Nieuwsbrief
Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen Oktober 2011
Stoomgemaal Mastenbroek
Noaberschap cruciaal voor leefbaarheid Niet eens zozeer de voorzieningen, als wel Noaberschap is van onderscheidend belang voor de leefbaarheid van het platteland, zo lezen we in de provinciale nieuwsbrief Overijssels Feit. Bewoners met grote sociale netwerken, die initiatieven ontplooien in het dorpsleven, spelen de hoofdrol voor het leefbaar houden van het dorp. Zij namelijk organiseren dorpsfeesten, bedenken een dorpskrant, maken een internetsite over het dorp, regelen gezamenlijk autovervoer voor de schoolgaande kinderen of houden de lokale bibliotheekvoorziening draaiende. Ontmoetingsplekken staan volgens het bericht aan de basis van dit sociaal kapitaal. Waar ontmoetingen plaatsvinden, ontstaan sociale netwerken en initiatieven. Dat de inwoners van Overijssel het grootste belang hechten aan de aanwezigheid van ontmoetingsplekken in hun woonomgeving, heeft de provincie ontdekt met behulp van een peiling via het Burgerpanel Overijssel. De peiling werd uitgevoerd om een idee te krijgen van wat de inwoners van Overijssel precies bindt met hun woonplaats en waar zij waarde aan hechten. Voorzieningen, en dan met name voldoende winkels in de buurt voor de dagelijkse boodschappen, zijn ook zeker van invloed op de dorpsbinding, aldus het Burgerpanel Overijssel, maar de impact van een actief verenigingsleven en de nabijheid van vrienden en kennissen is groter. Uit een ander
onderzoek, Sociale samenhang van het CBS, blijkt dan ook dat Overijssel op sociale samenhang bovengemiddeld hoog scoort en alleen Friesland voor moet laten gaan. Als thuishonk van het verenigingsleven fungeert het dorpshuis bij uitstek als gelegenheid voor ontmoeting. Doorgaans zijn dorpshuizen ook multifunctioneel van opzet, zodat er een breed scala aan functies en activiteiten mogelijk is. Er vinden sociaal-culturele activiteiten plaats, voor en door de dorpsbewoners, maar ook worden er diensten aangeboden, zoals een servicepunt voor senioren of een kinderopvang. Dorpshuizen staan zodoende aan de basis van een sociaal vitaal platteland en niet voor niets zet de OVKK zich in voor een adequate én professionele ondersteuning van de Overijsselse dorpshuizen.
1
Leukste dorp? Borne is gekozen tot het leukste dorp van Overijssel. Broekland werd een goede tweede, Zalk derde. Vreemd trouwens dat Borne, een plaats met al gauw 17.000 inwoners, door de organisatoren als dorp wordt beschouwd. Wanneer spreek je nog van een dorp? De OVKK en ook de provincie hanteren een bovengrens van 4.000 inwoners. Prijsvragen in deze trant brengen nieuw elan in het dorp, maar vergen ook veel tijd en inzet. Bij de prijsuitreiking overhandigde gedeputeerde Bert Boerman naast de bokaal als extra een cheque van 5.000 euro.
Dorpsplanplus in Twente In Dorpsplanplus werken de OVKK, Stimuland, Het Oversticht en Landschap Overijssel gezamenlijk aan de ontwikkeling van dorpsplannen. Namens de OVKK is Geesje Kuit betrokken bij dorpsplannen voor Boekelo, De Veldkamp, Buurse en Sint Isidorushoeve. Zij vertelt iets over haar activiteiten.
