nº 1
Van de voorzitter
• • • • • • • • • • • • • • • • •
Van de voorzitter Commissies Secties Anesthesiologendagen Het koffiegeld van Meursing Tweede Wetenschapsdag History of Anaesthesia Masterclass Boekbespreking ESA Managementcursus Benoemingen Proefschriften Overleden Bureau NVA Onderscheiding dr. Gielen Agenda
1 2 2 3 3 4 6 6 6 7 7 8 8 8 8 9 10
werpen vaak een duidelijk standpunt heeft ingenomen, meestal ook nog geaccordeerd door de ledenvergadering. Door deze duidelijke standpunten van de Vereniging kan ik een goede toelichting geven, waardoor de negatieve effecten van de publiciteit voor de anesthesiologie beperkt zijn of een voorgenomen negatieve publicatie helemaal niet doorgaat. Wat nu te doen als negatieve publiciteit onafwendbaar dreigt, zoals recentelijk bij het rapport van de inspectie over de organisatie en werkwijze op de intensive-care-afdelingen? Ik heb intensief contact gehad met de voorzitter van de CKAP en de woordvoerder van de NVIC. Wij waren het snel eens over de inhoud van de reactie, maar een gezamenlijke reactie met de NVIC zat er nog niet in. Moet de NVA dan zelf met een reactie komen? Mijn redenering was dat je beter stil kunt zitten als je geschoren wordt. Dit bleek de juiste reactie, want na het weekend was de storm overgewaaid. Achter de schermen neem ik zo nodig wel contact op met redacties, zoals ik gedaan heb met de hoofdredacteur van Medisch Contact na meerdere negatieve berichten van een assistent in opleiding, waarbij geen controle van de feiten en wederhoor plaatsgevonden had. Wat heb ik van dit alles geleerd? Laat de reacties op negatieve gebeurtenissen zoveel mogelijk plaatsvinden via
>
nieuwsbrief NVA
Inhoud:
De pers en wederom het geld Bijna dagelijks besteedt de pers aandacht aan de gezondheidszorg. Gegevens geleverd door de ziekenhuizen worden geïnterpreteerd door redacties van kranten en vervolgens is er een beste en een slechtste ziekenhuis. Ook al is het leuk om hoog genoteerd te staan, niet iedereen realiseert zich dat er altijd een laatste plaats is weg te geven. De NVA wordt regelmatig gebeld door de pers om een reactie te geven op enquêtes of bijzondere gebeurtenissen. Daarnaast vragen leden het bestuur om met een reactie te komen. Hoe gaat het bestuur om met deze verzoeken? Na een verzoek door de pers om een toelichting probeer ik altijd nog dezelfde dag telefonisch in contact te komen met de journalist. Vaak ben ik dan al door een NVA-lid benaderd met de mededeling dat het onderwerp mogelijk actueel wordt. Ik waardeer dat zeer, omdat ik me dan kan voorbereiden en het verrassingselement verdwijnt. Waar gaat het om? Bijvoorbeeld de epiduraal bij de bevalling, lachgas en de risico’s bij zwangerschap van gezondheidswerkers of, zoals vandaag, het hoge aantal suïcides bij anesthesiologen. Ik ben nog nooit gebeld over een positieve bijdrage van de anesthesiologie, het betreft altijd vermeende onderprestatie. Wat mij opvalt is dat de NVA over de onder-
oktober 2005
Aart van Rheineck Leyssius
Jaargang 7, oktober 2005
nieuwsbrief
Officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie
1
het bestuur, maar communiceer wel met ons. In een latere fase kunnen leden op persoonlijke titel dan wel namens de Vereniging met een inhoudelijk commentaar reageren. Dan kun je, niet beladen door de emotie van het moment, je standpunt duidelijk maken en zo nodig de norm stellen. Een goed voorbeeld is de reactie in Medisch Contact van Van Kleef en Knape over de medische verantwoordelijkheid van anesthesioloog en chirurg.1 Een tuchtrechtzaak zorgde voor veel onrust bij anesthesiologen en chirurgen; ingezonden brieven waren nog met emotie beladen; uiteindelijk
brengt een gedegen artikel rust, stelt een norm en opent de mogelijkheid voor een inhoudelijke discussie. Het afgelopen jaar heeft de DBC commissie zich zeer actief bezig gehouden met de validatie van de anesthesiologische normtijden. De vrijgevestigde leden hebben hier een groot geldbedrag voor beschikbaar gesteld. Van de zomer bleek het noodzakelijk een aparte rondrekening te maken voor het preoperatief onderzoek. Het bestuur vond het belang zo groot voor alle leden dat een extra, maar niet-begroot bedrag van 70.000
euro beschikbaar is gesteld. Op de ledenvergadering van 23 november worden de resultaten gepresenteerd. Toekomstige kosten van het DBC-traject zullen weer gedragen worden door alle leden en niet alleen de vrijgevestigden. Zowel voor de verantwoording als de begroting voor 2006 is een breed draagvlak belangrijk. Ik hoop dan ook op een grote opkomst op 23 november.
1
Eigen taken, eigen fouten. Medisch Contact 2005; 39: 1548-51.
Mededelingen vanuit de commissies Juridische Commissie Nieuwe leden
De Juridische Commissie adviseert bij
Medisch Specialist en Recht, waaraan
Wegens het aftreden van een drietal
expertisevragen en protocollen, geeft
diverse medische specialismen participe-
commissieleden is de Juridische Com-
toelichting over juridische zaken in relatie
ren. De commissie vergadert gemiddeld
missie van de NVA op zoek naar nieuwe
tot de anesthesiologische praktijkvoering,
vijf tot zes keer per jaar.
leden. Leden met belangstelling voor
beschouwt uitspraken van getuigen-des-
De uiteindelijke keuze uit de aanmeldin-
juridische zaken over de gehele breedte
kundigen in relatie tot de anesthesiolo-
gen geschiedt in overleg met de voorzit-
van het vakgebied worden verzocht zich
gische praktijkvoering, bemiddelt in het
ter van de commissie. De kandidaten
schriftelijk aan te melden bij het bestuur,
benoemen van getuigen-deskundigen en
worden voor benoeming voorgedragen
liefst met een korte motivatie.
vertegenwoordigt de NVA in het Platform
aan de ledenvergadering.
