Nieuwsbrief van de Christelijke Onderwijsgroep Drenthe

C

H

R

I

S

T

E

L

I

J

K

E

O

N

D

E

R

W

I

J

S

G

R

O

E

P

D

R

E

N

T

H

E

Nieuwsbrief van de Christelijke Onderwijsgroep Drenthe CoGberichten is bedoeld voor ouders en medewerkers van COG Drenthe, en daarnaast voor de donateurs van de stichting COG Drenthe. Jaargang 7 • nr. 2 • december 2010

Inhoud 2

Een wachtlijst voor Leonardo

4

Kindercentrum uitkomst voor kind, ouders, school en dorp

5

Het Octaaf genomineerd voor Onderwijsprijs Drenthe

6

De Lichtbaak steekt de vlag uit

7

‘GMR-lidmaatschap goed voor jou, de school en de kinderen.’

8

Opleiden In De School: leerkrachten en kinderen worden er beter van

10 De Schutkampen groeit tegen de krimp in 11 Het Kompas: van luiers tot puistjes, dik in de groei 12 Werken in leergemeenschappen: goed is nooit goed genoeg! 13 Integrale begroting geeft inzicht en rust 14 Nieuwe koers Passend Onderwijs 16 De Regenboog (Assen) loopt voorop in techniek

Colofon Uitgave: COG Drenthe, Assen Productie: Comm’Art, Assen Oplage: 3.250 Christelijke Onderwijsgroep Drenthe Postbus 167, 9400 AD Assen T 0592 409 865 F 0592 346 913 E [email protected]

Het christelijk onderwijs was ook in 2010 stevig in beweging. Leerkrachten, directies en bestuur van COG Drenthe spraken regelmatig in verschillende samenstellingen over de christelijke identiteit van onze scholen voor onze kinderen en hun ouders.

Het christelijk onderwijs is voortdurend aan veranderingen onderhevig. Alle generaties door zijn er binnen christelijke scholen bewegingen geweest over het vormgeven van onze identiteit. Het is goed dat wij samen steeds met elkaar blijven spreken over de inhoud en de vormgeving van ons onderwijs. Want samen met elkaar in gesprek zijn geeft binding en aandacht voor onze tradities. Het is belangrijk dat wij binnen onze christelijke school met ons onderwijs samen een gemeenschap vormen waarin we willen omzien naar elkaar. Waarin we samen, vanuit die gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, het onderwijs aan kinderen willen vormgeven dat leidt tot de beste resultaten en de hoogste kwaliteit van leren. Ons streven is er altijd op gericht dat wij ouders, kinderen en leerkrachten Lees verder op pagina 2

1

Vervolg van voorpagina

willen binden en aandacht vragen voor ons eigen moreel leiderschap in het christelijk onderwijs. Waar hebben we het dan samen over of wat zijn dan onze gezamenlijke verantwoordelijkheden? Volgens mij moet onze aandacht zich richten op de volgende punten: • De mens, het kind en de ziel in ons leven staan centraal. Hierbij handelen we vanuit ons hart; • Wij doen de goede dingen, zowel op school als thuis. We letten erop dat we de goede dingen ook goed doen; • Wij veranderen samen, want de wereld is en blijft in beweging; • Wij zijn samen dienstbaar naar de ander en voelen onze verantwoordelijkheid als goede rentmeesters; • Wij doen dat niet alleen voor ons zelf, we zullen als coaches voor elkaar klaar moeten staan. Dit willen we systematisch organiseren op school, zodat alle kinderen het onderwijs krijgen dat hen toekomt en de kinderen samen met de leerkrachten de beste resultaten behalen. Doordat wij dit binnen ons onderwijs al jaren vanuit de visie van de christelijke tradities vorm-

geven, kunnen en willen we spreken van een duurzame leer- en leefgemeenschap. Nu hoor ik u denken: “christelijke tradities, visie, duurzaamheid, dienstbaar en in beweging zijn, kan dat allemaal?” Ja, dat kan en dat doen we bij COG Drenthe, net zoals bij al onze rechtsvoorgangers in de afgelopen 100 tot 150 jaar. Dit schooljaar kent twee hoogtepunten in deze traditie. Het is komend voorjaar 100 jaar geleden dat het christelijk onderwijs in Hoogersmilde werd gestart door ouders van kinderen die wensten dat hun kinderen zouden worden onderwezen vanuit de christelijke tradities. Daarnaast kunnen we vieren dat in het schooljaar 18601861 het christelijk onderwijs in Assen ontstond. Het is dit schooljaar dus 150 jaar geleden dat ouders van kinderen in Assen startten met het christelijk onderwijs. Het christelijk onderwijs in onze scholen is duurzaam en de kwaliteit van het onderwijs in onze scholen is hoog. Samen streven we er elke dag naar dat alle kinderen het onderwijs krijgen waar ze recht op hebben. Overigens wil dit niet zeggen dat binnen de christelijke basisscholen altijd alles kan worden georganiseerd voor elk kind. Voor kinderen met speciale leerbehoef-

ten gaan we op zoek naar de school die daarin kan voorzien. Ook dan willen we dienstbaar blijven en zorg dragen voor kinderen en hun ouders.

heel goed kan rekenen, maar zich na de gymles niet alleen kan aankleden. Hoogbegaafde kinderen ontwikkelen zich op een aparte manier. Ze worden vaak ingeschat als alleskunners, maar in de praktijk is het vaak anders. En daar zit dan ook de valkuil: er wordt van alles van ze verwacht en dan kruipen ze in hun schulp omdat ze dat niet kunnen waarmaken. Het zijn over het algemeen snelle en diepe denkers en vaak niet makkelijk voor zichzelf.’ Nico Triezenberg van groep 7/8 is trots op de Leonardoafdeling. ‘We zijn de eerste in Drenthe, de dichtstbijzijnde staan in Groningen, Delfzijl, Dokkum, Harderwijk en Dronten. We hebben aan de wieg gestaan van iets moois. Onze kinderen komen uit de wijde omgeving. Van Veendam tot Dedemsvaart en van Peize tot Schoonoord. We staan voor een uitdagende opgave. Daarvoor zijn we geschoold en opgeleid en worden we ondersteund door de Leonardostichting.’

Het bestuur van de Christelijke Onderwijsgroep Drenthe zal ook de komende jaren in beweging blijven om de toekomst van het onderwijs zeker te stellen. Voor ons is het heel erg belangrijk dat u als ouders met ons meegaat, dat u ons steunt in onze steeds weer veranderende maatschappij. Het is immers het onderwijs aan uw kinderen dat wij met elkaar willen geven op kleine en grote scholen van COG Drenthe. We zullen hier samen veel aandacht voor moeten hebben, zodat we verbinding behouden in onze christelijke scholen. We weten immers dat de mens het niet alleen kan. Onze passie voor het christelijk onderwijs geeft betrokkenheid, naast gemeenschappelijkheid in de school en de schoolomgeving waar in de school staat. Namens het College van Bestuur wens ik u gezegende feestdagen en een voorspoedig 2011 toe.

Loslaten Leerkrachten staan volgens Gerlien Christoffers vaak verbaasd van de vragen, die de kinderen stellen. ‘Het komt nogal eens voor dat ik het antwoord echt niet weet. Dat

Albert Velthuis, voorzitter College van Bestuur.

Een wachtlijst voor Leonardo Begin dit jaar is op De Kloostertuin in Assen de Leonardo-afdeling in oprichting na een proloog van een half jaar officieel geopend. Die is bedoeld voor hoogbegaafde kinderen met een IQ van 130 of hoger. Het loopt storm. Nadat de wachtlijst door uitbreiding met een vierde groep (start schooljaar 20102011) deels was weggewerkt, is er alweer een nieuwe. De resultaten zijn bemoedigend: de kinderen mogen zijn wie en hoe ze zijn en kunnen in een uitdagende leeromgeving in hun eigen tempo hun talenten maximaal ontwikkelen.

