Brandaan van de christelijke poëzie INHOUD
Altijd genoeg poëzie Rien van den Berg 13 De eeuw uit Van der Graft 17
VIJANDEN EN BONDGENOTEN
Over ouders & kinderen Opdracht Harmen Wind 21 Toets Harmen Wind 22 Familiebanden L. F. Rosen 23 Onder tranen (iii) Anton Ent 24 Kinderherinnering Ida Gerhardt 25 Ontbloeid kiezeltje (ii, iii, v) Marieke Jonkman 26 Vader en zoon Michel van der Plas 28 Uit de hoogte (i-iii) Harmen Wind 29 Berini René van Loenen 30 Doktersverklaring Menno van der Beek 31 The great Eskimo vocabulary hoax Menno van der Beek 32 Mijn moeder heeft een kind Ido Keekstra 33 met mijn maat schoenen aan staat vader klaar Lenze L. Bouwers 34 Schouders kunnen niet alles dragen: klanken Lenze L. Bouwers 35 Vaderschap Ria Borkent 36 Dochter L. F. Rosen 37 Op de doop van mijn dochtertje Anton Ent 38 Bloedje Henk Knol 39 HALLO, MET WIE ZWIJG IK
Over God, geloof & kerk Moeder, jij had gebeden, jij had Van der Graft 43 Vragenderwijs Guillaume van der Graft 44 Godsbegrip Bertus Aafjes 45 Nooit meer als toen Ad den Besten 46 Afgoderij L. F. Rosen 47 Kerkje van Fransum C.O. Jellema 48 Geknikte zinnen Willem Jan Otten 49 Zo ken ik iemand Nico Knibbe 52 Deïsme Gerrit Achterberg 53 Ontmoeting met een zandkorrel Anton Ent 54 Een hooggestemde geliefde Huub Oosterhuis 55 De drie maal zeven bezweringen (i, viii, ix) Aleidis Dierick 56 Openbaring Muus Jacobse 59 De hemel is een huis Muus Jacobse 60 Gods hoogverheven hand Lode Bisschop 61 Kerkgang Anne Schouten 62 Oudehendrikman (i) Huub Oosterhuis 63
1
Man met drempelvrees Anton Ent 64 Moment aan zee Inge Lievaart 65 Bidden (i-ii) Michel van der Plas 66 Bericht Harmen Wind 68 Het eerste wat God deed José de Poortere 69 Anthropomorf Jan Willem Schulte Nordholt 70 Avondmaal Jan Willem Schulte Nordholt 71 De avondmis (viii, xvi) Aleidis Dierick 72 Brontekst Henk Knol 74 Onder de wolk Van der Graft 75
ALS IK LIEFHEB SCHREEUW IK
Over de liefde Tortels in het trappenhuis (iii, iv, x) Aleidis Dierick 79 Verstandhouding Harmen Wind 82 Nacht Anton Ent 83 De zeven vernederingen (i, ii, iv, v) Aleidis Dierick 84 De hel Michel van der Plas 87 De feniksboom (i-iii) Lloyd Haft 88 Tederheid zal ik u noemen Aleidis Dierick 91 Hotelkamer P. van Klaveren 92 Gedroomde god (vii) Huub Oosterhuis 93 Slapende Ida Gerhardt 94 Weerzien op zolder Ida Gerhardt 95 Geteld, geteld (i-v) Harmen Wind 96 Noodweer Jaap Zijlstra 98 Zij: / en hij: Frank Daen 99 Verdrietporselein (i-iii) Hilbrand Rozema 100 Picknick bij Schimmeres (i-ii) Henk Knol 103 Tijdens je afwezigheid zocht ik troost in een taoïstisch boek over de meditatietechniek der ‘innerlijke alchemie’ Lloyd Haft 105 Vraag Theo Coenraads 106 ik weet van liefde goedheid en genade Dick Ellen 107 Praten Jaap Zijlstra 108 Vleermuizengrot Koos Geerds 109 Tussen het zingen van ‘Daar was een wuf dat spon’ Ria Borkent 110 Met grote letters Gabriël Smit 111 zijdelings zullen je ogen Sergej Visser 112 Achter de deur sta jij Anoniem 113 Brief aan wie (i) Van der Graft 114 WA-TER
