Nummer 28, juli-augustus 2009, jaargang 5
Nieuws voor Verwijzers Kort nieuws • Benoeming Raad van Bestuur 1 • Alysis ziekenhuizen ontvangen kwaliteitscertificaat 1 • 19 September Open Dag Alysis 1
Behandelnieuws • Beëindiging hepatitisopsporings project Arnhem 6 • Nieuwe therapie bij opvliegers! 6
Nieuws vanuit de Unit 1e-2e lijn • Nieuwe website www.alysis.nl 1 • Huisartsen-specialistendag 11 juni 2 • Samenvatting huisartsen- en specialistenervaringsonderzoek 2008 4 • Geaccrediteerde huisartsen nascholingen Alysis 5 • Verkorte digitale Nieuwsbrief voor Verwijzers 5
Polinieuws • Polikliniek en website Oogheel kunde 7 • Voor problemen rondom de stem: het stemcentrum 7 • Uitbreiding Hartfalenpolikliniek Ziekenhuis Rijnstate 7 • Prikpost Martinushof gesloten 7
Voor het voetlicht • Het Alysis Oncologisch Centrum 8 • Immunologie: Allergie diagnostiek; klinisch relevante kruisreactie? 8 Tot slot • Kennismaking nieuwe specialisten 11 • Agenda 11 • Werkconferentie Ethiek 12 Colofon 12
Kort nieuws Benoeming Raad van Bestuur Met genoegen berichten wij U dat de Raad van Toezicht het besluit heeft genomen om drs. Jankees Cappon, MBA (1953) te benoemen als lid van de Raad van Bestuur van de Alysis Zorggroep. Jan Kees Cappon is per 1 juli begonnen met zijn werkzaamheden. De Raad van Toezicht is er van overtuigd dat met de komst van Jankees Cappon bedrijfseconomische expertise en kennis en ervaring op bestuurlijk niveau worden binnen gehaald. Jankees Cappon heeft uitgebreide ervaring in de (topklinische) ziekenhuiswereld (UMC Utrecht, Rijnland Ziekenhuis, Amphia Ziekenhuis, OLVG). Zoals u inmiddels al heeft vernomen, heeft de Raad van Toezicht onlangs Gert de Bey benoemd tot voorzitter van de Raad van Bestuur. De Raad van Toezicht is verheugd dat hij de rol van voorzitter op zich wil nemen. De Raad van Toezicht is van oordeel dat Gert de Bey en Jankees Cappon elkaar goed zullen aanvullen en vertrouwt er op dat zij de komende jaren een uitstekende Raad van Bestuur zullen vormen voor de Alysis Zorggroep. Mevrouw Prof. Dr. P.L. Meurs Toezicht
Voorzitter Raad van
Alysis ziekenhuizen ontvangen kwaliteitscertificaat
De Raad van Bestuur van de Alysis Zorggroep heeft het zeer goede bericht ontvangen dat de ziekenhuizen van de Alysis Zorggroep het kwaliteitscertificaat tegemoet kunnen zien van het Nederlands Instituut voor Accreditatie van Ziekenhuizen (NIAZ). De accreditatie door het NIAZ is voor de Alysis Zorggroep een bewijs dat onze (zorg) organisatie adequaat en veilig is. Het is de tweede keer dat de Alysis Zorggroep deze accreditatie ontvangt.
19 September Open Dag Alysis
Op 19 september 2009 openen Ziekenhuis Rijnstate en Ziekenhuis Zevenaar hun deuren in het kader van de Landelijke Open Dag. Deze dag is een initiatief van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) en een onderdeel van de branche imago campagne. De campagne is in 2007 gestart door de NVZ en heeft als thema ‘Het ziekenhuis zorgt’. In grote lijnen bestaat het programma van de Open Dag uit diverse rondleidingen, kinderactiviteiten en een informatiemarkt. Het volledige programma is binnenkort te bekijken op www. alysis.nl. Uiteraard bent u van harte welkom op 19 september; een dag die zowel voor u als uw patiënten en doktersassistenten leuk en zinvol kan zijn! Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jacky Pals, Afdeling Marketing & Communicatie, e-mail
[email protected].
Nieuws vanuit de Unit eerste-tweede lijn Nieuwe website www.alysis.nl
In oktober van dit jaar zal de website van de Alysis Zorggroep geheel worden vernieuwd. Ook de verwijzerssite zal worden aangepast. Deze vernieuwingen zijn reeds met de Kerncommissie doorgesproken. In de nieuwe verwijzerssite zal gemakkelijker en op meerdere manieren gezocht kunnen worden naar de gewenste informatie. Daarnaast 1
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
is de verwachting dat door technische aanpassingen het inloggen gemakkelijk zal worden dan thans het geval is. Daarnaast zal een groot deel van de interessante informatie ‘voor’ het inlogdeel worden geplaatst, zodat de toegang tot de informatie praktischer in het gebruik zal zijn. Ook hebben bijvoorbeeld de assistentes gemakkelijker toegang tot delen van de informatie.