Mededelingen vanuit de secties
nieuwsbrief NVA
oktober 2005
Sectie Kinderanesthesiologie, P.M. Vermeulen
2
SKA-dagen
opleiding). Zondagochtend werd besteed
aan de betalende SKA-leden toegezon-
Half juni 2005 werden door de Sectie Kin-
aan de huishoudelijke vergadering en
den en zal later ook op de vernieuwde
deranesthesiologie wederom de jaarlijkse
hierbij werden ook de voorlopige resulta-
NVA-website te lezen zijn.
wetenschappelijke dagen georganiseerd,
ten van de SKA-enquête besproken. Deze
De volgende wetenschappelijke SKA-
dit jaar in de prachtige omgeving van het
enquête, die eerder dit jaar onder alle
dagen worden gehouden op vrijdag en
Vlaamse Lanaken. Vrijdagavond opende
SKA-leden werd gehouden, zal in deel-
zaterdag 16 en 17 juni 2006. Daarnaast
gastspreker prof.dr. O. van Nieuwenhui-
aspecten in de volgende reguliere SKA-
vinden jaarlijks vier reguliere SKA-bij-
zen (kinderneuroloog WKZ) het weekend
bijeenkomsten verder worden bediscussi-
eenkomsten plaats (wetenschappelijke
met een state-of-the-art presentatie over
eerd en naar toekomstige SKA-afspraken
voordrachten gevolgd door een huishou-
het houden van voordrachten. Zaterdag
worden uitgewerkt. Ten slotte werd de
delijke bijeenkomst over de kinderanes-
vervolgden vele sprekers uit alle hoeken
gehele bijeenkomst overgoten met een
thesie). In 2005 is dat nog op maandag
en centra van het land de voordrachten-
rijke saus aan sociale verenigingscon-
7/11, voor 2006 zijn de data: maandag
reeks met hun boeiende en interessante
tacten, zodat dit plezante weekend niet
9/1, donderdag 9/3, maandag 11/9, don-
presentaties. Nieuw waren dit jaar ook
alleen een nuttig maar tegelijk ook een
derdag 9/11. Voor alle SKA-bijeenkomsten
de zeer gewaardeerde wetenschappelijke
aangenaam beslag kreeg.
wordt een accreditatie aangevraagd.
bijdragen van de jongere collega’s (fellow
Een uitgebreid verslag van dit SKA-week-
kinderanesthesiologie en assistent-in-
end (inclusief alle abstracts) is inmiddels
Anesthesiologendagen 2005: Evaluatie
2006: Lustrum
Organisatie
Bij het verslag van de Anesthesiologen-
De Anesthesiologendagen beleven in
Elsje Pot zal haar functie bij de NVA in
dagen 2005 in de vorige Nieuwsbrief was
2006 – donderdag 18 en vrijdag 19 mei
januari a.s. neerleggen wegens het berei-
de evaluatie nog niet beschikbaar. Wij
– hun tweede lustrum. Het eerste congres
ken van de (pre)pensioengerechtigde
kunnen nu melden dat het wetenschap-
vond plaats in maart 1997 in Koningshof
leeftijd. De logistieke begeleiding van de
pelijk programma goed gewaardeerd is
te Veldhoven met ruim 600 deelnemers.
Anesthesiologendagen zal de komende
met op de eerste plaats de sessie van de
Elk jaar groeide de belangstelling en dit
periode geleidelijk worden overgedragen
sectie Intensive Care met de voordracht
jaar in het MECC Maastricht werden 1027
aan het team van Congress en Meeting
‘Glykemiecontrole’ van prof.dr. G. van
congresgangers geregistreerd. Het Orga-
Services Holland, het bureau dat al
den Berghe, hoogleraar Intensive Care
niserend Comité Anesthesiologendagen
enkele jaren de deelnemersregistratie
te Leuven. De faciliteiten van het MECC
2006 heeft inmiddels het raamwerk voor
en ondersteuning op locatie verzorgt.
vond men duidelijk een verbetering ten
een interessant programma gereed.
We hebben er alle vertrouwen in dat de
opzichte van het congrescentrum Papen-
Ter gelegenheid van het lustrum wordt op
professionaliteit en het enthousiasme
dal.
donderdagavond een diner en feestavond
van deze groep garant staan voor een
Uw op- en aanmerkingen zijn ter harte
georganiseerd in een unieke locatie in de
soepele organisatie.
genomen, zowel wat betreft het weten-
buurt van Maastricht. Deze avond zijn
schappelijk programma als het program-
ook de partners van de deelnemers van
ma van de donderdagavond. Ook krijgt
harte welkom. U ontvangt hierover bin-
de gang van zaken rond de hotelreserve-
nen enkele weken bericht.
ringen extra aandacht.
Het koffiegeld van Meursing
geschat op € 1,50) minder te drinken
cursus duurt zes weken; dagelijks zijn
lezing was getiteld ‘Globale anesthesie’
voor de gezondheid van een ander? Bij
er twee modules van ruim drie uur. De
en werd tijdens de openingssessie van
elkaar opgeteld kom je dan tot € 547,50
zorgvuldig geselecteerde leraren komen
de anesthesiologendagen in Maastricht
per lid per jaar.’
