprek met uitzicht over het Meer van Genève is leuk, maar u wilt

L a s t m a n s t a n ding

Maar, we dagdroomden dat u 300 miljoen op zak heeft, en bij wie klopt u daarmee aan? Zowel in Engeland als Duitsland is de spoeling van echte private banks in de meest letterlijke zin van het woord, dus privé-eigendom, dun. In Engeland is Hoare’s the last man standing. De grootste hoeder van rijkdom in het Verenigd Koninkrijk is Coutts & Co, maar dat maakt onderdeel uit van NatWest Group, die op zijn beurt in 2000 weer werd opgeslokt door de Royal Bank of Scotland. Ook in Duitsland neemt het aanbod hand over hand af. Dat heeft, net als in Engeland, te maken met de onstuitbare drang van de gewone zakenbanken om ook de rijken binnen te halen met private wealth management. Zo nam abn Amro in 2004 Delbrück & Co over. De Keulse private bank gaf daarmee 300 jaar zelfstandigheid op en abn Amro slokte daarna ook nog Bankhaus Bethman Maffei op. Die private bank had zich eerder al overgeleverd aan de Duitse HypoVereinsbank. abn Amro combineerde de beide banken tot Delbrück Bethmann Maffei AG, nu één van de vijf grootste private banks in Duitsland, met meer dan 10 miljard euro onder beheer.

RIJKSTE AMERIKANEN 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Bill Gates Warren Buffett Paul Allen Alice Walton Helen Walton Jim Walton John Walton Rob Walton Michael Dell Larry Ellison

48 miljard dollar 41 miljard dollar 20 miljard dollar 18 miljard dollar 18 miljard dollar 18 miljard dollar 18 miljard dollar 18 miljard dollar 14,2 miljard dollar 13,7 miljard dollar

(bron: Forbes.com) Microsoft Berkshire Hathaway Microsoft Wal-Mart Wal-Mart Wal-Mart Wal-Mart Wal-Mart Dell Oracle

Een gesprek met uitzicht over het Meer van Genève is leuk, maar u wilt er financieel niet armer van worden

er financieel niet armer van worden, want u betaalt al enkele tienduizenden euro’s kleingeld aan het beheer.

Ve r s l a ge n d o o r benchmark

Dan moet u wel gaan voor het totaalpakket, want de fondsen van de Groupement is niets menselijks vreemd. Als alles daalt, dalen ook zij en soms nog een beetje meer. De fondsen van Lombard Odier bijvoorbeeld. Het Noord Amerika fonds werd de laatste zes jaar vijf keer verslagen door de benchmark s&p-500. Niet slecht, maar u hebt in elk geval uw bezoekjes aan Genève nog. Het Europafonds dan? Ook dat blijft over de laatste zes jaar 12% achter bij de index. Europe Small- en Midcaps? Het begint te vervelen. Ook al een achterblijver. Bezoekt u de de Reformatie Muur eens op uw gemak of haal een nat pak bij de Jet d’Eau. Op naar Pictet & Cie (beheerd vermogen 111 miljard euro, 1.900 man personeel en met kantoren in Zürich, Frankfurt, Luxemburg, Londen, Madrid, Milaan, Turijn, Nassau, Montreal, Singapore, Hong-Kong en Tokio). Eikenhouten vloer, kristallen kroonluchters. Rode pluche stoelen, chique mantelpakjes en dito maatpakken. Wie had gedacht dat dát zich in de grauwe blokkendoos, middenin het financiële centrum van Genève zou bevinden? Alleen de naam op de gevel verraadt wat zich binnen afspeelt. Hier gaan miljarden om. De fondsen van Pictet, we namen de prestaties van een paar fondsen onder de loep, zijn niet schandalig slecht, maar ook zij worden niet beheerd door wonderdokters die in elke markt de index verslaan en absoluut rendement behalen. Flauw, zegt u? Een beetje wel, want de fondsen zijn natuurlijk slechts een onderdeel van het pakket dat u als multimiljonair wordt aangeboden, net als de liflafjes en het Meer van Genève. Maar geen onbelangrijk onderdeel. Tenslotte wordt uw geld ‘gewoon’ in een aantal huisfondsen belegd, zoals u dat ook, zonder opsmuk, zelf zou kunnen doen bij een willekeurig fondsenhuis.

G e n e rat i e s l a n g

Bij Pictet, waar u bij het family office al terecht kunt vanaf een vermogen van 100 miljoen euro, gaan ze er prat op

dat zij het vermogen van vele rijke families al generaties lang beheren. En dat terwijl het geld zich via erfenissen snel opsplitst. Dat ze het kapitaal binnenshuis weten te houden, is misschien wel hun grootste visitiekaartje. Dat is mede te danken aan de family office activiteiten, die het geld beschermt tegen koopzucht en verkwistingsdrang. De mannetjesputters van Pictet lichten, discreet, achter zware deuren eerst de structuur van uw vermogen door. Waar zit uw geld? Hoe is uw vermogen opgebouwd? Uw privé-leven wordt doorgezaagd. Daarna wordt een plan de campagne gemaakt. Nog koffie? Daar komt de bediende al met het zilveren dienblad. Uw vermogen wordt zo efficiënt mogelijk gestructureerd, er wordt een plan gemaakt voor uw onroerend goed en belastingverplichtingen. Levensverzekeringen, maar ook uw yacht. De asset allocation die voor u het beste is en waar u zich het meest comfortabel bij voelt wordt geselecteerd en ook de wijze van beheer. En daarna begint het grote waken. Uw private banker waakt over de ontwikkeling van uw beleggingen en uw vermogen en signaleert waar en wanneer er mutaties moeten worden doorgevoerd in het beheer of uw doelstellingen. Meer van Genève, Lindener Strasse of Fleet Street, dát verhaal blijft overal hetzelfde. Ook als u dicht bij huis aanklopt. Alleen de verpakking is dan minder exclusief. Het zijn, naast de grandeur, de extraatjes die de private banker zijn status geven. Het totaalpakket van vermogensbeheer, kapitaalbescherming, verzekeringen en advies op het gebied van belastingen en eventueel trustmaatschapijen. En die wordt duur betaald, want ook bij de chiqueste huizen blijft het onvolprezen vermogensbeheer een vorm van asset management in disguise. Ja, u krijgt een fraai chequebook, advies op gebied van belasting en trusts en dat alles op één overzichtelijk scherm. Maar de hele business blijft draaiende omdat u voor het in de watten gelegd worden een zak met duiten bij uw private banker achter laat. Maar dat wist u al toen u aanklopte in Londen, Bad Homburg of Genève. Een, klein noemenswaardig nadeeltje mag u niet onhouden worden. Als u straks tijdens uw bezoek aan New York in het Statler of het Waldorf indruk wilt maken, lukt dat niet met een Pictet credit card. Zwitserse banken zijn niet scheutig met credit cards. Wie zijn geld op Zwitsere bankrekeningen zet heeft immers meestal goede redenen daar niet mee te koop te lopen.

DOSSIER

Zelf beleggen of laten beleggen? Hoef ik mij geen zorgen over te maken

Vindt u het leuk om actief te beleggen?

JA

Houdt u van gokken?

Ik ben niet vies van een dobbeltje

Is uw oude dag goed geregeld?

Nee, dat is niet mijn hobby

NEE

Vindt u zichzelf een goede belegger?

Soms flinke Soms flink

Ik ga best lekker

Oh ja, wat verdient u gemiddeld per jaar?

Nee, kan beter

Een plukje uitbesteden. de rest zelf doen (1)

U heeft uw schaapjes op het droge, maar met uw voorliefde om risico’s te nemen is het geen slecht idee om een klein buffervermogen een saai, doch veilig onderkomen bij een nette beheerder te geven. Toch een prettig idee als u weer eens alles op rood zet.

Vertrouwt u financiële dienstverleners?

De meeste wel Eh nee, eigenlijk niet

winst verlies

Makkelijk 6% of meer

Is uw oude dag goed geregeld?

Hoef ik mij geen zorgen over te maken

Een paar procent of zelfs verlies

Vertrouwt u financiële dienstverleners?

Nee, ik geef mijn geld niet makkelijk uit handen

denkt u het zelf wel af te kunnen? Ken uzelf, doe de IEX-sneltest Bovenstaande test is niet bedoeld als beleggings- of vermogensadvies. Win eerst het advies van een specialist in voor u tot het maken van belegginsbeslissingen over gaat.

Half zelf, half laten

Zelf beleggen

Tja, wat maakt het allemaal uit. U houdt van beleggen, kunt het ook, heeft uw oude dag voor elkaar en zet uw vermogen niet nodeloos op het spel. Tenzij u het leuk vindt om een worstlende bedrijfstak te subsidieren is er geen enkele reden om u in te laten met beroepsbeheerders.

Gefeliciteerd, u bent een goede belegger, althans zo lijkt het, en bent er allerminst van overtuigd dat een vermogensbeheerder die ervoor heeft doorgeleerd beter met uw geld omspringt. Geen enkele reden om het door zo iemand te laten doen dus, ware het niet dat uw financiele toekomst wel op het spel staat. Misschien toch maar iets uit handen geven? Al is het maar voor de risicospreiding.

Alles uitbesteden

Op zichzelf wel

Bent u voer voor vermogensbeheerders of

U vindt beleggen leuk, maar beschikt over een potentieel fatale cocktail van eigenschappen: een voorliefde voor gokken gekoppeld aan een onzekere financiele toekomst. Gelukkig heeft u nog wel enig vertrouwen in de bedrijfstak der beroepsbeleggers, en het enig juiste advies is dan ook om die aan het werk te zetten voor uw oude dag. Uw goklust kunt u uitleven op een klein speelkapitaal – zolang het standhoudt.

Een plukje uitbesteden. de rest zelf doen (2)

Nee, niet echt Mwah, ik ken betere beleggers

Laat uw vermogen beheren en houd wat speelgeld voor uzelf

Er zijn twee mogelijkheden. Of uw situatie smeekt om professionele hulp, maar eigenlijk bent u daar niet van gecharmeerd, óf u heeft niet echt behoefte aan die begeleiding, maar vindt het toch wel een prettig idee om iets uit handen te geven. In beide gevallen valt u ergens in de fifty-fifty-groep. Probeer het vooral zelf, maar maak het uzelf gemakkelijk en breng voor de risicospreiding een

Maak uzelf niets wijs. Of u houdt niet van beleggen – en waarom zou u uzelf dan kwellen met nare koop- en verkoopbeslissingen? – of u bewijst door uw beleggingstactiek aan de lopende band dat uw vermogen slechts een gevaar heeft te duchten: uzelf. Wees verstandig, kies met behulp van dit blad of de IEX Vermogenspitch een goede beheerder en neem een hobby.

Welke beheerder past bij u? Kijk op www.vermogenpitch.nl

DOSSIER

Wie wil ons miljoen? Wat zou u doen met mijn miljoen? Dat vroegen we aan vier willekeurig geselecteerde vermogensbeheerders. Drie daarvan wilden ons wel spreken.

O

p pad met een, helaas fictief, miljoen op zak. We klopten aan bij vier willekeurige vermogensbeheerders om eens te zien hoe een potentiële klant wordt ontvangen en belangrijker – welke indruk we krijgen van de mensen die we onze financiële toekomst in handen willen geven. We stelden ons voor als een ondernemer die zelf redelijk succesvol is, maar door een erfenis ook nog eens de beschikking heeft gekregen over in totaal een miljoen euro. We hebben dat geld niet gelijk nodig, maar willen het voor een paar jaar stallen en hopen dat het in die tijd behoorlijk kan groeien. We legden bovendien nadruk op flexibiliteit. We willen wellicht eens een jaartje op sabbatical en een huisje in het buitenland heeft ons ook altijd wel wat geleken. En als er aan het einde van de rit geld over is voor het nageslacht, dan is dat mooi meegenomen. Een spijkerhard oordeel over de kwaliteit van deze huizen zult u hier niet aantreffen. We hebben er geen geld ondergebracht, dus weten niet hoe goed er wordt belegd, en de daadwerkelijke dienstverlening kan heel anders zijn dan waarmee we in dit eerste gesprek werden geconfronteerd. Maar ook een vermogensbeheerder krijgt maar één kans om een eerste indruk te maken. In onze gedaante van mystery guest zijn we daar bijzonder gevoelig voor. Hoe werden wij ontvangen?

worden – de komende jaren steeds dezelfde beheerder spreken en niet steeds iemand anders, ‘zoals bij grote banken’. In tegenstelling tot sommige collega’s hebben de mannen van het hek daadwerkelijk aandacht voor de mens die tegenover hun zit. ‘Welk rendement wilt u halen?’, vraagt Geerken. Dat is voor het eerst in alle gesprekken die we met vermogensbeheerders voerden. En zijn collega: ‘We willen u goed leren kennen. In het begin zullen we vaak rond de tafel zitten.’ Voor goed beheer zullen we dan ook nog een paar keer terug moeten komen, zo begrijpen we. Lijkt geen straf.

HAAGS EFFECTENKANTOOR

OP HET WEB Vermogensbeheer voor de massa. Zo mogen we ivm – individueel beheer vanaf € 75.000 - toch wel noemen. Makkelijk is het bovendien ook. Je hoeft niet te bellen, maar kunt via de website van de International Value Managers een eerste indicatie geven van wat je wilt. De software van de site berekent de asset allocation en geeft gelijk een advies. Twee ton kan in tien jaar vier ton worden, zo leert de berekening die we voorgeschoteld krijgen. Dat is een rendement van iets meer dan 7 procent per jaar, een hele prestatie voor een onbekende financiële instelling, die overigens wel keurig bij de afm staat geregistreerd. Om uit te leggen hoe ze dat gaan doen, krijgen we een brochure opgestuurd. Bovendien belooft de site ons dat we binnen 24 uur worden gebeld. De brochure ligt inderdaad de volgende dag in de bus, de telefoon blijft echter stil. Sorry, maar we hebben een miljoen in te brengen. Daarvoor gaan we niet zelf achter de beheerder aanbellen. De brochure vertelt over verstandig vermogensbeheer, dat in te delen is in fases als opbouw, groei en afbouw. Als we met ivm in zee gaan, dan doen zij dat voor ons. We moeten alleen nog beslissen waar we in willen investeren. De brochure biedt ons een vijftal fondsen van ivm, waarvan er één, het wereldwijde fonds, inderdaad een ytd rendement van 7,2 procent heeft gehaald. De index deed het in die tijd echter nóg beter.

WAT een relatief klein kantoor dat alleen als beheerder van geld optreedt. Alle bankzaken moeten bij een andere bank worden ondergebracht. AAN DE TELEFOON Oprichter Danny Geerken neemt zelf de telefoon op. Er ontstaat gelijk een prettig gesprek waarin Geerken voorzichtig polst waar we naar op zoek zijn. Geerken is een erudiet man, die en passant nog even een grapje maakt over een opmerking van Mat Herben in nrc Handelsblad. We sturen aan op een snelle afspraak en dat is geen probleem. Binnen een week kunnen we langskomen. HET BEZOEK Het Haags Effectenkantoor zit in een zeer statig oud pand aan de Haagse Javastraat. Van alle banken in deze test is het kantoor van het Haags Effectenkantoor het mooist ingericht, met prachtige koloniale accenten. We spreken met twee vermogensbeheerders waaronder oprichter Geerken. Het is een ontspannen gesprek, waarin de enige wanklank een erg lauw kopje koffie is. Ze maken het na drie kwartier praten goed met een glas tomatensap. De mannen van het kantoor maken duidelijk dat er grote voordelen zitten aan het werken met een kleine organisatie als de hunne. Ze geven een presentatie waarin de persoonlijke aandacht van het kantoor voor zijn klanten de boventoon voert. We zullen – als we klant

QUOTE ‘Vermogen moet geen molensteen worden.’ OORDEEL Prettig, prettig, prettig. De ongedwongen sfeer maakt de drempel van deze financiële instelling erg laag. Een mogelijk nadeel is dat het Haags Effectenkantoor geen bank is. Dat betekent dat er voor alle bankzaken een rekening moet worden geopend bij Stroeve.

