7
NIEUWSBRIEF Voor u ligt de laatste Nieuwsbrief van DoeMalawi. Op 18 augustus zijn alle deelnemers teruggekomen uit Malawi, een ervaring rijker. Hieronder volgt een verslag van het DoeMalawi-project, gevolgd door enkele persoonlijke ervaringen.
info
: ww w
.doe
mala
wi.n
l
september 2013
D OE M ALAWI :
MISSIE GESLAAGD
DoeMalawi heeft zijn doelen bereikt: dak op school en op lerarenwoning in Echikhangeni en ‘girls changing-room’ bijna klaar. Een jaar lang actie voeren voor DoeMalawi werd in augustus afgerond met twee weken bouwen in Echikhangeni, Malawi: het bouwen van een school, een lerarenwoning en een ‘girls changing-room’. En daarmee bouwden we ook aan onszelf en aan onze relatie met anderen, onze groepsgenoten en de mensen bij wie we te gast waren, mensen die zo weinig hebben, maar o zo vriendelijk en gastvrij zijn.
Onervaren DoeMalawi, project MA313 van World Servants, een groep van 37 personen, de meesten (20) uit Doetinchem, sommigen (9) uit andere plaatsen in de Achterhoek, enkele ex-Doetinchemmers, elders studerend (5) en drie van verder weg (Barneveld, Nieuwegein en Hooghalen); 21 meisjes/vrouwen en 16 jongens/mannen; 21 jongeren (<30 jaar) en 16 ouderen (>50 jaar); een handvol (stafleden) met ervaring met ontwikkelingswerk, de meesten voor het eerst naar een Afrikaans land. Hoe spannend. En niet alleen voor de DoeMalawi-gangers, ook voor de inwoners van Echikhangeni, die nog niet eerder een bus vol Europese blanken (Mzungu) hadden gezien. Werken op de bouw, een nieuwe ervaring voor de meesten in de groep. Metselen, timmeren, met stenen sjouwen. Samen, zij 1
aan zij, met de mensen van Echikhangeni. Slapen met mannen en vrouwen apart in een zaal, onder een klamboe. Elke morgen om 6.00 uur op, eerst een gesprek met je GMG-groep (goedemorgengesprek), daarna inloop-ontbijt met rijstepap en 1,5 snee brood. Tussen de middag en 's avonds een maaltijd met rijst, enkele aardappelen, groente (groen, andijvie-achtig, door ons ʼzeewier’ genoemd), iets met wortel en ui of een koolsalade, meestal vlees (kip) en twee keer een hard gekookte ei. Veel meer dan de smakeloze nsima, maïspap, die we hadden verwacht.
de kookploeg (foto: Hans Bijleveld)
uitdeling van de maaltijd (foto: Hans Bijleveld)
de ruimte voor de deelnemers, hier in gebruik als eetzaal. (foto: Hans Bijleveld)
7
info
: ww w
.doe
mala
wi.n
l
september 2013
De heenreis Met de bus van Doetinchem naar Brussel, vandaar met het vliegtuig via Parijs en Addis Abeba naar Lilongwe, de hoofdstad van Malawi. Daar werden we opgewacht door Vincent van CCAP, de partnerorganisatie van World Servants in Malawi, met een bus, waar we met onze World Servants tassen opgepropt maar net in pasten.
deren met wie een balletje wordt getrapt op een groot veld (zonder gras). Officiële start De volgende morgen, donderdag, was de officiële start van het project. Blank en zwart stonden rondom de fundering van de school. Onze stafleden werden voorgesteld, evenals de lokale mensen die belangrijk waren bij de bouw, onder wie enkele dorpshoofden, de aannemer, de keukenploeg die voor ons eten ging zorgen, en de mensen die onze (werk)kleren zouden gaan wassen. We kregen ook een geit aangeboden. Hand in hand werd zowel het Nederlandse als het Malawische volkslied gezongen. Emotioneel moment.