Nieuws vanuit de Unit eerste-tweede lijn Huisartsen-specialistendag 11 juni
Ongeveer 100 huisartsen en specialisten verzamelden zich op 11 juni rond 15.00 uur op de parkeerplaats van Burgers Zoo om te vertrekken naar de geheime locatie voor de jaarlijkse huisartsen-specialistendag. Omstreeks 15.30 uur kwam de eerste bus aan bij Restaurant Buitenzorg in Ede. Na een koffie/thee met iets lekkers volgde een interessant programma. Het thema ‘medische dilemma’s’ werd op ludieke wijze door de WDH geopend door de deelnemers dilemma’s voor te leggen met de vraag: Kies je ‘met je gevoel’ of ‘op verstand’? Na een inleiding door Reina van Marwijk-Kooij, mediator/coach, werd door Victor van Lieshout, psycholoog en trainer, het 7-stappenplan (hoe ga ik met dilemma’s om?) toegelicht. Informatie over de inhoud van deze workshop is terug te vinden op het verwijzersdeel van www.alysis.nl onder het kopje Nascholingen. In subgroepen gingen deelnemers aan de slag met dilemma’s als ‘Stuur je een oude mevrouw met longproblemen in op aandringen van haar dochters, ook al is er niet echt een medische indicatie?’ of ‘Ga je in op een aanbod van een patiëntenechtpaar (al jaren patiënten) om gratis gebruik te maken van hun vakantieverblijf, als dank voor bewezen diensten?’. Een enerverende plenaire discussie aan het einde gaf aan dat het onderwerp zeker leeft, bij zowel huisartsen als specialisten. Na een uitgebreid buffet, werd de avond beëindigd met de band ‘Stay in tune’, waarbij zeer veel voetjes van de vloer gingen. De bussen reden uiteindelijk om 23.30 uur weer richting Arnhem. Bedankt voor het uitvoerig invullen van de evaluatieformulieren, we zullen de tips ter harte nemen voor de organisatie van volgend jaar. Enkele ervaringen ‘Steeds meer bekende gezichten’ Ook dit jaar was het weer een verrassing op welke locatie het evenement zou gaan plaatsvinden. Zoals gebruikelijk verzamelen bij Burgers’ Zoo voor vertrek met de bus. Helaas liep mijn spreekuur uit (toch nog te vol gepland) en dus de bus gemist. Maar de auto en TomTom boden hulp. Restaurant Buitenzorg in Ede bleek een sfeervolle locatie. Een prima plek om veel bekende huisartsen en collega specialisten weer eens te zien en bij te praten. De opkomst was voor mijn gevoel vergelijkbaar met vorig jaar. En elk jaar weer nieuwe gezichten, maar gelukkig ook steeds meer bekende gezichten. Het is zo’n dag dat je even stil staat bij elkaars werk, dat van huisarts en specialist, en dat je beseft dat je samen de kar van patiëntenzorg moet trekken en dus ook samen moet kijken hoe je elkaar beter van dienst kunt zijn. Eerst werden diverse vraagstukken voorgelegd over beslissen met je hart of met je verstand (waarbij mijns inziens feitelijk alles met het verstand wordt beslist, maar de mate van open staan voor emoties de mentale beslissing stuurt). Vervolgens nog een presentatie waarin een leuke revival van Van Kooten en de Bie’s ethica “Memiem Holboom”. Daarna was er nog een groepsopdracht met ethische casuïstieken. Doorgaans lag iedereen op 1 lijn in onze groep. Het avondprogramma was natuurlijk
2
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
gezellig sociaal met lekker eten (vooral de desserts!), drinken, muziek en dans. Kortom, ook deze huisartsenspecialistendag was weer buitengewoon geslaagd! Jurgen V. Smit, dermatoloog ‘Genoeg stof tot discussie’ De huisartsenspecialistendag is traditioneel een niet te missen hoogtepunt. Deze keer ging de bus naar Buitenzorg in Ede. Een bijzondere locatie ten Noorden van Arnhem. Culinair een absolute aanrader, maar toch ook zeker voor een feest met voorprogramma. Het voorprogramma kon beslist boeien. Vooral het samen in groepen reflecteren over dilemma’s in onze dagelijks praktijk gaf genoeg stof tot discussie. De wijnkelder was in dit kader wel één van de mooiste plekjes voor ons discussiegroepje. Arthur van Schendel heeft er vast ook gezeten bij het schrijven van zijn boeken. Wat een dilemma’s in die entourage. Hulde aan de organisatie. Voor volgende jaar geen dilemma, gewoon dezelfde formule doorzetten: Feest met voorprogramma. Philip Weijerman, uroloog ’Goed elkaar persoonlijk te ontmoeten’ De huisartsen-specialistendag was weer een goede gelegenheid om collega huisartsen en (nieuwe) specialisten te ontmoeten. Ik vond het leuk om een aantal SEH-artsen gesproken te hebben.Wij verwijzen tenslotte regelmatig naar de SEH en hebben ze dus ook regelmatig aan de telefoon, altijd goed om elkaar eens persoonlijk te hebben ontmoet. Het onderwerp was, denk ik, voor beide partijen herkenbaar. Leuk om in kleine groepjes wat casuïstiek te bespreken met betrekking tot dilemma’s die wij in onze dagelijkse praktijk tegen komen. Daarna goed gegeten en een swingende band! Zoals iedere keer tot nu toe een geslaagde nascholing, moeten jullie er in houden! Carolijn van Boetzelaer, huisarts. ‘Dansen met longarts was hoogtepunt’ Het was alweer de negende huisartsen-specialistendag. Oude tijden van weleer herleefden met een ‘schoolreisje’gevoel. Allen met de bus vanaf Burgers Zoo op weg naar een onbekende bestemming. De ontvangst was warm en goed in Buitenzorg in Ede. De koffie met lekkere hapjes stond klaar. Iedereen in een goede stemming. Het formele gedeelte met als thema ‘Ethiek’, met twee goede voordrachten en een workshop, gaf aanleiding tot interessante discussies en een goede take-home-message voor de dagelijkse praktijk. Daarna een uitstekend buffet en een gezellig samenzijn in informele sfeer. Vele oude en nieuwe bekenden gesproken. Op de dansvloer met de longarts was het hoogtepunt. Weer huiswaarts met de bus, echter niet verstopt onder de banken bij thuiskomst. Dank voor de voortreffelijke organisatie. Volgend jaar ben ik er weer. Rick Stuijver, internist.
Nieuws vanuit de Unit eerste-tweede lijn
Op de verwijzerssite van www.alysis.nl kunt u een uitgebreide foto-impressie van de huisartsen-specialistendag 2009 bekijken.
3
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
Nieuws vanuit de Unit eerste-tweede lijn Samenvatting huisartsen- en specialistenervaringsonderzoek 2008
Het huisartsen- en specialistenervaringsonderzoek is uitgevoerd in het najaar van 2008. Aan 202 huisartsen uit de gebieden in en rondom Arnhem en aan 275 specialisten van Alysis Zorggroep werd een vragenlijst gestuurd.
Huisartsenervaringsonderzoek Respons De respons op de huisartsenvragenlijst was 49% (99 vragenlijsten retour). Het leeuwendeel van de huisartsen (76) verwees het meest naar Ziekenhuis Rijnstate; 23 huisartsen gaven aan het meest naar Ziekenhuis Zevenaar te verwijzen. Tweederde van de respondenten vulden de vragenlijst digitaal in, éénderde stuurde een papieren vragenlijst retour. Ziekenhuis totaal en specialisten Het gemiddelde totaalcijfer, dat de huisartsen gaven over het ziekenhuis, was een 7,2. De huisartsen, die het meest naar Ziekenhuis Rijnstate/Kliniek Velp verwezen, beoordeelden het ziekenhuis met een 7,2. De huisartsen die het meest naar Ziekenhuis Zevenaar verwezen beoordeelden dit ziekenhuis met een 7,3. Punten waar Alysis in totaal hoog (≥8,0) op scoorde zijn de bejegening door de medewerkers van de telefooncentrale en de medische expertise van de specialisten. Laag (<7,0) scoorden: • de telefonische bereikbaarheid van de specialisten, • de toegangstijd voor opname c.q. eerste bezoek, • de snelheid van berichtgeving na klinisch ontslag, • de mate van berichtgeving na poli-bezoek, • de berichtgeving over onverwachte wijzigingen in de toestand van de patiënt. Opvallend is dat de meeste van deze laagst gescoorde items allemaal te maken hebben met communicatie. Er waren niet veel opmerkelijk grote verschillen in de beoordelingen over de twee verschillende locaties. Het ontslagbeleid van het ziekenhuis werd beoordeeld met gemiddeld een 6,2. Hierbij waren de huisartsen, die het meest naar Ziekenhuis Zevenaar verwezen, iets meer tevreden dan de huisartsen die het meest naar Ziekenhuis Rijnstate/Kliniek Velp verwezen. Veel punten zijn voor verbetering vatbaar, vooral de informatievoorziening (maar niet zozeer de inhoud van het ontslagbericht zelf). Er werden (redelijk) hoge cijfers gescoord op alle punten ten aanzien van de Laboratorium Informatie Lijn (LIL), de laboratoriumspecialisten en de drie laboratoria: het Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium, het Laboratorium voor Pathologie en het Medisch Microbiologisch Laboratorium (≥7,6). Er zijn geen opvallende verschillen in de resultaten.