IVM VERMOGENSBEHEER WAT Een financieel instituutje rond voormalig optiehandelaar Wilco Onderdelinden. De inschrijving leert dat het moederbedrijf (Treadstone) in het pittoreske Aalsmeer zit.

QUOTE UIT DE BROCHURE ‘Wij adviseren de heer Zalm een neutrale beleggingsstrategie.’ (Over een virtuele meneer Zalm die voor zijn kinderen spaart.)

DOSSIER OORDEEL Geen persoonlijk contact, dus flinke puntenaftrek. ivm vermogensbeheer is een manier om mensen te laten investeren in de ivm fondsen. Die doen het – met uitzondering van het rentefonds – echter slechter dan de benchmarks op hun gebied. Wat wordt aangeboden als maatwerk bestaat in werkelijkheid uit standaardproducten.

BANK OYENS & VAN EEGHEN WAT Een relatief nieuwe bank die een oude naam heeft gekocht. Oyens & Van Eeghen doet ook aan vermogensbeheer. AAN DE TELEFOON Na twee keer doorschakelen komen we terecht bij een jongedame die een ietwat warrig verhaal vertelt over de organisatiestructuur van Oyens & Van Eeghen. Waar het op neer komt is dat ze alle expertise in huis hebben om ons geld flink aan te laten jonken. Een afspraak is redelijk makkelijk gemaakt met een van de productspecialisten. HET BEZOEK De bankier van Oyens is de enige van de vermogensbeheerders in deze test die het vermoeden heeft dat er een journalist tegenover hem zit. Hij heeft de naam van zijn potentiële klant ingetikt op Google en begint het gesprek met een klein kruisverhoor. Als hij is gerustgesteld dat we toch echt voor hun bankdiensten komen, begint hij een lang verhaal over de geschiedenis van de bank. De core business van de moedermaatschappij van Oyens is asset allocatie en econometrie, begrijpen we uit het relaas. Daarom is de bank ook zo geschikt als vermogensbeheerder, zo benadrukt onze bankier keer op keer. Veel accent wordt ook gelegd op het ‘visualiseren van risico’, zoals de bankier het noemt. We krijgen een grafiek te zien die gevaarlijk naar beneden holt. ‘Over leuke dingen kunnen we het later nog hebben’, zo grapt hij, ‘maar we moeten eerst inzicht krijgen in welke risico’s u loopt tijdens uw beleggingen.’ Wat volgt is een ingewikkelde presentatie over bandbreedtes, worst case scenario’s en risk management. Helaas zijn wij niet zo slim, dus, eh, kan Oyens en Van Eeghen het op deze manier beter doen dan een blinde aap met een dartboard? ‘De index verslaan is moeilijk’, stelt de bankier. Waarom dan toch zaken met ze doen? ‘Omdat wij inzichtelijk kunnen maken waar de risico’s liggen en in welke sectoren je wel en in welke je niet moet zitten.’ QUOTE ‘We willen vijf gesprekken voeren over uw risicoappetijt. Tot u er helemaal gek van wordt.’ OORDEEL Oyens en Van Eeghen is een zeer professionele bank met personeel dat overduidelijk een passie voor beleggen en financiën heeft. De presentatie is erg technisch voor een geïnteresseerde leek, maar er is duidelijk veel beleggingsexpertise aanwezig. Wie op zoek is naar risicobeheersing lijkt hier wel goed te zitten.

NACHENIUS, TJEENK & CO. N.V. WAT dochteronderneming van abn Amro. Een van de oudste bankhuizen van Nederland AAN DE TELEFOON Via de telefoniste komen we gelijk terecht bij de juiste persoon. Meneer is bijzonder prettig aan de telefoon en stuurt snel aan op een afspraak. Ondertussen stelt hij kleine vraagjes waarmee hij gelijk een beeld van ons probeert te krijgen. Alles valt te regelen: een gesprek op korte termijn, een parkeerplaats in de buurt van kantoor, een afspraak op een voor ons handig tijdstip. HET BEZOEK Bij Nachenius word je omwikkeld met de warme deken van oud geld. Het kantoor ademt een chique soort rust, zonder ook maar ergens poenig te zijn. De ontvangst is vriendelijk en de gevraagde zoetjes bij de heerlijke koffie worden speciaal geleend bij een secretaresse die aan de lijn is. In tien minuten schetsen de twee bankiers van Nachenius met grove penseelstreken de geschiedenis van hun werkgever. Men is als dochteronderneming van abn Amro zo vast en stevig als een rots, maar tegelijk onafhankelijk. Dus geen gedwongen winkelnering bij het moederbedrijf, ‘of inschrijven op emissies omdat ze van abn zijn’. Dus Nachenius zat niet in World Online, zo plagen we? ‘Nee, enkele klanten wilden wel inschrijven, dus daar hebben we – na uitgebreid waarschuwen – aandelen voor gekocht maar tegelijk hebben we deze cliënten aangeraden er snel weer uit te stappen.’ De grote vraag is of al deze chique vriendelijkheid ergens toe leidt, verslaat Nachenius de index? ‘Soms wel’, is het diplomatieke antwoord, ‘maar vorig jaar toevallig even niet’. Waarom moeten we dan in zee met dit oeroude bankhuis? Vanwege de stockpicking, de sectorweging en het strategisch inzicht, zo wordt ons verteld. En omdat we van Nachenius grote porties vriendelijke maar discrete aandacht krijgen. Bij het verlaten van het pand krijgen we nog een alleraardigst boekje cadeau met daarin de imposante geschiedenis van de bank. Eeuwen kijken op ons neer als we de Herengracht weer oplopen. QUOTE ‘We organiseren voor de kinderen van onze klanten wel eens een middag. Kunnen ze spelenderwijs kennis maken met de wereld van het geld en het beleggen. Die van u zijn nog te jong? Nou dat komt over 15 jaar wel.’ OORDEEL Nachenius Tjeenk bestaat al meer dan 200 jaar en zal ook over 200 jaar nog wel bestaan. Dat geeft de klant het gevoel meer te doen dan alleen maar het eigen fortuin te beheren. Hier verandert onze erfenis met de jaren in oud geld. Niet voor niets gaat een deel van het gesprek over kinderen en de verantwoordelijkheid om zaken door te geven. klik hier... Zelf goede of tenenkrommende ervaringen met vermogensbeheerders? Of eigen tips? Vertel ze op magazine.iex. nl/survival

DOSSIER

118 Vermogensbeheerders Goed en slecht, oud en jong, chique en doorsnee. In het onderstaande overzicht vindt u ze allemaal, op alfabetische volgorde. Een zo goed als compleet adressenboek van geregistreerde particuliere vermogensbeheerders in Nederland. A

ABN Amro Asset Management Hoogoorddreef 66-68 Amsterdam 020-6283722 www.asset.abnamro.com Adviesbureau voor Vermogensbeheer van Grafhorst B.V. de Eschmolen 318 7491 HX Delden 074-3764664 AFS Capital Management Oudezijds Voorburgwal 282 1012 GL Amsterdam 020-5707210 www.afscapitalmanagement.nl

020-4302132 www.aster-xcm.com Attica Vermogensbeheer Emmaplein 2 1075 AW Amsterdam 020-3050999 www.atticainvest.nl

B

Beer & Van Stapele B.V. Koningslaan 54 1075 AE Amsterdam 020-3053456

Berben’s Effectenkantoor BV Jodenstraat 6 6101 AS Echt 0475-416100 Van Amstberg Capital Management www.berbens.nl Sophialaan 1 1213 XK Hilversum Beusmans Capital Management 035-6261333 Spoorweglaan 10 www.vanamstberg.nl 6221 BS Maastricht 043-3218945 Amstel Capital Management B.V. Zevenend 45/2 Bezemer Clements Schipper 1251 RL Laren NH Vermogens Beheer B.V. 035-5381378 Veerhaven 4 / ET5 3016 CJ Rotterdam Andropan Asset Management 010-4364762 Herengracht 214 1016 BS Amsterdam Boer & Olij Effectenhuis 020-5306354 Herengracht 560 www.andropan.nl 1017 CH Amsterdam 020-5225252 Banque Artesia Nederland NV www.effectenhuis.nl Herengracht 539-543 1017 BW Amsterdam Borghols B.V. 020-5204911 Herengracht 199-201 www.artesia.nl 1016 BE Amsterdam 020-5507777 Asset Enhancement Group B.V. www.borghols.com Kastanjelaan 4 5283 WE Boxtel Box Consultants B.V. 0411-671477 Uiverlaan 12 www.ae-group.nl 5613 AC Eindhoven 040-2451554 Aster-X Capital Management www.boxconsultants.com Hogehilweg 21 1011 CB Amsterdam

Bustelberg Effectenkantoor Ulvenhoutselaan 12/A 4835 MC Breda 076-5655262

C

Bank Ten Cate & Cie N.V. Herengracht 130 1015 BV Amsterdam 020-6264500 www.banktencate.nl Carter Vermogensbeheer Hagelingerweg 7bv 2017 CA Santpoort-Noord 023-5384384 www.carter.nl Charterhouse Vermogensbeheer Prins Hendriklaan 6 3701 CM Zeist 030-6936700 www.charterhouse.nl

D

Degroof & Cie Vermogensbeheer Nesland 1 1382 MZ Weesp 0294-492592 www.degroof-cie.nl Delta Lloyd Bank N.V. Joan Muyskenweg 4 1096 CJ Amsterdam 020-5976208 www.dlprivatebanking.nl Deutsche Bank AG Herengracht 450-454 1017 CA Amsterdam 020-5554392 www.deutschebank.nl/private_banU weet nog niet welke geschikt is voor u? Op www.vermogenspitch.nl helpen we u online met het vinden van vermogensbeheerders die aan uw eisen voldoen.

king_and_business_clients/frame_ private_banking.htmp Dofin Vermogensbeheer Spijksedijk 16 A 4207 GN Gorinchem 0183-645010 www.dofin.nl Dohmen en Otten Vermogensbeheer Geusseltweg 5/C 6225 XS Maastricht 043-3285191 www.dohmen-otten.nl Van Doorenmalen en Partners VermogensConsultancy Pampuslaan 1 1382 JM Weesp 0294-490600 B.A. Van Doorn & Comp B.V. Keizersgracht 241 1016 EA Amsterdam 020-7129999 www.doorncomp.com Drie Koningen Effecten Singel 200 a/b 1016 AA Amsterdam 020-5224130 www.dke.nl Driel & Hopmans Vermogensbeheer B.V. Rijtuigweg 10 4611 EL Bergen op Zoom 0164-249488 www.vermogens-advies.nl

E

Ernst & Van den Broek Vermogensbeheer Schoorstraat 14 5071 RA Udenhout 013-5780680 www.ernstvandenbroek.nl

DOSSIER Eureffect B.V. Keizersgracht 206 1016 DX Amsterdam 020-5205858 www.eureffect.nl

F

H

Harmony Vermogensbeheer B.V. Stationsweg 7A 1431 EG Aalsmeer 0297-381499 www.harmonyvermogensbeheer.nl

FalcInvest Plesmanstraat 62 3905 KZ Veenendaal 0318-580780 www.falcinvest.com

Hartfort & Co Asset Management Kerkstraat 1 3741 AJ Baarn 035-6980053 www.hartfort.nl

FBS Bankiers N.V Herengracht 500 1017 CB Amsterdam 020-5206503 www.fbs.nl

Henderson Global Investors J.W. Brouwersstraat 12 1071 LJ Amsterdam 020-6750146 www.henderson.com

Finaltrust Vermogensbeheer Luchthavenweg 59X 5657 EA Eindhoven 040-2116535 www.finaltrust.nl

Het Haags Effektenkantoor Javastraat 24 2585 AN Den Haag 070-3644764 www.hek.nu

Finles N.V. Van Sijpesteijnkade 23 3521 AH Utrecht 030-2974974 www.finles.nl

Het Hollandsch Effectenkantoor Westblaak 228 3012KP Rotterdam 010-2245555 www.hethek.nl

First Capital Asset Management B.V. Schoolstraat 27 2242 KE Wassenaar 070-5123145 www.firstcapital.nl

Holland Beleggingsgroep Buizerdlaan 12 3435 SB Nieuwegein 030-6077651 www.hollandbeleggingsgroep.nl

Florijn Groep Bierkaaistraat 7 4561 BC Hulst 0114-370728 www.florijngroep.nl

Van der Hoop Bankiers Herengracht 469 1017 BS Amsterdam 020-5226000 www.vanderhoop.nl

Forza Asset Management Vrijthof 20 6211 LD Maastricht 043-3502980 www.forza-am.nl/p^ Franke & Partners Vermogensbeheer Wilhelminasingel 113 6221 BJ Maastricht 043-3252178 Franklin Templeton Investments Polarisavenue 839 2132 JH Hoofddorp 023-5687000 www.franklintempleton.nl

G

Goris & Ladru Vermogensbeheer Dorpstraat 1 2451 AN Leimuiden 0172 500748 www.glvb.nl

46

I

Indubel Vermogensbeheer N.V. Keizersgracht 560- 562 1017 EM Amsterdam 020-6393560 ING Private Banking Bijlmerplein 888 Amsterdam Z.O. 020-6522733 www.ingbank.nl Insinger de Beaufort Herengracht 537 1017 BV Amsterdam 020-5215000 www.insinger.com International Assets Stationsplein 62 3743 KM Baarn 035-5411078 www.iaac.nl

Intervaluta B.V. Sewei 2 8501 SP Joure 0513-482261 www.intervaluta.nl

Van Lieshout & Partners N.V. Maliebaan 45 3581CD Utrecht 030-2345432 www.lieshout-partners.nl

Invest Consult Vermogensbeheer Haverdijk 62 4841 AS Prinsenbeek 076-5439660 www.investconsult.nl

Lombard Odier Hentsch Weteringschans 109 1017 SB Amsterdam 020-5220522 www.lodh.com

IVM Vermogensbeheer Keizersgracht 472 1017 EG Amsterdam 020-4277742 www.ivm.nl IVV Asset Management B.V. Oosthavenkade 39-a 3134 NW Vlaardingen 010-5929570 www.ivv-vermogensopbouw.nl

J

Joficon Inkomstenplanning Hazelaarstraat 17 6562 GH Groesbeek 024-3503053 www.joficon.nl

K

KasBank N.V. Spuistraat 172 1012 VT Amsterdam 020-5575911 www.kasbank.com Kempen Capital Management Beethovenstraat 300 1077 WZ Amsterdam 020-3488800 www.kempen.nl KopVos & Partners B.V. Nieuwe Markt 65/E 4701AD Roosendaal 0165-393290 Van Kuringe Adviesgroep Boschweg 155a 5481 EE Schijndel 073-5472700 www.vankuringeadviesgroep.nl

L

F. van Lanschot Bankiers N.V. Hooge Steenweg 29 5211 JN s Hertogenbosch 073-5483548 www.vanlanschot.nl Leenen & Spencer Vermogensbeheer Riederstee 47 2993XT Barendrecht 0180-654101