vrachtvervoer per fiets (foto: Hans Bijleveld)
Over een asfaltweg – minder dan een provinciale weg bij ons – reden we naar het noorden. We keken onze ogen uit. Er waren meer fietsers en wandelaars op en naast de weg dan (vracht)auto’s er op. Met de vreemdste bagage op het hoofd en de bagagedrager. En soms staken er zo maar koeien of geiten de weg over. Naast de weg groepjes huisjes/hutjes van rode stenen met een dak van golfplaten of riet. Echikhangeni, op de landkaart is het niet te vinden, maar gelukkig wel door onze buschauffeur. Na enkele uren op de asfaltweg sloegen we een hobbel-de-bobbel zandweg in om driekwartier later op de plaats van bestemming aan te komen. De ontvangst is hartelijk, met zang en dans. Daarna kwartier maken in de mannen- en in de vrouwenslaapzaal, matrassen en slaapzakken neerleggen en klamboes ophangen. Er is direct contact met de kin-
slaapzaal van de vrouwen (foto: Janny Plasbeek) 2
voorstellen van de staf bij de officiële start van het project (foto: Hans Bijleveld)
En toen moesten we – op z’n Achterhoeks – d’ran. Ons technisch staflid had regelmatig overleg met de aannemer en maakte voor elke dag een overzicht van de te verrichten werkzaamheden en wie wat moest doen. In het begin waren we tegelijkertijd bezig met de bouw van de school en de lerarenwoning, later legden we het accent meer op de school, want daar moest het dak op zitten voor we weggingen. De locals gingen verder met de bouw van de lerarenwoning en de ‘girls changing-room’.
samen bouwen (foto: Hans Bijleveld)
7
dansen tijdens de kerkdienst (foto: Hans Bijleveld)
waarvoor allerlei kerken uit de omgeving waren uitgenodigd, kwamen zoveel mensen af, dat ‘onze’ kerk te klein was, en de dienst buiten in de schaduw van een grote boom werd voortgezet. Meerdere koren traden op tijdens deze dienst, met zang en dans. Ook wij zongen liederen (drie), verzorgden gebed en Bijbellezing en onze hoofdleider hield de preek.
info
: ww w
.doe
mala
wi.n
l
september 2013
Kinderwerk Naast bouwen is kinderwerk onderdeel van het project. Dat bestond uit: de kinderen iets vertellen over en laten zien van Nederland, een Bijbelverhaal vertellen en uitbeelden, ze iets laten knutselen, een spel met hen doen en hen een liedje aanleren. We deden dit in groepjes van vijf of zes. In Nederland hadden we het kinderwerk voorbereid, en in het Engels vertaald. Eén van de leraren, Aaron, vertaalde het ter plekke voor de kinderen in (het dialect van) de lokale taal (Chichewa).
werken bij de boer hoorde bij één van de culturele uitstapjes (foto: Hans Bijleveld)
Culturele uitwisseling Om te bouwen aan een relatie met de lokale mensen en kennismaken met hun gewoonten gingen we een keer ‘s middags op familiebezoek, in een groepje, met een tolk. Over en weer vragen stellen, Voor de familie hadden we een tas met cadeautjes bij ons. Dat werd zeer gewaardeerd. Een tweede kennisuitwisseling was tijdens een mannen- en vrouwenmiddag, waarbij lokale mannen en vrouwen apart met onze mannen en vrouwen elkaar van alles konden vragen. ‘t Ging vooral over relaties tussen mannen en vrouwen. Ook was er de mogelijkheid om bij locals te gaan eten en een nacht te slapen. Elf jongeren maakten daarvan – in koppeltjes/ groepjes – gebruik. Voor sommigen was dat heel confronterend, voor iedereen erg leerzaam. De volgende morgen werden enkele logés met de ossenkar weer teruggebracht. Kerkdiensten Op de beide zondagen gingen we naar de plaatselijke kerk. Op de tweede kerkdienst, 3
dans tijdens de overdrachtsplechtigheid (foto: Hans Bijleveld)
Officiële overdracht Op woensdag 14 augustus, ‘s middags, was de officiële overdracht. ‘s Morgens werden de laatste dakplaten op de school gelegd, ‘s middags op de lerarenwoning. Bij de overdracht waren enkele honderden aanwezigen, onder wie dorpshoofden, schoolbestuurders, (hoofd)onderwijzer(s), vertegenwoordigers van CCAP en het ministerie van onderwijs. Er werden toespraken gehouden en er werd gedanst. CCAP zegde toe te zorgen voor schoolbanken in de door ons gebouwde school. De ‘gedenkbank’ die wij hadden gebouwd tegen de zijmuur van de school, het blijvende herinneringsteken aan onze groep, werd onthuld. Emotie. Veel mensen willen op of bij de bank op de foto.
