Nieuwsbrief. De site van de school is er voor jou. Wat vind je in deze nieuwsbrief?

Nieuwsbrief Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen

De site van de school is er voor jou Computers, schoolsites, weblogs, internet, intranet, chatten, het zijn reeds enige tijd begrippen geworden in het dagelijkse schoolleven van methodescholen. Eigenlijk zijn het vooral werktuigen om mee te corresponderen, rekensommen te maken, teksten te schrijven, kortom om te leren. Ze kunnen dus heel nuttig zijn als ondersteuning bij vele klasactiviteiten. Onze Simon ging dan ook te rade bij drie FOPEMscholen om te weten te komen welke rol een site kan spelen in het klas- en schoolleven. Wat vind je nog meer in deze nieuwsbrief? In een bespreking van het boek “De onwetende meester” pogen we een link te leggen tussen een aantal praktijken van methodescholen en het inzicht van ene Jacotot dat een leerkracht ook datgene kan onderwijzen wat hij of zij zelf niet weet. En graag willen we reclame maken voor het cahier over zelfregulerend leren. Het brein van dit cahier zijn Patricia Otte, pedagogisch begeleider van FOPEM, en An De Burchgraeve, voormalig medewerker van het project voor zelfregulerend leren. In het vernieuwde cahier vind je drie praktijk-voorbeelden uit het kleuteronderwijs en de eerste graad in het lager onderwijs. Tot slot willen we jullie graag uitnodigen op de info-avond van FOPEM over de financiering van scholen van FOPEM, en dit als vervolg op onze avond over gelijke onderwijskansen. De infoavond vindt plaats op woensdagavond 16 april in Freinetschool De Zevensprong te Leuven. Allen daarheen!

Wat vind je in deze nieuwsbrief? De site van de school is er voor jou........................ Schoolsite, intranet, en weblog... En u?................. De onwetende meester............................................ Klasfoto’s op het internet........................................ Scholen bouwen en verbouwen............................. Een eerste cahier van FOPEM over ‘Zelfregulerend leren’ onder de loep...... Uitnodiging voor een informatieavond................. Groot onderwijsdebat.............................................

Veel leesplezier. Kris Denys nummer 2 - viertiende jaargang - maart 2008

1 2 7 8 9 10 11 11

Nieuwsbrief FOPEM - Maart 2008

Schoolsite, intranet, en weblog... En u? Het idee om iets te doen rond de respectievelijke sites van onze FOPEM-scholen groeide eigenlijk vanuit twee overwegingen: de eerste gedachte leeft al jaren in onze kringen: hoe evolueer je van de drukpers, met al de mogelijkheden die deze formidabele innovatie op het vlak van didactiek, methodiek en pedagogie biedt, naar die duivelse doe-al: de computer? En twee, meer recent, namelijk naar aanleiding van m’n eigen dromen over de site in De Levensboom in Wevelgem, welke rol kan een site spelen in het klas- en schoolleven, en concreet: wat loont de

moeite, en dit zowel naar de buitenwereld toe, en ook in het dagelijkse klasleven. Voorwaar een ambitieuze tweeledige kweeste, dus... Ik stelde de rondvraag aan de webmasters of siteverantwoordelijken, en kreeg weinig respons, om begrijpelijke redenen — verdiende kerst, véélomvattend onderwerp, late uitnodiging. Toch hebben we een paar jawel herkenbare maar niettemin interessante verhalen binnengekregen, en die bieden we jullie graag aan. Herkenbaar, zeker voor wie meehielp aan z’n eigen site, omdat die in de vele stappen van concept naar

realisatie sterk gelijklopend zijn met ieders eigen sitestory. Maar deze verhalen zijn toch ook verhelderend voor al wie van die noeste arbeid (en werken is het wel...!) profiteert: ouders, kinderen, ruimere publiek... Mijn oorspronkelijke uitnodiging wil ik hier nog eens herhalen: wie ideetjes, tips, reacties van beschouwende, aanmoedigende of zelfs poëtische aard (wie tikt er eens een vrije tekst...?) in verband met dat eigen siteleven heeft, mag die nog steeds binnensturen voor een volgende nieuwsbrief...