4
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
Bij de verschillende functieonderzoeken (longfunctieonderzoek, ECG, fietsproef, spoedonderzoek trombose (Duplex), (endo)scopiën, 24-uurs bloedonderzoek, Holter, röntgen en Dexa) waren de items, die hoog scoorden (≥8,0): • de snelheid van berichtgeving bij het ECG, • de snelheid en volledigheid van de berichtgeving rond het spoedonderzoek trombose, • de inhoudelijke kwaliteit van de uitslagen van het spoedonderzoek trombose, • de bejegening door de röntgenspecialisten, • de snelheid en volledigheid van de berichtgeving door de röntgenspecialisten, • de volledigheid van de berichtgeving van de Dexa, • de inhoudelijke kwaliteit van de uitslagen van de Dexa. Er werd niet lager dan een 7,1 gescoord.
Specialistenervaringsonderzoek Respons De respons op de specialistenvragenlijst was 50% (138/275 vragenlijsten retour). De huisartsenregio, waar men het meest mee te maken had, was voor 116 specialisten Arnhem (rondom) en voor 22 specialisten Liemers. Huisartsen totaal Het gemiddelde totaalcijfer dat de specialisten gaven over de huisartsen was een 7,5. De specialisten, die het meest met huisartsen uit de regio Arnhem te maken hadden, beoordeelden hen met een 7,5. De specialisten, die het meest met huisartsen uit de regio Liemers te maken hadden, beoordeelden deze huisartsen met een 7,4. De telefonische bereikbaarheid van de huisartsenpraktijk en de bereikbaarheid van de huisartsenpost scoorden niet zo hoog (<6,5). De bejegening van zowel de doktersassistente als de assistentes op de huisartsenpost scoorden iets hoger (≥7,0). In totaal vond 54% van de specialisten dat er voldoende contact is met de huisartsen. Voor de specialisten, die vooral contact hebben met huisartsen uit Arnhem en omgeving, is dit percentage 56%. Voor de specialisten die met name met huisartsen uit de Liemers te maken hebben is dit 46%. Het verwijsbeleid van de huisartsen werd in het algemeen met een 7,1 beoordeeld. Volgens de specialisten moet vooral de inhoud van het verwijsbericht worden verbeterd. Met betrekking tot de faxverwijzing voor de polikliniek werd de verwijzing naar het juiste specialisme het hoogst beoordeeld: een 7,1. Alle overige beoordelingen liggen tussen de 6,3 (vooraf uitgevoerde diagnostiek) en 6,7 (inhoudelijke kwaliteit).
Nieuws vanuit de Unit eerste-tweede lijn De beoordelingen ten aanzien van de verwijsprocedure voor spoedpatiënten liggen nog dichter bij elkaar dan de beoordelingen ten aanzien van de faxverwijzing voor de polikliniek. Wederom scoorde de verwijzing naar het juiste specialisme het hoogst (7,0) en de vooraf uitgevoerde diagnostiek het laagst (6,3). Volgens de specialisten is het grootste verbeterpunt voor de huisartsen de telefonische bereikbaarheid. Daarnaast is de volledigheid van de verwijsbrief een verbeterpunt. Binnen de Kerncommissie (structureel overleg tussen huisartsen en specialisten in deze regio) zijn verschillende aanknopingspunten besproken, die de basis zijn voor verbetertrajecten. Het eerste aanknopingspunt is telefonische bereikbaarheid,in een volgende Nieuwsbrief voor Verwijzers berichten wij u over de verbeteringen/veranderingen die zullen worden doorgevoerd. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jacqueline van Sambeek, coördinator Unit eerstetweede lijn, e-mail:
[email protected], tel. 088-005 7932.
Geaccrediteerde huisartsen nascholingen Alysis
Op donderdagavond 28 mei jl. vond de eerste van vier geaccrediteerde huisartsen nascholingen plaats, die dit jaar gepland zijn. Deze avond met als titel “Help een uitslag...leren interpreteren” werd verzorgd door de maatschap Medische Microbiologie en Immunologie. Arjanne van Griethuysen behandelde als eerste spreker de interpretatie van de uitslagen van urinekweken. Uit de vele vragen, die haar werden gesteld, bleek duidelijk hoezeer dit onderwerp leeft onder huisartsen. Ton van Zwet besteedde vervolgens aandacht aan de nieuwe verbeterde detectie van parasitaire verwekkers van gastro-enteritis (de ‘’ParaPCR’’) en aan het belang van het aantonen van shiga-toxine vormende E. coli (STEC) infecties. Na de pauze illustreerde Caroline Swanink aan de hand van een aantal voorbeelden de vele valkuilen rond het beoordelen van een serologische uitslag voor het vaststellen van een Borrelia infectie. Tenslotte gaf Ellen van Lochem inzicht in de klinische verscheidenheid van coeliakie en in het belang van diverse serologische markers voor het vaststellen van deze aandoening. Om 22.00 uur sloot voorzitter Ellen Mascini de avond af. De levendige discussie, al vanaf de pauze, werd na afloop, onder het genot van een drankje, volop voorgezet. Kortom, het was een geslaagde en leerzame avond! De presentaties kunt u terugvinden op www.alysis.nl > verwijzers > nascholingen (de volledige presentaties zijn nu zichtbaar).
