NIEUWSBRIEF NR11
FLORON
DISTRICT
BENEDEN
USSEL
Februari 1997 dc. Piet Bremer, Roelingsbeek 1, 8033 BM Zwolle, 038 - 4535753
VOORWOORD
Voor u ligt een nieuwe Nieuwsbrief met de standaardrubrieken zoals het verslag van de excursies in 1996 en een overzicht van bijzondere vondsten. In 1996 is floristisch gezien veel gebeurd. De excursies liepen iets beter dan in 1995. In totaal kwamen 87 streeplijsten binnen met ruim 7200 waarnemingen (1995 6300 waarnemingen). In totaal waren 41 mensen (1995: 38) op de een of andere manier betrokken bij de florakartering. Binnen het district waren plantenwerkgroepen aktief in Steenwijk (KNNV), Zwolle (KNNV), Epe-Heerde (KNNV) en Kampen (IJsseldelta). De groepen in Zwolle en EpeHeerde leverden lijsten in. Het aantal ingeleverde Rode Lijst formuli^ren betrof 65 (1995 52), betreffende 40 soorten (1995: 25 soorten) en afkomstig van 10 mensen (1995: 7 deelnemers). De excursies werden goed bezocht (gemiddeld 6 per excursie) De milieu-inventarisatie van de provincie Overijssel beperkte haar werkzaamheden geheel tot de noordelijke helft van Twente. Bij Zwolle werd het Berkumerbroek door een tijdelijk medewerkster, betaald door de gemeente Zwolle, gekarteerd. Het florawerk leverde ook in 1996 weer bijzondere vondsten op, die vermeld zijn in de aparte rubriek. Tot de meeste bijzondere horen die van Ruw pareliaad in de polder Kamperveen en Bleke zegge bij Zwolle. Tenslotte nog iets over deze Nieuwsbrief. Een groot deel wordt ingenomen door een bijdrage over Rode Lijst soorten. De bedoeling is door dit overzicht het aktiever documenteren van vindplaatsen van RL soorten te stimuleren. Tenslotte een ieder bedankt voor zijn of haar gegevens en ook voor 1997 wordt uw medewerking weer op prijs gesteld bij het doorgeven van bijzondere waarnemingen, het invullen van streeplijsten of formulieren voor het Rode Lijst projekt.
Excursies in 1996 20 me! Met een drietal mensen werd een hok in de noordoosthoek van de Tolhuislanden gekarteerd bij de Meele. In totaal werden 172 soorten waargenomen, wat een redelijk groot aantal is voor het gebied.
14 juni Deze avondexcursie bezocht een km-hok zuidelijk bij Raalte en had 3 deelnemers. Hoewel voor Sallandse begrippen een groot aantal soorten werd waargenomen leverde het geen bijzondere vondsten op. 28 juni Met vier excursiedeelnemers werden twee hokken bezocht in het dal van de Wapserveense Aa. In het beekdal komen in veel sloten kwelverschijnselen voor wat zich uitte in goed ontwikkelde sloot- en slootkantvegetaties. Bijzonder was de schrale vegetatie op de dijk aangrenzend de Aa. Hier wordt niet of zelden gemest en vormde Ruwe smele een belangrijk aspect van de vegetatie. Dit beeld komt buiten enkele reservaten amper meer voor binnen het district. Verlande en beboste petgaten bleken tegen te vallen. In de aangrenzende slootkanten groeide o.a Moerasviooltje en Waternavel. Op een plaats groeide zelfs Wateraardbei. In het gebied komen nog goed ontwikkelde sloot- en slootkantvegetaties voor; gelijkend op die in het Staphorsterveld. 19 juli Met een opkomst van 12 deelnemers, waarvan twee uit het Twentse FLORON district, was het mogelijk de groep in drieen te delen. Een groep struinde vooral om de afslag Hattem van de A50. Op de zeer schrale zandgrond komen hier struikheidevegetaties voor, maar naar de wegverharding gaan deze o.a onder invloed van geringe bemesting en tred in een droog, schraal grasland. Opvallend was het vele Dwergviltkruid en verspreid Viltganzerik, beide in het district buiten de Veluwe bepaald zeldzame soorten. Stekelbrem werd met enkele exemplaren gevonden; deze kensoort van droge heiden stond op de oprit van het viaduct naast Deens lepelblad onder de vangrail. Een niet alledaagse combinatie Het andere hok omvatte een deel van Hattemerbroek. Opvallend hier was een perceel met ingezaaide Rapunzelklokje en een verwilderde plant in de nabijheid van dit perceel. Ook de vondst van de Lange ereprijs was hier verdacht. De derde excursie had hok op de overgang naar het Usseldal. Dit leverde een groeiplaats van Beemdkroon op en van Trilgras; onderhand zeldzame soorten in onze regio. 5 augustus De laatste excursie van het jaar leidde naar Vollenhove, waar op het Hoge Land van Vollenhove twee km-hokken werden gekarteerd.
De ene groep hokte direkt ten oosten van Vollenhove; in een houtwallengebied met een keileem-ondergrond. Leuk was de vondst van Bosbies in een bermsloot, wat er op wijst dat deze kwelindicator ook op keileem kan groeien waarbij slechts bij en na regen stroming van grondwater optreedt (dus geen constante toestroming). De al lang bekend groeiplaats van Heggewikke langs de Schaarweg bleek nog te bestaan. De soort groeit hier op diverse plaatsen. De andere excursie nam een hok ten noordoosten van de stad. Ook hier werden geen 'schokkende' vondsten gedaan. Wei werd Kattedoorn, een stroomdalplant die zich langs de vroegere Zuiderzee heeft uitgebreid, teruggevonden. De soort komt op het Hoge Land van Vollenhove ook voor op de Voorst, zuidelijk van de stad.
PB Bijzondere vondsten in (1995) 1996
Carex oederi ssp. oedocarpa - Geelgroene zegge In natte duinvallei-vegetatie binnen Staartreservaat. Eerste vondst bij Urk. PB.
In deze rubriek zijn dit maal ook enkele vondsten van 1995 opgenomen, omdat na het verschijnen van de vorige nieuwsbrief nog diverse interessante vondsten werden doorgegeven.
Carex pallescens - Bleke zegge Langs de Berkumerkolk, zie artikel van Han Beeuwkes in dit nummer. HB
Aronia x prunifolia - Appelbes Woldberg. JK Azolla filiculoides - Grote kroosvaren Grift (Vaassen) en bij Epe. EK Buglossoides arvensis - Ruw parelzaad Polder Kamperveen, in geroerde wegberm van viaduct. Recent niet in de regio waargenomen. MH Callitriche hermaphroditica - Rond sterrekroos Na eerdere vondsten aan de oostrand van de Noordoostpolder bleek de soort niet zeldzaam in infiltratiesloten nabij het Kuinderbos. Hier is de soort in oktober nog in vier nieuwe km-hokken waargenomen. PB Cardamine impatiens - Springzaadveld* hers Epe, Vuursteenweg, in berm. EdB
Centaurea scabiosa - Grote centaurie Langs fietspad bij Dalfsen. Uitzaai? AG Cuscuta lupuliformis - Hopwarkruid Pothoofd, Deventer. JK Datura stramonium. - Doornappel Bij Roggebotseplas (net buiten district). PB Eragrostis pilosa - Straatliefdegras In Berkum, op vluchtheuvel. HB (1995) Gagea villosa - Akkergeelster Op kerkhoven van Olst en Vorchten. HG/PS Galeopsis speciosa - Dauwnetel Ittersum, in akker. HvL Hieracium lactucella - Spits havikskruid Z.van Oene, Eperbroek. Deze zeer sterk bedreigde soort is dus nog steeds in het district aanwezig. EdB.
