NIEUWS VAN DEN DAG. VOOR NEDERLANDSCH-INDIË Directenr-Hoofdredactenr W. G. N. DE KEIZER. Als een trein de rails verlaat

Heden:

6 Bladen

Dinsdag 13 Octobei 1936 41e Jaargang

Verschijnt dageujks. Zon-

ei» feestdagen uitgezond. Abonnementen per 7.50 «wartaal (Stad) „ B.— Ned.-Indië

’ ’ ’

Buitenland „ 12.50 Met „d'Oriënt" resp. f 10—, 11.—, 16.Uitgeefster

N. V. HANDEL, MIJ.

ALBRECHT &

'

Eerste Blad Nó. 238

HET NIEUWS VANDEN DAG VOOR NEDERLANDSCH-INDIË

CO.

Directenr-Hoofdredactenr W. G. N. DE KEIZER.

Indië-Philippijnen-Route.

Heffing

Ad ver ten tien: Per

5 woorden of gedeeltp daarvan 0.75; minimum 3.75 per plaatsing; Regel-tarief, per 0.50; minimum regel 4.— per plaatsing.

’’ ’ ’

Advertentie-kosten by vooruitbet. Tel. adres: „Dagnieuws Batavia".

Exportproducten

Jhr. H. K. B. Rendorp, directeur van de *">n. Ned. Ind. Luchtvaart Maatschappij,

Naar wij vernemen, heeft de Bataviasche Exporteurs Vereeniging) verleden Vrijdag deelde in een persgesprek te Amsterdam en gisteren een ledenvergadering gehou,aede, vernomen te hebben, diat de Ameri- den, waarbij voornamelijk besproken werd kaansche commissie voor luchtvaart-aan- de kwestie, welke gevolgen voor den han-B*iegenheden aan de Amerikaansche regee- del een extra-heffing op de Indische ex"to-S heeft geadviseerd baar toestemming portproducten zou hebben. te verleenen voor een K. N. I. L. M.-lijn In exporteurskringen houdt men, naar °P Manilla, op basis van wederkeerigheid. wij verder vernemen, reeds rekening met de mogelijkheid dat een extra-uitvoerrecht ■Dit laatste houdt in, dat de Amerikanen op sommige producten geheven zal worSfclegenheid krijgen een dienst te openen den. tuschen de Philippijnen en Ned.-Indië, in- De buitenlandsche agenten zijn hiervan 'daartoe plannen bestaan, hetgeen tot- dan ook reeds op de hoogte gebracht. dlisver echter niet is gebleken.

De

Amerikaansche

Attorney-general

De Sportieve Prins.

(minister van Justitie) stelt momenteel een °fiderzoek in naar de vraag, of Washington d&n wel de Regeering te Manilla competent is de bewuste vergunning te geven.

En de Snelheidscontrole der Agenten.

De besprekingen tusschen den heer Nieu-

Op den Amsteldijk stonden in den och-

"Wenlhuis,

tend van 1 den 6den October twee geüniformde agenten. En er ging geen automobilist voorbij of hij werd nauwlettend be-

-^

spied. Snelheidscontrole De agenten deden hun werk nauwlettend en sekuur, aldus de „Tel." De chronometers der Amsterdamsche politie zijn van d© beste soort. Op een afstand van acht mijlen van de stad Nelson Op een fractie van een seconde luisteren Als een trein de rails verlaat. verongelukt, waarbij acht personen gedood werden. (Britsch-Columbia) is een trein zij naar de hand van hun meesters, die, Een overzicht van den chaos. bedreven in het contrólewerk, feilloos we-

vertegenwoordiger van de K. N. -*" L. M. in Indië, en president Quezon van y* Philippijnen, die Nederland goed gezind zullen ongetwijfeld bijdragen tot een bespoediging van de beslissing.

Als de

vergunning afkomt, zal zeer een wekelijksche dienst geopend welke aansluiting zal geven op China Clippers, welke den dienst over Pacific onderhouden, en de K. L. M.r °Ufte tusschen Amsterdam en Batavia, almeldt A. N. I. P.-Aneta ons uit A m-

**

sterdam.

Nieuwe Vliegtuigen voor Indië-lijn?

De heer Rendorp deelde verder mede, *at de Douglas-vliegtuigen voor de K. N. " L- M.-lijn, waarop vaak geringe aantalel passagiers worden vervoerd, meestal

Rendabel

v°ldoende

zijn, terwijl de Fokkers

niet

snel zijn.

Thans is de aandacht gevallen op een T^Per Lockheed vliegtuig, dat momenteel Amerika

Deze

in aanbouw is.

Super Lockheed is een tweemotorien heeft een intrekbaar

j*ane iaagdekker <Üngsgestel.

—

ten te nieten. Menig automobilist heeft het vanmorgen op den Amsteldijk ondervonden. Menig autobestuurder is ter verantwoording geroepen voor het overschrijden der maximumsnelheid. Tot de agenten in de verte een kleinen beigen wagen zagen naderen met flinken gang. Hier was geen chronometer voor noodig om te constateeren, dat de bestuurder het maximum van veertig kilometer per uur ver te boven was. Maar de agenten wilden ook van dezen bestuurder het wettig en overtuigend bewijs, den zuiveren tijd op de seconde af, vastgesteld door de twee chronometers.

Met „Reuzenvaart".

De beige wagen naderde snel, zóó snel, n een snelheid van 300 km per uur ont- dat de politiemannen haastig hun chronometers voor den dag haalden om vooral niet te laat te zijn wanneer de wagen het eerste controle-punt zou passeeren. , Enkele technici van de K. L. M. zullen Enkele oogenblikken later was het zoo°h in November a.s. naar Amerika begeDe wagen, (bestuurd door een sportlever. etl > om de kwaliteiten van de Super Lockven jongeman, schoot den eersten agent *ed te toetsen bij de 'eerste proefvluchten, met den chronometer voorbij, vloog langs aarna eventueel aankoop zal volgen. den tweeden controlepost en... moest toen plotseling stoppen. Want even voorbij het De Soerabaja-Manilla lijn zal vermoede- tweede punt stond een agent die zich on* y* Worden geprojecteerd via Tarakan en verwacht midden op den weg posteerde en den bestuurder tot stoppen dwong. 110-110. Snel bracht de bestuurder zijn wagen tot stilstand en wachtte rustig op het moment, dat de geuniformde man bij hem was. ChineescheHandelaren Statig stapte deze op den wagen toe. Daar klonk de bekende vraag: „Weet mijnKlagen. heer, dat hij d 2 maximum^snelheid had overtreden?" Naar men ons uit Soerabaja meldt, Mijnheer ? el>ben de Chineesche handelaren in maDat was dus de bestuurder. provisien en dranken en kraWie het was? feltjen bij de Chineesche handelsvereeniDe agent zag het eensklaps: ? °® aldaar hun bezwaren naar voren ge- Prins Bernhard von Lippe-Biesterfeld. Er ontspon zich het volgende gesprek: ten aanzien van de genomen maatHoogheid, U reed inderdaad te hard. delen tegen prijsopdrijving. Hoe hard mag ik dan rijden? voorts werd op de daartoe gehouden Niet meer dan veertig! En hoe hard reed ik? de kwestie der leveringen Tegen de zeventig, Hoogheid. , °r de Europeesche importeurs besproDat wist ik niet. Zooveel? ken. Ja Hoogheid. verband hiermede vernemen wij, dat De agent dacht even na en begreep, dat *e Chineesche handelaren in Soerabaja de Prins, onbekend nog met de Amster* het departement van Economische Za- damsche verkeersvoorschriften over maxin hun bezwaren kenbaar hebben ge- mum-snelheid, niet willens en wetens haraakt en tevens de Chineesche Volks- der had gereden dan voorschrift is. De Prins maakte het den agent gemakdsleden op de hoogte hebben gebracht kelijk en zei: , de moeilijkheden waarin zij thans verIk zal er in het vervolg om den-

■Set

toestel kan 10 passagiers vervoeren

eren.

ken

beter

—

Het Verloofde Paar in

Het Ongeluk met de „Ooievaar"

Duitschland. Naar.., V.N.Ï.P.-Aneta uit Den Haag Prins Bernhard voorheen parverne e- 1 ticulier bezoek naar Berlijn vertrokken. Prinses Juliana zal zich ongeveer 18 October a.s. naar Duitschland begeven, teneinde Prinses von Lippe-Biesterfeld op haar landgoed te bezoeken. Vervolgens zal H. K. H. met Prins Bernhard verschillende familiebezoeken afleggen.

De Journalistieke Luchtrace. Reuter-telegram uit Penang meldt, dat de Amerikaansche journaliste, Miss Dorothy Killgallen, een der drie deelnemers aan de journalistieke rond-de-wereld-race, 12 October te Bangkok gearriveerd is, waar zij een Puss Moth charterde, om via Hanoi naar Hongkong te vliegen. De derde deelnemer, Kierman, arriveerde 12 dezer te- Penang, waar hij onmiddellijk in het Imperial Airways-vliegtuig „Dorado" overstapte en naar Hongkong vertrok. Men weet, dat mr. Ekins bereids met de K.N.1.L.M.-Douglas te Manilla is gearriveerd. Een

In Eenzaamheid Gestorven.

Vordering op de K. L. M.

re

Voor den raadsheer-commissaris mr. Pa-

is voortgezet de door het Haagsche Hof bevolen enquête, gehouden in de procedure tusschen mevrouw D. Young, weduwe van den heer C. A. A. Baudart, en de K. L. M., betreffende de vordering van eerstgenoemde tot vergoeding van de volledige schade, geleden door den dood van haar echtgenoot, die verongelukt is bij het ongeval met het vliegtuig „Ooievaar" bn" Bangkok, aldus het Amsterdamsche „Hbl."

Aan de K. L. M. was opgedragen, door getuigen te bewijzen, dat bij het sluiten van de venvoersovereenkomst de heer Baudairt heeft bewilligd in de uitsluiting van elke aansprakelijkheid voor de K. Ti. M., in het bizonder ook jegens zijn nabestaanden. Bij de voortgezette enquête werd de heer Holst gehoord, die tot April 1931 belast was met de leiding der Handelsvereeniging Holland-Siam te Bangkok en als zoodanig vertegenwoordiger van de K. L. M. aldaar.

Hij verklaarde, gemeend te hebben in het belang van dé K. L. M. te handelen, door de passagiers een verklaring te laten teekenen, waarin zij afstand deden van de aansprakelijkheid van de K. L. M. ter zake schade door de passagiers persoonlijk of aan hun bagage geleden.

Gistermiddag is te Bandoeng de heer Het lag in zijn bedoeling om elke aanW. F. van der Tas, een ambte- sprakelijkheid uit welken hoofde en jegens naar die uit Palembang afkomstig is, dood wien ook, uit te sluiten. Deze verklaring in zijn bed aangetroffen. Hij moet reeds verviel, toen getuige de beschikking over eenige dagen geleden gestorven zijn. tickets kreeg. Getuige kan zich niet herinpolitie toegang verschafte zich tot neren of op deze tickets een verklaring terDe de woning door de deur te forceeren. De zake van uitsluiting van aansprakelijkheid zaak is in onderzoek. voorkwam. Wijlen de heer v. d. T. bewoonde een Als datum voor een contra-enquête werd paviljoen in de De Ruyterlaan. De politie 23 November bepaald. werd gewaarschuwd door de buren, die onraad vreesden omdat zij den heer v. d. T. sedert dagen niet gezien hadden, terwijl Oponthoud van de „Marnix". de woning gesloten bleef. Op het lijk werden geen sporen van uiIn verband mjet het oponthoud door de terlijk geweld aangetroffen, terwijl de lossing van een deel van de lading is het sectie uitwees dat er evenmin van vergifvertrek van de „Marnix van St. Aldegonde" tiging sprake is. De dood moet reeds in den nacht van van Genua vastgesteld op 13 October om Donderdag op Vrijdag jl. zijn ingetreden. 5 uur n.m., meldt A.N.1.P.-Aneta ons.

Om Méér en Beter dan Slechts f 2.800. Om de Toepasselijkheid van de 1927 Betreffende de Uitzendings-

Regeeringscirculaire

en/of

van 13 Mei

Opleidingskosten.

„Evenals ieder Rechtssubject deze Vrijheid Bezit". onderzoek op de billijkheid wordt zeer serieus opgevat en uitgevoerd. Naar reeds gezegd, zullen wij de kwestie op zichzelf buiten beoordeeling laten. Bij haar circulaire van 13 Mei 1927 Wel wenschen wij twee punten naar vomaakte de Indische Regeering het onder- ren te brengen: volgende bekend: Twee Punten Ten eerste: of het op den weg der ReZooais bekend, pleegt aan uitgezongeering geacht kan worden te liggen niet op .opdan 's Lands kosten den wel mede te werken dat iemand, die vermeent geleide ambtenaren, die binnen hun te kort te zijn gedaan zijn zaak aan den verbandtijd 's Lands dienst hebben rechter kan voorleggen? bevoegden verlaten en de uitzendings- en/of opTen tweede: of het juist is hetgeen de leidingskosten hebben terugbetaald, meedeelt, Regeering met name dat Zij ten restitutie te worden verleend van de allen tijde vrij af wijken van een door is te gelden, indien zij later terugbetaalde voorgenomen Haarzelve en door Haar aan zijn getreden weer in 's Lands dienst

Een Oude Zaak, welke reeds 6 Jaar Loopt.

en den ontbrekenden verbandtijd hebben uitgediend. Deze wijze van handelen, welke berust op alinea 5 van het Regeeringsrondschrijven van 24 April 1927 No. 1042/111 A 2 (Bijblad op het Staatsblad No. 8740) wenscht de GouverneurGeneraal niet langer te bestendigen. Afgescheiden van andere overwegingen, welke voor het verlaten van bedoelde vrijgevige gedragslijn pleiten, is Zijne Excellentie van oordeel, dat de in de laatste jaren gevolgde praktijk niet in overeenstemming is met den geest van artikel 6, lid 1 van het Koninklijk Besluit van Staatsblad 1922 No. 26, hetwelk kennelijk de strekking heeft, de ontheffing van de verplichting tot terugbetaling, en dus ook de restitutie, te beperken tot sterk sprekende uitzonderingsgevallen. In verband daarmede zal in den vervolge bij weder indiensttreding van personen, die tevoren 's Lands dienst hebben verlaten vóór de beëindiging van het dienstverband, geen restitutie c.g. kwijtschelding meer worden verleend van opleidings- en/of uitzendingskosten, wanneer zij den ontbrekenden verbandtijd hebben ingehaald. Een uitzondering zal nog worden gemaakt ten aanzien van hen, die thans zijn opgenomen en op grond van de tot dusverre geldende praktijk de verwachting koesteren, t.z.t. alsnog voor restitutie c.g. kwijtschelding in aanmerking te zullen worden gebracht.

Sedert ongeveer zes jaar nu is om dit Regeeringsrondschrijven een ingewikkelde kwestie gaande. De heer T. Stuimer te Batavia, gewezen Landsdienaar, thans werkloos, meent namelijk te behooren tot de uitzonderingen, welke worden bedoeld in de laatste alinea van bovengenoemd Regeeringsrondschrijven.

Hij meent op grond daarvan aanspraak te kunnen maken óp restitutie door het Land van een bedrag van ongeveer 2.800, dat door hem conform de bepalingen in 's Lands Kas is terug gestort, toen hij jaren geleden voortijdig zijn dienstverband verbrak. Nu zullen wij op de détails dezer kwestie niet ingaan, en zelfs ons onthouden van het uitspreken van een oordeel, of de aanspraken van den heer S. al dan niet gerecht-

’

vaardigd schijnen. Wij gaan daartoe des te gereeder over, omdat thans moeite wordt gedaan, om deze zaak aan het oordeel van den bevoegden rechter, in casu de Eerste Kamer van den Raad van Justitie te Batavia, onderworpen te krijgen. Bilijkheidsgrondentoch niet Op zóó Zwak.

Slechts zij hier aangestipt, dat de zaak, beschouwd op billijkheidsgronden, toch niet zoo zwak voor den heer S. staat als de regeering het klaarblijkelijk wel ziet. Want een feit is, dat de heer S., zich begin 1932 na de afwijzing van zijn restitutie-verzoek door cje Regeering — tot den Volksraad wendend, van de Commissie voor de Verzoekschriften de ondervolgende con-

—

clusie kreeg:

De Commissie is van oordeel, dat

aan de in Bijblad No. 11.342 gestelde criteria is voldaan, omdat adressant op 13 Mei 1927, den datum van bedoeld

rondschrijven, zijns inziens weer in 's Lands dienst was opgenomen en dus de verwachting mocht koesteren, dat hij na het uitdienen van den nog ont-

brekenden verbandtijd in aanmerking zou worden gebracht voor restitutie en

kwijtschelding. Mits deze stelt de Commissie voor, de Regeering in overweging te geven, adressants verzoek alsnog in te willigen. Nu mag als. bekend worden verondersteld, dat de Commissie voor de Verzoekschriften uit den Volksraad waarlijk niet over één nacht ijs gaat. Vele verzoeken verkrijgen geen steunende conclusie; het

Hare Departementshoofden voorgeschreven gedragslijn? Wat het eerste punt betreft: de heer S., die het thans in rechten wil zoeken, doch als werklooze uiteraard geen fondsen bezit om een civiele procedure langs den normalen weg aanhangig te maken, heeft zich tot den Raad van Justitie gewend met het verzoek, kosteloos te mogen procedeeren. De Regeering heeft bij monde vah den Landsadvocaat, bezwaren tegen inwilliging van het verzoek, daar de vordering, welke rekestrant wil instellen, „klaarblijkelijk van allen grond ontbloot is". Even verder in Haar verweerschrift zegt de Regeering, dit omstandig motiveerend, dat „rekestrants vordering ondeugdelijk is om verschillende, elk op zichzelf voldoende

redenen".

Aannemende, dat dit volkomen juist

is, ontgaat het ons, waarom jde Regeering zich dan verzet tegen het uitlokken van een rechterlijke beslissing, welke afdoend is en, zooal rekestrant mogelijk niet bevredigend, in ieder geval ook voor hem de eindbeslissing zal zn'n, waarbij hij zich zal hebben nteer te leggen. ( Wij zouden het, in dit en dergelyke gevallen, juist toejuichen, indien de Re-

De Monetaire Interpellaties. De Voorzitter van den Volksraad heeft de leden medegedeeld dat een twintigtal leden den wensch te kennen heeft gegeven tot het houden van een buitengewone zitting ten einde de interpellatie-Soeroso (Ond. 89) en de interpellatie-Kan (Ond. 92), alsmede eventueel de aangehouden motie-Thamrin (Ond. 31, stuk 6) in behandeling te nemen. De Regeering heeft medegedeeld dat Zij bereid is zich voor het houden van bedoelde interpellaties beschikbaar te stellen, mits de voorstellen tot het houden dier interpellaties in de te houden buitengewone zitting nogmaals aan het oordeel van het College onderworpen worden en het College zich met die voorstellen vereenigt. De Regeering is nl. de meening toegedaan, dat over deze voorstellen niet in de laatst gehouden buitengewone zitting beslist had mogen worden, omdat beide interpellatie-voorstellen niet in de oproeping tot die zitting waren vermeld. „Hoewel ik", aldus de voorzitter, „in deze een ander standpunt inneem, acht ik het ongewenscht het houden der beide interpellaties door een meeningsverschü van formeelen aard in onzekerheid te brengen. Ik zal dan ook de beide voorstellen in de te houden buitengewone zitting nogmaals aan het oordeel van uw College onderwerpen." De leden worden opgeroepen tot bijwoning der derde buitengewone zitting, welke Woensdag 14 .October a.s. des voormiddags om halif negen zal aanvangen. In deze buitengewone zitting zullen behandeld kunnen worden: 1. voorstél-Soeroso tot het houden van een interpellatie (Ond. 89). 2. voorstel-Kan tot het houden van een interpellatie (Ond. 92). 3. interpellatie-Soeroso (Ond. 89). 4. interpellatie-Kan (Ond. 92). 5. ~ev^3l¥__èel in te dienen moties, naar aanleiding van de beide interpella-

ties.

—

matie-Thamrin c. s. (Ond. 31 st. 6). De beide interpellaties zullen tegelijk aan de orde worden gesteld. De daarbij te volgen procedure is als volgt: De beide interpellanten zullen het eerst het woord voeren. Daarna zal de Regeeringsgemachtigde desgewenscht antwoorden. Vervolgens kunnen andere leden aan het debat deelnemen, wier spreektijd echter den duur van tien minuten niet te boven mag gaan. Voorts kunnen de interpellanten in tweeden termijn het woord voeren, waarna de Regeeringsgemachtigde desgewenscht nog het woord verkrijgt. Mochten de te houden interpellaties aan6.

Voornaamste Nieuws Na een algemeene staking van zes maanden is gisteren in Palestina het werk hervat.

*

300 Personen werden gedood ten gevolge van een typhoon, welke gisteren boven de Philippijnen woedde.

*

Italië heeft verklaard, dat het de nationalisten te hulp «al komen, wanneer Rusland zich met de marxistische beweging in Spanje gaat bemoeien.

*

De inzet van het algemeen offensief tegen Madrid schijnt uitgesteld te zijn wegens de zeer slechte weersomstandigheden. De démarche van de Britsche regeering bij de onderteekenaars van het 9 Mogendheden Verdrag, om gezamenlijk te protesteeren te Tokio, wordt te Londen tegengesproken.

In China dreigt een nieuwe burgeroorlog uit te breken, m.l. tusschen de bandieten van Ohahar en het leger van Suiyuan. Manchu-regeering {protesteerde bij Russische regeering tegen twee nieuwe grensincidenten. Volgens Knilm-directeur, jhr. Rendorp, kan binnenkort de opening van een Batavia-Manilla lijn worden verwacht.

Volksraadsvragen Het lid van den Volksraad, de heer Wl' woho heeft de volgende vragen tot de Re' geering gericht:

{

.

HuweUjkskosteJ''

Zooais bekend mag worden veronderstel" zijn tengevolge van den vergevorderde" geering krachtig meewerkte aan het staat van verarming waarin de inheemse^ brengen der affaire in rechte, opdat bevolking verkeert, de ingezetenen van ook de minste schijn worde vermeden, schillende streken, zooais Kedoe, Bagele" dat de Regeering hun, die wat van het enz. niet in staat de kosten voor het sluite" Land te vorderen meenen te hebben van een huwelijk te betalen. Weliswaar oe' niet de volle maat zou willen }%ven. staat de mogelijkheid om in geval van oV vermogen ontheffing van die kosten te ve?' Voorgeschreven Gedragslijn. leiding geven tot de indiening van moties, krijgen, doch het grootste deel der bevoldan komen deze moties niet meer afzonderWat het tweede punt betreft, volstaan wij lijk in behandeling, maar worden, zooais king is niet bekend met het bestaan va" met uit het door den Landsadvocaat namens gebruikelijk, dadelyk in stemming ge- deze mogelijkheid, terwijl .de betrpkke' ne Kegeermg ingediend huwelijksbeambten uiteraard ongaarne verweerschrift te- bracht. gen het gratis-admissierekest van den kosteloos sluiten van huwelijken willen W heer S. het volgende aan te halen. vorderen. Het gevolg hiervan is, dat in W In dit verweerschrift wordt namelijk doelde streken het onwettig De Biercontingenteering. aangevoerd: van man en vrouw niet zelden Ten eerste kan rekestrant aan het In verband hiermede zou steller gaaf1?, De Gouverneur-Generaal heeft vastge- van de Regeering vernemen of Zij here' rondschrijven van den lsten Gouvernements Secretaris van 13 Mei 1927 steld de ordonnantie tot tijdelijke beper- is maatregelen te treffen ten einde & Bijblad No. 11.342) geen enkel king van den invoer van bier en de daarbij bovenbedoelden ongewenschten toestand cc" recht einde te maken, b.v. door aan het bestak ontleenen. behoorende uitvoeringsverordening. De Gouverneur-Generaal is op grond van de mogelijkheid van het sluiten v& van artikel 6 van het K. B. van 17 kostelooze huwelijken, bij de bevolking cc December 1921 (Staatsblad 1926 No. zoo groot mogelijke bekendheid te geven e" Reeks Droevige De 26) bevoegd om in een bepaald de mogelijkheid van hef sluiten van kost e' geval ontheffing of restitutie te verlooze huwelijken alsnog te verruimen.. Op de grens tusschen de regentschappen leenen. Van een verplichting Madjalengka en Soemedang, nog juist in het Radio-vereenigingen. is geen sprake. eerstgenoemde regentschap, verscheen een Beschouwt men het rondschrijven jachtgezelschap uit Cheribon. Daarbij bevan 1927 in verband met bedoeld K. B. Naar verluidt zou de N. I. R. O. M. VoOr vond ach o. a. de heer Johannes, chef van nemens en met het rondschrijven van 24 April het telefoonkantoor te Cheribon, vergezeld geslotenzijn de subsidie aan de bij haar aa" 1917 (Bijblad 8.740, speciaal de vijfde Oostersche radio-vereenigin£e van zijn 18-jarigen zoon. alinea), dan blijkt duidelijk dat slechts zooais de S. R. V., de M. A. V. R. O. n?' Het was deze jongen, die op een gegevan gunstverleening kan ven moment een noodlottig schot loste. Een in te trekken, en de Oostersche uitzendiw worden gesproken. a der drijvers werd, naar gisteren reeds in het door een centraal omroepstation van Tot zoover kunnen wij ons met dit verN. I. R. Soerabaja O. M. te te doen is gemeld, doodelijk getroffen. weer volkomen vereenigen, uiteraard afge- kort hebben. Aangezien deze Oostersche zender jaclht-ongelukken Na van den laatalle scheiden van hetgeen ten aanzien van het sten tijd vraagt het „A. I. D." zioh op bedoelde subsidie steuPe t af, of hoofdzakelijk eerste punt werd opgemerkt. zij weinig en niet hebben bijgedragen hier niet opnieuw sprake is van grove onMaar dan komt het volgende: den bloei van de N. I. R. O .M., is de lii, voorzichtigheid. e Overigens kan rekestrant op een niet In het bizonder zou het blad hier de trekking der subsidie naar stellers oofd tot hem gericht rondschrijven geen vraag willen stellen of de vader hier niet zeer onbillijk te achten. Indien bovenbedoeld bericht juist n 10". vordering baseeren. Het rondschrijven méér verantwoordelijk moet worden gesteld zijn, zou steller gaarne vernemen of de P t is gericht aan de Hoofden der Deparvoor het tragische ongeluk, dan de zoon. geering niet met hem van meening is, tementen van Algemeen Bestuur,' en Wordt het geen tijd, dat er maatregelen maatregel deze de in een dergelijk rondschrijven verniet in het belang van & worden getroffen om geladen geweren te vatte gedragslijn geldt alleen voor houden buiten het bereik van jongens, van Oostersche luisteraars — in het bizond 's Lands administratie, zoo lang de wie nog niet kan worden aangenomen, dat van die in Midden-Java —is te e« Regeering dit zelve wenscht. Derden zij zich van hunne verantwoordelijkheid ten waar de uitzendingen uit de Vorstenla»o zeer in den smaak der Oostersche kunnen hieraan nimmer rechten ontvolle bewust zijn? e aars vallen. In het bevestigend geval, is e leenen; de Regeering blijft volkomen Regeering dan bereid de noodige stappen vrij, om ten allen tijde af te wijken doen om te voorkomen dat bovenbedoel « van een door Haar zelve voorgenomen Necrologie. maatregelen ten uitvoer worden gebrad1 en aan Hare Departementshoofden voorgeschreven gedragslijn, evenals E. de Waal. ieder ander rechtssubject deze vrijheid bezit. De Wereld-Luchtrace. Te Den Haag is, naar A.N.1.P.-Aneta ons Het verweerschrift concludeert dan, „dat meldt, overleden de gepensionneerd kolohiermede is aangetoond dat rekestrants nel bij De „Douglas", welke met den den Indischen Militair Geneeskunvordering klaarblijkelijk ongegrond is". digen Dienst, E. de Waal. kaanschen journalist E k i n s Nogmaals, wij wenschen de zaak op zichManilla is gevlogen, zal Donderdagmorlr, zelf buiten beschouwing te laten. C. Zon. a. s. de terugreis aanvaarden en om Sledhts rijst de vraag, of het door de veer kwart voor zes n. m. op Tjiliü*' Te Amsterdam is overleden de gepension- landen. Regeering hier ontvouwde standpunt wel j, houdbaar kan worden genoemd. neerd sergeant bij het Kon.. Ned.-Ind. LeIndien echter de weersomstandighed* Het zou interessant zijn, indien daarover ger, C. Zon, Ridder 3e klas in de Mi- ongunstig mochten zijn, zal Donderd 3®, een rechterlijke uitspraak zou kunnen wor- litaire Willemsorde en een strijdmakker van nacht te Bandjermasin overgebleven den verkregen. dr. H. Colijn, toen deze nog kapitein was. den.

'

ver-

h^

samenleV«" voorkom-

Oostersche

_

e.

plaatj! \°

.

acH

luist^-

Atf^ ofl£,,

Singapore-Hongkong Luchtroute.

Besprekingen voor Belangrijke Eilanden als Vliegbootbases. Verwacht wordt, dat in de naaste toe-

komst officieel belangrijke ontwikkelingen

Universiteit, den heer De Lanooy van de Asiatic Petroleum Co., den heer Van Gelderen van de Sino-Java Handelsver., den heer Hendrik Willem van Loon in de Corbett van de U. S. Steel, den heer Smith van Soconv. en vele anderen. Java TiffinClub. Precies vertellen wat Van Loon itl zijn drie kwartier lange speech behandelde zou Een medewerker schrijft aan het Amte ver voeren, omdat hij met de flair van sterdamsche „Alg. Hbld.": een historicus en cosmopoldet ongeveer alDe Java Tiffin Club, welker oprichting ik les bestreek wat er dezer 'dagen in het in het begin van dit jaar heb vermeld, brein van ieder weldenkend en ontwikkeld (ook in het „Nieuws" werd hiervan melmenseh rondwoelt. Eiken morgen komen de ding gemaakt) is er sindsdien niet op kranten met een .zee van ellende voor den achteruitgegaan, integendeel! Niet alleen dag: -China, Spanje, Neurenberg, Moskou, hebben de maandelijksche lunches gere- Rome! Wat moet e.r allemaal van terecht geld plaats gevonden, zelfs midden in den komen? Tja, zegt Van Loon, dat is allemaal zomer, maar het aantal leden is voortdu- een overgangstijdperk voor ons, die er wel rend toegenomen evenals het aantal gas- de ellende van zullen ondervinden in meer ten tijdens de bijeenkomsten. of mindere mate aan den persoonOorspronkelijk begonnen als een club lijken lijve, maar de historicus zegt: „It van Hollanders en Amerikanen, die eeni- has always been that way!" Het is niets gen tijd hun domicilie in onze Oost hadden nieuws, wat wij toeleven, al is het onder een en uit hoofde daarvan een ouderlingen anderen vorm dan onze voorouders beleefd band wilden bewaren, zijn de statuten in hetoben, die nooit van communisme en faszooverre gewijzigd, dat leden nu ook kunnen cisme gehoord hebben. Hij hoopt op, en ziet bestaan uit hen die er als wereldreiziger alleen een toekomst in het zuivere liberamaar een paar dagen en nachten doorgelisme. trokken zijn. Zoodat er nu ongeveer vijfEen ongewone speech voor de aanwezitig clubleden zijn. De heeren denken allen gen, maar een, die met groote aandacht met heimwee terug aan dien goeden tijd, ontvangen en toegejuicht werd. meer of mindere jaren geleden dat zij achter , de rijsttafel zaten en de tokèh's

Indiëin

Amerika.

op luchtvaartgebied zullen worden gemeld, met inbegrip van de instelling van een vliegboot-route tussohen Singapore en Hongkong. De Str. Times" meldt, hoe naar verluidt er thans besprekingen plaats hebben tusschen de Chineesche en Britsche regeeringen, betreffende het gebruik van de Paraeels-eilanden op eenigen afstand van Hainan gelegen, als basis voor het bijvullen van brandstof. Deze besprekingen verioopen gunstig. Singapore zal dan van uit Hongkong, via de Paraeels-eilanden en Indo-China, binnen twee dagen zijn te bereiken. De bestaande dienst via Penang en Tourane, vordert drie dagen. De Imperial Airways hebben nog niet bericht of zij een geregelden dienst vanaf langs het plafond zagen kruipen. Singapore op de nieuwe voorgestelde route De meesten wonen im of om New-York, zullen instellen, maar wanneer de Paracelsmaar komen er zelfs uit Philadelphia en eilanden als tank-basis mogen wofden ge- andereeromliggende plaatsen. Contributie is bruikt, is dit van groote militaire beteekeen ook daarom is het nominaal misschien nis. enthousiasme omgekeerd evenredig: er Deze eenzame eilanden, welke momenteel gaat geen „tiffin" voorbij of er is minslechts worden aangedaan door Chineesche stens een dertigtal aanwezigen, allen vervisschers, die er eetbare vogelnestjes zoe- vuld van persoonlijke herinneringen aan ken, hebben groote uitgestrektheden tegen ons Indië of minstens vervuld; van sympade zee beschermde baaien, welke uiterst thie voor dat land uit een zakelijk ooggeschikt zijn als landingsplaatsen van vlieg- punt of anderszins. booten. Zooais ik destijds verteld heb, is het ontstaan van de club te danken aan het initiatief, van den New Yorkschen vertegenSan Franciso-Shanghai. woordiger van de K. P. M., de „Nederland", Een andere nieuwe luchtroute, welke verden Rott. Lloyd, kortom van onze groep moedelijk de volgende maand in gebruik scheepvaartlijnen op en in Oost-Indië, die wordt genomen, is de dienst van de Pan hier kortheidshalve de „Dutch Lines" geAmerican Airways tusschen Californië en noemd worden. Manilla. Hij heeft zich sinds het begin geen moeiDe lijn zal dan worden uitgebreid tot te gespaard om de Amerikaansche belangHongkong en zal vervolgens aansluiting stelling gaande te houden zonder den nahebben via de Chinese National Aviation druk te leggen op het toeristische element, Corporation's mail lines, met Shanghai en dat hem g.g. het naast aan het hart ligt, andere Chineesche centra. maar juist de algemeene belangstelling, met het gevolg, dat de vertegenwoordigers Formosa-Dienst. van zulke reusachtige instellingen als TJ. S. Rubber, General Motors, U. S. Steel, General Food e.d. nimmer schitteren door afDe „Sm Chew Jit Poh" meldt, dat de Japansch-Formosaansche regeering haar wezigheid, maar meestal met belangstellen-^ besprekingen met de provinciale regeering de gasten aanwezig zijn. De pièce de résisvan Fukien heeft heropend betreffende het tance van de „tiffins" is altijd de sprekerinstellen van een luchtdienst tusschen eeregast, die bij voorkeur
,

MADY ROYAL

Boschbranden.

In verband mjet de reeds geruimen tijd aanhoudende droogte zijn zooais telkenjare omstreeks dezen tijd — branden in de djatibossehen rondom Tjepoe aan de orde van den dag. Uit den aard der zaak is het Boschwezen op zijn qui-vive en worden de boschbranden zoo spoedig mogelijk gelocaliseerd, aldus de „Ind. Crt." Aan de oude djatiboomen is de schade meestentijds niet groot, aangezien deze hoornen tegen loopvuren bestand zijn, doch de jongere djatiboompjes leggen het wel af. De grootste schade ontstaat evenwel aan den ondergroei in het bosch; deze verbandt en sterft af, zoodat in den volgenden West-moesson de afspoeling van de vruchtbare bouwkruin veel grooter is dan bij niet verbrande vlakten, met het gevolg dat het bosch verarmt. Omtrent de oorzaak dezer branden kan worden medegedeeld, dat in de meeste gevallen kwaadwilligheid in het spel is en doorgaans is een en ander terug te voeren tot een wraakneming op dezen of genen boschbeambte. Maar ook andere overwegingen spelen bij dejze brandstichtingen vaak een rol en wel voornamelijk daar, waar de bossehen de grens van sawahs vormen. De eerste flinke regenbui spoelt dan de door boschbrand gevormde asch op de sawahs en dit is sommigen tani's lang niet onverschillig. Het ligt voor de hand, dat men vrij machteloos staat tegenover dit euvel, mede in verband met de groote uitgestrektheid van de djatibösschen en de huidige krappe

—

straftijd in Cheribon terug, waar hij zich een weinig Noordelijk van zijn vroegere woonplaats vestigde. Het „A. I. D." vernam, dat de resident van Cheribon heeft voorgesteld, dezen man het verblijf in de residentie Cheribon te ontzeggen in het belang van rust en orde, en op hem dus de exorbitante rechten toe te passen.

