NIJMEEGSE NIEUWE
Bouwen doe je samen | Flexibel in vastgoed Ontwerpen van een thuis | Wonen in een wolk 1
VOORWOORD
BOUWEN IS VERTROUWEN Voor je ligt NIJMEEGSE NIEUWE, een eenmalige uitgave ter ere van de oplevering van woontoren Nimbus in Nijmegen. Met het magazine geven we een inkijkje in het bouwproces dat voorafging aan het verrijzen van de woontoren en blikken we vooruit op het wonen in Nimbus.
Colofon NIJMEEGSE NIEUWE is een uitgave van woningcorporatie Talis, Slokker Bouwgroep en Hoogte Twee Architecten. Redactie Deborah Weimer Artdirection en vormgeving Studio Brul Fotografie Thea van den Heuvel, Hoogte Twee Architecten, Peter Farla, Peutz, Studio Brul, Regionaal Archief Nijmegen
In dit blad komen partijen aan het woord die nauw betrokken waren bij de bouw. Een project als Nimbus realiseer je immers niet alleen. Maar zeker ook niet met iedereen. Dat de partijen met wie je samenwerkt over genoeg kennis en ervaring moeten beschikken is een gegeven. Er is echter meer nodig. Je wilt in de ander een drive herkennen die jij ook bezit. Een intentie om iets goeds neer te zetten. Een rotsvast geloof in een goede afloop. Ongeacht hoe moeilijk, ingewikkeld of zelfs onmogelijk de af te leggen weg soms lijkt. Woningcorporatie Talis, Slokker Bouwgroep en Hoogte Twee Architecten vonden elkaar op de weg die leidde naar Nimbus. Een woontoren die is ontworpen en gebouwd met als uitgangspunt de behoeften van de bewoner. En dat is tevens degene die uiteindelijk het succes van dit project bepaalt. Ronald Leushuis, bestuurder woningcorporatie Talis Martin-Paul Neys, architect-directeur Hoogte Twee Architecten Edwin van Baal, directeur Slokker Bouwgroep
April 2016 2
3
INHOUD
6
Ver voor Nimbus
21 De fantasie van een keukenprinses
9
RONALD OVER SOCIAAL WONEN IN DE TOEKOMST
22 Een fotogeniek model
10 Piloot op de bouwplaats 11 Vrijheid volgens Bob 12 EEN NESTJE IN NIMBUS 13 Mannen kunnen echt wel communiceren 20 HET NIEUWE BOUWEN VOLGENS EDWIN
4
INHOUD
23 STERKE SCHAKELS 27 MARTIN-PAUL ONTWERPT GEEN HUIS MAAR EEN THUIS 28 Een rijtje cijfers 29 Over een 91-jarige die niet te stoppen is 32 BOUWER IN HART EN NIEREN 34 Jeanine is een kei in onbeperkt genieten
5
Op de huidige locatie van Nimbus vindt al decennialang bedrijvigheid plaats. Door de jaren heen is er gebouwd, gesloopt en weer (op)gebouwd. Een tijdsbeeld in vogelvlucht van een bijzonder kruispunt.
Van trams naar trolleys
Ruim baan voor de tunnelweg
6
5
1938
Dertig jaar later, in 1968, heeft de gasfabriek plaatsgemaakt voor het PTT-gebouw en nieuwe infrastructuur. En gedeeltelijk een gapend gat. Op de plaats van dit gat zal het belastingkantoor worden gebouwd, dat in 1972 in gebruik wordt genomen. Links van het gat wordt druk gebouwd aan het Gewestelijk Arbeidsbureau, dat later dat jaar werd opgeleverd. 2
1 3
Op deze foto uit 1938 is rechtsonder de gasfabriek te zien. De fabriek lag op de plek waar nu het gebouw Talia staat, met daarin poppodium Doornroosje en appartementen van studentenhuisvester SSHN. Het markante gebouw links naast de gasfabriek aan de andere zijde van de Spoorstraat is Hotel Oranje. Achter het station liggen landerijen. Hier verrijst later de wijk Waterkwartier.
1
6
Gasfabriek
2 Hotel Oranje
4
1952-1969
In Nijmegen werd in 1952 de tram vervangen door de trolleybus. Hiermee was Nijmegen na Groningen en Arnhem de derde stad in Nederland met een trolleynetwerk. De officiële dienst van lijn 1 startte op woensdag 9 juli 1952. Heel lang hebben de trolley’s niet gereden in Nijmegen. In 1969 besloot de gemeente de stekker uit de trolleys te trekken. Lijn 1 reed op zaterdag 29 maart 1969 zijn laatste kilometers. Op de foto passeert een trolley het Gewestelijk Arbeidsbureau. De auto’s achter de trolley zouden in de huidige situatie naar rechts de parkeergarage van Nimbus kunnen inrijden.