7
info
: ww w
.doe
mala
wi.n
l
september 2013
alle 37 deelnemers bij het aandenken, na de officiële opening. (foto: Erik-Jan Bijleveld)
De volgende ochtend om 7.30 uur namen we afscheid van Echikhangeni. Met een voldaan gevoel, want het doel – een dak op de school – was gehaald. Ook op de lerarenwoning zat het dak, de girls changingroom was zo goed als af. Met de zekerheid dat de locals de gebouwen zelf verder zullen afbouwen (een aantal binnenmuren nog opmetselen, vloeren erin, muren aan de binnenkant bepleisteren). De aannemer zorgt daarvoor, CCAP ziet erop toe. We vertrokken naar het noorden, voor een bezoek aan een natuurpark. Vrijdags een urenlange busreis naar Lilongwe. Zaterdagmiddag met het vliegtuig naar Blantyre, Addis Abeba, Parijs, Brussel. Vandaar met de bus naar Doetinchem. Hartelijke ontvangst door familie en vrienden in de Ontmoetingskerk, een ervaring rijker, vol met verhalen, mooie beelden, herinneringen…. School Feeding Program Financieel was DoeMalawi ook een groot succes. Het benodigde bedrag voor de financiering van de bouw en de reis en het verblijf van de groep werd ruimschoots gehaald. Er was zelfs geld over. Dat wordt bestemd om op de school in Echikhangeni een School Feeding Program te starten. 4
Bij zo’n schoolvoedselprogramma, dat al op meerdere scholen in Malawi draait, krijgen de leerlingen op school een warme maaltijd. De bevolking wordt geleerd hoe de gewassen te telen, te oogsten en te bewaren en hoe er een voedzame maaltijd voor de leerlingen van te bereiden. Er wordt zaaizaad beschikbaar gesteld, opslagruimte gebouwd en het benodigde kookgerei verstrekt. Na twee jaar is het schoolvoedselprogramma selfsupporting (door steeds een deel van de oogst te reserveren als zaaizaad voor het volgende jaar) Bij scholen met een School Feeding Program meldden meer ouders hun kinderen aan, omdat de kinderen op school een voedzame maaltijd krijgen. Daardoor zijn de kinderen ook fysiek beter in staat onderwijs te volgen. Hans Bijleveld
bellenblazende kinderen (foto: Erik-Jan Bijleveld)
P E RS O O N L I J K E
7
Dianne Hoftijzer De reis begon op 30 juli. Na in ruim 24 uur reizen kwamen we op plaats van bestemming. We kregen een warm onthaal van de bevolking: er werd gezongen, gelachen en gedanst! De energie, die even verdwenen was kwam op dat moment weer helemaal terug!
Wilma Voskuilen Wat een blije mensen kwamen wij tegen op weg naar Echikhangeni, ik voelde mij net een koningin met al dat zwaaien naar ons! Dat en een warm welkom zei al genoeg over onze komst in Echikangheni om daar met de bevolking een school te bouwen voor de kinderen! Het was super daar te zijn en houd er prachtige herinneringen aan over!
info
: ww w
.doe
mala
wi.n
l
september 2013
E RVA R I N G E N VA N E N K E L E D E E L N E M E RS
de ontvangst bij aankomst (foto: Anita Bijleveld)
Na dat onze ‘slaapzaal’ voorzien was van een matrasje en klamboe, werd het eten geserveerd: rijst, aardappels, groente, en wat vlees (dit is tevens ons hele verblijf het eten van 's middags en 's avonds). De dagen vliegen voorbij op de bouw met werkzaamheden als metselen, ijzer buigen, etc. maar ook hadden we uitstapjes zoals familiebezoek in dorpje verderop, wandeling, gesprekken met de bevolking, etc. Iedereen van de bevolking sprak je aan, wilde een hand of knielde zelfs heel iets. Ik heb geen één keer meegemaakt dat iemand mij zomaar voorbij liep. Altijd vrolijk, tevreden met helemaal niets, zo kan ik nog wel meerdere dingen opnoemen. Een bijzondere ervaring om nooit te vergeten! Aart Westdijk Wat een belevenis en ervaring was het om met zo'n grote groep deelnemers, samen met de lokale bevolking te mogen bouwen aan dit prachtige project. Ik had het niet willen missen en ben blij dat wij met elkaar hebben mogen werken aan de toekomst voor de kinderen van Echikhangeni. Het was TOP !! De koorzang en dans tijdens de kerkdiensten was "Amazing". 5