Meer dan een plusklas Hoogbegaafde kinderen vallen, net als kinderen met een laag IQ, vaak buiten de boot. Kinderen met een IQ lager dan 70 kunnen daarom naar het speciaal basisonderwijs. Daar zitten ze op hun plek en kunnen ze zich op hun eigen niveau ontwikkelen. Maar kinderen met een IQ van 130 of hoger moesten tot voor kort gewoon op de basisschool blijven. Daar moesten ze de lessen volgen, die zijn bedoeld voor het gemiddelde

kind. Ze zitten op een heel ander denkniveau dan leeftijdsgenootjes, zijn met andere dingen bezig, denken anders, praten soms ook anders. Op de Leonardo-afdeling zijn ze onder elkaar en worden ze uitgedaagd om hun intellectuele en creatieve talenten in te zetten. Er zijn vier groepen op de Leonardoafdeling in Assen: 2/3, 4/5, 5/6 en 7/8. Zij worden begeleid door 5 leerkrachten en 1 intern begeleider. ‘Het is allemaal erg zoeken’, vertelt intern begeleider Mieke Harmanni. ‘Het enige dat bij aanvang van de proloogperiode vaststond, was dat de kinderen een IQ hadden van 130 of

zeg ik dan eerlijk en ik beloof er de volgende dag op terug te komen. Als je gaat draaien of maar iets zegt om er vanaf te zijn, prikken deze kinderen er meteen door heen.’ Mieke Harmanni vult aan: ‘Je moet continu je best doen om te ontdekken wat past bij het kind. Dus niet een standaardles afdraaien, maar inspelen op het niveau van het kind. Dat betekent dat je het gangbare moet durven loslaten. Je moet durven schakelen naar een hoger niveau, als je denkt dat dat helpt. Daarbij zul je dan wel het risico goed in de gaten moeten houden dat je

Hebt u vragen over het Leonardo-onderwijs, kijk dan eens op de website van de Leonardo-stichting. Voor een intake kunt u contact opnemen met de directeur van De Kloostertuin.

iets overslaat, dat het kind later op het voortgezet onderwijs wel nodig heeft. Je moet altijd oppassen dat een kind gemakkelijk zegt dat iets saai is omdat het denkt dat het de lesstof beheerst.’ Wetenschappers van overmorgen Aan het eind van dit schooljaar gaan

de eerste Leonardo-kinderen naar het voortgezet onderwijs. Naar het gymnasium dus? ‘Nee’, zegt Nico Triezenberg stellig. ‘Deze kinderen hebben maar één jaar Leonardo-onderwijs gehad. Dat is veel te kort; ze lopen al jaren vast en dat werk je niet een, twee, drie weg. Pas als de kinderen wat langer meelopen, kun je resultaten zien. Maar van kinderen die hun hele basisschoolcarrière op de Leonardo-afdeling hebben doorgebracht, verwacht ik dat ze het gymnasium kunnen doen. Ze moeten daar dan wel goed worden opgevangen en begeleid. Dat is de moeite waard, want we hebben het hier wel over onze wetenschappers van overmorgen.’ Deze weet doet Gerlien Christoffers het ergste vrezen als ze denkt aan de bezuinigingen op het onderwijs. ‘Leonardo-onderwijs is duur vanwege de kleine groepen, de bijzondere boeken, de speciale materialen, de extra (vak)leerkrachten en de laptops die de leerlingen moeten hebben. Daar is, anders dan in het speciaal onderwijs, geen geld voor. De vraag is dus: wie moet Leonardo betalen? En als je dan ook ziet dat het intelligentieonderzoek uit de ziektekostenverzekering verdwijnt, en de ouders 700 euro zelf moeten ophoesten, dan houd ik mijn hart vast.’ Toch blijft het team enthousiast. De kinderen bloeien op en de ouders zijn tevreden. Die geven bijvoorbeeld aan dat hun kind weer hun kind is en dat het weer speelt en eet.

V.l.n.r. Gerlien Christoffers, Mieke Harmanni en Nico Triezenberg

hoger. Voor ouders en leerkrachten was het min of meer in het diepe springen. We moesten het wiel al werkend uitvinden. Leonardo is meer dan een plusklas. We ontwikkelen ons meer richting speciaal onderwijs. Helaas zonder erkenning en middelen van overheidswege. ‘De kinderen verschillen enorm. Ze zijn erg slim, maar hebben ook belemmeringen in hun ontwikkeling. Het overdragen van kennis gaat meestal goed, maar op het vlak van werkhouding en gedrag en sociaalemotionele ontwikkeling moeten we alle zeilen bijzetten. Ouders weten dat ook al te goed: een hoogbegaafd kind in huis is bepaald geen makkie.’ Alleskunners Gerlien Christoffers staat voor groep 4/5. Voor haar en haar collega’s is de Leonardo-afdeling een verrassende ervaring. ‘Je staat er steeds opnieuw versteld van. Een kind van negen dat precies weet hoe neutronen in een atoom bewegen, maar geen idee heeft hoeveel 8x9 is. Of een kind dat

2

3

Het Octaaf genomineerd voor Onderwijsprijs Drenthe

Kindercentrum uitkomst voor kind, ouders, school en dorp Op het platteland komen steeds minder kinderen en daardoor worden basisscholen steeds kleiner. Scholen doen dan ook hun uiterste best om zo aantrekkelijk mogelijk te zijn. Bijvoorbeeld door een kindercentrum te starten waar kinderen van 0 tot 13 jaar terecht kunnen van 7 tot 7 uur. CBS Drijber heeft zo’n kindercentrum gestart; De Marke in Gieten volgt komend jaar.

Van 7 tot 7 Een arrangement van 7 tot 7. Daar gaan we naar toe. Basisscholen bieden, naast het onderwijs, in samenwerking met onder meer peuterspeelzaal en kinderopvang, steeds meer mogelijkheden voor voorschoolse, tussenschoolse en naschoolse opvang. CBS Drijber is zo’n school. Met 42 leerlingen en 5 medewerkers is het een echte dorpsschool. Gek genoeg heeft de school geen last van de krimp. Dat komt volgens interim-directeur Klaas Hessels omdat ‘hier relatief veel jonge gezinnen wonen. Veel jongeren komen weer terug naar hun dorp. Drijber is een hecht dorp waarbij de school en het dorpshuis het middelpunt vormen van vele activiteiten.’ Drijber Hessels was tot afgelopen zomer directeur van De Kiemstee in Hijken, totdat deze fuseerde met de openbare school aldaar. ‘Toen ik hier in november 2009 begon, speelde de wens voor een kindercentrum al. Begin dit jaar hebben we een informatieavond georganiseerd. Daar kwamen ouders van twaalf gezinnen op af. Die zagen een kindercentrum wel zitten. Dit leidde tot gesprekken met Kinderopvang Pinokkio. Voor hen speelde dat het pas geopende kindercentrum in basisschool De Morgenster in Nieuw Balinge zou worden gesloten. Om een lang ver-

haal kort te maken: we maakten plannen en stroopten onze mouwen op. Op de eerste schooldag in augustus stond ons kindercentrum er.’ Samen sterk Het kindercentrum is gevestigd in het voormalige speellokaal. Er werden een aparte ingang en een toilet aangebracht en een slaapkamer ingericht. Om de ruimte te compenseren werd een plan gemaakt om komend voorjaar een verbouwing te realiseren waardoor een nieuw speel-leerplein in het hart van het gebouw ontstaat. ‘De kinderopvang is nu vier dagen in de week open; op dinsdag en donderdag zitten we nagenoeg vol. We hebben hier ook kinderen die in de kinderopvang in De Morgenster zaten.’ Iedereen wordt er volgens Hessels beter van: de kinderen, de ouders, de school en het dorp. ‘Er is nu een doorgaande lijn van 0 tot 13 jaar onder één dak. Door deze samenwerking kunnen ouders en kinderen op één adres terecht en dit betekent een nieuwe impuls voor de leefbaarheid in het dorp.’ De samenwerking met Pinokkio gaat heel goed. Er zijn huishoudelijke en onderwijskundige afspraken gemaakt. Bijvoorbeeld over het spelen, het toezicht en de aanpak van de kinderen. ‘Ook vieren we hier samen het Sinterklaasfeest met alle Drijberse kinderen van 0 tot 13 jaar. Hierdoor is ons motto: Samen staan we sterk!

Bijna hadden de leerlingen van de groepen 5 tot en met 8 van Het Octaaf in Assen zich geplaatst voor de finale van de landelijke Nationale Onderwijsprijs. Het bleef bij een eervolle nominatie. Maar de prestatie is er niet minder om: een échte smartlap, zelf bedacht en gezongen op het podium bij RTV Drenthe.