1966
De foto hierboven dateert van eind jaren zestig. De tunnel staat op het punt opgeleverd te worden. Rechts van de Tunnelweg ligt de nieuwe Spoorstraat. De grote leegte rondom de Tunnelweg werd vanaf eind jaren ‘60 opgevuld met grootschalige kantoor- en woonflats. Het PTT-gebouw, het grote witte pand rechts van de tunnel, staat er dan al. De foto is genomen vanaf een torentje van een inmiddels gesloopt pand op de hoek Kronenburgersingel-Van Berchenstraat.
1968
3
PTT-gebouw
4 Gewestelijk Arbeidsbureau
5
Spoorstraat
6 PTT-gebouw
7
VISIE
Flexibel in vastgoed Ronald Leushuis bestuurder woningcorporatie Talis
Passende en betaalbare woonruimte aanbieden aan onze doelgroep is onze kerntaak. En die nemen wij serieus. De behoefte van onze doelgroep verandert echter, net als de tijdsgeest. Om ook over dertig jaar te kunnen voorzien in de behoeften van onze huurders, is het zaak slim om te gaan met onze bestaande woningen en nieuwbouw. In Nijmegen bestaat vooral onder starters een groeiende vraag naar goedkopere huurwoningen. Met Nimbus maken we betaalbaar wonen in het centrum van de stad bereikbaar voor jongeren met een zelfstandig inkomen. Ik ben er trots op dat we 116 appartementen kunnen aanbieden met een prima prijs-kwaliteitverhouding. Met de keuze voor tijdelijke huurcontracten blijven deze woningen beschikbaar voor starters.
Zijn we er dan? Nee. Voor een deel van de jongeren is 600 euro te hoog en blijft de vraag naar goedkopere woningen bestaan. Ik geloof dat we ook daar invulling aan kunnen geven: kleine huurwoningen van 400 euro midden in de stad. Het vraagt van ons als corporatie, maar ook van de gemeente en van huurders om het loslaten van principes en flexibiliteit in denken. Een uitdaging, want vastgoed is niet flexibel. Als sociaal huisvester werken we aan een stad waar mensen uit diverse inkomensgroepen door elkaar wonen. Dat doen we door het aanbieden van een mix van sociale huurwoningen tegen een verantwoorde prijs, waar iedereen terechtkan. Nu en in de toekomst. Nimbus is een stap richting het nieuwe wonen.
Nimbus is Latijn voor pracht, glans, stralenkrans en licht. In Griekse en Romeinse afbeeldingen is een nimbus een lichtende wolk om het hoofd van goddelijke personen, goden en keizers. In de meteorologie is een nimbus een zich verticaal ontwikkelende wolk in de vorm van een toren. Nimbus is trouwens ook de naam van de bezemsteel waarop Harry Potter het luchtruim doorklieft.
8
9
BobVersteegen
Op e m a z n ee ogte ho
WONEN IN EEN WOLK
Geen collega’s om je heen, een werkruimte van nog geen vierkante meter en volledig overgeleverd aan de elementen. Hoog en droog bekijkt Gerben Broeders (32), hijskraanmachinist bij Slokker Bouwgroep, elk bouwproject van bovenaf. Knap eenzaam in zo’n kraan. Of niet? Gerben, hoe houd je het uit: de hele dag in je uppie in een cabine, honderd meter boven de grond? Ach, ik heb altijd wel wat te doen. Wanden zetten, vloeren neerleggen, voorraad binnendraaien. Via een portofoon sta ik in contact met mijn collega’s op de grond. Alleen zijn vind ik niet erg. Kun je daar niet tegen, dan is dit geen beroep voor jou. Wilde je als klein jochie al hijskraanmachinist worden? Eigenlijk niet, toen was vrachtwagenchauffeur worden mijn grote droom. Niets mee gedaan overigens. Ik heb een tijd op telescoopkranen gewerkt, dat zijn hijskranen met uitschuifbare armen en een cabine op de grond.
10
Totdat een collega me vroeg als hijskraanmachinist. Dat doe ik nu negen jaar. Bevalt prima. Voor je werk bekijk je de hele dag de wereld van bovenaf. Pas je deze helikopterview ook toe op andere aspecten in je leven? Ik kijk inderdaad ver vooruit. Probeer altijd de gevolgen van een beslissing te overzien en hoe die kunnen uitpakken voor me. Wat was het spannendste moment tijdens de bouw van Nimbus? Het heeft een paar keer flink gewaaid. Op een dag moest ik wanden die boven op de toren stonden
naar beneden halen. Dit om te voorkomen dat ze omwaaiden en schade zouden veroorzaken. Maar dat betekende dus dat ik ze in de storm moest laten zakken. Stalen wanden van 13 meter lang en 4,5 ton per stuk! Ze zwiepten flink heen en weer onder mijn kraan. Best tricky met die naastgelegen gebouwen. Natuurlijk niets geraakt. En het mooiste moment? Alle keren dat er flinke mist hing. Terwijl voor mijn collega’s beneden de wereld helemaal grijs was, zag ik een strakblauwe lucht, mijn bakkes in de zon. Het puntje van de Stevenskerk en het topje van de Waalbrug piepten nog net boven de mist uit. Ik voelde me net een piloot. Mooi man!