speciaal hiervoor een of twee weken naar
op 19 mei jl. gepresenteerd. Ik schetste
In Nederland hebben wij een landelijk
Egypte. Zij behoren tot de top in hun
in deze lezing globaal de ontwikkelingen
curriculum ontwikkeld en dit vertaald
vak, en met hun hulp hoopt de WFSA de
van de anesthesie in Nederland, met
naar de A-, B-, C-, D- en E-cursussen. Een
anesthesiologie ook in de armste delen
korte uitstapjes naar de ontwikkelingen
aantal Afrikaanse en Arabische landen
van de wereld naar een hoger niveau te
in de reanimatie, de kinderanesthesie,
is tot een vergelijkbare opzet gekomen,
tillen. Zo denkt zij gestalte te kunnen
mortaliteit in de anesthesiepraktijk en
maar dan op internationaal niveau: het
geven aan haar motto: ‘to make available
de Wereldfederatie van Anesthesiolo-
All Africa Arabia Anaesthesia Training
the highest standards of anaesthesia,
gen. Natuurlijk was het geen toeval dat
Programme. De cursisten volgen de prak-
pain treatment, trauma management and
de eerste openbare rede van professor
tische en zo goed als haalbare theoreti-
resuscitation’ en ons specialisme voor
Vermeulen ‘De ontwikkelingen in de
sche opleiding in hun eigen land thuis
iedereen toegankelijk te maken.
anesthesie, tot heil van de patiënt’ als
via een (door het project verschafte)
Het bedrag waarmee dit programma
titel had.
laptop. Daarop ontvangen zij maandelijks
gefinancierd moet worden, werd na die
Iedere 7 minuten vroeg ik de aanwezigen
van een overzeese mentor een of meer
succesvolle anesthesiologendagen in de
via hun stemdoosje (anoniem) te ant-
probleemgestuurde casusbeschrijvingen
wandelgangen ‘het koffiegeld van Meur-
woorden op vragen als: ‘Hoeveel kopjes
met recente literatuur. Jaarlijks komen
sing’ genoemd. Op verzoek van collegae
koffie drink je per dag?’ ‘Ben je bereid
die ‘arts-assistenten in opleiding’ van de
stelde ik tijdens een ledenvergadering
een kopje te laten staan voor je eigen
deelnemende landen naar de universiteit
het bestuur voor een ‘fondsenwerfcom-
gezondheid?’ en ten slotte: ‘Ben je ook
van Assiut in Egypte om een bij hun
missie’ in het leven te roepen om het
bereid één kopje koffie per dag (kosten
jaar passende cursus te volgen. Iedere
programma mogelijk te maken.
>
nieuwsbrief NVA
De achtste Professor Vermeulen Cranch-
oktober 2005
Anneke E.E. Meursing
3
Ter ondersteuning van soortgelijke onder-
Wetenschapsdag opnieuw groot succes
wijsprogramma’s heeft de WFSA in 2000 haar ‘Foundation’ opgericht, maar omdat
Op 30 september werd voor de tweede
erg stimulerend om te zien waarmee de
al snel bleek dat elk land hiervoor eigen
keer de Wetenschapsdag georganiseerd.
Nederlandse centra op wetenschappelijk
wetten heeft, ontstond er enige verwar-
Deze keer vond dit evenement plaats in
gebied allemaal bezig zijn en om de
ring. De WFSA stelt daarom voor dat de
het AMC te Amsterdam en de belangstel-
soms preliminaire resultaten met elkaar
meest welvarende landen van de Federa-
ling was overweldigend: ruim 230 belang-
te bediscussiëren. Het aanbod was van
tie zelf een stichting/vereniging oprichten
stellenden kwamen luisteren naar diverse
goed niveau en gevarieerd. Pijnbehande-
om het ‘eigen’ voordeel optimaal te kun-
voordrachten waarin jonge Nederlandse
ling, aan de intensive care gerelateerde
nen benutten. Voor Nederland stelde ik
onderzoekers hun onderzoeksresultaten
onderwerpen, onderzoek naar locoregio-
voor dat de NVA een dergelijke stichting
presenteerden. Het was voor iedereen
nale technieken – alle facetten van de
in het leven zou roepen. De ledenvergadering heeft door middel van stemkastjes met 62% positieve stemmen duidelijk gemaakt open te staan voor een dergelijk plan. Het bestuur zal opdracht geven een voorstel uit te werken dat voor goedkeuring geagendeerd wordt in een volgende ledenvergadering. Maaike Dirckx, de arts-assistent uit het Erasmus MC die dit jaar de prijs voor de beste poster won, gaf het voorbeeld: zij stelde haar prijs ter beschikking van het project All Africa Arabian Anaesthesia Training Programme. Er zijn vele ludieke manieren om geld bij elkaar te brengen, en al helemaal voor ons vak, waar wij uiteindelijk ook veel aan te danken hebben. Grijp daarom de kans om iets terug te geven aan collegae
nieuwsbrief NVA
oktober 2005
die nog niet zo ver gekomen zijn!
4
briljant spreker en zijn lezing ‘Absence
Ook de posterpresentaties werden uiter-
beoordelen voor acceptatie.
of evidence is not evidence of absence’
mate goed bezocht. Naar aanleiding van
Evenals verleden jaar waren ook gere-
was een geweldige afsluiting van een
de evaluatie van verleden jaar werden
nommeerde sprekers uitgenodigd. Prof.
geslaagde Wetenschapsdag.
de aanwezigen gestimuleerd deel te
Molema gaf een bijzonder inspirerende
De commissie zal haar uiterste best doen
nemen aan de discussie. Dit jaar wer-
lezing, met als thema hoe jonge promo-
om ook volgend jaar weer zo’n attractief
den de posterpresentaties van te voren
vendi hun onderzoek optimaal kunnen
programma samen te stellen.
beoordeeld en dat is de kwaliteit van
opzetten en afronden. Prof. Westerhof
de posters zeker ten goede gekomen.
gaf de onderzoekers informatie en tips
Gezien het grote aantal aanmeldingen en
om hun onderzoek te kunnen financie-
de interesse zal de commissie overwegen
ren. Prof. Hartung uit New York bleek een
oktober 2005
om volgend jaar ook de presentaties te
nieuwsbrief NVA
anesthesiologie kwamen aan de orde.