Zelfstandige voorziening Op dit moment is het aanbod van opvang en onderwijs in Gieten nog versnipperd over verschillende locaties. De peuterspeelzaal is gevestigd in The House, voor buitenschoolse opvang gaan de kinderen naar het voormalige Groene Kruisgebouw aan de Naweg, het kinderdagverblijf Poppejans staat aan de Kerspelstraat en er zijn drie basisscholen in het dorp. Het gebouw van de peuterspeelzaal voldoet niet meer en het Groene Kruisgebouw moet op termijn plaats maken voor een project; bovendien willen en moeten peuterspeelzaal, kinderopvang en buitenschoolse opvang steeds meer samenwerken. ‘De partners in opvang en onderwijs hadden hun hoop gevestigd op een nieuwe multifunctionele accommodatie in Gieten, maar die bleek eind 2009 niet haalbaar te zijn. De plannen, die we voor 2008 al hadden gemaakt voor een alternatief aanbod van opvang en onderwijs voor 0- tot 13-jarigen, hebben we toen weer uit de kast gehaald. De Weegbree wordt een zelfstandige voorziening op het terrein naast basisschool De Marke.’

Smartlap Het Octaaf is een “slimme school”. De school gaat ervan uit dat ieder kind slim is, of dat nu taalslim, mensenslim, bewegingsslim of anderszins slim is. ‘We bieden iedere intelligentie systematisch aan; zo komt ieder kind met zijn eigen slimheid aan bod’, zo verduidelijkt directeur Janita van Dorland de aanpak. ‘Iedere vrijdagmiddag werken de kinderen van de groepen 5 tot en met 8 in perioden van 6 tot 8 weken een “slim” thema uit. Daar verbinden wij dan leerdoelen aan. Voor Muziekslim werd het thema Smartlap uitge-

De Weegbree Op De Marke in Gieten wordt het kindercentrum in Drijber met bijzondere belangstelling gevolgd. Want naast deze school komt komend jaar kindercentrum De Weegbree. Directeur Martien de Pauw vertelt: ‘Samen met Stichting Welzijn Aa en Hunze met de peuterspeelzaal, SKID kinderopvang, Stichting PrimAH, de Christelijke Onderwijsgroep Drenthe en woningstichting De Volmacht hebben we een plan gemaakt voor kindercentrum De Weegbree. We willen kinderen van 7 tot 7 in de leeftijd van 0 tot 13 jaar een compleet arrangement aanbieden met peuterspeelzaal, kinderopvang, voorschoolse opvang, onderwijs, tussenschoolse opvang en naschoolse opvang op één locatie. Dat is goed voor de kinderen en makkelijk voor de ouders.’

kozen. De kinderen leerden onder meer hoe zij muziekschema’s kunnen maken, welke dichtvormen er zijn en hoe rijk de muziekgeschiedenis is.’ De afsluiting van dit thema was een tranentrekkend optreden van kinderen die een eigen smartlap zongen. Het geheel werd muzikaal ondersteund door een echt smartlappenkoor en begeleiding van ICOdocenten. Apentrots De school besloot om het Smartlappen project in te zenden voor de verkiezing van de Onderwijsprijs Drenthe. Een slimme zet, want hun bijdrage werd genomineerd, net als die van nog 2 basisscholen en 2 scholen voor voortgezet onderwijs.

‘Op zich was dat al een prestatie’, vervolgt Van Dorland. ‘De beoordeling is streng; in de commissie zitten vertegenwoordigers van Cito en het Algemeen Pedagogisch Studiecentrum. We waren apentrots.’ Voor de finale van de Nationale Onderwijsprijs is slechts plaats voor één basis- en één VO-school uit Drenthe. De prijs is ingesteld door het Instituut Nationale Onderwijs promotie en is bedoeld om innovatie in het onderwijs te stimuleren. Helaas greep het Octaaf naast de prijzen. Maar de erkenning is er niet minder om. ‘Wij zien deze nominatie als waardering van extern deskundigen voor onze visie en onze werkwijze’, aldus Van Dorland. Gedeputeerde Anneke Haarsma was tijdens de finale op 17 november in het gebouw van RTV Drenthe ‘onder de indruk van de scholen die met ontzettend veel creativiteit en enthousiasme hun projecten hebben gepresenteerd; stuk voor stuk voorbeelden van goed presterende Drentse scholen.’

Helemaal links: Janita van Dorland

4

5

Ellen Sonnemans:

De Lichtbaak steekt de vlag uit

Jacqueline Carabain

Piet Verschoor

Lianne Beuving

Ouders betrokken Met tweehonderd leerlingen zit De Lichtbaak in de lift. Dat is bijzonder omdat de school tijdelijk in een noodgebouw zit buiten zijn thuiswijk, en op de website van de Onderwijsinspectie met een rood kruisje (zwak) staat gekwalificeerd. Toen vorig jaar de inspecteur besloot om de school onder verscherpt toezicht te plaatsen vanwege onvoldoende prestaties, ging het schoolteam volgens directeur Piet Verschoor uiteraard niet bij de pakken neerzitten. In tegendeel; het deed er nog een schepje bovenop. ‘De Cito-eindtoetsen van groep 8 waren iets beneden het landelijke gemiddelde, al waren onze tussenscores goed. Daarnaast vroeg de inspecteur zich af of de leerlingen wel de stof wordt aangeboden die ze moeten krijgen. Ook de instructie en de organisatie in de klas werden ondermaats bevonden, evenals de communicatie met de ouders. Dat was een flinke tik, maar het inspireerde ons om met gezwinde spoed een verbeterplan te maken en uit te voeren. Daarbij hebben we ook de ouders betrokken, en die hebben dit erg op prijs gesteld.’

Communicatie Jacqueline Carabain, moeder van Megan uit groep 7 en Myron uit groep 5, zit in de Ouderraad. Zij is goed te spreken over de wijze waarop ouders worden betrokken. ‘Ik vind het heel prettig dat de school op een open manier met de problemen en de oplossingen omgaat. Natuurlijk schrok ik van de bevindingen van de Inspectie, maar tegelijkertijd had ik het gevoel dat het wel goed zou komen. Op een informatieavond voor ouders is het rapport van de Inspectie besproken. Als ouders konden we ons zegje doen. Dat ging vooral over communicatie. Omdat die niet helemaal goed op orde was, konden er wilde verhalen de ronde doen. Nu is de situatie sterk verbeterd: we krijgen veel meer en vaker informatie. Met als gevolg dat er nu veel meer ouders meedoen met diverse activi-

teiten dan eerder. De woensdagochtend zit de koffietafel altijd gezellig vol en bij de Boekenbeer zijn nu ook meer moeders actief. Onze jongste zoon Kyano gaat met ingang van januari dan ook met vol vertrouwen naar De Lichtbaak.’

Net zoals over ondernemingsraden gaan over medezeggenschapsraden, en dus over de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) fabeltjes rond. Je baas zou het niet leuk vinden, het zou slecht voor je carrière zijn. Niets is minder waar, vindt plaatsvervangend directeur van cbs De VeenSter Ellen Sonnemans. ‘Het College van Bestuur waardeert juist dat we kritisch meedenken en ik leer er heel veel van, waardoor ik mij nog breder kan inzetten.’

Hard gebuffeld Lianne Beuving van groep 8 blikt tevreden terug op het afgelopen jaar. ‘We hebben hard gebuffeld. Zo hebben we de handelingsplannen scherper aangezet en analyseren we de toetsen beter dan voorheen. We leren zo hoe we het anders en nóg beter kunnen doen. Dat geldt ook voor de instructie in de klas: we bespreken het doel, dragen de kennis over in meerdere instructies en evalueren, samen met de kinderen. Zo zijn wij als leerkrachten ons er beter bewust van wat we doen en waarom we dat doen. De zorg voor alle kinderen hebben we nu beter in beeld. En enkele kinderen, van wie we denken dat die het eindniveau niet zullen halen, hebben we nu ook duidelijker in beeld: zij krijgen een individuele leerlijn voor de jaren tot en met groep 8.’