Hypericum pulchrum - Fraai hertshooi Apeldoorn. HC Limosella aquatica - Slijkgroen In natuurontwikkelingsprojekt Engelse Werk. Hier op diverse plaatsen op drooggevallen gedeelte van de plas. HD/PB
Waarnemersj EB - Egb.de Boer, HB - H. Beeuwkes, PB - P. Bremer, HC - H. Cuppen, HD H.WJ.van Dijk, AG - A. Goutbeek, MH - M.A.Heinen, JK - J.Kleuver, EK E.Koopman-Gromm6, RdK - R. de Koning, HG - H.G. Kreeftenberg, HvL H.H. van der Laan, PS - P. Sollman, MvT - M.van Tweel.
Lycopodium clavatum - Grote wolfsklauw Rechterense Veld, c 1 m2. AG (1995) Picris echioides - Dubbelkelk In dorpstuin in Dalfsen. AG Pilularia globulifera - Pilvaren In het natuurontwikkelingsgebied Zomerdijk, langs geherprofileerde sloot. Eerste vondst van NW-Overijssel. PB Potentilla recta - Rechte ganzerik * Zomerdijk, op afgegraven grasland, 2 ex. Nieuwe soort voor natuurgebied de Wieden. PB * Bij Deventer. MvT Potentilla verna - Voorjaarsganzerik Op begraafplaatsen van Diepenveen, Deventer en Den Nul. HG/FS Pyrola minor - Klein wintergroen Gerner, > 200 rozetten. AG (1995) Rosa micrantha Vechtmaten. JK, B.Maes, C.Rovekamp. Saxifiraga tridactylites - Kandelaartje Op kerkhof van Olst. HG/PS Ulex europaeus - Gaspeldoorn Heinose weg en Sterrebos Z. van Dalfsen. AG (1995) Viscum album - Maretak In Populier aan spoorlijn bij Wijhe (ontdekt vanuit trein). RdK
Figuur 2. Bleke zegge
Bleke zegge, een eerste vondst foij Zwolle Han Beeuwkes Inleiding Even ten noorden van Berkum ligt in het Vechtdal de vrij grote Berkumerkolk, die begrensd wordt door de Vechtdijk, een smalle oeverwalachtige landtong in het verlengde van de Vecht en aan de oostzijde een botanisch heel interessant zanderig grasland dat onregelmatig en in lichte mate wordt beweid (figuur 1). Vooral ten tijde van de niet - beweiding vertoont dit complex kenmerken in de samenstelling van de vegetatie die wijst naar de Klasse van droge graslanden. Mogelijk zijn er zelfs rivierduinachtige ontwikkelingen te verwachten. Over dit opmerkelijke stukje, zanderige uiterwaard een paar opmerkingen. De graslanden van de Overijsselse Vecht bezitten een meest kalkarme tot zwak zure bodem, die van nature bovendien betrekkelijk voedselarm is. De zandplaat die gemiddeld hoger ligt dan het omringende land heeft een schraal karakter, hetgeen mede veroorzaakt wordt door de toegevoegde dynamiek, verstoringen van buitenaf (jaarlijkse inundatie), zon, wind en betreding van de losse zandbodem, die gemakkelijk uitspoelt. Schraalhans blijft hier koning, maar is een feest voor de florist. Floristisch is het gebied van grote waarde. Diverse schraallandsoorten komen voor zoals Groot geel walstro, Gewone rolklaver, Hazepootje, Zandblauwtje en Zilverhaver, met daarnaast voor de omgeving van Zwolle minder algemene soorten als Viltganzerik, Overblijvende hardbloem, Liggende klaver en Lathyruswikke. Ronduit bijzonder is het bijelkaar groeien van alle Nederlandse Sedum-soorten: Muurpeper, Hemelsleutel, Tripmadam, Zacht vetkruid en Wit vetkruid. In de wijde omgeving van Zwolle komt een dergelijke bijzondere situatie niet voor; tot mi toe werd de Zalkerdijk als rijkste Sedum-plek beschouwd, waar vier van genoemde soorten bijelkaar groeien. Bleke zegge Naast de eerder genoemde soorten werd op 18 juni 1996 een aantal forse polletjes van een mij onbekende, geelgroen uitziende zegge gevonden op de landtongachtige oeverwal. Nadere determinatie leverde Carex pallescens op; de Bleke zegge. Het is een prachtige plant waarvan de vrouwelijke aartjes op draaddunne steeltjes staan, die net niet overhellen (zie figuur 2). Van deze soort is bekend, dat ze vooral voorkomt in de beekdalen van OostTwente op kleinschalige overgangen van dekzand, beekbezinking en humeus zand. Ze komt zowel voor in hooilanden, zoals bijv. bij Weerselo in blauwgrasland samen met Vlozegge (med. P. Bremer), als in opgaand loofbos en op kapvlakten op zware, vochthoudende leemgrond, loss en vuursteendiluvium (Westhoff & Den Held 1969). Verspreiding en oecologie voor West-Overijssel zijn samengevat in FLORON Nieuwsbrief nr 9. " De Bleke zegge was tot 1994 alleen bekend van een buitendijks bos bij Dalfsen. In 1994 werd ze in zeven kilometerhokken gevonden in Zuid-Salland. De soort vormt nergens grote populaties. Groeiplaatsen zijn bekend van bos, bospaden, taluds van waterschapsleidingen, van een berm en kapvlakte". Tutin & Jermy (1968) vermelden haar van Groot-Britannie van vooral open, lichtrijke bossen op zware klei of van beter ontwaterde gronden waar wel altijd vocht beschikbaar is. De bodem waarop de Bleke zegge bij Berkum voorkomt zou ik willen typeren als zandig met kleii'ge bijmenging. De soort bevindt zich aan de zuidzijde op een niet regelmatig, betreden visserspaadje aan de vrij abrupte, schuin aflopende stenige tot zanderige oever van de kolk. Van de groeiplaats is een opname gemaakt van 2 x 2 m, waarin ook de aanspoelgordel gedeeltelijk is meegenomen. Zo onstaat een beeld van de begeleidende flora. Vegetatiekundig gezien wijst deze flora op de overgang van een droge Glanshavergemeenschap naar een rietruigte. De vegetatie wijst op een voedselrijkere situatie dan elders langs de kolk aanwezig is. Onduidelijk is of de Bleke zegge hier enkel als pionier optreedt dan wel een standvastiger karakter vertoont. Voor behoud van deze groeiplaats, maar ook voor die van andere bijzondere plantesoorten is mijn inziens maaien in combinatie met een lichte beweiding de beste vorm van beheer voor dit terrein.