1. De West site story: De Torteltuin in Poperinge Doelstelling Ik ben Fré ... en ik zal jullie door onze website loodsen! Voor het 10-jarig bestaan van De Torteltuin wilden we ook wel eens via het “worldwide-web” ons ding doen. Vooral informatief werden nogal wat zaken gerealiseerd, maar structuur, creativiteit en functionaliteit werden een beetje onderschat. Na het feestjaar startten we met een volwaardige werkgroep die deze eerste website nieuw leven moest inblazen. Al snel werden enkele bezielers van diverse pluimage bereid gevonden: een coördinator om de violen te stemmen en de druk op de ketel te houden, een creatieve designer voor de vormgeving, twee webmediumtechneuten en wat geïnteresseerden om foto’s, teksten en informatie op te snorren. We stelden ons een duidelijke doelstelling die je nog steeds onder onze werkgroep-beschrijving kunt terug vinden: “We willen met de werkgroep een nieuwe site bouwen, die in eerste instantie een eenvoudig werkmiddel moet worden voor leerlingen, leerkrachten, ouders. Verder willen we voor sympathisanten en geïnteresseerden een informatief kader scheppen van wat De Torteltuin betekent. Het visuele aspect zal hierbij een grote en aangename rol moeten spelen. We willen een duidelijke en gefundeerde structuur aanmaken die het onderhoud van de website op een eenvoudige manier moet kunnen realiseren. De informatieve documenten worden in overzichtelijke ‘huisstijl’ ondergebracht. Het speelse karakter en de inbreng van

de kinderen en leerkrachten moet behouden blijven.” Om deze eenvoudige verwoordingen in een complexe internetstructuur om te zetten, komen we maandelijks samen op donderdagavond. Gelukkig kunnen we vertrouwen op de ruime kennis van onze vrijwillige specialisten ter zake en onze bereid-willige assistenten om de informatie voor de kantlijnen op te snorren. Een hele boterham, dus! Kind- en oudervriendelijk Met de werkgroepleden probeerden we onze ideeën te evalueren en in een duidelijke structuur te gieten. - Grafisch moest de Tortel-site iets speciaal en origineel worden, de kinderen moeten samen met Fré door de site kunnen wandelen. We maakten een opmerkelijke grafische home-page, doch voor de ouderen was een menukeuze zeker gewenst. De symboliek komt steeds in de menu’s terug. - We wilden een informatief gedeelte: je moest er alle info van de school kunnen raadplegen (werking, reglement, wie was Freinet), we wilden een ‘gemakkelijke’ kalender maken, maar als ouder kun je ook een volledige selectieve kalender samenstellen (je selecteert op diverse criteria bijvoorbeeld klas, werkgroep...), je moest er contacten en structuren (e-mail, vzw...) terugvinden. - Korte nieuwsberichten, downloads en links moesten hun plaats krijgen . De lay-out moet nog wat gestructureerd

2

worden... - Een forum (momenteel non-actief) voor gastenboek en interne info naar begeleiders/werkgroepen toe zou leuk zijn. Je kunt immers toegangen beveiligen en beperken. - En last but not least... de eigenste klas-sites met een fotoalbum! We hielden in 1 jaar tijd w w w. d e t o r t e l t u i n . b e b o v e n d e doopfont. Daar alle werkgroepleden meer dan een voltijdse job hadden, wilden we een duidelijk platform samensteken die ons in de aanvang heel wat tijd zou kosten, maar op lange termijn gebruiksvriendelijk zou zijn, en de webmaster kon ontlasten. Kort op de bal Onze site mogen we gerust een geslaagd werkstuk noemen: - Het informatie gedeelte is vast, de veranderlijke info hierin zoals reglementen, statuten en mailcontacten willen we in pdf-formaat. Zo moeten we de site niet steeds aanpassen. Deze bestanden kunnen door iedereen aangemaakt worden en op de juiste plaats opgeslagen. - Per klas, werkgroep hebben we een ...@detorteltuin mailadres. Begeleiders en werkgroepcoördinatoren, verantwoordelijken kunnen hun klas/groep-gerelateerde mails thuis doorgestuurd krijgen. De mailadressen zijn hiermee niet persoonsgebonden en steeds herleidbaar bij vervangingen en wijzigingen.