O
rthopedagogiek student, woonbegeleider en hobbyfotograaf Bob Versteegen (26) woonde eerst antikraak. “Voorheen moest ik in drievoud een verzoek indienen om mijn vriendin Syl bij me te laten logeren. En voor mijn hond Knüt was ook geen plek. Straks hoef ik daarvoor geen toestemming meer te vragen. Nimbus is voor mij vrijheid!”
11
JOCHEM
ZIET ZE GRAAG VLIEGEN
BOUWEN DOE JE SAMEN
Nimbus biedt woonruimte aan diverse doelgroepen. Aan starters op de woningmarkt, aan de zogenoemde spoedzoekers en aan mensen die begeleid zelfstandig wonen. En aan een wel heel bijzondere groep bewoners: gierzwaluwen! Zij hebben hun nieuwe huis te danken aan de inspanningen van Jochem Kühnen.
Jochem Kühnen is stadsvogeladviseur en maakt zich al jaren sterk voor het behoud van nestelruimte voor gierzwaluwen. In deze functie op vrijwillige basis steekt Jochem behoorlijk wat uurtjes. Waarom eigenlijk? Jochem: “De eerste keer dat ik een gierzwaluw zag vliegen, dat was in het centrum van Nijmegen trouwens, was ik meteen onder de indruk van zijn acrobatische bewegingen. Toen ik me in deze soort ging verdiepen, ontdekte ik dat het een heel bijzondere vogel is.” Hij legt uit: “Gierzwaluwen hebben geen achterteen waardoor ze hun pootjes niet om een takje kunnen klemmen. Het grootste deel van hun leven brengen ze al vliegend door. Werkelijk alles doen zij in de lucht: eten, slapen, paren. Ik kwam
12
er gaandeweg achter dat er voor deze vogels steeds minder nestelruimte is. Door afbraak, renovatie en isolatie van oudere panden verdwijnen gaten, kieren en spleten in muren en kapotte of scheefliggende dakpannen. Precies de plekken waar de gierzwaluw graag nestelt.” En dus vroeg Jochem aan Martin-Paul Neys, architect van Nimbus, of hij ook nestelruimte voor de gierzwaluw in de nieuwe toren kon intekenen. Tot grote vreugde van Jochem hoefde Martin-Paul daar niet lang over na te denken. Het resultaat? Honderd neststenen in de woontoren waar gierzwaluwenpaartjes een gezin kunnen stichten. Jochem: “Dit soort succesvolle samenwerkingen maakt mijn werk ontzettend dankbaar.”
Samen bouwen op een oppervlakte van 2.600 vierkante meter, midden op een logistiek knooppunt. Ga er maar aan staan. Dan lopen de gemoederen toch regelmatig op richting het kookpunt, zou je denken. Dit is zo’n nestelsteen voor gierzwaluwen.
Niet dus. Er zijn weinige smeuïge verhalen te vertellen over botsende bouwers tijdens project Nimbus. Oké, er vielen soms wat harde woorden. Maar ja, wat wil je ook met zo’n enorm project?
De sfeer waarin Nimbus is verrezen kenmerkt zich door opmerkelijke harmonie. ‘Dat maakt het eindresultaat nóg mooier’, zijn de betrokken partijen unaniem van mening. Het geheim van die gesmeerde samenwerking? Dat vertellen ze zelf. 13
MARTIN-PAUL NEYS ARCHITECT-DIRECTEUR HOOGTE TWEE ARCHITECTEN
ANTOON DE BOER (DIE NU ZELF TE LAAT WAS ;-) INGENIEUR BARTELS INGENIEURSBUREAU
ERIK SEEGERS (DIE VOOR ZIJN COLLEGA ANTOON INVIEL) INGENIEUR BARTELS INGENIEURSBUREAU 14
BOUWEN DOE JE SAMEN
Martin-Paul over Antoon:
Antoon over Martin-Paul:
“In het begin van zo’n bouwproces speelt iedereen op safe. Ingenieurs, constructeurs, technisch adviseurs, de opdrachtgever: niemand geeft wat weg. Een boeiend en uitdagend proces. Ik hield voor ogen waarvoor ik was ingehuurd: een mooi gebouw ontwerpen, waarin het prettig wonen is en dat past bij de stad. De beperkte omvang van de bouwlocatie leverde de nodige hoofdbrekens op. Voor alle partijen. Maar in plaats van het mes op tafel, wilde ik ideeën op tafel. Ideeën over hoe we samen de uitdagingen konden tackelen en welke alternatieven mogelijk waren. Antoon was de eerste die buiten zijn vakgebied meedacht. Op geheel eigen wijze. Met een prikkelende opmerking gooit hij de knuppel in het hoenderhok. Hij kiest zijn moment en je weet dan: wat hij hier zegt, is belangrijk. Zo’n moment is vaak het kantelpunt dat de zaken in een stroomversnelling brengt. Nimbus was niet het eerste samenwerkingsproject tussen Hoogte Twee Architecten en Bartels. Wat mij betreft ook zeker niet het laatste.”