Literatuur FLORON, 1995. Floron Nieuwsbrief nr. 9, pag. 16. Tutin. T.G & A.C Jenny. 1968. British sedges. Westhoff,V. & AJ. den Held. 1969. Plantengemeenschappen van Nederland Tabel 1. Tansley-opname van groeiplaats met Bleke zegge aan de Berkumerkolk. Oppervlak 2 x2 m. Datum: 31 juli 1996. Bedekking kruidlaag 70%, bedekking moslaag 20%. Tansley-schaal: 1 - zeldzaam, 2 - schaars, 3 - hier en daar, 4 - plaatselijkfrekwent,5 - frekwent, 6 locaal veel, 7 - zeer veel, 8 - codominant, 9 - dominant. Gewone duizendblad (Achillea millefolium) Wilde bertram (A. ptarmica) Kalmoes (Acorus calamus) Frans raaigras (Arrhenatherum elatius) Gewoon struisgras (Agrostis capillaris) Madeliefje (Bellis perennis) Haagwinde (Calystegia sepium) Ruige zegge (Carex hirta) Bleke zegge (C. pallescens) Knoopkruid (Centaurea jacea) Akkerdistel (Cirsium arvense) Gewone hoornbloem (Cerastium fontanum) Gewone waterbies (Eleocharis palustris) Harig wilgenroosje (Epilobium hirsutum) Koninginnekruid (Eupatorium cannabinum) Rood zwenkgras (Festuca rubra) Moerasspirea (Filipendula ulmaria) Kleefkruid (Galium aparine) Moeraswalstro (G. palustre) Hondsdraf (Glechoma hederacea) Liesgras (Glyceria maxima) Zomprus (Juncus articulatus) Pitrus (J. effusus) Engels raaigras (Lolium perenne) Wolfspoot (Lycopus europaeus) Watermunt (Mentha aquatica) Moerasvergeetmijnietje (Myosotis palustris) Rietgras (Phalaris arundinacea) Riet (Phragmites australis) Smalle weegbree (Plantago lanceolata) Ruw beemdgras (Poa trivialis) Waterpeper (Polygonum hydropiper) Zilverschoon (Potentilla anserina) Vijfvingerkruid (P. reptans)
3 5 4 5 2 3 2 2 1 4 3 3 4 4 2 3 4 2 2 3 4 3 4 3 4 4 4 3 6 3 4 2 7 5
SOORTBESCHERMING * Tripmadam Elke Zwollenaar weet dat de IJsselbrug nogal ingrijpend is gerenoveerd. Al vroegtijdig waren we gealarmeerd dat ook de basaltglooiing op de kop zou gaan inclusief €6n van de laatste groeiplaatsen van Tripmadam bij Zwolle. Hoewel er afspraken zijn gemaakt door de Gemeente Zwolle met Rijkswaterstaat voor bescherming van het talud, ging het op het laatst toch mis en werd de groeiplaats vernield. Dankzij de oplettendheid van Leen de Kleine kon het terugplaatsen van de basaltstenen ook restanten van de Tripmadam terug worden gezet, en wat in 1996 bleek, met goed resultaat.
* WUde narcis Al jarenlang was bekend dat langs rijksweg 32 bij Steenwijk nog een natuurlijke populatie Wilde narcis voorkwam. Toen de eerste graaftnachines begin 1995 met het graven begonnen was het moment aangebroken om eens in aktie te komen. Met KNNV afdeling Steenwijk en Rijkswaterstaat werd een afspraak gemaakt tot een 'reddingspoging*. Vrij wel alle bollen werden verzameld. De plek verdween in 1996 onder een laag zand en asfalt. In de herfst van 1997 zullen de bollen in het aangrenzende gedeelte nieuwe wegberm worden geplant. * Late guldenroede Tussen Oldemarkt en Gelderingen is in 1995 een fietspad aangelegd. Aanvankelijk zou een houtwal verdwijnen met 66n van de twee groeiplaatsen van deze soort in het houtwallengebied van Paaslo-Kerkbuurt. Uiteindelijk bleek het toch mogelijk de betreffende houtwal te behouden en in 1996 waren de planten op de oude groeiplaats nog ongeschonden aanwezig op talud van de houtwalgreppel.
Programma Plantenwerkgroep Usselacademie 7997, Ls.m FLORON vertrek steeds om 19.00 uur vanaf aangegeven plaats. woensdag 21 mei9 omgeving Nieuw-Leusen, vertrek vanaf de watertoren bij de Lichtmis vrijdag 13 juni, omgeving Heino, vertrek vanaf NS-station Heino vrijdag 27 juni, houtwallengebied Paaslo, vertrek NS-station Steenwijk vrijdag 4 juli, omgeving Nunspeet, vertrek NS-station Nunspeet vrijdag 18 juli, omgeving Wezep, vertrek vanaf NS-station Wezep maandag 4 augustus, omgeving Twello, vertrek vanaf NS-station Deventer. woensdag 20 augustus, O.-Flevoland (Kamperhoek), vertrek vanaf NS-station Kampen. Nadere verantwoording excursies (opbeladres, verantwoordelijk voor streeplijsten en veldkaartjes) 21 mei 13 juni 27 juni, 18 juli, 4 aug. 4 juli & 20 augustus 1}
J. Paasman telefoon 0523-657371 H.H. van der Laan 038 - 4650516 P. Bremer 038 - 4535753 E.de Boer 0578 - 5722921}
deze excursies zijn in Floron district 10, de overige in district 6.
Publicaties met sterke aandacht voor flora binnen district Beneden-Ussel1. P. Bremer. 1996. De botanische waarde van de Tolhuislanden. Zwols Natuurtijdschrift 3(2): 41 - 49. Een beschrijving van het botanisch belangrijke kwelgebied noordelijk van Zwolle. P. Bremer. 1996. Een bijzonder hooiland in het dal van de Westerveldse Aa. Zwols Natuurtijdschrift 3(3): 114 - 122. Een ecohydrologische beschrijving van een dotterbloemhooiland/trilveen binnen de Zwolse wijk de Aalanden. DirkxJ., P.Hommel en Vervloet. 1996. Kampereiland: een wereld op de grens van zoet en zout. uitg. Matrijs.