De A. N. I. E. M. in Midden-Java Het departement van Verkeer en Waterstaat heeft volgens het A. I. D." aan de regeering het denkbeeld voorgelegd tot het verleenen eener regionale electriciteitsvergunning in Midden-Java aan de N. V. Algemeene N. I. Electriciteits Mij. Zulks staat buiten hetgeen in den Volksraad geschiedde ten aanzien van het Kali Konto-werk: het Opperbestuur moet ten deze beslissen. Men heeft zich hier te lande uitsluitend bepaald tot het afdoen van het voorbereidend werk als het straks op de een of andere wijze tot zaken komt met betrekking tot de electriciteits-voorziening van MiddenJava.

Het Laatste Nieuws. SCHAKEN ACHTKAMP TE AMSTERDAM,

Amsterdam, 12 Oct. (A.N.I.P.Aneta) : De door de Arbeiderspers uitgeschreven schaak-achtkamp heeft tot dusver de volgende uitslagen opgeleverd: Eerste ronde: Euwe vs. Grünfeld remise; Aljechin vs. Landau afgebroken; Kmoch vs. Fine afgebroken; Prins vs. Van Scheltinga afgebroken. Tweede ronde: Fine wifit van Prins; Landau wint van Van Scheltinga; Kmoch vs. Grünfeld remise. De partij tusschen Euwe en Aljechin werd afgebroken in een voor Euwe gunstigen stand. Bij de voortzetting van de partij tusschen Euwe en Aljechin vergrootte Euwe in een toren-eindspel zijn winstkans. De partij is nog niet beëindigd.

WIELRENNEN UIT HET NED. OLYMPISCH COMITÉ

Den Haag, 12 Oct. (A.N.1.P.-Aneta): De sportcommissie van de Nederlandsche Wielren Unie behandelt binnenkort het voorstel, om uit het Nederlandsche Olympisch comité te treden, waardoor de Nederlandsche wielrijders in de toekomst niet op de Olympische spelen zullen verschijnen, en het voorstel om met ingang van 1 Januari 1937 slechts twee groepen van renners te erkennen, n.l. de nieuwelingen en personeelsbezetting. beroepsrenners, zoodat dus de groepen van In de jonge djati-aanplantingen komen amateurs en onafhankelijken zullen worden gelukkig minder branden voor, eensdels om- opgeheven. dat deze beter beschermd worden en anderdeels omdat de kemlandingan-boom in MOTORRENNEN. die aanplantingen als onderbouw wordt aangewend en bij kemlandingan staan de EEN SNELHEIDSDUIVEL sapi's en karbouwen van Kromo gaarne Frankfort, 12 Oct. (A.N.I.P.een wijle stil Aneta) : De Duitsche motorrijder, Ernst H e n n e, heeft op een B. M. W. acht nieuUitzetting van ? we wereldrecords gevestigd, waarvan het Onze correspondent te Cheribon maak- voornaamste record is 272 km in één uur te eenige malen melding van den landbou- (vorig record 244 km) in de 500 cc klasse. wer Groeneveld, laatstelijk in verband met Henne verbeterde voorts de records voor de de veroordeeling van een Inlandschen on- kilometer en de Engelsche mijl met vliegenruststoker die Groeneveld als „ratoe adil" den start in de 500, 750 en 1.000 cc klassen, propageerde. waarbij hij de oude records met bijna 30 km Men kent de mérites van het geval- per uur verbeterde. Deze snelheidsduivel vestigde voorts Groeneveld, die met een geleidelijk verworven aanhang onder Inlandsche tani's nieuwe records voor den kilometer en de tenslotte zelf tegen het. Inlandsch B. B. Engelsche mijl met stilstaanden start met snelheden van respectievelijk 149 km en optornde. De man onderging gevangenisstraf en keerde na ommekomst van dien 170 km per uur.

Groeneveld

ZEEP WEDSTRIJD

ELKEN DAG EEN KODAK GRATIS! De laatste prijsuitreiking zal geschieden op 31 October 1936. Met inzendingen, welke 31 October 1936 binnenkomen, kan geen rekening meer gehouden worden. Wij kunnen U echter nu reeds mededeelen, dat MADY ROYAL ZEEP VOOr haar Verbruikers in het Volgende jaar wederom een

SENSATIONEELE VERRASSING Daarom geven wij U

nu raad,

«^a houdt

waarvan U zeker geen spijt zult hebben :

KOOPT „MADY ROYAL ZEEP"! en BEWAART DE OMHULSELS! ■■■■■■■1-MIII-illlilililWlllßlllilillllllllMMlllllll

IiIiMIII'IIIIIIIIII'IIIIIIIIIIIIIIIIIM

OCEAN

the

-

- -

;'\ gW,i?ï:e^ea :: aW:"'»»»Wa^^

STERKE VERHALEN VAN

doctor Lodewijk

ONGEVALLEN en ZIEKTE POLIS GOEDKOOP LIBERAAL TELEFOON BATAVIA 265

— —

f^-Nog

steeds onoverlrof-

*i

fen. En^goedkoop! Uil

■oKËr

ADVERTENTIEN

Antoon KEROL

>k voor de keuken

j||

299 Di

Ar*

één blik Libby's Melk

In plaats, van kaarten Werloofd:

3'! blikken volle melk I

VERA BARKMEIJER en M. SCHREUDER Palembang, 10 October 1936.

1

6733

Mach kurzem schweren Lei-

den entschlief heute un*^ guter ser Freund

\^j*^ _ MELK

«fv^Pal3B^^lir'\! aaa/ /

%^^^^^/.]

WERNER NETTELBECK. Batavia, 14 Oktober 1936. O. H. JAISSLE, W. J. GRABAU.

'"BI G^'hUJvsxi*+&* ffi"

6734

t

t

/

j'

Ut

Haa/e tf

't Arme dier stikte bijna in zn kinkhoest. " Eén LAKEROL en je moet 'm nu xien! Maar 't is wéér!

292

312

P. SMITS HEEREN KLEERMAKERIJ Sirih) Tel. 819 Wl. (hoek Kebon Laan Holle 15

I

Door onze snelle luchtverbindingen met Europa hebben wy steeds de nieuwste stoffen voor ieder seizoen! Onze uitgebreide monster-collectie stelt U in staat uwe keuze te bepalen waarna wij binnen 10 dagen dank zij de luchtmail, elke order kunnen iutvoeren.

Heute morgen verschied nach kurzem schweren "Leiden im Alter von 45 Jahren

9

ZWART JAQÏET

met vest en gestreepte patalon

I

I

Landesgruppenleiter der N.S.D.A.P.

WERNER NETTELBECK Oberleutnant

d. R. a. D. Ritter des Èisernen Kreuzes I. Klasse u. a. Orden, Inhabsr des Fliegerabzeichens

I

89a Di

HOTELS, JïïKi EMMA 19* DEPENDANCE EMMA

I

—

KONINGSPLEIN WEST 10 (hoek Museumlaan) 271 Hier keuige familie kamers. 6.30 n.m. Te bezichtigen iederen dag van 5.30 of na telefonische afspraak, Toestel Wl. 192 W. BIJLSMA, EIGENAAR PRIJZEN ! !

—

Das Deutschtum in Niederlandisch Jndien ehrt in ihm dea Kampfer lür unsereßewegung, den aufrechten deutschcn Mann und Nationalsozialisten.

Betavia den 13, Oktober 1936

LEUTSCHES GENERALKONSULAT

LANDESGRUPPE der N.S.D.A.P. mt

■1

i

DEUTSCHER

_c^^FmM_W» Br^HßbJi^Bßy

BUND

_v23o£/*O£fi 1/foivASr //ooOOWtJ*-2y(ovc/etol
____fg^BlßÊm»mmm^S3m%JmUmmmmmmmmmmm\mmm^

leprijs /*>^, rk&~ /i GOUD EN ZILVERHÜIS HET _\s(j^£^~~ concours c' Tel. 4286 Citadelweg 35 Bouquetterie TANDARTS aann: bod, groot Hotel des Indes TE KOOP tegen heeft de grootste arrteering met Rubber Menteng No. 48. beplant bouws 33 116Di Klapper-Sereh en Koffie, gelegen in. Tel. 3458 Welt. 33a Div nabij Tjiamis grooten weg Cheribon. Mooi ruim woonhuis, gemeuHET ADMINISTRATIE- EN bileerd voorz. van waterleiding, WONINGBUREAU F. W. van gasoline en electr. verlichting. Fa 15 GENDEREN wordt OctoDIONNE QUINTUPLETS voor Sereholiebereiding aanber 1936 verplaatst van Tanah- briek wezig, PICTURE ALBUM alles in bedrij fen in goeden Abang W. 2 naar Rijswijkstraat 9 UURWEHK.' A/ITSERS Volledige levensgeschiedenis ver90UDEKWA^^ tegenover Apotheek Rathkamp. Het staat. Met vrachtauto te bereiken sierd met talrijke mooie toto's Inlicht Administr. Land BoenihTelefoonnummer blijft 2181 W. van de wereld-beroemde DIONNE 6720 6728 Asih, Tjiamis. (Ook tot 12 maanden crediet).s vijfling.

E. H. van Oostrom Soede

_\f_w_W

9

—

6736

ERFPACHTSPERCEEL

MEDEDEELING

HETEN KIJKAVOND en MORGEN VEÏJDUTIE ten huize van den WelEdelG. Heer

A. A.A. BERGAMIN BATOETOELIS No 39

Div. djati zitjes, Slaap- en eetkamerameubl. schaallampen, klok, gIaswerk,SENKINGGASP. enz, enz.

Prijs 35 cent.

Verkrijgbaar bij

IIkIjUCDQC

UNIILIIUL

:

Pasar Baroe 77 Batavia-Centr

UIT GISTEREN AANGEVOERDE

;-3

werkt Uw hinderlijk buikje weg met de goedsmakende

FORD V-8

Or. RICHTERS KRUIDENTHEE

VORSTENLANDEN^ PERSONENWAGENS EN TRUCKS DOEN WIJ U EEN SEMATOR SPECIALE AANBIEDING

Volkomen onschadelijk en dieet overbodig Verkrvj gbaar in alle apotheken en drogisteryen in gewone sterkte en extra sterk.

Donker dekblad. aromoSiHb* geurig; niet zwaar

39Di5

tabletvorm verkrygbaar onder den naam van ook in

„DRIX" tabletten a f 1.80 per doos

ELLINGER & Co.

—

Batavia-O.

UNIEKE GELEGENHEID OM VOOR LAGEN PRIJS TE KOOPEN.

AIITOTEHICI

Importeu-s: Soerabaia

1

SIGAREN

L PLATON HANDEL MIJ-N. V.

Thans

ZENDINGEN

NIEUWE

HEEREN!!

BEL OP |

i

tel. Wlt, 2250

BAGeT OFFICIEELE FH -AGENTEN ANINGSPLÊ.N

KO

■■■«■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■^

W.6

T£L" W' 1291

Het Nieuws van den Dag voor Ned.-Indië

BATAVIA

Tweede Blad

ENOMSTREKEN

Indië'sGroeiende Textiel-Industrie.

Over Hoe

Dinsdag 13 October 1936 No. 238.

Particuliere Bedrijven Harmonisch Samenwerken aan de geleidelijke Industrialisatie en

Regeeringsinstanties

op Textielgebied.

Indische Textielnijverheid breidt zich Krachtig uit. Nieuwe Mogelijkheden worden Be-

In Bandoeng is verder de weverij van den heer H o a t B o gevestigd, ook een weverij van beteekenis. Om een vergelijking te trefWij hebben een kort verblijf van den lei- fen tusschen de beteekenis dezer drie door der der te Bandoeng gevestigde Textiel- ons genoemde bedrijven kunnen wij zeggen, Inrichting den heer J. Eshuis, hier ter dat de aantallen hunner machinale weefzich verhouden als 40 : 4 : 7. stede benut om het een en ander van den getouwen Een belangrijke weverij is ook de te Banhuidigen stand der textiel-industrie in Nedoeng gevestigde en Breierij „BanWeverij derlandsch-Indië te weten te komen. doeng" en de „Bandoengsche N. V. Textiel De heer Eshuis verklaarde zich desgeNijverheid". vraagd, aanstonds bereid, ons op onze vraIn Cheribon is de firma Samsoedin gegen uitvoerig te antwoorden. Wij laten hier vestigd, die zoowel met machinale als handvolgen. het resultaat van dit interview De werkzaamheden van de Textiel-In- weefgetouwen werkt. Ook heeft men daar richting (een overheidsinsteling dus) ver- de weverij van den heer Al' Hab s i, die den heer Abdul bin Afif bin keeren momenteel in een stadium van re- van A 1 afi f, beide met handweefgetouwen en organisatie, zoodat momenteel alleen Westde w,evérij Sant o s o met machinale en Java wordt bestreken. handweefgetouwen. inrichting haar Voordien verleende deze Om de gedachten te bepalen, noemde de waardevolle deskundige adviezen aan de heer Eshuis ons voor de alleen in Bandoeng weverijen over geheel Indië. en omgeving gevestigde weverijen een benaderd totaal aan weefgetouwen van 800. Reorganisatie. De Te Soekaboèmi heeft men dan de weverij De figuur zooais zij vanaf Januari van van Tan Tiong Gie die over ongeveer 60 beschikt en van Tjiong Boen het volgend jaar zal zijn, dus wanneer weefgetouwen die Hok, ongeveer 60 heeft, met er ook de reorganisatie haar beslag zal hebben gedien verstande dat de weefgetouwen van kregen, ziet er als volgt uit: eerstgenoemde voor de helft handweefgeTextiel-Inrichting De te Bandoeng, de zijn touwen en voor de andere helft machigroote Centrale Advies-instantie en in de plaatsen zooais Batavia, Semarang, Jogja, nale, terwijl laatstgenoemde weverij uitsluiSolo en Soerabaja consultatie-toureaux, ter- tend met machinale weefgetouwen is uitwijl Batavia ook nog een reizend consulta- gerust. Hoeveel dit in de dagelijksche productie tie-orgaan krijgt ten behoeve van'de Buiwel scheelt, moge blijken uit het feit, dat tengewesten. een handweefgetouw een gemiddelde dagAan het hoofd van ieder consultatie-buproductie heeft van 1% sarong, terwijl het staan, langer reau zal een ambtenaar die of korter tijd met de Textiel-inrichting in machinale weefgetouw er in dienzelfden tijd contact is geweest en daardoor alleszins gemiddeld 5 maakt. Dan bevindt zich te Buitenzorg nog de technisch op de hoogte. Over het algemeen, en dat is ontegen- weverij van Ong Ye k Siong & Co., zeglijk ook het beste, reizen zij, die ad- terwijl Madjalaja één groot weefcentrum i&, viezen van de Textiel-Inrichting willen heb- waar met elkaar zoo om en nabij 1300 handben, zelf naar Bandoeng, waar zij deze weefgetouwen staan en plus-minus 26-makrijgen en zich meteen met eigen oogen van chinale weefinstallaties. Een verdere specificatie zou den lezer de best»-methodes voor hun bedrijf kunnen allicht minder belang inboezemen, wij willen overtuigen.

proefd en Bieden Gunstig Aspect.

Nog een enkel woord over de consultatiebureaux; deze staan onder de Afdeeling Nijverheid van het Departement van Economische Zaken; het zijn dus nijverheidsconsultatie-bureaux met een toegevoegden textiel-expert.

Opleiding tot Textiel-Bedrijfsleider.

De Textiel-Inrichting wordt dan in feite een Research-Bureau met annex een onder 7 wijsinriehting voor een hoogere textiel-opleiding, d. w. z. voor opleiding van jongelui tot bedrijfsassistent en bedrijfsleider. Het spreekt wel vanzelf, dat men met een dergelijke doelstelling heeft moeten breken met het oude „matjem", dat ieder die wilde leeren weven, moest worden toegelaten. Men moest eischen stellen; voor de toelating tot dezen textiel-cursus komen personen in aanmerking die in het bezit zijn van een diploma H. B. S. met 3-jarigen cursus, M. TJ. L. O. met 3-jarigen cursus of daarmede gelijkgestelde instelling van onderwijs. De cursus duurt l 1 jaar en in dien tijd worden de leerlingen zoowel theoretisch als practisch opgeleid. De tucht is er streng. Reeds na drie maanden wordt een examentje afgenomen en wie dan niet aan bepaalde eischen voldoet, moet onherroepelijk den cursus verlaten. Als bijdrage in de kosten van het onderwijs — er wordt uiteraard nogal wat materiaal verknoeid —, betaalt iedere leerling

’

5.

In Januari van dit jaar is de eerste cursus begonnen en in Augustus de tweede, de heer Eshuis kon ons daarom niets neggen omtrent resultaten, doch wel is de vraag naar door dezen textiel-cursus afgeleverde leerlingen buitengewoon groot. De jongelui, die den cursus met vrucht volgen, zyn dus reeds bij voorbaat van

plaatsing verzekerd.

Waar zijn hier de Weverijen? De grootste weverij is ongetwijfeld de

Preanger Bontwever ij, welke aan de „Internatio" behoort en in Garoet staat; deze fabriek staat dan ook geheel aan de spits. Dan hebben we te Rantja Ekek de weverij van den heer S i e 1 c k e n (deze heeft niets uit de staan met de firma Erdmann & Sielcken); de heer Sielcken is pas een jaar geleden met deze weverij begonnen.

derhalve volstaan met de vermelding, dat zich ook te Semarang, Pekalongan en in het Jogjasche en Solosche vele weverijen bevinden. Poerbolinggo, Patjet, Kasri, Soekoredjo, Tjermeh, Batoe, Probolinggo en Kediri zijn eveneens weverijen van beteekenis. rijk. Dit wat Java betreft. In de Buitengewesten mogen we vooral niet vergeten te noemen de weverij van de firma Van Houten Steffan te Padang, welke niet minder dan zestig mechanische weefgetouwen in bedrijf heeft. Ten slotte heeft men er op Menado en Makasser nog eenige. Vooral die te Makasser van den heer B a ' A c h i 1 is het vermelden zeker waard; deze weverij beschikt over niet minder dan 15 mechanische en 200 handweefgetouwen. Handweefgetouwen gaan eruit.

Gezien het groote verschil in de capaciteit van machinale en handweefgetouwen ligt het wel voor de hand, dat ieder die over eenig kapitaal te beschikken heeft, zal

overgaan

tot

de aanschaffing

van

machinale weefgetouwen. Een goed machinaal weefgetouw van Japansch faUrikaat kost ongeveer 300- Dat is dan niet zoo puik als een machinale weefinstallatie van Europeesch fabrikaat (voornamelijk Duitsch), doch daar staat tegenover dat de Japansche installatie ongeveer 40 % goedkooper is. En hier zijn wij dan aangeland aan, wat wij zouden kunnen noemen: de eeuwige twistappel van het textielbedrijf: Een Japansche of een Europ e" e s c h e in s t a 1 la tic? Neem-, aan: men heeft voldoende kapitaal om 10 Japansche machinale weefgetouwen te koopen, dan kan men daarvoor in de plaats vijf Europeesche installaties nemen. Op het moment van aanschaffing en nog 10 jaar daarna heeft men van de Japansche weefgetouwen een dubbele productie, in vergelijking met die welke men zou hebben gehad, indien met tot den aankoop van Europeesche weefgetouwen ware overgegaan. Dubbele productie wil zeggen: dubbele

’

winst. Wellicht gaan de Europeesche weefgetouwen 20 jaar langer mee, mogelijk, maar 25 of 30 jaar is een lange tijd, en wie zal zeggen, of men na zooveel tijd niet reeds lang tot nieuwe procédés is overgegaan, waarvoor hij die met zijn tijd mee wil gaan en zich Europeesche machines had aange-

schaft,

De receptie op het Fransche Consulaat-Generaal. Een „bon mot" van M. Delage wordt hoogelijk geapprecieerd door den Vlootvoogd en den commandant van de „Bougainville", capitaine de frégatte Tranier terwijl de man met de Japansche machines deze toch al had afgeschreven en zijn geld al dubbel en dwars heeft verdiend om zonder bezwaar tot den aankoop van nieuwe machines te kunnen overgaan. Deze overweging is het, welke de wevers in feite in twee groepen verdeelt: de voorstanders van de aanschaffing van Japansche installaties en de tegenstanders. Gezegd moet worden, dat het Japansche fabrikaat er inderdaad op vooruit gaat, terwijl de prijzen ook verhoogd worden, doch desondanks blijven zij nog zeer aanzienlijk onder de Europeesche prijzen. We zeiden, dat de handweefgetouwen eruit gaan, d.w.z. voor de middelmatige en grootbedrijven zeer zeker, voor de huisnijverheid zullen zij wel altijd blijven bestaan.

Textiel-nijverheid heeft Behoorlijke Uitbreidingsmogelijkheid. In het algemeen kan worden gezegd, dat de textiel-nijverheid, waardoor momenteel 9 a 10 duizend menschen een bestaan hebben, goede uitbreidingsmogelijkheden heeft. De hoofdschotel vormt de bontgeweven sarong met getwijden ketting en kunstzijden inslag. Zooais bekend, heeft de Regeering, teneinde deze industrie te beschermen, tegen de Japansche importeurs licentieering en contingenteering toegepast. Deze industrie zal uitsluitend voor de binnenlandsche consumptie kunnen werken, omdat export practisch gesproken is uitgesloten,

Gevangeniswezen Beconcurreert Particuliere Bedrijven niet. In dit verband moge er wel op worden gewezen, dat wat er in de gevangenissen wordt gefabriceerd, zeker geen concurrentie-factor vormt, het particuliere bedrijf heeft van het gevangeniswerk hoegenaamd geen last, dat moet dan ook zuiver als werkverschaffing worden opgevat. Dat het niet in de bedoeling van de Regeering ligt, om door gevangeniswerk de particuliere bedrijven te dwarsboomen, blijkt b.v. wel hieruit, dat de legerorder voor den aanmaak van grijsgroen uniform goed, aan welker fabricage vroeger het gevangeniswezen ook bijdroeg, thans geheel en al aan de Preanger Bontweverij te Garoet is toegewezen. Naast de bontgeweven sarongs worden door de Nederlandsch-Indische textiel-nijverheid ook geelkatoenen sarongs met getwijnden ketting gemaakt, alsmede pakean-stoffen. Nieuwe Mogelijkheden." En wat de succesvolle concurrentie tegen

de Japansche textiel-nijverheid betreft, ja, om die te kunnen aanbinden, zonder dat de Japansche invoer van geweven stoffen verder wordt afgeknepen, daarvoor wordt

draad, doch pok voor het nabewerken. Geheel katoenen sarongs zullen indien hier gefabriceerd, acht tot achttien gld. per corgi (20 stuks) kosten. Zooais gezegd, deze fabricage bevindt zich momenteel nog in een proef-stadium, voor Indië beteekent het iets nieuws, klimaat en het gebruik van Japansche garens en verder de mindere bedrevenheid van den, fcediener van het nieuwe weefgetouw, vormen factoren welke het nog niet mogelijk maken om thans reeds over het minder of meer efficiënte van deze nieuwe bereidings wijze een definitief oordeel uit te spreken. Wel kan worden gezegd, dat de Inlander zich over het algemeen geschikt heeft getoond voor de machinale weverij. Het Textiel-Proefbedrijf te Tegal Het textiel-proefbedrijf te Tegal, dat zooais u waarschijnlijk bekend zal zijn, in het begin van het volgend jaar zijn eerste kains zal afleveren, legt zich uitsluitend toe op de fabricage van kains voor batik. De 200 machinale weefgetouwen zijn reeds besteld. Om u er eenig idéé van te geven, op welk een krachtige wijze de textielnijverheid zich heeft uitgebreid, zij opgemerkt dat ongeveer een drietal jaren geleden het aantal weefgetouwen in geheel Indië plus minus 500 bedroeg en thans om en nabij 1700 Een Nieuwe Aanverwante Industrie. Ten slotte nog een enkel woord over de tricotage-industrie, een geheel nieuwe industrie, waarvoor ook geheel aparte machines vereiseht zijn en welke ook voor de vakmenschen een geheel aparte opleiding vereiseht, die zij gelukkig ook te Bandoeng op den textiel-cursus van de Textie'-Inrichting kunnen krijgen. Er zijn momenteel drie personen op dien cursus, die er door een paar bedrijven zijn heengestuurd, teneinde de tricotage-techniék aan te leeren. De tricotage-industrie levert de zjg. „Badjoe kaous"; ook zij is voor goede uitbreiding vatbaar. Een der weverijen te Bandoeng is reeds tot de aanschaffing van die speciale tricotage-installaties overgegaan. U ziet aan het bovenstaande wel, dat de textiel-nijverheid voor velen een boterham oplevert en dat het aantal in deze industrie werkzamen nog beduidend kan worden uitgebreid, iets wat in een tijd als dezen van zeer veel waarde is en lang niet van zeer vele andere vormen van bedrijvigheid kan worden gezegd.

Batavia-Soerabaja-Lijn. In verband met den steeds toenemenden drang naar een snellere luchtverbinding tusschen Batavia en Soerabaja heeft de K.N.LL.M. besloten met ingang van Dinsdag 20 October 1936 op deze lijn bij wijze van proef een nieuwe dienstregeling in te voeren. De groote moeilijkheid, welke bij het vaststellen van deze dienstregeling werd ondervonden, is het feit, dat Semarang nog niet in het bezit is van een vliegveld, geschikt voor de Douglas-vliegtuigen. In verband' met het van vele zijden gerichte verzoek (tot het geven van een aansluiting- op de K. L. M.-vliegtuigen, teneinde de luchtpost uit Holland nog op denzelfden dag naar Semarang en Soerabaja door te voeren, werd het vertrek van Batavia op Dinsdag en Vrijdag op 10 uur vastgesteld. Zoodra het nieuwe vliegveld te Semarang gereed is, zal ook deze plaats van de

thans door de Textiel-Inrichting te Bandoeng geëxperimenteerd met den aanmaak van goedkoope sarongs met enkeldraads ketting geweven. Hiervoor is echter een speciale installatie noodig, een z.g. sterk-installatie, waardoor die enkeJdraadsketting wordt gesterkt, gepapt. En het stemt tot verheugenis, dat de experimenten reeds een zoo bevredigend verloop hebben gehad, dat er hier reeds vijf groote firma's zijn, die zich dergelijke sterk-installaties hebben aangeschaft. Wil de concurrentie van een thans onbeschermde industrie (dit slaat dus uitsluitend op enkeldraads-ketting geweven stoffen-fabricage) met succes tegen Japan snelle vliegverbinding kunnen profiteeren worden volgehouden, dan zal men dit werk en zal de dienst -regelmatig! iederen dag met toch alleen in groot bedrijf kunnen enta- Douglas-vliegtuigen kunnen -worden onderhouden. meeren. Die sterk-installaties dienen voorts niet De nieuwe dienstregeling gaat in

in feite een blok aan hèt been beeft ; alleen voor het sterken van den enkelen tDia-Mag 2Q öctofeer*

_

or

i._;

Lord

Lord

Hartington.

en

Receptie bij den Consul Gene» raal van Frankrijk.

Hartington Autralië's Luchtverbinding. Hedenmorgen kwam met het Qantasvliegtuig uit Singapore op Tjililitan aan the Marquess of Hartington, die vergezeld werd door zijn echtgenoote Lady Hartington en door zijn particulier secretaris, den heer G. E. Boyd Shannon.

Op het vliegveld waren ter verwelkoming aanwezig de waarnemend gouverneur van West-Java, die den hoogen gast mede namens den Gouverneur-Generaal begroette, voorts de consul-generaal van Engelland en mevrouw Walsh, de assistent-resident en de regent van Meester-Cornelis. Wij gaven gisteren reeds een uitvoerig overzicht van de carrière en functies van Lord Hartington in het Britsche kabinet, zoomede van het programma van zijn reis. Direct na het landen van het Qantasvliegtuig begaven de reeds genoemde autoriteiten zoomede de agent van de Qantas, de heer Lowe en de chef van het station Tjililitan, de heer Storm van 's Gravesande zich naar het toestel en heetten Lord en Lady Hartington welkom. Lord Hartington is een lange zeer slanke man met een iets gebogen gang. Na de eerste begroeting was hij zoo vriendelijk ons in enkele woorden te bevestigen hetgeen wij reeds omtrent het doel van zijn reis hadden vermeld, nl. dat hij de Britsche Regeering zal vertegenwoordigen bij het eeuwfeest van Zuid-Australie te Ade-

laïde.

**

Zooais wij gisteren reeds meldden, is Lord Hartington op doorreis naar Australië. Te Singapore bezocht hij de marine- en lucht-bases, terwijl hij een onderhoud had met de stafofficieren van land-, zee- en luchtmacht. Hoewel officieel het bezoek van Lord Hartington aan Australië als striet particulier wordt aangemerkt, meent de „Str. Times", dat hij van deze gelegenheid gebruik zal maken om met de leiders der Australische regeering de problemen te bespreken betreffende de Imperieele defensie en de burgerluchtvaart. Een bericht uit Canberra meldt, hoe het wel vermeldenswaard is dat, nadat de Australische regeering de besprekingen eerst had gerekt, zij ten laatste de Britsche regeering mededeelde, dat zij bereid was deel te nemen aan het nieuwe Imperieele vliegboot-programma. De premier Lyon®, verklaarde, dat het Cabinet tot overeenstemming was gekomen wat betreft de hoofd-factoren van de Imperial Airways, waarbij was voorgesteld het instellen van een tweemaal 's wekelijkschen dienst, hoewel zekere details nog moesten geregeld worden. Naar de „Str. Times" meent, zullen eenige van deze details met Lord Harington worden besproken.

Gisteravond had ten huize van den Consul-Generaal van Frankrijk een geanimeerde -receptie plaats ter gelegenheid van de aanwezigheid in de haven van Priok van het Fransche flottieljevaartuig „Bougain' ville". In de ruime binnengalerij ontvingen de Consul-Generaal, mevrouw Delage en de commandant van de Bougainville, de talrijke gasten. Onder de aanwezigen merkten wij op de Commandant Zeemacht, schout-bij-naicht Ferwerda, de commandant van de le divisie, generaal-majoor T. Bakker, de waarnemend gouverneur van West-Java, resident Fivez de Malines van Ginkel, de kapitein ter zee Sonnenbeirg, de kolonel der artillerie Sigmund, de overste van de administratie van het departement der Marine, Rotgans en een groot aantal andere officieren van Zee- en Landmacht. De officieren van de „Bougainville" werden allen aan den commandant Zeemacht

.

voorgesteld. In den koelen tuin

waar ververschingen werden rondgediend heerschte aldra een opgewekte stemfming en het was reeds laat toen de gasten weder huiswaarts keerden.

Daverend Slot I. E. V. V. O.Congres. Het I. E. V. V. O. Congres heeft gisteravond een waardig slot gevonden in het diner, dat den deelnemers en hun genoodigden in het Hotel der Nederlanden werd aangeboden. De geanimeerde stemming, welke reeds bij de aperitif heerschte, toen iedereen met iedereen kennis kwam maken, accentueerde zich nog verder aan het gezellige diner, dat in de (feestelijk versierde eetzaal gehouden werd. De heeren deden opgeld aan dit feestmaal en wij gelooven, dat niemand hunner spijt heeft .gehad van deze gelegenheid om zijn attentie te kunnen richten op meer dan een tafeldame en dat deze gelukkige tafelplaatsing een van de vele oorzaken dat het hoe langer hoe gezelliger Was, werd. Maar het werd nog beter, toen na het

hartelijke openingswoord van

mevrouw

Raz o u x Sch u 11 z, de heer De ssauvagie als conferencier een reeks van oratrices en sprekers telkens met een grapje of een geestig gezegde inleidde. Het hartelijk gelach en bravogeroep was niet van de lucht en hield slechts op wanneer de dansmuziek van Foormans orkest, de gasten tot den dans riep. En zoo ging het crescendo door in de prettige gezellige atmosfeer, die de gast*vrouwen hebben weten te scheppen op dezen avond, waarmede de lustrum-feesten van de I. E. V. V. O. besloten werden. Op welk uur in den ochtend de laatste fuifnummertjes naar huis zijn gegaan, zullen de annalen van de I. E. V. V. O. waarschijnlijk niet vermelden en dat is maar goed ook!

.

Wijlen de Landesgruppenleiter der N. S. D. A. P., Werner Nettelbeck, inde uniform van officier-vlieger van het Duitsche Leger.

Werner Nettelbeck Prominente Duitsche Figuur

Czeslaw de

Mystkowski.

Schilderijen-Expositie bij Kolff.

Van 15 tot 31 dezer wordt van 8 uur tot 12.30 n. m. en van 5 nur n. m. uur 45 n. m. in de Kunstzaal G. & Co. een tentoonstelling gehouden Hedenochtend om 5 uur is in het Koninwerken van; den Poolschen kunstgin Emma-iziekenhuis aan de Raden Salehlaan alhier overleden de heer Werner schilder Czeslaw d e M y s t Nettelbeck, in leven Landesgruppen- k o w s k i. De vernissage heeft plaats dies namidleiter de N. S. D. A. P., aldus de hoogste vertegeniwöordiger hier te lande van de dags om 6 uur 30. Als nadere bizonderheden van dezen Duitsche Regeeringspartij. De heer Nettelbeck werd den 9en Janu- schilder kunnen wij nog het volgende meari 1891 te Elberfeld geboren. Hij maakte dedeelen: Czeslaw de Mystkowski werd den 17den den oorlog van 1914—'18 mede als vliezoodanig hoog Juni 1898 te Dubno in Polen geboren. Hij gerofficier, en stond als aangeschreven. studeerde aan de Academies voor BeelIn 1926 kwam hij voor het eerst naar dende Kunsten te Moskou, Warschau en Nederlandsch-Indië, was een paar maanden Parijs. In 1928 vertrok hij naar Indië en stelde werkloos en kwam daarna in dienst bij General Motors Co. na aankomst onmiddellijk verschillende Door zijn groote werkkracht, zijn helder van zijn Europeesche werken tentoon in den verstand en sympathieke persoonlijkheid Bataviaschen Kunstkring. In 1930 keerde hij om gezondheidsredebracht hij het in enkele jaren tijds tot service-manager, m 1935 keerde hij naar zijn nen naar Europa terug en hield in Parijs vaderland terug, voor slechts een paar exposities in het Palais de Marbre maanden. (Champs Elysées) en op de schilderijenIn 1936 zette hij Wederom voet op Ne- afdeeling van het Nederlandsche paviljoen derlandsch-Inddschen bodem, in zijn kwali- op de Koloniale Tentoonstelling!. Helaas teit van Landesgruppenleiter der N. S. D. gingen vele zijner werken bij den befaamA. P. en vertegenwoordiger van de Export den brand .op deze tentoonstelling verloGemeinschaft der Duitsche Automobiel In- ren. ..-*:: dustrie. In 1932 exposeerde hij in het Kol. InstiDe overledene, die drager was van het tuut te Amsterdam, tijdens welke expositie IJzeren Kruis der lste klasse, van het on- enkele zijner werken door het Stedelijk derscheidingsteeken voor oorlogsvldegers Museum werden aangekocht. en van nog eenige andere ordeteekenen, Eerst sedert kort vertoeft Mystkowski was een man van groote gaven, die zich weer in zijn atelier te Sindanglaja. door izijn eerlijk en gaaf karakter vele Kenschetsend voor den persoon van den vrienden maakte en nog een groote toe- schilder is het overigens niet onbekende komst tegemoet zou zijn gegaan. feit, dat hij zich vrijwel uitsluitend heeft Hij was op sportgebied een zeer gewaar- bepaald tot het koloniaal oeuvre. deerd lid van de Bataviasche polo-club hier Indië fascineerde hem in al haar vormen ter stede. en hij legde zich toe op de bestudeering Hij werd met een ernstige buikvlies- der Volkscultuur en -psyche. ontsteking in het ziekenhuis opgenomen en Mystkowski is een uitgesproken psycholoog geworden. De passie die hem dreef tot stierf na de operatie. '"'De begrafenis zal hedenmiddag om half- het scheppen van zijn vroegere werken, is vijf vanuit het 'Ziekenhuis plaats hebben na zijn laatsten terugkeer in den lande geen wel op Laanhof. sublimeerd tot het hoogere en inniger sentiment der liefde.

Overleden.

v. m. tot 7 Kolff van

-

.

Het Congres der Y. W. C. A. te

Colombo.