Op het lijf geschreven Sinds begin dit schooljaar is Ellen Sonnemans plaatsvervangend directeur van De VeenSter in het "gevangenisdorp" Veenhuizen. Een team van zes bevlogen medewerkers geeft daar les aan 43 kinderen. Sonnemans werkte er al vier jaar als leerkracht voor groep 6 7 8 toen in 2007 directeur Jaap Dutmer met pensioen ging. 'De directeur van De Regenboog in Een, Gijs Westenberg, werd gevraagd om De VeenSter erbij te doen en daarom moest er in Veenhuizen een waarnemend directeur komen. Daar ben ik toen voor gevraagd.' De baan is Sonnemans helemaal op het lijf geschreven. Ze heeft de opleiding Adjunct-directeur gedaan en had op De VeenSter ook al de daltoncertificering begeleid. Ze is ambitieus en nieuwsgierig. Daarom ook besloot ze om lid te worden van de GMR, de COG-brede medezeggenschapsraad waar 6 ouders en 6 leerkrachten deel van uitmaken.

Eerste paal Afgelopen oktober kwam de Inspectie weer langs om de klassen te bezoeken en te praten met de leerkrachten en de intern begeleider. Ook vonden gesprekken plaats met de directie, waarna de conclusie op tafel kwam in aanwezigheid van Albert Velthuis: BASISARRANGEMENT! Verschoor besluit: ‘We zijn heel tevreden, we hebben ons doel gehaald. De leerkrachten hebben onder hoge druk gestaan en keihard gewerkt. Het etentje ’s avonds bij de pizzeria was dubbel en dwars verdiend.’ Binnenkort is het rode kruisje op de website van de Inspectie verdwenen en kan De Lichtbaak zich als 2-stromenschool weer concentreren op zijn specialiteit: het aanbieden van Methodisch en Ontwikkelingsgericht Onderwijs. Ondertussen vinden gesprekken plaats met de partners van het nieuwe multifunctioneel centrum in Pittelo, de thuiswijk van De Lichtbaak. Vanuit een sterke samenwerkingsgedachte is het gebouw ontworpen, waarvan op 3 december de eerste paal de grond in ging. Over een jaar aanvaardt De Lichtbaak de thuisreis.

de leden van het College van Bestuur (Albert Velthuis en Ger de Vos) erbij, en daarna zonder hen. Daarnaast volgen we themadagen, bijvoorbeeld over de krimp. Allemaal heel boeiend; je bekijkt het onderwijs en de schoolorganisatie op een heel andere manier. Ik leer er ontzettend veel van. We zijn kritisch, maar altijd positief. Voorop staat het belang van de kinderen. We denken dus heel constructief mee en kunnen altijd eerlijk zeggen wat we ervan vinden.' Investering in jezelf Het is lastig om de GMR goed te bezetten. Ouders willen nog wel, maar met de leerkrachten is het een lastiger verhaal. Van de 6 leerkrachtplekken zijn er maar 5 bezet. Hoe kan dit? 'Ik snap het eigenlijk ook niet dat er niet veel meer animo voor is. Ik kan alleen maar positief zijn over de GMR. Je verlegt je horizon, je komt te weten wat er op andere scholen speelt, je doet ideeën op voor je eigen school. Zo krijg ik steeds meer inzicht en groeit mijn kennis. Dat is goed voor mijn eigen ontwikkeling.'

Daarnaast is verantwoordelijkheidsgevoel voor Sonnemans een belangrijke drijfveer. 'Hoe groter het inzicht van de leerkrachten, hoe beter het onderwijs. Door in de GMR actief te zijn en op te komen voor de kwaliteit van de werkomgeving profiteren niet alleen de leerkrachten, maar natuurlijk ook de kinderen. Goed, het kost tijd. Maar je krijgt er uren voor: maandelijks vier. Daar doe ik dan in de praktijk nog vier uren van mijn eigen tijd bij. Zo kom ik uit op fifty fifty. Dat is geen probleem, want ik word er zelf toch ook beter van? In het bedrijfsleven doen werknemers ook cursussen en vergaderingen voor een deel in hun eigen tijd. Ik zie het als investering in mezelf.' lees verder op pagina 9

Gefeliciteerd, Lichtbaak-team, met het Basisarrangement. Dankzij hard werken en stug doorzetten mocht de school onlangs het label “zwak” van zich afwerpen. Met dubbele energie gaat het team verder met de ontwikkeling van zijn 2-stromenschool en met de voorbereiding van de verhuizing naar de nieuwbouw, over een jaar.

‘GMR-lidmaatschap goed voor jou, de school en de kinderen.’

Kritisch maar positief De GMR wordt bij alle beleidsmatige bovenschoolse zaken betrokken. 'We praten mee over het formatieplan, de gebouwen, het ziekteverzuim, de zorg, de meerschoolse interne begeleiding, noem maar op. Daarnaast over ad hoc onderwerpen zoals de sluiting van de scholen in Hijken en Nieuw Balinge, en vragen die vanuit een MR bij ons worden neergelegd. We vergaderen eens in de maand, eerst een klein uur met

6

7

het zijn dat een aantal scholen een gezamenlijke coach hebben. In totaal zijn er binnen COG Drenthe 12 coaches. ‘Vier keer per jaar organiseren we als projectgroep een bijeenkomst voor de coaches’, vervolgt Hoekzema. ‘Dan worden ervaringen gedeeld en komen nieuwe ontwikkelingen aan de orde. Ook krijgen de coaches training en opleiding.’ Op school is de coach voor het schoolteam het aanspreekpunt voor opleiden in de school. Hij overlegt met het team, roept regelmatig de stagiaires bij elkaar, overlegt wekelijks met de stagiaires en begeleidt hen op afstand. De dagelijkse begeleiding doet de mentor.

Opleiden In De School: leerkrachten en kinderen worden er beter van

Cursussen en onderzoek Het project OIDS richt zich op scholing en begeleiding van stagiaires en beginnende leerkrachten. Mentor en student leren van elkaar en eigenlijk gaat het nog verder: ook de directie, de ouders en de kinderen leren van elkaar binnen het opleiden in de school. Scholing speelt daarbij een belangrijke rol. Hoekzema geeft een voorbeeld: ‘Als we leerkrachten, die studenten begeleiden, scholen door middel van een cursus begeleidingsvaardigheden heeft dit meteen ook zijn uitwerking richting de kinderen. Als we het over begeleidingsvaardigheden hebben, kunnen we dit ook naadloos toepassen op hoe we de kinderen begeleiden.’ Onderzoek is een speerpunt binnen OIDS. Sprong licht toe: ‘Op de pabo leren de studenten de nieuwste methoden en technieken voor onderzoek. Dit passen ze toe binnen stageprojecten. Het is de bedoeling dat ze dat meer samen met hun mentoren gaan doen.

Jeanet Sprong (midden) Gea Hoekzema (rechts) Al een jaar of zeven loopt het project Opleiden In De School. COG Drenthe werkt hierin samen met twee pabo-opleidingen van Stenden Hogeschool aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Dit gebeurt door studenten en beginnende leerkrachten intensief te laten begeleiden door coaches. Studenten brengen kennis en halen ervaring. Leerkrachten zijn steeds beter uitgerust, het onderwijs komt op een hoger plan en de kinderen worden er beter van.

COG Drenthe en Stenden Hogeschool Het project Opleiden In De School (OIDS) begon ooit als gezamenlijk stageproject van COG Drenthe en Pabo De Eekhorst. De begeleiding door ervaren leerkrachten werd steeds beter en nu ontwikkelt het project zich zodanig dat COG Drenthe en twee pabo’s van Stenden Hogeschool samen verantwoordelijk zijn voor de opleiding van studenten. Jeanet Sprong is een van de drie leden van de Coördinatiegroep OIDS. Zij is als stafmedewerker van COG Drenthe onder meer belast met opleiden in de school. ‘We

vinden het belangrijk dat we de komende jaren goed gekwalificeerde leerkrachten van de pabo’s kunnen krijgen. Daarnaast dat onze zittende leerkrachten zich verantwoordelijk voelen voor onze toekomstige collega’s. Vorig jaar hebben we subsidie aangevraagd en toegewezen gekregen, om het opleiden in de school een nieuwe impuls te geven. Afgelopen september kon hierdoor, op nieuwe leest geschoeid, de opleidingsschool van start gaan die wordt gevormd door COG Drenthe, Pabo Assen (De Eekhorst) en Pabo Groningen, beide laatste van Stenden Hogeschool.