5
International Symposium on the History of Anaesthesia
nieuwsbrief NVA
oktober 2005
Vivian L.B. Oei-Lim
6
De zesde editie van het International
en liefde was samengesteld. Heel bijzon-
maatschap van de History of Anaesthesia
Symposium on the History of Anaesthesia
der was de boekenmarkt waar o.a. oude,
Society uitgereikt. Marten van Wijhe
(ISHA) werd onlangs in Cambridge geor-
zelfs zeldzame boeken over de anesthe-
(AZG) hield een gastcollege over ‘Pain
ganiseerd door de History of Anaesthesia
sie te koop waren.
and culture through time’. Medewerkers
Society UK. Het Queens’ College bood
Aan het symposium hebben veertien
uit AZG, EMC Rotterdam en AMC hebben
onderdak gedurende het drie dagen
landen deelgenomen, en door de infor-
voordrachten gehouden over de historie
durende symposium. Queens’ werd in
mele opzet konden jong en oud op een
van spierverslappers en beademings-
de vijftiende eeuw gesticht. Margaret
gemoedelijke wijze kennis en ervaring
apparatuur. Een van de hoogtepunten
of Anjou (echtgenote van Henry VI) en
uitwisselen.
van dit symposium werd gevormd door
later Elisabeth Woodville (echtgenote van
Professor Douglas Bacon presenteerde
de voordrachten van familieleden van
Edward IV) waren de beschermvrouwen
als gastspreker de historie van het
bekende uitvinders in de anesthesie: zo
van deze prachtige oude academische
honderdjarig bestaan van de American
hield de bankier mr. J.T. Clover een voor-
gebouwen. Deze dubbele bescherming is
Society of Anesthesiologists (ASA). Een
dracht over zijn grootvader, de anesthe-
de verklaring van de meervoudige spel-
bezoek aan de Amerikaanse erebegraaf-
sioloog J. Clover (UCH). De chemicus prof.
ling van Queens.
plaats Madingley en het oorlogsmuseum
C. Suckling gaf een uitvoerig overzicht
In een van de zalen stond een museale
Duxford was het hoogtepunt van de
van het leven en werk van zijn vader C.W.
opstelling van historische anesthesieap-
middag, die werd afgesloten met een
Suckling, de uitvinder van halothaan (ICI,
paratuur en materialen, bijeengebracht
Amerikaans getint diner.
Manchester).
door de Association of Anaesthesia of
De Nederlandse bijdrage was aanzien-
De volgende ISHA is in 2009 en vindt
Great Britain and Ireland, het Wood Libra-
lijk. Twee emeritus-hoogleraren zetten
plaats in Kreta. Hopelijk zal Nederland
ry Museum, het Horst Stoeckel Museum,
de bijeenkomst luister bij: prof.dr. W.
wederom goed vertegenwoordigd wor-
GE Healthcare, dr. Alistair McKenzie en dr.
Erdmann en mevrouw prof. D.M.E. Ver-
den.
Gary Enever. Het was overduidelijk dat
meulen-Cranch. De laatstgenoemde kreeg
deze tentoonstelling met enthousiasme
van voorzitter dr. Peter Morris het erelid-
Internationale masterclass Anaesthesia and perioperative care in the older patient
Boekbespreking: Nieuwe kijk op farmacologie
Jan Klein
Hans Kerkkamp Onlangs verscheen wederom een boek
anesthesioloog, en dr. Gerry, een oude
van collega Woerlee, anesthesioloog in
rot in het vak, worden humoristische ‘OK-
Ziekenhuis Rijnland in Leiderdorp. Een
settings’ beschreven waarin voorbeelden
paar jaar geleden schreef hij Mortal
en calculaties van farmacokinetiek en far-
Onder auspiciën van de NVA wordt op
Minds, waarin hij zijn visie geeft op
madynamiek worden belicht. Het is col-
31 maart en 1 april 2006 in de Doelen te
bijnadood-ervaringen en de fysiologi-
lega Woerlee gelukt om op een plezierige
Rotterdam een internationaal symposium
sche verklaring van deze fenomenen. Hij
en compacte wijze deze voor anesthesio-
gehouden over anesthesie en periope-
formuleert helder en zakelijk de theorie
logen belangrijke materie te behandelen.
ratieve zorg bij de oudere patiënt. Epi-
dat er geen onsterfelijke ziel en dus ook
Het boek is een aanrader voor iedereen
demiologische en medisch-inhoudelijke
geen leven na de dood bestaat. Op zijn
die moeite heeft met het begrijpen van
ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat
website www.mortalminds.org is hierover
de bovenbeschreven basiskennis.
er steeds meer patiënten van 65 jaar en
meer te lezen.
ouder worden geopereerd. In Rotterdam
Zijn recent uitgekomen vijfde boek, Ger-
Woerlee GM. Gerry’s Real World Guide to Phar-
zullen vele internationale experts aanwe-
ry’s Real World Guide to Pharmacokine-
macokinetics and Other Things. Leicester: Trou-
zig zijn om hun kennis over de laatste
tics and Other Things, benadert op een
bador, 2005. ISBN 1-905237-16-2.
ontwikkelingen op dit gebied te delen.
heel luchtige manier de lastige materie
Namens het organiserend comité wil ik u
van farmacokinetiek en farmacodynamiek.
van harte uitnodigen. Voor informatie en
Aan de hand van twee hoofdfiguren, dr.
inschrijving zie www.apcop2006.org.