Nieuwsbrief FOPEM - Maart 2008 - De kalender wordt in het secretariaat bijgehouden met enkele parameters en automatisch in de website gestopt. Dit vraagt geen extra werk en een interactieve schoolkalender konden we wel gebruiken. We hebben een uitgebreider versie die automatisch wordt aangemaakt voor de wekelijkse interne nieuwsbrief. De korte nieuwsberichten willen we delegeren naar de pr-werkgroep. We werken nog aan een handleiding om de werkwijze uit te leggen. Het bijzonderste gegeven: dit kan op elk moment van de dag, met gelijk welke computer die met internet verbonden is, worden aangepast. Fotogalerij : uitbesteed - Voor de fotogalerie werken we via een andere site. Dit laat ons op een gemakkelijke manier toe veel foto’s op te slaan op een andere webruimte, want we werken financieel zelfbedruipend. Ook de mogelijkheid voor de ouders en sympathisanten om de foto’s te downloaden, te bestellen in gelijk welk formaat, een e-kaartje te sturen of opa en oma op de hoogte te houden met enkele sfeerfoto’s van de klasactiviteiten, alsook de gemakkelijke wijze van uploaden, bepaalden onze keuze. Het is een plezier voor de ouders om te zien wat er reilt en zeilt in de klas of rondom een project of uitstap. - Om de nodige webruimtes te financieren, kunnen we rekenen op de inbreng van enkele ouders die ons project steunen. Elke klas heeft een eigen webruimte die bestaat uit vier delen. Ieder deel (Onze klas, In de kijker, Drukdrukdruk, Doen!) kan naar eigen believen worden ingevuld, en dit via een eenvoudig en simpel worddocument. Dit brengt met zich mee dat begeleiders en oudere kinderen dit perfect zelf kunnen aanmaken met een algemeen gangbare en dagelijkse software (tekstverwerking). De opleiding hiervoor werd pas eind november aan de begeleiders gegeven. Er komt stilaan leven in onze klaspagina’s.

vereiste. Iedereen werkte hieraan tijdens de beperkte vrije tijd, wat we ook wilden respecteren. Doch, de druk lag het eerste werkjaar zeer hoog. We kenden ook de nodige pech in ons tweede levensjaar: forumservers kunnen crashen, of webruimte kun je vergeten te betalen. Er werd toen vooral op de achtergrond gewerkt aan de kalender en de automatische routines. Niet alles wat je op het scherm ziet, is zo eenvoudig als het lijkt... Met vallen en opstaan creëerden we in zeer korte tijd een mooi platform, al zeggen we het zelf. De invulling en updating worden stilaan gedelegeerd. Maar de verfrissing en actualisatie moet worden gerealiseerd door begeleiders, coördinator of secretariaat. We hopen alleen dat dit moderne medium in de drukstijl van de Freinetmethodiek in de toekomst ruimer wordt gebruikt. De site kan op een vlotte manier per klas worden ingevuld, maar je moet er vertrouwd mee raken. En ja, het is weer extra werk voor de betrokken begeleiders. Het is een patroon dat je jezelf moet opleggen om je eigen klas zo aantrekkelijk mogelijk voor de kinderen en de ouders voor te stellen. Dit vraagt veel inspanning... en dat

Achter de schermen, echter... Deze beperkte technische info laat het u vermoedelijk al raden. Het is geen sinecure om iets dergelijks te realiseren. Duidelijke afspraken van de taken, de gedrevenheid van de grafisch ontwerper en de programmeurs, hun vakkennis zijn een primaire en onontbeerlijke

3

hebben we wat onderschat. Het hoeft echt niet, maar dan blijven je klasbladzijden maagdelijk blank. De site is een lust voor het oog voor toekomstige ouders die hun kinderen naar een leuke school willen brengen, of ouders die wegens tijdsgebrek weinig tijdens de klaswerking kunnen bijdragen. Nu kunnen ze thuis genieten van de fotogalerie, samen met de kinderen. En ja, we zijn er echt fier op dit te hebben gerealiseerd. De site oogt jong, speciaal, fris en biedt mogelijkheden tot creativiteit voor alle klassen. Het website-team houdt dit jaar een constructie-sabbat, maar de opleiding, de handleidingen zullen we dit schooljaar proberen af te maken. En volgend jaar ... dan zien we wel.

Uw website-coördinator, tevens Chinese vrijwilliger als webmaster van De Torteltuin, Peter De Gersem [email protected] www.detorteltuin.be