Onlangs zijn met het s.s. „Plancius" der K. P. M. vertrokken mej. dr. G. J. Drecktm e y e r, directrice van het

Mystkowski is meer expressionist dan realist geworden. Hij wil de waarheid, die voor hem De Waarheid is, in zijn werk tot uitdrukking brengen. Hij laat zijn fantasie zich ontplooien, maar een persoonlijke fantasie, ontsproten aan het streven, het typisch Oostersche karakter, het speciale wezen in ieder zijner voorwerpen te verniet om een „mooi" doek stoffelijken:

—

Zendingshospitaal te Magelang, mej. mr. A. L. Frans z, secretaresse van te vervaardigen. Indië heeft een bewonderaar definitief de Christelijke Jonge Vrouwen Federatie en mej. Arsi a h, onderwijzeres aan gevangen, een memorabel feit, dat kunstde Christelijke Lagere Nijyerheidsschool te liefhebbers en kenners van „den gordel van Malang. Smaragd", slechts met vreugde kan vervulDeze drie dames zullen, naar wij verne- len. men, de Chr. J. V. Federatie vertegenwoordigen op de voor Oost-Azië en AuVLIEGTUIG UIT MEDAN HEEFT stralië georganiseerde regionale conferenPECH. tie der World's Young Women Christian Gisteren kwam bij de K.iN. I. L. M. beAssociation te Colombo, welke aldaar den richt binnen dat het vliegtuig uit Medan, 21sten dezer zal worden geopend. tengevolge van een lichte motorpech aldaar Wij laten hier een overzicht volgen van zou moeten blijtven voor herstellingen. Onmiddellijk is toen een vliegtuig van de landen, welke op deze conferentie zullen zijn vertegenwoordigd, alsmede van de Tjililitan afgezonden om de post af te haonderwerpen welke er zullen worden be- len die nu toch op tijd hedenmiddag zal handeld. aankomen. Ghina; onderwerp: Mijn land, zooais de Y. W. C. A. het ziet. GENEALOGISCH-HERALDISCHE De boodschap van de Y. W. C. A. aan KRING. de Chineesche vrouwen. De Genealogisc'h-Heraldische Kring BaJapan; onderwerp: tavia zal op Maandag 19 dezer des avonds Mijn land zooais de Y. W. C. A. het ziet. 9 uur in het receptde-jpaviljoen van „Hotel De taak der vrouw in dè huidige maatdes Indes" een openbare vergadering houschappij. den, waar de heer J. Wolthers een leNederlandsch-Indië; te be- zing zal houden over „Het wezen van het ex-libris". handelen onderwerpen: Mijn land, zooais de Christelijke Jonge Deze lezing zal ter toelichting van het mej. gesprokene, gepaard' gaan met een exposiVrouwen Federatie het ziet (door A, r. L. tie van verschillende soorten ex jlibris. z). m Fra n s openbare vergadering A. de Na deze boodschap naam van den De W. C. aan zal tot op Tjililitan uit Gouvan de Y. De Markies van Hartington wordt bij aankomst algemieene jaarvergahet houden van een (door mej. dr. Indische vrouwen G. verneur-Generaal begroet door resident mr. Fievez de Malines van Ginkel. J. Dreck ra e y e r). dering worden overgegaan.

Voordracht Dr. H. Samkalden. Gisteravond heeft

Uit

dr. H.

SamkaTcfen

Buitenzorg onder auspiciën van de Volksuniversiteit Batavia een inleiding

CARL SHREVE. In Kunstzaal „Kolff".

exposeert

In de kunstzaal Kolff de Amegegeven voor het eigenlijke door hem voor rikaansche reclame-schilder Cari Shreve, de Volksuniversiteit te behandelen onder- die voor de K. P. M. een opdracht vervult. WerP". „de doelstellingen der politieke parIn het werk van Shreve domineeren, de ijen".

„De

spreker die om ruim halfnegen met eyu voordracht begon en om kwart over negen eindigde, besteedde een voornaam deel van dezen eersten avond aan een analyse van de begrippen objectiviteit, individueel en groeps-subjectivisme. Spreker meende voorts goed te doen het fabeltje uit de wereld te helpen, dat geschiedenis zou leeren en dat feiten zouden sPreken. Immers het hangt volgens spreker geheel af van de interpretatie, welke fren aan het geschiedkundig gebeuren dan wel aan feiten wenscht te geven. De begrippen democratie en fascisme even spreker zal hierop in volaanstippend gende voordrachten dieper ingaan —, betoogde spreker, dat juist het feit, dat de democratie, welke ongetwijfeld op een hoog cultureel peil staat, zichzelf weerloos maakt, doordat zij ook aan de tegenstanders der democratie dezelfde vrijheid van het woord toestaat als zij voor zichzelf opeischt.

—

,

ln

Spreker liet hierop volgen, dat hij zioh den gedachtengang van dr. Josephus Jit-

ta volkomen kan verplaatsen, doch vroeg

zjch

daarbij af, of de democratie, indien aj dezelfde vrijheid laat aan hen die haar willen vernietigen met gewéld, dit demo-

cratisch principe niet te ver doorvoert. Dit feit, althans deze gang van zaken, achtte spreker de tragiek van de democra-

tie.

Elan, het Fluitspelertje

in het

Tooverbosch. Opvoering van een Sprookjesballet. in den Stadsschouwburg. Mej. Fee Wiebinga, een inwoonster van

Soekaboèmi,; gens

heeft metreeen veertigtal jonen meisjes uit: deze bergstad een sprookjesballet ingestudeerd en dit -gisterttnddag voor de eerste maal opgevoerd, en Wel in den Stadsschouwburg te Batavia. Het is voor de regisseuse ongetwijfeld een zware taak geweest, om het jonge goed voor het tooneel op te leiden en de kinderen ponder plankenkoorts voor het voetlichtjon-te brengen. Maar deze Soekaboemische gens en meisjes hebben getoond, een aangeboren acteertalent te hebben en het moet Voor vele ouders, die het debuut van hun 2oontje of dochtertje hebben meegemaakt, een trots en genoegen geweest zijn, kun kinderen met zulk een gemak en bevalligheid te zien tooneelspelen. Hoewel de Schouwburgzaal gisteren bij de eerste opvoering van „Elan" niet geheel gevuld was, kunnen wij deze kinderoperette een groot succes noemen. Fee Wiebinga, die niet alleen de regie in handen had, heeft ook de. decors en costuums van de medespelenden vervaardigd. Een compliment voor de leidster achten hier zeiker op zijn plaats. Costuums en decors getuigden van een 'ijnen smaak en het afwisselend licht bra«ht mooie effecten te voorschijn, welke telken°iale aan de jeugdige toeschouwers kreten Van oprechtte bewondering ontlokten. Het stuk is verdeeld in vier bedrijven, daarvan het eerste zich afspeelt in den

slot-tuin.

Het tweede bedrijf toont de stoute prinRosalinde in het tooverbosch, waar de oloemen, de vlinders en de elf jes het prin-

ses

tje al haar leelijke eigenschapen aflee-

nen.

In het derde bedrijf is

'lef meisje geworden..

het prinsesje een

Het prinsesje danst naar hartelust met d® elfjes. Het vierde bedrijf zullen de jeugtoeschouwers echter het mooiste ge-

Vonden hebben. De

fantastische dansen en

costuums van de kinderen op het tooneel Wlaren van 'een groote. bekoorlijkheid. , De Soekaboemische meisjes en jongens

hebben van „Elan" een buitengewoon aardig tooneelstuk gemaakt, dat bij de Bataviasche kinderen ongetwijfeld in den smaak gevallen zal zijn. Mej. Wiebinga 'zal met ijlaar leerlingen ook in Bandoeng, Soeka-

'ooerni en Buitenzorg, waar Elan." nog het voetlicht zal worden gebracht, g^oot

succes

oogsten.

ÏÏedennamiddag wordt

veerd

„Elan"

opge-

voor de leden van de Huisvrouwen vereeniging en hun kinderen. Wij hopen tenslotte, dat dat sprookjesdaarna nog eenmaal te Batavia zal gegeven, aangezien vele kinderen met vacarntae uit de stad zijn. MEVROUW VAN ES MAAKT

gorden

HET GOED.

wij vernemen .Naar Zondag

gaat mevr. Van Es, jl. in den- Poentjak een ernstig auto-ongeval' overkwam, goed vooruit. , Haar arm; die op :twee plaatsen gebroejen was, haar nog wel pijn, a och over veroorzaakt het algemeen zijn de doctoren

alleszins

, Het

tevreden.

kleuren, welke in de felste contrasten op het doek zijn gebracht. Shreve werkt op effect, men moét de doeken zien, zij trekken

door de vlammende kleuren. Soms is het kleurenspel kalmer, zooais in „Balineesche vrouwen aan den weefstoel" en „Balinessche schoone". Maar de meeste doeken frappeeren door de welhaast schreeuwende kleuren, welke het effect bereiken door den schilder in zijn genre noodig: het moet gezien worden! FILMREGISSEUR OP PASAR BAROE

Een gelukkig toeval' bracht ons gistermiddag op den weg van den wereldreizenden filmregisseur, Joseph von Sternberg. Geheel onopgemerkt wandelde de beroemde regisseur over Postweg Noord, na een bezoek gebracht te hebben aan de „Djokjasche Kunstarbeid". Von Sternberg was gekleed in shorts en sporthemd. Hij. was er kennelijk mede ingenomen, dat hij door aspirant filmspelers en -speelsters niet werd herkend en rustig zijn weg kon gaan.

TWEE AUTO'S OP ELKAAR INGEREDEN. Zaterdagmiddag heeft op de brug bij Kragilan over de Sentoel een aanrijding plaats gehad, die, gezien de plaatselijke omstandigheden, nog zeir goed is afgeloopen. Een vrachtauto uit Batavia reed met matigen gang de brug op, terwijl van den anderen kant een autobus met zeer groote snelheid de brug naderde en deze eveneens opreed. Aangezien de breedte van de brug niet op het passeeren van twee auto's is berekend, reden beide wagens pardoes op elkaar in. Beide motoren zijn doorgedrukt tot de cabine. Een betrekkelijk geluk is, dat de wagens op elkaar inreden. Ware de chauffeur der bus uitgeweken naar links, dan zou met de snelheid die de auto bezat, de brugleuning waarschijnlijk hebben meegegeven en dan zou het leed niet te overzien zijn geweest. Nu kwamen de meeste passagiers met den schrik en een paar lichte verwondingen vrij. De sohade is zeer aanzienlijk. Van de vrachtauto, die splinternieuw was, zijn de motorkap en spatbord ingedrukt, terwijl de stuurstang verbogen is. Van de bus is het geheele voorste gedeelte in elkaar geduwd.

BADMINTON-SPELERS UIT PALEN-BANG OP BEZOEK. Hier ter stede bevinden zich op dit oogenblik eenige der beste badminton-spelers uit Palembang, onder wie de heeren Lim Kek Khiam, Chineesch kampioen van Palembang 1936 en Lim Djie Lan. Van deze gelegenheid maakt de Chung Hsioh, de bekende vereeniging van middelbare Chineesche scholieren, gebruik om een friendlygame te arrangeeren tusschen de Palembangers, versterkt met Bong Kong Soen, Chineesch kampioen Batavia 1935, en B. V.L.S., de kampioenen van den Pasar Gambir van dit jaar. Deze wedstrijd, bestaande uit 3 singels en 2 doubles, zal bij kunstlicht worden verspeeld op de baan aan de Prinsenlaan 18, op Woensdagavond a.s. aanvangende 7 uur. De Palembangers hebben in een vorig bezoek twee jaar geleden den Badminton Bond Batavia met 5—2 verslagen, doch intusschen is het peil vam het spel te Batavia, dank ziji de geregelde competities en tournooien, zeer vooruitgegaan. Wij zijn dan ook zeer benieuwd hoe nu de uitslag zal zijn.

Alle belangstellenden zijn welkom.

—

Uit de serie „Twaalf snapshots van Scheveningen" „Zelfbewust". door den caricaturist-schilder Willy Sluiter in den „Salon Comique".

Wat is er te doen? DAGELIJKS: Muséum; Kon. Bat. Genootschap, Koning» 1 n.m. (W.)|: 8 v^n. Handelsmuseuan Dept. van Econ. Zaken Koningsplein: 7 v.mi. 2 n.m. Aquarium, Pasar Ikan: 9—12 v.m. Planten- en Dierentuin: 7—12 v.m. 4—6.30

— —

plein

n.m. HEDEN:

Vooravondconcert o. 1. v. J. Foormani Programma op heden, Dinsdag 13 October 1936. Aanvang 7.30 uur n.m.

—

1. „Play at soldiers" Marsch Jac. Grit. Pasquale" „Don 2. — Ouverture G. Donizetti. Walzer Joh. Strauss. 3 „Hofbailtanze" G.Puccini. 4. „La Tosca" Fantasie

——

Pauze.

Bioscopen. Capitol: Martha, letete Rosé.

De ca Park: Hei Eiland vam Haait: City Theater: De Held vam. het SchelImkje. Cineina: Captain January. GlolbeTheater: The Beloved Vagabond. Rex Theater: De drie Musketiers.

Het Weerbericht. Van Dinsdag, 13 Oct. 1936. 'CX. M. M. OVservait
5. „Die Puppenfee" ■— Potpourri F. Eayer. 6. „Stolzenfels aan Rhein" Lied J. Meisier. Ouverture A. Adam. 7. „Le roi d'lvetot" 8. „Dolores" Marsch José Sentis.

— —

—

EVANGELISATIE-SAMENKOMST.

Hedenavond zal in het wijkgebouw op Kramat no. ,160 een evangelisatie-samenkomst worden gehouden, waarop d r. E. A. A. de Vreede zal voorgaan. De bijeenkomst begint om 6 uur 30. RESULTATEN VAN MELKONDERZOEK.

766 mm, Ichang 765 mm, Hongkong 760 Van 2 t/m 8 Oct. 1936. mm, Shanghai 762 mm, Kirin 765 mm, Hakodate 764 mim). Een gebied van lagen Woonplaats Namen druk ligt over de Philippijnen en den Hadji Marzoeki Pela Lama Oceaan ten Zuiden van Japan, met als ker- Hasan bn H. Doel Pela Lama nen twee typhoons. Van den eersten heeft het centrum zich naar Luzon verplaatst (Aparri 747.9 mm, Manilla 752.3 mm, Surigao 753.8 mm, Goeam 755.7 mm). De tweede typhoon ligt op 140° Oost, 27°

Noord.

In Ned.-Indië is de druk gestegen (Medan

758.4 mm, Batavia 758.9 mm, Ambon 758.7 mm, Koepang 759.7 mm). Ook in Noord- en

Midden-Australië

Koeningan Gambir Hadji Hoesin Koeningan Hadji Sainin Kemang Melkerij „S. Mengga" Mangga Doea Koeningan H. Abdoerachim Halimoenweg Boerd. „Menteng" Goenoeng Sahari H. Golam Said Melk. r Moderna" (P. M. C.) Laan de Bruyn Kops Koeningan Ashari Prapatan Mampang Said Abdoeloh Kemang Hadii Soaib Koeningan Basan H.Amsir al.Antjing Mamp. T-Parang Boerderij „Bygea" Pasar Minggoe MentengKawaetjelawe Abdoel Gawi Had i Nawi Kalibata L.-Agoeng Mamp. T.-Parang H Abdoel Wahab Pela Lama Abdoel Mad;it Pantjoran Moesaat Moeh. Bin H. Sarbini Mamp T.-Parang Mamp. T.-Parang Deroen b. Gantoel Amsir b. H. Amat Kalibata L.-Agoeng Djati Padang Hadji Mesir

3e kl, 2e kl. 2e kl, 2e kl. 3e kl. 2e kl. 3e kl. le kl. 2e kl.

le kl. 2e kl. 2e kl. 4e kl 3e kl, 8e kl.

is de druk gestegen (Darwin 760.4 mm, Halls Creek 761.2 mm, 2e kl. Alice Springs 766.8 mm). 3e kl. Hoogtewinden-: Op Java en 3e kl. Oostelijker heerscht nog Oostmoesson. 2e kl. 3e kl. Darwin Oost max. 54 km per uur, Koepang 3e kl. Oost max. 73 km per uur, Soerabaja O. Z. 2e kl. O. max. 32 km per uur, Batavia Oost max. 3e il. 26 km per uur. De winden op Sumatra en 3e kl. 4e kl. Malakka vertoonen kenteringsteekenen. Pa2e kl. Bangka lembang zwak, Medan zwak, Singapore Tarbin Abdoel Djalil Kalibata L.rAgoeng 3e kl. Star West per Alor uur, N. W. max. 45 W. Hadji Kosim Karet Pedoerenan 2e kl. max. 37 km per uur, Bangkok zwak O. N. idem idem opkoopmelk*; 2e en He kl. 0., Manilla West max. 82 km per uur onder *) Van door een vergunning gedekte meikersen invloed van den typhoon. Verwachting: Op Java en Oostelijker zwakke Oostmoesson, Sumatra en Borneo kentering.

EEN WAJANG-KONGFOE-VOOR-

STELLING.

Woensdag,

14

dezer zullen

Wajang-

Kongfoe-voorstellingen, des avonds om 8 uur in het Queen-Theater op Pantjoran alhier worden gegeven.

De opbrengst van deze voorstellingen komt ten bate van slachtoffers van kam-

ongeval heeft haar uiteraard een pongbranden. schrik bezorgd en daarom is voorDeze voorstellingen worden gehouden op lopig volstrekte rust voorgeschreven, vanHartington gesprek in initiatief van de Stichting „Penoeloeng Lady met den resigeen dan ook dat mevr. Van Es nog van Batavia. Bahaja dent Kebakaran." [ ; ontvangen. mag

jievigen jaar

HOTEL DER NEDERLANDEN

zakdoek

vimlrtiA

PRIJS PER FLACON

Rl._

■HI.MU«;FAi!ILWfIIi Iigi 339

■■■i i

i

!■

i

m.i

.

„

, i,-.,| .iMWI I

——mmmt^^^wrrmÊmwmmmÊmmÊmmtÊmÊÊmmmmmmÊÊÊÊmÊÊÊÊiÊmmmmmmmÊmmmmmmmmmm

KOOPT UW

GROOTSTE

I«|w vZS&r/ S^uJ^X

SORTEERING

CERO-ZILVERZILMETA deST*)]

.

bij den

ALG. VISCHHANDEL

NOORDWIJK 15 &

B%^Éa

\ -

■

|£r

-"A

V) &

\

A. H. W. HILVERDINK Parapattan 27 Tel. 721-722

.

124

I_m9m

W

£

W

Wm.

\

k

Maakt Uw kamers kleurig, fleurig MURULA. op den muur staal/keurig!

LINDETEVES-PIETER SCHOEN "

208

Laat Uw oude meubels en ro 11 an zi tj es door de VERFPOT opnieuw met REGNAULTS VERF bewerken. Zij komen zoo goed als nieuw terug.

Aanbevelend.

UB VERFPOT " IE?

«■Sl»^lK&i

zich de traditie voorf, die het Hollandsche tafelzilver in den loop der eeuwen zijn eigen karakter heeft gegeven. e scheppende kracht van vooraanstaande kunstenaars en een fabricatie, die kwaliteit en afwerking tot het hoogst bereikbare wist op te voeren, geven Gero-Zilver het bijzonder cachet, dat den meest verfijnden smaak bevredigt. Ook het model uwer keuze wordt in Gero-Zilver gemaakt. Laat U zich de collectie eens voorleggen. Het bedrag, da» voor een ruime installatie benoodigd is, blijft zeker beneden Uw taxatie. 'n

f-'SHI sP^^iH» s-l-sJSSï ÖMst \ lüü W_\i

f

iÈ_

Ür-iS Bl Ï''ÜB

ms

_È E

'M

Gero-Zilver

zet

9ÏJ

WPmT "

TL %^^|

ï&5

1

-^

Een Natuurproduct OVERTREFT ALLES Prijs per flesch f 0.60

flüÜÜil |

A-T~^ __W~ BSn\ mWT^\ -|Mt!t )—m f1 ÏM lammm H» J 91

ara 1

W*

—

"

ZILVER

APOTHEKERS

61D1V 1

6717

Het beste adres

■■■«■■«■■■■■■■■■■■■■■^

uw gero van

v. olislaeger & co.

♦

noordwijk 11 tel. 1861 wl.

Onze p rij zen zijn billijker dan

grootste

49aDi,

voor provisien en dranken

collectie, nieuwste modellen.

6718

pyfuSKIETET /-,,7/Y 'sJ

&^M

&

elders

pi" Lli HP^Uib WBk fflffir^ Hl

BELASTI riGCONSULENTEN

_

-

r-»|^Wl-|MM

Mm—,——_—_———,_,■--

,

_

—

—

141

BATAVIA SOERABAIA BANDOENG MEDAN

—

82aD lid

.

UB

GANG KENANGA 28 (Pasar Senen) Teil. Welt. 132, 136 en 4114

LOYENS & VOLKMAARS

-

Hu

Toko Ll LIONG HIN

HOGEWEQ

ACCOUNTANTS

AMSTERDAM SEMARANG

ONDRAAGLIJK

DOODT ZE mei fclvt Rlni i w

♦ FRESE

MAKEN HET LEVEN

__ ____________

Maandag en Donderdag Nieuwtjes T" ".___?. BjatjxUJB__»lBgB

10

bx

VOOR NEDERLANDSCH-INDIÊ Dinsdag 13 October 1936 No. 238

DE BEVRIJDING VAN HET ALCAZAR.

3de BLAD'

BUITENLANDSCHETELEGRAMMEN

Franco Stelt Algemeen Offensief

uit.

Madrid Dankt het aan de Slechte Weersomstandigheden, dat het „Zerohour" is Verschoven.

OviedoOntzet, meldt

Naar Internationaal Terrein. "

Burgos.

P a rij s, 12 Oct. (Transocean): VolSëvi 1 1 a, 12 Oct. (Reuter): gens telegrammen uit Spanje heeft generaal Queipo de Llano deelde in den ochFranco zijn troepen 11 dezer voor de laatste tend-omroep van Radio-Seivilla mede maal geïnspecteerd vóór den algemeenen hoe Italië heelt verklaard dat, wanaanval op Madrid, welke >— naar verwacht neer Sovjets-Kuslamd de marxistische Wordt heden zal worden ingezet. Gebeweging ïn Spanje steunt, het zich raamd wordt, dat Franco hiervoor over verplicht zal achten de nationalisten ruim 150.000 man beschikt. te hulp te komen. In nationale kringen bestaat bezorgdheid over het lot van het nationale garnizoen te Oviedo, doch gehoopt wordt, dat de Hevige Strijd te Oviedo ontzettingscolonnes erin zullen slagen, de stad tijdig te bereiken. De nationalisten Een groote ruïne is er overgebleven van de eens zoo machtige vesting, het Alcazar Inj nouden nog steeds stand in de puinhoopen Havas seint, dat de hevige straatgevech- Toledo, dat op heldhaftige wijze door de belegerden verdedigd is tot eindelijk het ontvan de wapenfabriek en in de kazerne te ten te Oviedo nog steeds voortduren. zet voor de nationalistische troepen en de vrouwen en kinderen kwamen opdagen. Oviedo. De nationalisten hebben zich in het centrum Het gevecht ïn de straten van Toledo, waar de laatste rooden spoedig verjaagd Havas seint nader, dat de nationale voor- van de stad geconcentreerd. werden. i

—

—

hoede zich thans nabij El Escorial bevindt. De aanval tegen Madrid zal nog heden Worden ingezet. Vóór de bezetting van Eltiemblo door de nationale troepen hebben de marxisten nog 170 personen gefusilleerd, onder wie twee fèchtsche Cortes-afgevaardigden. De nationale troepen brachten de marxisten te Naval del Marques een ernstige nederlaag toe. De marxisten verloren daarbij 400 dooden.

Madrid beweert, dat x de regeeringstroepen, die Oviedo belegeren, na hevige gevechten in de straten de Sanlazaro-wij'k hebben veroverd, alsmede het kerkhof, waar zich 600 pasgedolven graven bevinden van nationalisten, die sedert het begin van het beleg zijn gevallen. Het nationale hoofdkwartier daarentegen beweert, dat Oviedo practisch is ontzet door de hulpcolonne, 'die de Asturische mijnwerkers op vernietigende wijze heeft 40 Mijl ten Westen van Madrid verslagen en de heuvels rondom de stad

-^

Het Mysterieuze Protest.

Oorlog

Tokio, 12 Oct. (Reuter): Een woordvoerder van de Gaimusho verklaarde aan Reuter, dat het Kokumin-bericht inzake een Britsche démarche ongegrond is. (Een gisteren ontvangen telegram meldde, dat de Britsche regeering zich tot de andere onderteekenaars van het Negen MogendhedenVerdrag heeft gewend om een gezamenlijk heeft veroverd. protest te Tokio in te dienen wegens schenReuter meldt, dat onder hevige stortHet internationale Roode Kruis-comité ding van het Verdrag. — Red.) buien zware gevechten woeden op 40 mijl heeft De woordvoerder wees erop, dat Engeeen regeling getroffen, waarbij gevanzoojuist aan Japan heeft voorgesteld, Afstand ten Westen van Madrid, waar de gen gehouden land gijzelaars tusschen de BasFegeeringsitrioepen wanhopige pogingen kische handhaving van art. 19 van het om de en de nationale troepen doen, omj de nationalisten te beletten pro- wordenregeering Vlootverdrag te bespreken. Hij Washington uitgewisseld. fijt te trekken van hun jongste verovering voegde daaraan toe, dat het waarschijnlijk Van Gebreros en San Martin-Iglesias. geruimen tijd zal duren, alvorens Japan op Wat Madrid Meldt dit voorstel zal antwoorden. Madrid beweert, dat de regearingstroePen in dezen belangrijken sector geen duimTe L o n d e n wordt officieel Radio-Madrid riep 11 dezer om 22.15 uur zijn (geweken, terwijl de witten verklaren, dat de regeeringsmilitie hedenmor- om, dat aan het N. N. W.-front en in den tegengesproken, dat Engeland bij de onderteekenaars van het Negen Mogen een tegenaanval op San Martin heeft Oostdijken sector alles rustig was. In de gqndheden-Verdrag stappen heeft geondernomen, doch met een verlies van 500 centrum-zpne rukten de regeeringstroèpen daan, opdat de toepasselijke clausules op via Villa Santé de Montejo, waarbij dooden en gewonden werd teruggeslagen. zouden De -rogeeringstroepen melden eveneens, vele heuvelkammen werden bezet en de van het Verdraginin werking met de worden verband spoorlijn gesteld zij dat Quiritallana-Barruelo werd opgede nationale posities nabij Toledo Oosten. het Verre huidige situatie in blazen. aangevallen «ebben en de witten hebben gedwongen zich terug te trekken. In den Huesca-sector vernielden de regeeringstroepen een electrische centrale, Het „Zerohour" Uitgesteld welke den electrischen stroom aan de wapenfabriek te Huesca leverde, die zich in Heden is het de Spaansche nationale feestdag „Fieste de la Raza". Men had handen deer nationalisten bevindt. De regeebombardeerde voorts BelchiVerwacht, dat generaal Franco heden het ringsartilleri.e te. Zeventien deserteurs liepen naar de algemeen offensief tegen de hoofdstad zoü openen, doch ten gevolge van de zware re- regeeringstroepen over. gens schijnt het „zerohour" te zijn uitgeRondom Toledo bleven de posities onge-

breed

Tusschen Chahar en Suiyuan ?

P e i pi n g, 12 Oct. (Shanghairadio): Alles -wijst er op dat de bandieten in Chahar met Japansche hulp momenteel een oorlog voorbereiden tegen Suiyuan. De Japanners hebben een vliegveld aangelegd in de Alashan-banier (Oost-Chahar), terwijl de ongeregelde troepen onder Wang Ving en Li Shou Shin een nieuwe bezending oorlogsmateriaal fiebben ontvangen, waaronder 100 tanks, -welke uit Jchol naar Changpei waren verzonden. Een afdeeling van 2.000 man cavalerie, gecommandeerd door Wang Ving, zal de voorhoede vormen bij den aanstaanden inval in Suiyuan door de vereenigde bandietenlegers. In Kalgan doen geruchten de ronde, dat Wang Ving door „bepaalde Kringen" werd geïnstrueerd, om Oost-Suiyuan onmiddellijk binnen te vallen. Voors wordt groote beteekenis gehecht aan een i'ecente conferentie tusschen de politieke en militaire leiders van Noord-Chahar en het hoofd van de speciale afdeeling van eèn „bepaald land..

vlmma^ (ru,

steld.

wijzigd.

Communisme

aan

Grens.

Duitsche

Verontwaardiging over Rede van Maurice Thorez. Londen, 12 Oct. (Reuter): De

Duitsche regeering is ten zeerste vertoornd over de communistische demonstratie,

Van

welke gisteren aan de grens

Elzas-Lotharingen heelt plaats gehad, speciaal over de redevoering van den secretaris-generaal van de Fransche communistische partij, M a uri c e Thorcz, te Straatsburg, Vvaarin spreker verklaarde, dat Hitler's doel de vernietiging van Frankrijk is. De Duitsche bladen verklaren, dat dit

j^n beleediging

aan het adres van de natie en Rijkskanselier Hitler is, de Fransche regeering een vergaring zal moeten geven. nader Reuter-telegram uit B e rï n meldt, hoe men in Duitschland veraoht, dat de Fransche regeering krachtige aatregelen zal nemen tegen Thorez en de idere personen, die de verantwoordelijkfild dragen voor de gisteren te Straatsburg P touw gezette demonstraties. In Wilhelm.'-'"asse is echter nog niets bekend van een °fnieel diplomatiek protest. autoriteiten wachten af, wat premier j.lOll zal doen in verband met de „schenlng van de internationale hoffelijkheid en de internationaal erkende regelen", &l'ke niet toelaten, dat een staatshoofd debat wordt gebracht met het doel, dat figuurlijke wijze modder naar hem wordt

r^utsche j^aryoor

, .Een

b.De

.Jl^

dorpen.

Eindelijk weer aan het

VERKOUDHEID

Werk. Jeruzalem, 12 Oct. (Reuter): Na da algemeene staking, welke niet minder dau zes maanden geduurd heeft, hebben de Arabieren hedenmorgen den arbeid hervat. Voor de eerste maal sedert het voorjaar zijn de luiken van de vensters der winkels weggenomen. De Arabische bussen rijden weer. De terroristische incidenten duren echter voort. Gisteravond werd in een der Joodsche kolonies een Joodsche konstabel doodgeschoten.

Typhoon over de Philippijnen Manilla, 12 Oct. (Reuter): Ten gevolge van een typhoon zijn minstens 300 personen gedood. Honderden menschen v/orden momenteel vermist.

Kanonnen

in Plaats van Boter.

Berl ij n, 12 Oct. (Reuter): Bij de opening van de Adolf Hitler-Halle te Hof (Beieren) verklaarde Rudolf Hess, dat de leuze: „Kanonnen in plaats van boter" nog steeds van kracht is. „Elk extra kanon, tank en vliegtuig is een waarborg voor de Duitsche moeder, dat haar kinderen niet zullen worden vermoord door de bolsjewistische horden in ©en vreeselijken oorlog", aldus Hess. „Wij zullen toezien, dat degenen, die ons wenschen aan te vallen, voor goed zullen worden uitge-

roeid".

;

ASPIRIN (BAY ER)

V

E

J

Aspirin is overal verkrijgbaar tegen den prijs van 60 cent.

16?

De Eeuwige Grensincidenten.

DIERENTUIN BANDOENG.

de populaire week, Tokio, 12 Oct. (Domei): De Manchu- welke het bestuur van den Bandoengschen regeering heeft door tusschenkomsT' van Dierentuin inzette, is zeer gunstig verlooden Russischen consul-generaal te Harbin pen; niet minder dan 30.000 bezoekers bezochten den dierentuin, zoodat het bestuur bij de Sovjets-Russische regeering getevreden kan zijn. protesteerd tegen twee grensincidenten, welke 11 dezer hebben plaatsgehad, terwijl AGENDA VAN BANDOENG. de Japansche regeering haar zaakgelastigde H e d e n: te Moskou, Sako, heeft geïnstrueerd evenLoge St. Jan, 8.30. Vergad. V. C. eens bij de Russische regeering te protesBioscopen: teeren. Elita: The King Steps Out. De beide incidenten hadden plaats nabij ,L uxo r: Lentelied. de Oostelijke grens van Manchukuo. He: Concordia: Petticoat Fever. eerste incident speelde zich af nabij YangOriëntal: Op Stap. Roxy: A Tale of Two Cities. kuanping aan de Tumen-rivier, circa 200 km van de monding, waar gistermorgen om 5.30 uur een Manehu-patrouille door RusSOEKABOEMI. sische troepen, die de grens zouden zijn overgestoken, werd beschoten. Aan Manchu-zijde werden één man gedood en twee manschappen gewond. Aan Russische zijde vielen zeven dooden en gewonden. Het tweede incident had plaats om 14 uur Dit is de naam van een sprookjesballet, nabij grenspost no. 12 ten Zuid-Oosten van de laatste creatie van mej. Fee WieMatita, circa 400 km ten Oosten van Hun- ben ga, waarvan Zaterdagi-avond de chun, waar een Manehu-patrouille eveneens première ging in de Sociëteit „Soekamadoor Russische tr;>epen werd beschoten, nah", onder auspiciën van de Ver. van waardoor aan Manchü-zijdé twee dooden Huisvr. en drie gewonden vielen. Wel getuigt het van taaie volharding en rijke fantasie om telken jare weer opnieuw Reuter voegt hieraan toe, dat beide een kinder-operette te scheppen, costumes partijen ijlings troepenafdeelingen naar en decors daarvoor te ontwerpen en uit te voeren en last not least de groote schare Deze gedirigeerd. de grens hebben medewerkstertjes die uitbeelding bij te troepen staan thans met een tusschenbrengen in rhytihmischen dans waarmede ruimte van 400 meter tegenover elkaar. het sprookje haar vertolking moet vinden. Ook thans wisten wij niet waar onze grootste bewondering naar uit moest gaan. De frissche decors de sprekende cosnieuwe Singapore. De R A. F. te tuumpjes of de teer wiegende kinderlichaampjés die in zacht-vloeienden dans L. ond e ;n. 12 Oct. (Reuter): Een eskawaartoe woorden dikwerf tekort drille, bestaande uit vijf Short Singapore vertelden schieten. IH-vliegbooten, zal 14 October a. s. van zouden Het is slechts een sprookje en het gePembroke Doek naar Singapore vertrekken dat des sprookjes is. ter uitbreiding van de Royal Air Force in geven zooais Prinses Rosalinda is een trotsch meisje het Verre Oosten. De eskadrille staat wingcommander onder commando van dat op haar verjaardag van Prins Edelhart sieraden; ontvangt van het mooiste goud. W. H. Dunne. aanvankelijk zeer blij met de De vliegbooten worden begin November Rosalinde, wordt later ontevreden wanneer geschenken, te Singapore verwacht. zij hoort dat er nog mooier-, dat er Zonnegoud is. Edelhart weet dat zonnegoud met te vinden is, maar de tooverfee voorspelt Mongolië. De Boeddha van maar Rosalinde dat ze het vinden zal niet voordat ze haar ondeugden heeft afgeNanking, 12 Oct. (Shanghairadio) leerd. Elan, met de tooverfluit, verschijnt Nie*,. v/ühug beteekenis wordt gehecht dan en brengt, haar in het tooverbosch. aan de tegenwoordigheid in Nanking van ledereen daar is bang voor haar, de bloeden levenden Boeddha van Mongolië, die men, de vlinders en de elfjes. En Elan vergisteren uit Shanghai. te Nanking is gear- klaart haar het waarom. Rosalinde ziet riveerd. Vernomen wordt, dat deze Mongool- dan haar slechtheid in en wordt zeer besche hoogwaardigheidsbekleeder. door maar- droefd, legt haar schoone kleeren en sieschalk Chiang Kai Shek naar Nanking is raden af en leert dan dansen van de elfjes. ontboden, teneinde persoonlijk rapport uit Het lief en leed van de boschwezentjes te brengen over de toestanden bij de Mon- leert ze kennen en ze wordt niet meer gevreesd. Wanneer ze dan Elan belooft nooit goolsche banieren en bonden. meer ijdel, trots en wreed te zijn mag ze weer naar huis. De tooverfee belooft haar dan dat „Eenmaal per jaar in maneschijn, Het Vliegtuig-Fonds Rosalinde één nacht bij- Elan mag zijn." dan het jaar om is en zij op een Shanghai, 12 Oct. (Shanghairadio): Wanneer maan-avond de oude plaats in helderen De Hongkongsche millionnair, Sir Rovindt terug is ook Elan daar en het bosch bert Ho-Tung, heeft een bedrag van 100.000 ziet zij de Koningin-van-het-Woud met dollars geschonken aan het nationale fonds haar nimfen dansen. Ook de vuurvliegjes voor den aankoop van vliegtuigen, welke zijn om haar heen en vertellen haar mooie ter gelegenheid van Chiang Kai Shek's verhaaltjes. 50sten verjaardag aan de nationale regeeEn als dan eigenlijk de dag aanbreekt ring zullen worden aangeboden. en Rosalinde de zon ziet opgaan, alles overvloeiend met goudglans, dan weet zij dat zij het zonnegoud gevonden heeft. Fee Wiebenga vervult zelf als Elan, de titelrol en weet door haar beheerscht en gratievol spel niet alleen de aandacht van de kinderen maar meer nog die van de ouderen volledig te boeien. Dat zij gedurende haar spel, in rhythmisch beweeg, haar medespeelstertjes nog weet te leiden en te beschermen moeten wij zien als een TOKODIEVEN GESNAPT. uiting van haar ernstigen wil, en ook van haar kunnen om deze, haar creatie, tot Twee Inlanders, keurig gekleed, maakten hoogen trap op te voeren. Hetgeen haar er te Bandoeng hun beroep van, winkeliers gelukt is. op te lichten. Men ging den winkel binnen Na het laatste applaus dat hartelijk open terwijl de één koopen simuleerde, zorgkwamen er veel bloemen. Mevr. Van de de ander er voor, dat er iets verdween. klonk, der V. V. H., sprak haar presidente Tot heden mocht het niet gelukken het Unen, verrassing uit voor de fraaie opvoering en tweetal op heeterdaad te betrappen. succes op haar tourhaar veel wenschte Gistermorgen liep men er echter bij UL- nee. Waarbij wij ons gaarne aansluiten. rich tegen aan. Te halfelf kwam men de zaak binnen, z. g. om een snij-ijzer te kooTRIUMPH DES WILLENS pen. No. 2 had meer belangstelling voor de jas van den directeur, waaruit hij een De „Deutsche Bund" in Ned.-Indië was gouden horloge met ketting liet verdwijnen. Zaterdagavond de gastheer van de N. S. Echter niet snel genoeg of een klerk had 8., groep Soekaboèmi, en vele andere gehet gezien, waarna de aanhouding tot de noodigden met het geven van de bekende politie kwam, een kwestie van optreden wa-' propaganda-films „Das Deutsche Museum Beiden werden in arrest gesteld. in München" en „Triumph des Willems". Het Rex-theater, voor deze gelegenheid ONTROUWE BEDIENDE. afgehuurd, was vol. Autoriteiten bleven afwezig. De eigenaar van Toko Victory op Braga RESTAURANT WYMER. deed bij de politie van Bandoeng aangifte, dat er een vrij groote partij goederen aan Zooais velen reeds bekend is werd primo het verdwijnen was, voor zoover kon worbedrag van 530. den nagegaan, tot een dezer het „Restaurant Centraal", inmiddels omgedoopt in „Restaurant Wymer", verbij Huiszoeking den bediende bracht voor ruim aan naar de overzijde in het groote moplaatst bedrag van i5O het licht een al dat de voorzijde van het Rexpand 11 aan zoodat er heel wat derne contanten, en theater uitmaakt. van de meegenomen waar is verkocht.