Geesje Kuit
‘Ruim een jaar ben ik de begeleider van de dorpen De Veldmaat en Boekelo. Daarnaast heb ik een aanjaagfunctie voor de uitvoering van de gemaakte plannen in Buurse en Sint Isidorushoeve. Ik vind het ontzettend dankbaar werk om te doen. Dorpsplanplus gaat over de werkelijk gevoelde kwaliteit van de leefomgeving. Bovendien gaat het om concrete plannen die ook inderdaad van de grond komen.’ ‘Als begeleider sta ik niet alleen in contact met de dorpsbewoners, maar in belangrijke mate ook met de gemeente en de uitvoerders. Als de bewoners het eens zijn over de plannen, is het niet de bedoeling dat die in het luchtledige blijven hangen. Met name de gemeente moet er in meegroeien en er is regionaal overleg nodig om de juiste investeringen op de juiste plaats te doen.’ ‘De Veldmaat en Boekelo hebben beide dezelfde prioriteit, namelijk de versterking van het dorpshart. Er is sprake van een verouderd straatbeeld. In De Veldmaat wil men het dorpshart beter afstemmen op de woon- en servicebehoefte, door het kerkbijgebouw in te richten als een hedendaags ontmoetingspunt met plein en koffiehuis. Op die manier ontstaat er een plek die aantrekkelijk is als ‘chill’-plek voor jong en oud.’ ‘In Boekelo wil men het dorpshart opknappen ter
stimulering van de economische en toeristischrecreatieve ontwikkeling. De werkgroep maakt samen met de gemeente een haalbaar uitvoeringsplan en er vindt inmiddels afstemming plaats met de nieuwe, aanpalende ontwikkelingen rond het station van de Museumspoorlijn. Er is een vliegwieleffect gaande het lijkt erop dat het geheel veel meer wordt dan de som der delen.’ ‘Een belangrijk leerpunt is dat de dorpen het bijzonder waarderen wanneer de gemeente op tijd en actief met hen communiceert. Mijn ervaring is dat de dorpen hier graag op inspringen en de capaciteit hebben om met goede ideeën en inzet te komen. Juist een gezamenlijke aanpak levert creativiteit en wederzijdse waardering op.’
Brievenbussen verwijderd PostNL, het vroegere TNT Post, kampt met slinkende postvolumes. Het aantal aangeboden brieven neemt dramatisch af. Als gevolg daarvan snoeit PostNL op de aanwezige straatbrievenbussen. Meerdere kleine kernen zagen een of meer brievenbussen verdwijnen en hebben hierover bij de OVKK aan de bel getrokken. Met name voor ouderen wordt het steeds lastiger om een brief te posten. Bij het weghalen van straatbrievenbussen is PostNL gehouden aan de Postwet van 2009. Volgens artikel 16.8 van de Postwet dient PostNL ervoor te zorgen, dat in woonkernen met meer dan 5.000 inwoners binnen een straal van 500 meter een voor het publiek bestemde brievenbus aanwezig is. Buiten deze woonkernen geldt een straal van 2.500 meter. 2
Tot dusver houdt PostNL zich aan de wet. Als extra wordt geprobeerd de brievenbus te handhaven, voor zover deze zich bevindt binnen een straal van 200 meter rond een zorginstelling. Ook blijft de brievenbus staan binnen 200 meter van een concentratie van minimaal 25 seniorenwoningen met zorgvoorziening. Is de oude rode brievenbus reeds vervangen door een nieuw oranje exemplaar, dan blijft deze de eerste jaren wel staan. De OVKK verzamelt klachten uit haar achterban over het brievenbusregime, kaart deze aan bij PostNL en probeert tot een vergelijk te komen.
SD O
Dorpshuis slim beheerd Waar een klein dorp groot in kan zijn: al bijna vijftig jaar beschikt Mastenbroek over een knaap van een dorpshuis. Het Trefpunt stamt uit de tijd toen de gemeente Zwollerkerspel werd opgeheven en er extra budget vrij kwam voor de kleine kernen. In 2006 vond er een ingrijpende renovatie van het interieur plaats; mogelijk gemaakt door financiële bijdragen van de Provincie Overijssel, Gemeente Zwartewaterland, de Rabobank en niet te vergeten de inzet van vele vrijwilligers.
Van Het Trefpunt wordt vooral gebruik gemaakt door de vele kerkelijke verenigingen die Mastenbroek telt. Voorts biedt het verenigingsgebouw onderdak aan een particuliere jongerensoos en fungeert het als vergaderlocatie voor diverse organisaties.