Theorie en praktijk Gea Hoekzema zit vanuit Pabo Groningen in de Coördinatiegroep OIDS. Zij doet onder meer studieloopbaanbegeleiding aan eerstejaarsstudenten en is aanspreekpunt voor stages op COG-scholen. ‘Ons belang is om ervaringen uit de praktijk binnen onze opleidingen een plaats te geven. We willen de theorie afstemmen op het werkveld. Zo krijgen onze studenten bijvoorbeeld op de scholen te zien hoe opbrengstgericht werken in de praktijk gaat. Zo kunnen ze de theorie vertalen in de praktijk en omgekeerd de praktijk toetsen aan de theorie.’ COG-breed zijn coaches benoemd die verantwoordelijk zijn voor de begeleiding van de Stenden-studenten en beginnende leerkrachten. Zij coachen collega’s en sturen de mentoren aan die de stagiaires begeleiden in de dagelijkse praktijk. De grote scholen hebben een eigen coach; op de kleinere scholen doet een leerkracht het. Ook kan

Die worden dan geschoold in hoe ze een onderzoek moeten opzetten. Onderzoek is heel belangrijk omdat je zo achter de oorzaken komt van dingen die niet helemaal lekker lopen, en inzicht krijgt in ontwikkeling van kinderen. En weet je de oorzaak, dan kun je er ook wat aan doen.’ Onderzoek vindt plaats op schoolniveau, of zelfs COG-breed. Landelijk is er al veel onderzoek gedaan naar het werven voor en behouden van manlijke studenten op de pabo. Binnen dit project wordt onderzoek gedaan naar en geëxperimenteerd met misschien een andere vorm van opleiden van jongens op de pabo, zodat er weer meer manlijke leerkrachten in het basisonderwijs komen. Stap voorwaarts Steeds weer zien we dat de interactie tussen theorie en praktijk, tussen pabo en school leidt tot onderlinge versterking. Nog twee voorbeelden. In het kader van OIDS organiseren de pabo’s meeloopdagen voor leerkrachten. Zij kunnen colleges volgen en krijgen zo nieuwe inzichten en frisse inspiratie. Omgekeerd worden de leerkrachten betrokken bij de ontwikkeling van opleidingsprogramma’s van de pabo’s. De subsidie geeft richting aan: 40% moet worden besteed in het werkveld en 60% op de pabo’s. COG Drenthe en de Stenden-pabo’s maken zo samen een kwaliteitsslag. Als de subsidie van OIDS over drie jaar is afgelopen, hebben opleiding en scholen niet alleen achterstallig onderhoud weggewerkt, maar daarnaast een flinke stap voorwaarts gezet.

Donateursbijdrage Net als vorig jaar vraagt het bestuur van COG Drenthe ook dit jaar u als donateur om een bijdrage. Met de bijdragen van onze donateurs zijn wij onder andere in staat om COGBerichten te produceren en uit te geven. Daarnaast schaffen wij hiermee de identiteitsgebonden afscheidscadeaus aan die de kinderen ontvangen bij het verlaten van de (speciale) basisschool. Net als vorig jaar vindt de inning op twee manieren plaats: 1.Bij de donateurs die een machtiging voor automatisch incasso hebben afgegeven wordt in week 51 hun bijdrage afgeschreven.

8

2.Donateurs die geen machtiging hebben afgegeven, ontvangen weer een brief met het verzoek hun bijdrage over te maken. Het bestuur rekent op uw medewerking. Hartelijk dank!

Alle ouders, donateur of niet, krijgen dit nummer van COGBerichten. Zo informeren we u en proberen we lezers, die nog geen donateur zijn, te verleiden om dit alsnog te worden. Dat gaat heel gemakkelijk: gewoon even melden bij uw school.

Vervolg van pagina 7

Bang voor de baas? Wat is dan de weerstand om lid te worden? Bang voor de baas? Dat kan Sonnemans zich niet voorstellen. 'Het College van Bestuur vraagt om een professionele houding. Als GMR-lid vertegenwoordig je je achterban, ben je de spreekbuis van je achterban. Zo ziet het College dat ook. Ik ben ervan overtuigd dat het College een kritische GMR waardeert; ik voel me in ieder geval daartoe uitgedaagd. Ook ben ik ervan overtuigd dat het College je carrièreperspectief niet laat afhangen van je kritische rol als GMR-lid. Ik zie het eerder als een kans om te laten zien hoe professioneel en betrokken je bent! In dat geval zal een GMR-rol je voor je carrière volgens mij geen windeieren leggen.'

Goed voornemen De GMR heeft de afgelopen jaren successen geboekt. Zo heeft zij de meerschoolse interne begeleiding (MIB) bij COG Drenthe onderzocht. De conclusies zijn grotendeels door het College van Bestuur overgenomen. Ook bij de ontwikkeling van de nieuwe functiemix heeft de GMR haar invloed niet gemist. Zo gaat dat bij alle beleidsstukken. Commentaar en suggesties van de GMR worden altijd warm ontvangen en vaak 1:1 overgenomen in het beleid. Sonnemans besluit met een oproep: 'Ik kan mijn collega's van harte aanbevelen om zich kandidaat te stellen voor de GMR. Het is goed voor jou, de school en de kinderen. Een mooie kans om 2011 te beginnen met een goed voornemen!'

9

Terwijl donderwolken van vergrijzing en ontgroening zich samenpakken, neemt het aantal kinderen op De Schutkampen in Smilde toe. Het geheim is volgens adjunct-directeur Saskia Prakken rust, ruimte en structuur. ‘We zijn een degelijke school met traditioneel methodisch onderwijs. We vernieuwen stukje bij beetje, zowel het onderwijs als het gebouw.’

De Schutkampen groeit tegen de krimp in Rust, ruimte en structuur De Schutkampen telt een kleine driehonderd leerlingen. Dat is veel voor een dorpsschool. Zeventien leerkrachten geven les aan twaalf groepen. Na acht jaar op De Eshorst in Beilen werd Saskia Prakken in 2008 gevraagd als interimadjunct-directeur. Nu duidelijk is dat directeur Dick Knol na een langdurige ziekte niet meer terugkomt op school, is per 1 januari 2011 een opvolger benoemd. Prakken is definitief adjunct-directeur. ‘We zijn een traditionele school die zich positioneert met rust, ruimte en structuur. Die kernbegrippen hoor ik van de ouders. Aan rust koppelen we hier niet

roest, en ruimte betekent niet dat we de leerkrachten zomaar hun eigen ding laten doen. En zo houdt structuur bepaald niet in dat we altijd maar op de gebaande paden blijven voortbewegen.’ De school telt drie ingangen voor onder-, midden- en bovenbouw en is omgeven door speelpleinen en grasvelden. ‘Mooier kan niet.’ Resultaten vliegen omhoog De Schutkampen werkt volgens de “IGDI”-methode. Prakken legt uit: ‘IGDI staat voor interactieve gedifferentieerde directe instructie. De lessen zijn hier heel gestructureerd, dat is goed voor de kinderen. De resultaten zijn ernaar: zowel de tussentoetsen als de Cito-eindtoets zijn bij ons hoog.’ Op De Schutkampen staat de tijd niet stil. Sterker nog: de school vernieuwt continu. Prakken noemt en-

kele voorbeelden. ‘Vorig jaar hebben we onze pauzes anders ingedeeld. Er liepen altijd twee pleinwachten en als er dan iets was, moest na de pauze in de klas vaak aandacht aan het incident worden besteed. Tegenwoordig lossen we dat direct op. Dat kan omdat we nu verschillende pauzetijden hanteren waarbij elke leerkracht met de eigen groep naar buiten gaat. ‘Aan lezen zijn we vorig jaar meer aandacht gaan besteden. We wilden onze leesresultaten verbeteren en hebben daarom het zogenoemde “stil leesbeleid” ingevoerd. Iedere ochtend besteden alle groepen twintig minuten aan lezen. Leerlingen, die wat langzamer zijn, krijgen drie keer in de week extra instructie aan de hand van actuele teksten. Op vrijdag behandelen de groepen deze teksten met als insteek begrijpend lezen. De resultaten vliegen omhoog. ‘Dan is er het leerplein dat we bovenbouwbreed willen inzetten. Eens in de maand vinden daar presentaties plaats. Bijvoorbeeld van wat op de creamiddag is gemaakt, een voorleeskampioenschap of een tentoonstelling. Dat geeft een enorme impuls aan samenwerken.’