Aardig boekje met veel aandacht voor flora/vegetatie in relatie tot geschiedenis van het gebied. M. Klemann, R.Beringent H.Hazelhorst, P.Bremerf K.van der Veen & C.Knotters. 1996. Flora en fauna van Zuid- en Midden-Salland. Basisrapport. Milieu-inventarisatie Overijssel. Integraal rapport over flora, vegetatie en fauna van Zuid- en Midden-Salland. Met uitgebreid verhaal over de flora. L. de Kleine. 1996. Herbariumverslag van het Engelse Werk en het Spoolderbos. Zwols Natuurtijdschrift 3(2: 49 - 53. Overzicht van planten met aandacht voor wilde flora. T.J. de Kogel. 1996. Flora en vegetatie van het reservaat Diezerdijk in de periode 1987 - 7996. Zwols Natuurtijdschrift 3(3): 86 - 93. Een floristisch/vegetatiekundige vergelijking waaruit is gebleken dat de soortenrijkdom en structuur duidelijk zijn toegenomen. H.H. van der Loan. 1996. Het Donderblad. Usselacademie 19(1): 8 - 9. Wetenswaardig verhaal over Gewone huislook in onze regio. H. Menke. 1996. Een bijzonder landschap bij Hattem: de Kolk van Daendels en omgeving. Usslacademie 19(2): 41 - 44. Interessant verhaal over een bijzondere kolk met o.a een van de weinig groeiplaatsen van Oeverkruid in het district. J.Paasman. 1996. Kent u ze nog? De Scharrelaar 115: 17- 20. Een artikel met aandacht voor de roggelelie. B. Vreeken, SMeyer-Janse & R.Douwes. 1996. Veranderingen in de flora van het laagveen natuurreservaat De Wieden. Gorteria 22: 111 - 133. De resultaten van een uitgebreide vegetatie/ RL soortkartering van de Wieden met interessante resultaten. 1
dit overzicht beoogt niet volledig te zijn; voor overzicht van 1997 ontvang ik gaarne opgaven van publicaties middels copien, overdrukken dan wel schriftelijk of mondeling.
Basisrapport Flora en fauna van Zuid- en Midden Salland
Bind maart 1997 verschijnt het Basisrapport van Zuid- en Midden-Salland. Dit 125 pagina's dikke rapport bevat 35 verspreidingskaarten van wilde planten of van soortgroepen. Een vegetatiekaart (schaal 1:25000) is aan het rapport toegevoegd. Het rapport zal ca. f 17,- gaan kosten. Op te halen (of bestellen, dan plus verzendkosten) bij G.Buit, Provincie Overijssel, kamer 2.25, Postbus 10078, 8000 GB Zwolle of op zelfde adres worden besteld.
Figuur 3 De in 1996 onderzochte km-hokken. In de figuur is onderscheid gemaakt naar aantal waarnemingen per km-hok (kaartje gemaakt met programma ____\ STIPT) . o = 5 - 15 soorten per km-hok 50 soorten per km-hok @ = 16 Q = 51 - 150 soorten per km-hok H = 150 - 250 soorten per km-hok. or
Figuur 4. Overzicht van alle sinds 1980 geinventariseerde km-hokken. Met een + zijn hokken aangegeven die op AA-soorten zijn onderzocht (dus eigenlijk sterk onvolledig onderzochte hokken). Een combinatie van figuur 3. en figuur zf geeft het totaalbeeld. Witte vlekken komen nog steeds voor in de omgeving van Nieuw Leusen, Wapenveld-Hattem en delen van Noordwest. Een aantal gebieden zijn gearceerd weergegeven. Wat betreft de Noordoostpolder; van dit gebied zijn veel gegevens over soorten bekend. Ruim 6000 waarnemingen zijn in 1996 gedigitaliseerd bij FLORON. Voor Wieden en landinrichtingsgebied Olst-Wesepe gelden studies waarvan de gegevens niet in FLORON zijn ingebracht.
10
Overzicht van Rode Lyst soorten in district 6 (West Overyssel, N-Veluwe, Noordoostpolder) Piet Bremer
1. Inleiding Het doel van het Rode Lijst projekt is enerzijds de situatie van de RL soorten te documenteren (hoe zeldzaam, bedreigd is een soort op dit moment) en voor een deel van de soorten een nauwkeuriger tijdreeks te maken, waarbij vindplaatsen in de gaten worden gehouden. In 1993 zijn binnen het district Beneden-IJssel voor het eerst gegevens verzameld in het kader van het Rode Lijst projekt. Tot en met 1996 zijn ruim 250 formulieren ingevuld betreffende 101 soorten (-59 % van de in het district waargenomen RL soorten). Teneinde aan het projekt vanaf 1997 een extra impuls te geven is een lijst opgesteld van alle in het district groeiende RL-soorten met per soort aangeduid het aantal gedocumenteerde vindplaatsen (- ingevulde lijsten) per jaar. In het overzicht zijn de gegevens weergegeven in de volgorde van 1993, *94, '95 en '96. Voorts is bij alle soorten aangegeven waar vooral niet gedocumenteerde groeiplaatsen voorkomen. Hiervoor kon o.a gebruik worden gemaakt van een concept overzicht van RL soorten in Overijssel. Cursief zijn die soorten aangegeven waarvan al een redelijk volledig beeld bestaat zowel op het niveau van verspreiding als betreffende de populatieomvang. Enkele soorten van de RL doen niet mee, omdat hun status als RL soort dubieus is. Het gaat om Vingerhoedskruid, Tweestijlige meidoorn en Jeneverbos. Onderstaand overzicht is vooral bedoeld om aan het RL projekt een extra impuls te geven. Tegelijkertijd met deze Nieuwsbrief worden diverse medewerkers aangeschreven om in hun omgeving de hen bekende groeiplaatsen van RL soorten te documenteren. Een aantal natuurgebieden zijn al uitgebreid gekarteerd met veel aandacht voor RL soorten zoals de Wieden (Vreeken et al. 1996), Woldberg (van Leeuwen 1995) en Kuinderbos (Bremer 1994) of het betreft uitgebreide beroepsmatige karteringen in het cultuurgebied, waarbij extra gegevens over RL soorten zijn verzameld (o.a. Zuid- en Midden Salland, Klemann et al. 1996, tolhuislanden, Bremer 1996). 