M

Matrix Asset Management Burgwal 32 2611GJ Delft 015-2154300 www.matrixam.nl Maynard & Keynes B.V. Prins Hendrikkade 48A 1012 AC Amsterdam 020-5218585 www.maynardkeynes.nl Mees Pierson Herengracht 548 1017 CG Amsterdam 020-5270100 www.meespierson.nl Meeus Vermogensbeheer B.V. Willemstraat 1-15 4811 AH Breda 076-5313313 www.meeus.com Meijer Personal Finance Stadsring 244 3811 HS Amersfoort 033-4553589 www.mpf.nl Mollema & Van Til Vermogensbeheer Haagse Schouwweg 6/d 2332 KG Leiden 071-5289756 Mondiaen Capital Management De Lairessestraat 77 1071 NV Amsterdam 020-5573900 www.mondiaen.com Morgan Stanley Dean Witter Amstelplein 1 1096 HA Amsterdam 020-4621300 www.msdw.com/sicavp^ MPC Munchmeyer Petersen Capital NV Utrechtseweg 47 1213 TL Hilversum 035-5232407 www.mpccapital.nl

N

Nachenius, Tjeenk & Co. N.V. Herengracht 442 1017 BZ Amsterdam 020-5517200 www.ntco.nl NIBC Wealth Management B.V. Burgemeester van Karnebeeklaan 6 2585 BB Den Haag 070-3429892 www.nibcwealthmanagement.nl Nieuwenhuys Brink Crommelin Leeuwenveldseweg 1 1382 LV Weesp 0294-280480 www.nbcvermogensbeheer.nl NLD Asset Management B.V. Odijkseweg 39 3994 AS Houten 030-6352975 www.nld.nl

Philipse & Co B.V. Concertgebouwplein 9 1071 LL Amsterdam 020-6737496 www.philipse.com Private Finance De Gouwe 15 1121 GC Landsmeer 020-4820008 www.privatefinance.nl Pro Asset Management B.V. Herengracht 199/201 1016BE Amsterdam 020-5309830 www.pro-assetmanagement.com

R

De Regt Financiële Planning Nieuwstad 44 7241 DR Lochem 0573-255300 www.deregt.nl

Noordnederlands Effektenkantoor Rokin 115 1012 KP Amsterdam 020-5310600 www.nnek.nl

Reva Financiële Adviesgroep bv Brussellaan 15 Eindhoven 040-2484111 www.revagroep.nl

Nyenburgh Beheer B.V. Hettenheuvelweg 16 1101 BN Amsterdam Z.O. 020-6075036 www.nyenburgh.nl

Ribo Investments B.V. Koningstraat 5 3319RK Dordrecht 078 6210017

O

Optimix Vermogensbeheer NV Johannes Vermeerstraat 14 1071 DR Amsterdam 020 570 30 30 www.optimix.nl Oranje Vermogensbeheer Oranjesingel 65 6511NV Nijmegen 024 3297650 Bank Oyens en van Eeghen Singel 134 1015 AG Amsterdam 020-5141616 www.oyens.nl

P

Palladyne Asset Management B.V. Nesland 5a 1382 MZ Weesp 0294-460560 www.palladyne.nl Petercam De Lairessestraat 180 1075 HM Amsterdam 020 573 55 11 www.petercam.com

Ritzer & Rouw Private Management Dorpstraat 162A 5504 HM Veldhoven 040-2557442 Robeco Coolsingel 120 3011 AG Rotterdam 010-2241224 www.robeco.com Robein Bank N.V. Sophialaan 4 2514 JP ‘s-Gravenhage 070-3766666 www.robein.nl

S

Schretlen & Co N.V. Fizeaustraat 2 1097 SC Amsterdam 020-5607444 www.schretlen.com Sequoia Vermogensbeheer V.O.F. Stationsweg 6 c 6861 EG Oosterbeek 026-3390290 www.silverpinebeheer.nl Simon A. Cohen Vermogensbeheer Veerkade 7a

3016 DE Rotterdam 010-4128001 www.simonacohen.com SNS Croeselaan 1 3521 BJ Utrecht 030-2914732 www.snsbank.nl

Triple Assets Onze Lieve Vrouwewal 8 6211 HH Maastricht 043-3500878 www.triple-assets.nl Trustpartners N.V. Marathon 3/C 1213 PB Hilversum 035-6466080

Steentjes Vermogensbeheer Nieuwe Ginnekenstr. 20d V 4811 NR Breda Veer Palthe Voûte N.V. 076-5148441 Oosthaven 52 www.steentjes-vermogensbeheer.nl 2801 PE Gouda 0182-597777 Effectenbank Stroeve www.vpv.nl Keizersgracht 617 1017 DS Amsterdam Velthuyse & Mulder Vermogens020-5276000 beheer www.stroeve.nl Oranje Nassaulaan 35 1075 AJ Amsterdam Summa 020-3449144 Schoolstraat 9 www.vmvb.nl 5981 AH Panningen 077-3072432 Vierlander Effecten N.V. www.summa.nl Herengracht 199-201 1016 BE Amsterdam T 020-5128750 T.P.C. International www.vierlander.nl Pepijnstraat 56 5921HN Venlo Vladeracken B.V. 077-3244800 Korte Vijverberg 4 2513 AB Den Haag Teulings Van der Hoeven 070-3118730 Van Beuningen www.vladeracken.nl Taalstraat 51 5261 BA Vught De Vries & Co 073-6570704 Tolweg 5 www.thbvermogensbeheer.nl 3741 LM Baarn 035 - 54 36 937 Tielkemeijer & Partners Vermogens- www.optie.com beheer BV Rivium Westaan 17 VVAA Vermogensbeheer B.V. 2909 LD Capelle aan den Ijsel Atoomweg 100 010-2040560 3542 AB Utrecht www.tielkemeijer.nl 030-2474900 www.vvaa.nl Today’s Beheer B.V. Keizersgracht 680 W 1017 ET Amsterdam Wesa Effecten B.V. 020-5300150 Singel 540 www.todaysbeheer.nl 1017 AZ Amsterdam 020-4232572 Total Investment Services BV www.wesa.nl Ooisestraat 4 4054 MN Echteld Wijs & Van Oostveen 0344-643434 Herengracht 491 www.invest.nl 1017 BT Amsterdam 020-6388226 www.wijs.nl U weet nog niet welke geschikt is voor u? Wilgenhaege Vermogensbeheer Op www.vermogenspitch.nl Hoofdweg 689 helpen we u online met het 2131 BC Hoofddorp vinden van vermogens023-5679900 beheerders die aan uw eisen www.wilgenhaege. voldoen.

DOSSIER Vermogensbeheer is er in vele smaken. Van no-nonsense beurshandel met uw kapitaal tot het fiscaal stroomlijnen van uw internationale inkomensstromen. Vier stijlvaste beheerders leggen uit waarom ze het doen zoals ze het doen. Door Paul van Horn / fotografie Herman van Heusden

De wealth manager

Albert van Dedem

Echt chic is vermogensbeheer pas als het wealth management heet. Dat beseffen ze bij nib Capital, want het Haagse huis versterkte zich een jaar gelden met een heus zevenkoppig wealth management team, onder leiding van de ervaren beheerder Albert van Dedem. nibc Wealth Management – zo heet het nieuwe onderdeel – mikt hoog in de markt. “We richten ons op klanten met een te beleggen vermogen van ten minste 2 miljoen euro. Dat komt omdat we daarvoor de specifieke kennis in huis hebben. De problematiek waar deze klantengroep mee te maken heeft is duidelijk anders dan die van een retailklant.” Wel universeel is de neiging om geen gouden bergen meer te verwachten, merkt de beheerder op. “Beleggers zijn tegenwoordig rustiger. Maar ze zijn wel kritischer

geworden ten aanzien van aspecten als kosten en transparantie. Ze kijken nu meer naar behoud, het in stand houden van het vermogen op langere termijn en ze zijn tevreden met enkele procenten netto groei. Netto betekent dan na belastingen, kosten en inflatie.”

Nuchterheid

Van Dedem stamt uit een ondernemersfamilie en zit al wat langer in de financiële dienstverlening. Voor zijn komst naar nib Capital was hij onder andere directeur

Albert van Dedem

Studeerde bedrijfseconomie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam en de Universität Fribourg in Zwitserland. Startte zijn carrière bij Credit Lyonnais, werkte bij Kempen & Co op het gebied van corporate finance. Daarna werd hij directievoorzitter van Kempen Capital Management, de vermogensbeheerdochter van Kempen & Co. Medio 2004 startte hij, met nog zes managers, nibc Wealth Management, de nieuwe vermogensbeheerdochter van nib Capital.

bij Kempen & Co. Hij heeft een brede ervaring en heeft hele goede, maar ook slechte beleggingsmarkten meegemaakt. Nuchterheid leidt tot relativering. Het is een van de leidraden voor Van Dedem: “Je kunt in dit vak niet voorzichtig genoeg zijn, daarom stemmen wij de risico’s in portefeuilles heel goed af op de draag-

Stij l

Mark Boerstra

sinds 1984 actief in de financiële wereld en werkte onder meer als analist en vermogensbeheerder bij Kempen. Hij werd in 1991 directeur bij Lombard Odier in Nederland. Eind 1999 startte hij met een aantal partners Attica Vermogensbeheer. Het bedrijf werkt voor particulieren met ruime vermogens, maar ook mensen met een bescheidener inbreng kunnen er terecht.

De specialist

Mark Boerstra

fi guren kracht en wensen van onze klanten.” Neutraal, noemt Van Dedem de beleggingsstrategie van nibc Wealth Management. “We beleggen via beleggingsfondsen en producten van derden. Bij onze beleggingstrategie hanteren we het best in class principe, oftewel, de best presterende fondsmanagers in elk segment en de beste producten in de markt. Bij onze selectie kijken we naar track record, beleggingsstijl en naar aspecten als kosten en continuïteit. Aangezien we geen eigen beleggingsfondsen hebben, kunnen we dat geheel onafhankelijk doen. En we houden intussen wel een open mind voor alle interessante categorieën.” Wat is nu interessant dan? “Aandelen zijn de komende tijd de beste keus als je als belegger genoegen neemt met een totaalrendement van 8 à 9% per jaar. Daarnaast ben ik positief over hedge funds en specifieke onderdelen van de vastgoedmarkt, met name winkels en woningen. Het is wel oppassen met beursgenoteerde vastgoed-

fondsen, die zijn de afgelopen periode dusdanig gestegen dat er een overwaardering dreigt.”

Geld weggeven

Overigens houdt het meedenken met de high net worth individual niet op bij het samenstellen van de beleggingsportefeuille. Geld weggeven is tegenwoordig ook een belangrijke nevenactiviteit van de vermogende Nederlander. Van Dedem: “Er is een groei in charitatieve initiatieven, met name bij de wat oudere klanten die zich ervan bewust zijn dat ze in deze maatschappij er niet alleen voor zichzelf zijn. Hun initiatieven spelen zich af op het sociale en culturele vlak. Het is opmerkelijk hoeveel mensen een eigen stichting willen hebben. Daar kunnen wij ook voor zorg dragen. Ze blijken dat een prettiger manier te vinden dan om zomaar een geldbedrag aan een goed doel te geven.”

“De greed is verdwenen”, zegt Mark Boerstra van Attica Vermogensbeheer in zijn rustieke kantoor vlakbij het Amsterdamse Vondelpark. Het risicobesef van de gemiddelde vermogende klant is veranderd en daar doet Boerstra zijn voordeel mee. “Veel beleggers zijn de afgelopen jaren geknipt en geschoren. Hoewel ze voorzichtig blijven, komen ze nu wel weer langzaam tevoorschijn. Veel mensen zoeken een kleinere bank waarbij de organisatie zich specifiek richt op het beheren van hun vermogen en de zaken eromheen. Daar staat de klant centraal. Bij een grootbank is dat toch anders. Deze zijn vaak minder specialistisch omdat ze zich ook met andere aspecten bezighouden als hypotheken en leningen. Daarnaast zijn ze ook geneigd om hun eigen producten te promoten bij hun klanten.” Attica Vermogensbeheer is exponent van een nieuwe groep vermogensbeheerders. Het bedrijf biedt een volledig vermogensbeheerpakket aan, maar is duidelijk gespecialiseerd in het beleggen via hedge funds. Boerstra voelt zich in die wereld uitstekend thuis: “De producten zijn complex, er zijn tal van aanbieders. Dat doorgronden en klanten die soms niet zo geïnteresseerd zijn in de financiële wereld te enthousiasmeren en te begeleiden, dat maakt het vak juist leuk. Ik zeg wel eens: het is geen vak maar een roeping.” Maar vanwaar de fascinatie met hedge funds? “Die is gaandeweg ontstaan. Onze ervaring is dat de beste beleggers bij hedge

DOSSIER funds zitten. “ Wie dan begint over speculatieve cowboys die de markt verknoeien wordt streng toegesproken door de beheerder. “Dan begrijp je het niet”, zegt Boerstra. “Hedgen betekent beschermen, afdekken. Dat doen de meeste hedge funds ook. De bedrijfstak heeft een slechte naam gekregen door het fiasco met Long Term Capital Management een paar jaar geleden maar feitelijk bepèrken hedge funds het risico juist.”

Gedreven gaat Boerstra verder. “Veel gewone vermogensbeheerders beleggen versus de index met het oogmerk om de markt te outperformen. Als ze bij een zwaar negatieve markt minder negatief presteren doen ze het weliswaar beter dan de markt, maar de klant verdient niets. Ik geloof ook niet in stockpicking. Uit het aanbod van duizenden aandelen stel je een mandje van, zeg, 20 aandelen samen. Hoe groot is dan de kans dat je de goede fondsen kiest?” Maar is de kans dat Boerstra het juiste hedge fund uit het aanbod kiest niet even groot? “Je moet ze weten te vinden. We maken een selectie op basis van harde cijfers, hanteren selectiecriteria als grootte, stijl, duur, strategie, consistentie. En we willen de fondsmanagers zelf ontmoeten. Uiteraard is het onmogelijk om al de managers van de 8.000 hedgefunds te kennen. Maar door de jaren heen hebben we een groot netwerk opgebouwd en weten managers ons ook te vinden.”

long short manager kan uitstekend verdienen, ongeacht de richting van de markt.“

De structurenbouwer

Andries Kroon

Een beetje fors bezit brengt zo zijn eigen problemen met zich mee. Diverse belastingregimes, internationale geldstromen, familieperikelen, dat soort werk. In dat geval is beheer niet genoeg, maar is vermogensstructurering nodig. Het is één van de specialiteiten van Fortis-dochter MeesPierson, een fusieproduct van een paar grote namen uit de vaderlandse private banking-geschiedenis en fiscalist Andries Kroon houdt zich ermee bezig. ”Je moet ons zien als een adviseur die structuur aanbrengt in iemands vermogen. Neem een grootaandeelhouder die zijn aandelenpakket heeft verzilverd en voor de vraag staat hoe hij zijn geld het best kan beleggen. Die categorie is de laatste tien jaar sterk gegroeid. En de vermogens trouwens ook. Zo iemand

Waar ziet Boerstra de komende tijd mogelijkheden? “Oost-Europa, het Verre Oosten en andere emerging markets. Omdat het van hieruit lastig is om die markten te bestieren maken we gebruik van managers ter plekke die heel goed zijn ingevoerd en die een mooi trackrecord hebben. Een goede

Andries Kroon

Is als fiscaal jurist reeds zo’n 25 jaar werkzaam op het gebied van vermogensstructurering. Hij werkte lange tijd voor het trustbedrijf van MeesPierson in zowel binnen – als buitenland. De private bank werkt voor klanten met een vermogen vanaf een half miljoen.

wil een deel van het vermogen op een fiscaal vriendelijke wijze overbrengen aan de kinderen. Wij krijgen dan te maken met kwesties als testament, huwelijkse voorwaarden, erfrecht, rechtsvormen waar het vermogen in onder wordt gebracht.” De clientèle van Kroon is divers: “Zo werken we voor sporters of artiesten die te maken hebben met verschillende geldstromen: betalingen uit toernooien en reclamegelden. Wij structureren die geldstromen. Verder zijn het vooral mensen die een onderneming hebben opgebouwd en hebben gecashed. Het kan ook gaan om een internationale ondernemer die naar het buitenland verhuist. Die stelt weer andere eisen dan de particulier die in het buitenland belegt of de particulier die in het buitenland woont.” Kroon adviseert vermogenden wanneer