Het Kompas: van luiers tot puistjes, dik in de groei Enkele jaren terug was het nog kommer en kwel op Het Kompas in Assen: steeds minder leerlingen, door de Inspectie gebrandmerkt als “zwak”en dat allemaal in een uitgewoond onderkomen. Met de nieuwbouw is niet alleen de verpakking, maar ook de inhoud weer up to date. Door een inspirerende samenwerking met peuterspeelzaal en kinderopvang biedt de school een compleet arrangement, dat goed is voor een groei van 150 naar 200 leerlingen in ruim twee jaar tijd.

Dé basisschool Het Leerplein maakt deel uit van een stapsgewijze verbouwing van de school. Er is een nieuwe toiletgroep aangebouwd, een ruimte voor de conciërge gecreëerd en een nieuwe keuken geplaatst. De personeelskamer heeft een metamorfose ondergaan en is helemaal opnieuw ingericht. ‘Verder hebben we de gangen en hallen voorzien van geelkleurig linoleum en hebben we de grijze wanden geel geverfd. Dat maakt het allemaal een stuk vrolijker. De bureaus in de klassen zijn ook vervangen. Dat mocht ook wel omdat onze leerkrachten moesten werken aan bureaus van dertig jaar oud. Van binnen is de school nu bijna af. We gaan nog aan de slag met een klein leerpleintje en eigenlijk zouden alle lokalen een vrolijke kleur mogen hebben.’ Dan zijn er nog de plannen om de ramen te vervangen door dubbelglas, de bruingekleurde boei van het dak op te vrolijken en de hoofdingang een facelift te geven. De Schutkampen vernieuwt van binnen en van buiten en wil blijven excelleren in rust, ruimte en structuur. Dat stimuleert ouders, getuige het initiatief van de Ouderraad om werkgroepjes van ouders en leerkrachten te formeren voor de organisatie van Sinterklaas, kerstfeest, schoolreisjes, sportdagen, noem maar op. Met bevlogen leerkrachten en betrokken ouders positioneert De Schutkampen zich zo als dé basisschool van Smilde.

Goed en gezellig De warme ontvangst iedere ochtend staat voor wat Het Kompas wil zijn: een klantvriendelijke, betrokken school waar ouders en kinderen zich thuis voelen. Directeur Dennis Assink staat ieder ochtend klaar. Afgewisseld door, soms ook samen met zijn adjunct-directeur en de intern begeleider. ‘Ouders zien meestal alleen maar leerkrachten. Ik wil graag dat op onze school iedereen elkaar op z’n minst van gezicht kent. Een enorme stadsschool is niet onze ambitie, we willen goed en gezellig zijn.’ Zomer 2008 was voor Het Kompas het moment om het roer om te gooien. ‘De school stagneerde, we hadden geen beste naam en stonden onder verscherpt toezicht van de Inspectie. Als team hebben we de verhuizing naar de multifunctionele accommodatie Marturia aangegrepen om het allemaal anders te gaan doen. We hebben werkgroepen gevormd om de manier van lesgeven drastisch te verbeteren, we hebben geïnvesteerd in de communicatie met de ouders en we hebben

10

de Inspectie uitgenodigd voor een gesprek. Samen hebben we toen vastgesteld wat er moest gebeuren om de school weer in het basisarrangement te krijgen.’ Inhoudelijk en huishoudelijk Het nieuwe gebouw gaf natuurlijk een flinke stimulans. Alles ziet er schoon en fris uit, het nieuwste van het nieuwste is er aanwezig. Open lokalen en leerpleinen en schitterende voorzieningen op het gebied van sport, spel en ict maken goed onderwijs mogelijk. En dat niet alleen, want in de bouw is al rekening gehouden met het aanbieden van arrangementen voor kinderen van 3 maanden tot 13 jaar. Of, zoals Assink het noemt: van luiers tot puistjes. ‘Vanaf het begin werken we nauw samen met peuterspeelzaal SPA en kinderopvang SpeelWerk. We bieden een doorgaande lijn onder één dak. Dat is gemakkelijk voor de ouders en prettig voor de kinderen. We hebben afspraken gemaakt en overleggen regelmatig over inhoudelijke en huishoudelijke zaken. Zo gebruiken we elkaars faciliteiten en ruimten: zij op ons schoolplein en wij in hun bsoruimte. We delen keukens, vergaderruimten, fotokopieermachines, noem maar op. We organiseren samen feesten met Sinterklaas, Kerst en Pasen, naast toneelopvoeringen en ontruimingsoefeningen. Inhoudelijk werken we samen in het kader van

een werkplan waarin we onder meer een gezamenlijke kindvisie, gezamenlijke omgangsregels en de inhoudelijke overdracht hebben vastgelegd. In Marturia gaan de kinderen met een dossier en met een gesprek van peuterspeelzaal naar kinderdagverblijf naar basisschool.’ Open en helder In groep 8 is het nog niet afgelopen, want Het Kompas zorgt ook nog voor een vlekkeloze overstap naar het voortgezet onderwijs. ‘We hebben een warme lijn naar scholengemeenschap Vincent van Gogh. Kinderen lopen altijd het risico dat ze tussen wal en schip raken met de overgang naar het voortgezet onderwijs. Een groot gebouw, vele honderden leerlingen, tientallen docenten, een grote drukte, ieder uur een ander lokaal, achttienjarigen op het schoolplein, noem maar op. Daarom komen docenten van Vincent bij ons op bezoek om onze leerlingen voor te bereiden. We volgen met onze groepen 8 ook lessen op Vincent. Zo nemen we heel wat koudwatervrees weg.’ Als ouders hun kind aanmelden, vraagt Assink altijd naar de reden van hun schoolkeuze. ‘De sfeer, de lessen, de meesters en de juffen, het schitterende gebouw’, hoort hij dan vaak. ‘Natuurlijk zeg ik er dan ook eerlijk bij dat het bij ons ook niet ideaal is. De eerste ideale school moet ik overigens nog tegenkomen. Maar we zijn open en helder. Dat waarderen ouders.’ De school is booming. Met tweehonderd leerlingen loopt Het Kompas tegen zijn grenzen aan. Er is al een wachtlijst. Gelukkig is er ruimte om uit te breiden in de vorm van een bouwlaag erbij. ‘Simpel een kwestie van stenen stapelen en een dak erop’, vindt Assink. ‘En een zak geld natuurlijk….’

11

onze school als samen met de andere acht deelnemers binnen onze PLG. Zo overleggen de directies regelmatig en soms zitten de leescoördinator en de meerschoolse intern begeleiders er ook bij. De PLG leidt tot teambuilding; we richten onze neuzen dezelfde kant op en leren van elkaar en met elkaar.’ Onder invloed van het project ontstaat zo een andere manier van denken. Scholen zijn meer gericht op de opbrengst en grijpen de resultaten aan om verbeteringen door te voeren. ‘Zo blijven we de kinderen uitdagen. We zijn niet tevreden als we enkele leerlingen van niveau D of E een stapje hoger krijgen, maar we willen ook dat B-klantjes A worden. Goed is nooit goed genoeg!’

Werken in leergemeenschappen: goed is nooit goed genoeg! Kinderen die beter presteren en die beter weten wat ze willen. Dat is het doel van het project Professionele Leergemeenschappen. Binnen een leergemeenschap leren de teams van verschillende scholen hoe ze hun lesaanbod voortdurend kunnen verbeteren. Bij COG Drenthe zijn drie leergemeenschappen actief. Het accent ligt op taal en lezen; naast het onderwijs is zorg een tweede speerpunt.