“De constructie van een gebouw krijgt niet altijd de aandacht die ze verdient. Van ons werk zie je eigenlijk nooit wat. Maar zonder een constructie staat er niets. Het ontwerp van een gebouw springt natuurlijk meer in het oog. En voor een architect is de schoonheid van het ontwerp leidend. Het mooie van Hoogte Twee Architecten is dat zij ook oog hebben voor de constructie. Ze snappen dat een wand een bepaalde dikte moet hebben, ook al willen zij hem misschien smaller. In hun tekeningen houden zij rekening met de normen waaraan wij ons moeten houden. Martin-Paul had in dit hele proces een sturende rol, die hij op een goede manier op zich heeft genomen. Ik heb prima met hem kunnen samenwerken. Tuurlijk, hij blijft een architect, een echte ontwerper met een hoofd vol ideeën. En hij wil nog wel eens te laat komen, haha. Maar goed, hij kwam dan ook altijd op de fiets!”
“Geen mes, maar ideeën op tafel” 15
MICHEL POTT PROJECTMANAGER VASTGOED TALIS
PAUL GOEDKNEGT STEDENBOUWKUNDIGE GEMEENTE NIJMEGEN
BOUWEN DOE JE SAMEN
Michel over Paul:
Paul over Michel:
“Het heeft er verschillende malen, om uiteenlopende redenen, om gespannen of Nimbus er zou komen. Zo zou de toren door zijn hoogte de radarsignalen verstoren van vliegbasis Volkel en moest het gebouw mogelijk lager en breder worden. Paul zag dat niet zitten en maakte zich van meet af aan sterk voor een slanke toren. Uiteindelijk bleek de hoogte geen probleem.
“Het stationsgebied is een belangrijke entree van Nijmegen. Toen Talis met plannen kwam om er een woontoren neer te zetten, rees onder andere de vraag: kan het gebied dit aan? Dit hebben we samen onderzocht. Hoe past de woontoren ruimtelijk en functioneel in dit gebied? Vanuit verschillende hoeken bekeken we wat de toren zou doen met de skyline van Nijmegen. Nimbus bleek er goed in te passen.
Paul was de schakel tussen Talis en de gemeente enerzijds en het Ruimtelijke Kwaliteitsteam, zeg maar de welstandscommissie, anderzijds. Vanuit zijn functie als stedenbouwkundige gaf hij zijn visie op het ontwerp. Hij dacht altijd mee. Over het aantrekkelijk maken van de onderste verdieping voor passanten. Over het integreren van groen. Over het koppelen van een historisch straatje aan een toekomstige fietsverbinding. Paul is enorm betrokken bij de stad en gaat voor maximale kwaliteit. Hij denkt niet alleen als stedenbouwkundige, maar let ook op de financiële haalbaarheid en functionaliteit. In dit project was hij de perfecte sparringpartner.”
Gedurende dit proces viel mij de affiniteit van Michel met stedenbouw op. En zijn hart voor de stad. Ook steunde hij me bij het mogelijk maken van een historische route langs de footprint van het gebouw. Het ontdekken van die route gaf het project een onvoorziene wending. In de oorspronkelijke bouwplannen was er geen rekening mee gehouden. Het feit dat Talis er eveneens heil in zag de route in ere te herstellen kwam mede door de inzet van Michel.”
“Nimbus past goed in het gebied” 16
17 17
ED DILVEN HOOFDUITVOERDER SLOKKER BOUWGROEP
HAN VAN DER LOO BEDRIJFSLEIDER ZND NEDICOM
BOUWEN DOE JE SAMEN
Ed over Han:
Han over Ed:
“Met militaire precisie is gebouwd aan Nimbus. Een half uur te vroeg of te laat komen, of je nu metselaar of leverancier was, dat kon niet. ZND Nedicom, de leverancier van het blauw-witte plaatwerk, heeft zich een capabele partij getoond. Vakkundige mensen die zich aan de strakke planning hielden. Han is een geschikte gast. Recht door zee, ik kon goed met hem werken.
“ZND Nedicom werkte voor Nimbus voor het eerst samen met Slokker Bouwgroep. En ik dus voor het eerst met Ed. We hebben nauwelijks problemen gehad. Ja, we moesten even aan elkaar wennen. Ed is heel direct en kort van stof. Toch mag ik dat wel. Dan weet ik dat ik dat ook kan zijn, ha!