Stij l

Leo Strijbos

Ooit particulier belegger, opgemerkt door een grote bank die hem in 1986 vroeg market maker op de optiebeurs te worden. Na een carrière bij enkele grote banken als ontwikkelaar van derivatenproducten werd hij in 2001 directeur van Drie Koningen Effecten. Het klantenpakket varieert van ondernemers tot particulieren die een tweede hypotheek aanwenden om te beleggen, welkom vanaf 75.000 euro.

fi guren deze vanwege het gunstige fiscale klimaat ’t gevoel dat de mensen steeds meer benaar het buitenland willen verhuizen. “We hoefte hebben om met hun vermogen iets hebben veel ervaring met België, Frankrijk goeds te doen. Een deel wordt afgezonderd en Spanje. Het fiscale voordeel is kleiner in een stichting waar bijvoorbeeld iets culgeworden, maar het is nog steeds de moeitureels mee gedaan kan worden.” te waard. Al was het maar vanwege het weer en de omgeving.” Je zou er als eenvoudig fiscalist jaloers op worden. “Nee hoor, nooit. Waarom zou ik? Het werk is veel te leuk omdat je mensen kunt helpen met een goede oplossing. Kijk, als ik rijk had willen worden, dan had ik Leo Strijbos van het kleine Amsterdamse ondernemer moeten worden en dat heb ik vermogensbeheerhuis Drie Koningen Efdus niet gedaan.” Kroon verbaast zich wel fecten, is optimistisch en ziet een aex in de eens over hoe weinig mensen geregeld heb- loop van 2005 van 410-415. “De beurs gaat ben. “De grootte van het vermogen maakt geleidelijk omhoog, de volatiliteit van de niets uit. Mensen denken er niet over na koersen is laag en dat is een reden temeer hoe het verder moet als ze er niet meer om met meerjarige call opties te belegzijn. Misschien is het ontkenning.” Hij ziet gen. Mede door de lage rente zijn die nu evenwel dat mensen er tegenwoordig wel heel goedkoop.” Het moge duidelijk zijn, meer voor openstaan. “Beleggen in aandeStrijbos is een belegger pur sang. Hij heeft len alleen is niet meer genoeg. Dat besef is zich gespecialiseerd in het beleggen in, met wel doorgedrongen.” name, Nederlandse aandelen en derivaten. Signaleert Kroon verschuivingen in de “Ik geloof in dynamisch vermogensbeheer. wensen van de vermogende klant? “Ik heb Spaarrekeningen met 2% of staatsobliga-

De handelaar

Leo Strijbos

ties met een kleine 4% rendement zijn te bescheiden. We handelen hier actief, met name in aandelen die flink onderuit zijn gegaan. Als een aandeel inzakt van 100 euro naar 5 euro, en het bedrijf heeft goed gereorganiseerd, dan is de kans groter dat de koers weer naar 10 euro stijgt dan dat het naar 0 zakt”, is zijn nuchtere toelichting. Dat klinkt riskant, maar Strijbos zet dan ook niet al zijn kaarten op aandelen, getuige zijn verdeling binnen de standaardportefeuilles: 60-65% aandelen, 35% obligaties (bij vol beleggen). “Maar we houden zelf altijd 5 à 10% cash aan, omdat zich altijd kansen kunnen voordoen als de beurs weer wat instabieler wordt.” Door de sterke dalingen in de afgelopen jaren zijn beleggers volgens Strijbos pessimistisch en terughoudend geworden. “De aex vertoont een underperformance door het gebrek aan vertrouwen.” Strijbos kijkt bij zijn beleggingen naar de fundamentals, maar laat zich voornamelijk leiden door technische analyse. “Ik geloof zeker niet in de buy and hold-strategie. Wij richten ons nu met name op sectoren die de afgelopen jaren sterk zijn gedaald zoals technologiewaarden. In fondsen als Getronics en Versatel zit een substantiële groei. Getronics heeft goed gereorganiseerd en het bedrijf heeft weer vertrouwen om overnames te plegen.” Strijbos gebruikt derivaten om risico’s af te dekken. De sectoren waar hij negatief over is zijn onder meer offshore (“hebben al een hele rit gemaakt”), logistiek (“de energiekosten zijn te hoog”) en farmacie (“door kostenbeheersing in de gezondheidszorg is er meer aandacht voor de generieken”).

DOSSIER door Michael Kraland

vermogen en

U moet vermogensbeheer niet verwarren met Private Banking. Dat doen de vermogensbeheerders die zich private bankers noemen wel voor u en ze laten zich er graag goed voor betalen...

Michael Kraland (1950) is mede-oprichter van IEX. Kraland is sinds 1991 werkzaam in de financiële sector na een eerdere carrière in de industrie. Op het moment hebben hedge funds zijn bijzondere interesse; hij adviseert er enkele en schrijft er columns over op IEX.

N

atuurlijk hangt het maar af van de definitie van private banking. Kijk, er is zakelijk bankieren, dat wil zeggen de heren die zich graag Corporate Bankers, of liever nog Merchant Bankers noemen. Die doen dus bedrijfskredieten om maar wat te noemen. Dan zijn er nog de dames en heren die, na een paar cursusjes schoon overhemd of bloesje aantrekken, klaargestoomd zijn om de zogenaamde retail klant te bedienen. Zij zijn geschoold in het aanbieden van een kopje koffie, dat onvermijdelijk een kartonnen bekertje met daarin een slap donker aftreksel blijkt te zijn. Hun drama is dat zij steeds meer vervangen worden door machines en door het internet, maar desondanks worden steeds nieuwe, enthousiaste lichtingen opgeleid en in deeltijd op u losgelaten, als u tenminste het profiel van de retail klant hebt. Voor uw nageslacht voorspelt dat overigens weinig goeds.

Private Bankers

Dan zijn er dus de zogenaamde Private Bankers. De Private Banker is, in zeldzame gevallen, een persoon die vrij weinig geld betaald krijgt om al uw financiële problemen op te lossen. Hij laat uw beleggingen soepel en winstgevend verlopen, zonder dat u er al te veel omkijken naar hebt. Gewoon een vermogensbeheerder denkt u nu natuurlijk. Sssssssst! Wat bent u onsportief! De Private

Banker houdt zich, als ondernemend lid van een team dynamische en professionele experts immers bezig met ...inderdaad, precies zoals in de ronkende reclame staat die u ook gelezen hebt. Buzzwords, nieuw reclamebureau, frisse vormgeving: laten we maar weer eens van bank veranderen. De meeste klanten, in dit milieu naar buiten toe altijd aangeduid als cliënten, zijn immers ontevreden. De resultaten zijn slecht, de dienstverlening matig en de constant roulerende stroom enthousiaste, dynamische relatiebeheerders, liefst academisch gevormd maar soms niet eens dat, eist vroeg of laat haar tol. Meestal hebt u een echte Private Banker nauwelijks nodig. Sommige beheerders hebben een goed eigen netwerk aan onafhankelijke partijen die vaak even dynamisch, soms zelfs nog dynamischer zijn dan die van de Private Bank. Die kunt u op afroep inschakelen. Private Bankers zijn er voor de unhwi’s en de hnwi’s met een grote behoefte aan one-stop service. De kans is groot dat u niet tot die groep behoort.

Even terug naar wie u eigenlijk bent

Private Bankers – begint u nu ook al niet een hekel aan dat woord te krijgen? – hebben liefst uhnwi’s als klanten. Misschien bent u er één, maar wellicht bent u slechts een ordinaire hnwi of zelfs een een-

be

voudige map*. Om u wat op weg te helpen, map’s komen in twee variëteiten, High End en Low End. High End is beter dan Low End, maar een stuk minder dan hnwi. map’s hebben tussen de 100.000 euro en de 1 miljoen aan belegd vermogen. hnwi’s beginnen bij 1 miljoen en vanaf 30 miljoen bent u een Ultra High Net Worth Individual. uhnwi meer dan 30 mln hnwi 1-30 mln. High End map* 250.000-1 mln. Low End map* onder 250.000 *map: Mass Affluent prutser. Deze term is voor een klein deel afkomstig van de auteur van dit artikel

Veel misverstanden

Wij zien in de markt veel misverstanden. Ten eerste zijn daar de misverstanden over Private Bankers of vermogensbeheerders. Echte Private Bankers zijn gemakkelijk te onderscheiden van vermogensbeheerders: hoe meer er “Private Banker” op hun kaartjes en websites staat, hoe meer zekerheid u hebt met een vermogensbeheerder te maken te hebben. Ten tweede heersen er heel wat misverstanden over klanten, pardon, cliënten. Een paar van de misverstanden die bij Private Bankers over hun klanten heersen zijn dat de klant stiekem gelooft dat de firma waar hij zit op elk gebied

lanschot

heer

gewetenloze boeven die de niets60 vermoedende beleggers het geld uit 50 de zak kloppen. 40

uitblinkt en hij dus graag voor een groot deel in huisfondsen belegt. Ook denken vooral banken dat klanten het leuk vinden om een breed assortiment van het landelijke aanbod aan ambtelijk ingestelde jonge academici bij toerbeurt een seizoentje aan de rekening te laten prutsen. Klanten denken, meestal ten onrechte, dat zij het best kunnen beleggen in activa zoals onroerend goed, die relatief net flink gestegen zijn. Wanneer ze rendement willen eisen ze dat ook. Zelfs als de markt nauwelijks rendementen biedt. Een ander misverstand bij klanten is dat vermogensbeheerders hun rijk gaan maken. Dat gebeurt wel bear eens, maar dat is dan per ongeluk.

Voor hen hebben wij goed, nee, uitstekend nieuws. U kunt er gewoon instappen! Er is nauwelijks kapitaal voor nodig en de resultaten van deze belegging kennen ze al, het kan immers niet mis gaan. Gewoon om te pesten publiceren wij dan ook hierbij de chart van Skandia, een vermogensbeheerder die een paar jaar geleden veel van zich liet horen. 120

80 60 40 20 0

2001

2001

2002

2002

2002

2003

2003

2003

2004

2004

2005

Pure vermogensbeheerders, of Private Banks, zijn schaars geworden aan de beurs. In Zwitserland is Julius Bär nog over, wij hebben Van Lanschot. De kleine onafhankelijke effectenbank Van der Hoop staat ook nog genoteerd, maar wij raden u echt af daarin te beleggen, omdat de koers naar boven is gemanipuleerd door insiders die daar belang bij hebben, zo lijkt ons. Dit wordt bevestigd door geruchten uit de markt. Broker Binck is al hard gestegen, in afwachting van een overname. Ook daar is het te laat. Ze zijn schaars geworden omdat de meesten zijn opgekocht door grotere banken.

Slachtoffercomplex

400 350

250 200 150 100 50 2002

2002

2002

2002

20 10 0

skandia

2001

2002

2002

2002

2003

2003

2003

2004

2004

2004

2004

Of er goud in die banken zit is niet zeker, maar wel synergie voor een grotere bank. Er is dus kans op een overname.

2003

Trends

Trends in vermogensbeheer zijn niet alleen outsourcing en de opkomst van hedge funds, maar ook enerzijds schaalvergroting en tegelijkertijd fragmentatie. Sommige grote banken proberen handig met schaalvergroting om te gaan en bieden open systemen aan voor fondsselectie. Maar een doorn in hun oog en een kiezel in hun schoen is nog steeds de mobiliteit van de betere beheerders die weggaan en voor zichzelf beginnen. Dat verklaart de opkomst van kleine beheerders, meestal twee partners en een administratieve assistent, voorheen werkzaam bij een bank of fondsbeheerder. Hun cliëntèle bestaat vaak uit beleggers die genoeg van de doctorandussenwals hadden en hun business groeit door van mond tot mondreclame. Hoe moet u zo’n beheerder selecteren? Ga af op de referenties van het beheersteam en op aanbevelingen van vrienden of relaties die klant bij hun zijn. Uw geld loopt niet meer risico dan elders, want de beheersfunctie is gescheiden van de bewaarsfunctie. Voor dat laatste wordt een bank gebruikt die de administratie doet en uw activa laat liggen bij een onafhankelijke maar door de bank opgerichte bewaringsstichting die niet failliet kan gaan als de bank onverhoopt door iets getroffen zou worden.

JULIUS BÄR

300

0

30

Een misverstand bij klanten is dat vermogensbeheerders hun rijk gaan maken

SKANDIA

100

U maakt fortuin in uw vak of u erft. Eventueel trouwt u goed. Uw vermogensbeheerder kan u vervolgens helpen om uw vermogen, na belasting en inflatie, in stand te houden en, als het meezit, een aardige voorsprong op te bouwen. Rekenen op meer dan dat is niet realistisch en geloof de beloftes die u gedaan worden niet. Gelooft u ons maar liever. Wanneer het toch voorkomt dat iemand per ongeluk rijk wordt, dan wordt er veel over gesproken, maar over het omgekeerde zelden.

Er zijn ook klanten die hun slachtofferscomplex dusdanig weten te cultiveren dat ze met complottheorieën over de vermogensbeheersector op de proppen komen. Er zou, dankzij de vele nietsvermoedende en weerloze beleggers, goud te verdienen zijn in die sector. De beheerders zijn immers allemaal

VAN LANSCHOT

2003

2003

2004

2004

2004

2005

DOSSIER

Nieuw!

De IEX Verm A

l vindt u het nog zo verslavend om zelf de beurs te verslaan, dan nog is het geen overbodige luxe om er een vermogensbeheerder op na te houden. Zelfs John de Mol heeft er een paar in dienst en Bill Gates heeft er ook een bedrijf voor ingehuurd. Maar er zijn nogal wat soorten en maten. Wat heeft u nodig? Een rendementmaker? Een fiscale tovenaar? Iemand die de schoonfamilie vakkundig onterft? In iedere niche is wel een specialist te vinden, maar het probleem is dat ze allemaal “vermogensbeheerder” of “private banker” op hun kaartje hebben staan. Niet voor niets claimen beheerders dat hun klanten meestal komen aandwarrelen via mond-tot-mond-reclame. Dat is zo ongeveer de enige bron waaruit u enigszins objectief te horen kunt krijgen wat vermogensbeheerder precies doen en hoe goed ze zijn. Als uw buurman enthousiast vertelt over zijn beheerder en u heeft kunnen zien

dat hij niet hoeft te bezuinigen op zijn imposante aanbouw, dan is dat wellicht eens reden om ook eens te gaan praten. Maar is Buurmans Bankier ook uw gedroomde beheerder? Misschien neemt buurman wel veel te veel rsico met zijn geld naar uw zin. Of te weinig.

iex gaat u vanaf vandaag een handje helpen met het kiezen van een geschikte vermogensbeheerder. Dat doen we met een nieuwe online dienst, die we Vermogenspitch hebben genoemd. Hoezo pitch? Die term hebben we een beetje geleend uit reclamekringen waar de presentatie van een bureau aan een klant onder die naam door het leven gaat. Want dat is ook hier de truc: wij zorgen ervoor dat de vermogensbeheerders die het best bij uw profiel passen, zichzelf aan u presenteren. Hoe dat werkt? Heel eenvoudig. Op www. vermogenspitch.nl kunt u precies aangeven

wat uw voorkeuren zijn. Modern of traditioneel? Financiële planning of beleggingsexpertise? Groot of klein? Derivaten, hedge funds of andere special effects? Enfin, de lijst met criteria is nog aanzienlijk uitgebreider. Als u dat heeft gedaan, zoekt de Vermogenspitch automatisch de vermogensbeheerders uit die het best bij uw profiel passen.