2. Intranet in De Levensboom te Kortrijk en Wevelgem Door het intranet1 zijn alle pc’s uit de klassen en secretariaat met elkaar verbonden en kunnen met elkaar gegevens uitwisselen in eenzelfde programmastructuur. Waarom een intranet? Als ik mij goed herinner was het idee van een intranet gegroeid uit de behoefte om de vele (digitale) foto's beschikbaar te maken voor de ouders. Dat startpunt werd door de werkgroep uitgebreid naar een volwaardig intranet waar alle mogelijk informatie over de school ter beschikking gesteld wordt. Het uitgangspunt was dat het intranet enkel toegankelijk zou zijn voor ouders, begeleiders en kinderen van De Levensboom Kortrijk. Reden was dat de informatie vaak 'te intiem' is voor buitenstaanders (verslagen vergaderingen, adresboek, foto's, en soms ook de artikeltjes uit de klas) en vaak voor externen ook niet interessant (poetslijsten, koekjeslijsten...)2 . Alle informatie voor externen staat overigens ook al op de gewone website. Gebruiksvriendelijk In onze werkgroep hebben we een professionele graficus en ik heb veel ervaring met ontwikkeling van websites, de taken waren op dat vlak dus al vlug verdeeld. De indeling, inhoud en opbouw is het werk van de hele werkgroep. Het ontwerp werd bewust eenvoudig gehouden, gebruiksgemak en overzichtelijkheid stonden hierbij voorop. De website is ontworpen volgens de moderne webdesign technieken, d.w.z. een combinatie van HTML, CSS (Cascading Style Sheets) en PHP/MySQL. Bij deze 'moderne werkwijze' worden de verschillende onderdelen gescheiden: de opmaak zit vervat in een CSS-bestand, de inhoud zit in een MySQL-database en alles wordt samengebracht met een combinatie van HTML en PHP. Voordeel van deze manier van werken is dat het aanpassen van vormelijke of inhoudelijk zaken enkel hoeft te gebeuren in het css-bestand of de

database, de HTML/PHP-pagina's worden daardoor automatisch aangepast. Werken met database was ook nodig omdat begeleiders, kinderen en andere leden van de werkgroep intranet die geen ICT-experts zijn, grote delen van de website up-to-date houden. Omdat die niet over technische kennis beschikken, moest het geheel dus ook gebruiksvriendelijk zijn. Wat staat er op? Een overzicht van de rubrieken: - homepagina met eerstkomende activiteiten uit de agenda, lastminuteoproepen van begeleiders (vb. vervoer, hulp in de klas...), de jarige van de dag, kinderpraat, laatste berichten uit het forum, en de laatste fotogalerijen. Centraal staat het overzicht van de laatste artikeltjes uit de klassen. - Agenda - Nuttige info: poetslijsten, koekjeslijsten, vrije dagen, adresboek, formulieren (ziekte, opvang), de klaslijsten - Klasnieuws: elke klas heeft zijn pagina waarop artikeltjes kunnen geplaatst worden (met foto's). Van op die pagina kan er door de bezoekers een bericht gestuurd worden naar de klas via een onlineformulier. - Werkgroepen - Verslagen - Nieuwsbrief: de laatste 10 nieuwsbrieven zijn beschikbaar - Levensbladen ( = schooltijdschrift — 3 à 4 x per jaar) - Leg je ei: een soort forum waar allerlei berichtjes (en reacties daarop) kunnen gepost worden - Fotogalerijen Mogelijkheden Er werd een Content Management System (CMS) gemaakt. Een CMS is een systeem om de teksten op het intranet te plaatsen, aan te passen of te verwijderen. Alles gebeurt via de internetbrowser (Internet Explorer, Firefox of Opera...) en is niet plaatsgebonden, men kan dus overal waar een internetverbinding beschikbaar is aan de teksten werken. Het CMS is

gebruiksvriendelijk en vereist geen speciale technische kennis. Alle begeleiders hebben toegang tot dit CMS met een eigen login en paswoord, ook de leden van de werkgroep hebben hun login en paswoord. Begeleiders (en kinderen) kunnen enkel teksten van hun eigen klas toevoegen of bewerken. Verder kunnen ze last-minute-oproepen plaatsen en items toevoegen aan de agenda. De begeleider die het kinderparlement begeleidt kan ook de verslagen daarvan op het intranet plaatsen. De leden van de werkgroep kunnen bijna alle informatie op het intranet aanpassen via het CMS. De wekelijks nieuwsbrief wordt per mail verstuurd naar de ouders die hun emailadres opgaven. Opmaak van de teksten gebeurt aan de hand van Javascript en is vergelijkbaar met Word. Foto's kunnen ook toegevoegd worden en er kunnen links aangemaakt worden. En ? Werkt het ? Aanvankelijk kwamen de klasartikeltjes wat aarzelend op het intranet, maar al vlug werden de begeleiders actiever, de één al meer dan de andere. We zien dat de begeleiders van het kleuter en jongste lager heel actief zijn met minstens wekelijks een artikel. Vaak worden de teksten afgeprint en op vrijdag meegegeven in de heen-enweer-map. Op die manier brengt het weinig extra werk mee voor de begeleiders. Vanaf het 3de leerjaar wordt dat wat minder. Waarschijnlijk niet toevallig zijn de jongste begeleiders, die meer vertrouwd zijn met informatica, het meest actief. De reactie van de ouders was positief en enthousiast. De web-statistieken van de intranetbezoeken tonen aan dat het intranet door de ouders druk bezocht wordt. Vincent (begeleider in Kortrijk) op het forum van de Freinet Beweging Vlaanderen: bij ons in Kortijk werkt het intranet heel vlot. Als begeleider gebruik ik het als kanaal naar de ouders toe, ik schrijf mijn weeknieuws nu meteen online en hoef het niet meer af te printen, ouders kunnen er meteen op

1 Intranet is een netwerk binnen de school. 2 Het intranet Levensboom Wevelgem is wél publiek toegankelijk, zij vinden het kunnen dat een vreemde ook het interne schoolwereldje leert kennen.