5
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
Op 10 september staat de volgende Alysis Huisartsen Nascholing weer in de planning. Het onderwerp zal zijn de behandeling van het Lumbo Radiculair Syndroom (LRS) en het programma wordt ingevuld door de afdelingen Neurologie, Pijnbestrijding en Orthopedie. In grote lijnen zal de nieuwe CBO richtlijn van 2008 doorgenomen worden, deze richtlijn is tot stand gekomen met een afvaardiging voor de beroepsverenigingen Anaesthesie en Orthopedie vanuit de Alysis Zorgroep. De laatste jaren zijn een aantal goede internationale studies gepubliceerd over de behandeling van het LRS, waarmee de ‘level of evidence’ voor veel zaken weer verder is aangescherpt. De avond zal een praktische benadering hebben, met name gericht op voor huisartsen relevante vragen. Te noemen zijn zaken als: 1. Wanneer en naar wie insturen. 2. Het belang van een multidisciplinaire indicatiestelling voor invasieve behandeling. 3. Mogelijkheden van zenuwwortelblokkades. 4. Veronderstelde meerwaarde en kanttekeningen van moderne (scopische) operatietechnieken. 5. Het Alysis HNP-zorgtraject. Noteer deze datum alvast in uw agenda: 10 september: Lumbo Radiculair syndroom: Auditorium Ziekenhuis Rijnstate: 19.45 uur.
Verkorte digitale Nieuwsbrief voor Verwijzers
Sinds februari ontvangen verwijzers met een inlogcode voor de verwijzerssite naast de digitale PDF Nieuws voor Verwijzers ook een verkorte versie van de Nieuwsbrief voor Verwijzers per e-mail. Hierin zijn links opgenomen naar artikelen die op de verwijzerssite van www.alysis.nl zijn gepubliceerd. De links werken echter pas correct nadat er is ingelogd op de verwijzerssite.
Behandelnieuws Beëindiging hepatitisopsporingsproject Arnhem
Het hepatitisproject onder de Arnhemmers van Turkse afkomst is op 1 juni beëindigd. Bijna 750 Turkse mensen in Arnhem hebben zich in het hepatitisproject op hepatitis B en C laten testen. Daarnaast zijn er in totaal vijftien voorlichtingsbijeenkomsten gehouden, waarbij per bijeenkomst er gemiddeld 55 personen aanwezig waren. Vooralsnog zijn 17 personen positief getest voor HbsAg en 2 voor anti-HCV. Alle resultaten van dit project worden nu verwerkt en het RIVM vindt het belang van de resultaten van dit project groot. Dat geldt ook voor de gegevens van een vergelijkbaar project onder Chinezen in Rotterdam. Mede op basis hiervan volgt verdere besluitvorming door de overheid over algemene screening van immigranten op hepatitis. Daarom zijn onze volledige resultaten inclusief contactonderzoek van groot belang. Wij zullen u hierover, te zijner tijd, informeren. Gedurende het hepatitis project is duidelijk geworden dat er bij een nieuwe hepatitis B patiënt nog onduidelijkheid bestaat over de taakverdeling tussen de GGD en de huisarts. De GGD gaat als volgt te werk: Bij elke melding van hepatitis B neemt de sociaal verpleegkundige contact op met de aanvrager van de test, meestal de huisarts. Nadat de patiënt op de hoogte is gesteld door de huisarts of behandelaar, neemt de verpleegkundige contact op met de patiënt en maakt een afspraak voor bron- en contactonderzoek. Tijdens dit gesprek wordt zo nodig aanvullende informatie gegeven over hepatitis B. Verder wordt er gekeken naar mogelijke bronnen en de meest waarschijnlijke wijze van transmissie. Daarnaast wordt aandacht besteed aan preventie. De risicocontacten worden geïnventariseerd en zo nodig gescreend. Wanneer blijkt dat een contact geen HBV heeft doorgemaakt en gevaccineerd moet worden, zal de GGD de huisarts verzoeken om deze personen te vaccineren. Deze terugverwijzing naar de huisarts heeft te maken met de vergoeding van de vaccinatie. Wanneer de huisarts vaccineert zal de verzekeraar dit vergoeden. Indien de GGD vaccineert, vergoedt de verzekeraar niet! De GGD zal bij iedere chronische hepatitis B patiënt, die gemeld wordt, indien geïndiceerd (positieve HBeAg en/of verhoogde ALAT), rechtstreeks doorverwijzen naar infectiologen en MDLartsen. Hierover zijn werkafspraken gemaakt met deze specialisten van onze regionale ziekenhuizen. Voor vragen of aanvullende informatie kunt u contact opnemen met het meldpunt Infectieziekten van de afdeling Maatschappelijke Zorg van HGM/GGD, tel.: 06–52513774 of via e-mail:
[email protected]. Voor meer informatie: Gerjanne ter Beest, Verpleegkundig specialist i.o. HIV en infectieziekten, tel. 088-005 6780,
[email protected].
6
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
Nieuwe therapie bij opvliegers!
Opvliegers kunnen mild zijn, doch ook zeer ernstige vormen aannemen, jarenlang aanhouden en de slaap volkomen verstoren. Ongeveer 30% van de vrouwen in de menopauze heeft er zeer veel last van met meer dan 10 opvliegers per dag en meer dan 3 ’s nachts. Dit leidt bij veel vrouwen tot verstoorde nachtrust, depressie en sociaal isolement. Bij vrouwen met borstkanker, die na een succesvolle operatie nabehandeld worden met tamoxifen of aromatase remmers, zijn de opvliegers vaak zo heftig dat sommigen zelfs overwegen te stoppen met deze belangrijke nabehandeling. Inmiddels wordt een breed scala aan andere medicamenten toegepast met wisselend succes en vaak vervelende bijwerkingen. Naast medicamenteuze therapie bestaat ook de mogelijkheid van ganglionblokkade. Hierbij wordt een hoog succespercentage bereikt, maar het is wel een invasieve ingreep. Nieuw medicijn tegen opvliegers In Ziekenhuis Rijnstate is onder leiding van Hans de Boer, internist-endocrinoloog, ervaring opgedaan met een nieuw medicament tegen opvliegers. Het gaat om Cetrotide, een LHRH-receptor antagonist. Bij een klein aantal patiënten is dit medicament toegepast met veelbelovende resultaten. De opvliegers namen af met gemiddeld 75%, de nachtelijke opvliegers verdwenen vrijwel geheel. Dit medicament kent geen vervelende bijwerkingen. Binnenkort start er een placebo-gecontroleerde studie. Verwijzing Vrouwen met ernstige opvliegers, 10 of meer per 24 uur, zien wij graag op onze Poli Interne Geneeskunde. Zij dienen tevens aan de volgende criteria te voldoen: Leeftijd 30-70 jaar, menopauze sinds minimaal 1 jaar, BMI < 30 kg/m2, verder gezond. Voor vrouwen met borstkanker geldt dan dat de ziekte in remissie moet zijn en dat zij een nabehandeling krijgen met tamoxifen, arimidex, femara of aromasin. Uiteraard volgt eerst een uitgebreide screening naar de onderliggende oorzaken van opvliegers. Daarna zal met patiënte een keuze gemaakt worden uit bestaande of nieuwe behandelingsmogelijkheden, al dan niet in studieverband. U kunt patiënten verwijzen naar de Poli Interne Geneeskunde: Opvlieger Spreekuur. Voor meer informatie kunt u mailen naar opvliegers@ Alysis.nl. Hans de Boer, internist-endocrinoloog en Petri van Gastel, internist in opleiding.