Dat is al aardig om te weten, maar we gaan nog één stap verder. Het is niet voor niets een pitch, dus zodra u het teken geeft zorgen wij dat de beheerders zichzelf bij u melden om zich te presenteren. U bent de jonkvrouwe in de torenkamer (met een zak geld onder het bed) en onder uw raam verzamelen zich private bankers die naar uw hand dingen. Er zijn vervelender situaties denkbaar. Daarna is het natuurlijk volledig aan u om te bekijken of u een van deze partijen het familiekapitaal wilt toevertrouwen. Benieuwd? Probeer het eens uit op www.vermogenspitch.nl.

ogenspitch Vermogenspitch faq Waar verplicht ik mij toe? Helemaal niets. Iedereen mag de Vermogenspitch doen en de bankiers laten opdraven. Het enige dat wij van u vragen is om in te loggen onder uw eigen naam en adres. Als u al lid van IEX bent kost dat geen enkele moeite, in het andere geval volstaat het om u aan te melden. Dat is kosteloos, vrijblijvend en duurt hooguit een paar minuten. Lachen, ik wil ze allemaal zien We vragen u beleefd om deze service niet te misbruiken. De vermogensbeheerders in de Vermogenspitch steken er veel tijd en moeite in. Als u bij voorbaat geen enkele intentie hebt om een dienst van deze partijen af te nemen, besteed uw (en hun) tijd dan bij voorkeur aan iets nuttigers.

Ik wil geen post of telefoon van bankiers. Kan ik niet zelf bellen? Dat kan. U kunt zelf aan het eind van de selectie aangeven of u meer informatie wilt, of u benaderd wilt worden, of geen van beiden. In dat laatste geval kunt u gewoon zelf contact opnemen als het uitkomt. Hoe weet ik dat ik de beste vermogensbeheerder krijg? De beste kunnen we niet garanderen. De Vermogenspitch koppelt uw voorkeuren aan het dienstverleningsprofiel van de beheerders, zodat wat u wilt en wat u krijgt zo goed mogelijk op elkaar is afgestemd. Of de beheerder ook daadwerkelijk de goede adviezen geeft of de juiste rendementen haalt, zal de praktijk – of het ver-

dere verloop van de pitch – moeten uitwijzen. Is dit niet een doorzichtig commercieel opzetje? Die partijen betalen hier toch zeker voor? Laten we het inderdaad transparant houden. Geen enkele vermogensbeheerder betaalt ons voor de opname in de database. Wij hebben alle geregistreerde Nederlandse vermogensbeheerders een vragenlijst voorgelegd, en met de resultaten daarvan wordt uw ideale profiel vergeleken. Dus de uitkomst van de selector heeft niets met commercie te maken. Wel vragen we een bijdrage aan partijen voor het recht om u te mogen benaderen als zij als één van de beste matches uit de bus komen. En dat natuurlijk alleen als u expliciet heeft aangegeven dat dat mag.

HEBBEN & HOUDEN Belangrijk bezit en bijzondere beleggingen Ditmaal: de wijnkelder van belegger Jacco de Haan

Mijn geld Door Corina Ruhé

fotografie Herman van Heusden

Als kind was was Jacco de Haan al gefascineerd door beleggen. Toch koos hij voor de horeca. Na het behalen van zijn Hotelschool-diploma liep hij stage in diverse hotels en restaurants. Daarna ging het roer om. Hij maakte van zijn hobby zijn werk en van zijn werk zijn hobby. De Haan werd beurshandelaar en investeerde een deel van zijn winst in wijn.

H

et lag voor de hand dat De Haan de horeca in zou gaan. Zijn ouders hadden een Hotel Restaurant en de liefde voor het vak was hem al vroeg bijgebracht. In die tijd ontwikkelde hij ook een passie voor beleggen. Hij was altijd erg gecharmeerd van de gasten in het hotel. “Daar kwamen mannen in pakken die de Financiële Telegraaf lazen, ik vond dat erg interessant.” Geïnspireerd door deze heren deed De Haan zijn eerste belegging toen hij dertien was. Hij kocht aandelen Akzo. Dat was meteen een schot in de roos want hij verdiende daar behoorlijk op. Dit wakkerde zijn verdere enthousiasme aan. Voor zijn achttiende deed hij al zijn eerste optietransactie.

Wijnprijs

Zijn passie voor wijn heeft hij van huis uit meegekregen maar is op de Hotelschool in Maastricht verder gevormd. Voor het vak vinologie heeft hij heel wat reizen gemaakt naar verschillende, met name Franse, wijngebieden. Hij was een gedreven leerling want na zijn afstuderen kreeg hij de Lucas Bolsprijs. Die prijs werd uitgereikt aan de student die het beste resultaat had gehaald op het gebied van wijnkennis. In 1990 gooide hij het roer om. Na jarenlange ervaring als privé-belegger besloot hij van zijn hobby zijn beroep te maken. Nadat hij een aantal jaar voor market makers op de optiebeurs had gewerkt, begon De Haan in 1993 als derivatenhandelaar. In 1995 werd hij zelfstandige en breidde hij

zijn bedrijf uit met meerdere handelaren, succesvol. Over de afgelopen tien jaar heeft hij alle jaren met winst afgesloten. Zelfs in 2000, toen de aandelenmarkt instortte, heeft hij nog een keurig rendement weten te behalen van 78%. Hij zag de daling van te voren aankomen en heeft met put-opties veel verdiend.

Belangrijkste tip

Hoe doet hij dat? Zijn belangrijkste tip luidt: cut your losses and let your profits run. Alles draait om ‘money-management’ en wachten op goede instapmomenten. De Haan vindt het interessant om combinaties van producten te gebruiken. “Met behulp van aandelen, opties en futures kun je een mooie positie opbouwen en gebruik maken van verschillende marktontwikkelingen.

zit in... Ook met de volatility van de markt kun je veel doen.” Hij is vooral gefascineerd door het hele beleggingsspel. Een inschatting maken van de marktontwikkeling en het beleggerssentiment en vervolgens een positie innemen en de risico´s afdekken. “Het is erg leuk om te merken dat je de markt voor kunt zijn.” De Haan wijt zijn succes voornamlijk aan zijn gedisciplineerdheid. “Op sommige momenten neem ik veel risico. Als ik zie dat het niet goed gaat ben ik zeer rigoureus met het abrupt afkappen van mijn positie.” De belegger benadrukt dat je deze strategie consequent moet toepassen. “Niet bang zijn om te verkopen. Maar als het goed gaat moet je natuurlijk blijven zitten.” Hij raadt wel aan om op een gegeven moment een

gedeelte van een winstgevende positie te sluiten. “Verlies kun je dan bijna niet meer maken.”

Alles lezen

Beleggen is voor De Haan een intensieve bezigheid. Het is vooral een kwestie van goed je huiswerk doen. Hij volgt al het mogelijke nieuws over de markt en zijn investeringen. Hij houdt nauwlettend al het bedrijfsnieuws in de gaten, leest alle interviews met het management en volgt nauwgezet alle beursberichten. Hij richt zich alleen de Europese markten en de Verenigde Staten. Hoewel hij gelooft in opkomende markten als China en India is hij daar nog niet actief. “Met de intensiteit waarmee ik het nieuws volg, is het onmogelijk deze markten erbij te doen.”

Privé belegt De Haan nogal defensief. “Ik neem al genoeg risico met mijn zakelijk vermogen dat ik privé risicomijdend ben.” Een deel van zijn vermogen heeft hij belegd in onroerend goed. Daarnaast heeft hij in obligaties (met name corporate) en defensieve en solide aandelen belegd. Af en toe koopt en verkoopt hij wat, maar relatief weinig. Hij kijkt naar het lange termijn resultaat. De Haan participeert ook in een aantal bedrijven als ´venture capitalist’ en is mededirecteur in een participatiemaatschappij. Hij heeft in een aantal bedrijven in de medische sector geïnvesteerd. “Ik vind de sector heel stabiel, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de it, daar heb ik als informal investor nooit in geloofd.” Zijn participa-

HEBBEN & HOUDEN “Soms neem ik veel risico. Als ik zie dat het niet goed gaat ben ik zeer rigoureus met het abrupt afkappen van mijn positie” ties slokken veel van zijn tijd op, hij heeft verschillende bestuursfuncties bij deze ondernemingen. De Haan gaat samen met zijn partner Willy Snellen een hedge fonds in de markt zetten dus hij moet zijn tijd goed verdelen. Het Fonds zal in de basis een long-short equity strategie hanteren met een meer dynamische handelsstijl dan het gemiddelde hedge-fonds. Als alles goed gaat zal het fonds in het tweede kwartaal van start gaan.

1997 een fles Château Lafite Rothschild uit 1934 (een absoluut topjaar) voor 635 euro per fles. Nu moet zo’n fles 1097 euro opleveren. Op een veiling van Christie’s kocht De Haan een paar dozen Petrus uit 1989, ook een topjaar. De mooiste wijn uit zijn collectie. In 1998 had hij in de mini-crash een enorme financiële klapper gemaakt op de beurs. “Ik wilde mezelf verwennen, dus heb ik een paar kistjes gekocht.” Wijn is voor hem grotendeels ook een emotionele belegging. “Op een gegeven moment dronk ik een mooie wijn als beloning, omdat ik een goede handelsdag had gehad, maar soms ook juist als troost, na een slechte dag.”

Duizend flessen

De Haan heeft ook geïnvesteerd in een wijnvoorraad van zo´n duizend flessen. Begin jaren negentig kocht hij een boerderij uit 1600 met een prachtige wijnkelder. Dit was voor hem de aanleiding zijn oude liefde voor wijnen weer helemaal uit te gaan leven. “Vanaf 1993 belegde ik ieder jaar dat mijn bedrijf goed draaide een behoorlijk portie van de winst in wijn.” De ultieme combinatie van zijn hobby en beroep; wijn als belegging. Sindsdien koopt hij regelmatig via Nederlandse wijnimporteurs of op een veiling. Voornamelijk Bordeaux wijnen. “Als belegging zijn ze uitermate geschikt. Een goede Bordeaux kun je minstens twintig jaar bewaren.’’ Hij koopt alleen wijn van goede huizen. “De waarde van die wijnen blijft stabiel of stijgt. Slechtere kwaliteit wijnen dalen op een gegeven moment in waarde.” Ook ziet hij goede port als een lucratieve investering. Een fles Quinta do Noval, Na-

TIPS!

cional uit 1970 kocht hij in 1999 voor 200 euro. De markt biedt nu tussen de 800 en 900 voor een fles.

Mooie koop

De wijnliefhebber heeft goede ervaringen met het kopen van wijnen bij gespecialiseerde wijnimporteurs. Goede wijninkopers zijn volgens hem heel betrouwbaar. “Die jongens zijn dag en nacht met wijn bezig, die weten waar ze het over hebben.” Een mooie koop die hij ooit zelf heeft gedaan was op Château Cordeillan-Bages. Een prachtig Hotel met een imposante wijnkelder. Daar verkopen ze oude topwijnen tegen de oorspronkelijke prijs, alleen aangepast voor inflatie. Hij kocht daar in

Koop via een goede importeur, bijvoorbeeld Okhuijsen in Haarlem Zij geven het maandelijkse blad Vinee vineuse uit, te bestellen via: [email protected] Koop wijnen van goede huizen die je lang kunt bewaren Wordt lid van de Nederlandse wijnbeurs www.wijnbeurs.com of www.nederlandsewijnbeurs.nl Betaalbare wijnen om in te beleggen Spanje, Priorat, Mas D´en Gil vanaf 20 euro per fles Australië, Stonyfell. Vanaf 10 euro per fles Voor de ideale wijnvakantie Hotel Restaurant Saint James, 3 Place Camille Hostein, 33270 Bouliac

De Haan heeft al een behoorlijke winst weten te maken op zijn collectie. Vooral de waarde van goede Bordeaux wijnen is de afgelopen jaren flink gestegen. Zijn beleggingsinstinct zei hem in 2003 dat de prijzen aan hun top zaten. Hij heeft toen behoorlijk wat wijnen verkocht en prachtige winsten behaald. Nu ziet hij dat de prijzen alweer gestegen zijn. Als voorbeeld noemt hij de Chateau Petrus uit 1989. In 1998 kocht hij de wijn voor 750 euro per fles, eind 2003 verkocht hij een aantal voor 1080 euro. Inmiddels betaalt een wijnliefhebber alweer 1400 euro. De laatste jaren heeft hij niet meer zoveel aangeschaft. De meeste flessen die hij begin jaren negentig heeft gekocht zijn nu op dronk, die moeten eerst op. Toch drinkt hij niet dagelijks wijn uit zijn voorraad. “Het moet wel speciaal blijven.” Ook op tafel bij de familie de Haan staat af en toe gewoon een fles van 5 euro van de Albert Heijn. klik hier... Wijnwebsites www.winesearcher.com www.wijn.pagina.nl www.cordeillanbages.com

Lang, lang geleden

2000 – All time high AEX: 701,56

100000

Lange rente Nederland 1540 - heden Aandelen Amsterdam 1602 - heden (logaritmisch)

18

16

1611 – Oprichtig Koopmansbeurs in Amsterdam

1891 – Oprichting Philips

10000

12

8

1947 - 1948 – Politionele acties Nederlands-Indié

1568 – Begin 80-jarige oorlog

10

1618 – Johan van Oldenbarnevelt onthoofd

1559 – Prins Willem van Oranje-Nassau wordt stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht

6

1973 – Oliecrisis

1815 – Slag bij Waterloo; Koning Willem I introduceert nieuwe grondwet

1664 – Nieuw Amsterdam (New York) valt in handen van de Engelsen

14

1987 – Oktobercrash

1804 – De Amsterdamse bank Pierson & co bemiddelt bij verkoop Louisiana aan de VS

1639 – Tromp verslaat de tweede Spaanse armada

1780 – Vierde Engelse oorlog

1672 – Rampjaar. Oorlog met Frankrijk en Engeland; VOC-aandelen kelderen

1929 – Wall Street crasht

1866 – Eerste Nederlandse vakbond

1720 – Crash: einde van de “bubble en wind-negotie”, oftewel windhandel

1914-1918 Eerste Wereldoorlog

1830 – Afscheiding België

1000

1602 – Oprichting VOC

4 1666 – De Ruyter verslaat de Engelse vloot

2

0 1540

1763 – Financiéle crisis. Grote werkloosheid, nauwelijks handel

1648 – Vrede van Münster

1556

1572

1588

1604

1620

1636

1652

1824 – Oprichting Nederlandsche Handelsmaatschappij (voorloper ABN)

1795 – VOC gaat failliet

1668

1684

1700

1716

1732

1748

1764

1780

1796

1812

1828

1886 – Palingoproer Amsterdam

1857 – Financiële crisis New York

1844

1860

1940 - 1945 – Tweede Wereldoorlog

1876

1892

1908

1924

1940

1956

1972

100 1988 2004

Bron: Martien van Winden, directeur bij Theodoor Gilissen Bankiers N.V. en auteur van o.m. Rijk Blijven (ISBN 90-5018-538-X) en Nederland, de schatkist van Europa (ISBN 90-5018-569-X).

20

COLUMN door Marcel Tak

Renteverbeteraars

Banken bouwen driftig producten voor beleggers die op zoek zijn naar inkomen. Opvallend hoe die inkomens onderling verschillen…

Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en denkt met particuliere beleggers mee over de samenstelling van hun portefeuille en de (actuele) ontwikkelingen op de markten. Op IEX.nl recenseert hij beleggingsproducten in de rubriek 10 van Tak.