Personeelszaken en privé-aangelegenheden komen uiteraard niet op het intranet.

4

Nieuwsbrief FOPEM - Maart 2008 reageren als ze willen het loopt nu een kleine twee jaar denk ik, en steeds vlotter (meer collega's die het gebruiken, ook veel foto's ondertussen, zoekertjes, oproepen,...). Wat ik eventueel al als valkuil ervaar is de veelheid aan informatie op den duur. Ik ben ondertussen ook zelf ouder op onze school en moet wekelijks de berichten van twee klassen lezen en dat vraagt dus wel een inspanning en aandacht. Het is fijn om te kunnen volgen maar het wordt wat veel soms, op den duur groeit de nonchalance en worden vragen onbeantwoord gelaten of wordt er tot op de laatste dag afgewacht om in te tekenen... De Toekomst De wekelijkse nieuwsbrieven worden momenteel nog verspreid op papier én per mail. Binnenkort kan men kiezen om de papieren versie niet meer te ontvangen. Meteen een milieuvriendelijke oplossing die ook op applaus zal onthaald worden door de financiële werkgroep. Er wordt gewerkt aan een gebruiksvriendelijke manier om de fotogalerijen te beheren. Momenteel kan dit nog niet door de begeleiders zelf, binnenkort zal dit wel mogelijk zijn.

Dirk Reynaert [email protected] Wie dit wenst kan bij Dirk een handleiding toegestuurd krijgen hoe het intranet kan bezocht en aangewend worden. Grondregel die Dirk in dit opzet probeert aan te houden = hou het zo eenvoudig mogelijk. Dank je, Dirk!

www.levensboom.be (De Levensboom Kortrijk/Wevelgem)

www.lvbm.be (Intranet Wevelgem)

5


3. De weblog Maar het kan nog eenvoudiger. Iedereen weet ondertusssen wat een weblog is, en stilaan begint de aantrekkelijke gebruiksvriendelijkheid van zo’n onlinedagboek ook tot de klassen door te dringen. Frederik Bevernage (De Levensboom Wevelgem): ‘Het is relatief gemakkelijk om de kinderen in de klas zelf een klasdagboek te laten opzetten en bijhouden: het werkt via een gemakkelijk programma van Google, waarbij het er ongeveer op neer komt dat je een bericht (tekst, foto enz...) als een email aanmaakt en gewoon, met een eenvoudige klik op de juiste toets, naar dat Googleprogramma verstuurt, en het verschijnt op je eigen of klasweblog. Wat je nodig hebt is een email-adres, da’s al. Je kan de — overigens al redelijk eenvoudige — struktuur en het uitzicht van die blog ook vrij gemakkelijk aanpassen via hetzelfde programmaatje. Je kan er een foto-archief in opnemen, een dia-voorstelling, en iedereen die dus een email-adres heeft kan medeauteur worden. Je kan ook abonnee

worden, zodat je bericht krijgt wanneer er nieuws op de w e b l o g verschenen is. Het is veel minder werk dan een site of een i n t r a n e t ontwerpen, vullen en d r a a i e n d e houden, maar de ruimte en onderverdelingen in verschillende pagina’s en hoofdstukken is er uiteraard veel beperkter. Het is eerder een rijk geïllustreerd dagboek. Ander voordeel is dat men daarmee ook basis ICT — vaardigheden al vrij vroeg aan de kinderen aanleert en inoefent, wat behoort tot de eindtermen van de

lagere school. Een blog is daarvoor heel geschikt.’ Wendy Meulemans (De Klaproos Geraardsbergen): ‘We zijn vorig jaar met een weblog in onze leefgroep gestart, vooral op aanraden van enkele ouders. Met mondjesmaat zijn we eraan begonnen en de populariteit begint te stijgen, de weblog wordt meer en meer bekeken, er komen al nu en dan reacties op, van ouders, want in onze leefgroep werken de kinderen er nog niet mee. We hebben de werkwijze nog niet aangebracht en in de klaswerking opgenomen, maar het is de bedoeling dat zij, zoals bij de publicatie van een vrije tekst of een tekening in een klasdagboek, dit leren doen op de weblog. Het is dus een kwestie van aanbieden, want het is niet ingewikkeld om ermee te werken. De ouders en kinderen zijn er alvast enthousiast over. Dus willen we er zeker mee doorgaan, het zou dan ook fijn zijn als er steeds meer reacties op komen...’