Het resultaat van

in 't Tooverbosch.

Elan, het Fluitspelertje

West

Java

BANDOENG.

’

’

’

_

Zaterdagavond had de officieele opening plaats en het was wel een gelukkige omstandigheid dat, nevens de reeds bestaande groote belangstelling, dit feest samenviel met den gastavond van de „Deutsche Bund" waardoor een groot aantal planters zich in Soekaboèmi verzameld had. De groote- en kleine zaal en het nieuw aangelegde terras boden nauwelijks ruimte genoeg om allen bezoekers een plaatsje te garandeeren. Vele bloemstukken, in alle hoeken opgesteld, gaven het geheel éen feestelijk aanzien en er heerschte een vroolijke stemming. Een muziek-gezelschap deed de rest en er werd gedanst tot de ochtendzon haar eerste stralen op het Capitolcomplex wierp. Thans heeft ook dit gebouw haar bestemming gevonden en daarmede Soekaboèmi met een modern restaurant verrijkt. Hopen wij dat het initiatief van den heer Wymer voldoende op prijs gesteld wordt en deze gelegenheid van blijvende waarde zal blijken te zijn.

CHERIBON. DE A. S.

HUWELIJKSFEESTEN.

In de komende weken zullen aan alle bevolkingsgroepen; lijsten ter inteekening worden aangeboden; ieder kan naar vermogen bijdragen. In de begeleidende circulaire schrijft het comité o. a.: Naar u vermoedelijk bekend is, vormde zich hier ter plaatse onder voorzitterschap van den president van Cheribon een comité ter verzorging van de feestelijkheden, welke

zullen plaats vinden bij het huwelijk van H. K. H. Prinses Juliana met Prins Bernhard von Lippe-Biesterfeld. Het behoeft geen betoog, dat onze geheele 'burgerij zal willen medewerken om deze huwelijksfeesten te maken tot eene gebeurtenis, welke jaren zal voortleven in onze herinnering en in die onzer kinderen. In de eerste plaats is hiervoor echter geld noodig,) en het is daarom dat wij tnans een beroep doen op aller offervaardigheid. Als eerste punt ligt het in de bedoeling om het Jonge Paar een huwelijksgeschenk aan te bieden van geheel Nederlandsch Oost-Indië. Het comité nam op zich de te Cheribon hiervoor ter beschikking komende bedragen in te zamelen. Daarnevens wordt eene bijdrage gevraagd voor de feesten, te organiseeren ter hoofdplaaits Cheribon. Laat ons uiting geven aan de vreugde over dit Vorstelijk Huwelijk, aan ons medeleven in het geluk van het Jonge Paar, door een grootsch feest op touw te zetten voor alle bevolkingsgroepen. Wij doen hierbij een beroep op allen om te geven, vreugdevol en van harte, wat tot dit doel kan worden gemist. Ten einde de betaling te vergemakkelijken, kan zoowel ineens als in drie termijnen (begin Oct., begin Nov. en begin Dec.) over de te schenken bedragen worden beschikt. Ingezetenen van Cheribon en Omstreken, geeft. Deze inteekenlijsten zullen circuleeren in het Hollandsch, Maleisch, Arabisch en Chineesch. Als penningmeester van het comité zal optreden de agent van de N. I. Escompto Mij. Nader kan nog worden medegedeeld, dat helt hoofdcomité te Batavia zich als maximum bijdrage voor het huwelijksgeschenk een bedrag van 5 per persoon heeft gedacht.

... -.

’

FANCY.FAIR.

De St. Elisabeth-Stichting te Cheribon is voornemens een fancy-fair te organiseeren ten bate van haar armen en kerk. Deze

Sportnieuws. VOETBAL RAT. KANTOOR-VOETBALBOND. B. K. V. B. V. I. O. S. 2—2. Onder leiding van scheidsrechter Roso, die een gemakkelijke taak had, had Maandagmiddag deze veteranen-wedstrijd plaats. Het was een aardige wedstrijd, waarbij beide ploegen aan elkaar waren gewaagd. Na minuten van gelijkopgaand spel vijftien wist Casembroot uit een misverstand tusschen back en keeper den B. K. V. B. de leiding te geven, I—o.1—0. Het spel ging hierna gelijk op en door het slechte schieten bleef de stand tot de rust onveranderd, I—o. Na de hervatting waren de Viossers het eerst aan het woord. Na vijf minuten hadden ze succes, toen Schoonheyt na goed doorzetten gelijk wist te maken. Doch lang duurde de vreugde niet, want vijf minuten later ging Scholten er in z'n eentje van door en met een plaatsbal gaf hij den B. K. V. B. opnieuw de leiding, 2—1. Geruimen tijd ging het spel gelijk op. Tien minuten voor tijd zetten de Viossers alles op alles en het gelukte Schoonheyt uit een corner met een kopbal gelijk te maken, 2—2. De laatste minuten brachten geen verandering meer in den uitslag, zoodat het einde een puntenverdeeling bracht, 2—2. Morgenmiddag: I. M. I. W. 1. Kolff Donderdag: Singer. Internatio JUBILEUMS-WEDSTRIJDEN L. A. Voor de voortzetting van de jubileumswedstrijden der L. A. op het Sidolig-terrein te Bandoeng bestond eene goede belangstelling. Het eerst werd verspeeld de demi-finale van de winnaarsronde: Sparta-velocitas 0-0. Het werd een aantrekkelijke wedstrijd met gelijk-opgaand spel. Beide voorhoeden speelden goed samen en dat er geen doelpunten vielen, lag in hoofdzaak aan het spel der doelverdedigers; zoowel Wolf als de Velocitas-keeper wisten zeer lastige schoten te stoppen, dan wel door op tijd uitloopen te voorkomen. De strafschoppen-regeling werd een strop voor Velocitas, dat den dag tevoren tegen Sidolig alle 5 er in zette en nu slechts 1 doelpunt scoorde. Daarentegen zette Sparta er 3 in, zoodat Sparta in den eindstrijd komt tegen A. I. Dit belooft hedenmiddag een spannende strijd te worden. Uni—J. Ambon 1—1. In de finale van de verliezersronde speel-, den Uni en Jong Ambon gelijk. De wedstrijd v/as vrij spannend; J. Am/bon was voor de rust meer in den aanval en vooral het binnentrio speelde goed samen, het Tutuarima ondei- de lat zeer lastig makend. Ook van Uni was het binnentrio het best met Welffers als uitblinker en met zijn vanouds bekende harde en gevaarlijke schoten, zonder dat hij daarmede den J. A.-keeper kon verschalken. Dit gelukte wel aan Van der Giessen, die van dichtbij een keihard schot inzond. Na de rust was Uni, zeker 20 minuten in de meerderheid zonder te kunnen scoren. Daarna kwam Jong Ambon weer los en uit een voorzet van den rechtsbuiten werd het I—l. De strafschoppen verliepen gunstig voor Uni; J. A. zette er 4 in, zoodat Uni er 5 moest maken. Dit gelukte, zoodat Uni den beker van de verliezersronde verdiende.

—

—

—

LEZING VAN DR. L. J. A. zal gehouden worden op het speelterrein van de Zusterschool op Pesisir, SCHOONHEYT. alhier, op 7 en 8 November a.s. Attracties Maandag 19 October zal in de groote zaal voor groot en klein. Ververschingen voor van de Sociëteit „Phoenix" alhier door dr. normale prijzen, enz. enz. Gelegenheid tot L. J. A. Schoonheyt, arts, thans werkzaam dansen. Entree vrij. aan de Geneeskundige Hoogeschool te Batavia, een lezing met lichtbeelden worden ALGEMEEN WEERMACHT-COMITE. gehouden over Boven-Digoel. Dr. Schoonheyt was gedurende geruimen tijd geneesOp initiatief van den heer A. C. Janssen, heer in dit verbanningsoord en kort geleden agent der Koninklijke Paketvaart Maat- verscheen van zijn hand een boek over dit schappij, werden hier ter stede stappen ge- uitermate belangwekkend onderwerp. daan om, in navolging van de andere groote Het laat geen twijfel, dat er voor deze plaatsen van Ned.-Indië, te komen tot de lezing zeer veel zal bestaan. oprichting van een Plaatselijk Weermacht- De organisatie belangstelling bij groep berust de Cheribon Comité Cheribon. der Nationaal-Socialistische Beweging. AanIn het comité, hetwelk op 12 October jl. vangende op Maandag 12 October eb'n voor het eerst in vergadering bijeen kwam, uitnodigingskaarten verkrijgbaar ten kanzitting, tore van mr. J. Groenewege, namen de volgende heeren Pasoeketin. S. A. Bin Afi f f, P. Bakker, No. 5, telefoon 104. agent van de Javasche Bank, L. J. Bult„VAN BOL TOT BLOEM". huis, sub-agent van de Internationale Crediet- & Handelsvereenigng „Rotterdam", Voor de leden van de Landbouw TechJ. H. van der Duss e n, sub-agent nische Vereeniging en den Cheribonschen der Nederlandsche Handel Maatschappij, A. Kunstkring, zal Dinsdagavond te 7 uur in C. Janssen, agent der Koninklijke het Hollywood Theater de film van „80l

fancy-fair

Maatschappij, D. J. Kernagent der Nederlandsch-Indische Handelsbank, J. de Noo ij, vertegenwoordiger van Lindeteves-Stokvis, C. P r i e b e e, administrateur der S. O. Nieuw Tersana, dr. M. Soer o n o, gewestelijk gouvernemensarts, dr. Tan Ping le, geneesheer, S. H. Ver n cd.c, administrateur van het Tegalsch Prauwenveer en W. Verwo c r d, chef der firma Kolff & Co., terwijl de heer J. G. Oost L i c v c n s c als secretaris van het comité zal optreden. Paketvaart kamp,

tot Bloem" worden vertoond. De bekende expert op het gebied van de bloembollen-cultuur, de heer Ernst H. Krelage, zal vóór den aanvang der vertooning een korte inleiding geven, in verband met het ontstaan van deze algemeen geroemde film. ' Leden van de L. T. V. hebben op vertoon van hun lidmaatschapskaart gratis toegang voor de afgifte van introducties aan belangstellenden. Introductiekaarten zijn verkrijgbaar bij de heeren H. Dallinga en F. Buning te Cheribon.

.

Dé Voetbal-Competitie

in

Nederland.

De

Parijsche Zesdaagsche.

De zesdaagsche wieler-wedstrijden te Parijs brengen mooie financieèle successen voor de Nederlandsche renners. Overigens met de Uitzending van een Eftal : Lotsy is het in de Vélodrome d'Hiver even geis vóór, doch heeft noeglijk als het zou zijn, indien er... geen renners waren. Het fietsen komt voor het publiek eerst in de tweede plaats. Pijnenburg en Wals, die weer de beste maatjes zijn, vormen te Parijs éen koppel, terwijl Pellenaars met een Duitscher rijdt. erg teleur door met 2—3 tegen Roermond De Genoeglijke Sfeer in het De Italianen leiden, Pijnenburg en zijn te verliezen, en de kansen van N. A. C. koppelgenoot bezetten de derde plaats. Vélodrome d'Hiver. op het kampioenschap zijn door deze nederlaag wel ten zeerste verminderd. Ten slotte wees de heer Groothoff er Voor goed voetbal bestaat in Nederland P. S. V. leidt in deze afdeeling, met een nog op, dat Willy den Ouden haar BerlijnJJ°g altijd groote belangstelling, aldus leidöe gisteravond de heer C. J. Groothoff zijn iets beter doelgemiddelde dan B. V. V. sche inzinking weer te boven schijnt te zijn gekomen, en dat „De Jonge Kampioen" een ?Portpraatje voor de Phohi-microfoon in. In het Noorden nieuw Nederlandsch record op de 4 maal e strijd tusschen Ajax en Blauw Wit trok 200 meter estafette heeft gevestigd met een "et maximum-aantal, dat geborgen kon In het Noorden hadden de wedstrijden tijd van 9 min. 54.6 sec. borden, van 25.000, terwijl 22.000 toeschou- een vrij regelmatig verloop. Be Quick speelde ontmoeting tusschen Sparta en de-met Friesland een spel van kat en muis. *eyenoord bijwoonden. G. V. A. V. leidt. Be Quick is tweede met In verband met de eischen, welke aan 1 punt minder. Velocitas zal het dit jaar SOEBANG B. S. C. Soede spelers moeten worden gesteld en v/aarschijnlijk niet meer halen. Een Draw als Resultaat. «oor de Nederlandsche clubs dan ook worSportclub zag zich Zondag een vrij De den gesteld, merkte spr. nog op, dat z.i. Het overwinning ontgaan, doordat SoeSeizoen zekere door de devaluatie van den gulden ook de dusdanig batting-team bebang over een «ans op beroepsspel in Nederland is gemislukking hopelooze dat het schikt, Nog een paar slechts een weken 'scheiden ons ëvalueerd. van .de opening van het internationale sei- nog wist te doen veranderen in een goed resultaat. De Batavianen werden het eerst zoen, met name van den wedstrijd NederAfde lIing In land;—Noorwegen. Een aantal internationals naat- de wickets gestuurd, waar het batten Voor den grooten wedstrijd tusschen is reeds in training genomen, en we krijgen door de zachte en onberekenbare pitcih niet f\jax en Blauw Wit is het reeds weken eerst eenige semi-internation&le ontmoe- gemakkelijk bleek. Aan de Soebang bowtevoren een strijd om het bemachtigen van tingen, zoodat de keuze-commissie een aan- lerij ontbrak echter de noodige zuiverheid, geweest, en de opkoopers tal voetballers nog in actie kan zien. Een waardoor de batsmen gelegenheid kregen, «ebben dan ook goede zaken gemaakt. Zuid-Nederlandsch elftal speelt tegen van verschillende slecht gepitchte ballen De wedstrijd zelf heeft eenigszins teleur- Luxemburg-, een Oost-Nederlandsche ploeg gebruik te maken en vrij snel te scoren. uiedê door eenig geluk wist de Sportclub gesteld, en de resultaten waren eigenlijk tegen Duitschland. voor de lunch een goed totaal bijeen te Blet in overeenstemming met de krachtsbrengen en zelfs zagen wij het ongewone Vermoedelijk zal Nederland vrijwel verhouding. Over het geheel genomen was dat alle batsmen die tot dat oogenblik feit, dezelfde internationale ploeg in het olauw Wit, dat met I—2 verloor, zelfs iets een gehad, de dubbele cijfers veld beurt hadden brengen. teter. Het was een strijd tusschen overleg Alleen het zwakke spel goed batten merkten wij en geestdrift. bereikten. Bepaald Puck de, van Heel van laatste wedin op, doen met het was productief en dat strijden eenige baart zorg. Men moet Ajax gaat nu, met 1 punt voorsprong geeft gewoonlijk zich afvragen of het Nederlandsche den doorslag. Zoo was de op C. V. V., aan den kop van afdeeling I, stemming elftal niet over zijn hoogtepunt heen voor de B. S. C. bepaald hoop"etgeen normaal moet worden geacht. doch na de lunch veranderde dit spoevol, eenige is en of veranderingen met noodDoch de stand in deze afdeeling moet dig, aangezien de laatste vier wickets viezakelijk zijn ? overigens eigenaardig worden genoemd. len, haast zonder verhooging van het towordt in Holland dan ook niet '..y. V., de nieuwe eerste Wasser; welke zooHet taal. erg gevonden, dat Holland is geenigszins bij verrassing zijn intrede heeft De speeltijd was inmiddels dusdanig gepasseerd en Hongarije gekozen voor het gedaan, staat nummer twee. Nu is C. V. V. slonken, dat het onmogelijk was een beslisspelen van een wedstrijd tegen Engeniet van een hooge klasse, doch sing te verkrijgen. Het begin der Soebangland. bet is een vasthoudende ploeg, welke geinnings deed echter vermoeden, dat net een Het Nederlandsche voetbal-programboden kansen weet te benutten. nederlaag zware voor de gastheeren zou ma rs bovendien toch al zwaar beladen. .Tegen D. H. C. werd een I—o-overwJnbing1—0-overwJnde drie worden, want beste batsemen verbing als zeer mooi resultaat bereikt. ZeiI's loren hun wieket, zonder de dubbele cijfers °nze internationaal Van Nellen kon Een Olympische Spreskdag te hebben bereikt. Het pleit dan ook voor doelpunten. ide batting-capaciteiten van de rebt van De andere clubs maken elkaar af. Xe De groote vereeniging van Amsterdam- het elftal, dat het niet gekomen is 'everde goed werk tegen Excelsior, dat er sche sportjournalisten heeft Zaterdag- een de Sportclub opzoover oogenblik het laatste biet 3—l aan moest gelooven. middag een bijeenkomst gehouden. zelfs nog uit moest kijken, dat Soebang niet D.e7. groote verrassing was hel verloop Huron Schftunelpenninck van der .met. de overwinning ging strijken. Dit kwam van den wedstrijd tusschenD. F. C. en sprak "voornamelijk over door toedoen van TheobaM en de der Olympisch? C. H. Toen D. F. C. reeds kort na het Spelen, welke alsteeekomst die Hodson, bowlerij op een oogenblik de doel de mondiale begin met 2—o leidde, werd reeds aan een verbroedering en indirect vergrooten der onder- volkomen meester waren en van geen "tvijhet debacle voor R. C. H. gedacht. D. F. C. ken wisten. Vooral laatstgenoemde was verslapte echter, en zoo werd het 2—2 en linge waardeering hebben. Dat er zich incidenten voordoen, moet van weinig betee- oorzaak; dat de score omhoog vloog en zijn Vervolgens 4—2 voor R. C. H. 55 not out waren dan ook welverdiend. De kennis op zichzelf geacht worden. De Stormvogels bezetten in deze afdeeVervolgens sprak Karel Lotsy, die regee- bowlerij, hoewel niet zeer gevaarlijk, was bng de laatste plaats. ringssteun. vroeg voor den vijfkamp en. de echter te constant, om een geforceerde score mogelijk te maken en de wedstrijd eindigAfeeling II. ruiters, en hulde bracht aan Indië dat zich de door thans al op ruitergebied voorbereidt voor het verstrijken van den speeltijd in 'spel, wat de verhouding goed gelijk heer Lotsy noemde in dit verband een Ook in afdeeling II heeft een z.g. Derby Tokio. DeKamps weergaf. en ritmeester SchummelMaats gehad, namelijk tusschen Sparta overste De scores luiden: ketel. oftewel de Kasteelbewoners, en Feyenoord. Ten slotte werd een Olympische film B. S. C. innings: Het is een strijd geweest van twee zwakke Nailer c. Hanman, b. Shaw Voorhoeden tegen twee zeer sterke verdedi- vertoond. 34 Indië was op deze bijeenkomst vertegengingen. Het spelpeil was middelmatig. Wel Hemmes bowled Masefield 12 Kriekentoëek bowled Jackson de strijd spannend, doch dit kwam meer woordigd door den heer N. Metselaar, direc14 teur van de „Java Bode" en mevrouw C. door het missen der kansen De Jong c. Murris Sr. b. Shaw : 26 Feyenoord mag zich ten slotte gelukkig van Huut-Kardos van „Actueel WereldHofsteenge c. Jackson b. Somervaille 21 achten met de I—O-zege. nieuws en Sport in Beeld". Watt c. Hanman b. Somervaille 23 Den uitslag van den wedstrijd Haarlem Crommelin st. Leslie b. Somervaille 17 --■ V.U.C. (3—2), noemde de heer Groöthoff Een Zweerts c. Leslie to. Somervaille 0 Neder l a ndsch E l f t a l naar Kruyt bowled Jackson onverklaarbaar. Haarlem staat thans gelijk 0 b"et Feyenoord, heeft zelfs een iets beter Ned.-Indië? Kist c. E. Murris to. Somervaille 0 Meurer not out doelgemiddelde. 0 F. C. boekte de vierde nederlaag en De heer Groöthoff heeft met den heer Extra's 6 ?" B- S. legde met 2—5 het loodje tegen Lotsy gesproken over de uitzending van een C. In de eerste helft zette H.'B. S. Nederlandsch elftal naar Indië. Totaal 153 fWes op den aanval, met het gevolg dat OMR . W Masefield ;*" P. C. met de rust met 3—o vóór stond, 12 Inderdaad blijkt de heer Lotsy hier— 50 1 de hervatting speelden de H. B. S.'ers Jackson 11 1 voor te voelen. Alleen maakt hij de 37 2 Murris Jr 4 oorzichtiger, hetgeen een nederlaag niet 13 ' restrictie, dat niet het Nederlandsche «on voorkomen. Shaw 1 8 36 2 elftal, doch een Nederlandsch elftal 4.3 In afdeeling 111 verraste Go Ahead door zal gaan. (Urn so hesser). Het kan dan Somervaille 1 11 5 echter natuurlijk toch een. sterke ploeg Wicketval: 1—37, 2—60, 3—70, 4—98, f^nschedé met 2—o te kloppen. Dit prach5—126, 6—148, 7—148, 8—149, 9—153, 'se resultaat is waarschijnlijk te danken worden. *an het feit, dat Jan Halle het op hem D;e heer De Vries van Idem K.N.V.B. 10—153. Soebang innings: beroep, om weer de spilplaats te zal voeling houden met den vertegenwoordiger der N. I. V. U. "ezetten, heeft gehonoreerd. Somervaille c, Nailer b. Hofsteenge 8 In deze afdeeling gaat het dus voorloopig Hetgeen volgde, is onbegrijpelijk. iSb,aw bowled Nailer 3 Usschen Go Ahead als leider met 9 punten Want volgens den heer Groöthoff moét Cleveringa l.b.w. Nailer 0 Heracles als tweede met 8 punten. Op Lotsy het er over gehad hebben, dat Theobald c. Kruyt b. Hemmes 29 den duur zal naar spr.'s oordeel de betere een tournee van een Nederlandsch E. Murris c. Hofsteenge b. Nailer 9 elftal verbonden zou kunnen worden oorhoede van Heracles wel den doorslag Hodson not out 55 Seven. Heracles zelf won eveneens, met aan de deelname aan de Olympische Masefield toowled Hofsteenge 11 tegen A. G. O. V. V.; het doelpunt Spelen te Tokio, welke nota bene in not out Hanman 13 werd eerst in de laatste minuten gemaakt. 1940 plaats zullen hebben. En het gaat Jackson ) R. Murris) did hot bat „ Z. A. C. P. E. C. (2—3) was een goede toch om een uitzending in den zomer van 1937? Leslie I ) N. E. C. als nieuwe eerste klasser doet Extra's ' 6 et in de nieuwe omgeving zeer goed. WageEen der bezwaren van Lotsy is het vinlr?gen moest er met o—2 aan gelooven. den van een goeden leider. Tja, bezwaren 134 Totaal bezwaren en nog eens bezwaren... Zoo blijO M R W In hét Zuiden ven, we in hetzelfde enge kringetje rondKruyt 11 1 22 tollen. Nailer 1 10 39 3 Dat voetbal geen wiskunde is, geen som- Dat de uitzending een voortreffelijk vlagHofsteenge 9 '3 17 2 etje, is Zondag j.l. in afdeeling IV opnieuw vertoon zou zijn, daar was de heer Lotsy ? De Jong 8 1 35 oeWezen. het mee eens. En de heer Groöthoff besloot Kriekenbeek 4 1 8 N. Ó. A. D. ligt er uit, en P. S. V. heeft dit deel van zijn sportpraatje met de N. I. Hemmes- ..„ 2 : 7 1 e en Veer moe);en laten door het gelijke spel, V. U. in overweging te geven, moeite te Wicketval: I—6, 2—6, 3—23, 4—44, 5—63, ""~~2 > tegen Juliana. N. A. C. stelde heel blijven doen voor 1937. 6—BB.

Het Gehannes

Ned. honderd-en-één Bezwaren.

—

Voorbereidingen Wedstrijd Nederland Noorwegen.

Een natuurlijke foto is. HET MOOISTE CADEAU Vergroote polyfotó Cbmbinatie's van U en Uw gezin voldoen aan de hoogste eischen. Polyfoto Pasar Baroe 84.

B,tot ï, en 4.30 tot 8. uur. Zon- en feestdagen van 8 tot 1 uur. Of volgens afspraak. 00FC VOOR BUITEN OPNAME, (geen polyfotó opname). alle Van festifiteiten 305Di Dag en nacht te

f*

wers

CRICKET.

—

Internationale

£°egangskaarten

Jöderdaad

{*■

...

jZ.

*VJK

—

gedane

—

...

JT-O

.

—

—

— ——

Tel. 2891 Welt.

Opname tijden. Dagelijks . van

ontbieden

TENNIS.

Bat. Kantoor-Tennisbond. OM HET KAMPIOENSCHAP DER 2e

KLASSE.

P.-T. T. 1

slaat Kolff 2 met 3—2.

Zondagochtend werden aan den Besoekiweg de resteerende twee partijen tusschen'* e P. T. T. 1 en Kolff 2 verspeeld om het B. K. T. 8.-kampioenschap der 2e klasëe.;\ Uit de eerste 3 partijen die de vorige week. *'. waren verspeeld, wisten Keyzér en Noord- t hoorn een 2—l-voorsprong te behalen. Een punt uit de 2 laatste matches was ' voor de P. T. T.-ers dus reeds voldoende u voor het kampioenschap. Dit hebben zij dan ook gedaan, maar het was een dubbeltje op zijn kant en het had maar heek weinig gesdheeld of Kolff 2 was met het kam- 7: pioenschap gaan strijken. De beslissing van' aen geheelen wedstrijd viel eerst in de 3e-7, set van de laatste partij tusschen Van Leyen en Keyzer. Lim Yoen Fat nam het. in de 4e partij op tegen Noordhoorn van P. T. T. Buiten verwachting heeft de kleine ■ Kolff-speler het tot een overwinning gë- ■■"■ bracht en wel in 2 straight sets, waarvan de 2e een love-set. Wij behoeven dan ook niet te vertellen hoe buitengewoon goed Lim weer op dreef was. Hoe Noordhoorn het ook.probeerde in. de 2e zet, niets hielp, alles werd geretourneerd en aan het net werd de P. T. T.>-er steeds gepasseerd. De venijnige slices hadden niet het minste vat op Lim, terwijl amii returns, volley zoowel als drive inde onmogelijkste standen, hard en zuiver waren--gg- *" plaatst.

-

In.de le set was het overwicht van den Kolff-man nog betrekkelijk. Het ging tenminste tot, 5—5 gelijk op, totdat Lim in de 11e game de service van Noordhoorn wist te winnen en daarna zijn eigen service in een love-game. In deze set noteerden wij 4 love-games van Lim, waaruit zijn meerderheid wel valt af te leiden. Om het bij te kunnen sloffen scheen Noordhoorn in de le set veel van zijn krachten te hebben gevergd. Hij begon tenminste eenigszins vermoeid de 2e set, maar wist niet van opgeven. Het leek echter of Noördhoorn tegen een muur sloeg. Achter elkaar scoorde Lim 6 games, waarvan de 2 laatste wederom met love, en bracht hiermede den stand van den wedstrijd op 2—2. De laatste partij tusschen Van Leyen én Keyzer moest dus den doorslag geven. Van Leyen was onmiddellijk goed op dreef en Keyzer kon den venijnigen slice van den. Kolff-speler maar niet verwerken tot 4—o voor Van Leyen, toen de P. T. T.-er meer ! vat op deze slagen kreeg, waardoor hij tot' 4—3 kon ophalen. Verder kon Keyzer het niet brengen in deze set die met 6—3 naar < Kolff ging. In de 2e set kwam Van Leyen wederom spoedig op 3—o te B'taan. Tot 5—4 behield hij de leiding en kwam toen aan service, waarmede het pleit voor de P. T. T.-érs beslecht leek. Keyzer dacht er i anders over. Hij zete de tanden op elkaar, wist de service van Van Leyen te winnen ; en hierna de volgende 2 games en de set met 7—5. Na een kleine pauze werd begonnen met de 3e set, die dus voor den geheelen wedstrijd de beslissing moet brengen. Nu bleek Keyzer over meer uithoudingsvermogen te beschikken dan zijn tegenstander, wat hem tenslotte de overwinning heeft gebracht en het kampioenschap aan de P. T. T., waarmede onze gelukwenschen. Hier volgen de volledige uitslagen van alle 5 partijen.

—

2 P.T. T. 1: 2—& le Single: Lim Yoen Fat'— Keyzer: 6—3,

Kolff

6—l. Noordhoorn: o—6, 2—6. 3e Single: Lim Yoen Fat Noordhoorn: 7—5, 6—o. Keyzer: 6—3, 5—7, 4e Single: Van Leyen 3—6. KeyDubbel: Lim Yoen Fati/Van Leyen 2e Single: Van Leyen

—

—

—

—

zer/Noordhoorn: 3—6, 4~«6,

-—

DECA-PARK (THE

VAN HAA T

PRISON ER OF SH ARK ISLAND)

Uw laatste kans om dit intens-realislische drama te zien.

;

Heden voor het laatst

|,""",:—

..DE DRIE MUSKETIERS

Heden voor het laatst: 20th. Century-Fox drama

«HET EILAND

REK

'"■"

het inslaand filmsucces naar ALEXANDER- DUMAS' beroemd klassiek. Uw laatste gelegenheden! Voor alle leeftijden.

"

lʣ

Morgenavond PREMIÈRE van de fameuze Ned. Ind. speelfilm:

Niet voor kinderen.

MORGEN PREMIÈRE

„THE KING STEPS OUT" ___________ met

|P|piipw

|

rjL PÊk

llè

*m-mmmtmmW>*> '~ ■■

fr,tz^kreisler

———

Cl■

'■■■'■'■ '■ !■-■---»»----■--■-■

■■ ■■

T ■■T

HEDEN avonden

volgende

GEORGE M. COHAN'S wereldsucces verfilmd

„DE HELD VAN HET SCHELUNKJE"

«fe^

y

y

(Song and Dance Man) een indrukwekkend Fox-drama, een strijd tusschen op. offering en egoistische liefde afgewisseld door nieuwe songs en vroolijke momenten met 6725 CLAIRE TRËVOR, PAUL KELLY, MICHAEL WHALEN

STERNBERG

Een Feest van Geest, Charme en Muziek. Verhoogd genot door het

_____

Vacantie-voorstellingen : Woensdag 10.30 u. v.m. en su. n nv

I„A I R

WESTERN ELECTRIC WIDE RANGE SYSTEEM

dat vanaf deze film in gebruik wordt genomen. 6723

WBl^i^"«Bß«_B___B__Hß__BH_B_«B_aßß_^

1

CAPIIOI h

G-L O B __£

HEDEN VOOR HET LAATST :

MAURICE CHEVALIER in :

„THE BELOVED

VAOABOND"

(De geliefde Zwerver) Mist Maurice's laatste voorstellingen niet. Kinderen geen loegang.

_Wi)> k""

"V

W

..:;::-:::

Morgen 14 dezer Gesloten wegens schoonmaak

ykmazingly Rhal!