2. Goed gedocumenteerde soorten Van enkele soorten in het district bestaat al een redelijk volledig tot volledig overzicht. Een volledig beeld bestaat voor 24 soorten (13 % van de RL soorten in d6). Het gaat vooral om soorten met 1 - 3 vindplaatsen binnen het district, zoals Kruipend moerasscherm, Blaasvaren en Dennewolfsklauw. Een redelijk volledig beeld bestaat voor 29 soorten (20 % van de RL soorten), terwijl 48 soorten (40%) nog sterk onvolledig zijn gedocumenteerd. De RL soorten, die op meer dan 3 locaties voorkomen, en die goed zijn gedocumenteerd worden hier kort behandeld. De eerste goed gedocomenteerde soort betreft de Kievitsbloem, waarvoor zelfs een apart rapport (soortbeschermingsplan) is verschenen met de aantalsverspreiding (Horsthuis 1989). De totale populatie van deze vooral tot het Vechtdal (benedenloop) en Zwarte Water beperkte soort omvat in Nederland ca. 50 miljoen exemplaren, hetgeen nog maar 5% is van de omvang aan het begin van deze eeuw (Corporaal et al. 1993). Het grootste deel van deze 50 miljoen groeit in het district. Rond sterrekroos is in haar verspreiding beperkt tot de oostrand van de Noordoostpolder en de Polder Het Bedijkte Rondebroek. De totale populatie laat zich niet in aantal exemplaren of precies in oppervlakte uitdrukken; in totaal gaat het om 9 km aan sloten waar de soort verspreid tot algemeen voorkomt (Bremer 1997). Van Moeslook is een volledig overzicht gemaakt. In totaal gaat het om minimaal 16 locaties met 21000 bloeiende planten. De meeste locaties liggen op de Usseldijken. De grootste populaties komen voor in Zalkerbos en op de winterdijk zuidelijk van Olst. Geelhartje is in haar verspreiding vooral beperkt tot de oostrand van O.-Flevoland, de oostrand van de Noordoostpolder en Urk. Op het oude land komt een groeiplaats voor op het Kampereiland. De totale populaties omvat enkele miljoenen planten. De grootste populaties komen voor bij Urk en (aan de rand van het district) langs de Roggebotseplas. 11
Van de Groenknolorchis is niet de totale populatieomvang bekend, maar wel een gedetaileerde verspreiding in de Weerribben, gebaseerd op het beheersplan van SBB en in de Wieden gebaseerd op Vreeken et al. (1996). In totaal gaat het in de Weerribben om 260 'locaties' (situatie 1984) en in de Wieden om in totaal 120 1 ha hokken (kartering van 1984 als 1994/1995 bij elkaar opgeteld). Als heel grof benaderd uitgegaan wordt van 25 exemplaren per locatie (1 ha blok) dan is de totale populatie te schatten op 10000 bloeiende exemplaren. Dit lijkt veel, maar bedacht moet worden dat de soort binnen het district vrijwel beperkt is tot Wieden en Weerribben en ook landelijk gezien een zwaartepunt heeft in Noordwest-Overijssel. De Zachte naaldvaren is binnen het district voornamelijk beperkt tot het Kuinderbos. In totaal kwamen hier in 1993 128 planten voor op 11 locaties (Bremer 1995). De Steenbreekvaren is recent op 8 locaties aangetroffen, met in totaal minimaal 250 exemplaren. De grootste populatie komt bij Wapenveld voor. De meeste locaties hebben betrekking op oude muren. 3. Overzicht van Rode Lyst soorten in FLORON district 6. Gebruikte ajkortingenlcoden:
achter elke soort is het aantal lijsten voor de jaren 1993, '94, '95 en '96 aangegeven. Op de tweede regel zijn eerst de locaties waarvan vindplaatsen gedocmenteerd zijn in het kader van het RL projekt vermeld en achter de ; het belangrijkste gebied(en) waar nog ongedocumenteerde vindplaatsen aanwezig zijn. ? - dubieuze RL soort; vindplaatsen of deel van vindplaatsen worden niet gedocumenteerd. Gebiedsafkortingen: BS - Boswachterij Staphorst, WR - Weerribben, EW - Engelse Werk (bij Zwolle), Dev. - Deventer, Kzd - Kamperzeedijk, RZ - Roggebotzand, SG - Stadsgaten van Hasselt, SV Staphorsterveld, VL - Veerslootslanden, ZW - Zwarte Water. Die soorten zijn cursief weergegeven die geheel of al redelijk goed gedocumenteerd zijn. Agrimonia eupatoria (Gewone agrimonie) 3 0 0 1 EW, Zandhove, Oene(IJssel), Zwartemeerdijk; Usseldal Agrimonia procera (Welriekende agrimonie) 2 1 0 0 Roggebotzand ; Steenwijk, de Voorst
Agrostemaa githago (Bolderik) ? wild Alchemilla monticola (Bergvrouwenmantel) - ; Polder de Pieper Alchemilla vulgaris (-acutiloba) (Spitslobbige vrouwenmantel) 0 2 0 0 Zwolle (2x) ; vooral SV Alchemilla glabra (Kale vrouwenmantel) 1 2 0 0 Zandwetering, Olst, Spoolderbos ; Vechtdal, ZW, SV, Kamperveen Allium oleraceum (Moeslook) 3 5 2 0 Usseldal en bij Zwolle; belangrijkste pop. gedocumenteerd Allium scorodoprasum (Slangelook) 1 0 0 0 Agnietenberg ; Usseldal, Vecht (Zwolle) Alopecurus bulbosus (Knolvossestaart) status onbekend, nog in district ? Althaea officinalis (Heemst) 0 0 0 0 - ; Keteleiland, Slijkenburg Anemone ranunculoi'des (Gele anemonoon) 0 0 0 0 - ; Ommerschans Apium inundatum (Ondergedoken moerasscherm) 0 1 0 0 - ; Nieuw Heeten Apium repens (Kruipend moerasscherm) 1991
E6n vindplaats: Gooiermars Figuur 5. Gewone agrimonie Arabis glabra (Torenkruid) 92:2 0 2 0 0 (verspreiding t/m 1990) Spoorlijn Deventer-Olst (2x), Fortmond (2x) Aristolochia clematitis (Pijpbloem) - ; ZWklooster, Harculo, Olst, Ussehnuiden Arnoseris minima (Korensla) 0 1 0 0 0 12