H

oe verkrijg je inkomen uit beleggingen? De meest logische keus is de aankoop van obligaties. Met een relatief beperkt risico is een constante geldstroom via de rente verzekerd. Helaas is de rente momenteel laag. Een 10-jarige staatsobligatie levert nauwelijks 3,75% rente op. Bovendien, als de rente vanaf dit lage niveau stijgt, dalen de obligatiekoersen. Dat betekent vermogensverlies, en daar hebben beleggers nu juist hun buik van vol. Een alternatief is te investeren in aandelen met een hoog dividend. Zo is het dividendrendement op financiële aandelen als ing en abn Amro ongeveer 5%. Heel aantrekkelijk, maar de risico’s zijn groter dan bij (staats)obligaties. Als de winst stagneert of terugvalt daalt het dividend misschien. En belangrijker, dan zakt de koers van het aandeel. De uitgevers van structured products hebben ingespeeld op die grote behoefte aan inkomen. De nieuwe producten die ze hebben geïntroduceerd keren een relatief hoge vaste rente uit. Vervolgens wordt in de laatste jaren van de looptijd een variabele uitkering gehanteerd. Die hangt af van de ontwikkeling van een onderliggend mandje aandelen. Zowel aan

de koersstijging van elk individueel aandeel, als ook aan de uitkering is een maximum verbonden. De belegger krijgt daarentegen wel de garantie dat aan het eind van de looptijd de hoofdsom volledig wordt terugbetaald, ook bij koersverlies. Dit variabele-vaste renteproduct is een puik staaltje van hoe met derivaten de risicokarakteristieken van de onderliggende waarden worden veranderd. Een positie in een aandelenmandje wordt omgezet in een soort obligatie. Genetische manipulatie op de beurs. Bijna elke financiële instelling heeft een variant op dit prototype uitgebracht. In de rubriek 10 van Tak op iex.nl heb ik er een aantal besproken en het viel op dat er, net als in de gewone maatschappij, nogal wat inkomensongelijkheid heerst.

Royale voorwaarden

Eén van de betere producten op dit gebied is Postbank Rentegarant I. De eerste twee jaar krijgt de belegger 6% rente, terwijl de variabele rente over de laatste zes jaar tot een maximum van 11% kan oplopen. Het risico-rendement perspectief kreeg van mij dan ook het cijfer 9. De Postbank is zelf wellicht geschrokken van de royale voor-

INKOMENSONGELIJKHEID

Marcel Taks beoordeling van drie inkomensverschaffers Rendementsperspectief

POSTBANK RENTEGARANT 1 RABOBANK PERFORMANCE CLICKER ABN AMRO YIELD DISCOVERY NOTE

9 8 5

Transparantie

8 8 8

Originaliteit

7 8 7

Kosten

1 1 10

Eindcijfer

7,7 6,6 6,6

waarden. In de vervolguitgifte op dit product is de vaste rente over de eerste twee jaar weliswaar opgetrokken tot 7%, de maximale variabele coupon bedraagt in de tweede versie slechts 8%. De belegger in abn Amro’s Yield Discovery Note iv krijgt nog minder. Er is geen vaste renteperiode, maar gedurende de looptijd van tien jaar is de maximale uitkering slechts 7% per jaar. Voordeel is wel dat de minimale coupon 3% bedraagt, waar veel andere producten de lat op 0% leggen. Toch kon ik voor dit risicorendement perspectief niet meer dan een vijf geven.

Nieuwe constructies

Een paar banken komen nu met constructies waarin bij slechts een geringe koersstijging van het individuele aandeel direct het maximumpercentage wordt vastgelegd ter berekening van de couponrente. Voorbeelden zijn de abn Amro Magneet Note en de Rabobank Performance Clicker, met een maximale couponrente van respectievelijk 9% en 8%. Iets lager dan Postbanks Rentegarant I, maar dat wordt gecompenseerd door de extraatjes in de overige voorwaarden. Het zou me niet verbazen als de komende tijd nog meer varianten op deze “inkomensproducten” worden uitgegeven. U leest het als eerste in de 10 van Tak. klik hier... Wie wint de Gouden Tak? Binnenkort looft Marcel Tak prijzen uit aan de beste financiële producten. Meer op magazine.iex.nl/10 van tak

Lees de productrecensies van Marcel Tak op magazine.iex.nl/10vantak

IEX OP TOURNEE

Calletje Flippen D

onderdagmiddag 13 januari, vier uur. Op het parkeerterrein van het roemruchte Bilderberg Hotel in Vinkeveen staat ondergetekende, samen met ons aller Frank van Dongen, dozen met Tournee-artikelen over te hevelen van de ene in de andere auto. Het is een beetje krap, maar alle benodigdheden verdwijnen keurig in de donkerblauwe 911 van de boomlange directeur van Today’s Beheer. Dat geen van de passerende hotelgasten zich om deze toch ietwat verdacht ogende transactie bekommert, is misschien wel typerend te noemen voor de locatie waar wij ons op dat moment bevinden. Ach, het zal ons verder een zorg zijn. Wij moeten de avondspits trotseren. Bestemming? Eindhoven. Voor de derde editie van de cursus Beter beleggen met opties, die onderdeel uitmaakt van iex op Tournee, hebben we een fraaie locatie uitgezocht. De speciaal voor ons gereserveerde Bouwlounge in het Philips-stadion, de thuishaven van voetbalclub PSV, is zelfs voorzien van een privé-bar en bedienend personeel. Het witgekleurde meubilair en de mogelijkheid om vanaf

het aangrenzende terras het heilige gras te bewonderen, maken deze avond al op voorhand tot een succes. Iets voor half zeven meldt de eerste cursist zich. Van de dertig mensen die zich via www.iexoptournee.nl hebben aangemeld, verschijnen er uiteindelijk 24. Voor Cees een prima aantal om zijn kennis en kunde op over te brengen. Na een uitleg over de herkomst van zijn pseudoniem Frank van Dongen, hangen de aanwezigen ruim anderhalf uur onafgebroken aan de lippen van onze optiespecialist. Hoewel zijn cursus in principe is toegesneden op de iets meer gevorderde belegger, frist Cees het geheugen van de aanwezigen voor alle zekerheid nog even op met enkele basisbeginselen van de optiematerie. Daarna verschuift de aandacht naar volatiliteit. De beweeglijkheid van de prijs van de onderliggende waarde, bepaalt immers in belangrijke mate de hoogte van de optiepremies. De deelnemers klimmen massaal in de pen wanneer Cees de vix-index noemt; dé graadmeter van de beweeglijkheid van koersen. Na een uitgebreide uitleg over het kiezen van een bepaalde strategie, is het om half negen tijd voor een tussenstop.

Na de pauze gaat Cees nog dieper in op de verschillende strategieën. Ook schotelt hij de zaal een sheet met Gouden Regels voor, die als handvat moeten dienen voor iedere optiebelegger. Ook bij het herkennen van handelspatronen middels Technische Analyse wordt tijdens de cursus uitgebreid stilgestaan. ‘Kijk, een hoofd-schoudertje’, legt Cees uit bij het vertonen van een grafiek van Philip Morris. ‘Negen van de tien keer gaat de koers daarna omhoog. Net zover als de afstand van de voet van de formatie tot aan de huidige koers.’ Zoals altijd staat de aandacht van de deelnemers op scherp wanneer Cees zijn persoonlijke visie op de beurs geeft. Ook voorspelt hij aan de hand van grafieken de mogelijke richting van aandelen die genoemd worden door het publiek. Om half elf verplaatst het gezelschap zich naar de bar. De drie uur met Cees zitten er ruimschoots op. Onder het genot van een biertje wordt nog een half uur driftig nagepraat over de bijeenkomst. De algemene opinie is positief te noemen. De deelnemers hebben een hoop opgestoken. Da’s mooi. Dat is het ons uiteindelijk ook om te doen. Missie geslaagd. Op naar het volgende event.

Coming up…

Ook in 2005 trekt onze Tournee-karavaan weer door Nederland. Geheel nieuw zijn de drie cursussen die in maart op het programma staan:

De basisbeginselen van beleggen

Bestemd voor mensen die nog geen of weinig kennis hebben van beleggen. Zo komt de rol van de beurs aan de orde en gaat onze expert in op de diverse producten die verhandeling kennen op de beurs. Tijdens de eerste bijeenkomst in Amsterdam zal tevens een rondleiding door het beursgebouw aan Beursplein 5 worden gegeven.

Basis Opties (deel 1)

Bedoeld voor hen die nog geen of weinig kennis hebben van opties. Aan het eind van de lezing weet de bezoeker onder meer wat een optie is, welke opties er zijn, wat de positie is van de koper en de schrijver, en hoe de optiepremie is samengesteld. Daarnaast heeft hij aan de hand van voorbeelden gezien hoe een optie gebruikt kan worden om koerswinst te behalen, portefeuilles te beschermen tegen koersdalingen en hoe hij met een optie het rendement op zijn aandelen kan verhogen.

Basis Opties (deel 2)

Deze cursus gaat verder waar de lezing Basis Opties deel 1 is opgehouden. Aan de orde komen onder meer indexopties, doorrollen, het gebruiken van opties om de aankoopprijs van aandelen vast te leggen en de optie als instrument om de aankoopprijs van aandelen te verlagen. Daarnaast passeren aantal combinaties van opties de revue (spreads, strangles, straddles en butterflies). Om succesvol aan deze cursus te kunnen deelnemen, dient de bezoeker kennis te hebben van de stof zoals behandeld is tijdens de lezing Basis Opties deel 1. Informatie over locaties en prijzen kunt u vinden in de hiernaast afgebeelde Tournee-kalender. Vanzelfsprekend kunt u alles ook nalezen op onze website: www.iexoptournee.nl.

HEBBEN & HOUDEN

J a c ht i g l e ve n Door Corina Ruhé

Bij beleggen draait het om verdienen en behouden. Maar Hebben met een grote H is ook een kunst. Neem zoiets simpels als een boot, al dan niet met zeil.

N

ederland, waterland, is gerenommeerd om haar zeiljachten. Dus kan de aanschaf van een slank zeewaardig schip geen al te ingewikkelde opdracht zijn. Zo moet je bij Royal Huisman uit Vollenhove zijn als zeilen je passie is, én je geld hebt. Vorig jaar is van deze werf de Athena, de grootste particuliere driemaster ter wereld (89 meter), te water gelaten. Jim Clark, die in 1994 met Netscape begon en het bijtijds verkocht, is de trotste eigenaar van dit vaartuig. Van binnen lijkt het een landhuis, maar alles is voorbereid op een snelheid van bijna 19 knopen; de designmeubelen kunnen worden vastgezet wanneer de boot met grote snelheid schuin over het water scheert. Huisman is discreet: de kostprijs is onbekend. De Athena wordt veelvuldig vergeleken met Mirabella en Maltese Falcon van de Italiaanse werf Perini Navi. Volgens Huisman is een essentieel verschil dat de Athena volledig op de eigen werf is gebouwd. De andere schepen zijn in Engeland en Turkije geassembleerd. Een goede bekende van

Clark, zeilliefhebber Roel Pieper, heeft jaren geleden, toen hij Clark regelmatig zakelijk zag, de Favonius van de Engelse werf Swan van hem overgenomen.

Tienkoppige bemanning

Het Nederlandse Holland Jachtbouw in Zaandam richt zich op hetzelfde segment

als Huisman. Ook bij hen is alles volledig custom made. Nederlandse klanten hebben ze nauwelijks. Scheepswerf Jongert in Wieringerwerf werkt iets anders. Zij hebben een aantal standaardmodellen die de klant zelf kan inrichten en zijn dan ook iets goedkoper. Hun twee jaar oude, 46 meter lange Wellenreiter is nu te koop

TIEN METER OF MINDER

Niet super, wel een jacht. Waar moet u zijn? Voor een grachtensloep kun je vanaf 25.000 euro bij Makma in Leiden terecht. De duurste uit het assortiment kost rond de 200.000 en is zo´n 10 meter lang. Bij van Wijk Maritiem uit Woubrugge heb je een motorboot van 5,5 meter vanaf 25.000. Op www.botenjaarboek.nl staat een overzicht van alle nieuwe boten die te koop zijn in Nederland. U kunt kiezen op prijs, type en werf. Tweedehands jachten zijn te vinden bij de Valk International BV in www.devalk.nl. Vanaf 28.000 tot 18.000.000 euro voor zeiljachten en motorboten. Daar zitten ook topmerken tussen als het Italiaanse Feretti of het Nederlandse Contest Shipyards. Kijk ook op www.yachtworld.com voor wereldwijd aanbod van tweedehandsboten. Een boot wordt in 7 tot 10 jaar afgeschreven tot zo´n 50% van de nieuwwaarde. In de eerste drie jaar is de afschrijving het grootst. De kosten van een custom made zeiljacht zijn onbekend, maar onder de 17,5 miljoen zijn er geen mogelijkheden.

WIE HEEFT DE LANGSTE? De grootste superjachten ter wereld

1 2 3 4 5 6

WIE HEEFT GROOTSTE? De kroonprins komt eraan!

Rising Sun, 138 meter. Lürssen heeft de boot gebouwd in opdracht van Oracle baas Larry Ellison. De geschatte kostprijs is ruim 200 miljoen dollar. Octopus, 125 meter. De trotse eigenaar van dit varende paleis is Paul Allen. Een volle benzinetank kost 250.000 dollar. Savarona, 124 meter, uit 1931. Ze is gebouwd door Blöhm en Vos. Een Amerikaanse erfgename, Emily Cadwallader is de trotse eigenaresse. Kan worden gecharterd voor een bedrag vanaf 280.000 dollar per week. Alexander, 121 meter. In het bezit van de Griekse familie Latsis. Charteren kost 100.000 dollar per dag. Atlantis II, 115 meter. In het bezit van de Griekse familie Niarchos.

Pelorus, 114 meter. De Saudische familie, die ook Al Samalah bezit, verkocht dit jacht aan Roman Abramovich. Het jacht van prins Sultan van Saudi Arabië is niet opgenomen. De Al Salamah, ook weer van Lürssen, is 138 meter lang maar officieel staatseigendom en dus geen privé-jacht. Ook de Platinum van de zoon van de sultan van Brunei zal om die reden niet in het rijtje komen.

voor 17,5 miljoen euro. De meeste concurrentie hebben de Nederlandse botenbouwers te duchten van het Italiaanse Perini Navi. Eric Albada Jelgerma vaart erop. Zijn 52 meter lange zeiljacht is te huur. Voor 140 duizend dollar per week kun je het schip inclusief de tienkoppige bemanning gebruiken. In de maanden juli en augustus komt daar nog eens 35.000 dollar bovenop. Niet iedereen kan zeilen, of heeft daar zin in. In het segment der motorjachten is het onderscheid tussen jacht en superjacht zo mogelijk nog strikter. Wie echt mee wil tellen dient minimaal een jacht te hebben van 100 voet. Het Duitse KaiserWerft biedt zijn dertig meter lange Baron te koop aan voor 5 miljoen euro. Een spaarrekening met exact dit bedrag is niet voldoende. Alleen de jaarlijkse kosten voor onderhoud en bemanning bedragen al een half miljoen per jaar, een volle tank kost vijftien duizend euro.