Ben ik niet tevreden over het werk, dan zeg ik dat meteen. Het moet goed zijn, willen we de naam Slokker Bouwgroep hoog houden. Soms worden mensen wat nerveus van me. Maar je kunt beter kritisch zijn in het begin, dan dat je achteraf moet zeggen ‘dit is niet mooi, en dat ging niet goed’. Han snapt dat. Als de samenwerking niet goed verloopt, dan zie je dat terug in het eindproduct. De platen tegen de gevel van Nimbus combineren goed met het metselwerk. Ze vallen echt op. Ja, we mogen heel tevreden zijn met het eindresultaat.”
In het begin hebben we daarom stevige discussies gehad. En als Ed iets niet beviel, dan stuurde hij een mail. Van drie woorden. Dan belde ik hem en was binnen no time de boel weer oké. Maar goed, de logistieke uitdaging was dan ook erg groot. Bouwen op een postzegel, met om de haverklap bussen die op een paar meter van de steiger passeren, vergt nu eenmaal het uiterste van alle betrokken partijen. Knap dat het allemaal gesmeerd is gegaan. Nimbus is prachtig geworden. Ik ben trots dat wij daar een bijdrage aan hebben kunnen leveren.”
“Bouwen op een postzegel is een uitdaging” 18
19 19
VISIE
Meer dan bouwen Edwin van Baal directeur Slokker Bouwgroep
Al jaren zien wij dat het ontwikkelen en bouwen van woningen verschuift van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd. Centraal daarbij staat de behoefte van de klant. Ontwikkelaars en bouwers houden meer rekening met de wensen van woningkopers en -huurders, die steeds kritischer worden. Ik ben daar blij mee, ook gezien de kostprijs van wonen. Vastgoedbedrijven zoeken daadwerkelijk naar een waardetoevoeging van hun producten en processen. De branche is innovatiever, duurzamer en klantvriendelijker geworden. Door een verbreding van onze diensten onderscheiden wij ons van bedrijven die enkel bouwen. Want naast bouwen, zijn we steeds vaker verantwoordelijk voor het ontwerpen en onderhouden. Deze benadering leidt tot waardebehoud op de lange termijn. Woningen die wij ontwikkelen, verbruiken stan-
daard minder energie en worden ontworpen met het oog op de toekomst. Tevens begeleiden wij iedere bewoner naar zijn ideale woning toe. Door de toepassing van diverse technologische ontwikkelingen komen de engineering en productie van onze woningen op een meer industriële wijze tot stand. Hiermee beheersen en garanderen wij onze kwaliteit.
AnneKwak
Onze klantgerichte benadering is gestoeld op wederzijdse waardering en begrip. In plaats van een individueel belang staat het gezamenlijk belang voorop. Met Talis, Hoogte Twee Architecten en diverse adviseurs heeft Slokker Bouwgroep plezierig samengewerkt aan het project Nimbus. De woontoren is een verrijking van de omgeving en biedt woongenot aan veel mensen. Een project waar ik trots op ben!
E 20
WONEN IN EEN WOLK
coloog Anne Kwak (25), momenteel bezig met haar promotieonderzoek, houdt enorm van koken. Best lastig als je niet meer dan een elektrisch kookplaatje en een keukenblad van nog geen halve meter tot je beschikking hebt. “In Nimbus kan ik letterlijk alles uit de kast halen om mijn hobby uit te oefenen. En daarna in de zon op het balkon mijn zelfbereide maaltje oppeuzelen. Heerlijk!”
21
THEA EN DE TOREN Thea staat op een kale vlakte. De wind laat haar jas wapperen. Ze duikt diep in haar kraag. Hier moet-ie komen. Nimbus, de woontoren die het aanzicht van Nijmegen gaat veranderen. Haar verwachtingen zijn hoog gespannen, maar voorlopig ademt deze gure plek alleen een vermoeden van een groot bouwproject.
Dan breekt het moment aan dat de steigers worden afgebroken en de bouwketen van het terrein worden verwijderd. Gonzende bedrijvigheid verandert in stilte. Thea en Nimbus zijn alleen. Ze ziet hem nu in een ander licht. De lege toren ontvouwt zich voor haar lens tot het ideale model, het slanke summum van architectuurfotografie.
Een paar maanden later wordt het vermoeden bewaarheid. Langzaamaan verschijnen de eerste contouren van Nimbus. Elke dag ziet Thea Nimbus een beetje groeien. Elke dag groeit Thea meer naar de toren toe.
Zo dadelijk trekken de bewoners erin en mag Thea Nimbus vastleggen in zijn hoedanigheid als thuis van velen. Ongetwijfeld heeft de toren in deze nieuwe rol weer verrassingen voor haar in petto. Ongetwijfeld zal Thea zich nogmaals verbazen over de vele gezichten van Nimbus. Toch ook haar toren.
Voor woningcorporatie Talis en Hoogte Twee Architecten bracht architectuurfotograaf Thea van den Heuvel het gehele bouwproces van Nimbus in beeld.