Nijendal; Woldberg, omgeving Heerde Artemisia campestris (Wilde averuit) 0200 Zalkerdijk ; Vreugdenijkerwaard Asplenium adiantum-nigrum (Zwartsteel) 0 0 1 0 Vollenhove ; Asplenium trichomanes (Steenbreekvaren) 0 2 2 5 Dev. (2x), Wapenveld, Groot Hoenlo, Kuinderbos (3x), Wijhe, Kzdijk > ~ Azolla caroliniana (Kleine kroosvaren) 0 0 0 0 - ; aan oostzijde van de Wieden Ballote nigra ssp. foetida (Stinkende ballote) - ; Usseldal (status onduidelijk) Briza media (Trilgras) 3 0 1 0 Zalkerdijk (2x), Kampereiland, EW ; Usseldal, Usseldelta Bromus racemosus (Trosdravik) 0000 -; op 1 locatie in Wieden (1992 10 exemplaren) Buglossoides arvensis (Ruw parelzaad) 0 0 0 1 polder Kamperveen ; Calamagrostis stricta (Stijf struisriet) 0 0 0 0 - ; verspreid Wieden (meer dan 10000 ex), SV en Vechtdal Callitriche hermaphroditica (Rondsterrekroos) 1006 oostrand Noordoostpolder, Rondebroek, Mandjeswaard ; Campanula rapunculus (Akkerklokje) 1 7 0 0 • Regge, Diepenveen, Oxerhof (2x), Dev (2x) Rande ; verspreid C. rapunculoi'des (Rapunzelklokje) 1 0 0 0 Besthmen, Epse ; Usseldal (Dev-Zalk) Carex appropinquata (Paardehaarzegge) 0 1 0 0 Lettele ; Carex aquatilis (Noordse zegge) 0 0 0 0 - ; verspreid SV, Reestal, Meppelerdiep, Wieden Carex buxbaumii (Knotszegge) 0 0 0 0 - ; in 1995 in 23 ha hokken binnen Wieden, voorts in VL, SG Carex caryophyllea (Voorjaarszegge) 0 0 1 0 Ossewaard, Reggewold, Bergklooster; vooral Usseldal, deel Vechtdal Carex dioica (Tweehuizige zegge) 0 0 1? 0 - ; in 1995 in 2 ha hokken binnen Wieden C. hostiana (Blonde zegge) 0 0 0 0 - ; in 1995 in 3 ha hokken binnen Wieden C. oederi ssp.oederi (Dwergzegge) 3 1 0 0 Okkenbroek ; Salland, SV C. pallescens (Bleke zegge) 0 10 0 1 Nijendal, Oxe (3x), Hengforden(Sx), Wijnbergen, Berkum ; Dalfsen Figuur 6. Carex aquatilis C. pulicaris (Vlozegge) 0 0 0 0 (situatie t/m 1990) - ; binnen Wieden in 1995 in 11 ha hokken, ook in VL, SG C. sylvatica (Boszegge) 1 0 0 0 Zandhove ; Centaurium erythraea (Echt duizendguldenkruid)0 0 0 0 0 - ; oostrand polders, Zuid-Salland Centaurium pulchellum (Fraai duizendguldenkruid) 0 1 0 0 Staartreservaat (Urk) ; vooral in Noordoostpolder
13
Chenopodium bonus-henricus (Brave hendrik) Nog in district 6? Chrysosplenium oppositifolium (Gelijkbladig goudveil) 0 0 1 0 Niersen ; Oost-Veluwe Cicendiafiliformis(Draadgrentiaan) 0 0 0 0 - ; IJsbaan Haarle Cirsium dissectum (Spaanse ruiter) 0 0 0 0 Tolhuislanden ; In Wieden (1995) 27 ha hokken, SG, ZW, WR Cladium mariscus (Galigaan) 0 0 2 0 Paalveen, Toppad ; op 50 m trajecten gekarteerd in Wieden, in totaal in 68 ha hokken, in WR, BS. Colchium autumnale (Herfsstijloos) -; Olst Corrigola litoralis (Riempjes) - ; Zwolle Crassula tillaea (Mosbloempje) 0 0 0 1 In Deventer (Begraafplaats) ; Crataegus laevigata (Tweestijlige meidoorn) 2 0 0 0 - ; Reggedal, houtwallen Paaslo-Gelderingen, elzensingels Staphorst, LvV, Vechtdal (geen prioriteit bij documentatie). Cuscuta europaea (Groot warkruid) 0 0 0 1 Fortmond ; vooral Vechtdal, zeldzamer in Usseldal C. epithymum (Klein warkruid) 0 0 0 0 - ; Noord-Veluwe, Vlierbelten Cyperus fuscus (Bruin cypergras) - ; Usseldal, Bathmen Cysopterisfilix-fragilis(Blaasvaren) 0 0 0 2 Kuinderbos (2x) ; Dactylorhiza incarnata (Vleeskleurige orchis) - ; binnen Wieden in 10 ha hokken (< 100 ex. ?), WR, VL, SG Dactylorhiza maculata (Gevlekte orchis) 1 0 0 0 Ernst; Noord-Veluwe, Vechtstreek, Sallandse heuvelrug Dactylorhiza majalis ssp. praetermissa (Rietorchis) 0 6 1 Schokkerbos, Urk e.o (2x), Zandwetering, Zwolle (5x) ; in 591 ha hokken in Wieden. Ook alg. in Weerribben. Deschampsia setacea (Moerassmele) 0 0 0 0 - ; Luttenbergerven Dianthus deltoides (Steenanjer) 2 0 0 0 Hellendoorn, Laarbrug ; vooral in Vechtdal, bij Zwolle Echinodorus ranunculoi'des (Stijve moeraswaterweegbree) 0 0 0 0 - ; polder Kamperveen, Salland, SV, Wieden. Elatine hexandra (Gesteeld glaskroos) 0 0 1 0 Ernst; Eleocharis quinqueflora (Armbloemige waterbies) 0 0 0 0 - ; in Wieden in 1995 in 4 ha hokken Elymus caninus (Hondstarwegras) 0 0 0 0 - ; Zalkerbos, Zandhove, Fortmond Epipactis palustris (Moeraswespenorchis) 0000 - ; in Wieden in 1992 met 5 ex, in 1995 in 2 ha hokken, Boetelerveld Equisetum variegatum (Bonte paardestaart) 0 0 1 0 Wechelerveld ; Equisetum sylvaticum (Bospaardestaart) 1 1 0 0 Overijssels Kanaal, Vilsteren ; Wesepe. E. telmatei (Reuzenpaardestaart) 0 0 0 1 Roggebotzand ; 14
Eriophorum gracile (Slank wollegras) 0 0 0 0 - ; Wieden E. vaginatum (Eenarig wollegras) 0 0 0 0 - ; Wieden (1995) 3 ha hokken, BS Erysimum cheiri (Muurbloem) 0 0 0 1 Kampen; Erysimum hieracifolium (Stijve steenraket) 0 0 0 0 - ; Ussel, zeldzaam Euphorbia exigua (Kleine wolfsmelk) 0 0 0 0 - ; zeer zeldzaam Usseldal Figuur 7. Dianthus deltoi'des E. palustris (Moeraswolfsmelk) 0 0 0 0 (gebaseerd op FLORBASEO) - ; in 255 ha hokken in Wieden (> 5000 ex.); niet zz. in Weerribben E. cypariassias (Cypreswolfsmelk) 0 0 0 1 - ; Usseldal, langs spoor Olst-Deventer Fritillaria meleagris (Wilde kievitsbloem) Brinkhoek ; algemeen vanaf spoorbrug Vecht tot Zwartsluis. Alleen binnendijks documenteren. Gagea villosa (Akkergeelster) 0 0 0 2 Vorchten, Olst; Zwolle, Deventer, Zalk G. spathacea (Schedegeelster) 0 0 0 1 - ; Oldenhof , Woldberg Genista tinctoria (Verfbrem) 0 0 0 0 - ; Dalfsen Geranium columbinum (Fijne ooievaarsbek) - ; voorheen in Kuinderbos en bij Dalfsen, nog in d6? Gymnocarpium robertianum (Rechte driehoeksvaren) 0 0 0 1 Kuinderbos ; Hammarbya paludosa (Veenmosorchis) - ; in WR (6 loc: SBB 1985), in Wieden 1963: 1 x, 1995 0 x Hieracium lactucella (Spits havikskruid) 0 0 0 1 Eperbroek ; omgeving Epe-Heerde Holosteum umbellatum (Heelbeen) 0 0 0 1 Begraafplaatsen Deventer ; Den Nul, Zalk? Hyoscamus niger (Bilzekruid) 0 1 1 0 Colmschate, Deventer ; ? Hypericum elodes (Moerashertshooi) - ; Usbaan Haarle, Luttenbergerven, N.Veluwe? Hypericum hirsutum (Ruig hertshooi) 0 0 0 1 Tollebeek ; Hypericum pulchrum (Fraai hertshooi) 0 0 0 0 - ; Veluwe Illecebrum verticillatum (Grondster) 3 8 0 0 Vistersche Veld (3x), Pieriksmars, Wechelerveld(2x), Apenhuizen, Archemerberg, Nieuw-Heeten, Eelerberg ; elders vooral Sallandse heuvelrug Inula britannica (Engelse alant) 0 1 3 0 Ossenwaard, Dev.,EW, Hoenwaard, Den Nul; Usseldal Juncus alpino-articulatus (Alpenrus) 0 0 0 0 - ; voorheen Waterloopbos, nog in d6 ? ?Juniperus communis (Jeneverbes) - ; op de zandgronden (BS, Vilsteren e.o, Sallandse heuvelrug). Kikxia elatine (Spiesleeuwebek) 0 0 0 0 - ; Usseldal Kikxia spurium (Eironde leeuwebek) 0 0 0 0 - ; Usseldal Leersia oryzoides (Rijstgras) 15