Bob, een arts-assistent in opleiding tot
European Society of Anaesthesiology (ESA) Rob Steur Sinds 2004 ben ik vertegenwoordiger van
enige competitie bestond. Na veel discus-
toen ik weer terug was in Nederland,
de European Society of Anaesthesiolo-
sie heeft in 2005 de versmelting van de
weer als vertegenwoordiger beschikbaar
gists, gekozen door de leden van de ESA
drie organisaties plaatsgevonden, waarbij
gesteld. Ik doe dit werk met veel plezier.
in Nederland. Deze heb ik vertegenwoor-
de belangrijke activiteiten op Europees
Er zijn op dit moment 284 anesthesiolo-
digd tijdens de jaarlijkse vergaderingen
gebied duidelijk zijn verdeeld. Om deze
gen lid van de ESA. Ik wil graag stimuleren
van de ESA in de ‘council’. Daar speelde
reden is nu ook de naam gewijzigd:
dat meer Nederlandse anesthesiologen lid
de integratie van de drie Europese anes-
ESA staat nu voor European Society of
worden van de ESA om de doelstellingen
thesie-instanties die nu, maar vooral vroe-
Anaesthesiology. De ESA blijft een jaar-
te ondersteunen.
ger een belangrijke rol vervulden.
lijks congres organiseren en onderzoe-
De verkiezing van de vertegenwoordiger
Vanaf de oprichting in 1993 heeft de ESA
kers stimuleren hun wetenschappelijke
gebeurt elke twee jaar schriftelijk en
zich beziggehouden met het organiseren
studies voort te zetten. Er zijn prijzen
ieder lid kan zich kandidaat stellen. Een
van een jaarlijks congres, waar voor-
ingesteld voor jonge onderzoekers en er
vertegenwoordiger kan slechts één keer
al (jonge) onderzoekers hun resultaten
zijn mogelijkheden om met steun van de
herkozen worden. Elk land met meer dan
konden presenteren. Daar was erg veel
ESA een studie op te zetten. De oorspron-
25 leden heeft recht op een vertegen-
behoefte aan. De tot dan toe organise-
kelijke Academy of Anaesthesiology blijft
woordiger. Alle vertegenwoordigers van
rende Europese instantie voor de Euro-
zich bezighouden met de opleidingen in
de Europese landen vormen de raad voor
pese congressen was de CENSA, d.w.z.
de verschillende landen, het Europese
het bestuur, die de bestuursleden kiest en
de organisatie van de Europese landelijke
diploma in anesthesiologie uitgeven en
die bij belangrijke beslissingen door het
verenigingen. Deze congressen werden
de examens organiseren. De CENSA heeft
bestuur geraadpleegd moet worden. Voor
slechts om de drie jaar georganiseerd.
als voornaamste taak het ontplooien van
details zijn de statuten en het huishou-
Volgens velen was dit te weinig. De derde
landelijke politieke activiteiten om de
delijk reglement in te zien via de website
belangrijke instantie op Europees gebied
anesthesiebelangen per land zo goed
van de ESA: www.euroanaesthesia.com/
was de Academy of Anaesthesiology, die
mogelijk te behartigen en ook om de
esa/esa.php.
zich vooral richtte op de opleidingen in
landelijke wetenschappelijke activiteiten
Ik heb geprobeerd een overzicht te geven
de verschillende Europese landen en die
te stimuleren en te bewaken.
van de veranderingen die dit jaar heb-
ook zorgde voor het European Journal of
Toen ik in Zwitserland werkte ben ik in
ben plaatsgevonden in de wereld van de
Anaesthesiology.
1998 door de Zwitserse leden als verte-
Europese anesthesie. Ik hoop ook in de
Al snel werd duidelijk dat deze drie gezel-
genwoordiger gekozen, en in hetzelfde
toekomst namens de Nederlandse leden
schappen elkaar goed konden aanvullen,
jaar kwam ik als tweede secretaris in het
mijn bijdrage te kunnen leveren, want ik
hoewel er op enkele gebieden zeker
bestuur van de ESA. Daarom heb ik me,
stel mij weer als kandidaat beschikbaar.
heden en het vergroten van de persoon-
De Commissie Nascholing van de NVA
voor Anesthesiologen vindt plaats op
lijke effectiviteit in de managersrol.
heeft deze cursus 13 uur accreditatie
donderdag 19 en vrijdag 20 januari en
De werkwijze is gevarieerd met een mix
toegekend.
op donderdag 23 en vrijdag 24 februari
aan inleidingen, discussie, opdrachten,
De cursus wordt gegeven in Bilderberg
2006 (beide blokken tezamen vormen
oefeningen en simulaties. Het gaat
Résidence Groot Heideborgh te Garde-
de cursus). Er komen zaken aan de orde
behalve om kennisoverdracht vooral
ren. De bijdrage in de kosten bedraagt
als essenties van leiderschap, politiek
om het versterken van de persoonlijke
€ 900; dit is inclusief een overnachting
in de ziekenhuisorganisatie en bedrijfs-
effectiviteit. De vaste begeleiders zijn
per blok. Het aantal deelnemers is geli-
voering. De cursus is bedoeld om anes-
ervaren senior adviseurs/trainers voor
miteerd.
thesiologen te ondersteunen die naast
leiderschapsvraagstukken bij Schouten
Hebt u belangstelling? Laat dat dan zo
hun reguliere taken een managementrol
& Nelissen, gerenommeerd adviesbu-
spoedig mogelijk weten aan mevrouw
hebben. Doelstellingen zijn het opbou-
reau voor opleiding en organisatie.
E. Pot, coördinator van de cursus: elsje.
wen van zelfvertrouwen om als medisch
Daarnaast zorgen gastdocenten uit de
[email protected]. Voor eventuele
specialist een goede gesprekspartner
praktijk voor de overdracht van kennis
nadere informatie: 030 282 3378.
van professionele managers te worden,
over bedrijfsvoering en over het poli-
het versterken van managementvaardig-
tieke ‘spel’ in ziekenhuisorganisaties.
nieuwsbrief NVA
De derde cursus Management Essentials
oktober 2005
Managementcursus 2006
7
Benoemingen
Bureau NVA
Prof.dr.