22
STEENGOED 300.000 rode en 55.000 grijze zitten er in Nimbus verwerkt. Bakstenen wel te verstaan, geleverd door Steenhandel Gelsing. Waar die stenen aan moesten voldoen? Marc Mattijssen van Gelsing: “Ze moesten een ambachtelijke uitstraling hebben en lang mooi blijven, dat waren belangrijke voorwaarden van architect Martin-Paul.” Dus zocht Marc naar een steen met een lage wateropname, zodat-ie goed bestand blijft tegen de barre invloed van wind en regen. Uit de aangedragen voorbeelden van Marc selecteerde Martin-Paul zijn favorieten. In de showroom van Gelsing maakten de architect samen met bestuurders van Talis Ronald Leushuis, Walter Hamers, projectmanager Michel Pott en projectleider Cees Groenen de definitieve keuze voor de steen. “Die onderlinge betrokkenheid in het keuzeproces zie je normaal niet”, aldus Marc, die verguld is met het mooie metselwerk van de toren, dat ‘zijn’ steen goed laat uitkomen. “Nimbus is om veel reden een visitekaartje geworden. Van de stad Nijmegen, van de partijen die aan de basis stonden van de toren en natuurlijk van de steenleverancier. Want laten we wel wezen: de stenen maken de toren!”
23
De maquette van Peutz van de omgeving rondom Nimbus. Schaal 1: 250
Een toren van 76 meter hoog veroorzaakt de nodige reuring qua wind en geluid. Maar daar weten de ingenieurs op het gebied van akoestiek en lawaaibeheersing van Peutz wel raad mee. Olaf Otten van Peutz, de ‘windman’, liet allerlei berekeningen los op een maquette van Nimbus geplaatst in een windtunnel. Die maquette bestond niet alleen uit de toren zelf, maar omvatte de complete omgeving van Nimbus binnen een straal van driehonderd meter tot aan het Keizer Karelplein in een schaal van 1 op 250. “De bebouwing om de toren beïnvloedt namelijk de windrichting en -snelheid”, aldus Olaf. Door de windtunnelmetingen van Peutz is het uiterlijk van Nimbus iets gewijzigd ten opzichte van de oorspronkelijke tekeningen. Zo is de verhouding
hoog- en laagbouw gewijzigd en is aan de westzijde een laagbouwdeel bijgebouwd. Collega Remko ‘lawaaiman’ Allan, rekende zich ongans aan decibellen in verhouding tot de landelijke wet Geluidhinder en het gemeentelijk geluidbeleid. Remko: “Het verkeer op de Tunnelweg en de spoorlijn produceert het nodige geluid. Om het voor de huurders comfortabel te houden, is er een elegante oplossing bedacht in de vorm van een glazen balkonwand die de huurder open en dicht kan schuiven.” Goed, het had wat voeten in aarde om de gemeente mee te krijgen, maar toen alles binnen de normen bleek, had ze er geen problemen mee. Iedereen blij. Mede dankzij de wind- en lawaaimannen.
METEN IS WETEN
24
25
VISIE
Ontwerpen van een thuis Martin-Paul Neys architect-directeur Hoogte Twee Architecten
Wonen begint voor mij met een gevoel: hoe beleef je een plek? Een ontwerp start vaak met een terrein waar nog niks is, een braakliggend stuk grond. Ook bij de Spoorstraat, waar Nimbus zou komen. Ontwerpen lijkt op het ontginnen van dat stuk grond: wat zou deze plek tot bloei kunnen brengen? Wat is er nodig om deze plek bewoonbaar te maken? Zodat je je er echt fijn kunt voelen? Zodat de buren zich er goed bij voelen? Zodat de stad er nog mooier van wordt? Als architect begin ik dan met een zoektocht naar de juiste ingrediënten voor het ontwerp. Kleine dingen die een plek bijzonder maken. Want die zijn overal weer anders. Of dat nu hartje stad is of midden in een weiland. Die ingrediënten brengen het ontwerp tot leven. Zodat de bewoners zich op die plek thuis kunnen gaan voelen.
Betaalbare huizen ontwerpen is een bijzondere opgave. Je weet dat je elke euro maar een keer kunt uitgeven. Wat is echt belangrijk in het ontwerp? Hoe wordt de plattegrond nog beter? Welke materialen zijn duurzaam en dragen bij aan de uitstraling van het gebouw? Als ik een prikkelend ontwerp schets dat tot de verbeelding spreekt, zet dat het hele team op scherp: iedereen doet extra zijn best. Dan zorg je er samen voor dat wonen meer wordt dan een optelsom van vierkante meters. En alleen dan kan betaalbaar wonen ook groots zijn. Dat ‘grootse’ hield ik voor ogen bij het ontwerp van Nimbus: voor mij is het een woontoren met 116 minivilla’s.
