Nieuwsbrief Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen

Nieuwsbrief

Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen December 2011

Westerveldmolen te Lattrop

Harde noten gekraakt tijdens PlattelandsParlement Onlangs vond voor de vierde keer het Nationale PlattelandsParlement plaats. Ruim 300 plattelandsbewoners togen naar Den Haag om in het Tweede Kamergebouw met meerdere Kamerleden in discussie te gaan. De discussie spitste zich toe op drie hoofdonderwerpen: Bevolkingskrimp, Lokale duurzame energie en Burgerparticipatie. Het evenement kende een grondige voorbereiding waarmee geruime tijd van tevoren een aanvang werd genomen. Drie adviescommissies gingen aan de slag met een thematische voorverkenning. Hun bevindingen werden opgetekend in een lijvig adviesrapport, dat op de dag zelf diende als richtsnoer voor verdere discussie en besluitvorming. Uiteraard kan niet alles wat te berde werd gebracht hier vermeld worden. De ruimte daarvoor schiet tekort, maar desalniettemin: er werden harde noten gekraakt, ter verduidelijking waarvan zich de volgende voorbeelden laten optekenen. Maatschappijbreed voltrekt zich een ontwikkeling van minder overheid naar meer zelfsturing. Dit vraagt om ondersteuning aan actieve burgers en bewonersorganisaties. Kamerlid Ger Koopman (CDA) zegt namens de aanwezige politici toe, dat zij een amendement gaan indienen om het PlattelandsParlement en de Landelijke

Vereniging van Kleine Kernen met een jaarlijks bedrag van € 250.000 gedurende vier jaren te ondersteunen. Een delegatie uit Zweden maakt duidelijk dat we aan de vooravond staan van een transitie naar lokale duurzame energie. Paulus Jansen (SP) pleit ervoor om de energiebelasting voor grootverbruikers iets te verhogen, om daarmee de ruimte voor duurzame opwekking te vergroten, zodat coöperatieve initiatieven een kans krijgen. Burgerparticipatie op het niveau van een dorpshuis of bibliotheek lukt al heel vaak. Maar bij grootschalige ontwikkelingen zoals windmolens en megastallen staat de burger vaak buiten spel. Lutz Jacobi (PvdA) stelt dat bij grootschalige projecten een structureel bedrag uitgetrokken moet worden voor burgerbetrokkenheid. Het adviesrapport en de discussieverslagen zijn te vinden op www.plattelandsparlement.nl.

1

NL DOET Op 16 en 17 maart 2012 organiseert het Oranje Fonds de landelijke vrijwilligersactie NL DOET. Vorig jaar deden maar liefst 300.000 vrijwilligers mee aan zo’n 6.000 verschillende klussen. Ook u kunt meedoen. Overijssel is al goed vertegenwoordigd, zo blijkt uit de website en ongetwijfeld zit er een leuk karweitje voor u bij, zoals het aanbrengen van nestkastjes. Of wellicht heeft u zelf een klus waarvoor u vrijwilligers zoekt. Meldt u zich aan vóór 11 januari op www.nldoet.nl. Het Oranje Fonds kan een bijdrage leveren van maximaal 500 euro per klus.

Leefbaarheidsschouw in Langeveen In Langeveen zit men niet stil, zo bleek tijdens een leefbaarheidsschouw van het OVKK-bestuur. Het dorp kenmerkt zich door een grote daadkracht. Na afloop van het bezoek toonden de bestuursleden zich diep onder de indruk van de ijver waarmee Langeveen zich in de vaart der volkeren weet op te werken. Hierna werd aangevangen met een bezoekronde door het dorp. Bij tal van grotere en kleinere bezienswaardigheden legde het OVKK-bestuur het oor te luisteren, nu eens met een opbeurend woord, daar weer met goede raad dienend en steeds met open oog voor al hetgeen de leefbaarheid zou kunnen baten of schaden. Waar nodig werden afspraken gemaakt voor een langer adviestraject.