Interieur
Beheerder De dagelijkse gang van zaken rond het gebouw is in handen van een beheerder die tevens koster is van de nabij gelegen kerk en ook taken heeft in de basisschool. Door deze combinatie
van taken blijven ook voor Het Trefpunt de kosten laag.
Aanzicht Inmiddels bestaan er plannen om het aanzicht van het gebouw, dat vlak naast de basisschool is gesitueerd, meer een eigen uitstraling te geven, zodat Het Trefpunt voor de bezoeker beter in het oog springt. De plannen maken deel uit van het onlangs opgestelde PolderPlan Mastenbroek.
SD O
Wie er binnenkomt, wordt vooral getroffen door de multifunctionele grote zaal, geschikt voor 150 personen
en die door middel van twee vouwwanden in drie kleinere ruimtes kan worden ingedeeld. Naast de grote zaal is er nog een aparte kleine zaal, een ontvangstruimte en niet te vergeten de keuken.
Teruggaaf van energiebelasting Sinds 1 januari 2006 is het voor dorpshuizen gemakkelijker geworden om een deel van de energiebelasting bij de Belastingdienst terug te vragen. Dit kan ook met terugwerkende kracht, zodat over de afgelopen vijf jaren de belasting teruggevraagd kan worden.
Aanvraag Om een aanvraag in te dienen, dient een stroomschema en een teruggaafformulier ingevuld te worden. Bezoek hiervoor de website www.belastingdienst.nl en typ in het zoekvenster rechtsboven het woord energiebelasting.
Klik vervolgens op: Stroomschema Teruggaaf energiebelasting kerken en instellingen. Loop schema 5 door. Keer daarna terug naar de zoekresultaten en klik op: Verzoek teruggaaf energiebelasting (EB) kerken en instellingen.
Hoofdzaak Hoofdzaak is dat 70% van de activiteiten die in het dorpshuis plaatsvinden van sociaal-culturele, religieuze of algemeen nut beogende aard zijn. De 70%-norm kan worden aangetoond door 70% van het huurbedrag uit de jaarrekening te nemen en vervolgens het verband aan te tonen met de genoemde activiteiten. Ook kunt u 3
een activiteitenoverzicht opstellen, waaruit blijkt dat deze activiteiten 70% van de tijd en ruimte in beslag nemen. Let op: onderwijs, sport en gezondheid tellen niet mee.
Energierekening De energierekeningen dienen op naam van uw dorpshuis te staan. Voor de aanvraag is het niet van belang of de sociaal-culturele activiteiten door het dorpshuis zelf worden uitgevoerd, of dat dit gebeurt door zaalverhuur aan dergelijke instellingen en verenigingen. De hurende verenigingen hoeven niet te beschikken over notarieel verleden statuten.
SD O
SD O
Wmo-erkenning voor dorpshuizen Dorpshuizen, multifunctionele accommodaties en Kulturhusen kunnen een rol spelen in het gemeentelijke Wmo-beleid. De Wet maatschappelijke ondersteuning is opgebouwd uit negen prestatievelden. Het eerste prestatieveld luidt: ‘Bevorderen van de sociale samenhang in en leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten’. In een kleine kern is het dorpshuis vaak het enige openbare gebouw waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar de activiteiten van het verenigingsleven plaatsvinden.
De OVKK adviseert de dorpshuisbesturen om met hun gemeente contact op te nemen, teneinde de relevantie en de inzetbaarheid van hun accommodatie voor de uitvoering van de Wmo aan te kaarten. Als tegenprestatie kan de gemeente hen financiële compensatie verlenen voor hun Wmo-gerelateerde activiteiten. Dit laatste gebeurt bijvoorbeeld in de Friese gemeente Skarsterlân door middel van kwijtschelding van de WOZ-belasting. De OVKK heeft meerdere documenten beschikbaar die gebruikt kunnen worden voor een verzoek aan de gemeente, zoals een conceptbrief en informatieve bijlagen.