CONSTRUCTIEF HOOGSTANDJE
M
arc van Arkel was namens ingenieursbureau voor bouwtechniek Goudstikker – de Vries nauw betrokken bij Nimbus. In het voortraject als constructief adviseur en in de uitvoeringsfase tevens als uitwerkend constructeur. Samen met Slokker Bouwgroep ontwikkelde het ingenieursbureau uit ’s-Hertogenbosch de draagconstructie van het gebouw. Hoewel de woontoren met een hoogte van 76 meter voor Nederlandse begrippen vrij hoog is, lag de uitdaging voor Marc meer op het logistieke vlak. Marc: “De geringe omvang van de bouwlocatie en de bebouwing eromheen waren complicerende factoren.” Een andere bijzonderheid in dit project was het onderzoek dat de Explosive Clearance Group (ECG) op de bouwplaats deed.
26
ECG’ers speurden naar de mogelijke aanwezigheid van niet afgegane bommen gedropt tijdens WO II. “Dat maak je toch niet elke dag mee”, aldus Marc. De ECG vond overigens niets. Marc roemt de no-nonsense aanpak van de betrokken partijen in dit project. “Iedereen had hetzelfde doel: die toren omhoog krijgen. Hoofduitvoerder Ed Dilven, projectleiders Johan Fuykschot en Cees Groenen en ik zaten op één lijn. Ook de contacten met architect Martin-Paul waren bijzonder goed.” Tja, en dan staat Nimbus eindelijk. “Een machtig gevoel, dat versterkt wordt door de goede onderlinge samenwerking.” Een niet te onderschatten factor bij het bouwen dus: goede contacten. 27
PASSIE
Nimbus meet 76 meter hoog en is in 26 maanden gebouwd. De oppervlakte waarop gebouwd is, besloeg 2.600 vierkante meter. In totaal 500 man zijn bij de bouw betrokken geweest.
NIMBUS FEITJES
Nimbus telt 116 sociale huurappartementen. Het 5 lagen tellende brede vleugelgebouw herbergt 9 woningen per verdieping. Daarboven staat de toren van nog eens 18 verdiepingen met elk 4 hoekappartementen. Alle woningen kijken uit op 2 windstreken.
28
De appartementen variëren in grootte van circa 62 tot 83 vierkante meter. De torenwoningen hebben 2 slaapkamers, de woningen in de vleugel 1. Op de begane grond bevinden zich kleinschalige bedrijfsruimtes. Eén van de appartementen op de bovenste verdieping krijgt een andere bestemming als algemene of maatschappelijke ruimte. Er zijn 98 parkeerplaatsen, die zich deels onder de grond bevinden. De toren bevat 1.184 gevelplaten. Op het dak staan 155 zonnepanelen. In de toren is zo’n 6.200 kubieke meter beton verwerkt, 300.000 rode bakstenen en 55.000 grijze bakstenen. En 100 neststenen voor gierzwaluwgezinnen. De lift brengt je in 40 seconden van de begane grond naar de 23e etage. Met de trap doe je er 300 seconden over. Vanaf de entree ben je in 275 stappen op het station. In 2004 kocht Talis de grond waarop Nimbus gebouwd is. Op 15 januari 2014 ging voor het eerst de schop de grond in. De damwand werd in week 4 dat jaar geplaatst. De week daarna werd begonnen met het grondwerk. Op 25 februari 2014 sloegen de bouwers de eerste paal de grond in. Op 13 juni 2014 bereikten ze de eerste verdieping. Bijna een jaar later, op 16 juni 2015, werd het hoogste punt bereikt. 17 Maart 2016 was de oplevering van Nimbus.
V
an alle betrokkenen bij project Nimbus vervulde de heer Dick van den Heuvel een rol die zich op de achtergrond afspeelde. Toch prijkt zijn naam op de eerste steen van de woontoren. Boven de naam van Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen, en die van Walter Hamers, bestuurder van Talis.
Geen enkele Nijmegenaar heeft zo veel hart voor de binnenstad als de heer Van den Heuvel. Al meer dan vijftig jaar behartigt de senior van 91 jaar op actieve wijze de belangen van zowel ondernemers als bewoners in de binnenstad. Zijn voorzitterschap van de bewonersraad van de binnenstad duurt al 24 jaar lang.
Waarom is Nimbus zo belangrijk voor hem? “Het stationsgebied is lang een doorn in het oog geweest van de ondernemers in de binnenstad. Totaal niet aantrekkelijk”, aldus de sociaal betrokken senior. “Bovendien bezat de loop naar het centrum niets fraais. Nimbus gaat daar verandering in brengen en zal de zuidwestelijk gelegen ringstraten een impuls geven.”