Vlnr: Anton Bosch, Gerard Avéres en Rob Ossel

De ontvangst was in het dorpshuis De Gaarf, waar Gerard Avéres van Dorpsraad Langeveen de OVKK-delegatie welkom heette. Het gebouw bevat een ontmoetingsruimte, meerdere vergaderzalen en een gymzaal. Ernaast bevindt zich de basisschool. Er bestaan plannen om het complex nog multifunctioneler te maken dan het nu al is, onder andere met de vestiging van een supermarkt. De Gaarf staat dan ook met stip vermeld in de agenda van Dorpsplanplus, waar Langeveen aan meedoet.

Nieuws van de LVKK Sinds een jaar zijn de besturen van de Landelijke Vereniging van Kleine Kernen en het Platform Dorpshuizen.nl (de landelijke organisatie van dorpshuizen) nauw gaan samenwerken. Recentelijk is geconcludeerd dat deze samenwerking zo succesvol is gebleken, dat niets nog een bestuurlijke fusie in de weg staat. Zo gezegd, zo gedaan. Hiermee is het grootste nationale netwerk ontstaan van organisaties die zich bezighouden met leefbaarheid en actief burgerschap.

2

Eerst begaf het gezelschap zich naar Knooperf de Veldboer: een woonwijkje waar het mogelijk is een nieuw huis te bouwen in het buitengebied. De kopers moeten wel de nodige bouwvoorwaarden in acht nemen, opdat het landschappelijk schoon niet nadelig wordt aangetast. Door de huidige stagnatie in de woningbranche komt de kavelverkoop trouwens maar moeizaam op gang. Het Knooperf is een initiatief van de Provincie Overijssel en het Innovatie Netwerk. Een punt van zorg is de lokale Attent-supermarkt. Vanouds vindt men hier de vertrouwde kwaliteit, want nagenoeg alles is er verkrijgbaar. De winkel is van evident belang voor de leefbaarheid, maar de 72-jarige Joop van der Aast is niet meer een van de jongste en denkt aan stoppen. Zoals vermeld zijn er al plannen in de maak voor een nieuwe winkelvoorziening in De Gaarf. Voor recreatie kan men terecht bij De Koele, een zwemwater aan de rand van het dorp. De dorpsraad heeft zich ervoor ingezet dat het hier ‘s zomers aangenaam toeven is, onder meer door de bouw van een omkleedruimte. In de winter functioneert de plas als ijsbaan. De leefbaarheidsschouw werd afgesloten met een bezoek aan bouwbedrijf Pleg-Vos. Directeur Guus Plegt stond de OVKK-delegatie te woord en gaf een rondleiding door het gebouw. Plegt-Vos, uitgegroeid tot een landelijke onderneming met meerdere vestigingen, is nog altijd sterk verweven met de Langeveense samenleving. Staat er een dorpsevenement te gebeuren, dan kunnen de organisatoren altijd rekenen op de medewerking van het bedrijf.

SD O

Dorpshuis toont veerkracht Wie Okkenbroek binnengaat, treft in het centrum een klassiek voorzieningenkwartet aan: een kerk, een school, een dorpswinkel en – enigszins teruggeworpen van de hoofdweg – dorpshuis Ons Centrum. ‘Je loopt er niet direct tegenaan’, beaamt Henk Stoevenbeld, voorzitter van het stichtingsbestuur. ‘Maar er zijn al plannen in de maak om Ons Centrum beter in het zicht te brengen en de voorgevel een facelift te geven’.

Op een steenworp afstand van Ons Centrum bevindt zich het kulturhus, com-

Oranjefonds draagt bij aan landelijk kenniscentrum Tussen het Oranje Fonds en de LVKK vindt overleg plaats over een intensieve samenwerking. Beide organisaties ondersteunen, verbinden en faciliteren immers de activiteiten en vrijwilligersgroepen op lokaal niveau. Inmiddels heeft het Oranje Fonds een bijdrage van € 65.000 toegezegd voor het project Meer dan stenen, dat als doel heeft het Platform Dorpshuizen.nl als landelijk kenniscentrum te versterken. Daarnaast sprokkelen verschillende provinciale organisaties van dorpshuizen een eender bedrag bij elkaar. Indien de resultaten van het eerste projectjaar voldoen aan de verwachtingen, is het de intentie van het Oranje Fonds ook voor de twee volgende jaren eenzelfde bijdrage te leveren.