Betere prestaties COG Drenthe omarmde het idee van professionele leergemeenschappen (PLG) toen twee jaar geleden een subsidie beschikbaar kwam voor verenigingen van basisscholen. De aanpak van onderwijsgoeroe Michael Fullan speelde hierbij een belangrijke rol: doordat scholen en leerkrachten meer samenwerken, verbeteren de kennis en kunde van de leerkrachten en de prestaties van de kinderen. COG Drenthe heeft het driejarige project in twee lagen ingevoerd. Eerst lieten directeuren, adjunctdirecteuren, de leden van het College van Bestuur en enkele stafmedewerkers zich inspireren door Fullan’s gedachtegoed en zijn drie PLG’s gevormd. Dit jaar waren de groepen op de scholen aan de beurt: dáár moet het tenslotte gebeuren. Binnen de PLG’s maken de scholen gewoon hun plannen, die uiteraard passen binnen de koers van de school. Centraal staan de toetsgegevens: die worden gebruikt als voeding voor verbetering. Op basis daarvan stelt de school op groepsniveau duidelijke doelen. Zijn die bereikt, dan volgt een nieuwe verbeteringsstap. Een spannende exercitie. Want hoe bereik je je doelen, welke aanpak is geschikt, hoe organiseer je dat en welke vaardigheden en kennis heeft de leerkracht hiervoor nodig? Dit doet natuurlijk een groot appel op de leerkrachten. Daarom biedt de school hen de nodige instrumenten aan om hun kennis en vaardigheden op niveau te brengen.

een PLG. De dag was helemaal gericht op een van de drie thema’s van het project: de wijze van instructie geven. Dat gebeurt volgens verschillende fasen: doel vaststellen, een terugblik naar de vorige les of lessen, instructie geven, inoefenen en de evaluatie. Het tweede thema voor dit jaar is het klassenmanagement, de organisatie. Denk hierbij aan de indeling van het lokaal, het lesmateriaal, de begeleiding bij zelfstandig werken, de tijdsindeling van de les. De leerlijn lezen is het derde thema: we willen dat de groepen naadloos op elkaar aansluiten en dat onze leerkrachten van elkaar weten waar ze mee bezig zijn.’

moet het doen met 53 leerlingen en 5 leerkrachten. Directeur Gijs Westenberg doet met zijn school in dezelfde PLG mee als de Asser school. ‘Op onze school is taal al jarenlang een speerpunt. Taal is dé sleutel om verder te komen in alle vakken. In het kader van PLG kunnen we samen met andere scholen ontdekken hoe we ons aanbod op een nóg hoger plan kunnen brengen. Een PLG is bedoeld om kennisdeling en –circulatie te stimuleren. Dat doen we zowel binnen

Opbrengstgericht Alle leerlingen een stapje omhoog. Dat is ook de insteek op Het Kompas. Daarnaast vindt leescoördinator Lydia Adams het belangrijk dat de kinderen bewuster bezig zijn met leren. ‘Ze worden veel preciezer, ze zeggen bijvoorbeeld niet alleen dat ze het leuk vonden, maar ook wat ze hebben gedaan. Ze ontwikkelen hun studievaardigheid en weten zo beter wat ze willen. Dat komt omdat de PLG opbrengstgericht is.’ Gijs Westenberg is ervan overtuigd dat de scholen leren van elkaar. ‘We zijn met grote en kleine scholen bij elkaar, met basis- en speciaal onderwijs. We wisselen veel uit, we brengen en we halen. Maar we zijn er nog lang niet. Sterker nog: we zijn nog maar net begonnen en dan alleen nog maar met taalonderwijs. Ik ben ervan overtuigd dat ook de andere vakken er met de nieuwe aanpak beter van worden en dat dit een boost geeft aan de professionalisering van de leerkrachten, en hierdoor aan de prestaties van de kinderen.’

Van elkaar, voor elkaar Op Het Kompas zitten 190 leerlingen. Heel wat meer dan op De Regenboog in Een. Die

Lange adem, kleine stapjes Heleen van Gaalen kan dit alleen maar beamen: ‘We zijn nu nog vooral bezig op schoolniveau, op leren van elkaar binnen onze school. Het moet groeien, zeker omdat het idee niet bij de leerkrachten vandaan komt, maar top down is ingestoken. We kunnen verbreden in twee richtingen: meer vakken dan taal alleen en de samenwerking met andere scholen intensiveren. Eigenlijk zou je er meer tijd voor moeten hebben. Er speelt altijd al zoveel op school. De eerste winst komt van de kleine dingetjes; de grote vragen domweg om meer tijd. Het is een kwestie van lange adem en kleine stapjes. Maar we worden beter, steeds beter!’

Stimulans Het Kompas in Assen is een van de twee PLG’s met de insteek lezen. Adjunct-directeur Heleen van Gaalen ziet de stimulans van het project: ‘We hebben in september een studiedag gevolgd met alle teams van de negen scholen binnen onze PLG. Dat was een drukke dag met een kleine 150 deelnemers. We hebben informatie gekregen en zijn getraind in het werken binnen

12

Integrale begroting geeft inzicht en rust COG Drenthe heeft sinds 2010 een integrale begroting. Hierin zijn alle personele en materiële baten en lasten zichtbaar én volgbaar. Zowel op schoolniveau als op stichtingsniveau. Lumpsum zoals het is bedoeld. Om zover te komen hebben COG Drenthe en het administratiekantoor METRIUM in Emmen hard gewerkt. Een samenwerkingsverband met een mooi resultaat.

Waarom een integrale begroting? Beleidsafspraken over bijvoorbeeld de formatie, de extra begeleiding van leerlingen, de inzet van IB’ers en de vervanging van leermiddelen worden vertaald in de begroting. Hierdoor is er financieel inzicht in de gemaakte afspraken. De salariskosten, die voorheen waren samengevoegd op stichtingsniveau, worden nu toegerekend aan de scholen. Een voordeel hiervan is dat de gemaakte kosten beter kunnen worden gevolgd. Daarnaast is de oorzaak van onverwachte overschrijdingen gemakkelijker te achterhalen. Een positief neveneffect is dat de stichting meer inzicht heeft in aanwezige middelen en noodzakelijke uitgaven. Immers: alle te verwachten middelen en de noodzakelijke uitgaven zijn verwoord en opgenomen in de totale begroting. Dit voorkomt een te royale maar ook een te zuinige levensstijl. Onderwerpen Voor COG Drenthe was het belangrijkste dat onderwerpen als begroting, formatieplan, tussentijdse rapportages en jaarrekening op elkaar werden afgestemd. Verder was van belang dat de informatievoorziening op

de niveaus van bestuur, controller en scholen adequaat moest zijn. Zowel ten aanzien van de begroting als de rapportages. Op basis van de doelstellingen werd de planning gemaakt. Begroting eerst Halverwege 2009 werd het traject in gang gezet. In november 2009 lag het eerste resultaat er: een integrale begroting. De begroting bevatte alle onderdelen: personeel, nascholing, onderwijsmethodes, onderhoudskosten, specifiek stichtingsbeleid et cetera. Uiteraard werd de boekhouding aangepast om de werkelijke boekingen ook volgens de nieuwe begroting te laten plaatsvinden. Ook lukte het om de jaarrekening over 2009 al volgens de nieuwe systematiek op te leveren. Nog in uitvoering Een meerjarenbegroting is een logisch vervolg. Beleid in de vorm van rekenregels vormt de basis voor de integrale begroting. Deze regels worden voor meerdere jaren vastgelegd. De integrale begroting geeft inzicht in vaste en variabele kosten. De laatste stap in het project is het maken van een meerjarenbegroting met als leidraad de begroting van 2011.

13

elke leerling een passende plek moet kunnen worden geboden. Het SWV legt dit vast in het zorgplan. In het najaar van 2010 vond op de scholen van COG Drenthe de studiedag Kind op de Gang plaats, uitgevoerd door AVS. De uitkomsten van deze dag worden vertaald in een onderwijszorgprofiel per school en in een overzicht voor het bestuur. Het schoolbestuur beschrijft naar aanleiding van de onderwijszorgprofielen het onderscheid tussen basiszorg, breedtezorg en dieptezorg.

Onderwijszorgprofiel

Kind op de Gang

Handelingsgericht werken

Bekostiging

1-zorgroute

Indicering en toewijzing

Basiszorg is de zorg die de school zelf in en om de groepen en binnen de eigen organisatie biedt aan alle leerlingen. Breedtezorg is de zorg om de school heen. De school wil zelf de verantwoordelijkheid blijven dragen voor het onderwijs, de zorg en de ontwikkeling van de leerlingen, maar heeft daarbij hulp van buitenaf nodig, bijvoorbeeld van ambulant begeleiders of het schoolmaatschappelijk werk. Dieptezorg is de zorg in gespecialiseerde voorzieningen, settings of groepen.