BW-ffi

iJtWTLm. -___fI&HJ-l m f-llft Wf -fclllMS»

~~~

THIHBS TO {OME H. G.

WW-. o- —A m_mmm i jS Hll3l fi A iKH ■BV Tpï_plf

EEN

en waterverversching Halve maandkaarten

Telefoon 1068 Welt.

———

■

Batavia

films bij elkaar! (Alg. Hdsbl., Adam);

DORIT KREYSLER, PAUL HÖRBIGER, MAK GüLSTORFF

Tjitjoeroeg.

„CAPTAIN «JANUARY»

bungalows. Bevragen: J. H. BERKIIUYSEN,

321

6722 '"

'—■■■■■■"-.■-

Wij handhaven nog de oude prijzen.

1821—1823

■

.

■

---■■■;..

■

.■■—,——

..,

'" 'A

"

■'.

'" "l' Hf

1 CINEMA PALACE Hedenavond voor het laatst met Dw aller

Toko POPULAIR Buitenzorg Maandag en Donderdag Nieuwtjes Batavia-Centrum — 6731 Bandoeng. Telefoon

OOR!

eigend. perc. 2 H. A. aan autoweg, helling Salak boven Tjitjoeroeg, 2400 voet bz. koel klimaat, schitterend uitzicht Gedeh Salak, ged. '" beplant. Geschikt sanatorium, pension met plaats voor weekend

Acto«»^ M&*-Vr il1 -M^A^o?2o-°°°

__

EN

met

TE KOOP

LAMPEKAP

♦♦♦ ♦♦♦ ♦♦♦ ♦♦♦♦♦♦ ♦♦♦ ♦♦♦ ♦♦♦

OOG

tempo

Een

Een blik in de toekomst

...

VOOR

WIND AUS CANADA" ..FRISCHER film met meer dan zes andere

filntasie.. en hoe de wereld er over 100 jaar Een moderne smaakvolle uit zai zion'Een w°ndürvrol nimProduct dat U van de eene uiterste mm 'i I 1 geeft TJw huis _Wm* RORO* Pr verbazing in do andere brengt! P||« fttfXA«Dl%i»h £V r- || een prettigen indruk. Wij hebben een zeer uitgebreide Vi Een ALEXANDER KORDA meester. arrteering Jf «R van Moderne Eleetr. werk voor UNITED ARTISTS' nlieS Kronen, Standaarden, *«.c»n>er,!n;.l e<.«-' 1 ffl " »««,a6 6 release. 6729 ff o\<«» " "w^Z***'' 1 Perkament Lampekappen en schalen.

I

STREELING

Vanaf Donderdagavond :

WELLS' verbijsterende

iP®^__i _^-^H_vii 1-ï ■^^^ndürt""l il

i

—

natuuropnamen

6726

PREMIÈRE VOOR NED. INDIE ~"~':"

f

Bekende melodieën uit cle opera van v. Plotow, gezongen door den tenor HELGE ROSWAENGE en CARLA SPLETTER— jjraaia_ FRITZ KAMPERS zorgt voor vroolijke momenten

Zwembad Tjikini

MORGENAVOND:

I

BIRELL

MARTHA

eoTheent -ïssffi

vo

♦♦♦♦♦♦♦»♦ »♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦#♦»

— TALA

WILEY POST

met

1

HA W KS"

lieveling: SHIRLEY TEMPLE Toegankelijk.voor. alle leeftyden

Vanaf Woensdag a.s.: de lieftallige, charmante JANET GAYNOR en haar nieuwen partner HENRI GARAT in

„ADORABLE"

een vroolijke Fox-musical, met songs welke TJ zult meeneuriën, Geestige verwikkelingen tusschen een prinses en een gewoon luitenant. 6724 ———.^—

"^

ITJIBA

D AK

Het Agentschap van HET NIEUWS VAN DEN DAG TJIBADAK en omstreken berust bij den Heer B. M. D. MEERT Opgave van abonnement, Nieuwtjes en andere advertenties kan aan bovenstaand adres geschieden. voor

i,

I1 |

fj

.

Het Nieuws van den Dag voor Ned.-Indië

HANDEL, CULTURES FINANCIEN.

Onze Zwevende Gulden. Nog altijd blijft de Onzekerheid omtrent het Devaluatie-Percentage Dreigen.

Reflexen op de Beurzen. Nu de regeering het

goud-embargo heeft den. En in de Kamer deelde dr. Coiijn mede, dat thans „een natuurlijke depreciatie van den igulden tegenover buitenlandsche valuta te wachten is, maar hoe groot deze tenslotte zal Mijken te zijn, kan apprecieerd rger, thans niemand zeggen". Hieruit zou men geneigd zijn de conclusie te trekken, dat de regeering geen bepaald Seïntereseerd. percentage voor de uiteindelijke depreciatie Zooais de situatie nu is, blijft de toestand van den gulden heeft vastgesteld. Wij zou■Jeer onzeker, hetgeen niet bevorderlijk is den het ten zeerste betreuren, indien deze POl de noodige rust te verzekeren. Ameri- conclusie als juist zou moeten worden aan*a > België, Frankrijk en Zwitserland heb- gemerkt. ben wel een bepaalde nieuwe goudbasis voor Ook mr. Trip heeft omtrent het niveau {"ia munt vastgesteld, alhoewel Frankrijk, waarop de gulden tenslotte zal belanden, r-%ië en Zwitserland aanvankelijk een ze- geen enkele positieve verklaring afgelegd. *e**e marge tusschen twee goudpunten aan- Wel heeft de president der Nederlandsche Desondanks weet men toch in Bank in een onderhoud verklaard, dat het *rankrijk en Zwitserland vrij nauwkeurig egalisatiefonds 300 millioen zal dienen «oe groot de depreciatie zal worden. Ten on. speculatievevan bewegingen tegen te gaan. onzent tast men in dit opzicht echter nog Meer geruststellend is echter zijn uitlavolkomen in het duister. ting> dat „men over een langeren duur ge, Wij kunnen ons zeer goed indenken, dat rekend zekere calculatiepunten kan vastjjr* Colijn, zooais hij in de Kamer verklaar- stellen, in verband waarmede de gulden.e> den tijd om over te gaan tot een her- koers zooveel mogelijk geregeld wordt. ring van <je muntwet en dus tot vast- Voorloopig echter kan men volgens mr. van een nieuwe vaste goudwaarde Trip niet vergen, dat er vastheid bestaat. stelling 3n den gulden, nog niet gekomen acht. De „Wij willen nu eens zien hoe het met den verwarring op het gebied van gulden gaat", aldus mr. Trip. Ook hieruit ?®t internationale geldwezen maakt zulks zou dus blijken, dat men het van de omm hooge mate onraadzaam. Voor standigheden laat afhangen, waarop ten**& Wettelijke devaluatie is het tijdstip nog slotte de gulden zal komen. 7®t aangebroken, doch dit verhindert Onzekerheid blijft er dus vooralsnog voor om een bepaald niveau aan te handel en industrie bestaan, hetgeen vooral tot hoever men voorloopig den gulonzen buitenlandschen handel en voor ca wenscht te depreeieeren, teneinde de voor onze exportindustrie eed remmende factor noodige en gewenschte internationale zal blijken te zijn. aaPassing te verkrijgen. De repatrieering van belangrijke kapitalen en de vraag in het buitenland naar Met welk Percentage moet wor- Nederlandsche fondsen zal in de eerste

-tfgekondigd

en de gulden los staat van het gaat ieders belangstelling uit naar pUd, e t punt, waarop uiteindelijk de gulden gezal worden. Niet alleen de bedoch vooral ook de exporteur, de «nporteur, de fabrikant, kortom ons gebeele bedrijfsleven is daarbij ten sterkste

*J

’

"^erdaad

*^nszins

£

°°

den Gedevalueerd?

, t>e vraag, met welk percentage gedevamoet worden, wordt o. a. behandeld s°°r dr. H. M. H. A. van der Valk in zijn ezer dagen verschenen prae-advies voor j

*e Vereeniging voor de Staathuishoudkunde

Q

de Statistiek.

Hierin

wordt het volgende opgemerkt: «Devaluatie kan op twee wijzen geschiedoor enkele wijziging van de goude,1i nj. of f-^teit door het loslaten van den gou!*a standaard. In dit laatste geval rijst de w"aaS» met welk percentage gedevalueerd ?°efc worden. Ons tot deze vraag beperken.ee> is een aansluiting bij het Steriing-blok meest radicale maatregel. Zij heeft zontwijfel deze voordcelen, dat de gulden op eenzelfde basis wordt gebracht 's i_q belangrijkste wereldvaluta's staan, J*t een groote mate van crediet-expansie is, de anders nog noodzakelijke

.

b

£*

tot geringe proporties wordt tedat liquidatie van steunmaatwordt versneld, in het algemeen a 'krachtige impuls aan het economisch Ven wordt gegeven. Daar staat tegenover, het devaluatie-percentage te groot is e t het ook óp de reeds doorgevoerde aanj^sing; dat mi.a.w. de resultaten hiervan gelijk genegeerd worden. Weliswaar kan correctie altijd worden aangebracht 3*' boven gaat dat veel gemakkelijker 3a naar beneden —, maar een dergelijke ?°'itiek houdt er geen rekening mede, dat e hoofdsom! niet gecorrigeerd kan worden, jJ*ardoor men vs "- 'dfèzelfde principieele zou kunnen vervallen, die aan de

*feeBelen j^-t

—

J^

r^Waren

kleven.

Bovendien

Va S*. oen te groote devaluatie de kiem in

een inflatie zich. Een andere oplossing is, als jj

uitgangsdiscrepantie tussohen het prijs- en in Nederland en het Sterling*e nemen > waarbij dus rekening wordt met de reeds bereikte aanpas-3g.: Daarbij behoeft men zich niet op een pariteit vast te leggen. Door middel J~a1(ten een wisselkoersregelingsfonds zou de op een bepaald niveau, dat naar schatting omstreeks 30 pCt. lager zal gestabiliseerd kunnen worden. Het v tusschen deze vormen van devaj. atie ligt feitelijk in den omvang van de die nog noodig zal zijn"* en laatsten tijd' zijn op dit gebied verberekeningen gemaakt, zoodat j/een doelbewuste politiek van onze regeehet zeer zeker mogelijk is een bepaald waarop de gulden "W* Vast te leliën,dergelijk Een niveau is nabelanden. niet op één percent nauwkeurig te en oc^ met een ze^ere marge van 3jT' 5 'pCt. zou men toch eenige aanwijgeven. Dr. Cobjn verklaarde OyS kunnen 8 echter, dat er met eenige waardevan den gulden tegenover

»uöt de

êet jonden

J^te JJjjZ^e

|&en,

gallende j ?"=■

tJ^t Niv

w!?.® LjJ^dering

valuta gerekend; moet wor-

Vierde Blad

Dinsdag 13 October 1936 No. 238.

dagen zeer zeker nog een groote steun voor den guldenkoers vormen, terwijl ook het egalisatiefonds nog niet in werking kon treden, daar de Kamers allereerst nog de wetsontwerpen moesten goedkeuren en dit fonds ook nog gevormd moest worden. Mr. Trip merkte terecht op: „Wij kunnen den gulden alleen steunen, door buitenlandsche valuta te verkoopen. Deze kunnen wij krijgen door ze op de markt te koopen en ze daarna te verkoopen. Dit koopen zal in het begin moeten geschieden, omdat er dan nog geen pondenvoorraad in het fonds aanwezig is, maar bovendien kan de Nederlandsche Bank bijspringen met haar goudvoorraad". Voorloopig zijn er dus verschillende factoren, die een steun vormen voor den koers van den gulden, waardoor blijkbaar het depreciatiepercentage geringer blijft, dan menigeen aanvankelijk had verwacht.

Economisch Weekblad van 9 October 1936. Het Economisch Weekblad opent met een artikel over de Landsmiddelen in Nederlandsch-Indië gedurende Augustus 1936. De totaal-opbrengst van de eerste 8 maanden van 1936 bedroeg 255.5 millioen tegenover 246.5 millioen in dezelfde periode van 1935, dus 9 millioen meer. Dit werd voor-

namelijk veroorzaakt door meer-opbreng5.9. sten van de Banka-tinwinning ad betalingen op de millioen, door hoogere ad 3.2 millioen, vennootschapsbelasting door meer-opbrengst der loonbelasting ad 2.2. millioen en door het bedrag van 4 millioen, zijnde opbrengst van het uitvoerrecht op ondernemingsruibber en het ten bate van de gewone middelen geboekte aandeel in het bizonder uitvoerrecht op

’

bevolkingsrubber. De overige middelen tezamen liepen dus terug met 6.3 millioen. In het vervolg van het artikel van de hand van drs. C. N. de Boer over de Economische betrekkingen van NederlandschIndië met de landen om de Perzische Golf, worden behandeld Irak en de andere kleinere Arabische staatjes als Oman, Koweit en de Bahrein-eilanden. Van de Nederlandsch-Indische producten, welke voor import in Irak in aanmerking komen, zijn suiker, thee en koffie wel de voornaamste. Voor suiker en thee heerscht er een strooming in Irak om zich in de toekomst onafhankelijk te maken van den import door eigen cultuur of door uitbreiding daarvan. Van de export-producten zijn alleen dadels voor Nederlandsch-Indië van belang, maar

Duitschland's Invoer van Levensmiddelen.

NEDERL. TELEGRAMMEI. Rectificatie.

—

De Völkische Beobachter" publiceert eenige uiteenzettingen van den rijksminisA.N.1.P.-Aneta deelt ons mede, dat de ter van Landbouw, Darré, waarin deze een den commandant van het Leger overzicht geeft van de voedselvoorziening naam van des Heils te Den Haag, die 9 October jl. in het Duitsche rijk. „Het is thans vóór alles zaak", aldus de bh" het spoorwegongeluk te Woerden om minister, „dat de Duitsche landbouw zijn het leven is gekomen, yerminkt overgekoproducten in vasten en regelmatigen aan- men blijkt te zijn. voer en tegen de vastgestelde prijzen aan de markt brengt. Landbouwers, die tegen Het slachtoffer heet ten rechte F. J, de voorschriften der markireglementen handelen, berokkenen schade, aan het Bv 11 erm a n. Duitsche volk. Met nadrukkelijken ernst wijs ik er op, dat de staat dergelijke lieden, die hun plicht verzuimen, hard
Situatie Suikermarkt

Duitschlands toekomst. Daarom zeggen wij de zaken zooais zij zijn en zooais zij niet

hangt van producenten af, nl. of zij anders kunnen zijn, terwijl wij er trotsch eventueeie devaluatie-appreciatie der prijop zijn, te weten, dat het Duitsche volk zen zelf willen incasseeren of dat dit hun zich bewust is van zijn verantwoording, die aanleiding geeft tot prijsverlaging. Cuba is feitelijk het eenige land, dat Engeland voor het voor do geschiedenis draagt." het laatste kwartaal van ruwe suiker met vol invoerrecht kan voorzien, en Cuba is op dit oogenblik niet bepaald willig om tengevolge van de crisisomstandigheden tegen de vigeerende prijzen af te geven. blijkt de invoer in Nederlandsch-Indië zeer sterk te zijn teruggeloopen, zoowel in waarDe suikerprijs te Londen trok onder inde als in kwantiteit. vloed van de vaste Dollarkoersen aan tot Verder wordt een kort overzicht gegeven 4/3% cif. New-York bleef prijshoudend. van den economischen toestand van de Unie van Zuid-Afrika over de maanden Januari Suikerproductie van Natal. t/m Juli 1936. Onder invloed van den opgewekten geest, welke in het zakenleven Hoewel de oogst van Natal wordt gete Johannesburg heerscht, geven ook de omliggende plaatsen een steeds toenemende raamd op 387.000 ton (v. j. 380.000), veractiviteit te zien in commercieele en in- wacht Czarnikow hiervan geen grooteren dustrieele ondernemingen. Zoowel voor den export dan v. j. Aangezien het verbruik in import als export van het lste halfjaar Natal is gestegen met 12% tot 15%, zal 1936 valt een aanzienlijke toename te con- vermoedelijk de export gelijk blijven aan stateeren in vergelijking met dezelfde dien van v. j., nl. op 150.000 ton. periode van het voorafgaande jaar. Suikerinvoer van Britsch-Indië. In een artikel over Madagascar-koffie de hand van heer Visscher, van C. J. den De suikerinvoer van Br.-lndië bedroeg wordt uiteengezet de belangrijkheid dezer cultuur voor het moederland. In verband in Juli: totaal 2.040 ton (16.107), waarvan met de belangen van de Nederlandsch-Indi- uit Java 1.362 (15.128) en October 1935/ sche koffie in Frankrijk wordt duidelijk ge- Juli 1936: totaal 118.445 (159.398), waarmaakt, dat indien men zich hier te lande van uit Java 84.829 (152.958), blijft dus toelegt op kwaliteitsverbetering van het ver beneden v. j. voor dat land bestemde product, Nederlandsch-Indië in de toekomst geen terrein behoeft te verliezen, waarop de stijgende VALUTA-STABILISATIE. invoereijfers der laatste jaren wijzen. En

Veel

zulks ondanks de verschillende rechten, Bazel, 12 October (Havas): De gouwelke de Fransen-Koloniale koffie® bij invoer in Frankrijk bevoordeelen en welke verneurs van de circulatiebanken en leden niet minder dan frs. 347.20 per 100 kg be- van den Raad van Bestuur van de Bank dragen. voor Internationale Betalingen bestudeerEen artikel over de gebruiksmogelijk- den de situatie na de devaluatie van meerheden van kapok, waarvan de gegevens dere landen en namen een resolutie aan, werden verstrekt door den heer E. C. Zim- waarin de aandacht der regeering werd gemerman, vertegenwoordiger van de Kapok- vestigd op „de dringende n o odCentrale te New-York, toont de belangrijke zakelijkheid om de algemeepositie aan, welke dit product inneemt op ne stabiliteit der betaalde Amerikaansche markt en hoe het ge- middelen te verzekere n". bruik wordt gestimuleerd door steeds nieuwe mogelijkheden, waartoe ;de intenDe volgende zitting van den Raad van sieve propaganda van de Kapok-Centrale Bestuur zal plaats hebben op 9 November zeker niet weinig heeft bijgedragen. a.s.

.

Effecten-Markten.

Beurs-Overzichien. AMSTERDAMSCHE BEURS. ■■-■■■■

........--

■..

:

■

■

%. Amster

da m, 12 Oct. (A.N.1.P.-Aneta-.Holland): Driemaands dollars deden 2% en dito ponden 10 Va cent agio. Ef heerschte een plotselinge willige stemming in dèn hoek der rubber-aandeelen ën zoowel het publiek als de baroepshandel

kochten wild. Het aanbod was zeer gering, zoodat de koerssprongen bij de opening in het begin —hi»r::ert-daar niet te houden waren, wat irdëV wegnam dat de stemming willig bleef imet eeh oploopend slot. Aandeelen Deli-Batavia Maatschappij, Bandar en Serbadjadi waren zeer levendig. i Amsterdam Rubber opende vast, liep daarna op om later af te kalmen. i Er deden izich winstnemingen voor. Tabaksaandeelen waren willig, vooral

aandeelen Dcli Maatschappij. Er was een ruime vraag naar Senembah, welke aandeelen echter.moeilijk to verkrijgen waren. Suikeraanideelen waren willig en er wer-

den ook incourante fondsen gevraagd, terwijl Londen vooral H. V. A. kocht. Scheëpvaartaandeelen waren heden prijshoudend en sommige vast. Kunstzijde was beter en Aku's werden

i00', 16 4 1/! °'o Indie 1930 100'/l6 4V.0/o Indië 1931 100 1/ie . 4 °/0 Indië 1934 4 °/ 0 Indië 1934 a 10)Vi. 207» ó'fi*/o Youngleening 23l/2 Kettingstukken "Young Amsterdamsche Bank 139/4 Javasche Bank

Shell ünion Sh. ün. s/i "/o cum. pref. D.S. A. Steel ..--, Anacondi '. Bethlehem Montgomery Ward International' Nickel General Electric Standard.'Brand s General. Motors Kennecott Cópper

"""'Londen, 12 Oct. (Reuter): De onrus-. tige> politieke atmosfeer dempte het enthousiasme der speculanten, met als gevolg

'onregelmatige bewegingen van de markten, hoewel de winsten en verliezen meerendeels .-klein waren. *

De'nieuwe leening van 5 millioen pond sterling van de Manchester Corporation ■werd zwaar overteekend, de noteeringen .openden 0p.99% en kwamen later op 99%. ■ Van de producten was tarwe vast op beongunstige weer in omtrent het trachten ::

Australië. Koper was vaster door vraag van den ■"jhandèl "en de speculatie, ,: ."Cajjao was vast door speculatie-aankoo-

:

:7pen,

'

— —

323/4 e

33

a 412

264»

272

247

—

Michiels Arnold Amsterdam Bubber Bandar Rubber Sumatra Rubber

I.

Spoorweg Mij. Dcli Spoor Sem. Cher. Stoomtram Sem. Joana Stoomtran Nat. Bezit Gas Mij. Nat. Bezit Aniem

157,;

V&U

')

12

')

27

e4B*/,*) ..,95 ? 31 i) 15 e

M

1821/» M 19I 1/, ') . 436 l)

—— . — 1/!

Tarakan

Soerowinangoen

Rasilam Redjang Lebong Besoeki Tabak N.L. S. U. 4°/ o Nederland Ned. Ind. 3e leening ree. 1934 Robaver Incassobank jav. Cult. Wai-Sumatra Vico 3andasoli Pangheotan

——— — l/i

275

2C5 ») 123 1005/8

;-

126

.

100s/8 103»/s .--

100*/,»

130

"

1023/4

—

152 187 18-J 1/»

1013/4 155 192 190 ,115 .

263/4

27

—.

Pasir Nangka

——

..

s)

4)

—

= biedkoers. = laatkoers.

.

—

—

—

—

—

—

—

—

■

NIEUWTJE S gelieve men rechtstreeks aan onze Administratie op te geven.

NIET VIA DEN

KRA NT EN LOO PER

12 10

-——

43/8

"'"-"";■-

233/4

—— —— —— ——— —

76'/s 4l'/ 8 71»'4 3.69

.

61'/s ISS'/ï ■' 487/s 163/4

■

72' »

5374

.—

513/4

"- odj. f

aar

Gat.dAsoli Goalpara

Goen.

—-

Adam Rubber Philips'fabriek (R. II) VorstenlandenInternatio Lindeteves

Band. Kinine Scheepv. Unie Japanl'jn Rott. Lloyd K. P. M,

— ——

417'/,

229-430 219-220 ;

831^3^ 4 160-161

.92

— —— ——— -— —— — ——

— — -— 134'/!-135 79-79/4

52-52'/j

315

—_ — —— —— -— —** —— — —— —-

340

H(d;o

Kertarnanah

fNadruk verbodenJ. Gedaan Vraag Aanbod 287'/, Javasche Bank 173 Cert. N H.M. 171 . Cert. N. H. M. af 250 VAVI, Handelsbank' 75'/j-76 '■ Koloniale Bank 140 Adam Bank 138 Amsterdam Bank (250) Escompto 89,/4-89,,5' H. V, A

".

"—

—"

46 99

■.-—.

Malabar

90

Mandaling

Parigb^otan

Pangledjar

('asir Nangka

&3 4-95

,

75

..Soemadra

; ;

j

Soerowinangoen Sumatra Rubber

Tjimontek

j Tjisampora

■

Vorstenlanden Adam Bank Emni. Serajoedal Tram Scheepv. Unie Kon. Olie Kon. Olie a f 100 'Shell Union Sem. Joana Tram Gen. Motors Anaconda Gebeo

Amsterdam Rubber

"'* "*"2B7'(»

': *'

'"■

"-'"' -13U/H813/*

417'/s-418

■■,

".

Japanlijn NI. Spoor Dcli Spoor Sem Cher. Tram Kediri Tram Factorij

219 76?76'/s ; 16a

.

Blr/r.5*,, «

47Vs-47

97-97 s

.^'/s-30' 4 '73 171 >

... ... .'«J

"*>» /«

140 194I* 79

38;,-38a3/.

"

-

'

—

"

e. :ï

■

l"

} 8,"

/2 8"1: |»,'«

"j;

'4

" oiy-i/° W» U

- 100']

Datar 6°/ 0 Bodj. (-toomboot Sem.

'94,'» uur.

Basilam.

. ..89V4.-90

Escompto

Slotkoersen na 12.48 Koloniale Eank K. P. M. Gas Mij. nat. bez. Aniem n. b.

'

,

7'

4

1348,< I°o 195 4b '4

Malang Tram

Wisselkoersen TE BATAVIA.

1.

T. Amsterdam

Zicht Amsterdam T. T. Londen Zicht Londen

13 Oct. N. I. H F.SC. 99»/„..-.,: »(. 99»/i 99»/<

FACT. 99' r

99'/s

9 21 9.21

920

921 9 21

9 20

7.37 7 36 7.37 T. T. Australië 7 36 7.37 7.37. Zicht Australië 1 H 8 1.87", .e., e ESPU T. T. Amerika 188 1.871/,: -.-. fcJfig 4 Zicht Amerika ■ ■ 9 87'8 T. T. Frankrijk fh "'::;. W.a 9 B/8 Frankrijk Zicht , 32 .is "■"f& per Beiga Zicht België 76 1/, 76742 76 T. T. Duitschland 76 7674 767». Zicht Duitschland 51 Registermarken 50Vs _' 'e"-*,, '.-'" Reismarken "'*!. 433/4 43 1/, 43» s Zicht Zwitserland W]k{ ■ lö1/" 1074" Zicht Italië e 48 48 473/4 Zicht Stockholm < 63/4 463/ 4 46»/, Zicht Oslo Zicht Saigon . i-.- . eB4 417, '4''/< 4ls/s Zicht Kopenhagen 69'/, _fk T. T. Bombay/Calcutta 695/8 695/« 69» V . . 69/'s T.T.Colombo 0 53/8 . ot.3«i . o.fs3?'B T.T.Japan 0 53/8 0.53 V 0.53/8 Zicht Japan IOS ,\ 108 108 T. T. Singapore 0933/4 094 Zicht Manilla 0.9 f tt T. T. Shanghai Nat. $ 0 555/8 $ 055'/s I 556/s 57 3/8 677» 573/s T. T. Hongkong 55'/, 55«/ s'. 555/8 T. T. Amoy 556/s T. T. Swatow T. T. Foochow 5ö s/s

—

—

....,

——7 —— —— 1/,

—

T. T. Praag

9.50

Reislires ') Per Frc. ») Per Lire ») Per R.M. *) Per Kr.

9

100.

100.

100. 100.

TE AMSTERDAM.

100

99

100

140

160

105

120

100

Amsterdam, 12 Oct. (Anip-Aneta)

7

io oct.

"

200

100»

1003/, 9.19 1.88

-Parijs

—

Amsterdam, 12 Oct.

■i27öct;

IOO3» 100»/» 9.22 » 1.88V4 8.78

.ÏOO'A

Amsterdam Berlijn : Speciale clearing wisselnot.:

877

:. ,

76.70

75 50

(A.N.I P.-Aneta):■

'

Slotwisselkoersen : Marken e —,75.40 ,— 75.70 Pond 9.20*/*- 921 Dollar ■ . 187 187/6 188 Franc 8.78'/» 8.77/2

—— —

-

——

TE NEW-YORK.

130

105

'

100'/s

A'dam-B'via: middenk. bieden a, idem laten b, idem A'dam-Londen „ -New-York

115

122'/,

New-York, 12 Oct. (Reuter-Eastern): 10 Oct. 12 Oct. Londen 4.90"/ i« New-York 4.66»/,, —Parijs „ —Amsterdam 53.40

„

—— —

—

Alle markten gesloten.

103

TE LONDEN.

110

■

,-.-,

■—

-

105

120

180 20 '

200

Talden Telaga Patengan Tiidamar Tjilentab

CALL.

—"

Pasir Salam Perbawatie Rad amandala

Rantjabolang

~"

42

Maswatie Mich. Ainold N.I.S U. rubr. 'TI

Sedep Sidamar Siti-Ardja

45

40

pref.

. Gedeli

—

——

■

Javasche Pank N 1. Handelsbank Hi V. A. Pnilips Koloniale Bank Internatio

IOO'/s,

*

ïïai.Mangpoerip gew. Da;. Manggoeng pref.

Batavia, i 3Oct. 1936.

Rotterdamsche Bank

100

Rock Lawang Boenga-Meloer

NOTEERINGEN TE BATAVIA.

—

"

è,

Ardjoena Ba r i am rag'en Podj. Da* ar gew Poiljo iq Datar '100)

De markt was gesloten.

Escompto (1C0)

a f 500 a f 100

50/oN.l.Hyp.Bk.kfsoo 47,9/o N.l. Hyp. Bk. 4 1/s°/o Gem. Cr. Bk. s°/o Gem. Cred. Bank

Cultures:

"

Dinsdag, 13 October 1936. Slotkoersen tot 12.48 uur.

—*■.'

■Woning Mij. Brandwaarb, N.L W/o B. V. M, 7% Pasir-Randoe Hem. stoomboot 175-177 6°/ o Plantent. le en 2e Ig. 6% Ju'iana 6% Bodj. Datar Van Dorp & Co Rott. Lloyd —. Nederland 472° o Volkshuisv. Fuchs & Rens Brandverz. Mercurius s°/o Band. Kinine "

Slot-noteeringen van:

Cities Service Shell ünion ü. S. Steel Anaconda Copper Bethlehem Steel Corp. Trust Intern. Nickel Union Pacific General Electric Standard Brands General Motors Montgömery Ward Kennecott.

._;"

-■'

—

BATAVIA

100

Nillmij B/C Java Sum. Hdl. Mij.

New Vork, 12 Oct. (Reuter-Eastern): 1010

e—

■"*

■

103

Ind.Blauwvries Veem -7. Stroohoeden Veem Java Veem Verg. Pr. Veren Tagalsch Pr. Veer 5% Banjoemas Elec. s°/o Rembang Elec. s°/o Sumatra Elec.

44

NOTEERINGEN TE NEW-YORK.

Amsterdam zette de „mérite" stijging rustig voort. Kon. Olie won 10, Dcli Mij. 11, Philips 40, Amsterdam Rubber. 6, Sumatra Rubber 5' en Kon. Olie 4 punten. .Nabeurs liep Philips tot 214 en Kon. Olie Tt0t73.82 door. Daartegen lagen Amsterdam ■Rubber en H. V. A. iets lager. Van de productenmarkten slechts Lonx den open. Suiker hield stand, evenals rub■berencopra. De locale mark had een dermate vraag te verwerken, dat vele fondsen beduidend boven Amsterdam verhandeld werden. De "omzetten waren weder zeer beduidend, de hooge koersen remden echter een weinig. -.. Men verhandelde H. V. A. 417 418, Philips 229 230, Rubber Amsterdam 21914 «4 220, Unilever 161 1/2 , Internatio 160 164, slot 163, Emi 194%,' Aime 120, 'Kon. Olie 387, slot 385 386-% en Explo. 180. Amerikanen met zaken in Steels @ 59, 56%, Gen. Motors 55% Beth. Steel 56i/2 5534, St. Brands 13% — 14, Kerm. Copper 39% 40, Intern. Nickel 47% 473,4 -en Anaconda 31%.

■..*■. "— "—-.

.12

Hotel des Indes

Wallstreet was gesloten.

DE BEURS TE BATAVIA.

'

500 f 100

fi-*/„ Hotel des Indes Preanger Hotel

markt was meerendeels vast.

= gedaan. = nominaal.

195

: ".

—■

7 . s°/o Preanger-Hotel 98 50/ii Java-Hotel lil 1/» 6"/oHotel Homarm 6°/ oD.iocja-Hotel lOö'/s

42'/!

2%

:—.

s°/o NJ. Hyp. Bk.

fr

66 97 1/» UI

185

47*°/oJav.Hyp. Bk. af 500

—— —— 5/s 15/ u

Continental Comm. Amer. Smelting Chrysler Corp. Bengkalis Corporate Trust Dn. Pacific gew. aand.

37

'■—

—*">

SVs'Vo Gem, Palembang 57» °/-o Gem. Teg. & Pek.' Buitenzorg h EW/oGem. Kediri s°/o Gew. "50/o Java Hyp. Bank s°/o Java Hyp. BanSafSOO 4 11. la Java Hyp. Bank ■

,—

3/,;.:.'/.■—

Bat. 4*/2 <7<,Gem.Handoeng 5° o Gem. iVa'/oGem. B'doeng s°/o Gem. Semarang s°/o Gem, Soerabaja 41/»°/o Gem. Soerabaia

.

191'Vl

"

:-■

■

*'"

a

e

ï 13 4-l4 t 393/,-4ö

f 500 a f 100 4°/ I. L. '34 A ('de E.) 4°/ o EL. '34 4 u/o EL '34(3eL.)af5C0 4°/ o \: E. '3» (4e L.)af 100 3* 2 »/o I. L '35 31/s°/o E E. 'H 5 ét f 500 37»% I. L. '35 a f 100 5»/o Gem. Bat.

,:

44

<)

48

'34

o

2iO

43.

Malang Tram

Serajoedal Tram

5Ö3/,

& Co,

4°/ oI. E '34 A 4°/ 0 EE. '34 A

■■—

180 205

I. L. '31

95

59 «-:.■: 56-A-56''/,. :

IOO

'34 4«/ o I. 4°/ o 1. E. '34

228 186'h

222

$ $

4'/s°/o I. L. '30 4 1/s°/o E L. '30 a f 500 4 1/»0 01. L. '30 a f 100 4 1/>°/o l. E. '3L f

o 1. L. E.

111

91

2

?

180-184

4«/

.. —

-.

$

Gebeo Banjoemas Elec. Sumatra Electr. Bali & lombok Elec.

4Vjü/ü

303 efiï'/j

63

43 IS

$

4Vj 0/o I. E. '31 a

HBO

"."

■

Rembang Elect.

—3/,

4017 373 2418 29t*/ 2

.Aniem-:■ ■'.

—

.".*".-'

183

n. b. - Ahiem Nolosche Electr,

79V4

79'/<

Malabar Thee

■■ '

91*/4

513/, 135

513/4 135

Arendsburg

Gas Mij. nb.

171 156

380*/4

378

Sem. Stoomb. & Pr. Cult. Mjj. Vorstenl. H. V. A. (Amsterdam)

Anaconda O. Montg. Ward Gas Mij. ;

24>/j

28

cc

Gen. Elec. Co. Standard Brands Kerm. Copp. O 'Int. Nickel Co.

17674 440

173

bt.

Bethlehem Rt, Gen. Mot. Co

:

120

$

Corp. Tr. Sh. ace..

. United St.

230

—- --;-■; — tfP ____— -—— ;-" —

*

750

'

387

Shell Union pref. Corp. Tr, Sb distr.

;39"/u

PSV*

Service

Cities Service Shell ünion

I3 9/i6:

l7OVi

Java-China-Japan-Lijn Kon. Paketvaart-M*j. Scheepv. Unie

*)

Cities

. 563/iti

150

75

750

Kon. Olie Kon. Olie k f 100 Alg. Expl. Mij.

47 5, 8 38 |

39*74

Boeton

')

88V4 132 1.2

e 47*'/s 37 1/»

e

e

■

108

Hengkalis

Billiton B. Tarakan

—

127/8 5e. 1/,

Lindeteves Alg. Exploratie Billiton le rubriek

Ü3

.140

.

*

Jasumij Prolongatie

Aimem f 100)

j

.

LONDENSCHEBEURS

Aimem

212 160 162 35/ s 3s/a 183/i« 18>/8 93 93 , 58:l/6 sö'/8 . 32 I B ' 3*tlaf/i« 567, . 56u/ie 40'/ie 393/4 .

Cities Service

70

*

Emni a f 100 M. Sipongi M. Sipongi è. f 100

100*/ s 21 9§ll*.

40Vs . 79'/»

201V>

Unilever

N.

Emni

IOO'/s

.-"'

■

3*-'/, 767,

Philipa

Borsumij' Internatio

*

"

—

.- :■"' '7' ■_ JpÜjÖèß)é_^> Thcasso'bahk i-übr, II " --Wanasöëka"-" Java-Cult, Mij. rubr. II Preangerregentsch. . —e Deli-batavia rubr. ll*

Bedjang a f 100

"IOO 1/» 100'/.

198

BV/4 1 97/8 1/2

16-18

'

Nimau f 100 Redjang

285 74' A 76

Koloniale Bank Ned. Bank Cert. N.l. Escompto Cert. N. I. Handelsbank N. H. M. Cert. A. K. IJ. Calvé Cert.

Dcli Bat. Tabak Dcli Mij. Oostkust . Senembah

vendig voor spoorweg-aandeelen.

Malang Tram

t>imau

. 12 Oct.

10 Oet.

Phllips-aandeelen openden weifelend, doch op de laatbeurs stegen zij scherp en het slot was willig. Unilever debuteerde vast en trok aan, terwijl Londen kocht. Theewaarden waren vast en werden goed gevraagd, aandeelen Ngred^'o en Kali Tello

"Beleggingsfondsen waren prijshoudend. Dollarleeningen Koninklijke Olie waren gedrukt* door het groote aanbod. De Amerikaansche markt was zeer le-

97 .., aO'/j-SO'/v-.

Serajoedal-Tram Bat. Verk. Mij.

Amsterdam, 12 Oct. (Anip-Aneta*)-:

Koninklijke Olie

■' De cultuurbanken waren hooger en moeidijk verkrijgbaar.

Joana Tram e-KeüirieTram bem.

AMSTERDAMSCHE BEURS.

op de laatbeura gevraagd. Londen en Parijs kochten Koninklijke Olie, waardoor de handel in dit fonds op de vroegbeurs zeer levendig was, later werd het wat kalmer en het slot was prijshoudend.

waren willig.

'

Dcli Spoor

—,

Tjisareenl

— ' — lóYi —— — . . — — 45Vï-4ö l/4 — — — . ——- ——— — 194*/» —— -— -—— - —— — —— — — —— —— —— —3'/s-3 ——- - ——— 9/is — —— pre. 3/4 — * —3/<1/* ——Vs —— — —- . —— - « - — -. 3/« .— * —3/ ..—...., — --' —— fJVï-^VU *... 3J-rr: . — —— —— — . .— — — — — — . ————1/»... -80— ———— — —— —— —IOOVs -— — —— —— 100V4 -— —— — 1007 a — —— —— ——— -- — — —— —— ——— . —— . —— —— —— —— ——— . . ——— ——— — —— —— —— —— —— —— .—.,;.— — — — —— —— ——— ——— ——— —— —— —— . 99-99Vs —— —— ——— — — ' —— —— —— —— ——— ——— ——— — — —— .— .— —— —— —— —— —— —— —— — —— ——— ——- . ——— - — —— —..—— —— —— —— .... —— —— —— ——— ——— —— —— —— - — 3/ —— . —— — —— — — —— — — —— —— — —-— — — ——— ——— ——— —— —— —— —— —— —— —— —— — —— — —— —— — —_ —— — —— ——_ —— —_ ~ —— r> —— —— —— —— —— ,' —— ——— "—' — — — -■

Sem.. Cher. Tr.

■

—- --— —.

J_r _J^^Sr*_._iß.r,yf ***■ _r?f*lr~? --:'- ;47^-47 if. L Spoor 3/4

■

—'

Londen, 12 Oct. (Reuter-Eastern): 10 Oct. 105.09 Londen Parfls 12.17'/, Berlijn Amsterdam 9. IS 1/* New-York 4.90"/i, l/2/8 Shanghai

——— —— — —-Japln

Bombay -Hongkong

I

Singapore

1/6'/ 8 l/23'/a3 2/43/i6 1/23/m

12 Oct. 10510 12.19

9.21V« 4.9;t"'e» l/2'/j

*

1/6'Tb . 1/3, <M*ln'., 1/2s/m

Producten-Markten.

GEMIDDELDE PASAR-PRIJZENTE BATAVIA. De onderstaande pasarprijzen; zijn voor het overgroote deel verzameld- door het pasar-bedrijf van de Gemeente Batavia, voor

BATAVIA-MARKT.

Srfaï-e

.-

■.

Tjoemi-tjoemi (klein) Terie Trassïë bedang Trassie ikan Troeboek 6. RIJST

-_ 0.15 „- .0-71

-1 k-att-

(groot)

„ „ „ ,

.

.

*

»

„ „ ,

.

061

014'

0 246 009 s