Personeelsmutatie
gezamenlijke huisvesting staat hiermee
het bestuur van de NVA, is op 1 maart
Per 1 september 2005 is Sandra Gijten-
al langer onder druk. Om het pand goed
2005 benoemd tot lid van de Raad van
beek in dienst getreden. Sandra werkte
te renoveren zou er een grote investering
Bestuur van het AMC te Amsterdam.
al enige maanden via een uitzendbureau
moeten worden gedaan. Het pand zou
R.A. Thieme Groen, oud-voorzitter van
op het secretariaat en heeft in eerste
na de renovatie altijd minder opbren-
het bestuur van de NVA, zal op 1 januari
instantie de werkzaamheden van Ursu-
gen dan de renovatiekosten, en zou
2006 toetreden tot de Raad van Bestuur
la van Duin overgenomen tijdens haar
dus een financiële molensteen worden.
van de Isala Klinieken te Zwolle.
zwangerschapsverlof.
Bij het zoeken naar een nieuw pand is
Het bestuur wenst beide collegae van
Mede door het vertrek van Elsje Pot
het voornaamste uitgangspunt geweest
harte geluk met hun benoeming.
begin 2006 zal de onderlinge taakverde-
dat er een duidelijke en belangrijke
ling binnen het bureau worden herzien.
meerwaarde moet zijn voor de medische
In de volgende nieuwsbrief leest u hier
beroepsorganisaties om in één gebouw
meer over.
gehuisvest te zijn. De oplevering wordt
, vice-voorzitter van
Ontvangen proefschriften
eind 2006 verwacht.
Nieuwbouw Domus Medica
Het bestuur van de NVA heeft, tezamen
Olaf Cremer
Op 28 september jl. heeft de burgemees-
met een groot aantal andere wetenschap-
Goal-directed intensive care of traumatic
ter van Utrecht, mevrouw mr. A.H. Brou-
pelijke verenigingen, besloten het bureau
brain injury
wer-Korf, door een symbolische activiteit
onder te brengen in de nieuwe Domus
Pathofysiological and clinical aspects
een officiële start gemaakt met de bouw
Medica.
5 oktober 2005
van de nieuwe Domus Medica in Taats-
De maquette van de nieuwbouw is te
Universiteit Utrecht
Zuid, Papendorp (Utrecht).
zien in de hal van de huidige Domus.
Het huidige pand aan de Lomanlaan heeft
Meer informatie vindt u op www.herhuis-
Hans Sonneveld
flink wat achterstallig onderhoud en er is
vesting.info.
Goal-oriented hemodynamic treatment in
structureel ruimtegebrek. Het doel van de
high risk surgical patients 12 oktober 2005 Rijksuniversiteit Groningen
Overleden H.M. Lagas, oud-lid van de NVA, is op 1 augustus jl. overleden op de leeftijd van 67 jaar. Collega Lagas was destijds werkzaam in het Flevo Ziekenhuis te Almere. A.A. van Wijngaarden, oud-lid van de NVA, is op 19 september jl. overleden
Algemene Ledenvergadering Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie
op de leeftijd van 77 jaar. Collega van Wijngaarden was destijds werkzaam in
nieuwsbrief NVA
oktober 2005
het Refaja Ziekenhuis te Dordrecht.
8
L.J.C. Brandon Bravo is op 4 oktober jl. overleden op de leeftijd van 52 jaar. Collega Brandon Bravo was aanvankelijk arts bij de marine, gespecialiseerd in duikgeneeskunde. Na zijn opleiding tot anesthesioloog was hij van 1990 tot 2004 werkzaam in het ziekenhuis Walcheren te Vlissingen.
Woensdag 23 november 2005 19.00 uur Domus Medica Lomanlaan 103 3526 XD Utrecht Agenda en bijbehorende stukken worden begin november verzonden.
Terechte hoge internationale onderscheiding voor dr. M. Gielen Prof.dr. J.T.A. Knape ken en zag al vroeg het belang van goed
snel een prominente plaats in en stimu-
Tijdens het jaarlijkse congres van de
onderwijs in deze in. In de jaren zeventig
leerde hij binnen de Society onderwijs en
European Society for Regional Anesthesia
had Mathieu Gielen al een landelijke
onderzoek vanaf 1990 tot 2003. Hij was
is dr. Mathieu Gielen uit Overasselt de
reputatie op dit terrein. Toen dr. Brasem
een van de ontwikkelaars van de hoog
grote eer te beurt gevallen om te worden
en C. Roos van Astra het initiatief namen
aangeschreven ESRA-kadaverworkshop
gehonoreerd met de Carl Koller Award.
om onderwijs in de regionale anesthesie
in Innsbruck.
Carl Koller was een oogarts in Wenen.
te ondersteunen, was hij direct hun man.
Hij was goed bevriend met Sigmund
Sindsdien heeft hij persoonlijk meege-
Het is eigenlijk onnodig te vermelden
Freud, die hem had gerapporteerd over
werkt aan talloze landelijke workshops.
dat dr. Gielen daarnaast vele verdien-
het dove gevoel in zijn tong dat cocaïne
Met de voortschrijdende ontwikkeling
sten heeft gehad voor onze NVA door
veroorzaakte. Koller moet vervolgens
kreeg wetenschappelijke onderbouwing
zijn werkzaamheden in het Concilium en
worden geëerd als de arts die in 1884
van de regionale anesthesie al snel zijn
andere commissies. Bij dit alles heeft hij
aantoonde dat lokale anesthetica als ver-
aandacht. Hij zette zelf veel onderzoek
veel kunnen bereiken en veel mensen
dovingsmiddel in de operatieve genees-
op en stimuleerde veel jonge artsen tot
enthousiast kunnen maken door zijn
kunde kunnen worden toegepast. De Carl
onderzoeksactiviteiten. Gielen was de
bescheiden opstelling en zijn buitenge-
Koller Award moet worden gezien als ’s
motor achter onderzoek en promoties
woon aimabele karakter. Nu dr. Gielen
werelds belangrijkste onderscheiding op
van Hasenbos, Liem, Kerkkamp, Slap-
zich uit de klinische werkzaamheden
het gebied van de locoregionale anesthe-
pendel en vele anderen.
heeft teruggetrokken kan hij het niet
sie. Dr. Mathieu Gielen schaart zich met
Internationaal maakte Gielen in de jaren
nalaten om zijn onderwijs- en onder-
deze onderscheiding onder grootheden
tachtig snel naam en faam. Zijn onder-
zoeksactiviteiten voort te zetten en jonge
als Covino, Kehlet, Bridenbaugh en Bruce
zoeksactiviteiten leidden tot vele publi-
mensen te blijven stimuleren.