Studiedag beleidsgroep WSNS sept. 2010

Keuze voor HG Indicering

Basis- breedte en dieptezorg

Bekostiging rugzakleerlingen en ambulante begeleiding Het totale budget voor uitvoering van passend onderwijs is gebaseerd op de huidige rugzakmiddelen voor cluster 3 en 4 en het grootste deel van de ambulante begeleiding, op het niveau Rijksbegroting 2008. Deze middelen gaan vanaf 2012 rechtstreeks naar de samenwerkingsverbanden. De toekenning van de middelen aan de basisscholen vanuit het SWV gebeurt op basis van de onderwijszorgprofielen van de scholen. Binnen het SWV moeten afspraken worden gemaakt over de hoogte van budgetten, gerelateerd aan bepaalde zorgvragen. Door middel van handelingsgerichte indicering worden de bedragen toegekend.

Keuze voor zorgarrangementen

Passend Onderwijs is het bieden van een passend aanbod aan onderwijs en begeleiding, voorzieningen en structuren voor alle leerlingen. Schoolbesturen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van passend onderwijs. Hoe willen COG Drenthe en Weer Samen Naar School (WSNS) invulling geven aan de nieuwe koers voor passend onderwijs?

Goedgekeurd Inspectie van Onderwijs 2011 Met de verlening van het basisarrangement door de Inspectie van Onderwijs aan De Kloostertuin kent COG Drenthe geen zwakke scholen meer. Al onze scholen hebben nu het basisarrangement, wat betekent dat we overal een voldoende scoren. De komende weken plakken we daarom een goedkeuringszegel op de COG-borden van al onze scholen.

E CO G-

DEZ K O

GOEDG

OL HO SC

14

Voor vragen kunt u bellen of mailen: (0592) 343 453 of [email protected]

EKEU

VA N

IE

extra ondersteuningsbehoefte te verzorgen. Het onderwijs en de ondersteuning moeten aansluiten op de ontwikkelingen van het kind, de mo-

Onderwijszorgprofiel Scholen stellen met het team een onderwijszorgprofiel op. In dit profiel staat welke zorg en ondersteuning een school kan bieden, eventueel met hulp van derden. Het document biedt inzicht in de mogelijkheden, de grenzen en de ontwikkeling van de school, zowel voor ouders als voor het samenwerkingsverband. Onderdeel van het profiel zijn afspraken over de deskundigheidsbevordering van het personeel, die nodig zijn om het onderwijszorgprofiel te kunnen realiseren. Het geheel aan profielen moet zorgen voor een dekkend aanbod van onderwijszorg waarin voor

Geke van Rossum Coördinator Christelijk SWV Noord- en Midden-Drenthe (4.01)

CT

Zorgplicht Schoolbesturen krijgen de plicht om voor alle leerlingen, die zich op een school aanmelden of al staan ingeschreven, een passend onderwijsarrangement met

Hoe nu verder? Op het gebied van passend onderwijs liggen, zowel voor het schoolbestuur COG Drenthe als voor het Christelijke SWV Noord- en Midden-Drenthe, taken die tot uitvoer moeten worden gebracht. Deze uitvoering moet in gezamenlijkheid plaatsvinden. De activiteiten die wij in de afgelopen jaren hebben uitgevoerd, kunnen gewoon een vervolg krijgen. We hebben al een aantal stappen in de goede richting gemaakt, waaronder het aanstellen van de MIB-ers, de uitvoering van de consultatieve leerlingbegeleiding, de opzet van het Expertise Centrum, het volgen van de scholing 1-zorgroute en de uitvoering van de studiedagen Kind op de

Uitvoering van de nieuwe koers passend onderwijs is een taak van de beleidsgroep WSNS. Deze groep bestaat uit twee directeuren, twee MIB-ers, de projectleider van het Expertise Centrum, de directeur van De Boei en de coördinator van het SWV, die tevens voorzitter is.

In de loop van dit schooljaar zal de beleidsgroep WSNS aan bovenstaande onderdelen verder vorm geven. Terugkoppeling naar en eventuele vaststelling van zal plaatsvinden door het bestuur van COG Drenthe en door de directies.

INSPE

In januari 2010 heeft het ministerie de bestaande visie op passend onderwijs herzien onder de naam ‘Nieuwe koers Passend Onderwijs’. Een grote verandering in deze nieuwe koers is de belangrijke rol die de samenwerkingsverbanden van WSNS krijgen. Daarnaast is de verplichting om te komen tot één regionaal netwerk komen te vervallen. In het kort volgt hieronder de inhoud van de nieuwe koers Passend Onderwijs.

gelijkheden van het personeel en de wensen van de ouders. Als een school niet aan de wensen van de ouders kan voldoen, wordt met hen uitgezocht welke school binnen het samenwerkingsverband (SWV) dat wel kan. De samenwerkingsverbanden voor primair onderwijs (PO) en voortgezet onderwijs (VO) maken afspraken met het speciaal onderwijs (SO) en het voortgezet speciaal onderwijs (VSO), zodat leerlingen voor wie dat echt nodig is, kunnen worden geplaatst in het (V)SO.

Gang. Om inzichtelijk te maken waar we ons tot 2012 mee moeten bezig houden, zijn in het schema de speerpunten van de nieuwe koers genoemd. Daaronder staat met pijlen aangegeven wat wij al hebben ondernomen, welke keuzes we hebben gemaakt en wat we nog moeten gaan doen.

RD

11

Passend Onderwijs + zorgplicht schoolbestuur

O

Nieuwe koers Passend Onderwijs

O N D E R W IJ S

20

15

De Regenboog (Assen) loopt voorop in techniek Voormalig Shell-topman Jeroen van der Veer waarschuwde onlangs nog: als er niet meer kinderen kiezen voor een technische opleiding, komen we geweldig in de problemen. Aan De Regenboog in Assen zal het niet liggen: daar werd onlangs een speciaal technieklokaal geopend. Zo raken kinderen spelenderwijs vertrouwd met techniek.

Technieklokaal De Regenboog is een jenaplanschool met een VTB-accent. VTB staat voor Verbreding Techniek Basisonderwijs. Er gaan 160 kinderen naar school. De Regenboog kreeg als VTB-school een subsidie om zo in drie jaar tijd wetenschap en techniek een duidelijke plek te geven in het onderwijs. Casper van der Woude van groep 5/6 vertelt: ‘Er zijn in Nederland meer basisscholen die extra geld kregen voor VTB. Meestal schaffen die er de zogenoemde “Techniektorens” van aan, die dan in een van de leslokalen komt te staan. Wij doen het anders: we hebben een leeg leslokaal omgetoverd tot technieklokaal. Dat hebben we ingericht met speciaal technisch meubilair; daarnaast hebben we machines, gereedschappen en hulpstoffen gekocht. Dat kon dankzij extra geld en ondersteuning die we hadden gekregen van de gemeente, de NAM, Gasunie en enkele andere bedrijven.’ Aantrekkingskracht De groepen 5/6 en 7/8 maken zo kennis met de vele aspecten van

de techniek en wetenschap: metaal, hout, kunststof, lijm, chemicaliën enzovoorts. Dat gebeurt binnen de lessen wereldoriëntatie, waar aardrijkskunde, geschiedenis, rekenen, biologie en natuurkunde geïntegreerd worden behandeld. ‘Dat past helemaal binnen het jenaplanconcept. De dingen grijpen op elkaar in, alles heeft met alles te maken.’ Van der Woude is trots op het technieklokaal en heeft de ambities voor de komende jaren al paraat: ‘We moeten de doorgaande lijn voor wetenschap en techniek ook naar de onderbouw waarborgen, zodat de kinderen van groep 1 tot en met 4 ook gericht kennis maken met wetenschap en techniek. Verder denken we aan een laboratorium. En als het hier tot een nieuwe brede school komt, kunnen we ons technieklokaal daar inbrengen. School en bedrijfsleven werken nauw samen. De bedrijven mogen zo hopen op voldoende technisch geschoold personeel. Voor de school ontstaat er extra aantrekkingskracht omdat we iets extra’s bieden.’

16