SD

O SD

pleet met tearoom en terras. Toch bijten kulturhus en dorpshuis elkaar niet, maar vullen ze elkaar juist aan. Het kulturhus trekt de dagjesmensen, voorbijgangers en de bewoners van de naastgelegen seniorenappartementen aan. Ons Centrum is juist in trek bij het verenigingsleven, zoals de biljartclub, de toneelvereniging, de volksdansgroep en uiteraard het plaatselijk belang, dat hier zijn bestuursvergaderingen houdt. Beide voorzieningen werken goed samen, zodanig zelfs, dat al wordt toegewerkt naar een bestuurlijke fusie.

O

Ons Centrum herbergt een ontmoetingsruimte, in de volksmond het café geheten, een grote zaal met podium, een kleine zaal en een grote sporthal. In het ‘café’, waar met een volledige vergunning wordt gewerkt, wordt de bar bediend door een parttime pachter, die ongeveer twee keer per week zijn mannetje staat. De overige avonden worden ingevuld door gecertificeerde vrijwilligers. De vrijwilligers zijn de kurk waarop Ons Centrum drijft.

De sporthal dateert uit de tijd toen de gemeente Diepenveen werd opgeheven en er budget vrijkwam voor de bouw ervan. Doorgaans wordt de hal verhuurd aan de lokale basisschool, maar ook anderen maken er gebruik van, bijvoorbeeld het Fanfareorkest Beatrix, dat hier zijn najaarsconcert heeft gegeven. Organisaties van buiten het dorp weten de sporthal eveneens te vinden. Recentelijk is al het sanitair, waaronder de douchecabines, vernieuwd, wat eens te meer de veerkracht van het dorphuis onderstreept.

IVA-certificaat De Drank- en Horecawet schrijft voor dat binnen de paracommerciële horeca waar alcoholhoudende drank geschonken wordt, tijdens openingsuren minimaal twee personen aanwezig moeten zijn die over de Verklaring Sociale Hygiëne beschikken. Echter… in hun plaats mogen ook vrijwilligers aan de bar staan, mits die in het bezit zijn van de verklaring Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA), die wordt afgegeven als men de bijbehorende cursus heeft doorlopen. Achter de bar moet een lijst aanwezig zijn van de barvrijwilligers met de kopie van de IVA-verklaring.

3

De IVA-cusus wordt gegeven door alcoholvoorlichters van afdeling Preventie van de regionale Instellingen voor verslavingszorg. In Overijssel is dat Tactus (www.tactus.nl). De cursus kost al gauw een paar honderd euro. Nu biedt de landelijke sportorganisatie NOC-NSF exclusief voor haar leden een gratis online IVA-cursus aan waarmee die in circa 20 minuten een certificaat kunnen behalen. Platform Dorphuizen.nl is doende om dit ook voor de dorpshuizen mogelijk te maken.

SD O

Besparing op energielasten De energielasten zijn de afgelopen jaren de pan uit gerezen en verdere stijgingen liggen al weer in het verschiet. Besparen op energiekosten en energieverbruik loont meer dan ooit. Mee doen aan het project Energieke Dorpshuizen en Kulturhusen levert direct geld op.

Deelname Nog altijd is het voor dorpshuizen mogelijk om zich voor het project op te geven. Sporthallen en andere vormen van maatschappelijk vastgoed zijn eveneens welkom. U kunt op ieder gewenst moment instappen.

Wat houdt het project in? Allereerst kunt u zich opgeven voor de gezamenlijke inkoop van energie. Dit levert direct besparingen op. Wie hieraan

meedoet kan ook een EPA-U laten uitvoeren (Energie Prestatie Advies voor Utiliteitsgebouwen). Dit is een bouwkundige keuring voor het verkrijgen van een energielabel. Aanvullend wordt een EBP opgesteld (Energie Besparings Plan). Bij een EBP wordt de installatietechniek van het gebouw onderzocht en worden de lopende contracten en het energieverbruik in kaart gebracht. In het EBP staat ook de terugverdientijd vermeld van de investeringen die nodig zouden zijn om het gebouw energiezuiniger te maken. Met eenvoudige maatregelen en kleine investeringen springt u er zo uit. De kosten van een EPA-U en EBP bedragen slechts € 120,- ex. BTW.