SD
Kassa voor Videma Steeds meer dorpshuizen worden getroffen door rekeningen van Videma. Stichting Videma is net als Buma en Sena een soort incassobureau. Waar Buma en Sena muzieklicenties verkopen, treedt Videma op namens makers van tv-programma’s. Denk hierbij aan documentairemakers en productiebedrijven als Endemol en Eyeworks. Videma verkoopt namens hen licenties voor het vertonen van tv buiten de familie- of vriendenkring. Deze licentie geldt voor alle programma’s op de zestien belangrijkste Nederlandse publieke en commerciële zenders. De stichting beroept zich op de Auteurswet. Hoe Videma aan uw adres komt? Klaarblijkelijk via het namen- en adressenbestand van de Buma en
Dorpshuizen kunnen dubbel verzekerd zijn zonder het zelf in de gaten te hebben. Het gaat om de zogenaamde vrijwilligersverzekering, waarmee de risico’s van vrijwilligers bij de uitoefening van hun taken worden afgedekt. Mogelijk hebben dorpshuizen nog een polis lopen bij een verzekeringsmaatschappij. Echter, veelal zijn hun vrijwilligers al verzekerd via de gemeente. Sinds 1 januari 2009 stelt het Rijk jaarlijks € 4 miljoen beschikbaar voor lokale vrijwilligersverzekeringen en veruit de meeste gemeenten maken hiervan gebruik. Informeer voor alle zekerheid bij uw gemeente. De vrijwilligersverzekering die de gemeenten hebben afgesloten is als volgt opgebouwd: BasisPolis: • Ongevallen en Persoonlijke Eigendommenverzekering voor vrijwilligers • Aansprakelijkheidsverzekering voor vrijwilligers
O
De uitvoering van de Wmo is een verantwoordelijkheid van de gemeente. Gemeenten verstrekken doorgaans geen exploitatiesubsidie aan dorpshuizen, terwijl het duidelijk zal zijn dat die een belangrijke taak hebben als het gaat om sociale samenhang, ontmoetingsfunctie en
deelname aan het maatschappelijk verkeer - ook voor mensen met een beperking.
Dubbel verzekerd
Sena. Of dit strookt met de Wet bescherming persoonsgegevens is nog zeer de vraag. Volgens deze wet mogen persoonsgegevens alleen worden verwerkt met toestemming van de persoon in kwestie. De OVKK heeft dit aanhangig gemaakt bij het landelijke Platform Dorpshuizen. Het Platform Dorpshuizen wil trouwens met Videma in onderhandeling gaan over een collectieve kortingsmogelijkheid voor de dorpshuizen die zijn aangesloten bij de provinciale verenigingen. Via deze nieuwsbrief houden wij u op de hoogte. Heeft u vragen over uw factuur, stuur dan een kopie naar de OVKK voor gratis advies.
4
PlusPolis: • Verkeersaansprakelijkheidsverzekering voor rechtspersonen • Aansprakelijkheidsverzekering voor rechtspersonen • Bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering voor vrijwilligers • Rechtsbijstandverzekering voor vrijwilligers De gemeentelijke vrijwilligersverzekering is voor vrijwilligers die onbetaalde werkzaamheden verrichten binnen of voor een organisatie met een maatschappelijk belang, zoals verenigingen, instellingen, kerken, dorpshuizen en dorpsraden. Dit kunnen regelmatig terugkerende activiteiten zijn maar ook eenmalige werkzaamheden. Ook de leeftijd van de vrijwilliger en het aantal uren dat iemand vrijwilligerswerk doet zijn niet van belang. Per 1 januari 2011 worden ook maatschappelijke stagairs meegenomen in de dekking.
Donatiebeleid van het VSBfonds
PlattelandsParlement 2011
De laatste paar jaren heeft het VSBfonds zijn donatiebeleid aangepast. Alleen activiteiten op het gebied van Kunst & Cultuur en Mens & Maatschappij komen nog in aanmerking voor een donatie. Onder de laatst genoemde categorie vallen ook de dorpshuizen, die dus nog steeds een donatieverzoek kunnen doen om hun plannen voor verbouw of herinrichting te realiseren. Bij uitzondering verstrekt het VSBfonds ook een financiële bijdrage voor nieuwbouwplannen.