Over mensen & dieren Weerribben Koos Geerds 117 Avondschemering (iii) Jos de Haes 118 Bwa-pl Willem Jan Otten 120 Ordening Lode Bisschop 121 Satan Lode Bisschop 122 Bij een eindexamenfoto Ida Gerhardt 123 Jonge kraai C.O. Jellema 124 Het oversteken van de weg door een egel Anton Ent 125
2
Liefelijk rotsje (i-iii) Marieke Jonkman 126 Baden Harmen Wind 128 Hanepoten Hilbrand Rozema 129 Kapitale boerenplaats Ida Gerhardt 130 Wintergezicht Harmen Wind 131 Onzeker als scholeksters Hilbrand Rozema 132 Herfst Jan Willem Schulte Nordholt 133 Dood Hans Werkman 134 Kapmeeuw Marijke Hanegraaf 135 Kleine afstand (i-vi) Marnix Niemeijer 136 Trekmier Koos Geerds 138 Gemengd bedrijf: aardappels, knollen, graan Koos Geerds 139 Als eerste Staphorster uit de kroniek Koos Geerds 140 De koe moest baren en de koe was moe Koos Geerds 141 Zaaier op Walcheren Okke Jager 142 Lunch op het terras Lloyd Haft 143 infante maria barbara Lenze L. Bouwers 144 in woorden kunnen wonderen leven Dick Ellen 145 Paard Anton van Wilderode 146 Veulen Koos Geerds 147 de zware kuiten van het moederdier Lenze L. Bouwers 148 Een land verder Anton van Wilderode 149 Slik bij Kats Hans Dingemanse 150 Waarheen daarheen J. B. Charles 151 In het Oosten dook vannacht de buidelwolf weer op Hilbrand Rozema 152
GEEN WOORD TE VEEL
Psalm 119 Geen woord te veel Menno van der Beek 155
ENGELEN ALS COWBOYS
Verraderlijk light verse Een kindervraag Henk Knol 169 Anno Domini Menno van der Beek 170 Zelfverwijt Jaap Zijlstra 171 Arend, Eenhoorn, Leeuw, Stinkdier, Flamingo, Mees, Zangparkiet Rikkert Zuiderveld 172 Buurvrouw Leendert J. van den Hengel 174 Op papier, Wonder, De ongelofelijke slak Jan de Bas 175 ze zeggen Heer Dick Ellen 176 Nieuw abc voor kinderen Koos Geerds 177 Roeping Gerard Reve 180 Kringdans Jan Wit 181 Het paard J. B. Charles 183 Een kleine psalm J. B. Charles 185 Oxford Street Van der Graft 186
IN HUIS STOKT DE TIJD
Gedichten achter de voordeur
3
een eeuw in de van Houten cacaobus Lenze L. Bouwers 189 Naast het bad stond een emmer bloedwater Ria Borkent 190 Vernissage of de tuin bestaat (i-iv) Aleidis Dierick 191 Dankzegging Ida Gerhardt 193 Eben Haëzer Gerrit Achterberg 194 Schemer lezen Anne Schipper 195 De woning. De derde brief Aleidis Dierick 196 Slaap Muus Jacobse 198 Fabula Menno van der Beek 199 Huid Juliën Holtrigter 200
VADERLANDSE GESCHIEDENIS
Over verleden, heden & toekomst Vragenderwijs Jaap Zijlstra 203 We lieten de parkieten los Willem Jan Otten 204 De binding Pem Sluijter 205 Ezau Muus Jacobse 206 Polyphemus Jan Willem Schulte Nordholt 207 Laatste plaag Henk Knol 208 Diaspora Jan Wit 209 Mozes Willem Jan Otten 210 Jaël Menno van der Beek 211 Hij snelde toe, het kind was net gestorven C.O. Jellema 212 Alexander en de jongen die niets ving Willem Jan Otten 213 En Jezus schreef in ’t zand Gerrit Achterberg 215 Vader en zoon C.O. Jellema 216 Een visvangst Pem Sluijter 218 Neo-golgotiek A. Marja 219 Verzoendag Gerrit Achterberg 221 Litanie van een wachter bij het graf Willem Jan Otten 222 Pasen Gabriël Smit 223 Het waren vrouwen die een graf leeg vonden C.O. Jellema 224 Ontmoeting Jan Willem Schulte