- ; omgeving Hasselt Legousia speculum-veneris (Groot spiegelklokje) 0 0 1 0 Deventer ; Fortmond, Boskamp Leonurus cardiaca (Hartgespan) 0 4 0 0 Schalkhaar ; bij Zwolle Lepidium latifolium (Peperkers) 0 0 0 0 - ; Kuinre, Ramspol, polder Dronthen Linum catharticum (Geelhartje) 7130. Dalmsholte, RZ, Kraggeburg, Reve(2x), Abbert(lx), Waterloopbos, Voorsterbos, Uiterdijken, Kuinderbos ; Wieden 1983 2x, 1995 Ox Liparis loeselii (Knolorchis) 0000 -; in Wieden (1985/95) in totaal 120 1-ha hokken. Vrij alg. WR (1985: 260 locaties). Littorella uniflora (Oeverkruid) - ; Hattem, BS, Usbaan Haarle Luronium nutans (Drijvende waterweegbree) 0 2 0 0 Eelerberg(2x); N.van Wijhe, BS, Wieden Lycopodium annotinum (Stekende wolfsklauw) 1 0 0 0 Gortel; Noord-Veluwe Lycopodium clavatum (Grote wolfsklauw) 1 0 1 0 Heerde, Hertenkamp, Rechterense Veld ; ? Archemerberg, BS L . inundatum (Moeraswolfsklauw) 2 0 0 0 Rechterense Veld, Kievitsnest; BS Lycopodium selago (Dennewolfsklauw) 0 1 0 1 Heerde, Kuinderbos ; Myriophyllum alternifolium - Teer vederkruid - ; BS (oude vijver) Narcissus pseudonarcissus (Wilde narcis) 0 0 1 0 Rijksweg Steenwijk ; Narthecium ossifragum (Beenbreek) 1 0 2 0 Tongeren, Paalveen, Vilsteren ; - Vechtstreek (Giethmen), Veluwe Odontites verna (Rode ogentroost) 0 0 0 0 - ; Urk, Noordoostpolder (wegbermen) Oreopteris limbosperma (Stippelvaren) 0 2 0 0 Eelerberg, Hengforden ; Origanum vulgare (Wilde marjolein) 0 0 0 0 - ; Roggebotzand, Deventer Orobanche caryophyllaceae (Walstrobremraap) 0 0 5 0 Fortmond(2x), Platvoet, Wilpse dijk, Den Nul; Vreugdwaard Orobanche minor (Klavervreter) 0 0 1 0 Deventer ; Orobanche purpurea (Blauwe bremraap) 0 1 0 0 Zalkerdijk ; Vreugdenrijkerwaard, Zwolle, Fortmond Orobanche rapum-genistae (Grote bremraap) 0 0 1 0 Zonnebergen ; Orobanche reticulata (Bleke bremraap) 0 0 14 1 Wilpse klei (lOx), Deventer (6x), Zwolle, Fortmond ; Kampen e.o Parnassia palustris (Parnassia) - ; in Wieden in 1995 in 37 ha hokken, ook WR, Luttenberg,SG,VL Pedicularis palustris (Moeraskartelblad) - ; in Wieden in 1995 in 37 ha hokken (> 10000 ex). Ook in WR, Reestdal, SG, Zwolle Pedicularis sylvatica (Heidekartelblad) - ; Luttenbergerven, N-Veluwe ?, Wieden (1992) Peucedanum carvifolia (Karwijvarkenskervel) 1 0 0 0 EW ; Usseldal (34 km-hokken) 16
Phegopteris connectilis (Smalle beukvaren) 0 1 1 1 Kuinderbos, *t Oostermaet, Niersen ; Pilularia globulifera (Pilvaren) 0 2 0 1 Zomerdijk, Diepenveen, Pieriksmars ; VerLHoogv.Vaart, Luttenbergven Platanthera bifolia (Welriekende nachtorchis) 0 0 0 1 . Kuinderbos ; in 121 ha hokken in Wieden (> 5000 ex), in WR, Boetelerveld, Luttenbergven Polygala vulgaris (Gewoon vleugeltjesbloem) 0 2 0 0 Hengforden, Oxe ; VL, Hasselt, Luttenbergv., Vlierbelten Polygalo serpyllifolia (Liggend vleugeltjesbloem) 0 0 0 0 - ; Usbaan Haarle, Haarlerberg Polygonatum odoratum (Welriekende salomonszegel) 0 0 1 0 Woldbergweg ; Polystichum aculeatum (Stijve naaldvaren) 0 0 0 1 . Kuinderbos ; Polystichum setiferum (Zachte naaldvaren) 4 1 0 0 Kuinderbos, Voorsterbos ; Potamogeton polygonifolius (Duizendknoopfonteinkruid) 2 0 0 0 Reggedal, Vilsteren ; Verlengde Hoogeveense vaart Potamogeton nodosus (Rivierfonteinkruid) 0 3 0 0 Zwolle (3x) ; algemeen Ussel tussen Zwolle en Ketelmeer Potamogeton gramineus (Ongelijkbladig fonteinkruid) 0 0 0 0 - ; Staphorsterveld (13 km-hokken) Potentilla verna (Voorjaarsganzerik) 0 0 0 4 Den Nul, Diepenveen, Deventer, Bergklooster; Usseldal Pulicaria vulgaris (Vlooienkruid) 0 0 0 0 - ; bij Deventer Puccinellia rupestris (Dichtbloemig kweldergras). In 1986 teruggevonden in de polder Dronthen; groeiplaats in daaropvolgende jaar vernield. Pyrola minor (Klein wintergroen) 0 0 1 1 Gerner, Eelerberg ; Veluwe Figuur 8. Potamogeton nodosus Pyrola rotundifolia (Rondbladig wintergroen) 0 1 0 0 Urk (Staartreservaat) ; Kuinre, O-Flevoland Radiola linoi'des (Dwergvlas) 0 0 0 0 - ; Boswachterij Staphorst, Luttenbergerven Ranunculus hederaceus (Klimopbladwaterranonkel) - ; Oldenbroek Rhinanthus minor (Kleine ratelaar) 0 0 0 0 - ; Kuinderbos, Weerribben, Wieden (1 loc., 35 ex), SV Rhynchospora fusca (Bruin snavelbies) 7 2 0 0 Boetelerveld(2x), Rechteren-Vilsteren ; BS, N-Veluwe Rosa villosa (Viltroos) - ; Steenwijkerwold Sagina nodosa (Krielparnassia) 0 2 2 1 RZ (4x), Reve, Abbert; rand NOP, O.F1., Wieden: 1995 - 3 ha hokken Salvia pratensis (Veldsalie) 0 0 0 0 - ; Usseldal tot bij Zalk Sambuculus ebulus (Kruidvlier) 0 1 0 0 Frankhuis (Zwolle); Sanguisorba minor (Kleine pimpernel) 1 3 0 0 Rande(2x), Schalkhaar, EW, Hattem ; Usseldal (c. 33 km-hokken) Satureja vulgaris (Borstelkrans) 0 0 0 1 Kuinderbos ; Voorsterbos Saxifraga granulata (Knolsteenbreek) 0000 - ; Olst
17
Figuur 9. Verspreiding van Groenknolorchis (Sturmia) in Wieden en Weerribben gebaseerd op karteringen in de jaren tachtig en negentig. De verspreiding in de Weerribben betreft locaties (naar Beheersplan 1985) en in de Wieden 1 ha hokken (gezamenlijke verspreiding van karteringen in 1985 en 1994/95) (naar Vreeken et al. 1996).