Simon De Clercq http://klaproosleefgroep3.blogspot.com Een mooi, uitnodigend klasdagboek.

6


De onwetende meester Een boek over emancipatorisch onderwijs In principe/heel dikwijls/meestal/vaak gaan leerkrachten en ouders er van uit dat ze over om het even welk onderwerp (iets) meer weten dan kinderen, leerlingen of studenten. Niet zo bij Jacques Rancière die een verhelderend boek 3 schreef over de belevenissen van ene Jacotot, een docent Franse literatuur die bijna 200 jaar geleden aan de Leuvense universiteit les gaf. De titel van het boek, “De onwetende meester” is heel toepasselijk: Jacotot heeft zijn Vlaamse studenten Frans geleerd zonder één enkele les te geven. Hij was er van overtuigd dat iedereen een gelijke

intelligentie had en dat men op zijn eentje kan leren zonder een meester die alles haarfijn uitlegt. Deze verfrissende gedachte staat haaks op de ontwikkeling van de vele IQ-tests om kinderen op te delen in intelligent, minder intelligent, dom, dwaas,.... Jacotot gaat nog een stap verder in zijn denken: hij is er van overtuigd dat men kan onderwijzen wat met niet kent. Lees in het uitstekende praktijkboek “Werken aan een andere school: ervaringsgericht onderwijs in de praktijk”4 het deel over projectwerk, en je vindt een gelijkaardige overtuiging:

niet alleen de kinderen maar ook de leerkracht weet meestal niet hoe een project zal verlopen, laat staan wat het resultaat zal zijn van een project. Het probleem of de vraag van waaruit het project ontstaat is ook voor de leerkracht een echt probleem (bv. hoe bewaarde men voedsel in de Middeleeuwen?). En Jacotot was wel heel ver voor op zijn tijd als hij er van overtuigd was dat zijn Vlaamse studenten Frans hadden geleerd op precies dezelfde manier waarop ze hun moedertaal hadden geleerd: niet met vooraf geprogrammeerde handboekjes maar door te imiteren, te vergelijken, te gissen,.... Ruim honderd jaar later kwam ook Célestin Freinet door zijn praktijkervaring als onderwijzer tot min of meer hetzelfde inzicht: je leert vooral via ‘le tâtonnement expérimental’, het vrij zoekend aftasten en uitproberen van mogelijkheden. Tot slot nog dit, het lezen van “De onwetende meester” doet je nadenken over de betekenis van emancipatorisch onderwijs door het realiseren van gelijke onderwijskansen. Vele emancipatorische denkers gaan er van uit dat het realiseren van gelijke kansen in het onderwijs een kwestie is van (meer) kennis bijbrengen bij wie nog geen of onvoldoende kennis heeft. Denk maar aan uitspraken zoals “veel meer allochtonen zouden aan de universiteit moeten studeren”. In feite vertrekt men hier van een toestand van ongelijkheid: wie (nog) niet(s) weet is “minder gelijk” dan diegene die wel weet. Jacotot en Rancière zetten deze redenering op zijn kop: omdat iedereen een gelijke intelligentie heeft starten ze vanuit een gelijkheid van de meester en zijn leerling: zowel de meester als zijn leerling zijn wetend én onwetend. Voorwaar opnieuw een verfrissende gedachte om aan de slag te gaan in de klas.

Kris Denys

3

Het boek “De onwetende meester. Vijf lessen over intellectuele emancipatie” is te verkrijgen via het FOPEM-secretariaat.

4

Dit boek kun je ontlenen via het FOPEM-secretariaat.