Varende paleizen

Voor de superrijken zijn er super megajachten, boten langer dan 200 voet. De luxe van deze varende paleizen is minimaal vergelijkbaar met die van een vijf sterren

hotel. Alle slaapkamers beschikken over plasma tv-schermen, een soundsystem en een stoombad. De inrichting gebeurt geheel naar wens van de koper. Hij moet hiervoor wel minimaal 50 miljoen euro neertellen. De eigenaren van deze mega-jachten willen zelden ruchtbaarheid geven aan hun luxe bezit. Voor de rijken is een boot de ultieme uiting van privacy, evenals de prijs die ervoor betaald is. De bouwers mogen hier niets over zeggen. Over de prijs wordt heel geheimzinnig gedaan. Er gaan geruchten dat een jacht tussen 300.000 euro en 1.000.000 euro per strekkende meter kost. De werven zeggen dat deze regel niet opgaat, immers, hoe langer de boot, hoe hoger

Het grootste privé-jacht ter wereld is nu nog de Rising Sun van Oracle baas Larry Ellison met een lengte van 138 meter. Kostprijs minimaal 200 miljoen dollar. Maar Ellison zal het binnenkort afleggen tegen de kroonprins van Brunei. Zijn Platinum, die in de loop van 2005 te water zal worden gelaten, zal een lengte hebben van 160 meter. Deze telg van de rijkste familie ter wereld betaalt daar 230 miljoen dollar voor. De bouwer van Rising Sun is de Duitse werf Lürssen. De strijd tussen de liefhebbers om de grootste boot wordt via deze werf uit Bremen gevoerd. Lürssen ziet het Nederlandse Feadship als de grootste concurrent. Feadship is de merknaam waar de Nederlandse werven De Vries uit Aalsmeer en Van Lent uit Kaagdorp onder bouwen. Er wordt beweerd dat ze kwalitatief beter zijn dan hun Duitse concurrent. In de wereld-mega-jachten- top-100 staan elf Lürssens en maar liefst vijftien Feadships. Ook het Nederlandse Amels uit Makkum heeft behoorlijk wat luxe boten in deze categorie op haar naam staan. Deze werf is onderdeel van Damen Shipyards.

en breder zij moet worden. Ook varieert de prijs nogal met de wensen van de klant. De jachten zijn volledig ´custom-made´ dus hij kan het zo duur maken als hij wil.

BIJBEUNBOOTJE

Een slimme booteigenaar probeert iets te verdienen buiten de hooguit twee maanden waarin hij zelf op zijn jacht verblijft. Het is zeer lucratief je bezit voor charterdoeleinden beschikbaar te stellen. Een luxe boot van 30 meter levert al snel zo´n 60.000 dollar per week op. Door haar als commerciële jacht te registreren kan erop worden afgeschreven en goedkopere brandstof worden getankt. Daar staat tegenover dat het jacht wel aan allerlei strenge voorwaarden van verzekeraar Lloyds moet voldoen. Er zijn zelfs eigenaren die op die manier winst maken op hun pleziervaartuig.

BOTENBEURS Op Europa´s grootste botenbeurs in Düsseldorf is het aanbod bij-

zonder groot. Van zeilboten en motorboten van een paar duizend euro tot mega-jachten van een paar honderd miljoen. Op de jaarlijkse beurs in Monaco, die meestal in september plaatsvindt, liggen voornamelijk luxe jachten ter bewondering.

MICRO CAPS door Michael Kraland

Tanya!

‘Klein gat in de markt’ was de titel van ons stuk over micro caps in de vorige aflevering van dit prachtige magazine. Dat gat is sinds december een stuk kleiner geworden. Dat komt door Tanya. Michael Kraland (1950) is mede-oprichter van iex. Kraland is sinds 1991 werkzaam in de financiële sector na een eerdere carrière in de industrie. Op het moment hebben hedge funds zijn bijzondere interesse; hij adviseert er enkele en schrijft er columns over op iex.

T

anya is een dame die de de gemoedsgesteldheid van de markt aanduidt: There Are No Yield Alternatives. U kunt deze uitdrukking met een gerust hart gebruiken bij borrelpraat over de beurs, u riskeert geen afgang en het is nog geen cliché. Omdat er zo weinig alternatieven zijn, zijn aandelen populair. Omdat de grotere aandelen door veel analisten bekeken en gewogen worden, zijn de minder in het oog lopende mid-en small caps, die achtergebleven waren, nu aan de beurt. De midcaps zitten al een tijdje in de lift. Toen kwamen de small caps aan de beurt. Wij hielden ons bezig met het allerkleinste segment, de micro caps. Dat betekent in de meeste gevallen bedrijven met een marktwaarde onder de 100 miljoen euro. De reden waarom we zo’n plezier hebben met die kleine aandelen is dat je, met wat huiswerk, er geregeld één of meer vindt die zwaar ondergewaardeerd zijn. Omdat analisten meestal niet meer naar deze bedrijven kijken, ligt hier een markt voor de particulier die niet terugdeinst voor wat huiswerk en zo de markt kan verslaan (zie kader). Ook wij handelen slechts als particulier

op deze markt. Beroepsmatig houden we ons meer bezig met hedge funds en andere instrumenten. Die kleine aandeeltjes gebruiken we alleen wanneer de markt dat toestaat. Die periode loopt nu waarschijnlijk ten einde. De waarderingen zijn terug naar hetzelfde niveau als de grotere aandelen. Beleggers zoeken koortsachtig naar onderwaardering en als ze die vinden slaan ze direct toe en dan stijgen de aandelen ongehoord snel.

Duffer dan duf

Neem een bouwmateriaalbedrijfje als het Zwitserse Getaz Romang. Wij bellen een Zwitserse broker om wat van die dingen te kopen en zelfs die goede man heeft er nog nooit van gehoord. “Wat is dat voor een Dingli?” Zo’n klein, onbekend bedrijfje, waarvoor je een waardering van een keer of 8 de winst normaal vindt, schiet dan omhoog: in drie weken +53%! Andere analisten hebben ook ontdekt dat er nog een hotel in Genève en een terrein in Sion op de balans stonden, voor een habbekrats. Geen probleem, dan zoeken we iets anders. Groupe Open, een Frans it bedrijf, dat een concurrent overneemt op gunstige voorwaarden. Binnen een week stijgt het aandeel dusdanig dat we ervan afzien. Is er dan niets meer te vinden? lem Holding misschien. Wij kochten dit bedrijf half februari voor sf 242.

Dit is een duffer-dan-duf-situatie en daar houden we van. Ten eerste is het een Zwitsers bedrijf. Electromechanica in Genève. Jarenlange ellende en dalende winsten. Ten tweede: herstructurering. Het bedrijf maakt sensors en allerlei apparatuur die aardig van pas kan komen als het elektriciteitsaanbod wordt vrijgegeven. Ten derde: het aandeel wordt overspoeld door publiciteit. De website vermeldt dat er vorig jaar niets over het bedrijf in de pers verschenen is, maar wel één stuk in 2003. En in 2002 zelfs drie stukken. Wij krijgen daar altijd een warm gevoel van. Bovendien is Genève gemakkelijk per Easyjet te bereiken voor een ontmoeting met het management. De Franse restaurantketen Groupe Flo bevalen we al eerder aan op iex.nl. Het aandeel is sindsdien, hoe kan het tegenwoordig anders, flink gestegen, maar het kan nog een stuk verder, richting 9 euro, en we zitten nu pas rond de 6. Groupe Flo exploiteert praktisch alle mooie brasseries in Parijs, inclusief La Coupole en natuurlijk de charmante, in een Turkse wijk gelegen Brasserie Flo. Budgetreizigers kennen ongetwijfeld het steakhouse Hippopotamus en zeker Nederlanders moeten geen verblijf in Parijs voorbij laten gaan zonder te profiteren van het onbeperkt carpaccio eten bij Bistro Romain. Een zeldzame gelegenheid om zelf uw aandeel omhoog te eten.

Ten slotte aarzelen wij tussen het ultraspeculatieve Canadese aandeel Grove Energy en het zeer conservatieve Duitse Hymer. Grove zoekt naar aardgas in Slovenië en in de Po-vlakte. Als er zoveel gas blijkt te zitten als het management denkt gaan we naar de 2 Canadese dollar, terwijl we nu kunnen kopen voor C$ 1,15. Als dat gas een luchtbel blijkt kan het aandeel snel terug naar 40 cent. Canadese centen dan, en die zijn weinig waard. Hymer is de Duitse Winnebago. U weet wel, van die auto’s waarmee u bij oma kunt gaan logeren zonder een hotel te hoeven te betalen of misbruik te maken van oma’s gastvrijheid. Deze vondst is niet van ons, het staat gewoon op hun website. Hymer kost ongeveer de helft van wat Trigano waard is. Trigano is le Winnebago Français. Zoals wel vaker wanneer we aarzelen, nemen we ze allebei. We kunnen overal tegen, behalve tegen verleiding. Tanya lonkt naar ons. Full disclosure: Kraland is long Getaz Romang, lem Holding, Groupe Flo, Grove Energy en Hymer

MICROCAPS, MACROWINST Aandeel

Groupe Carrère Info Vista Neteller

1 december

61% in tien weken In het vorige nummer van dit Magazine, dat rond 1 december verscheen, kozen we drie aandelen uit. Stel dat u één van de stumpers was die die drie blindelings gekocht had. Dan bent u nu een vermogende stumper. Gemiddeld had u 61,33% verdiend. Hieruit kunnen we drie dingen concluderen. De afgelopen periode was een gunstige voor beleggingen in kleine, ondergewaardeerde bedrijven. Don’t confuse brains with a bullmarket. Ten tweede: de keuze van de aandelen, die zoals iedereen weet statistisch slechts een geringe betekenis heeft en niet meer dan een procent of 15 van het behaalde resultaat moet uitmaken, was beter dan gemiddeld. Ten derde hebt u nu spijt dat u het artikel wel gelezen had maar er niet op gehandeld hebt. Resten ons nog twee actiepunten. Stel dat u deze aandelen nog hebt en ze niet hebt weggedaan. Wat doet u nu? Ons koersdoel voor Neteller was 437 p, maar dat hebben we vorige maand op IEX.nl verhoogd naar 625 p. Dat is niet ver meer. Info Vista is naar ons gevoel een euro of 8 waard, tegen 5,91 nu. Sinds de vorige keer is Info Vista voor het eerst met zwarte cijfers gekomen. Niet alleen is uw belegging nu meer waard, zij is ook minder risicovol, dus wij zouden dit aandeel zeker aanhouden. Carrère kunt u ook nog aanhouden want ook daar zien we nog zo’n 50% ruimte om te stijgen. De filmbibliotheek van dit bedrijf was bij de aankoop meer waard dan de firma zelf, die overigens netjes loopt. Vandaar. Zoals trouwe lezers van onze nutteloze stukjes weten, geven wij altijd precies aan waar ons eventuele belang ligt. Wij hebben al deze aandelen zelf. We verkochten een klein plukje Neteller om onze kosten naar nul te brengen, maar onze restpositie is nog steeds heel groot. Met veel plezier zagen we dat dit mooie aandeel de afgelopen weken bovenaan de kooplijst van Morgan Stanley stond. Dat betekent dat de professionals het nu kopen. Dan straks nog de particulieren. Dan komt de fantasie erin en dan moet u eruit zijn. Tanya!

13 euro 4 euro 3,07 pond

14 februari

16,80 euro 5,49 euro 6,20 pond

rendement

+45% +37% +102%

COLUMN door Frank van Dongen

Vermogensbeheerbeer Doe-het-zelvers bedenken de mooiste dingen, maar voor hoe lang? Zeker op de lange termijn bewijst de vermogensbeheerder zich en mag het op korte termijn best even tegen zitten. Frank van Dongen is het pseudoniem van de bekende Amsterdamse handelaar Cees Smit. Hij is algemeen directeur van de hedendaagse vennootschap Today’s Beheer bv en gespecialiseerd in ingewikkelde derivatenconstructies

H

et Parool noemde mij eind december 2004 een buitenbeentje, omdat ik als vermogensbeheerder negatief durf te zijn over de markt. Nu vecht ik niet tegen de bierkaai om per sé mijn gelijk te hebben én te krijgen. Ik ben alleen realistisch en als ik op basis van mijn eigen onderzoek en ervaring concludeer dat het een moeilijk jaar wordt voor aandelen, dan handel ik daar ook naar. Letterlijk.

Stel, u kocht ooit kpn op 50 euro en u blijft hopen dat voor u helemaal grijs bent, u deze koers weer op het bord ziet staan. Da’s nog maar zo’n 40 euro en u blijft daarom zitten. Ik stap alleen uit, als ik denk dat er niet gebeurt wat ik hoop of verwacht. Ik probeer juist actief mijn doelen te behalen. Daarbij probeer ik mijn kosten zo laag mogelijk te houden, want dan hoef ik die ook niet terug te verdienen.

Waarom ben ik trouwens een van de weinige vermogensbeheerberen? Ik denk dat veel van mijn collega’s – net als de analisten – met gevoelige relaties met beursgenoteerde bedrijven te maken hebben en daardoor in politieke spelletjes verzeild kunnen raken. Het komt helaas ook vaak voor dat ze hun klanten domweg naar de mond praten.

Een andere, veel gemaakte fout is de aanname dat aandelen die het in het verleden goed presteerden, dit in de toekomst blijven doen. Aanbieders van beleggingsfondsen spelen hier ook volop op in. Ze lanceren vaak een bepaald sector- of regiofonds dat al lang populair is bij de professionals en de doe-het-zelver loopt zo weer achter de muziek aan.

Goedkoop is duurkoop

Zegt u eens eerlijk: hebt u ook altijd dezelfde werkwijze, of rommelt u maar wat aan - hapsnap doehet-zelven? Ach, dat kan ook goed uitpakken, maar doe-het-zelvers maken toch een paar fouten, waar zelfs doorgewinterde professionals zich soms schuldig aan maken. De grootste fout is bij buy & hold beleggen niet tijdig verlies te nemen.

Spreiden is lijden

Een leuk voorbeeld hiervan is het eu-effect. Een land sluit zich aan bij de Europese Unie en de groeicijfers zien er prachtig uit, maar op dat moment is dat gegeven al lang en breed in de aandelenkoersen verwerkt. Als u bijvoorbeeld dan nog eens in het – zeg – met veel tamtam aangekondigde Estland, Letland en Litouwenfonds stapt, dan vist u echt achter het net. Indexbeleggen dan maar? Tja, leuk als die het goed doet, maar wat als de index daalt en u werkt met veel

leverage (hefboomeffect)..? Breed spreiden is een strategie waar ik vanuit risico-oogpunt begrip voor heb, maar niet vanuit de invalshoek van rendement. Het idee achter spreiden is inspelen op lage correlaties, waardoor de risico’s ook kleiner zijn. Een voorbeeld: u belegt over de hele wereld en ook nog eens in allerlei asset classes: hedge funds, goud, grondstoffen, aandelen Europa, VS, Japan en China, obligaties in diverse valuta et cetera. Nu gaat zelden álles tegelijkertijd omhoog. Het gevolg is vaak een marginaal rendement. Als alle markten instorten, blijken ineens ook de praktische correlaties veel hoger te zijn dan in theorie.

Durf

Een bijkomend probleem van te brede spreiding is dat er vaak te veel verschillende posities in portefeuille zijn. Hierdoor zijn de kosten extra hoog. Ik zeg daarom: durf een mening of visie te hebben en verwacht dat ook van uw vermogensbeheerder. Hij of zij hoort er verstand van te hebben en zit met zijn of haar neus boven op de markt. Nu is kennis niet altijd rendement, want soms zien we beren op de weg die anderen niet zien en zo laat zelfs ik af en toe geld liggen. Bovendien, doe-het-zelvers maken vaak de mooiste dingen, de vraag is alleen altijd: hoe lang gaat het mee? Zeker op de lange termijn bewijst de expert zich en als de kosten enigszins meevallen, dan mag het op de korte termijn best even tegen zitten.