Borging

kosten van dorpshuizen, multifunctionele accommodaties en Kulturhusen is, ook voor toekomst, een belangrijk thema voor de OVKK. Daarom is er een volgsysteem ingericht om ervoor te zorgen, dat de aangesloten dorpshuizen ook na het verstrijken van de contractduur verzekerd blijven van lage tarieven.

Meer informatie Het project wordt mede mogelijk gemaakt door de provincie Overijssel. Op de website van dit project: www.energiekeinkoop.nl kunt u altijd het laatste nieuws lezen en zich aanmelden voor deelname. Uiteraard is het ook mogelijk om direct contact op te nemen met de projectleider: Marco Massop, telefoon 06-125 00 376 of via de mail: [email protected].

Het structureel verlagen van de energie-

Ommetjesteam niet te stuiten Nog één… en dan is Salland zes dorpsommetjes rijker. Op woensdag 23 november werd het vijfde ommetje op rij geopend: dat van Wesepe. De openingshandeling werd verricht door gedeputeerde Hester Maij, in het bijzijn van wethouder Cor van den Berg en Henk Willink, voorzitter van het plaatselijk belang. Niet lang daarvoor hadden de ommetjes van Welsum en Nieuw-Heeten al hun beslag gekregen. De ommetjes komen voort uit een samenwerkingsproject van Landschap Overijssel en de OVKK, maar het zijn de bewoners zelf die het eigenlijke werk doen: zij namelijk stippelen de route uit, vragen de grondeigenaren om medewerking en zetten de routepalen op hun plaats. Ook snorren zij cultuurhistorische achtergrondinformatie op voor de routefolder. Het aandeel van de OVKK en Landschap Overijssel beperkt zich tot het bieden van advies en ondersteuning.

De OVKK hecht grote waarde aan het maken van ommetjes. Dorpsommetjes inspireren de bewoners van het dorp om de handen ineen te slaan en samen iets te gaan doen aan de verbetering van hun leefomgeving. Hierdoor groeit de saamhorigheid en worden de mensen zich meer bewust van de identiteit van de streek.

4

Bij deze zes ommetjes blijft het overigens niet. Landschap Overijssel en de OVKK zijn alweer doende met de voorbereiding van de volgende ronde van zes. De ommetjes worden mede mogelijk gemaakt door een subsidie van de Provincie Overijssel.

Erelid schrijft epos van formaat In Luttenberg is geschiedenis geschreven. Theo Ibes, eertijds praktiserend arts en thans erelid van de OVKK, presenteerde er De speeltuin van het leven: een autobiografie, waarmee op grootse wijze getuigenis wordt afgelegd van zijn geleerdheid in de geneeskunde. Met dit boek in de ransel weet men zich voorzien van alle bagage die benodigd is om met vertrouwen het levenspad af leggen. Talloze beschouwingen, aangevuld met anekdotes en sprekende praktijkvoorbeelden, begeleiden de lezer op zijn weg en laten het ruim 200 pagina’s tellende boek uitgroeien tot een epos van formaat, dat ongetwijfeld een plek zal veroveren in de harten van hen, die zich willen spiegelen aan een onafhankelijke en kritische geest. De directe aanleiding om dit boek te gaan schrijven, was voor Theo Ibes zijn eigen ziekbed. In de moeilijke uren die volgden kwam hij in aanraking met de bekende levensvragen. ‘Ik heb geconclu-

deerd dat de mens onsterfelijk is. Ik wijs in het boek dan ook het onsterfelijke onderdeel van het menselijk brein aan.’ Tijdens de uitreiking ging het eerste exemplaar naar Theo Ibes’ echtgenote Mieke, die hem met veel geduld en zorgzaamheid tot steun is geweest. Het boek, stevig gebonden en vervat in een kleurige band, leent zich er voortreffelijk voor als geschenk te geven tijdens de Kerst. De speeltuin van het leven, met als ondertitel ‘Het ontstaan van de onsterfelijke mens’, is te koop bij Coöp. Tingen in Luttenberg en de Bruna in Raalte. De winkelprijs bedraagt € 19,95.