Eindelijk mooi Hij weet waarover hij het heeft. Zelf woont hij al zijn hele leven in de binnenstad. En hij had er decennialang een banketbakkerij. Als geen ander begrijpt hij waar ondernemers tegenaan lopen, en wat er onder de bewoners speelt. Hij is helemaal in zijn nopjes met de nieuwe woontoren. “Sociaal wonen op loopafstand van het station en van de binnenstad, dat is geweldig. En dan is de toren van buiten en van binnen ook nog een plaatje. Bewoners hebben een fenomenaal uitzicht over Nijmegen. De afwerking van de appartementen is uitstekend. De brievenbussen passen prachtig bij de gevelplaten. En die lift! Je bent sneller boven dan bij de HEMA, haha!” Gerustgesteld is hij, nu de toren er staat. “We zijn jaren bezig geweest om die plek mooi te krijgen. Dat is eindelijk gelukt. En hoe.”
Michel Pott, projectmanager vastgoed van Talis, over de heer Dick van den Heuvel: “Zoals de heer Van den Heuvel, daar zijn er maar weinig van. Hoe hij zich jarenlang onbezoldigd heeft ingezet voor anderen dwingt respect af. De steen met zijn naam erop is vanuit Talis een klein eerbetoon aan al zijn inspanningen.”
29
NIJMEGEN AAN JE VOETEN Het uitzicht vanaf Nimbus over Nijmegen is ronduit spectaculair te noemen. Voor degenen met een hoger gelegen appartement aan de noordoostelijke kant van het gebouw is dit plaatje hun dagelijkse uitzicht. Je kunt het slechter treffen…
30
31
Bevlogen bouwer
Vrijwel zijn hele leven zit Cees Groenen (61) al ‘in de bouw’. Op z’n zeventiende begon hij als timmerman. Maar gauw bekroop hem het gevoel: ik kan meer uit mezelf halen. En dat deed hij. Een avondcursus tot aannemer volgde. Van timmerman werd hij voorman, uitvoerder en daarna eigenaar van zijn eigen aannemersbedrijf. Dit verkocht hij eind jaren tachtig. Na wat omzwervingen, natuurlijk in de bouw, kwam hij bij Talis terecht. Daar werkt Cees al 29 jaar.
Ruim duizend sociale huurwoningen zijn gebouwd onder zijn projectleiding. Vraag Cees naar het belangrijkste aspect in een bouwproces en er volgt een spraakwaterval. Eén woord komt steevast bovendrijven: vertrouwen. Gevolgd door: ‘dat krijg je terug, als je het geeft’. En, door een haast Cruijffiaanse logica: vertrouwen begint bij wantrouwen. Cees: “Ga maar na. Als ik beweer dat ik de oplossing heb voor jouw probleem, is de kans groot dat jij denkt: bewijs het maar. Met andere woorden: je gelooft er niets van, totdat je het ziet. Zo gaat het in de bouw ook. Je moet je bewijzen om vertrouwen te winnen. En daar is niets mis mee. Praatjes vullen geen gaatjes.” Het kost geen enkele moeite om Cees te vertrouwen. Zijn openheid is ontwapenend. Elk woord uit zijn mond getuigt van respect voor degenen met wie hij bouwt, metselaar of bestuurder. “Natuurlijk zijn er wel eens geschillen op de bouwplaats. Maar die gaan over werk, dat is nooit persoonlijk. Hoe zou het persoonlijk kunnen zijn? Ik ken die ander feitelijk niet, ik wérk met hem. We hebben misschien verschillende belangen, maar hetzelfde doel. En daarin vinden we elkaar.” Zijn communicatieprincipes zijn helder en eerlijk. Geen wonder dat hij alom wordt gewaardeerd.
Cees als trotse opa. Kleinzoon Stan werd geboren toen de toren zijn voltooiing naderde. 32
Cees was de schakel tussen de verschillende partijen, zo omschrijven de personen die mede betrokken waren bij de bouw van Nimbus zijn rol. Als het woord Nimbus valt, beginnen zijn ogen nog meer te glanzen. “Dat is toch de bekroning op mijn, eh… carrière”. Dat laatste woord spreekt hij uit alsof het niet over hem gaat. Carrière, dat is iets voor anderen. Cees bouwt gewoon. Recht uit het hart, zonder poespas. Zoals het een echte bouwer betaamt. 33
WONEN IN EEN WOLK
JeanineOttink
Dag wolk Dag wolk, hoog verheven boven mij. Je verschijnt en verdwijnt. Soms als deken, dan als vlekje. Vluchtig als het leven, voortgejaagd door de wind. Nooit dezelfde vorm, altijd perfect. Met open mond hef ik mijn gezicht naar jou… dag wolk.
J 34
D. Weimer
eanine Ottink (26) huurt haar appartement in Nimbus via zorgorganisatie Pluryn. Jeanine is slechthorend, maar dat belemmert haar in niets. “Ik kijk ernaar uit om eindelijk zelfstandig te wonen. Het meest verheug ik me op de creatieve momenten die ik in Nimbus ga beleven. Zelf een schilderij maken, het ophangen in mijn kamer en er gewoon van genieten. Ik word zo blij van die gedachte!” 35