0.74 fl Opgave voor de Producten-noteeringen der een klein deel door het Centraal Kantoor 10 Oct. 1936. handelsvereeniging te Batavia en de Ned Ind. voor de-Statistiek van 4 Tjiandjoer hoqfdr{jst p, gantang 0 77* Vereeniging Voorden Rubberhandel. loopende van ELBINHANDEL Tiiand.ioer 060 12 Oct. 1936, 12.— u. n.m. tot 13 Oct. 1936, 12.— No. Artikel Krawang „0 49 1. n.m. ' Eenheid Priis Roode rijst „0 40 Rubber (p. Va kg.) marktprijs om 12 u. 15: 1. VLEESCH. 7. AARDAPPELEN. Java-Std.-Sheets: 31 3/4 a. Rundvleesch Java-Std.-Crêpe : 323/« Witte aardappelen 1 kati 004 Biefstuk 1 kati f 0 27* Gele aardappelen 0 045 Haas Gedaan 050 Laatste 5 Braad vleesch Gisteren Heden Vraag Aanbod 022 Lever 0.40 & EUROPEESCHE GROENTEN. , Palembang R o Tong 0.41 busta Koffie (p.p.) Biet 1 stuk 0.02 E,K. Batavia, Ready b, Karbonwenvleeseh * 0.025 BruiD» boonen 1 bos 6.90 nom. Biefstuk Boontjes 025 Zw arte Lam1 kati o.oB' Haas 0.435 Kool (witte) 1 stuk 0.10 erp(pt) Braadvleesch , , 0.22* Komkommers 001 ■"".It. Batavia Ready Soepvleeseh 017 Peulen 1 kati o.oB' Oct. 850 825 Soepbeen 0.11 Postelein 1 bos 0.01 E.K. T.-Betong Ready: Rawon 0.10 Prei 0.02' Oct. 8.^58.45 o. Varkensvieesch Salade 1 stuk o.ol' Oct./Dec. 8.25 8.45 Zonder vet 0.40 Spinazie l bos 001 » Met vet , 0.325 1 stuk Tomaten 0.016 "é'Witte Muntok ; Pooten e.d. 0.21 Wortels . , Peper (p.p.) 1 bos B 0.026 ( met been ) d. Geitenvléeach 0.31 .-■■» , f*O.B.'Banka, Ready INLANDSCHE GROENTEN. il Oct. 18 .18 50 .„GEVOGELTE. 1 bos 0 015 Slacht-eenden .',", Djagoeng (jonge) 1 stuk 0.22 5 , Citronella-o 1 ie A ,:Djftg°eng ( oade) 090 1 stuk 0.01 ganzen .7 " (per kg. mcl. drum) 1 boB 0.03 Katjang Pandjang 030 kippen ..■■_ 92-93 mm. ■' Ready 'Laboe 0 04* 1 stuk kapoénefl .1.50 -""Oct. 92-91. 1 bos 0.02 kalkoenen Lobak :;' Oct./Nov. ..".„-'1.50 . —. .92-93 jonge duiven 10 stuks „015 0.11 6 Pete *"„' Oct.'Dec. . 92-93 . ■"■„ Paree ,001 1 stuk 3. EIEREN. 94 Jan./Juni '37 Terong , 001 1 stuk 5 stuks a. Eenden-eieren 10 022 '37 95 '■<(], Jan./Dec. Tjabe 1 kati 0 11' b. Gezouten eieren ;"._ 024 Tjabe ra wlt "', 1 bat! 010 Citr. Olie G c. Kippen-eieren 026 )_ï Oct. 88 nom 4. VIBGH. 9, VRUCHTEN. ' a. Zeeyisch O.C65 Ananas (Buitenzorg) 1 stuk Bawal, tengiri, tongkol e.d, 1 kati 021 RIJST-MARKT TE BATAVIA. (Banten) Ananas « " > Ekor koening en andere soorten Ananas (Palembang) 0.075 flsvisch kati 0.11 1 10 (Via bet Makelaarskantoor Wesselink Djeroek (Garoet) 0.32* Keinboeng groot 1 stuk 0.04 10 Djeroek (Pompelmoes) en Djjkhuis). 0.65 Kakap 040 1 kati Djeroek mase 10 Terie .0.11 Rjjst-noteeringen van 12 Oct. 's middags. , Doekoe 100 b. Hawa-visch 0.08 Mangga (Aromanis) 1 016 , Gaboes groot 1 stuk CNadruk, zonder bronvermelding, verboden). 1 Mangga (Golek) 0 04s Gaboes klein 0,09 Mangga (Indramajoe) 1 * 0.03' Leleh (groot ) 1 sisir Pisang radja 0.14 Aanbodprijzer ) 0.01» Leleh f klein ambon 0.0Z6 2 st. voor levering October. o. Zoetwatervisca tandoek st. 0.02 1 p. picol p. 100 kg. 026 Goerameh 1 kati 1 bos (matjan) Bamboetan Goudvisch 0.26 Bangkok: Ketan No. 1 e.k. Bat. f 5.40 f 8.74' Ramboetan (njonja) 1 bos d. Viiver-visch Java Ketan No. 1 e.k. Pat. f 4.40 f 6.96 Sawoh st. 0.03» 10 Bandeng B 0.30 1 stuk Zuurzak 0.04s ' 0,26 Krawang: franco wagon Krawang-lijn. Garnalen * 10 DIVERBEN, 5. GEDROOGDE VISCH. (Alles naar gelang v. kwal. en plaats 10 stuks 0.35 Emi Djambal » o.oB' van levering). 10 Tahoe 0.10 Gaboes « 0,25 '" „ 0.03' 1 kati Taoge 1 stuk 0.01 Peda (wit) Petjah koelit boeloe f 3.20/3.25 f 5.18/5.26 Areng l boengboes Peda (rood) 0.01 0.03 5 Lolosan boeloe f 3.40/3 45 f 5.505/5.58' Huiler boeloe f 3 60/3.65 f 5.83/5.91 . Slijp boeloe f 3.85/3.90 f 6.23V6.31' Petjah koelit tjeree f 2.90/2.95 f 4.695/4.775 I<ólosan tjeree SOerabajaschePRODUCTENf 3.05/3,10 f 4.94/5.02 RUBBER-MARKT.

—

-

■

„ „„

—— —— — —— —— —— ——

-

„ „„ „

—— — — ——— - —— — — —— „ — _

„ „

.

„ „ „ „ „

.

„. „ „ „ „ „

f2.85

J'K.

Tjeree Lolosan Tjeree Oost-Java:

fob

f3.15 f 3.tö Soerabaja.

0.J.5./l

f3.65 Banjoewangi haven. franco Sljjp boeloe Kepala f 4.20 Kleinhandelsprijzen van Bijst

Ketan

f 7.125

f'7.69

Beras Kepala Tjiandjoer Beras Machine Tjiandjoer

f 4.615 f 5.10 f5.425 f 5.91

f 6.80

te Batavia.

f 5.75 f 4.70 f 4.40 f 4.10 f 5.80 f 5.10

Bangkok

Ketan Java Sljjp boeloe Krawang Huiler boeloe Krawang

f 9.31 f 7.61 f 7.12= f 6.64 f 9.39 f 8.26

RUBBER-HANDEL.

—

10 Oct. 1936.

Markt-noteeringen, Singapore

°

S-10-'36

■"■*■"

OVi iid n-i d

& CO

03

SrO

■■■

P

6-10-36 7-10-36 8-10->36

005 !x

®05

7 1:,/i«

,

,9-10-36 10-10-36

rH

165/iti 16'«

166/1,

—

l«3/8

■

Batavia ;

es

.» ■»

1-5 Ij ia

27/4 ,267/ 8 313/ 8 275/i, 26'/s 31»/* 27 1/* 27*/ s 3ÏI', 31 1/, 27'/« 27Vu 275/i,- 271/,, " 31*/ 2 als ■ m7»ln 313/,

16'/i8

Vk 7»/ia 7 13/i« 7'/e

'?

Buitenlandsche Markten. de eerste dagen stil en lusteloos. Op den Ben brak evenwel een betere stemming door. Londen was de gebeele week goed prijshoudend vooral na ontvangst van de betere berichten uit Amerika. De omzet was over het algemeen klein. Singapore was de geheele week stil

New-York was

"3och prijshoudend. De voorraden in toet 769 ton.

Engeland verminderden

Londen Liverpool Totaal (in tons)

6 Oct. 1936 29 Sept. 1936

Afname

43.686 43.993

59.329

54.791

103.015 103.784

307

462

769;

Jav a-Markt.

De?e

„ „ „ „„ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „ „

„ „„ „ „ „ „

„ „

— —— —

——

„

„ „

„

Londen, 12 Oot. (Reuter-Eastern): So e r a b a j a, 13 Oct. (A.N.1.P.-Aneta): open. not. slot-not. Sheets „spot" koop. , 77/8 ! De tweedehands suikermarkt bleef onver7%

„ „ „ „ „

verk.

Nov.

"

koor/. '

wordt feitelijk beheerscht door de

toeer of mindere appreciatie van den Sulden. De prijzen gaven slechts kleine Schommelingen te zien.

7 15/i<j

-■

si o=i

*SEa-

3

2 >r>

=1'

O m -t

7/-)0

■'" . 7,5/i« 7^-Vio

verk.

"

8

verk. Jan./Mrt. koop.

7.':Vic S'/ïfl \ 8 BYs

verk.

April/Juni koop. verk.

Juli/Sept. koop. BVio MAIS-MARKT. verk. 8:V'o. De markt opende prijshoudend. B u e o s A i r e s, 12 Oct. (A.N.I.P.Het slot was prijshoudend, doch stil, na Aneta) : n zeer geringen omzet. Mais fair average quality: slotnoteering De rubbervoorraden te Londen bedroein papieren pesos per 100 kg October gen 42.554 ton, de leveringen 1.566 ton. levering —. Voor Liverpool waren deze cijfers resp. 58.063 ton en 1.438 ton. "

„ „

12

verk. Nov./Dec. koop. Jan./Mrt. koop. verk.

Oct.

—— ———

Eastern) :

12 Oct.

Sheets spot koop. verk.

„

)

Zilver ready —. Verrekening 7/11: —. Verrekening 9/12: Rs. —:. De markt was gesloten.

Jan./Mrt. koop. verk.

De markt was gesloten.

New-York,

(Reuter-

_

—— ——

.

12 Oct,, (Reuter-

Singapore, Eastern):

Sheets spot

27%

Jan./Mrt. April/Juni fob. Oct. De markt was zeer lusteloos.

27 n/i« 27 13/i«

Nov./Dec.

\Z

*

.-......,.......,.....,e

ïe/2/W **

*a/*fl Amsterdam Leipzig Boedapest Parijs

Marseille

7// O 40/*0 4i/i0

0110

\

Rome

Barl Athene

M/^0

Mersa M. Cairo Gaza Rutbali Bagdad ir,lo Basra . Bushire Djask KaracM Halderabad Jodbpur Jhansl Aliahabad Gaya Calcutta Akyab Rangoon Bangkok

UI 10

10110

V

9JIO

UI 10

8110

Kolak Victoria P. Alor Star Medan Singapore

19110

13110

"

J^ T

Palembang (Batavia

(Bandoeng

ur.lo

1110

Mail sluitingen. LUCHTPOST VOOR NEDERLAND. Op Woensdag 14 October zal een luchtpost worden gesloten voor de gewesten Palembang, Sumatra's Oost- en Westkust, Tapanoeli, Atjeh en voor Penang, Singapore, Siam, Indo-China, Britsch-Indië, Afghanistan, Iran, Iraq, Syrië, Turkije, Balkan, Egypte, Afrika, Europa en Amerika per „Kwak".

—

Op het bijpostkantoor Meester-Cornelis voor: aangeteekende stukken. Dinsdag om 5.— n.m., hulpbrievenbussen Woensdag om 7. v.m. en gewone stukken (kantoorbus) Woensdag om 8.— v.m.

—

Op het postkantoor Bataviastad vóór: aangeteekende stukken Dinsdag om 5.— n.m., hulpbrievenbussen Woensdag om 12.30 v.m., gewone stukken (kantoorbus) Woensdag om Op het postkantoor

Tandjong Priok voor:

aangeteekende stukken Dinsdag om 11.— v.m., hulpbrievenbussen Woensdag om 7.—" v.m. en gewone stukken (kantoorbus) Woensdag om 7.30 v.m.

12 Oot.

Eastern) : Zilver Dollar-cents per cieele prijs).

(Reuter-

ounce

NEDERLANDSCEHMAIL. (offi-

12 o.et. (Reuter-Eastern): cash noteerde 20 d., ' forward 20 d. per ounce. Er waren zeer geringe omzetten dn verband met den feestdag. Na de officieele vaststelling was de markt lui. Het slot L o n d e n,

Zilver

was zeer stil.

279/io 277

S

.

7.50 v.m.

B o m b a y, 12 Oct. (Reuter-Eastern)

—

De markt was gesloten.

New-York^

ZILVER-MARKT.

(Reuter-

,

.. v

'

anderd stil. De laatste lichtingen op het HoofdpostkanDe Nivas verkocht voor export naar di- toor Batavia-Centrum zijn vastgesteld voor: verse bestemmingen 1.751 ton superieur; hulpbrievenbu.ssen Woensdag om 7.—; y. m., voor consumptie 1.533 ton superieur. aangeteekende stukken en postwissels WoensRubbersheets 31% vraag; crêpe 32% dag om 8.45 v.m. en gewone stukken:-(kantoorbus) Woensdag om 9.— v.m. vraag; markt stil. 13 exportkwaliteit ready Koffie nomiOp de bijkantoren Kramat, Göndangdia en naal; markt stil. Molenvliet voor alle luchtpostzendingen Maandag om 6. — n.m.

'7% I

*

Dec. koop.

New-York, Eastern) : Crêpe spot koop. Sheets spot koop.

N, I. VEREENIGING VOOR DEN

Overzicht van het tijdvak 5

.

en..

t»

„ „

MARKT.

Tjiandjoer.

franco prauw Pasar Ikan.

tiongbie

*

„ „ „ „ „

„

Indramajoe:

„ „ „ „ „

THUISREIS

.-m -

„

„ „

. „„

f4.75

-

_ _„

„

—

Beras Machine S. L. R. (Ven Foeng) f4.40 fleras Machine S. P.A. (Ven Foeng)

„

.„. „ „ „ ..„.. „ „

„„.. „

-

viagon

„ „ „ „ „ „ „

UITREIS

■

„

Tjiandjoer: fr.

„ „

„

„ „ „ „ „ „„ „ „ „ „ „ „

.„

— —

l*kn%P/?

„ „

„ „_

De Postvluchten.

Op Woensdag 14 October zal een Nederlandsche mail worden gesloten voor Azië (behalve Japan), Afrika, Europa en Amerika per m.s. „Tarakan". Eveneens worden binnenlandsche posten gesloten voor de gewesten Riouw, Westerafdeeling van Borneo, Djambi, Sumatra's Oostkust en Westkust, Tapanoeli en Atjeh. Laatste lichting van aangeteekende stukken om 8.30 u. v.m. en die der gewone stukken (kantoorbus) om 9.30 u. v.m.

GOUD-MARKT.

m

L o ii d e ii, 12 Oct. (Reuter-Easteni): Goud in staven fijn, per ons troy, openmarktprijs 7/1/11.

COPRA-MARKT. Londen, 12 o,ct. (Reuter-Eastern):

October-verscheping Straits F. M. S. basis midpr. havens n. u. g. 15./—l

—

PEPER-MARKT.

TARWE-MARKT.

Scheepsberichten. K. P. M.

—

AFRIKA-LIJNEN

Oriënt-Java-Afrika-Lijn(Oostlijn).

Het vertrek van het s.s. Barentsz in de C hi cago, 12 Oct. (Reuter-Eastern): 49ste reis O. J. A. L.-Oostlijn, van Tg.-Priok Tarwe voor Dec.-verscheping noteerde naar Rodriguez, Mauritius, Réunion, Tamatadollarncents per bushel. ve, Durban, Lourenco Marques, Beira./Zanzi-

—

KATOEN-MARKT.

bar, Momfbasa en Mahé, is vastgesteld op Vrijdag, 16 October, 4 uur namiddag.

New-Y or k, 12 Oct. (ReuterEastern) : „ROTTERDAMSCHE LLOYD" Zwarte Singapore cif. Londen Oet./Npv. American Middling, October-verseheping levering 2'Vw midpr. noteerde —. Het m.s. Indrapoera vertr. 11 dezer van Witte Muntok cif. Londen Oct./Dec. uitreis. Sabang, ged./verk. levering 4% TIN-MARKT. Dempo vertr. 11 dezer van Sabang, Het m.s. Zwarte Lampong Londen Oct./Dec. levethuisreis. Londen, 12 Oot. (Reuter-Eastern) ring 25/ib aanb. Het m.s. Tapanoeli vertr. 10 dezer van MaDe hoeveelheid witte peper 'bedroeg Tin Prompt 20iy8 midpr. kasser, kustreis. 11.984 ton die van zwarte peper 1.783 ton. Tin voor 3 mnd. 198 1/2 ged./midpr. L o nd e n, 12 Oct. (Reuter-Eastern):

Mutaties.

Dienst der

CIVIELE DEPARTEMENTEN.

Dienst van het Boschwezen. De geschorste mantri-politie bij genoemden dienst in de houtvesterij Blitar SADIKIN, is zonder toet praedieaat eervol uit zijne betrekking resp. uit 's Lands dienst ontslagen. De tijd. fg. boscharctoitect ir. M. AHN, is van de houtvesterö Tjepoe overgeplaatst naar de boutvesterij Bodjonegoro. De 'bosctoarchitect 2e kl. M. ADHI DHONOMCDJOJO, is van de houtvesterij Bodjonegoro overgeplaatst naar de houtvesterij Tje-

poe.

Dienst der Belastingen. Geplaatst te Magelang, mr. E. F. MEEREUNK, inspecteur van Financiën te Ban-

doeng. Geplaatst te Bandoeng, mr. P. H. M. HILDEBRAND, adjunct-inspecteur van Financiën t_ het Hoofdkantoor van den Dienst der Belastingen.

Dienst der I. U. en A. Belast met de waarneming der betrekking van aaabtenaar 3e kl. en werkzaam gesteld als ontvanger te Pakanbaroe, SALIH, ambtenaar 4e M.. (verificateur) te Belawan. Overgeplaatst van Soerabaja naar Cheribon O A. A. MEIJER, wd. ambtenaar le kl.

(adjunct-controleur). Overgeplaatst van Belawan naar Olehleh als ontvanger L. E. DE KANTER, ambtenaar 4e kl. (verificateur).

Dienst der Volksgezondheid. Werkzaam gesteld als dd. Gouvernements Indisch arts bg' den Dienst der Volksgezondheid te Bandoeng, ATJGUSDIN, dienstverbandleerling van de Nederlandsch-Indische Artsenschool te Soerabaja. Overgeplaatst van de Gouvernements Centrale Burgerlijke Ziekeninrichting te Batavia naar de Gouvernements Burgerlijke Ziekeninrichting te Serang de verpleegster le kl. bij de Algemeene Ziekenverpleging van den Dienst der Volksgezondheid mej. A. MOLENDIJK.

Staatsspoorwegen.

Benoemd tot tijdelijk waarnemend opzichter, resp. adjunct-stationschef, de adjunct idem J. G. WIJNEN RIEMS en de tijdelijk waarnemend idem SOEPENO. Benoemd tot le Merke, de ambtenares van buitenlandsch verlof terugverwacht, laatstelijk idem mej. H. A. WIERSMA en geplaatst bij de Exploitatie der Staatsspoorwegen in Atjeh (kantoor van den chef van Exploitatie te Koetaradja). (Werkzaam gesteld, gerekend van 14 September jl. de volontair in opleiding voor adjunct-stationschef en geplaatst bij de Exploitatie der Westerlijnen (inspectie 111 stationsdienst Bandoeng) J. W. VISSER. Overgeplaatst van de Exploitatie der Oosterlijnen (kantoor van den chef van exploitatie te Soerabaja) naar toet Hoofdkantoor te Ban" (dienst-onderdeel Weg en werken) doeng, de hoofdopzichter E. VAN DALM. Overgeplaatst van de Exploitatie der Oosterlijnen (kantoor van den chef van Exploitatie te Soerabaja) naar die in Atjeh (Kantoor van den chef van Exploitatie te Koetaradja), de stationschef le klasse M. G. NOWACK. Overgeplaatst van de Exploitatie der Westerlijnen (Inspectiekantoor te Bandoeng) naar het Hoofdkantoor (Magazijnsdienst) de commies F. L. DE TIJSSONSK. Overgeplaatst van Mrawan resp. Nagrek naar Bandoeng de opzichter le klasse R. STAMBOEL en de opzichter G. TH. PIETERS. Ontslagen wegens ziekte, eervol uit zijn betrekking, de Ie klerk ALIKOESEN DJAJAPERWATA, met bepaling, dat dit ontslag wordt gerekend te zijn ingegaan op 4 September jl. Ontslagen op verzoek, wegens volbrachten diensttijd, met ingang van ultimo November 1936 eervol en met recht op pensioen uit 's Lands dienst, de ambtenaar met buitenlandsch verlof, laatstelijk opzichter W. CORNELISSE. Dept. van V. en W. Wegens zes jarigen dienst, acht maanden verlof verleend naar Europa verleend aan den ingenieur bij den Dienst van den Mijnbouw, ir. N. A. A. SMETS, met bepaling, dat hij zijn betrekking zal neerleggen op 16 Juni 1937.

Benoemd tot inspecteur bij de S. S., ir. L. JANSEN, ambtenaar van buitenlandsch verlof terugverwacht, laatstelijk idem bij genoemden dienst. Wegens zesjarigen dienst, acht maanden verlof verleend naar Europa aan mr. J. J. MUS, ambtenaar ter beschikking (dienstDienst der Mijnbouw. doend adjunct-referendaris) van den hoofdOntslagen, wegens overcompleet, met in- inspecteur, hoofd der S. S., ingaande 16 No1936. gang Van ultimo December 1936 J. A. A. vember verzoek ontslagen, eervol en met recht OORNELESZ, tijdelijk waarnemend werktuig- opOp pensioen uit 's Lands dienst W. LEHNkundig etectrotechnisch opzichter bij den HAUSEN, tijdelijk waarnemend hoofdwerkDienst van den Mijnbouw, werkzaam bij de tuigkundige bij 's Landsbaggerbedrijf, ingaanOérobilin-steenkolenmijnen. de 27 December 1936.

ADVERTENTIEN >__-_■_■__■■■__-_.__-_-_-_-_-_-_-___,

;

■

lï—

-'

|

|

ttV ; t^
■

■

|

koopen huren

■

■

9

of verkoopen (j of verhuren %

Eén „NIEUWTJE" (kleine advertentie in „HET NIEUWS VAN DEN DAG voor N.-I.")

■■

brengt U altijd uitkomst en kost U slechts VIJFTIG CENT (2 regels, rubriekhoofd behoeft Uniet ie betalen): Tel. 182011823 Bat.

ï.

WAT WILT U NOG MEER?

Eèn „NIEUWTfE" helpt V uit den brand!

Dept. van B. B.

Dept. van Justitie.

Op verzoek, met ingang van 16 September 1937 eervol en met recht op pensioen uit 's Lands dienst ontslagen, de hoofdagent van politie ibij de .stadspolitie te Batavia m.i.b. van Mr.-Cornelis (residentie Batavia, provincie West-Java) P. W. BUTTER. Benoemd tot aspirant-controleur bij het B. 8., mr. H. P. J. M. VAN LOON, bij Ministerieele beschikking ter beschikking gesteld van den Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië, om te worden benoemd tot die betrekking, met bepaling, dat hij wordt geplaatst in de residentie Lamjpongsche Distric-

Tijdelijk ter -beschikking gesteld van den voorzitter van de Landraden te Batavia ca. (West-Java) teneinde met griffierswerkzaamheden bij die rechtbanken te worden belast, mr. R. J. BEER, thans volontair ter griffie van bovengenoemde Landraden. Tijdelijk ter beschikking gesteld van den voorzitter van den Landraad te Malang (OostJava) teneinde mét griffierswerkzaamheden bij die rechtbank te worden belast mr. F. W. HOPSTER, thans volontair ter griffie van boyengenoemden Landraad. Tijdelijk ter toeschikking gesteld van den voorzitter van den Landraad te Menado, teneinde met griffierswerkzaamheden bij die rechtbank te worden belast, mr. E. BONN, gewezen candidaat Indisch rechterlijk ambtenaar. Wegens langdurigen dienst één jaar verlof verleend naar Europa aan R. BREIER, directeur bij de Strafgevangenis te Amtoaratoa (Midden-Java), met bepaling, dat hij zijne betrekking zal nederleggen op 5 November 1936. Tijdelijk belast met de waarneming der betrekking van adjunct-lid van de Weeskamer te Soerabaja (Oost-Java), MR. L. WLLDERVANOK DE BLECOURT, ambtenaar op wachtgeld, laatstelijk ambtenaar ter beschikking van den president van den Raad vaa Justitie te Semarang. Wegens zesjarigen dienst acht maanden verlof verleend naar Europa aan MR. D. N. A. DE LANGE, Lid van den Raad Van Justitie te-Semarang, met bepaling, dat hij zijne betrekking zal nederleggen op 16 Maart 1937.

ten.

Met ingang van een door den resident van Sumatra's Westkust nader te bepalen datum in October 1936 voor een nader te bepalen tijdsduur zoo spoedig mogelijk, gedetacheerd bij de algemeene politie in de residentie Benkoelen teneinde tijdelijk de betrekking waar te nemen van technisch leider der veldpolitie tevens chef van de gewestelijke recherche in de residentie Benkoelen met standplaats Benkoelen, met bepaling, dat tijdens zijn werkzaamstelling als zoodanig hij nevens genoemde functiën mede zal optreden als hoofd van de stadspolitie ter hoofdplaats Benkoelen, de commissaris van politie le kl. W. F. G. L. CLAASSEN, thans aangewezen als adjuncttechnisch leider der veldpolitie tevens souschef van de gewestelijke recherche in de residentie Sumatra's Westkust met standplaats Padang. Buiten werking gesteld het besluit, voor zooVer daarbij de inspecteur van politie A. H. BOUMAN, is geplaatst bij de algemeene politie in de provincie Midden-Java. Geplaatst bij de algemeene politie in de provincie Midden-Java, de inspecteur van politie le kl. L. H. HEUVELMANS, thans geplaatst bij de algemeene politie in de provincie, OostJava. Verleend, wegens zesjarigen dienst acht maanden verlof naar Europa aan den inspecteur le kl. bij de algemeene Volkscredietbank C. L. LORIAUX, met bepaling, dat hij zijne betrekking zal nederleggen op een door de directie der Algemeene Volkscredietbank nader te bepalen datum in de le helft van December 1936. Verleend, wegens zesjarigen dienst acht maanden verlof naar Europa aan den controleur-af deelingssecretaria van Cheribon (WestJava) J. G. VAN VLAARDINGEN, met bepaling, dat hij zijne betrekking zal nederleggen op een door den Gouverneur van WestJava nader te bepalen datum in de 2e helft van Juli 1937.

Pandhuisdienst.

DEPT. VAN MARINE. Wegens langdurigen dienst één jaar verlof verleend aan Europa aan G. W. LITJENS, Vlootaalmoezenier te Soerabaja, met toepaling, dat hij zijne betrekking zal nederleggen op 2 Juni 1937. Vergund om naar Nederland terug te keeren, aan! den Kapitein-luitenant ter Zee D. DE JOSSELIN DE JONG. Overgeplaatst van de Marinekazerne „Oedjoeng" naar de Marinekazerne „Goebeng" de luitenant ter Zee der 2de klasse J. H. SCHELTEMA DE HEERE, gedetacheerd aan boord Hr. Ms. „Serdang". Vergund om naar Nederland terug te keeren aan den officier van Gezondheid der lste klasse DR. C. W. BOTTEMA. Overgeplaatst van Hr. Ms. „Sumatra" naar de Marinekazerne „Oedjoeng", de officier van den Marine Stoomvaartdienst der lste klasse J. B. BEROK. Overgeplaatst van Hr. Ms. „Sumatra" naar Hr. Ms. „Piet Hein" de officier van den Marine Stoomvaartdienst der 3de klasse W. J. DE

Overgeplaatst van Batavia naar Bodjonegoro en belast met het controle-ressort „Bodjo- JONGH. negoro", de tw. adjunct-controleur bij den naar Overgeplaatst van Hr. Ms. „Piet Pandhuisdienst Th. C. DRJJSDALE Jr. en Hr. Ms. „Sumatra" de officier vanHein" den Marizulks met intrekking van zijne overplaatsing ne Stoomvaartdienst der 2de klasse H. J. VAN naar Cheribon. DER HEIJDEN

Til

Irt

_IM_""l

—

I-an (onder

het

juiste moment om

AD

VERTEEREN

de aandacht te brengen van het publiek Dat is tijdens het thee-uurtje, wanneer de krant wordt gelezen; dan heeft onze lezer(es)

j I

ZONDAGCOURANT ■VRAAGT

';""'■

I

I

" O

j

OOK TIJD VOOR U !!!!!!

Weest verstandig,

en

zorgt

daarom

dat U Uw

W,

j

GELD NIEÏ WEGGOOIT

I CIRCULAIRES INLEGGEN | „SET NIEUWS VAN DEN DAfi ,lIN Plaatst dus een advertentie in ons Veelgelezen bla<*

M

I

Ê

■

DE

Uw waardevol!*

RECLAME

of laat Uw

VOOR GOEDKOOP

"'

ONZE

TARIEVEN

TEL. 1*2M82i3 BATAVIA

Maandag en Donderdag Nieuwtjes « T" I "f"

n bat a v I « 1821—1823

♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦

HET NIEUWS VANDEN DAG D»isda8 13

VOOR NEDERLANDSCH-INDIË

October 1936 No. 238.

sde BLAD

Aan de

van ons Imperium.

Peripherie

Waar Eenzamen Eilandbewoners door Japansche Visschers de Schrik op het Lijf wordt Gejaagd.

Fak-Fak gaat goede Toekomst Tegemoet. N.N. G. P. M. Bron

van

Nieuw Leven hier Papoea's

en Bedrijvigheid. IN HET LAND DER PAPOEA'S e inham, waar Fak-Fak aan ligt, is Srooter, dan wij oorspronkelijk dachten. Ven vóór den steiger laat ons jacht zijn "ker vallen. De regen is intusschen ophouden en wij hebben volop gelegenheid "1 onze nieuwe omgeving te bekijken. Er 'Jkt een.druk verkeer op het water te zijn. r °ote Papoea-prauwen, voorzien van een dak, waarin geheele families onderaic vinden, passeeren onze boot. De stuurzit gehurkt achter op het puntje van Jll prauw, de roeiers zijn verdeeld over de auW en kinderen zitten op de vlerken en e *en een aardige partij. De grootere ,°eiers zijn behoorlijk gespierd door het onlange roeien. Er schijnen hier in de "ogeving geen sagopalmen te groeien, want seemangs zijn of van hout öf van bame> In dit glooiende terrein zou eigenlijk en sago kunnen groeien, want sago heeft *toeras noodig.

„an

üe minimale kleeding der bewoners van land valt direct op. Een „tjawat"

lt

eldendoek) schijnt reeds voldoende te Deze Papoea's bekijken ons niet zoo IWsgierig als de menschen op Geser,

■w-

_

j.

■

r Wiji menschen van Geser zekerlijk °r beschaafder zouden willen doorgaan.

öieeste groote Papoea-prauwen hadden dag groote of kleine rood-wit-blauwe . aêgen op, hetgeen wel een feestelijken r,ik maakte. Men vertelde ons, dat zij h, Sden ter eere van de komst van hun ean Pendita. Ook deze menschen roepen ö

in dienst, groote en kleine, oude en jonge. De Papoea's uit.de stad zijn minstens even „dik" gekleed als de koelies op Ambon, maar die welke zijn komen afzakken uit de bergen om hier inkoopen te doen, doen ons nog even denken aan wilden. Zij gedragen zich bizonder rustig, wij zouden haast willen zeggen: voornaam, maar hebben slechts een tjawat om. Zoo weinig „kleeding" aan te hebben, heeft toch zeker ook zijn practische zijde. Maar een mandje van boomschors behoort bij hun uitrusting. Ons werd verteld, dat zij daar hun geld in bergen en alles wat hen verder lief is. Ze doen heelemaal niet nieuwsgierig en als ze een vreemdeling bekijken, doen ze dat heel rustig, haast zonder zich te bewegen. In dit opzicht kan de straatjongen op Ambon en Amsterdam nog een voorbeeld aan deze natuurmenschen nemen. In die twee beschaafde plaatsen worden vreemdelingen nagejouwd, nietwaar, om over allerlei leelijke namen, die men van de jongenskrijgt, nog niet eens gesproken.

Wij passeeren het huis van den hulptritonschelp. prediker en de nieuwe kerk, die reeds onze Wind door middel van een Ue inham, waarin ons bootje ligt, is aandacht trok, toen wij nog op zee waren. gebouwen maken inderdaad een h Seven door hooge, steile rotswanden. De beide Vroeger was de Zending indruk. keurigen Wand, vlak tegenover den steiger beat uit ontelbare lagen witte steen. In hier, later werd ze verplaatst naar Inanwatan. v n Wand heeft men jaren geleden het lijk een overleden Engelschen natuuronderDe bouwer van het huis heeft zeer veel «er geborgen, omdat men bang was, dat last gehad met den steenachtigen bodem Papoea's zijn lijk zouden stelen en op- en bij leggen der fundamenten had hij 11

_.

"

"en.

e natuur is overweldigend mooi, zoo bij de stad een haast nog ongerepte üUr. De vele soorten vogels fluiten er v^ uur 's morgens en door het conCo Wordt men aangenaam gewekt. De j rte en grijze kraaien echter bederven door hun afgrijselijke geluiden, maar v. '"land schijnt deze dieren te willen uitv]

*

f°«ien.

het

heel wat aarde noodig om de basis van het huis waterpas te krijgen. De toegang tot de kerk was ook versierd en op die eerepoort stond: „Hulde aan den predikant Jvoorzitter". Wij zijn nu vlak yoor het Vanaf de kantoor van den controleur. prachtig uitzicht voorgalerij heeft men een op de zee en de eilanden, die voor FakFak liggen.

De heer Van Santwijk is gelukkig op kantoor. Wij worden zeer hartelijk ontvangen en met het oog op de vele voorbereidingen, welke de controleur nog te treffen „ P Van den dag zouden wij een bezoek had in verband met zijn tournee, zijn wij maar niet lang gebleven. Op uitnoodiging het Missie-terrein brengen. Us eerste bezoek aan den wal gold aller- van den heer Van Santwijk zouden wij het te zijnen huize gebruiken. Een .,te den controleur, den heer Van San t- middagmaal beminnelijk iiJK. I*. bestuursambtenaar. Wij waren no g nèt op tijd gekomen, zeer den volgenden dag zou deze bestuursWAAR EEN KLERK TOEANde tournee IS. „Albatros" tenaar een BESAR met d rayon gaan maken. Het wandelen oh zlJn *ak-Fak valt heelemaal niet mee, als De klerk van den controleur, de heer jg vlakke, geasfalteerde wegen gewend Baay, is een oude bekende van ons van Amtw P de straten heeft men de witte stee- bon. Ook deze ambtenaar had het druk, Selegd. Dit zijn de steenen, die men hetgeen ook niet te verwonderen is, als ll6 f rotsen gehouwen heeft. Fak-Fak men weet dat het de gewoonte is, dat klerIv t inderdaad geen gebrek aan steenen. ken op kleine plaatsen nog verschillende a'vs s';eenen veroorzaken uitglijden, zelfs bijbaantjes hebben op te knappen. Deze niet geregend heeft, en een onge- heer Baay bijvoorbeeld is natuurlijk in slijtage aan onze stadsschoenen. de eerste plaats klerk, dan buitengewoon re et al voor een der Chineesche toko's subsitituut-griffier en ambtenaar van den \ reuk-orgaan getroffen door een Burgerlijken Stand. Op andere kleine plaatet 'Jqq lucht van copra, want men sen worden hier nog aan toegevoegd: posti$ e 1(1 ral druk bezig aan het drogen van chef en vendumeester. Een klerk kan op lt0 6rvleesch met het oog op de aange- een kleine plaats dus toch een „toean-toe'Sde prijsstijging. De menschen hebben sar" zijn.

*^an den anderen kant van den inham k, wij den toren van de Roomsch-Kathoe Missie uitsteken boven de daken van lQ «uizen der bekeerde Papoea's. In den j.

j

fe

.

m

1

>.f

\^

—

uit duiHet pleintje voor het Bestuurskantoor aanlegsteiger, welke opgebouwd is bekende de steen, witte zenden blokken is ook al hellend, maar van de nieuwe tenvan Fak-Fak. Deze steiger is op zijn nisbaan kan aangenomen worden, dat die steen minst een honderd meter lang en het loolaatstgenoemde

kanwaterpas is. Naast het kantoortje van den Toean toor staat het Bestuur (bestuursassistent). De nieuwe bestuursassistent kwam met de „Albatros" hun aan.

Wij moeten even wennen aan doordringenden, onaangenaam-aandoenden lichaamsgeur, maar dat deze menschen zich niet baden, is toch heusch niet te verwonderen. Op Fak-Fak zelf is geen waterleiding en ook zijn er geen putten. Men is daar heelemaal afhankelijk van den regen. Nu begrijpen wij pas, waarom de daken der huizen van zink zijn. Immers het water van de daken wordt langs goten gevoerd naar een grooten cementen vergaarbak. Vanzelfsprekend zijn de inwoners van FakFak zuinig met water.

—

Op den onbewaakte overweg tusschen vrachtauto van een Utrechtsehen groentenMaartensdijk is een Groenekan en handel door een uit de richting Hilversum komenden trein gegrepen. De auto werd meegesleurd en even later door een uit de tegenovergestelde richting koTijdens het menden trein geheel verbrijzeld. De chauffeur werd op slag gedood. vrijmaken van de rails.

Tusschen twee locomotieven verbrijzeld.