Polinieuws Polikliniek en website Oogheelkunde
In april 2008 heeft de maatschap Oogheelkunde haar nieuwe moderne polikliniek betrokken op de vierde etage van Kliniek Velp. Dit ‘Alysis Oogheelkundig Centrum’ is de hoofdlocatie van de oogzorg binnen de Alysis Zorggroep. Helaas blijkt er, sinds deze verhuizing, een misverstand te bestaan over de aanwezigheid van oogartsen op andere locaties. Wij willen graag benadrukken dat de oogartsen ook op diverse dagdelen per week spreekuur blijven houden in Ziekenhuis Rijnstate, Ziekenhuis Zevenaar, Poli-Zuid en Poli Dieren. Alleen in tijden van vakanties kan het gebeuren dat deze locaties minder bezet zijn. Graag maken wij U en Uw patiënten attent op de nieuwe website www.alysisoogzorg.nl Diverse oogheelkundige ziektebeelden worden verduidelijkt, onder meer via filmpjes. De website is nog niet volledig, maar binnenkort zal nieuwe patiënteninformatie toegevoegd worden. Heeft u opof aanmerkingen ter verbetering van deze website? Dan vernemen wij dit graag! Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Diederik Cohen Tervaert, oogarts, e-mail
[email protected], tel. 088 - 005 50 25 of 088 - 005 97 08.
Hees? Schor? Voor problemen rondom de stem: het Stemcentrum.
Bij heesheid langer dan een maand is een verwijzing naar de KNO-arts gewenst. Deze regel kent iedereen nog wel uit zijn opleiding, of van KWF Kankerbestrijding. Het gaat uiteindelijk gelukkig meestal niet om een kwaadaardige aandoening. Stemklachten komen steeds vaker voor en vergen vaak een multidisciplinaire aanpak. Zeker als de stem intensief wordt gebruikt voor werk, studie of hobby is stemtraining, logopedie, houdingsadvies of zangles vaak zinvol. Een uitgebreide (multidisciplinaire) diagnostiek maakt gerichte en snelle behandeling mogelijk. De afdeling KNO heeft hiervoor nu twee speciale spreekuren: het Stemspreekuur en het Stemcentrum-Oost. Ook patiënten die al onder behandeling zijn, kunnen worden gezien tijdens het spreekuur. Hierbij is de behandelend logopedist uiteraard ook welkom. Afspraken worden gemaakt via de Poli KNO, een aantal onderzoeken vindt ook buiten het ziekenhuis plaats. Stemspreekuur Voor heesheid zonder duidelijke stembelasting kijkt de KNO-arts samen met de logopediste bij het Stemspreekuur naar functie en de stembanden. Met de nieuwe digitale video-laryngostroboscoop is het relatief eenvoudig goede opnames van de stembanden te maken, die daarna kunnen worden beoordeeld. Afhankelijk van de gevonden afwijkingen volgt dan advies of doorverwijzing. Stemcentrum-Oost Bij grotere stembelasting en therapieresistente klachten is meer onderzoek geïndiceerd. Zoals leerkrachten, zangers, of studenten van het Conservatorium of de PABO. Hiervoor is nu het Stemcentrum-Oost opgezet. Tijdens een gezamenlijk spreekuur kijken logopedist/ stemtherapeut, Mensendieck-therapeut en KNO-arts samen naar de patiënt. Het team kan desgewenst
7
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
aangevuld worden met een zangdocent. De onderzoeksgegevens worden naast elkaar gelegd, de stembanden worden beoordeeld, en er volgt een behandelplan. Het Stemcentrum heeft uitgebreide behandelmogelijkheden. Indien nodig volgen verwijzingen naar elders en andere disciplines. Van elke patiënt worden de gegevens vastgelegd op een DVD. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Jos van Leeuwen, KNO-arts, tel. 088 - 005 6279, e-mail
[email protected]
Uitbreiding Hartfalenpolikliniek Ziekenhuis Rijnstate
De Hartfalenpolikliniek maakt deel uit van de Polikliniek Cardiologie (hartziekten). Hier werken hartfalenverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten, die gespecialiseerd zijn in de zorg en begeleiding van patiënten met hartfalen. Zij werken nauw samen met de cardiologen. De verpleegkundige zorg bestaat onder meer uit: • het geven van informatie over hartfalen en de leefregels; • het leren herkennen van de symptomen van verergering van hartfalen; • bloedonderzoek; • ophogen van de hartfalen medicatie; • de mogelijkheid om de problemen te bespreken die de patiënt(of diens partner) als gevolg van hartfalen ervaart in het dagelijks leven; • doorverwijzing naar de hartrevalidatie of andere vormen van nazorg, zoals een diëtist, medisch maatschappelijk werk of psycholoog; Verwijzing Hartfalenpolikliniek Naast de begeleiding en behandeling van patiënten met chronisch hartfalen is het ook mogelijk om via de Hartfalenpolikliniek de diagnose hartfalen te stellen. (Eerstelijn hartfalenpolikliniek). Meer informatie hierover leest u op de website www.cardiologiearnhem. nl. Patiënten met hartfalen kunnen via de cardioloog worden aangemeld voor de hartfalenpolikliniek. Patiënten met verdenking op hartfalen kunnen worden aangemeld via de faxverwijzing met vermelding “voor de hartfalenpolikliniek”. Waar vinden verpleegkundig spreekuren plaats? Naast de verpleegkundig spreekuren in Ziekenhuis Rijnstate en Kliniek Velp is er sinds 26 mei een verpleegkundig spreekuur in Poli Dieren. Dit spreekuur is tweemaal per maand op dinsdagmiddag. Tevens is er vanaf 1 augustus op dinsdagmiddag een verpleegkundig spreekuur in Poli-Zuid. Voor vragen is de hartfalenpolikliniek tijdens werkdagen telefonisch of via e-mail te bereiken, tel. 088 - 005 6176, e-mail:
[email protected]. Prikpost Martinushof gesloten De prikpost in Martinushof is sinds medio juni gesloten. De dichtstbijzijnde prikpost voor omwonenden van het verpleeghuis Martinushof is Poli-Zuid aan de Marga Klompélaan 6 in Arnhem. De openingstijden van de prikpost in Poli-Zuid zijn op maandag t/m vrijdag van 8.00 – 16.30 uur.