7


Klasfoto’s op het internet Mag ik als school foto’s van mijn leerlingen op een website plaatsen? Hoe langer hoe meer gebruiken scholen internet om zich te profileren. Daarbij hoort uiteraard een aantrekkelijke en professioneel uitziende website. Het geheel wordt bovendien grafisch opgevrolijkt, niet zelden met foto’s van leerlingen. Zo voorzien scholen vaak online (klas)foto’s, maar gaan zij doorgaans voorbij aan het feit dat de publicatie van deze foto’s aan een aantal voorwaarden is onderworpen. De reden dat de Commissie Zorgvuldig Bestuur van het Departement Onderwijs bij dit thema even wil stilstaan, heeft te maken met de vragen die hieromtrent reeds werden gesteld. De publicatie van klasfoto’s valt onder het toepassingsgebied van de privacywet aangezien het een verwerking van persoonsgegevens is. Een dergelijke verwerking kan slechts in een aantal gevallen als wettelijk beschouwd worden. In beginsel zal een publicatie van een (klas)foto enkel mogelijk zijn, mits elke

leerling of zijn wettelijke vertegenwoordiger daartoe zijn ondubbelzinnige toestemming geeft. Deze toestemming moet vrij, specifiek en op informatie berust zijn. “Vrij” wil zeggen dat er geen druk mag uitgeoefend worden om tot een toestemming te komen. “Specifiek” houdt in dat de foto voor geen ander doeleinde mag worden verwerkt dan deze waarvoor de toestemming werd gegeven. Aangezien de leerlingen in vele gevallen nog minderjarig zijn, moet niet alleen hun toestemming worden bekomen maar ook deze van de ouders ingeval het kind de zogenaamde “leeftijd van onderscheidingsvermogen” nog niet heeft bereikt (meestal ligt dit onderscheidingsvermogen rond de 12 à 14 jaar). Praktisch gezien is een handtekening die een algemene toelating inhoudt in het begin van het schooljaar die terzelfder tijd andere activiteiten dekt van de leerlingen niet voldoende. Het te ondertekenen document moet bijvoorbeeld op een nauwkeurige wijze

8

verwijzen naar de soort(en) foto(‘s) die verspreid zullen worden en naar het doel van deze verspreiding. Belangrijk is dat in beginsel van elke geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens, zoals bijvoorbeeld het publiceren van (klas)foto’s op het internet, aangifte moet gedaan worden bij de Commissie Zorgvuldig Bestuur. Naast de privacywet kan ook het algemeen recht op afbeelding aangehaald worden, waarbij de betrokkene zelf beslist over de vervaardiging en het gebruik van de desbetreffende foto. Toestemming tot het nemen van foto’s houdt daarenboven nog niet meteen een toestemming in tot het publiceren ervan. Ook bij het recht op afbeelding gaat men er van uit dat een minderjarige zijn toestemming kan geven van zodra hij “de leeftijd van onderscheidingsvermogen” heeft bereikt. Overgenomen uit de website: http:// www.privacycommission.be/nl/new/ topic/klasfotos.html


Scholen bouwen en verbouwen Van loods tot school in de Levensboom te Wevelgem Als er één gelijkenis is tussen de scholen van FOPEM, dan is het wel dat ze vroeg of laat een gebouw huren, aankopen én omtoveren tot een paradijs voor kinderen. De oorspronkelijke bestemming van het gebouw is heel uiteenlopend: van een vervallen boerderij tot een huis in de rij.

In de ervaringsgerichte Freinetschool De Levensboom te Wevelgem zijn de werken gestart om een loods voor bussen om te turnen tot een school. Halfweg februari zijn de grote werken begonnen aan het nieuwe gebouw. Om alles goed te kunnen volgen gaan de kinderen nu en dan eens met de klas kijken naar de werf. Er is ook een bouwgroepje opgericht. Uit iedere klas

zijn er twee kinderen die enkele malen per week foto’s gaan nemen. Ze houden ook de andere kinderen op de hoogte van werken die interessant of tof zijn om te volgen. Iedereen kan ook teksten, tekeningen, foto’s, interviews, enz…. nemen om later in een atelier te verwerken tot het ‘bouwboek’.

Yf Tanghe

De grote loods is klaar om er kapstokken en toiletten in te bouwen.

De loods waar de klassen moeten komen.

Nieuwe riolen en afvoerbuizen worden in de vloer verwerkt.

Een puinhoop waar later de gemeenschappelijke ruimte naast de klassen komt.

9


Een eerste cahier van FOPEM over 'Zelfregulerend leren' onder de loep In het schooljaar 2004-2005 startte de pedagogische begeleiding met bezoeken aan de scholen van FOPEM op zoek naar behoeften en expertises. Leren zelfstandig leren en leren samenwerken kwam als een gemeenschappelijk leerpunt naar voor. Er werd ook vastgesteld dat veel leerkrachten een spanningsveld ervaren tussen ervaringsgericht werken en het aanbieden van structuur. Als antwoord daarop werd het project ‘ontwikkelen van tools voor zelfregulerend leren' opgestart. In een eerste fase werden scholen bezocht om na te gaan wat hun visie op zelfregulerend leren was, welke materialen zij reeds ontwikkeld hebben en welke hindernissen ze ervaren bij het werken aan zelfregulerend leren. In een tweede fase startte er een intervisiegroep om materialen en verhalen uit te wisselen. Ze bekeken hun praktijk door de bril van het zelfregulerend leren, bevroegen elkaar en gingen aan de slag met de opgedane kennis en vaardigheden.