pen is niet zonder gevaar. Wij werden verwelkomd door den goeroe, een man van de Kei-eilanden, die ons A-mbonsch-Maleisöh gelukkig best Verstaat. Pastoor De Jongh was op tournee naar Kokas en eerst over een zestal dagen zou hij terug zijn. Maar De wandeling door de stad ging met een de goeroe was bereid ons over het terrein beetje gevaar gepaard, want de wegen wa- te leiden en ons de noodige inlichtingen te ren glad door de gevallen regens. Ook hier verstrekken. woont een dokter en er is zelfs een veldDoor het terrein loopt een breede weg hoog ligt. politie-kazerne, die zeer Dit ra- en aan beide zijden staan de huizen der beder huizen deed diostation is tenminste up-to-date, kan dus keerde Papoea's. De stijlbinoengkoereesche aan uitzenden en ontvangen. Het postkantoor- ons even denken woningen, echter zijn deze missie-huisjes tje bevindt zich aan den anderen kant van veel solider gebouwd. Ook deze huizen staan het Bestuurskantoor. op palen, zeker omdat het terrein ietwat Wonderlijk genoeg konden wij ook hier, drassig is aan den zeekant. Een korte ladder bewoners naar boven. De vloer 280 mijl van Ambon af, ijskoude dranken voert deuit planken, de omwanding evenbestaat aan den wal koopen. Twee tokohouders, eens en het dak is belegd met atap. In die met hun tijd wisten mee te gaan, heb- ieder huis bevinden zioh enkele kleine raamben ieder een koelkast in hun toko staan. pjes. Ook deze koelkasten werken door middel RONDOM DE MISSIE „GEvan petroleumverhitting. Ook hier worden WIRPE". klompjes ijs verkocht en zij vinden een gereeden aftrek. Zelfs een restaurant is FakHet dorpje bergt ongeveer een 120-tal Fak rijk, al is het dan een gelegenheid menschen, mannen, vrouwen en kinderen. voor inheemschen en Chineezen. Een gedeelte der dorpelingen was bezig aan het strand te zoeken naar eetbare bia, een N. N. G. P. M. VEROORZAAKTE ander gedeelte was aan het wasschen in de kali, die langs de kolonie loopt, terwijl een LEVEN EN BEDRIJVIGHEID. groep mannen bezig was aan het bouwen is Europeanen De levensstandaard voor van een huis. Zoo gezien werd dus een uitniet laag te noemen. De visoh is ook hier breiding van de kolonie verwacht. Het missie-terrein ïs aan drie kanten omgoedkoop en iederen dag zijn hier versche geven door hooge bergwanden en zoodoengroenten verkrijgbaar, wel niet in vele soor- de ligt het er wel goed beschut. De misten, maar men mag toch blij zijn, dat men sie heet „Gewirpe". De goeroe kon desgeniet op blikjes aangewezen is. Vóór de vraagd dezen naam niet voor ons vertalen. „rush" op Babo begonnen was, wemelde In het geheel staan er 19 huizen. De Papoea's hebben hun tuintjes, waarin zij pihet hier van Chineesche groentekweekers. sang, oebi, petatas en andere knollen verToen het bericht op Fak-Fak doorgedron- bouwen. In den pala-tijd plukken 'ze deze gen was, dat de N. N. G. P. M. met de vruchten en verkoopen de noten op Fakexploratie een aanvang gemaakt had, ver- Fak, om zoodoende aan contant geld te koaankoopen van kleeren en trokken deze kweekers en bloc naar het men voor het dergelijke. beloofde land, maar de N. N. G. P. M. wilAan4iet eind van het terrein staan de de hen niet hebben, tenzij ze als koelies kerk en de woning van pastoor De Jongh. wilden gaan werken. Het onbegrijpelijke is, Beide huizen zijn van hout en de woning van den pastoor staat op palen. Ook in de dat deze kweekers daar gebleven zijn. school namen wij een kijkje. De goeroe was De kippen en de eieren krijgt men hier bezig aan het lesgeven en toen wij binvan de binoengkoereezen, die zelfs tot hier nenkwamen, stonden alle kinderen als één uitgezwermd zijn. In den ochtend komen man op en in koor zeiden ze: Tabé, toean. zij m hun kano's of kolé-kolé's afzakken en Treffend. De kinderen waren heelemaal niet brengen hun groente en andere producten schuw. De bankjes, waar de kinderen op van hun tuintjes naar den pasar. In den zitten, zijn bizonder laag gebouwd. De inham ontbreken natuurlijk geen binoeng- grootere kinderen hadden banken van norkoereesche djoengkoe's. Deze kleine zeil- male afmetingen. In deze school bevonden prauwen zijn vanuit Boeton op eigen kracht ziöh naar taxatie een dertigtal kinderen, hierheen gekomen. Verder liggen er han- van beide sekens. Er wordt in het Maleisch delsprauwen, die het eigendom zijn van de onderwezen. Toen wij den goeroe bedankt Chineesche handelaren van Fak-Fak. Met hadden en uit de school zouden stappen, deze prauwen wordt lading opgepikt van stonden de kinderen weer op, terwijl in de omringende eilanden en ook van de kust koor gezegd werd: Tabé toean. Daar de van Nieuw-Guinea. goeroe ons verder wilde leiden, werd het De viseh wordt hier geharpoeneerd door lesgeven even gestaakt en de kinderen de Papoea's. Ze staan voorin in hun boot- mochten allemaal even naar buiten. je en zien ze de viseh, dan werpen ze hun Oök de kerk werd van binnen bekeken speer uit en gewoonlijk hebben ze succes. en wij moesten bekennen, zulk een mooie In den ondiepen inham reeds wemelde het kerk niet verwacht te hebben in dit verre van de boebara's, te meer in het diepere ge- Nieuw-Guinea. De kinderen en ook de andeelte. dere leden van de kolonie gaapten ons heeNa het middageten 'begaven wij ons naar lemaal niet aan, men liet bezoekers rusde R. K. Missie aan den tegenovergestel- tig hun gang gaan. den oever. Ons sloepje meerde aan den (Slot volgt.)

De Vrouwwen Haar, Huis in Indië Rubriek Gewijd aan Vrouwnbelangea.

Filmspiegel

Indische

Brief uit Brussel.

— —

Brussel in den nazomer. Mooie plekjes in de buurt. Goedkoope landelijke pensions. —Zou hetleven in Indië rustiger zijn dan in Europa?? —De angstsfeer die hier hangt. Niet ieder heelt den moed weg te trekken. Over oorlog wordt in ons huis niet meer gepraat.

—

—

(Slot.)

Heb je „Het Land van Herkomst" van onzen vriend Du Perron dat ik je indertijd bij het verschijnen stuurde, nog gelezen? Je hebt er nooit iets over geschreven en toch ben ik haast zeker dat het indruk op je gemaakt moet hebben. Ik voor mij heb nog in geen enkel boek zoo zuiver de atmosfeer van Indië gevoeld. Du Perron is wat wij in Holland „een echte Indische jongen" noemen. Hij had Europeesche ouders maar heeft tot ongeveer zijn twintigste jaar in Indië gewoond. Toen is hij met zijn heele familie naar Europa gegaan. Ik zal je zijn lotgevallen niet vertelleh. Wanneer je „Het Land van Herkomst" gelezen hebt, ben je er vrijwel volkomen van op de hoogte. Du Perron heeft altijd het verlangen gehad weer naar Indië terug te keeren. En nu heeft hij vrij plotseling het besluit genomen en vertrekt de volgende maand met een Deensche boot. Hij woonde den laatsten tijd in Parijs en verkeerde daar in uitgebreid gezelschap van intellectueelen. De toestand in Europa, die inderdaad niet erg rooskleurig is en zeer zeker niet erg opwekkend, drukte hem zoo, dat hij zooais hij dat uitdrukte „hier niet meer ademen kon". Hij vlucht nu naar zijn geliefd Indië, waar hij hoopt minder direct bezig gehouden te worden door de politieke en andere gebeurtenissen die zijn leven vergallen en hem het werken onmogelijk maken. Hij gaat boven Bandoeng in de bergen wonen. Ik moet je zeggen dat ik hem benijd.

Du Perron is een van de weinigen die doet wat wij allen zouden willen doen, maar waar we door onzen angstt om ons van de sleur yan het dagelijksch leven los te maken, niet toe kunnen komen. We durven ook niet iets op te geven, niet iets te wagen en daarom blijven we waar we zijn. Het leven in Europa is op het oogenblik lang niet benijdenswaardig. Telkens worden we maar weer opnieuw opgeschrikt door andere oorlogen en moeilijkheden waarvan we het einde niet kunnen overzien. We hebben allen zoo nu en dan het gevoel om te vluchten en al die nachtmerries achter ons te laten. Op den bodem van zijn hart leeft op het oogenblik haast ieder mensch in een soort angstsfeer voor de toekomst. Ons ideaal zou het zijn naar Zuid-Afrika te gaan. We „spreken" er dikwijls over, maar we doen het niet. Het 'brengt dan ook zooveel consequenties met zich mee; het verbreken van de studies van de jongens die daar toch weer op een andere basis zouden moeten beginnen, enz. enz. Het afstand doen van je huis, het verlaten van je vrienden. Er

FEUILLETON De Zeven Zusters. door

EDGAR WALLACE. Geautoriseerde Vertaling door Jhr. R. H. G. NAHUYS.

behoort een bewonderenswaardige energie toe om al die dingen waar je je jarenlang aan vastgehouden hebt, maar ineens overnog eens boord te zetten. En ik bewonder dengeen die dat kan. Wij behooren niet tot die dapperen. We paaien ons met de gedachte dat het wel niet zoon vaart zal loopen, dat er altijd zwartkijkers geweest zijn, dat het verstand toch ten laatste wel zal zegevieren In ieder geval heb ik aan iedereen die bij ons over den drempel komt, ten strengste verboden over oorlog of andere narigheden te praten. We leven nü ten minste nog in een tijd van vrede en betrekkelijke rust. Laten we daar dan tenminste zoo veel mogelijk van profiteeren en niet ons geluk bederven met er over te piekeren wat we zullen doen als we door mosterdgassen en andere vreeselijkheden worden bedreigd... Dat kunnen we immers nü toch niet bedenken. Noem dit Wanneer het geen struisvogel-politiek. kwaad er is, wil ik het wel onder de oogen zien, dan is het nog tijd genoeg. Ben je dat met mij eens of denk jij er anders over? En nu, lieve Elsie, maak ik er voor vandaag maar een eind aan. De volgende week hoop ik onze koffers terug te hebben en daarmee myn brief, dien ik je van uit Portugal schreef. Ik beloofde hem als ik hem terugkreeg, je nog te sturen. Met heel veel liefs van ons allen,

—

—

je Rosime.

Te veel Hors d'Oeuvres ? Wij Hollanders (gaan voor de samenstelling van onze menu's wel erg ibij het buitenland in de leer. Een der nummers van het menu, dat vooral de laatste jaren sterk op buitenlandsche leest is geschoeid, is het zoogenaamde voorgerecht, dat vooral door restaurateurs tegenwoordig naar Noorsch en Russisch model wordt uitgebreid, zoodat het niet langer blijft bij een smaak opwekken, maar bijna wordt tot een smaak bederven. En iedere huisvrouw volgt gaarne na, wat in de bekende restaurants wordt geserveerd. Inplaats van naar Fransch waarbij altijd voor evenwicht voorbeeld wordt gezorgd ook bij de samenstelling van een paar schoteltjes voor te een maal geven, die even eetlust wekken en den wijn beter doen smaken, komt men 'met pikante en vooral zoute vischjes in het oneindige, die den dorst ondraaglijk maken en de maag vullen, voordat er iets wezenlijks is opgediend, aldus de „N. R. C." De Amerikanen, die lang niet altyd het ideaal bieden van een verfijnde keuken, hebben ons in dit opzicht toch een wijze les gegeven. Zijn hun vruchtenslaatjes als aanvang van de lunch niet juist wat men noodig heeft ? Of doet hun grape fruit, die ook de Europeesche markt heeft veroverd, het niet uitstekend voor het begin van een maal ? Een enkelen keer durft men het daar hier ook wel mee aan, maar meestal is men bevreesd, dat het niet voldoende is, en er volgen dan toch ettelijke op zichzelf smakelijke schoteltjes, die, echter or een warmen dag eigenlijk ongenietbaar 'zijn. Ook de meloen kreeg als hors d'oeuvre wel burgerrecht, doch ook daarna komen meestal tal van plats, die op zichzelf reeds een lunch beteekenen. Wordt het niet tijd, hier het gezonde verstand eens te laten spreken?

— —

HOOFDSTUK

VII.

Een oogenblik staarde Hymie hem versuft

en verbijsterd aan. Hij was met volkomen lamheid geslagen gedurende een tijd, waarin men juist tot twintig kon tellen. „De jongedame wacht op mij buiten die andere deur " begon mr. Reeder. Hymie maakte een bliksemsnelle beweging. In een seconde draaide hij het licht uit, en de kamer was weer in duisternis. De volgende seconde vloog hij de gang over en de trap af. In de hal was niemand. Hymie ging met sprongen naar de voordeur, rukte haar open, en holde naar buiten. Hij droeg dunne pantoffels en een kamerjapon. Hij voelde nauwelijks het grint onder zijn voeten, toen hij de laan afrende, juist toen de eerste auto achterwaarts uit de garage aöhter het tuinmanshuis gerold werd. „Gooi het hek open!" bulderde hij. Elen van de mannen snelde er heen, draaide den sleutel om en trok, maar de ijzeren

„Song and Dance Man" aardig voorprogramma, dat een filmpje met muziek en zang van. cowboys omvat de zanger James Mellon, bekend uit „Stars over Broadway", geeft ook een paar nummertjes weg —, alsmede een Amerikaansche comical volgens het beproefde recept: goed beschouwd, onzin, doch men moet er toch om lachen. De hoofdfilm geeft een kijkje in de wereld der Amerikaansche artisten en hun moeilijkheden. Een

—

Het meisje dat door haar lateren partner uit de modder is opgeraapt, meent hem door dik en dun trouw te moeten blijven in het gezamenlijk optreden. Ze slaat zelfs een prachtige aanbieding af, omdat die haar alleen geldt. Het einde brengt echter toch een bevredigende ont-

knooping. De hoofdrollen zijn in handen van Claire Trevor, Paul Kelly en Michael Whalen, terwijl er leuke songs en nog aardiger beentjes van de partij zijn.

Eén Filmregisseur Vecht tegen het Noodlot. Machaty Doet een Beroep op

Mussolini.

Men schrijft uit St. Gilgen (Oostenrijk) aan het „Alg. Hbld.": Eenige dagen geleden verscheen in de internationale pers het bericht, dat op de film-Biennale te Venetië de Italiaansche film „Ballerine", in scène gezet en medegeproduceerd door den Tsjecho-Slowaakschen regisseur Gustav Machaty, rumoerig gevallen was, ja, verdronken was in gelach en gefluit.

Achter deze berichten doet zich het merkwaardige geval voor, dat een kunstenaar zijn eigen werk verloochent, hetwelk volgens zijn verklaring door anderen vervalscht en vernield is. Voor de productie van de Italiaansche film „Ballerine", tot welke een roman van Adami, „Fanni, Ballerine della Scala" de aanleiding was, werd destijds een speciale maatschappij, de A. F. I. (Antonima Film Internazïonale) opgericht, voor het grootste gedeelte door de staatscredietbank E. N. I. C. en het propaganda-ministerie gefinancierd. Reeds dadelijk van den aanvang af scheen bizonder ongeluk het werk van Machaty te vervolgen: De betooverende 23-jarige danseres Irene Lucacevich, op wie de film speciaal berekend was, werd nog voor het becin der opnamen bij het verlaten van haar hotel door een derailleerende tram gedood. Nauwelijks was het manuscript met het oog op de met veel moeite gevonden nieuwe hoofdrolspeelster overgeschreven, toen de ateliers# van de Cines te Rome afbrand-

bout gaf slechts een paar duim mee en bleef ik van plan was te gaan doen, en verzocht toen steken. lemand had een handboei over de haar om over een uur een groote auto te mijtwee bouten geschoven en dit belette het ner beschikking te houden. openen van het hek. „Ik heb altijd geweten, dat er in dat aan„Haal een bijl", schreeuwde Hymie. „Haast gename buitenverblijf minstens twee schurje!" ken huisden. De voorspoed van mr. Hymie

Een van de mannen haastte zich naar de garage en kwam er met een koevoet uit. Het zou zeer eenvoudig geweest zijn om de pin uit één scharnier te lichten, maar het duurde bijna drie minuten, voor de handboei stukgeslagen en het hek geopend kon worden. „Je banden zijn leeggeloopen", merkte een eh gehate stem in de duisternis op. „Ik nam de voorzorg om de ventielen af te schroeven enzoovoorts. En al had ik dat niet " Terwijl hij sprak, werd het gekners van wielen gehoord. Een groote auto bleef voor het hek, dwars over den weg staan, en maakte ontvluchten onmogelijk. Hymie maakte rechtsomkeert en vluchtte den tuin in. Hij zag een donkere gestalte zijdelings van de laan staan en vuurde, zijn revolver tegen de heup. Meer verlangde mr. Reeder niet, want hij leefde stipt volgens de wet, en kon het niet over zich verkrijgen om te vuren, tenzij er op hemzelf geschoten werd. Twee scherpe knallen volgden; Hymie voelde een steek in zijn dij; zijn eene been kon hem niet langer dragen en hij plofte op den grond.

— —

49)

City Theater.

**

„O, jawel", zei mr. Reeder verontschuldigend. „Ik geloof waarlijk, dat ik naar Buckinghamshire ging zonder er Scotland Yard kennis van te geven. Maar, zooais ik altijd te kennen gegeven heb, een eh een bedeesd man zijnde, nam ik de voorzorg om de Buckinghamshire politie te telefoneeren wat

— —

den, zoodat wederom een nieuwe verandering van de film, rekening houdende met een kleiner atelier, noodzakelijk werd. Door deze vertraging echter was nu de Scala te Milaan, welke Machaty met al haar technische hulpkrachten, haar reusachtige orkest en haar ballet ter beschikking was gesteld, niet meer voor de fïl"31; te krijgen, daar het speelseizoen intusschen was begonnen, en Machaty moest ten derden male het manuscript omwerken, daar hij thans rn plaats van de Scala slechts over in het
zoover, dat thans bij scènes, welke Machaty stom, zonder dialoog had gedraaidr

werd

gesproken. De hierop volgende strijd van Machaty om de gaafheid van zijn werk en zijn kunstenaars-conceptie is te volgen in de cor' respondentie, welke hij ons getoond heeftHij protesteert daarin bij den leider der E. N. I. C, hij waarschuwt als auteur en regisseur de A. F. L, hjj verzoekt, hem tenminste achteraf in kennis te stellen met de veranderingen, hij komt-in beroep bij het ministerie voor propaganda, welks chef hem ten slotte in het vooruitzicht stelt zijn belangen te behartigen. Niettemin wordt vervolgens de film i°

haar door vreemde handen verminkten

vorm voor het internationale publiek van de Biënnale vertoond én het échec van Machaty wordt de wereld in geseind. Pc Italiaansche critiek intusschen heeft reeds aanstonds den indruk gehad, dat, „öf deze film, öf de vroegere films Extase en Nocturne niet van Machaty kunnen zijn". In een zoo juist uit St. Gilgen aanl Mussolini gezonden telegram verzoekt Machaty het hoofd der Italiaanschei regeering ,j$ het belang der Italiaansche filmindustrie om een onderzoek en artistiek eer-her-* stel." Machaty is overtuigd, dat de afkeuring, welke zijn film ten deel viel, volkomen gerechtvaardigd is, doch dat zij niet he* geldt, maar degenen, die zijn arbeid nedorven hebben.

menkomst hadden, en Grabbel hem een so** overhandigde, waarvan hij wist dat géén bankbediende er eerlijk aan gekomen kon «ÖO, net kwam hij misschien door bedreiging systeem te weten, volgens hetwelk Grabfce' gedurende een reeks van jaren de bank vo°r Higson was van dien aard, dat het een aan kleine bedragen bestolen had. roekeloosheid grenzende domheid geweest zou „Nu hij dit eenmaal wist, was de rest ge' zijn indien ik niet een van mijn mannetjes de makkelijk. Grabbel opende "systematische aan* bizondere opdracht gegeven had om zijn gan- vallen op de rekening van een schatrijk an*ogen na te gaan. Toen was het niet moeilijk die geld in de bank had, en op zulk een schrikmeer om te constateeren, dat Kapitein Man- barend eenvoudige manier, 'dat een kind v»tt nering en Hymie een en dezelfde persoon wa- tien jaar de waarheid had kunnen ontdekkenren. Hij leidde zijn directeur, de accountants, ei> „Ik vroeg mij af waarom Hymie een bui- iedereen om den tuin, en hij verduisterde aaö' tenverblijf zou koopen, al was het ook voor zienlijke bedragen, waarvan het meeste oneen prikje, tot ik zijn Amerikaansch zonden- middellijk bij mr. Hymie Higson belandde. register eens bestudeerde en ontdekte, dat hij „Na hun eerste samenkomst werden zij iJI zich bij voorkeur voor „landedelm&n" uitgaf, Londen nooit meer te zamen gezien. Hym* e in welke hoedanigheid hij een groot aantal was te geslepen om zich in het openbaar tè uitmuntende, maar aartsdomme jongelui van vertoonen met een dief, die vroeger of lat-"" de jeunes se d o r é e een Fransche uit- ontmaskerd moest worden. Zij Jiadden va*?te drukking, die, geloof ik, de bloem der jonge- plaatsen van samenkomst — een flat in 13&1' lingschap beteekent, plukte. market; een plantsoen in Maidenhead, en -d$ „Of Hymie voornemens was om op dezelfde een paar, welke ik nog niet héb kunnen Opmanier in Engeland een schamele boterham sporen. te verdienen, nadat hij uit de gevangenis ont„Gedurende een van zijn uitstapjes naa r slagen was, of. dat na het vinden van den Londen, maakte Ernest Grabbel kennis m* „aap" vergeef mij de uitdrukking de een meisje, waarop hij verliefde. Zij was onte9 omstandigheden hem er toe dwongen, heb ik genzeglijk mooi, en hoewel zij arm was, nog niet kunnen ontdekken. Het is evenwel zulks geen bezwaar voor een jonkman, W^ de een feit, dat hij per advertentie olievelden te indien hij van zijn salaris geleefd had, tot denkoop aanbood, en dat hij op die wijze van ver- zelfden stand behoord zou hebben als zij. schillende slachtoffers aanzienlijke sommen gaf haar geschenken, ook in geld, en toen W? wist in te palmen. Toen hij het eerst van den niet verder met haar opschoot, besloot &V rampzaligen Ernest Grabbel hoorde, wist hij haar te trouwen. nog niet, welk een ongehoord fortuintje hem ten deel gevallen was. Toen zij later een sa(Wordt vervolgd*)

—

—

—

—

—

&?.

Radionieuws

21.30 Nieuws en economisch overzicht (Eng. DJE en DJQ, Ned. DJB) 21.45 Radio-journaal 22.00 „Wijnoogst" Dinsdag, 13 23.00 Duitsche dansen voor viool en INDISCHE ZENDSTATIONS. piano 23.15 Bataviasche Radio-Vereeniging. 23.30 Cabaretliedjes Sluiting Batavia 11, I, 157,89 m Batavia Londen B. B. C. (Empire-Programma). 61,66 m Buitenzorg 156.25 m en (programma). Soekaboèmi, 142.18 m.

Black

—

17.01 Gramofoonmuziek 17.30 Persberichten 17.45 Vervolg gramofoonmuziek 17-01 Instrumentaal-programma 19.00 Het Radio-praatje door A. den Breems 19.15 Cinema-orgel-concert 20.00 Concert door de Muziekclub

Zenders: GSH 13.97. GSG 16.86. 18.30 Big Ben. „Empire Magazine" no. 9 19,02 8.8.C. Welsh-Orkest met medewerking van Harding Jenkins (bariton)

19.45 Gramofoonmuziek

Jazz

versus

White

jazz...

Fletcher „Smack" Henderson and his Grand Terrace Swingers. (Featuring Roy Eldridge: swing cornet; Choo Berry:

Oct.

—

(Londen EmpC. ire-Program a). B.

22.00—23.00 Dansmuziek

swing tenor)

Nirom Westersche Zenders. 6.30 Gymnastiek 6.45—8.00 Luchtige gramofoonmuziek 11.03 Dames-gymnastiek 11.25 Lichte muziek 12.03 Werken van Eric Coates door Symphonie-Orkest 0.1.v. den

20.00 8.8.C.-Dansorkest 20.30 Greenwich tijdsein. Nieuws en

componist

12.30 Populair concert 13.00 Dansmuziek door The Kramededeelingen kajax 20.50 „Tommy Tune's Tours" no. 1 13.20 Nieuwsberichten 21.10 Gramofoonmuziek 13.30 Populair allerlei 21.15 Sluiting 14.00 Gramofoonmuziek 14.20—14.30 Nieuwsberichten (herZenders: GSH 13.97, GSG 16.86, haling) GSP 19.82. gramofoonmuziek 21.30 Big Ben. „Imperial affairs" 17.30 Lichte (PLP en Soerabaja I) V. door H. Hodson 21.46 Piano-recital: William Busch 18.03 Vooravond-concert 19.00 Nieuwsberichten 22.15 Boekbespreking 19.20 Dansmuziek 22.30 Concert door het Stedelijk Or19.50 De bariton Karl Schmittkest van Torquay Walter 23.15 Dansmuziek door Lou Prea20.10 Godsdienstig-cultureele lezing ger met zijn Band. 23.30 1.K.R.0.i5.-speler: Ir. C. Th. Greenwich tijdsein Jagtman 24.00 Nieuws en mededeelingen Onderwerp: Stichting KoloniPhilips Whiteway-Ensemble 0.20 satie Poeloe Laoet in haar 0.30 Sluiting werken en streven Radio Paris-Coloniale. 20.30 Concert NiromrOrkest 0.1.v. Henry Hall Carel van der Bijl. Solist: Zender: TPA2 19.68. 18.30 Hawaiïan-Orkesten „RoPaul Schramm (piano) 19.00 Nieuwsberichten 17.25 Volkslied. Opening componisten" mantische 19.20 Serieuze muziek 17.30 Concert (relay Radio-Paris) 21.30—22.00 Populair allerlei 20.10 Avondwijding I. K. R. O. S.- 18.30 Nieuws (Engelsch) 18.45 Concert (vervolg) spreker P. M. Y. Bandoeng. 20.30 Gevarieerd programma door 19.15 Nieuws het Nirom-Orkest 19.45 Concert (vervolg) 6.00—8.30 Muzikaal begin 21.30 Dansmuziek 20.30 Maritieme causerie 9.30 Voormiddag-concert 22.00 Populair allerlei 20.40 „Le mouvement social" door 10.30—11.00 Genre-muziek 22.30— 23.00 Lichte gramofoonmuM. Rives 13.00—15.00 Lunch-muziek ziek (PMN, Priok, Soerabaja 20.50 Koloniale koersen 17.00 Ziekenhalfuurtje Past. Boogaerts; op Bandoeng-II muI en YDC) 2.1.00 Opvoering van „Intérieur" en van „Les Aveugles" M. Maziek Bandoeng. P. M. Y. terlinck 17.35 Vooravond-concert 58 90 mtr. en Golflengte: 22.25 Koersen 18.30 Dansmuziek " 17.00 Popul. theë-concert 22.30 Sluiting. Volkslied 1900 Peter Domis' comp. *8.00 Geister-trio no. 5 19.20 Nieuwsberichten; op Ban18.25 Saxophone-Wiedoeft \ doeng-II muziek 18.40 Nieuwsberichten; op Ban19.40 Orchest-Von Geczy Woensdag, 14 Oct. doeng-II muziek 20.00 Avondconcert INDISCHE ZENDSTATIONS. 19.00 Swing .music 21.00 Verz. uurtje ser.' muziek Studio, Esperanto-cursus j 22.00—23.00 P.M.V.-variété Bataviasche Radio-Vereeniging. 19-40 Aansluiting met Homarm 7.01—8.30 Ochtendconcert van "1.30 Zigeuner-muziek BUITENLAND. gramofoonmuziek 21.45 Opera-aria's 10.01 (Alléén op Gramofoonmuziek ~2.00 Dansmuziek Zeesen (Azië-programma). Batavia 1) 22-30—23.00 Slot-strophen 11.00 Vervolg gramofoonmuziek 18.25 Opening. Volkslied BUITENLAND. (Op alle zenders) 18.50 Lichte muziek 12.00 Halfuurtje voor Zieken en 19.30 Nieuws (Eng.) Zeesen (Azië-programma). Ouden van Dagen, te verzor- 19.45 Groeten aan de- luisteraars in Zenders: DJE 19.89, DJQ 19.63 gen door de I. K. R. O. S. Britsch-Indië (van 19.45 uur), DJB 19.74. 12.30—14.30 Vervolg gramofoonmu19.50 Lichte muziek ziek jo-25 Opening. Volkslied 20.30 Nieuws en economisch over17.01 Gramofoonmuziek jo-30 Lichte muziek zicht 17.30 Persberichten Nieuws (Eng.) j 20.45 „De minstreel komt" 1»-45 Groeten aan de luisteraars in 17.45 Gramofoonmuziek 21.30 Nieuws en economisch over18.01 Het kinderuurtje Ned. Oost-Indië zicht (Eng. DJE en DJQ, Ned. 19.00 Gevarieerd programma Lichte muziek DJB) 0.30 Nieuws en economisch over- 19.45 Buitenlandsch overzicht 21.45 Radio-journaal zicht door dr. L. F. Jansen 22.00 Actueele causerie 0-45 Strijkquartet van Bruckner 20.00 Het Marek Weber-orkest 22.15 Werken voor kamer-orkest *-15 Boekbespreking 21.00 B. R. V.-Cocktail-programma 23.30 Sluiting

„Oud-Batavia" 0.1.v. L. F. H. Mols (Ex-Kapelmeester 9e Bat. Inf.) 21.30 Symphonie No. 3in E-majeur Op. 55 („Eroica") van L. van Beethoven, uitgevoerd door Groot Symphonie Orkest 0.1.v. dr. Albert Coates 22.15__23.00 Vocaal-halfuurtje. Richard Crooks en Beniamino Gilgi zingen Nirom Westersche Zenders. Archipelzenders: Priok 99, PLP 27, jMN 29, Soerabaja I 31. Locale zen*«ra: Bandoeng I 120, Batavia I 126, Buitenzorg 182, Cheribon 105, Jogja 181, Malang 191, Pekalongan 92, Semarang I 122, Soekaboèmi 193, Soerabaja 111 196, Solo 188, Tjepoe 186. 18.03 Het 8.8.C.-Dansorkest 0.1.v.

—

—

■

.

9.20

9-30

, 2°-80 ,

Van Alle

's Werelds Hoogste Woning.

Zijden.

programma).

Door Het

een Spook

Geruïneerd.

record gaat strijken. De hoogst gelegen door menschen bewoonde „woning" bevindt zich in Azië, in het Himalaya-gebied, ten Noorden van Sikkim, op den top van den Donkia-pas op een hoogte van 5.486 meter. Het betreft hier geen eenvoudige berghut, doch een steenen huis, dat het geheele jaar door bewoond wordt door vier a vijf mannen, de wachters van den pas.

van een ouden man, die gedoor Enborne House bij Newbury °°lt, moet de menschen die er op kamers hoonden, er uit hebben verdreven. Zijn o°rtdurende verschijning heeft mrs. Loudie in het huis een pension trachtte te Op eën dergelijke hoogte bevat de lucht °Uden, geruïneerd. Zij vertelde: Ik heb het P°ok zelf gezien, een oude man, die in 'ke- ongeveer de helft van de hoeveelheid zuurenen door het huis doolde. Mijn huurders stof als bij den zeespiegel. Toch valt het dezen lieden niet zwaar hier te leven, want rden verschrikt en een meisje raakte zij zijn aan ijle luchten gewoon. Zij eelemaal van streek en is weggebracht zijn namelijk afkomstig uit het Tibetaansche hoogland, zij worden. zoodat aan hoogten van spook

Lady Hewett, een

4.500 a 4.800 meter gewend zijn. goede

vriendin van rs- Loury, vertelde; Ik heb menschen .Merkwaardigerwijze heeft men by deze sesproken, die zelf het spook hebben gezien menschen, evenals bij de monniken van St. Bernardsklooster kunnen waarneZe waren onbetwistbaar er erg door van het dat zij doorgaans zeer oud worden. men, re
**

13 October.

7.50 8.10 8.30 18.30 18.45 19.00 19.30

*

20.00 20.30 20.50

— — — — — — — —

Populair

17.00 P.M.V.

concert 5

18.03 Nirom kest

Thee-

8.8.C.-Dansor-

Hawaiïan-Orkes18.30 Nirom ten Esperanto-cursus 19.20 P.M.V. Avondwijding (I. 20.10 Nirom K. R. O. S.) Strijkkwartet 20.45 Zeesen van Bruckner „Tommy Tu20.50 Daventry ne's Tours" no. 1 21.00 R° Paris — Opvoering van „Intérieur" en „Les Aveugles" v. Materlinck 21.30 P.M.V. — Zigeunermuziek Piano-recital: 21.46 Daventry William Busch „Wijnoogst" 22.00 Zeesen Duitsche dansen 23.00 Zeesen

„Gold beating", geschiedenis van een vierduizend jaar oude industrie Nieuws en mededeelingen. 8.15 Greenwich tijdsein Sluiting Big. Ben. Quentin Maclean (orgel) „Imperial affairs" door H. V. Hodson Serge Krish met zijn Orkest „Isn't nature wonderful", comedie in één akte Zigeunermuziek door Yascha Krein met zijn Orkest Greenwich tijdsein. Nieuws en mededeelingen Birmingham Hippodrome-Orkest

"—

——

14 October. P.M.V.

9.30 Sluiting concert l Ben. Concert het B. Big 21.30 door 12.03 Nirom B. C. Welsh-Orkest. Solisten: Coates Edith Gunter (sopraan) en P.M.V. 17.35 Arm Burton Hyett (alt) 21.15

cert 18.03 Nirom 19.45 B.R.V.

22.30 „A policeman's lot"

22.45 Verra Siddons (sopraan)

23.00 Piano-recital 23.30 Greenwich tijdsein. „Round and about", causerie 23.40 „Gold beating". De geschiedenis van een vierduizend jaar oude industrie 24.00 Nieuws en mededeelingen 0.20 Gramofoonmuziek 0.30 iSluiting Radio Paris-Coloniale. 17.25 Volkslied. Opening 17.30 Concert (relay Radio-Paris) 18.30 Nieuws (Engelsch)

Voormiddag-

■—

— —

Werken van Eric Vooravondcon-

— Vooravond-concert — Buitenl. 'overzicht

door L. F. Jansen

—— — — — ——

20.00 P.M.V. Avondconcert Zigeunermu20.00 Daventry ziek

20.10 Nirom i

„Stichting Kolo-

nisatie Poeloe serie

Laoet"-cau-

20.30 Nirom Concert NiromOrkest; solist: P. Schramm 21.00 R° Paris Concert 0.1.v. H. Tomasi

i

21.00 B.R.V. 22.00 Zeesen

18.45 Concert (vervolg)

19.15 19.45 20.30 20.40 20.50 21.00

I

Geister-Trio no.

18.00 P.M.V.

Blackpool

Verzoekenuur Causerie

Nieuws Concert (vervolg)

12.03 Lichte muziek 12.30 Richard Schmidberger-Trio 13.20 Nieuwsberichten Economische causerie Koloniale koersen 13.30 Lunch-concert door het Nirom-Orkest 0.1.v. Carel van Concert 0.1.v. Henri Tomasi. Soliste: Mme L. Truc-Descader Bijl ves (piano) 14.00 Dansmuziek 22.25 Koersen 14.20—14.30 Nieuwsberichten (herhaling) 22.30 Sluiting. Volkslied Bandoeng. P. M. Y. Literaire causerie

6.00—8.30

Donderdag, 15 Oct. INDISCHE ZENDSTATIONS. BataviascheRadio-Vereeniging. van 7.01—8.30 Ochtend-concert gramofoonmuziek 10.01 Gramofoonmuziek (Alléén op Batavia 1) 11.00—14.30 Vervolg gramofoonmuziek (Op alle zenders)

Nirom Westersche Zenders. 6.30 Gymnastiek 6.45—8.00 Luchtige gramophoonmuziek 11.03 Gevarieerd programma 11.40 Morgenwijding N. I. C. R. 0.-spreekster: mevrouw K. M. Braaksma-Tang

Kortegolf Nieuws

Ditmaal is het niet Amerika, dat met

het

Een Programkeus.