Scott.
caties en zijn heldere denktrant en
De NVA is buitengewoon trots dat een
heldere presentaties op vele congressen
van haar leden deze hoge internationale
Nadat dr. Gielen vanuit België in het St.
vestigden zijn autoriteit. Hij werd lid
onderscheiding heeft mogen ontvangen
Radboudziekenhuis te Nijmegen is gaan
van de editorial boards van een aantal
en zij is hem ook veel dank verschuldigd.
werken, promoveerde hij aanvankelijk
tijdschriften en was associate editor van
De onderscheiding is absoluut verdiend
op een onderwerp op het terrein van de
Regional Anesthesia and Pain Medicine.
en een terechte erkenning van zijn inzet
longfunctie. Indertijd was het longfunc-
Om de literatuur voor drukbezette artsen
en kwaliteiten. Hem zij met zijn lieve
tielaboratorium (prof. Beneken Kolmer)
toegankelijk te maken richtte hij de Inter-
Noortje een goede tijd gegund en ik
onderdeel van de afdeling Anesthesiolo-
national monitor on Regional Anesthesia
hoop dat hij zijn kwaliteiten nog lange
gie. Vrij snel daarna kreeg de regionale
op en was daarvan de eerste editor.
tijd voor jonge artsen mag inzetten. We
anesthesie zijn belangstelling. Hij werd
Nadat in 1980 de ESRA was opgericht
hopen hem nog vaak bij NVA-activiteiten
zeer bedreven in vele regionale technie-
nam dr. Gielen in deze organisatie al
te zien.
Volg de ontwikkelingen op www.wca2008.com.
nieuwsbrief NVA
Het World Congress of Anaesthesia (WCA) wordt gehouden in Kaapstad, Zuid-Afrika, van 30 maart tot 4 april 2008.
oktober 2005
World Congress
9
Agenda 25 november 2005
7 december 2005
12-13 januari 2006
Amsterdam
Ede
Leiden
PAOG cursuscyclus
Congres infectieuze bedreigingen:
Boerhaavecursus OK-management
Urgentiegeneeskunde:
mythen, missers en maatwerk
Inlichtingen: S.B.M. Kinneging,
Het vitaal bedreigde kind
Inlichtingen: InterActie,
Boerhaave Commissie, Postbus 2084,
Inlichtingen: PAOG cursus- en
Antwoordnummer 2415, 6710 WB Ede
2301 CB Leiden
congresorganisatie, Metropolitan / N-510,
tel: 0318 63 9501
tel: 071 527 5357
Postbus 7057, 1007 MB Amsterdam
fax: 0318 39 3365
fax: 071 527 5262
tel: 020 444 8444
[email protected]
[email protected]
fax: 020 444 8445
www.interactie.org
www.boerhaavenet.nl
[email protected] www.cursusurgentiegeneeskunde.nl
NVA-accreditatie 27 uur 9-13 december 2005
New York
22-28 januari 2006
29-30 november 2005
59th Post Graduate Assembly in
Villars, Zwitserland
Groesbeek
Anesthesiology (PGA)
4e Winterworkshop Intensive Care
Cursus Fundamental Critical Care
Inlichtingen: Kurt G. Becker,
Inlichtingen: Travel Congress
Support (FCCS)
Executive Director, The New York State
Management, Postbus 103,
Inlichtingen: www.fccs.nl
Society of Anesthesiologists, Inc.,
1170 AC Badhoevedorp
85 Fifth Avenue, 8th Floor, New York,
tel: 020 659 7970
30 november 2005
New York 10003, USA
fax: 020 659 7762
Nieuwegein
tel: 00 1 212 867 7140
[email protected]
KNMG Jaarcongres 2005:
fax: 00 1 212 867 7153
www.tcman.nl
Gezondheidszorg in beweging.
[email protected]
Blijft de dokter overeind?
www.nyssa-pga.org
oktober 2005 nieuwsbrief NVA
10
25-27 januari 2006
Amsterdam
Inlichtingen:
[email protected]
13 december 2005
Cursus Evidence-based medicine in de
www.knmgcongres.nl
Rotterdam
klinische praktijk
Toekomst van de openbare
Dutch Cochrane Centre, Hanni Spitteler,
30 november 2005
gezondheidszorg
AMC, J1b-108, Postbus 22660,
Lunteren
Inlichtingen: drs. Yoka Y. Janssen,
1100 DD Amsterdam
Topics in Intensive Care:
Elseviercongressen
tel: 020 566 5602
veiligheid en kwaliteit
tel: 070 441 5740
fax: 020 691 2683
Inlichtingen:
[email protected]
[email protected]
[email protected]
www.topicsinic.nl
www.elseviercongressen.nl
www.cochrane.nl
2 december 2005
16-17 december 2005
22-26 februari 2006
Nijmegen
Brussel
Rio de Janeiro
Echogeleide perifere zenuwblokkades
6th International Course on
2nd World Congress on Regional
Inlichtingen: PAOG-Heyendael,
Perioperative Echocardiography
Anaesthesia and Pain Therapy
UMCU St. Radboud,
Inlichtingen: Travex Congress,
Inlichtingen: Options Eurocongress,
mw. drs. Keijser-Huijts,
8 Parvis de la Trinité,
126B Rue de l’Instruction,
Postus 9109, 6500 HB Nijmegen
1050 Brussel, België
B-1070 Brussel België
tel: 024 361 7050
tel: 0032 2 533 2044
fax: 0032 2 346 3637
fax: 024 354 0568
fax: 0032 2 537 7588
[email protected]
[email protected]
[email protected]
www.optionsglobal.com
www.umcn.nl/paog
www.travexcongress.be
8-10 maart 2006
31 maart - 1 april 2006