Voor het voetlicht In de rubriek ‘Voor het Voetlicht’ besteden we extra aandacht aan drie aandachtsgebieden van de Alysis Zorggroep: Oncologie, Immunologie en Vasculaire geneeskunde.
Het Alysis Oncologisch Centrum
Er is de afgelopen maanden een flinke stap gezet in de ontwikkeling van het Oncologisch Centrum. Op het gebied van optimalisatie van de logistiek zijn bij de volgende oncologische zorgketens verbeterslagen gemaakt: Longoncologie Binnen de longoncologische zorgketen zijn 2 zorgketencoördinatoren gestart. De zorgketencoördinator is het aanspreekpunt voor de patiënt, maar ook voor u als verwijzer. Daarnaast verzorgt de zorgketencoördinator de planning en coördinatie van alle afspraken. Zij is verantwoordelijk voor de bewaking van de doorlooptijden binnen de longoncologie zorgketen. De zorgketencoördinator werkt over alle disciplines en afdelingen heen. Zij zorgt er voor dat de patiënt soepel door de gehele zorgketen loopt. Patiënten, die verdacht worden van een maligniteit van de long, kunnen worden aangemeld bij de zorgketencoördinator. Ook met inhoudelijke vragen kunt u contact opnemen met de zorgketencoördinator; u wordt vervolgens in contact gebracht met de desbetreffende longarts. Mamma- en hoofdhals oncologie Binnen de mamma-oncologie en hoofdhalsoncologie starten per 1 augustus ook zorgketencoördinatoren. De mamma-oncologie zorgketen vindt plaats in zowel Ziekenhuis Zevenaar als Ziekenhuis Rijnstate. In beide ziekenhuizen is een Mammacare-polikliniek ingericht voor diagnostiek van patiënten met een verdenking op een maligniteit van de mamma. In Ziekenhuis Rijnstate is de Mammacarepolikliniek toegankelijk van maandag- tot en met vrijdagochtend; in Ziekenhuis Zevenaar is de Mammacarepolikliniek toegankelijk op maandag, dinsdag en donderdag. Voor de complexe pathologie houden een chirurg, een internist-oncoloog en een radiotherapeut wekelijks een gezamenlijk spreekuur. Sinds april 2009 wordt dit ook gehouden door specialisten van Ziekenhuis Zevenaar. In het wekelijkse multidisciplinaire overleg worden de patiënten van beide ziekenhuizen besproken en een behandelplan vastgesteld. Gastro-intestinale oncologie Binnen de Gastro-intestinale oncologie (GIO) is per 1 juni een GIO-verpleegkundige gestart. Zij is verantwoordelijk voor de planning en coördinatie van de afspraken binnen de gehele keten. Ze begeleidt patiënten en informeert hen over de verschillende trajecten. Ook het coloncare-traject maakt deel uit van haar takenpakket. Per 1 juli zal een tweede GIOverpleegkundige het GIO-team versterken. Samen met de overige leden van het GIO-team wordt gewerkt aan de inrichting van een GIO-poli. Deze zal met ingang van september 2009 operationeel zijn. De details verneemt u in september in Nieuws voor Verwijzers. De contactgegevens voor de hoofdhals- en de gastrointestinale oncologie zijn per 1 augustus beschikbaar; ook hierover meer in het septembernummer van Nieuws voor Verwijzers. Daarnaast zullen deze gegevens te 8
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
zijner tijd ook op de website vermeld worden. Contactgegevens Alysis Oncologisch Centrum: Longoncologie: tel. 088 – 005 8021, e-mail:
[email protected]. Mammaoncologie Ziekenhuis Riinstate: tel. 088 – 005 6702, e-mail:
[email protected] Mammaoncologie Ziekenhuis Zevenaar: tel. 088 – 005 9726, e-mail:
[email protected] Voor vragen/opmerkingen kunt u contact opnemen met Joep Douma, internist-oncoloog (jdouma@alysis. nl) of Mariëtte van Dijk, programmamanager oncologie (
[email protected])
Immunologie
In deze editie van Nieuwsbrief voor Verwijzers worden wederom, aan de hand van een casus, klinische en diagnostische aspecten van allergie toegelicht. Heeft u de vorige casus gemist? Dan kunt u deze nalezen in Nieuwsbrief voor Verwijzers nr. 24, maart 2009 en nr. 26, mei 2009. Heeft u vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze informatie? Dan horen wij dat graag! U kunt deze telefonisch of schriftelijk melden aan mevr. dr. ir. J. Ruinemans-Koerts, klinisch chemicus, Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium (tel: 088-005 8888, e-mail
[email protected]). Allergie diagnostiek; klinisch relevante kruisreactie? Casus Carolien (8) Carolien heeft al 2 jaar hooikoorts in de lente en in de zomer. Jaarlijks in april ziet u haar tijdens uw spreekuur voor het instellen van de medicatie. Dit jaar vertelt haar moeder dat de hooikoorts steeds erger wordt. Ze heeft de afgelopen week al een paar dagen school gemist. Verder vertelt moeder dat Carolien aangeeft dat ze jeuk krijgt in haar keel tijdens het eten van appels. Dezelfde klachten heeft ze bij het eten van hazelnootpasta en sommige chocolade repen. Dat is vreemd, want ze heeft geen klachten bij het eten van appelmoes en appeltaart. Ze gaf laatst aan dat ze de klachten ook kreeg toen ze een verse perzik at. U vertelt over het paraberk syndroom (een vorm van hooikoorts geassocieerde voedselallergie). Moeder heeft daarop een aantal vragen voor u: Kan deze voedselallergie gevaarlijk zijn? Je hoort wel eens enge verhalen over levensbedreigende voedselallergie. Zijn er nog meer voedingsmiddelen waarvoor ze allergisch is? Hoe lang gaat dit duren? Komt ze er vanaf? Kun je Carolien behandelen voor de voedselallergie? Bij onderzoek heeft Carolien beiderzijds een conjunctivitis beeld zonder pus en korsten maar wel met milde chemosis. De oogleden zijn iets oedemateus gezwollen. Bij rhinoscopia anterior zijn er bleke enigszins gezwollen slijmvliezen en u ziet waterig neussecreet. Ze is behoorlijk aan het niezen. Auscultatie van de longen is niet afwijkend. Het is weer het jaargetijde van de boompollen en u besluit allergieonderzoek te doen, namelijk specifiek IgE in bloed (RAST). U vraagt op het laboratoriumformulier aan: inhalatie- en voedselscreening en specifiek IgE voor appel en hazelnoot. In afwachting van de laboratoriumuitslagen behandelt u Carolien conform de NHG richtlijn met plaatselijke
Voor het voetlicht antihistaminica (oogdruppels en neusspray). Na een week komt Carolien met haar moeder bij u terug voor controle en voor de bloeduitslagen (Figuur 1). De medicatie lijkt niet effectief te zijn. Carolien heeft onveranderd fikse hooikoortsklachten. Diagnostische leermomenten Is een boom-, gras- of kruidpollenmengsel positief? Dan wordt deze niet verder uitgesplitst in de
specifieke allergenen van dat mengsel. De specifieke pollenallergenen in de mengsels zijn botanisch sterk verwante soorten. Er is dan ook bijvoorbeeld een zeer sterke klinisch relevante IgE kruisreactiviteit van het belangrijkste allergeen van de berk (Betv1) met die van het belangrijkste allergeen van de els, berk, hazelaar, eik en wilg in het boompollenmengsel. Een patiënt met een klinisch relevante boompollenallergie zal dus meervoudige boompollen sensibilisaties hebben.