18
Scabiosa columbaria (Duifkruid) 2 0 0 0 Bergklooster, EW ; Usseldal Scirpus americanus (Stekende bies) 0 0 0 0 - ; langs randmeren? Scirpus cariciformis (Platte bies) 0 1 0 0 Deventer (Gooikersdijk +); Zwolle S. fluitans (Vlottende bies) 1 1 0 0 Vilsteren ; Meppel, BS, Wieden (nog?) Scleranthus perennis (Overblijvende hardbloem) 1 0 0 0 Lemele ; Vechtdal (6 km-hokken) Scutellaria minor (Klein glidkruid) 0 2 0 0 De Hei, Wechelermars ; N-Veluwe (?) Sedum reflexum (Tripmadam) 1 1 0 0 Spoolderberg, EW ; Vechtdal, Usseldal Sedum sexangulare (Zacht vetkruid) 3 0 0 0 EW, Hattem, Olst; Usseldal, Vechtdal Sherardia arvensis (Blauw walstro) 1 0 0 0 Zwolle ; in Noordoostpolder Solidago virgaurea (Echte guldenroede) 2 3 0 . Schoonheten, Boxbergen, Besthmen, Lemselo; Steenwijk, Ommen/Dalfsen Sparganium natans (Kleinste egelskop) - ; in Wieden in 1995 22 ha hokken (sterke toename) Stachys arvensis (Akkerandoorn) 0 0 0 0 - ; Salland, Usseldal, Steenwijk Thymus serpyllum (Wilde thijm) - ; N-Veluwe, Vechtdal? (vooral T. pulegioi'des) Torilis nodosa (Knopig doornzaad) 1 0 0 0 Noordpunt Schokland ; NOPdijk Tragopogon porrifolius (Paarse morgenster) 0 0 0 0 Kuinderbos ; Trifolium micranthum (Draadklaver) 0 0 0 0 - ; Wendelerdijk (nog ?), Kadoelen Ulex europaeus (Gapseldoorn) 0 0 0 2 Heinoseweg, Sterrebos ; Olst/Wesepe Figuur 9. Verspreiding van Utricularia intermedia (Plat blaasjeskruid) Solidago virgaurea ; in Wieden 1985: 55 loc., 1995: 108 ha-hokken, WR, SG Verbena officinalis (IJzerhard) 0 2 0 0 RZ, Zwolle ; Veronica longifolia (Lange ereprijs) - ; Vechtdal (22 km-hokken) Veronica prostrata (Liggende ereprijs) 0 0 0 0 - ; Vreugdenrijkerwaard V. austriaca ssp. teucrium (Brede ereprijs) 0 0 0 0 - ; Usseldijk Olst-Deventer Viola hirta (Ruig viooltje) 0 0 0 0 - ; Z. van Olst Viola persicifolia (Melkviooltje) - ; Boetelerveld Viscum album (Martetak) 0 0 0 1 Z. van Olst; -
19
Literatuur
Beeuwkes, H., Carex pallescens. Floron Nieuwsbrief District Beneden-Ussel 11: 5 - 6. Boedeltje, G., 1992. Kruipende moerasscherm, Bleek schildzaad en Melige toorts terug in Oost-Nederland. Natura 89(9): 216 - 221. Bremer, P., 1987. Dichtbloemig kweldergras, een in Nederland uitgestorven gewaande soort, bij Kampen teruggevonden. De Tureluur 7(4):52 -53. , 1988. Veranderingen van de varenflora van het Kuinderbos in tien jaar. De Levende Natuur 89(3):74-80. , 1994. Flora, vegetatie en bosverjonging in het Kuinderbos. Rapport Staatsbosbeheer. . 1995. On the ecology and population dynamics of a Dutch population of Polystichum setiferum (Forssk.) Woynar. Fern Gazette 15(1): 11-20. , 1996. De botanische waarde van de Tolhuislanden. Zwols Natuurtijdschrift 3(2): 41 - 49 . 1997. Verspreiding, ecologie en plantensociologische positie van Rond sterrekroos, Callitriche hermaphroditica, in Nederland. Stratiotes Corporaal, A., 1982. Stijf struisriet ten oosten van het Zwarte Water. IJsselacademie 5(3): 5 - 8 . Corporaal, A., M. Horsthuis & J.SchaminSe. 1993. Oecologie, verspreiding en plantensociologische positie van de Kievitsbloem (Fritillaria meleagris L.) in Nederland en Noordwest-Europa. Stratiotes 6: 14 39. Horsthuis, M.A.P., 1989. Concept Soortbeschermingsplan voor de Kievitsbloem. Natuur, Milieu en Faunabeheer van het Ministerie van Landbouw en Visserij. Klemann, M., R.Beringen, H. Hazelhorst, P.Bremer, K.van der Veen & C.Knotters. 1996. Flora en fauna van Zuid- en Midden Salland. Basisrapport. Pick, H., 1993. Overzicht Rode Lijst-soorten Wieden. Notitie Natuurmonumenten. Ploeg, N.van der., Liggend erreprijs (Veronica prostrata L.) in de Vreugdenrijkerwaard. Gorteria 20: 41 - 47. Provincie Overijssel/FLORON. 1994. De verspreiding van bedreigde plantensoorten in Overijssel. Concept. Staatsbosbeheer, 1985. Beheersplan Weerribben. Vreeken, B., S.Meyer-Janse & R.Douwes. 1996. Veranderingen in de flora van het laagveen natuurreservaat De Wieden. Gorteria 22: 111 - 133.
Straatliefdegras (Berkum, Zwolle)
FLORON NIEUWSBRIEF NR 11
20