Op 12 november 2011 vindt voor de vierde maal het nationale PlattelandsParlement plaats; dit keer in het Tweede Kamergebouw in Den Haag. Voor zowel politici als plattelandsbewoners is dit een platform waar aan de hand van actuele thema’s problemen én oplossingen worden uitgewisseld.
Bij de beoordeling van een donatieverzoek stelt het VSBfonds de mens centraal: in hoeverre draagt het plan bij aan een grotere deelname van mensen aan de samenleving? Voor een verbouwplan dat moet leiden tot de versterking van de ontmoetingsfunctie, bijvoorbeeld de
uitbreiding van het dorpshuis met een toneel of de inrichting van een jongerensoos, kan een donatie worden aangevraagd; niet voor reparaties, het plegen van achterstallig onderhoud of de verbetering van de toegankelijkheid van het gebouw. In 2010 heeft het VSBfonds 3.500 donatieverzoeken ontvangen. Daarvan zijn er circa 1.500 toegekend. In totaal gaat het om een bedrag van € 30 miljoen, waarvan € 11 miljoen is gegaan naar activiteiten op het gebied van Mens & Maatschappij. Voor informatie over het aanvragen van een donatie kunt u terecht bij: VSBfonds Voorlichting, Annemarijn Boelen of Steffen de Wolff, telefoon 030-230 3303.
De landelijke en provinciale overheid trekt zich steeds meer terug van het platteland en met flinke bezuinigingen op komst wordt steeds meer verantwoordelijkheid bij de burgers gelegd. Dit betekent echter wel dat de overheid een klimaat behoort te scheppen waarin initiatieven gestimuleerd worden. Tegen deze achtergrond beweegt zich het PlattelandsParlement 2011, waar drie thema’s centraal staan: Krimp, Lokale duurzame energie en Burgerparticipatie. Meer informatie: www.plattelandsparlement.nl
Dorpsloket Overijssel in de praktijk Het Dorpsloket Overijssel is een helpdesk voor dorpsbelangen, dorpshuizen en lokale initiatiefgroepen die zich inzetten voor de leefbaarheid. Het loket is in het leven geroepen door de Provincie Overijssel in samenwerking met de OVKK. U kunt met uw vragen kosteloos bij het loket terecht. Gezicht achter het Dorpsloket Overijssel is Giny Wagemans.
Contact Giny Wagemans is bereikbaar via telefoonnummer (06) 1348 8937 of per mail
[email protected]. Kijk op www.dorpsloketoverijssel.nl voor meer informatie.
Op sociale netwerksite LinkedIn kun je je aanmelden voor de groep Dorpsloket Overijssel. Hier kun je vragen aan collega-bestuurders stellen, maar ook worden er regelmatig berichten op
Kern met pit
geplaatst, die van belang zijn voor lokale bestuurders. Bijvoorbeeld de aankondiging van de nieuwe ‘Kern met pit-wedstrijd’ van KNHM, de provinciale wedstrijd Duurzaam Dorp Overijssel of landelijke ontwikkelingen omtrent de ANBI-status van dorpshuizen. De groep telt momenteel 32 mensen die betrokken zijn bij een PB/dorpsraad of andere lokale initiatieven in Overijssel. Hoe meer mensen zich bij deze groep aansluiten, des te groter het netwerk waaruit je ook zelf weer kunt putten, dus meld je aan!
5
De Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) start ook dit jaar weer de wedstrijd ‘Kern met Pit.’ De wedstrijd is bedoeld voor bewonersgroepen die zich verantwoordelijk voelen voor de leefbaarheid in hun buurt, wijk of dorp en die zich daar voor willen inzetten. De KNHM nodigt hen uit hun projecten aan te melden en uit te voeren. Via de wedstrijd Kern met Pit gaan bewonersgroepen aan de slag om hun idee voor hun leefomgeving binnen een jaar te realiseren. Als dat lukt, dan ontvangen zij het predicaat Kern met Pit en € 1.000,00. Geïnteresseerde bewonersgroepen kunnen zich inschrijven van 1 september tot 30 november 2011. Wilt u meer weten? Ga dan naar www.kernmetpit.nl of neem contact op met de KNHM via 026 – 44 55 146.