BELEGGINGSFONDSEN

Freddy’s Favorieten De kwaliteit van beleggingsfondsen blijkt niet altijd uit lijstjes met rendementen. Analist Freddy van Mulligen van Morningstar presenteert zijn persoonlijke top-5. Freddy van Mulligen

H

et noemen van een rijtje favoriete beleggingsfondsen is een hachelijke zaak. Het gaat bij verstandig beleggen immers niet om het najagen van het hoogste rendement maar om een uitgebalanceerde portefeuille die de hoogste kans biedt dat persoonlijke doelstellingen bereikt worden. In mijn keuze heb ik mij beperkt tot ‘reguliere’ beleggingsfondsen. Het basisprincipe van beleggen is dat men door middel van het nemen van gecalculeerde en beheerste risico’s rendement behaalt. Dat besef dreigt te verdwijnen als men overmatig in alternatieve beleggingen zijn heil zoekt.

Fortis Obam

Als eerste wil ik een wereldwijd fonds tippen. Ik twijfel daarbij tussen Robeco en Fortis Obam. Voor de hand liggend? Op de performance en aanpak van Robeco is veel aan te merken. En ook de performance van Fortis Obam was over 2004 niet om over naar huis te schrijven. Wat dat betreft ligt mijn

ING/Postbank Hoog Dividend Aandelenfonds

Tegenover Obam wil ik een fonds zetten dat een expliciete waardestrategie volgt. Ik kies daarbij voor het ing/Postbank Hoog Dividend Aandelenfonds. Dit fonds heeft een beeldig track record, vijf sterren van Morningstar en werd op het juiste moment geïntroduceerd. Ik heb gerede twijfels of dit fonds een dergelijke prestatie kan evenaren in de komende twee, drie jaar. Maar dat is niet erg, het risico bij dit fonds is beperkt en over lange termijn zal het een stabiel fonds blijken waar de belegger wat aan heeft.

Fidelity European Aggressive Fund

DE FAB FIVE RENDEMENT

keuze beslist niet voor de hand. Maar toch wil ik deze fondsen noemen omdat ze de laatste tientallen jaren gespreid beleggen voor grote groepen mogelijk hebben gemaakt. Gezien het track record over de laatste jaren heeft Obam momenteel mijn voorkeur. Rolf Stout heeft door de jaren heen in sterk wisselende omstandigheden bewezen dat alert en actief beheer lonend kan zijn.

FORTIS OBAM ING/POSTBANK HOOG DIVIDEND AANDELENFONDS FIDELITY EUROPEAN AGGRESSIVE FUND TEMPLETON EMERGING MARKETS FUND DELTA LLOYD RENTE FONDS

1 JAAR

4,4% 19,9% 25,0% 19,3% 7,4%

3 JAAR

-6,7% 10,6% 21,5% 23,2% 25,7%

Tegenover de genoemde fondsen past een Europees groeifonds. Enige jaren geleden zou mijn keuze zonder meer op het Trans Europe Fund van abn Amro zijn gevallen maar momenteel verkies ik het European Aggressive Fund van Fidelity. Sinds mei 2001 wordt dit fonds beheerd door David Bavarez,

met behoorlijk succes. Hij kiest een geconcentreerde portefeuille van groeiaandelen en slaat middelgrote ondernemingen niet over.

Templeton Emerging Markets Fund

Wat we qua aandelenfondsen nog missen is een emerging markets fonds.Over sommige emerging markets kan men – als men de cijfers analyseert – snel te enthousiast worden, maar politieke en macroeconomische risico’s liggen altijd op de loer en mogen niet genegeerd worden. Een gespreid emerging markets fonds is daarom een goede keuze in een portefeuille. Keer op keer valt het me op dat Franklin Templeton met sterbeheerder en ‘koning van de emerging markets’ Mark Mobius een betrouwbare belegger in huis heeft. Hij behaalt niet ieder jaar het hoogste rendement in zijn categorie, maar weet wel de risico’s te beperken.

Delta Lloyd Rente Fonds

Obligaties horen in iedere portefeuille thuis, maar ik zou er in de huidige situatie van lage rentes en spreads voor bedrijfsobligaties niet te veel van verwachten. Mijn keus gaat momenteel uit naar het Delta Lloyd Rente Fonds dat succesvol wordt beheerd door Joop Bresser. Enerzijds is het een recht-toe-recht-aan groot obligatiefonds wat de nadruk legt op overheidsobligaties uit de eurozone (geen valutarisico), anderzijds laat Bresser en zijn team zien dat ook in dit segment toegevoegde waarde is te behalen door alert en actief te zijn.

Voor feiten, cijfers en rankings kijkt u op magazine.iex.nl/beleggingsfondsen

HYPOTHEKEN door Jos Koets

Hoger! Of lager? Tegengestelde voorspellingen over de ontwikkelingen op de woningmarkt: Gaan de huizenprijzen 3% omhoog of 20% naar beneden? Jos Koets is Erkend Hypotheek Adviseur (SEH) en de huis-, woon- en hypotheekspecialist van IEX. Hij heeft z’n eigen Assurantiekantoor Groenoord in Vlaardingen. Iedere maand recenseert Koets op IEX.nl de nieuwste hypotheekproducten.

D

e spanning is groot op de woningmarkt. Steeds naarstiger richten huizenbezitters, makelaars, hypothekers en vastgoedboeren hun blikken op de nvm wanneer die een keer per kwartaal zijn cijfers publiceert. Hoewel niemand er erg gerust op is, liet de nvm in 2004 in ieder kwartaal een stijging van de gemiddelde huizenprijzen aan het volk zien. Over het gehele jaar 2004 stegen de prijzen 2,5% naar gemiddeld 218.000 euro. Opvallend was het cijfer van het derde kwartaal. Daarin bedroeg de stijging nog slechts 0,3% naar 217.000 euro. Het kadaster loopt gemiddeld 60 tot 90 dagen achter. We moeten daarom het derde kwartaal van 2004 volgens de nvm vergelijken met de maanden september, oktober en november in de rapportages van het kadaster. Voor die maanden gaf het kadaster gemiddelde huizenprijzen door van respectievelijk 218.000, 215.000 en 211.000 euro. Hier is een duidelijke daling te zien; het verschil is al 6.000 euro!

Manipulatie?

76

Is één van de twee partijen aan het manipuleren? Waarschijnlijk niet. Ze zullen zeker allebei de waarheid spreken, ze hanteren alleen verschillende berekeningsmethodes. Het

zou toch fijn zijn als dit in 2005 zou veranderen, zodat de markt geen tegenstrijdige signalen meer hoeft te interpreteren. De harde cijfers zijn al moeilijk te interpreteren en dan hebben we de afgelopen twee maanden ook nog eens de nodige voorspellingen van allerlei denktanks voor onze kiezen gehad. Ik heb de meningen van de marktvorsers even voor u op een rij gezet.

NVM

Voorzitter Oscar Smit verwacht een stijging van de huizenprijzen. Als de economie met meer dan 3% kan groeien, kunnen de prijzen zelfs sterk stijgen. Belangrijkste oorzaak is het woningtekort.

Rabobank

Verwacht een stijging van 2%. Belangrijkste reden is het ontoereikende nieuwbouwaanbod en de historisch lage hypotheekrente.

Vereniging Eigen Huis

André de la Porte verwacht namens de Vereniging Eigen Huis een daling van 2%. Niet meer, omdat de hypotheekrente laag blijft. Veel huizenbezitters hebben wel behoefte aan een ruimer huis maar prefereren steeds vaker verbouwen boven verhuizen.

ABN AMRO

Een daling van maximaal 2% onder invloed van een ruimer aanbod en een aarzelende vraag. Bovendien is verhuizen minder aantrekkelijk geworden nu de overwaarde moet

worden meegenomen in de financiering van de woning.

De Nederlandsche Bank

President Nout Wellink verwacht geen scherpe prijscorrectie op de woningmarkt. Zelfs een stijging van de rente zal volgens de bank geen grote problemen opleveren. Veel uitstaande leningen zijn namelijk gefinancierd tegen lange rentevaste periodes.

Piet Eichholtz

De hoogleraar vastgoed verwacht een stabiele huizenmarkt. Dit komt door de lage rente en doordat een diepe recessie is uitgebleven. Er blijft een structureel tekort aan woningen.

Peter Boelhouwer

De Delftse hoogleraar vastgoed verwacht een daling van de huizenprijzen als de rente gaat stijgen. Deze daling kan 20% bedragen als de hypotheekrente met 2 à 3% stijgt. En wat vindt Jos Koets? Helaas kan ik de mening van geen van allen delen. Na vele jaren van stijgingen is 2005 het eerste jaar dat de huizenprijzen volgens mij flink zullen dalen. Ik denk gemiddeld 10%, terwijl de hypotheekrente bovendien verder daalt! Deze correctie is normaal na de enorme prijsstijgingen. Zolang een huizenbezitter netjes zijn hypotheekrente kan en blijft betalen, is er voor hem niets aan de hand. De prijzen van nu zullen zeker wederkeren als het kabinet niet beslist om de fiscale aftrekbare hypotheekrente aan te pakken. klik hier... Maandelijks bespreekt Jos Koets nieuwe hypotheekproducten in de Toets van Koets. Bekijk de rapportcijfers op magazine.iex.nl/toetsvankoets

FAQ/ KLI K H I ER Alle informatie over een aandeel in 10 minuten uit de printer. Hoe? Een factsheet met koersen, nieuws, profiel, opinies, cijfers en grafieken van elk Nederlands aandeel. Als u de weg weet op iex.nl komt het binnen een paar minuten uit uw printer rollen.

1

2

3

4

5

6

7

8

Selecteer op iex.nl het aandeel waar u informatie over zoekt. Dat kan door via de keuze “koersen” in het hoofdmenu de deelmarkt te kiezen (aex Midkap, lokale markt, Nmax) en uit het overzicht van aandelen het fonds van uw keuze te selecteren.

Indien u niet bent ingelogd wordt u nu gevraagd om u aan te melden als lid van iex. nl. Als u wel bent ingelogd slaat u deze stap automarisch over. Geen lid? Geen probleem, klik dan op de link “klik hier om u aan te melden” en volg de instructies. Het iex-lidmaatschap is gratis en verplicht u tot niets.

78

U kunt ook direct de naam van het aandeel intikken in de fondsenzoeker die u op bijna iedere pagina van iex.nl aantreft.

U kunt nu aangeven welke informatie u wilt ontvangen en over welke periode. Kies een tijdvak en vink aan in welke informatie en welke iex-columns u bent geïnteresserd. Let op, het document wordt snel omvangrijk, dus kijk goed wat u wel en niet nodig hebt.

In het gegevensscherm van het aandeel dat u heeft gekozen ziet u rechts naast de basis-koersinformatie een lijstje opties.

Klik op de button “Genereer pdf”. Het bestand wordt nu binnen tien minuten afgeleverd op het mail-adres waarmee u bent ingelogd.

Selecteer “Genereer pdf”

Open het bestand met Adobe Reader en druk af.

magazine In het volgende nummer

DOSSIER FINANCIËLE PRODUCTEN

Buy! Done. Wat gebeurt er in de seconde tussen order en uitvoering? Wie wint de Gouden Tak?

De beste beleggingsproducten van het jaar, volgens Marcel Tak

Vastgoed-cv’s

Hoe selecteert u de beste? En welke zijn de beste? Plus: columns van de bekende IEX-specialisten, interviews, portretten van beleggers en analyses Adverteerdersindex ABN Amro, 44 Alex, 11 Annexum, 43 Attica, 47 Beleggingssoftware, 73 Binck, 2 DWS, 4 Eurex, 48

Fidelity, 75 Financiële cursuskalender, 79 Finles, 36 + losse bijsluiter Global, 48 IEX - ledenservice, 80 ING, 13 Keyword, 9 Optimix, 26 Oyens & Van Eeghen, 35

Rabobank, 79 Rijn Donau Lijn, 61 SNS Fundcoach, losse bijsluiter SNS Smallcap Challenge, 19 Societé Generale, 22 Trilab, 64 Wereldhave, 84 Wijs & van Oostveen, losse bijsluiter

INSIDER

Vrijages

Leuk, het is weer fusie- en overnametijd. Of nou ja, er wordt in ieder geval weer volop gespeculeerd en voorzichtig gevreeën.

S

joerd van Keulen, baas van de sns Reaal Groep liet zich pas nog ontvallen regelmatig te praten met andere partijen en is bijvoorbeeld al eens bij Delta Lloyd op de koffie geweest. De nib zegt zich te oriënteren op haar toekomst en wordt nauwlettend in het oog gehouden door Fortis en Rabobank. De immer zacht zingende geruchtenmolen rond abn Amro wordt nu door Rijkman Groenink zelf aangeslingerd, door zijn opmerking dat abn Amro geen prooi, maar jager wil zijn. Dat jachtveld ligt wel in het buitenland. Een link met Fortis werd wel erg hard weggelachen door de abn-top, ing is te... eh... ánders en met

de co-operative bank founded by farmers zal het wel nooit wat samen worden. Er staat wat te gebeuren, dat is zeker, en dus raken de kaartenbakjes van de headhunters met de week voller. Liever vrijwillig weg dan overtollig tenslotte. Of dat ook een rol speelde bij de overstap van René van de Wolfshaar is niet echt duidelijk, maar de directeur Private Banking van c&e Bankiers verlaat zijn post in Utrecht wel op het moment dat daar de integratie met Van Lanschot in volle gang is. Hij komt goed terecht, want de ervaren vermogensbeheerder monstert aan bij de Amsterdamse vestiging van Lombard Odier. Nog een

vermogensbeheerder in actie is René van der Zeeuw, die senior equity sales voor Nederlandse institutionele beleggers wordt bij Rabo Securities. Opvallend, want hij is afkomstig van Robeco, waar hij onder andere het Europese aandelenfonds en Hollands Bezit beheerde. Officieel zijn Rabo en Robeco zusterbedrijven, maar wel zusters die zacht gezegd niet al te gezellig met elkaar omgaan. Zou er een détente te bespeuren zijn tussen Amsterdam en Rotterdam? Het gezelschapsspel “bankje verwisselen” waar we het drie maanden geleden over haden is nu overgegaan in vermogensbeheerdertje verwisselen. Grootste coup van 2004 was waarschijnlijk wel de transfer van Hans Goossens van fondsenhuis Fidelity naar concurrent Schroders. Goossens zette in een decennium bijna eigenhandig Fidelity op de Nederlandse kaart en is een van de grote gangmakers van de open architecture-trend – het aanbieden door banken van fondsen van derden. Ook Barclays Capital pleegde een huzarenstukje door het Nederlandse boegbeeld van Morgan Stanley, Paul Bijleveld te schaken. Lokaal wordt er al net zo driftig gehopt. Bij de Haagse vestiging van het succesvolle Belgische fondsenhuis Capital@Work marcheerden onlangs drie nieuwe bankiers

binnen, afkomstig van Kempen, Theodoor Gilissen en abn Amro. Optimix haalde ondertussen senior account manager Roderik Bolle bij Goldman Sachs vandaan. Over Optimix gesproken: vanaf deze plaats de welgemeende felicitaties aan Jaap Westerling, lid van de iex Magnificent 7, met zijn benoeming tot partner van het bedrijf. Een verdiende promotie, en dat mogen we ook wel zeggen van Gert-Jan Geels, die als levend uithangbord van Eureffect tegenwoordig ook directeur op zijn kaartje mag zetten. Maar we hadden het over fusies. Het vreemdste gerucht dat we de laatste tijd aan de lunchtafel hoorden ging over de twee grootste beleggers van dit land. Reden voor de speculatie is een bijzonder personeel draaimolentje. Jean Frijns, de beheerder van de reusachtige geldzak van het abp treedt terug en wordt opgevolgd door Roderick Munsters, die datzelfde nu doet voor Nederlands geldzak nummer twee, pggm. pggm vond de opvolgster van Munsters binnenshuis in de vorm van Else Bos. En wie zit er binnenkort in haar adviescommissie? Jean Frijns, ex-abp. Het gaat wat ver om deze driehoeksverhouding meteen maar als voorbode van een megafusie te zien, maar ach, hoe langer je er over nadenkt…