Nordholt 225 Lazarus Wiel Kusters 226 Johannes op Patmos Michel van der Plas 228 Patmos (i, ii, iv, v) Anton van Wilderode 231 De liefdepreker Lenze L. Bouwers 233 Een predikant A. Marja 235 Moerheim 1944 Pem Sluijter 236 Veewagen 1945 Gerrit Achterberg 237 Aanslag Menno van der Beek 239 Nieuwbouw A. Marja 240 Ichtyologie Gerrit Achterberg 241 Komt er een man Juliën Holtrigter 242 Na de elfsteden Willem Jan Otten 243 Een joodse man (i-ii) Jan Willem Schulte Nordholt 244 Als alles wankelt (v, vii) Hans Dingemanse 246 De poppen J. B. Charles 248 Dit is de tijd Jan Wit 249 Totdat Hij komt Jan Willem Schulte Nordholt 250
4
GOD ZEKER WETEN OOK
Over dood & leven Hoe dood gaat aan een kind verklaard Henk Knol 253 Gang Lode Bisschop 254 Wie durft C.O. Jellema 255 Dodelijk Ad den Besten 256 Herfstlicht Jos de Haes 257 Een kus in Ter Kameren Jos de Haes 258 Het hiernamaals Willem Jan Otten 259 Rath & Doodeheefver Gerrit Achterberg 260 Over de eerbied (i-ii) Ida Gerhardt 261 God zien Muus Jacobse 262 Delphi (i-iii) Jos de Haes 263 Ausgang Len Borgdorff 266 In memoriam P. van Klaveren 267 Het laatste Ad den Besten 268 Winter Huub Oosterhuis 269 Pasen Ida Gerhardt 270 Rondeel C.O. Jellema 271 Winterstem Anton Ent 272 Ieder dier Michel van der Plas 273 Leven Jan Willem Schulte Nordholt 274 Karin is dood Jan Willem Schulte Nordholt 275 De bron Marijke Hanegraaf 276 Bruin Rien van den Berg 277 Abri Henk Knol 278 Het gras Juliën Holtrigter 279 Waterballet Menno van der Beek 280 de schaduw van de buizerd is de dood Lenze L. Bouwers 281 Van het water dat zingt Inge Lievaart 282 Naam Ria Borkent 283 maak een lijst van mensen die je dierbaar waren Sergej Visser 284 Zeegezicht C.O. Jellema 285 Het land van amen (i-viii) Anton van Wilderode 286 Profetisch L. F. Rosen 290 Te wit om dood te gaan Van der Graft 291 Redding Wiel Kusters 292
PSALMEN
Aan God (i) Gram Henk Knol 295 Klein danklied Ad den Besten 296 Grafruggen Jos de Haes 297 Psalm 23 Martinus Nijhoff 298 Omschrijvingen van de liefste (viii) Gabriël Smit 299 Psalm Michel van der Plas 300 Sacerdos Anton van Wilderode 301 Halverwege (i) Huub Oosterhuis 302 Wij zullen noemen wat wij zien, elkaar C.O. Jellema 303 Lof Gods Michel van der Plas 304
5
Troost Harmen Wind 307 Paradijs Hilbrand Rozema 308 Naar psalm 12 Lloyd Haft 309 Naar psalm 16 Lloyd Haft 310 Naar psalm 83 Lloyd Haft 311 Psalm 131 Liesbeth Goedbloed 312 Naar psalm 150 Lloyd Haft 313 Huis van bewaring Coert Poort 314 Gods element Koos Geerds 316 Vlucht Gabriël Smit 318 Brevier (i-vi) Henk Knol 319 Zondagmorgen Ida Gerhardt 323
NOEM HET GEBEDEN
Aan God (ii) Groninger Hogeland Hans Werkman 327 St. Kevin René van Loenen 329 Quintet (i, iv) Lidy van Eijsselsteijn 330 Dagsluiting Gerard Reve 332 Slaande liefde Anton Ent 333 Gebed Anton van Wilderode 334 Vergeef Jaap Zijlstra 335 Avond en morgen (i-iii) Jos de Haes 336 Eindaugustuswind (i-iii) Willem Jan Otten 339 Noem het gebeden Van der Graft 340
SCHRIJVENDERWIJS
Schrijvenderwijs Van der Graft 345 Register op auteur met bronvermelding 347 Chronologie 359
6