Dorpsloket Overijssel in de praktijk Het Dorpsloket Overijssel is een helpdesk op het gebied van leefbaarheid voor dorpsbelangen, dorpshuizen en lokale initiatiefgroepen en is in het leven geroepen door de provincie Overijssel in samenwerking met de OVKK. U kunt met vragen op het gebied van leefbaarheid op het platteland kosteloos bij het loket terecht. Gezicht achter het Dorpsloket Overijssel is Giny Wagemans. Zij is bereikbaar via telefoonnummer (06) 1348 8937 of per mail [email protected]. Kijk op www.dorpsloketoverijssel.nl voor meer informatie.

Ik krijg af en toe vragen over ommetjes; veel dorpen in Overijssel zijn hiermee aan de slag. Soms gaat het om herstel van bestaande paden, in andere gevallen worden nieuwe routes gerealiseerd. Wat ik merk is dat initiatiefnemers bij de start baat kunnen hebben bij een klankbord.

Het bespaart tijd (èn energie!) om vooraf goed af te wegen voor welke doelgroep(en) je een ommetje maakt. Ik denk hierover graag een keer met u mee. Een halfverharding biedt een prachtige ontspanningsmogelijkheid voor een brede groep gebruikers (roltoel, buggy), maar realisatie heeft heel wat meer voeten in aarde dan herstel van een bestaand zandpad. Denk bijvoorbeeld aan de (veranderende) eigendomssituatie, materiaal- en materieelkosten, vergunningen, meubilair, beplanting, bebording en niet in het minst toekomstig onderhoud. De OVKK en Landschap Overijssel starten overigens samen in 2012 met een nieuw ommetjesproject (onverharde paden). Wilt u gebruik maken van hun begeleiding bij de realisatie van uw eigen ommetje, dan kunt u hiervoor bij de OVKK een verzoek indienen

5

Corporatie beloont initiatieven van bewoners Woningcorporatie Wetland Wonen stelt jaarlijks € 25.000,beschikbaar voor kleinschalige initiatieven ter verbetering van de leefbaarheid. Hiervoor is het Wika-fonds ingesteld (Wetland Wonen in de kern aanwezig). Per plan wordt minimaal € 100,-  en maximaal € 2.500,- uitgekeerd. Vier keer per jaar buigt een adviescommissie zich over de inzendingen.  Sinds de introductie van het fonds in december 2010 maakten meerdere initiatiefnemers hiervan gebruik. Marcel Timmerman, directeur-bestuurder van Wetland Wonen: ‘In bijna alle gevallen kan een financiële bijdrage worden toegekend. De belangrijkste voorwaarde is wel dat het idee een structureel karakter heeft en iets bijdraagt voor een groep mensen’. Voorbeelden van leefbaarheidsinitiatieven: het plaatsen van een zitgelegenheid, het opfleuren van de straat, een gezamenlijke schoonmaakactie in de wijk, het opknappen van een speelplaats of het realiseren van een ontmoetingsplek voor jongeren. Buurtbewoners weten vaak zelf het beste wat benodigd is voor een prettige leefomgeving. Het Wika-fonds is van toepassing in de kernen Blokzijl, Giethoorn, Sint Jansklooster, Wanneperveen, Belt Schutsloot, Hasselt, Genemuiden, Zwartsluis en Vollenhove. Meer informatie: ga naar www.wetlandwonen.nl en klik rechtsonder op leefbaarheid.

Wij hebben de eer… Sinds kort fungeert Thea Kroese als ambassadeur van de OVKK. Hoe bekend zij ook is van RTV-Oost, graag geven wij haar het woord om zich aan u voor te stellen. ‘In 2007 (62 jaren jong) beëindigde ik als directeur mijn werkzaamheden voor de Twentse Academie van streekcultuur: het toenmalige Van Deinse Instituut, dat nu de TwentseWelle heet. Wel blijf ik officieel als ambassadeur actief voor dit instituut, dat in april 2008 de poorten opende van het nieuwe gebouw in Enschede. Tot 1996 was ik docente Frans, Nederlands en wiskunde bij het middelbaar onderwijs.’ ‘De laatste vijftien jaar ben ik tevens freelance medewerker bij RTV-Oost. Ik heb meerdere programma’s gemaakt, gepresenteerd en geproduceerd voor radio en TV, vooral op het gebied van streekcultuur en streektaal. Zo was ik twaalf jaar lang de TV-kok van RTV-Oost. Zodoende werk ik ook gevraagd om erelid te worden van de Twentse Alliantie van Ambachtelijke Koks (TAAK). Hoewel ik geen kok ben, voel ik me daar als een vis in het water, want ik wil