De projectmedewerkster, An De Burchgraeve, bracht een aantal verhalen samen in een cahier. Ze stelt een taal voor het zelfregulerend leren voor die je kan gebruiken om over je praktijk na te denken en erover te communiceren. Door gericht te observeren wat in klassen gebeurt en daar samen met de begeleiders over te reflecteren worden je een aantal 'tools', instrumenten aangereikt. Verwacht in het cahier geen kant en klare hap. Hopelijk vind je in het cahier aanknopingspunten en inspiratie om het 'zelfregulerend leren' in je groep te stimuleren. Het cahier bestaat uit twee delen: - een summiere achtergrond over 'zelfregulerend leren' - drie voorbeelden uit de praktijk: Aanleren van hoofdletters in de eerste graad, Organisatie van de kiestijd in het eerste leerjaar, Spelen en daarop terugblikken bij kleuters. Het cahier verscheen in mei 2007 op de feestdag van 10 jaar FOPEM. Hier vind

10

je een smaakmaker van twee nieuwe praktijkvoorbeelden die verschijnen na de Paasvakantie. Het cahier is te verkrijgen aan 17 euro. Geïnteresseerd? Stuur een mailtje naar [email protected] of ga naar www.fopem.be (‘Publicaties bestellen’) Patricia Otte


UITNODIGING voor een INFORMATIEAVOND ivm de financiering van scholen van FOPEM en gelijke onderwijskansen Op 14 november 2007 vond er een algemene vergadering van FOPEM plaats waarin Nico Hirtt en Dirk Dezutter een toelichting gaven over hun boek “De school van de ongelijkheid” (zie het “Groot onderwijsdebat” onderaan de bladzijde). Om deze thema-avond in verband met gelijke onderwijskansen verder op te volgen, nodigen wij ouders, leerkrachten, bestuursleden en sympathisanten van FOPEMscholen uit op een informatieavond.

Deze bijeenkomst vindt plaats op woensdag 16 april om 20u in Freinetschool de Zevensprong, Vital Decosterstraat 67 te 3000 Leuven. De school ligt op ongeveer 15 min. stappen van het station van Leuven. Wat mag je op deze avond verwachten ? - Informatie over de bijdrageregeling vanaf september 2008. - Informatie over de nieuwe financiering van de werkingsmiddelen, gedeeltelijk gebaseerd op leerlingenkenmerken. - Informatieuitwisseling tussen scholen over hun financieel beleid. De scholen hebben daarvoor een vragenlijst ontvangen. Met de verwerkte gegevens kunnen scholen hun financieel beleid toelichten aan elkaar toelichten.

11

FOPEM staat voor Federatie van Onafhankelijke Pluralistische Emancipatorische Methodescholen en overkoepelt de volgende 17 basisscholen die vernieuwend onderwijs (Freinet-, ervaringsgerichte en projectscholen) aanbieden: Deze nieuwsbrief is het uitwisselingsblad van FOPEM en richt zich naar leerkrachten en ouders. Iedere auteur is verantwoordelijk voor zijn/haar ingezonden stukken. Redactie:

-

Catherine Devos Kris Denys Patricia Otte Simon De Clercq Wim D’Hulster Evert Horn

Redactie-adres: Kartuizerlaan 20 te 9000 Gent Tel: 09/233.94.90 Fax: 09/233.87.02 E-mail: [email protected] Website: http://www.fopem.be

-

De Klaproos - Geraardsbergen De Klimboom - Wezemaal De Levensboom - Kortrijk De Levensboom - Wevelgem De Muze - Haacht De Torteltuin - Poperinge De Tuimelaar - Schoten De Warterval - Ekeren De Weide - Erpe-Mere De Witte Merel - Ekeren De Zevensprong - Leuven Freinetschool De Vier Tuinen Oudenaarde Klimop - Oostkamp Methodeschool De Buurt - Gent ‘t Schommelbootje - Alken ‘t Speelscholeke - Deurne Zeppelin - Mortsel

Wil je de nieuwsbrief nog eens herlezen en snuisteren in nieuwsbrieven uit een ver verleden?

Ga naar www.fopem.be! 12

Nieuwsbrief. De site van de school is er voor jou. Wat vind je in deze nieuwsbrief?

Recommend Documents