Nieuw assortiment redt dorpssuper
Vrienden van de OVKK Waterschap Groot Salland Beter Wonen IJsselmuiden De Woonplaats Enschede Salland Wonen Raalte Wetland Wonen Vollenhove Woningstichting Hellendoorn Woonconcept Meppel Woningstichting Tubbergen Kernpunt is mede mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel
Een opmerkelijk bericht uit het Gelderse Hattemerbroek, gelegen onder de rook van Zwolle. In het 1100 zielen tellende dorp wordt goede zaken gedaan met de dorpssuper. Een jaar geleden kreeg de winkel een nieuwe eigenaar en die heeft de bakens flink verzet. De zaak is uitgebreid met een slijterij en een postpakkettenservice. Ook is het assortiment vernieuwd, waarbij groenten, vlees en zuivel zoveel mogelijk uit de omgeving worden betrokken. Met ambachtelijke streekproducten, service en persoonlijk contact onderscheidt de kleine buurtwinkel zich in positieve zin van de grote supermarkt. Daarnaast profiteert de winkel van zijn gunstige ligging aan de doorgaande weg tussen Zwolle en Wezep. De nieuwe eigenaar Jakko Altelaar: ‘Het
was een groot risico. Ik heb samen met de boekhouder de omzetcijfers van toen bekeken en het was zeer onzeker of ik het wel zou gaan redden’. Met de nieuwe formule echter vertonen de omzetcijfers een stijgende lijn. ‘Ik had mijn jaaromzet begroot op 3,5 ton en daar kom ik heel dicht in de buurt’. Jakko Altelaar runt de winkel samen met zijn vrouw. De OVKK en Stimuland werken aan een plan voor het maken van een praktijkhandleiding die gebruikt kan worden voor het opstarten van een multifunctionele winkelvoorziening in de kleine kernen. Daarbij wordt nadrukkelijk ingezet op de verkoop van streekeigen producten; niet alleen ter verbetering van de marktpositie van de dorpswinkel, maar ook om de lokale economie te stimuleren. Wij houden u op de hoogte.
Tariefsverlaging Twentse buurtbussen Vanaf 1 oktober 2011 hoeven reizigers in Twente nog maar € 1,00 te betalen voor een rit met de buurtbus; ongeacht de lengte van de rit en duur van de reis. Het nieuwe tarief is tot stand gekomen in overleg met onder meer het ROCOV (Regionaal Overlegorgaan Consumentenorganisaties Openbaar Vervoer), waarin de OVKK heeft aangedrongen op de tariefsverlaging. Op dit moment maakt de OVKK zich binnen het ROCOV sterk voor uitbreiding van het aantal oplaadpunten voor de OV-chipkaart in de kleine kernen.
Ambassadeur OVKK Sinds kort is Thea Kroese, bekend van RTV-Oost, ambassadeur van de OVKK. Thea is ex-directeur van de Twentse Academie voor Streekcultuur, waar zij zich onder andere heeft bezig gehouden met de leefbaarheid van het platteland.
6
Colofon
Kernpunt is een uitgave van de OVKK en verschijnt 4 x per jaar.
OVKK Postbus 228, 7440 AE Nijverdal 0548-634 445
[email protected] www.ovkk.nl
Redactie Kor Pollema
Vormgeving Wil Scholten Grafisch Ontwerp
Bestuur J.O.R. Alberda van Ekenstein Staphorst, Tel. 0522-460624 P.J.J. Boerman Basse, Tel. 0521-588527 A.G.J. Bosch, voorzitter Welsum, Tel. 06-55560204 R.J. Ossel Losser, Tel. 053-5387556 H.J. Ploeg, penningmeester Ambt Delden, Tel. 074-3841226 M.M. Timmerman, Vollenhove, Tel. 0527-249710 B.J. Warmelink, secretaris Stegeren, Tel. 06-54347956
Erelid T.M.W.A. Ibes, Luttenberg
Ambassadeur Thea Kroese, Vroomshoop