25-28 mei 2006
Antwerpen
Rotterdam
Guadalajara, Mexico
FEEA-cursus I
First international master class on
2nd International
Inlichtingen: mw. dr. J.J.M. Langemeijer,
Anaesthesia and perioperative care in
Forum on Pain Medicine
Taveernelaan 36, 3735 KD Bosch en
the older patient
Inlichtingen: Forum Secretariat – Kenes
Duin
Inlichtingen:
International, 17 Rue du Cendrier,
tel: 030 228 6133
CO2 conference management
P.O. Box 1725, CH1211, Geneva 1
fax: 030 228 8058
tel: 0343 522 122
Zwitserland
gsm: 06 531 33 727
fax: 0343 522 272
tel: 0041 22 908 0488
[email protected]
[email protected]
fax: 0041 22 732 2850
www.apcop2006.org
[email protected]
NVA-accreditatie 12 uur
www.kenes.com/ifpm
Wetenschappelijk overleg Nederlands
25 april 2006
3-6 juni 2006
Gezelschap voor Neuro-anesthesiologie
Nader te bepalen
Madrid
NVA en Nederlandse Vereniging voor
8e Bloedgassymposium:
Euroanesthesia 2006, 14th ESA meeting
Neurochirurgen
Back to the (acid) base
Inlichtingen: ESA Secretarial Office,
Inlichtingen:
Inlichtingen: Marcel Grötzinger,
21 Avenue de Tervuren, bte 30,
sectie Neuroanesthesiologie,
Radiometer Nederland, Postbus 233,
B-1040-Brussel
dr. M. Klimek
2700 AE Zoetermeer
tel: 00 32 2 743 3290
[email protected]
tel: 079 361 4593
fax: 00 32 2 743 3298
11 maart 2006
Utrecht
fax: 079 361 4599
[email protected]
15-17 maart 2006
[email protected]
www.euroanesthesia.org
Antwerpen
www.radiometer.nl/symposium
FEEA-cursus II
15-16 juni 2006
Inlichtingen: mw. dr. J.J.M. Langemeijer,
11-12 mei 2006
Maastricht
Taveernelaan 36, 3735 KD Bosch en
Glasgow
Cursus Toegang tot de luchtweg;
Duin
Obstetric Anaesthesia 2006
bijzondere intubatietechnieken en
tel: 030 228 6133
Inlichtingen: OAA Secretariat, PO Box
detubatiestrategieën
fax: 030 228 8058
3219 Barnes, London SW13 9XR England
Inlichtingen: K.F. Wenckebach
gsm: 06 531 33 727
tel: 00 44 20 8741 1311
Instituut Groningen
[email protected]
fax: 00 44 20 8741 0611
tel: 050 361 35 58
[email protected]
[email protected]
www.oaa-anaes.ac.uk
www.wenckebachinstituut.nl
Cursus Toegang tot de luchtweg;
18-19 mei 2006
16-17 juni 2006
bijzondere intubatietechnieken en
Maastricht
Nader te bepalen
detubatiestrategieën
NVA Anesthesiologendagen 2006
SKA-dagen
Inlichtingen: K.F. Wenckebach
Inlichtingen: NVA, Postbus 20063, 3502
Instituut Groningen
LB Utrecht
5-6 oktober 2006
tel: 050 361 35 58
tel: 030 282 3378
Groningen
[email protected]
fax: 030 288 1853
Cursus Toegang tot de luchtweg;
www.wenckebachinstituut.nl
[email protected]
bijzondere intubatietechnieken en
23-24 maart 2006
Inlichtingen: K.F. Wenckebach Instituut Groningen tel: 050 361 35 58
[email protected] www.wenckebachinstituut.nl
nieuwsbrief NVA
detubatiestrategieën
oktober 2005
Groningen
11
Colofon Redactieraad 13-17 oktober 2006
8-12 december 2006
California
New York
ASA annual meeting
60th Post Graduate Assembly
Inlichtingen: ASA secretariat,
in Anesthesiology (PGA)
American Society of Anesthesiologists,
Inlichtingen: Kurt G. Becker,
520 N Northwest Highway, Park Ridge,
Executive Director, The New York State
Bureauredactie
IL 60068-2573, USA
Society of Anesthesiologists,
J. Quadekker
tel: 00 1 847 824 5586
Inc., 85 Fifth Avenue, 8th Floor,
fax: 00 1 847 825 1592
New York, New York 10003, USA
Druk
[email protected]
tel: 00 1 212 867 7140
www.asahq.org
fax: 00 1 212 867 7153
[email protected]
4 november 2006
www.nyssa-pga.org
Eindhoven
A.T. van Rheineck Leyssius M. Bijkerk H.G. van Middelkoop Th.E.A. Pot
van wijland bv, laren De NVA Nieuwsbrief is een officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie en wordt maximaal zesmaal per jaar gratis aan de leden toegestuurd.
Achtste Pijncongres Sectie Pijnbestrijding NVA Inlichtingen: NVA Secretariaat, Postbus 20063, 3502 LB Utrecht tel: 030 282 3378
Deadline inzenden kopij voor Nieuwsbrief jaargang 7 nr. 2: 9 januari 2006
fax: 030 288 1853
Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie
[email protected]
opgericht 24 januari 1948
Secretariaat Lomanlaan 103 3526 XD Utrecht
Correspondentieadres Postbus 20063 3502 LB Utrecht
Telefoon 030 282 3385 030 030 030 030
282 282 282 282
3855 3385 3387 3270
nieuwsbrief NVA
oktober 2005
030 282 3378
12
FEEA cursus 2006 8-10 maart 15-17 maart Plaats: Antwerpen
Algemeen nummer secretariaat NVA Patricia Liem Janine Spruit Ursula van Duin Sandra Gijtenbeek Elsje Pot Projectcoördinatie
Fax 030 288 18 53
E-mail
[email protected]
Homepage www.anesthesiologie.nl