Olst wint prijsvraag Duurzaam Dorp De titel Duurzaam Dorp 2011 is gegaan naar Olst voor het project Aardehuizen. De wijk in Olst met 23 aardehuizen kan volgens de jury zelfs landelijk als voorbeeld dienen. 'De € 200.000 kennen wij graag toe aan zo'n groep enthousiaste bewoners', verzekerde juryvoorzitter Ruud Lubbers, mede namens Wubbo Ockels, Vera Dam en Jacco Vonhof. Vasse werd uitgeroepen tot publiekslieveling en ontving een cheque van € 50.000. De andere deelnemende dorpen - Delden, Hellendoorn, Lettele, Dwarsgracht-Jonen, Laag Zuthem en Broekland - kregen elk een bedrag van € 25.000.

graag mijn steentje bijdragen aan de leefbaarheid van onze provincie en daarbij hoort ook een goed functionerende horeca.’ ‘Ik ben getrouwd met ‘mienen Johan’ die met zijn kalme karakter een prachtige tegenhanger is van mijn drukke natuur. Misschien zijn alle chemici wel zo rustig. Wij hebben een zoon en twee dochters, waarvan slechts één dochter Twente trouw is gebleven.’ ‘Hobby’s? Koken natuurlijk en tuinieren, organiseren, wandelen, fietsen en heel veel lezen. Als vrijwilliger houd ik me bezig met de streektaal, met de uitgeverij TwentseWelle en zit ik in een overlegorgaan voor een leefbaar platteland (toerisme en public relations).’ ‘Kortom, ik hád een droombaan en ik héb een droomleven. Genoeg te doen om samen met Johan deel te blijven uitmaken van de maatschappij. Het grote voordeel van ‘vutter’ is, dat als je druk bent, je er zelf voor hebt gekozen. Wat een vrijheid en wat een luxe!’ Thea Kroese.

Vrienden van de OVKK Waterschap Groot Salland Beter Wonen IJsselmuiden De Woonplaats Enschede Salland Wonen Raalte Wetland Wonen Vollenhove Woningstichting Hellendoorn Woonconcept Meppel Woningstichting Tubbergen E.ON Benelux Woerman & Massop Kernpunt is mede mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel

Colofon

Kernpunt is een uitgave van de OVKK en verschijnt 4 x per jaar.

OVKK Postbus 228, 7440 AE Nijverdal 0548-634 445 [email protected] www.ovkk.nl

Redactie Kor Pollema

Nieuwe Vrienden van de OVKK De OVKK verwelkomt twee nieuwe vrienden: E.ON, deze toonaangevende energiemaatschappij focust zich onder andere op het opwekken van duurzame energie. E.ON is de maatschappij waarmee het project Energieke Dorpshuizen en Kulturhusen wordt uitgevoerd. Woertman & Massop, dit bedrijf uit Markelo adviseert op het gebied van inkoop en proces- en productieverbetering. Woertman & Massop zijn uitvoerder en mede-initiator van het project Energieke Dorpshuizen en Kulturhusen.

Vormgeving Wil Scholten Grafisch Ontwerp

Bestuur J.O.R. Alberda van Ekenstein Staphorst, Tel. 0522-460624 P.J.J. Boerman Basse, Tel. 0521-588527 A.G.J. Bosch, voorzitter Welsum, Tel. 06-55560204 R.J. Ossel Losser, Tel. 053-5387556 H.J. Ploeg, penningmeester Ambt Delden, Tel. 074-3841226 M.M. Timmerman, Vollenhove, Tel. 0527-249710 B.J. Warmelink, secretaris Stegeren, Tel. 06-54347956

Erelid

De OVKK wenst u een vitaal, leefbaar en gezond 2012 6

T.M.W.A. Ibes, Luttenberg

Ambassadeur Thea Kroese, Vroomshoop