Figuur 1 Specifieke IgE uitslagen met toelichting van patiënte meisje C.
Klinisch wel relevante kruisreacties Er is sterke klinisch relevante kruisreactiviteit tussen verschillende pollenallergenen. Dit geldt ook voor plantaardige en dierlijke voedingsmiddelen. Figuur 2 illustreert het risico op mogelijke klinisch relevante kruisreacties. Daarnaast kan er ook klinisch relevante kruisreactiviteit zijn tussen pollen en plantaardige voedingsmiddelen. De structureel overeenkomstige eiwitcomponenten zijn onderdeel van evolutionair stabiele plantenzymen. Deze enzymen worden vooral in botanisch verwante plantdelen aangetroffen. Specifieke IgE antistoffen, primair gericht tegen eiwitcomponenten van stuifmeel, kunnen homologe 9
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
eiwitstructuren herkennen en binden in plantaardige voedingsmiddelen. Bij het paraberk syndroom vindt die secundaire herkenning vooral plaats in boomvruchten zoals roosfruit (bijvoorbeeld appel, perzik en kers) en boomnoten (bijvoorbeeld hazelnoot en amandel). Het meest bekende voorbeeld hiervan is de kruisreactiviteit van het belangrijkste allergeen van de Berk, Bet v1, met de structuuranaloog van de appel, Mal d1, en de hazelnoot, Cor a1. Overigens zijn deze allergenen van de appel en hazelnoot zeer hittelabiel. Hierdoor kunnen verhitte producten, bijvoorbeeld appeltaart, meestal zonder problemen worden gegeten.
Voor het voetlicht U had op het laboratoriumformulier een screening voor voedselallergie aangekruist. De screeningstest detecteert specifiek IgE tegen allergenen van zes voedingsmiddelen (koemelk, kippeneiwit, tarwe, soja, pinda, kabeljauw). Met deze test wordt dus geen IgE
gemeten tegen veelvoorkomende voedselallergenen die betrokken zijn bij het paraberk syndroom, zoals appel en hazelnoot. Daarvoor dient u specifiek IgE tegen de betreffende voedingsmiddelen aan te vragen.
Klinisch niet relevante kruisreacties. Een klinisch minder relevante kruisreactiviteit tussen pollen en plantaardige voedingsmiddelen is die tussen graspollen en pinda of tarwe. IgE antistoffen kunnen gericht zijn tegen suikergroepen (CCD= Cross-reactive Carbohydrate Determinant) in eiwitten van plantaardige oorsprong. Echter, de klinische relevantie van IgE antistoffen tegen suikergroepen is zeer gering. Een dergelijke IgE binding leidt meestal niet tot histamine release en daarmee dus niet tot klachten. Voor een juiste interpretatie van specifiek IgE onderzoek is het noodzakelijk dit altijd te beoordelen in relatie tot de klinische klachten. Een goede anamnese is dus onontbeerlijk. Een provocatietest kan soms noodzakelijk zijn om de klinische relevantie aan te tonen. Overigens is een intolerantie voor tarwe zelden IgE gemedieerd, maar meestal als gevolg van onder meer IgA antistoffen tegen tissue transglutaminase (coeliakie).
• Een paraberk syndroom veroorzaakt in de meeste gevallen klinisch slechts milde klachten zoals jeuk in mond- en keelholte. Afhankelijk van de dosis kunnen heftigere reacties optreden. Geruststelling, uitleg en vermijdingsinstructie volstaan. Deze vorm van voedselallergie blijft chronisch. Er is (nog) geen causale behandeling. Toch zijn voor appelallergie gunstige resultaten beschreven van berkenstuifmeel specifieke immunotherapie. Een paraberk syndroom blijft meestal klinisch beperkt tot enkele boomvruchten. Het gebeurt zelden dat een patiënt een breder scala fruitsoorten niet meer kan verdragen. Bananen en citrusvruchten zijn overigens niet betrokken bij het paraberk syndroom.