Marieke Klein Marieke is, samen met een aantal deelnemers, naar het dorp Matipa geweest, waar drie jaar geleden een school werd gebouwd. Zij vertelt daarover: Wat mij het allermeest geraakt heeft in Malawi is wat een vrouw in het dorp Matipa ons vertelde:
vrouwen helpen mee (foto:Hans Bijleveld)
“Doordat ik zag dat de Nederlandse vrouwen konden bouwen en met stenen sjouwen, heb ik dat ook gedaan. Het heeft mij geleerd om de moed te hebben om te vechten voor wat ik wil. Vroeger werkte ik op het land, omdat dat zo hoorde en nodig was – nu zie ik het als werk en dat geeft me geloof in mezelf.” Het lijkt zo simpel om met de vrouwen samen stenen door te geven, maar het is, zelfs na 3 jaar, heel belangrijk voor die vrouwen! Alice en Janny (stafleden kinderwerk) Na een goede voorbereiding in Nederland begonnen we het kinderwerk in Echikhangeni met 50 kinderen, elke ochtend, behalve de weekends, van 9.30- 11.30 uur. Dit aantal liep op, op de laatste dag hadden
7
voor de mensen en kinderen in Echikhangeni. Het was een jaar actie voeren waard. De mensen waar wij te gast waren leven zo eenvoudig en primitief, en hebben zo weinig. Ze moeten rondkomen van bijna niets. Ik vond dat best confronterend. Wat zijn wij dan verschrikkelijk rijk en verwend. Dat de mensen in Echikhangeni zo vrolijk, vriendelijk en gastvrij zijn heeft me verbaasd. En dat ze zich vereerd voelden door onze komst… ik word nog steeds emotioneel als ik daar aan terugdenk.
september 2013
info
: ww w
.doe
mala
wi.n
l
kinderwerk, hoedje van papier (foto: Janny Plasbeek)
we een circuit met 10 spelletjes bedacht en kwamen er 200 kinderen. Geweldig om te zien hoe enthousiast de leden van onze groep dit deden en hoeveel plezier de kinderen eraan beleefden. Stralende gezichten. Wat deden we? Bijbelverhalen vertellen en uitspelen, liedjes zingen met bewegingen (hoofd, schouders knie en teen was erg in trek), spelletjes, tekenen, eenvoudige werkjes maken. Bovendien vertelden we elke dag iets van Nederland, van de dieren hier, molens, het koningshuis en andere zaken. Een geweldige ervaring, waar we thuis nog vaak aan zullen denken. Marieke Reijers (medisch staflid) Mijn ervaring in Malawi heeft mij opgebracht dat ik ben gaan inzien dat je met weinig ook gelukkig kunt zijn. Iedereen is gelijk aan elkaar of je nu jong/oud bent, blank/zwart, je kunt altijd plezier met elkaar hebben. Ook ben ik gaan beseffen hoe gelukkig ik ben als persoon met alles wat ik gezien en ervaren heb en dat ik dat heb mogen meemaken. Hans Bijleveld Ik ben ervan overtuigd dat we met DoeMalawi echt iets (hebben) kunnen betekenen
metselen op de steiger (foto: Hans Bijleveld) 6
Annemiek te Beest Ik heb zo veel gezien en gedaan, dit had ik van te voren niet verwacht. Het was een onvergetelijke ervaring. Peter te Molder Malawi was voor mij een super mooie ervaring. We hebben samen met de lokale bevolking gewerkt aan verbetering van het onderwijs. Peter Pontier (technisch staflid) Terugkijkend naar dit project heeft het me toch verbaasd dat het ons gelukt is om in krap tien werkdagen, de ruwbouw van de school en de lerarenwoning af te krijgen en de ‘girls changing-room’ vrijwel gereed! Daarbij was het goed om te ontdekken dat zowel de plaatselijke bevolking als wij blanken eigenlijk dezelfde wensen hebben: een dak boven ons hoofd, een goede toekomst voor onze kinderen, omzien naar elkaar in een gemeenschap. Het is goed dat we, dank zij het initiatief van de diaconie van de Protestantse Gemeente Doetinchem, met dit bouwproject een bijdrage hebben kunnen leveren aan beter onderwijs en daarmee aan één van de Millenniumdoelen: in 2015 gaan alle kinderen, zowel meisjes als jongens, in de hele wereld naar de basisschool.
Op vrijdagavond 8 november om 20.00 uur wordt er in de Catharinakerk een gemeenteavond georganiseerd, waarin de deelnemers van DoeMalawi een presentatie van hun werkzaamheden zullen geven.