Vervolg casus en leermomenten • Carolien heeft hooikoorts en vertoont sterke IgE sensibilisering tegen het stuifmeel van gras en bomen. Bij congruente anamnese en IgE detectie staat de diagnose (pollinosis) vrijwel vast en kan er medicamenteus behandeld worden. Voor de lastige hooikoortsklachten wordt het behandelbeleid uitgebreid: een oraal antihistaminicum (incidenteel zelfs dubbele dagdosering) met handhaving van antihistaminerge oogdruppels (om plaatselijk extra hoge concentratie van antihistaminica te bereiken) met een nasaal corticosteroïd. Biedt deze behandeling onvoldoende baat? Dan kan er in de acute situatie op sterke stuifmeeldagen een noodtablet prednison gegeven worden. In dat laatste geval wordt aangeraden om na het stuifmeelseizoen de optie van allergeenspecifieke immunotherapie te overwegen. 10
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
• Een positieve IgE uitslag voor tarwe en/of pinda bij graspollen allergische patiënten is een voorbeeld van een meestal niet klinisch relevante kruisreactiviteit. Carolien blijkt anamnestisch dan ook pindakaas en tarweproducten te eten zonder bijkomende overgevoeligheidsklachten. In het geval van Carolien krijgt u door het aankruisen van de voedselscreening positieve IgE uitslagen tegen voedselallergenen waarvoor ze anamnestisch helemaal geen klachten heeft. Dit veroorzaakt slechts diagnostische verwarring. Laat de anamnese de leidraad zijn voor gerichte aanvragen van allergie onderzoek. In een volgende editie van Nieuwsbrief voor Verwijzers zal het onderwerp zijn: Kliniek en diagnostiek bij insectensteken. Drs. A.P.H. Jansen, internist-allergoloog Dr. Ir. J. Ruinemans-Koerts, klinisch chemicus
Tot slot Kennismaking Adrie Wolswijk, revalidatiearts
Judit Wesseling, kinderarts
Sinds 1 juni 2009 ben ik vanuit het Revalidatiecentrum Groot Klimmendaal te Arnhem gedetacheerd in Ziekenhuis Zevenaar. Na mijn specialisatie ben ik gestart als revalidatiearts in het toenmalige Bio Revalidatiecentrum voor kinderen te Arnhem. In 1989 ben ik overgestapt naar de volwassenenrevalidatie in Arnhem, toen nog Klimmendaal. Deels in de toen net gestarte kliniek, doch daarnaast vooral in een consulentenfunctie in de toen nog 4 Gelderse Vallei ziekenhuizen. Vanaf 1993 lag het accent op de ontwikkeling van een PRB-team en afdeling die van start ging in 1995. Vanaf 1995 aanvankelijk deels in combinatie met werkzaamheden in Revalidatiecentrum Groot Klimmendaal, ben ik gaan werken in het Slingelandziekenhuis te Doetinchem. In Ziekenhuis en Verpleeghuis Zevenaar werk ik slechts 2 halve dagen per week. Het accent van mijn werk ligt op de poliklinische functie en in het consulentschap in het Ziekenhuis. De revalidatiegeneeskunde focust op problemen van het bewegingsapparaat. Graag zou ik de Revalidatiegeneeskunde in de regio profileren ten behoeve van onze clientèle. De tijd zal leren hoeveel behoefte en vraag er binnen deze regio is naar revalidatiegeneeskundige expertise, maar ook hoe de gezondheidszorg zich de komende jaren ontwikkelt. Voor vragen omtrent eventuele verwijzingen ben ik graag bereid telefonisch te overleggen. Ik heb positieve verwachtingen van een prettige samenwerking in de regio.
De vakgroep Kindergeneeskunde is op 1 mei 2009 uitgebreid met een nieuwe kinderarts: Judit Wesseling. Graag maak ik van de gelegenheid gebruik om me voor te stellen aan de huisartsen. Na mijn studie geneeskunde in Rotterdam, promotie in Groningen en specialisatie tot kinderarts in Amsterdam, heb ik bijna 4 jaar als algemeen kinderarts gewerkt in het Rode Kruis Ziekenhuis te Beverwijk. Daar heb ik naast de medisch inhoudelijke taken en wetenschappelijke taken ook het management van de vakgroep op mij genomen. Van oorsprong komen zowel mijn partner als ik uit de regio Arnhem. De kans om daar terug te keren heb ik van harte aangegrepen. In Ziekenhuis Rijnstate ben ik werkzaam als algemeen kinderarts met speciale aandacht voor (stimulering van de) wetenschap. Ik zie uit naar een stimulerende en leerzame werkomgeving met goede samenwerking, zowel intern als met de eerste lijn.
Agenda Datum
Tijd
Soort bijeenkomst
Locatie
Do 10 sept.
19.45-22.30
Geaccrediteerde Huisartsen Nascholing Alysis: Lumboradiculair syndroom
Auditorium Ziekenhuis Rijnstate
Do 24 sept.
19.45-22.30
WDH nascholingscursus: Hand en Pols
Novartis, Raapopseweg Arnhem
Do 24 sept. 19.00-21.30
Patiëntenvoorlichtingsavond maag-darm kanaal en spijsvertering
Auditorium Ziekenhuis Rijnstate
Do 1 okt. 13.45-17.00
Werkconferentie Ethiek: In de huid van de patiënt
Auditorium Ziekenhuis Rijnstate
Do 5 nov.
19.45-22.30
Geaccrediteerde Huisartsen Nascholing Alysis: Slaapapneu
Auditorium Ziekenhuis Rijnstate
Do 3 dec.
19.45-22.30
Geaccrediteerde Alysis Huisartsen Nascholing Alysis: Pathologie
Auditorium Ziekenhuis Rijnstate
11
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009
Agenda Werkconferentie Ethiek met als thema “In de huid van de patiënt” op 1 oktober De Commissie Ethiek is bezig met de voorbereidingen van de 2e Werkconferentie Ethiek. Tijdens deze 2e werkconferentie zal vanuit diverse invalshoeken met elkaar in gesprek worden gegaan over wat de Alysis Zorggroep verstaat onder goed gedrag van medewerker naar patiënt toe en medewerkers onderling. Als thema is gekozen voor In de huid van de patiënt. In de huid van de patiënt kruipen – je inleven in de patiënt. Je gedragen naar patiënten zoals jij zelf zou willen dat medewerkers zich naar jou zouden gedragen als jij patiënt was. De werkconferentie richt
zich op de relatie tussen zorgverlener en patiënt. Hierbij worden onder meer kwesties zoals normen en waarden (omgangsvormen), het beroepsgeheim en informatieverstrekking aan de orde gesteld. Maar ook de vraag wat voor soort hulpverlener–patiënt relatie nu eigenlijk goede zorg oplevert. De 2e Werkconferentie Ethiek wordt gehouden op donderdag 1 oktober 2009 van 13.45 – 17.00 uur in het Auditorium van Ziekenhuis Rijnstate (met goede sprekers en cabaret). Voor huisartsen zijn er een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Opgave kan bij Theo de Zwart, medisch ethicus, e-mail tdezwart@ alysis.nl
Colofon In deze nieuwsbrief informeert de Alysis Zorggroep u op hoofdlijnen over zorggerelateerde thema’s die bij de Zorggroep aan de orde zijn. ‘Nieuws voor Verwijzers’ verschijnt maandelijks en wordt per e-mail toegestuurd aan alle huisartsen, apothekers en verloskundigen uit het verzorgingsgebied van de Alysis Zorggroep. Bij verzending gebruiken we een standaard verzendlijst. Het is mogelijk dat deze lijst niet compleet is. Wijzigingen kunt u per e-mail doorgeven aan Tera Boerboom,
[email protected], telefoon 088-005 6897. Redactie Jacqueline van Sambeek, coördinator Unit eerste-tweede lijn Raymond Wetzels, huisarts Unit eerste-tweede lijn Anny Rutten, webredacteur M.m.v. Luc Smeets, redacteur Redactieadres: Unit eerste-tweede lijn, Tel. 088 - 005 7932, e-mail:
[email protected] Kopijsluiting editie nummer 29, september 2009: 20 augustus 2009.
12
Nieuws voor Verwijzers nummer 28 - juli-augustus 2009