Zenders: GSP 19.60, GSD 25.53, GSC 31.32.' 6.30 Big Ben. „Isn't nature wonderful", comedie in één akte 7.02 „Round and about" door Haydon Evans 7.10 „Imperial affairs" door H. V. Hodson 7.25 Reginal Dixon bespeelt het orgel van de Towel Ballroom-

Radio in de Kolenmijn. Engelsche radiobladen maken melding van nieuwe proeven, welke in een kolenmijn, de Betteshanger Colliery, zijn gedaan omtrent de mogelijkheid om radio te gebruiken bij reddingswerk in mijnen.

Het betrpf in dit geval proeven met kleine, op 4V2 m golflengte werkende transceivers. Een er van was opgesteld boven by de mijnschacht, de andere beneden bij den bodem der 700 m diepe schacht en

een derde op een meer verwijderd punt in de mijn, op meer dan een halven kilometer afstand van de schacht. Ofschoon tijdens de proeven het bedrijf ten volle voortgang had, zoodat bijv. de 3.000 volt-generatoren in de ondergrondsche centrale, waar het tweede toestel zich in de buurt bevond, in werking waren, werd tusschen de drie posten voortdurend volmaakt kruisverkeer onderhouden met signalen, die als r 9worden aangeduid. De transceivers waren van een type, zooais in Engeland geregeld in den handel is, waarbij een verplaatsbare, samenklapbare dipool wordt gebruikt. Tusschen reddingsbrigades, die zich na eenige ramp in de mijn begeven en een bovengrondschen zendontvanger, al dan niet met een relaispost beneden aan de schacht, zou volgens het resultaat dezer proeven voortdurende verbinding per radio mogelijk zijn. Misschien, zoo zeggen de schrijvers over dit onderwerp, zouden ook op bepaalde punten in de mijn transceiver-apparaten vast gestationneerd kunnen worden. In elk geval, zoo meent men volgens de berichten,, is den mijningenieurs hiermede een weg gewezen om nieuwe hulpmiddelen voor de veiligheid te gebruiken, waarvan men niet twijfelt, dat zij aan de behoeften van het bedrijf kunnen worden aangepast.

(Londen EmpC. ire-Program a). B.

—

Vroolijke klanken

9.30 Ochtendconcert 10.30—11.00 Dansmuziek 13.00—15.00 Lunchmuziek BUITENLAND. (programma). Ben. Dansmuziek door Big 6.30 Bram Martin met zijn Dansorkest Edern Jones 6.55 Zang-recital: (bariton)

7.10 Wetenschappelijke canserie 7.25 Kamermuziek door het Dorothy Hogben-Trio

8.10 Nieuws en mededeelingen. 8.15 Greenwich tijdsein 8.30 Sluiting

Wellicht zullen vele lezers van R. E. zich herinneren, dat door de heeren Esehauzier en Corver reeds in 1926 in de Limburgsche staatsmijnen op golflengten van 40 a 50 m soortgelijke, ten deele goed geslaagde proeven Werden gedaan met apparaten, waar* bij raam-antennes werden gebruikt. Het groote probleem voor den mijningenieur bleek toen evenwel geenszins te bestaan in het onderhouden van communicatie van een eventueeie reddingsploeg met bovengronds. In onze schitterend ingerichte Nederlandsche mijnen loopen overal telefoonlijnen met vaste posten door de groote steengangen. Van een eindpost uit zou men met een uitgerolden kabel nog een heel eind verder in gewone telefoonverbinding kunnen blijven. lets geheel anders is evenwel, of men in geval van een instorting, wanneer een

groep mijnwerkers ingesloten is geraakt, door het gesteente heen door radio in verkeer met deze Ingeslotenen zou kunnen treden, waartoe steeds elke ploegleider een radio-apparaat bij zioh zou moeten hebben. Voor zoover de proeven van 10 jaar geleden daarover iets aan het licht brachten, moest de vrees worden gekoestierd, dat door het over 't algemeen zeer vochtige gesteente heen zeker geen groote afstand overbrugd zou kunnen worden, waarbij }/_. km stellig als een zeer groote afstand is aan te zien. De communicatie met een op grooteren afstand in de mijn opgesteld apparaat was klaarblijkelijk afhankelijk van voortplanting via de gangen. Dat golflengten van 5 m en korter in dit opzicht gunstiger zouden zijn dan de destijds gebezigde langere golven, is niet waarschijnlijk. Vochtlagen dreigen daarvoor nog ondoordringbaarder te zijn. Organisatorisch is het ook niet eenvoudig, mijnwerkersploegen van radio-apparaten te voorzien, die niet eiken dag verr nield terugkomen en die zonder fout werken op de gelukkig zeldzame momenten, dat zij noodig zijn. Het Engelsche bericht loopt over de werkelijke problemen, die hier bestaan, wel

,

wat oppervlakkig heen.

Evolutie der Titulatuur door de Eeuwen.

door sommigen „Heer" genoemd Werd, dit ten strengste verbood. „Ik heb geleerd",' zeide hij, „met vrije menschen te spreken, niet met slaven". Maar hij kon den stroom van den tijd niet tegenhouden. De tweede keizer na hem, Cali-

In het Oude Rome Noemde men ledereen Eenvoudig bij den Naam. Hoe Ons Gewone „Meneer" Ontstond. Kunt gij van uw kinderen gedaankrijgen, dat zij „u" tot u zeggen en niet „jij"? Dan bewonder ik u. Veertig jaar geleden was deze betuiging van eerbied tegenover ouders algemeen; thans is zij in vele kringen door de meer vertrouwelijke woordjes van genegenheid „jij" en „jou" vervangen, aldus

de „Loc". Zulke veranderingen zijn spiegel van den tijdgeest: de afstand tusschen ouderen en jongeren is kleiner geworden en de manier, waarop zij elkaar toespreken, heeft zich daarnaar gewijzigd. Wij zien een soortgelijk, zij het in zijn uitwerking juist omgekeerd, verschijnsel ook op een ander gebied. In mijn jeugd verkondigde een mijner leermeesters, dat de titel „mevrouw" alleen de Koningin toekomt en dat alle andere dames, behalve de adellijke, zich met dien van „juffrouw" tevreden moeten stellen. Hij had in theorie geen gelijk en vond in de practijk vermoedelijk in zijn kring alleen zijn vrouw tot aanvaarding van zijn beginsel bereid. Want in de laatste vijftig jaren is het gebruik van den titel „mevrouw" en ook van „mijnheer sterk toegenomen; deze benamingen worden thans toegepast tegenover velen, die men vroeger „juffrouw" zou hebben genoemd of met den enkelen naam, zonder toevoeging van „mijnheer", zou hebben aangesproken. Ook hier is de verandering, van maatschappelijke toestanden oorzaak van het verschijnsel. De menschen zijn, ongeacht beroep of stand, elkander nader gekomen; de titels, vroeger door bepaalde klassen voor zich gereserveerd, zijn daardoor over ruimer kring uitgebreid en niet meer tot een kleine groep beperkt. ROME EN ATHENE betiteling Titulatuur en als spiegel van tijd verschijnsel den — wij vinden het door alle eeuwen heen. In de democratische staten der oudheid vooral Athene èn Rome was een woord voor „mijnheer" onbekend.

—

—

—

—

Te Athene zeide de eenvoudigste burger „Perikles" tot den leider van den staat, en „Sokrates" tot den grooten wijsgeer, hen bij hun naam noe-

mend zonder er één titel bij te voegen. En het Grieksche woordje „su", dat is „gij" of „jij", gold voor en tegenover allen, die men aansprak, zonder onderscheid van rang of stand. Richtte men het woord tot de volksvergadering, dan begon men met „Mannen Atheners" — niet „Heeren Atheners", gelijk men de Grieksche uitdrukking wel, verkeerd en tegen den geest der tijden, heeft vertaald. Te Rome was het in den tijd der republiek al niet anders. Wanneer de redenaar Cicero tot den Senaat — vergadering van aanzienlijken het woord richt, dan begint hij zijn rede niet met „Mijne Heeren", maar spreekt hen toe als „patres conscripti", „beschreven

—

vaderen", gelijk Hooft de formule, verkeerd maar woordelijk, heeft weergegeven. En als hij een der senatoren bij name noemt, dan bezigt hij niet een titulatuur als de „de geachte afgevaardigde", maar hij zegt eenvoudig „Pompejus" of „Caesar", of hoe de groote man ook moge heeten en voegt alleen eenige eervolle woorden er aan toe, als hem dat in zijn kraam te pas komt. Ook het verschil tusschen „u" en „jij" gaf te Rome geen moeilijkheden: het woordje „tv" werd voor en door allen gebruikt, door ouders tegenover kinderen en kinderen tegenover ouders, door aanzienlijken tegenover minder-welgestelden en omgekeerd. Conflicten waren, althans over dezen vorm van beleefdheid, uitgesloten. HOE „MIJNHEER" ONTSTOND. Waar en wanneer is het „mijnheer" of hoe dit begrip in een andere, taal moge luiden, dan wel ontstaan ? Als ge de beteekenis van het woord nagaat, zult ge mij terstond op een onvolledigheid betrappen.

Want het duidt natuurlijk in oorsprong, al is deze gedachte thans geheel verdwenen, een onderdanigheid aan. En het werd dus té Athene en te Rome door één klasse van menschen wel degelijk gebruikt: door de slaven tegenover hurt meesters. Te Rome zelfs wel een enkele maal door kinderen tegenover hun vader, omdat zij volgens Romeinsch recht zich in diens „vaderlijke macht" bevonden. Maar alle anderen hielden er zich verre van. Zóó ver, dat de eerste Romeinsche keizer, Augustus, toen hij

gula, verlustigde zich juist in den titel „Heer", en een later keizer, Domitianus, eveneens. De anderen echter, vóór en na dezen, gebruikten hem niet officieel, vóór het midden der 2e eeuw na Chr.; maar zij konden niet verhinderen, dat zij met „Domme", „Mijn Heer" werden aangesproken, althans in brieven aldus

genoemd. Ja, het woord kwam ook tegenover minder hooggeplaatsen in gebruik. „Als wij iemand tegenkomen, wiens naam ons niet te binnen schiet, begroeten wij hem met het woord „mijnheer", vertelt Seneca aan het einde der eerste eeuw; vroeger had men in zulk een geval vreemdeling, of vadertje of jongen gezegd. En als wijsgeer Fronto den keizer Marcus Aurelius „Heer" noemt, dan betitelt deze hem als „Heer Meester", zooais Hooft later zou spreken van „Heer Professor". Ook zijn eigen schoonzoon noemde Fronto „Heer" en een jongen vriend sprak hij wel aan als „Mijn Heer Zoon". Meer en meer werd zoo in de eerste eeuwen na Chr. dit woord in de samenleving gebruikelijk. Een „Handboek voor Gesprekken" schrijft voor, dat men bij het betreden van een vertrek moet zeggen: „Gegroet, Heer. Gegroet, Meesteres". Toch wisselde ► het gebruik naar persoon en omstandigheden. Wij weten dit door een ondeugend versje uit de 4e eeuw na Chr., aldus luidend: Krijgt een vriend iets van u, dm betitelt hij u als „Heer Broeder", Doch ah hij wkets ontvangt, Uoemt hij

u „Broeder" alleen.

geleerden gebruikten tegenover elkander den term niet, maar noemden elkaar bij den naam of zeiden „Beste meester" of „Zeergeleerde" of „Allergrootste philosoof". Blijkbaar voelden zij zich voor het „mijnheer" in die tijden onderling te zeer verwant. INVLOED VAN ELDERS waar Maar komt dan in Rome in de eerste eeuw na Chr. die betiteling „Domme" „Heer" en „Domina" Meesteres (Domme hebben wij in de benaming van predikanten nog overgehouden) opeens vandaan? Ge hebt natuurlijk al opgelet, dat het geschiedt, als de Romeinsche republiek een keizerrijk is geworden. Ook daar was de wijziging van titulatuur dus een gevolg van verandering in de maatschappij. Maar het zou logisch Ook

geweest zijn als de titel „Domme" er eerst alleen aan den keizer was gegeven, daarna aan de aanzienlijken, en pas langzamerhand algemeen was geworden. Want ook bij ons heetten eerst alleen de allerhoogsten in rang „heer" en pas veel later werd deze benaming voor anderen gebruikelijk; en evenzoo is het in Engeland gegaan met het woord Sir, in Frankrijk met den titel Monsieur. Deze langzame ontwikkeling ligt blijkbaar in de lijn der historie. Waarom heeft zich dan in het Rome van den keizertijd de gewoonte zoo snel verbreid? De reden is, zoo ik wèl zie, dat men. er de benaming had overgenomen van elders, waar die ontwikkeling al had plaats gevonden. Want de titel „Mijn Heer" was, gelijk vanzelf spreekt, tegenover koningen en aanzienlijken gebruikelijk in alle landen, waar een monarchie heerschte; dus in het oude Babylonië en Assyrië, in Israël, in Perzië en Egypte.

DE CIRKELGANG. En met name voor het laatste land kennen wij de ontwikkeling in de eerste drie eeuwen vóór Chr.; zij verloopt op ongeveer dezelfde wijze als ik hierboven schetste. Eerst heet daar alleen de godheid „Kyrios" „Heer"; dan gaat die Grieksche titel over op den koning, en langzamerhand ook op anderen. „Groet mijn Kyria (Mevrouw) Berous" schrijft daar iemand in een brief uit 1 v. Chr.; en zoo heet het elders: „Den Heer Apollonios". „Mijn Heer Vader Epimachos". „Gegroet, Mevrouw mijn Moeder". Ja, volgens het getuigenis van een schrijver uit de le eeuw na Chr. werd elke vrouw door haar man vanaf haar 14de jaar „Kyria" „Mevrouw" genoemd; men was derhalve toen al heel wat verder gegaan dan mijn leermeester achttien eeuwen later. De benamingen „Heer" en „Meesteres", in het Oosten ontstaan en verbreid, vonden zoo haar weg naar het keizerlijk Rome, dat voor een nieuwe mode altijd openstond en met Egypte eng verbonden was. Zoo is het te verklaren, dat zij snel in gebruik kwamen en zich ontwikkelden. Later, toen dominus in de 4e eeuw officieele titel van den keizer werd, verloor hij zijn algemeenheid weer en bleef tot kleinen kring beperkt. Als zoodanig hebben latere tijden hem overgenomen. Maar dan gaat de ontwikkeling weer denzelfden weg als in de Oudheid: uit de beperktheid breidt de benaming zich uit tot wijder kring. De eeuwige cirkelgang der historie voltrekt zich ook aan deze kleine en simpel schijnende woorden.

ADVERTENTIEN Voor H. H. Adverteerders en andere belanghebbenden is de oplaag van de

—

.

ZONDAG COURANT iederen Zaierdagnro rg en tusschen 10 uur en 10.30 uur te conlroleeren bij de Drukkerij F. B. SMITS, Petjenonganv eg 68-

SHAIVGHAI.OPTICAL r EERSTE KLAS VAKWERK ZEER BILLIJKE PRIJZEN met GARANTIE! PINTOE BESAR 33 HET BESTE ADRES

PASAR BAROE 112

397

Ideaal Om Aangeslagen Tanden Parelwit te maken

O mm*&

I

iM«rm^_^-'M

_

.

Wanneer uw tanden snel vergelen en bederven, poetst ze dan geregeld met de antisep-

tische Kolynos-Creme. Tandfilm en bederf worden veroorzaakt door kiemen in den mond. Kolynos doodt die kiemen en reinigt de tanden vlug en volledig. Gebruikt slechts 1 c.M. Kolynos op een drogen borstel. Spoedig glinsteren uw tanden weer, die zoon charme verleenen aan uw gelaat en glimlach.

iffiivunc „ gWLT nü*>

tand

CREAM » 218

GRAND HOTEL LEMBANG Het Rivièra-klimaat van Java schitterend Zwembad, drie tennisbanen. Vraagt U even naar onze billijke tarieven Lembang bij Bandoeng

(4200 v.)

18

7Ï/éL//igr*'

Aan

JP^

punt.

VIERJARIG CONSTANT GEBRUIK BEWIJST OAT HET DE PERFECTE PEN-ZONDER-ZAK IS. NIETTEGENSTAAXÜE pennen-zonder-zak niets nieuws zijn, hebben Begeeringen over de geheele wereld de schitterende eigenschappen van de Parker Vacumatic erkend door er speciale patenten aan toe tekennen.

Dit prachtige resultaat van hand- en hersenarbeid brengt voordcelen nog nooit door een andere pen-zonder-zak gebracht. —En wat het belangrijkste is: „ze werken en blijven werken". In deze pen zijn noch pakkingen noch zuigers aanwezig. Beweegbare deelen van de gepatenteerde vulinrichting ivorden nooit door inkt geraakt en raken dus

nooit builen gebruik. Zoodoende heeft dit wonder in een periode van <5 jaar bewezen dat het de eenige pen-zonder-zak is, die veilig als „zonder mechanische fouten", gegarandeerd kan worden. Vraagt dus een Parker Vaeumatle. Zegt dat U de pen wenscht die 102% meer inkt bevat die U toont wanneer gevuld moet worden en die een punt heeft aan 2 zijden beschrijfbaar, De pen die altijd werkt.

—

A. S. WATSON & CO», Ltd.

)"ee

—

|

/WJT

§? II ru-

der vergrooting van formaat.

<*—*

M/JllWss. K^lli^èl

liSsSiP

Quink —de inkt 'He Uw

"'»'.,

_

vm. rei'u

leru)i3l

schrijft,

p Pit7nn

M

.'

loz

/

msn

i%o Kn

' ' ' Verkoopccnlralé: '

jirnnsnv \;\\ nrv nmc *r„ JACOBSO^ VA* DC* BERG & c°-

Hongkong

ORANGE SQUASH (JUICE)—MUSCELLO GINGER ALE SARSAPARILLA 12 fiesschen f

nE3

mWik.

1.62/3

Probeert TJ eens Muscello, zooiets heeft TJ nog nooit gedronken! Bestellingen alleen Tel. 972 Bat. 336 Di

-193

MAANDM en DONDERDAG NIEUWTJES Telefoon Batavia 1821-1823

Set Nieuws van

den Dag voor Ned.-Indië

Dinsdag 13 October 1936 Nó. 238.

Zesde Blad

BUITENLAND.

Romantiek Langs den Verkeersweg. Te Aguas-Calioentes ( Heet Water ) Staat in de Kapel de meest Zonderlinge Klok ter Wereld.

De Geschiedenis Tusschen

van den

de Ver. Staten en Mexico.

Dezer Sagen werd de eenige autoweg tusschen de Ver. Staten en de Mexicaansche hoofdstad voor het verkeer opengesteld. Wie vóórdien van Midden-Amerika naar MexicoCity wilde reizen, diende of een omweg langs de zee te maken, öf hij kon gebruik maken van de eenige spoorlijn, welke doorgaans onveilig was.

Rooverho fdmanVil a

ven. Villa was een geboren dictator. Hij kende het woeste Mexicaansche gebergte als zijn eigen huis. In bloedige gevechten sloeg hij den eenen tegenstander na den ander neer. Met de revolver wist hij even handig om te gaan als met zijn lasso. Talrijke jaren was de regee^ ring niet in staat hem te grijpen. Hij bleef overwinnaar, heerseher van het Noordelijk Mexico, totdat een kogel, geschoten door een zijner verraders, een einde maakte aan zijn

avontuurlijk leven. Het is haast onbegrijpelijk, dat men in Met hem en zijn guerilla-bende verdween «6t moderne Amerika nog zooveel onveilig- een stukje romantiek uit Mexico, doch de heid langs den openbaren weg vindt! De overheid dorst vrijer ademen. En kort na openstelling van den nieuwen verkeersweg zijn dood werd besloten over te gaan tot " S.—Mexico-City is een prachtige aan- den aanleg van een 2.000 km langen verdoch het is nog de vraag, of ook keersweg van de Ver. Staten naar Mexico, deze weg 'op dèn duur wel voldoende vei- welke weg thans geheel voltooid is, en een ligheid zal geven aan de automobilisten, die wonder van stratenbouwkunde mag worden Vooral in Midden-Amerika zijn blootgesteld genoemd. Ban de brutaliteit van roovers, bandieten „Viva Villa!" wordt thans niet meer geen. smokkelaars. hoord. „Viva Mexico", riep de geestdriftige De nieuwe verkeersweg is schitterend ge- bevolking duizenden malen uit, bij de feestegen en loopt langs een vruchtbaar dal telijke opening van den nieuwen verkeersvan het Sierra Madre Gebergte, schrijft de Voor romantiek is thans geen plaats »Avdp.". Hier vindt men een schoone ha- weg. Duizenden motoren snorren thans cienda die door de bewoners der omgeving meer. eenmaal romantische Noord-Mexieenvoudig El Rancho Porco (Zwijnenranch) door dat op de plaats, waar nu nog de stille genoemd, ofschoon er geen zwijn te co en liggen van hen, die vielen in de graven bekennen is. laatste revolutiedagen, komen spoedig de Toch heeft die benaming een beteekenis. nieuwe benzine-reservoirs, die al die motoToen nl. de eigenaar van het land de funda- ren moeten voeden. voor de eerste huizen legde, krioelde het in den grond van klapperslangen. Toen kwam de man op een idee. Hij bracht enkele zwijnen uit de naburige dorpen te- Aan Boord van een Tankschip.

winst,

menten mmen

en dreef ze op de slangen aan. De vielen op de slangen aan en vraten fijnen «e reptielen gedeeltelijk op. Daarom heet "te hacienda thans nog Rancho Porco. De toerist zal op een reisje naar ZuidMexico horden wilde ezels (burros) aanDeze dieren doen den mensch echter geen kwaad; integendeel de dieren legfen een schuwheid voor den mensch aan <*eh dag. Verder zal hij tegenkomen ruïnen van oude Amerikaansche huizen en nakomelingen van verschillende Indianenstam"tén. In de wildernis treft men er vaak begraafplaats aan, waarop kostbare, marmeren grafzuilen en -steenen, een herinnering aan de laatste revolutie. Langs üe Ohihuahua-Durango-grens zal hij een plaatsje ontmoeten, dat Aguas-Ca,loentes (Heet Water) is genaamd en waar *en in de kapel de meest zonderlinge klok ter wereld aantreft.

Hoe een

TankmatroosLeeft

en

Werkt.

Zwaar is het zeemansberoep —.en nóg zwaarder lijkt ons, landratten, het leven, dat de iankmat.ro.zen leiden.; Tankschepen ankeren Hoogstens maar 24 uur en van deze uren wordt een groot percentage nog dienst gedaan! Hoogst zelden, komt een, tankmatroos voor het gebruikelijke „rondDe Britsche officier-vlieger Swayne heeft dezer dagen je" in het havenkroegje aan den wal op Vijftien km boven de aarde. speciaal geconstrueerd toestel het wereld-hoogterecord voor vliegeen daarvoor tijd. Maar des te kameraadschappelijker is met gebracht. 15.230 Hoewel de piloot gekleed was in een voor deze getuigen op meter de omgang met. de tankschip-matrozen on- legenheid ontworpen vliegpak met helm, heeft hij wegens gebrek aan lucht benauwde derling. Hier bestaan geen klassen aan oogenblikken doorleefd, daar hij bovendien de raampjes van de cabine niet open kon boord, geen verschillende kajuiten, geen krijgen. Ten slotte gelukte het hem met een mes een gat in een raampje te snijden, officiers- en manschapseten. Allen eten zij. hij weer frissche lucht kreeg. Boven: liet toestel boven de wolken. Onder: „uit één pot", allen slapen zij in een een- waardoor Swayne stapt in zijn vliegtuig, om zy'n recordvlucht aan te vangen. voudige kooi en des avonds zitten allen bij elkaar en klinkt de hartige zeemanstaai, Franziseo villa. wordt menig jeugdverhaal opgedischt, gewater op. Onder de trillende beweging van dért oeroude tijden over zee. De oude Chikruid me/ onvervalschten volkshumor! deze zuigarmen borrelt 't water spattend neezen -verscheepten de petroleum reeda Deze klok werd niet in een vorm gegoten, Kameraden in dienst en in de rusturen. op. lang vóór de geboorte van Christus in houuit een reusachtige koperkwarts werd En dat moeten zij zijn, want hier aan boord ten roeibooten over de Gele Zee en den set twee voet hooge gevaarte gebeiteld. Do speelt zich hun leven af; zij zetten nauweJang-tse-kiang. Ook de Perzen woesiten op Reuzen-Tankschip! Brand oen toon der klok is vol en dieper dan de mees- lijks een voet aan wal en in de tankschiphun olie over de zee, de Kasvervoerden te yan die van haar zusters, die aanmer- kajuiten heerscht gemoedelijkheid en oppische in volle zee! Zee. tankschip op Brand een kelijk grooter zijn. De klok zou,, wanneer zij gewektheid. En zoo nu en dan zwaait ér DaarIn 1753 vertelde een wereldreiziger een *°u kunnen spreken, kunnen vertellen van een naar het scheepsklavier en speelt met Wie kan zichdezulk een hel voorstellen ? veiligingenieurs talrijke om hebben "e geschiedenis van den revolutionnairen zijn grove eeltvingers verhaal over een Perzische tankschipvloot, vol weemoed heidsmaatregelen genomen, waardoor auto- welke olie vervoerde met zeilschepen. De generaal Franzisco Villa, den grootsten roo- een lied Mijn vaderland de zee! matisch de temperaturen worden gemeten eerste Europeanen, die systematisch olie verhoofdman van zijn tijd en geboren als geitenhoeder. Saxofoons zuigen de Olie op! en mechanisch een ingewikkeld brand- vervoerden, waren Nobel en zijn firmanten. blusch-apparaat in werking treedt, terwijl Nobel liet op de Montala-werf tankschepen , Villa was een half-Indiaan, half-Spanop de brug van den kapitein, eveneens auto- bouwen, ieder bestaande uit een achttal cyHamburgsche petroleumhaven Jaard, maar in doen en laten een volbloed In de aanslaat. linders, die in het midden van het schip matisch, het signaal „Brand" groote bedrijvigheid. Er wordt *ndiaan. Toen hij noch lezen, noch schrijven heerscht knop, op druk daar de commanop Eén den gelost, Hamburg benzine want is in de waren aangebracht. Alfred Nobel verbe£°n, riep hij zichzelf tot generaal uit en eerste dobrug, en alle over heel oliebluschapparaten plaats en benzinehaven! Nu terde de tankschepen en liet er een aantal 50.000 man onder zijn bevel. Zijn onop- in de Kaspische Zee en de Zwarte Zee va"Jfgarde bestond uit een bende strafgeyan- bevinden wij ons in de haven, vertelt een het schip komen in werking, terwijl in de „Avdp.". Onrustig houdelijk een zeer werkzaam bluschmid- renSenen, die hij uit verschillende cellen van medewerker de schommelen barkassen in de woelige del, nl. koolzuurschuim, stroomt in de In 1885 stak de eerste trans-oceanische **exico bevrijdde. Tot dank zwoeren zij hem Elbe. Daar, in de verte ziet men het in- tanks, die branden. tanker in zee; de Bremensche koopman trouw tot den dood en op hun vanen schil- drukwekkende Zelden is het nog gebeurd, dat op een Anton Riedemann was geen fantast. H\j zuigpomp-systeem aan de derden zij een doodsfcop. een dicht net van buizen, die tankschip brand uitbrak. Maar nog minder had op zijn „Andromeda" twee en zevenDe jeugd van Villa was hard en meedoo- havenkade; reusachtige als saxofoons in de lucht to- is het gevaar van het vergaan, want, zooais tig aparte, ieder op zichzelf beveiligde, Senloos en verliep in het ruwe gebrgte van renen, van omgebogen, als het men weet, is olie lichter dan water, en daar- tanks laten inbouwen, welke door een buisonderen Noordelijk Mexico. De Mexicaansche jazz-instrument, men ze zou kun- door is het volkomen onmogelijk, dat het systeem met elkander waren vertoonden. waarmee vertelt, hoe de knaap op 16vergelijken. Een damp water de getankte olie zou verdringen. Olie Wanneer in de tropische zeeën de olie ging nen beklemmende J^rigen leeftijd een hoog officier vermoorden water vermengen zich bovendien niet. uitzetten en zich gassen vormden, de, omdat deze zijn zuster lastig viel. Per- van ruwe olie dringt ons in den neus. dan soonlijke moed maakte Villa populair bij Nu beklimmen we de steile touwladder, Geen tankschip, dat met olie geladen is, kan draaide hrj de tusschengelegen ventielen open en vergrootte de totale ruimte, hetwelke naar het dek van een trans-oceanisch dus vol water loopen. *1n kameraden. Hij was hun leider en te- tankschip leidt. Registertonnen natuurlijk geen mogelijk was, daar hij altijd enkele de Menige schepen 18.000 storm generaal heeft het ideaal van Mexico. De 2ette meermalen roofovervallen op banken bruto! Aan dek een merkwaardig tooneel: geteisterd en in de ,ooren der matrozen ge- tanks leeg liet. Hij was dus eigenlijk de °P touw en de buit werd deels onder de overal kleine stuurraden, wel twintig of bruld. Daarom luidt het consigne: voorzich- uitvinder van de z. g. „expansie-tanks", die Daaronder, in het geweldige tig aan dek. „Op zee steeds de loopbrug ge- het mogelijk maakten met olie den evenaar deels onder de armen ver- dertig. Deze soort van liefdadigheid bracht scheepslichaam, bevinden zich de tanks. bruiken", lezen wij op een bord. En daar- te passeeren! ~e bevolking dichter bij Villa en de zijnen. ledere tank heeft een eigen ventil, dat zijn naast: „Rooken streng verboden!" Ook het In de laatste jaren is ook Nederland op stuurraderen. En rondom ons liggen rooken kan een tankschip-matroos zich niet het gebied van tankbouw niet achtergej*een wonder dan ook, dat Villa als een hei- de dikke slangen, welke de dampen later moe- veroorloven. 'Se werd vereerd. bleven. De Hollandsche werven hebben goeten afvoeren Enkele uren later dreunt de prestaties geleverd ten aanzien van den Antieke Olieschippers. tankbouw en doen de laatste jaren werkeWoelige Jaren. het dek van de kracht der zuigpompen, welke dreunend en steunend werken en lijk niet meer onder voor de Oosterburen. Overal zijn de waarschuwingsbordjes De vele buitenlandsche opdrachten, woeligste jaren van Mexico maakte door machtige buizen het edele nat uit welke naar de vele landtanks pompt: aangebracht. Pats, daar valt een ijverig juist het laatste jaar bij de Nederlandsche e/Üla en zijn aanhangers mede. Revoluties oertijden niet van de lucht. De eene volgde grauwe betonsilo's, die er ieder voor zich persman op het dek, dat glad is van de olie. werven binnenkwamen, toonen aan, dat het „Steeds de loopbrug gebruiken", die buitenland heeft ingezien, -dat de oud-Holty de andere. Villa was steeds aan de zijde uitzien als een kleine gasfabriek. analphaopstandelingen. Ondanks zijn Geweldige zuigslangen zijn op het li- bordjes hangen er niet voor niets. Looplandsohe soliditeit, door eeuwen heen bemenigwas hij schranderder dan chaam van den tankreus geschroefd, han- bruggen, izooals deze, vindt men alleen maar roemd, nog steeds dezelfde is en dat de eja, Nederlandsche werven een naam hebben, g oe de schoolopleiding had geno- gen over de verschansing in het water en op tankschepen.

treffen.

—

plein

—

maar

—

— —

—

bfacht

vens

beeld.

...De ?*

■tt> Villa kon slechts zijn eigen naam schrij-

stijgen dichter bij den wal weer uit het

Olie vervoeren de menschen reeds

se- dien zij niet gaarne zouden verliezen,

Onwillige Huurbetalers. NEDERLANDSCH NIEUWS. Tal van Commissie Beraamt thans HaagschOlie-Conflict.

Maatregelen.

Bombardement met Oliebus en Fietspomp.

Op tal van plaatsen in de hoofdstad hebben de steuntrekkende huurders van week-

Het was een olieconflict, waarbij het niet ging om couponuitbetaling in gouddollars, maar dat zich eenvoudig had afgespeeld in'die regionen van de oüemillioenenwereld, waar voor èënige centen het vloeibare goud der. wereldconcerns uit het vat van den leverancier in het busje van den klant Wórdt getapt. Gewoonlijk gaat het in die régipneh het' minst diplomatiek, dus het vreedzaamst toe, maar er moet nu eenmaal een uitzondering zijn, die den regel bevestigt en twee olieventers hadden blijkbaar

op zich genomen deze bevestigde uitzondering tot stand te brengen. Zij verschenen tegelijk voor een Diemensche huisdeur, die tot op dat oogenblik alleen was opengegaan om de olie van nummer een in te nemen, maar dat behoefde tenslotte nummer twee niet te beletten ook eens te probeeren of zijn olie daar binnen zou kunnen afvloeien. De klant zat met het vraagstuk: nummer een had de oudste rechten en nummer twee lustte ook een boterham. Toen dacht de klant, dat-ie verstandig deed en droeg ieder der mannen met Salomo's wijsheid de helft der leverantie op, aldus het „Vad.".

„Toen, Edelachtbare", zei de man met de oudste rechten, „lachte mijn concurrent sarcastisch en greep ik een oliebus, want hij had een fietspomp afgenomen". Men kan zich voorstellen, hoe de concurrentie-

woningen geweigerd het verschuldigde huurbedrag geheel te betalen. Weliswaar zijn deze weigeringen niet steeds gemoeid gegaan met strubbelingen, zooais in West en in de Indische buurt, doch zij omvatten zeker het meerendeel van de werkloozen, aldus het „Alg. Hndbl." Zoowel de Vereeniging van huiseigenaren „Het Eigendomsrecht" als de Amsterdamsche Huiseigeiiaarsvereeniging hebben aangeboden de helft van de verminderde steunuitkeering voor hun. rekening te nemen. Ook enkele huiseigenaren, die niet bij één dezer organisaties zijn aangesloten, hebben een zelfde houding aangenomen. De meeste werkloozen daarentegen, gesteund door adviezen van de vakvereenigingen, hebben de vermindering van de uitkeering voor de volle honderd procent op de huiseigenaren willen verhalen. De huurophalers van de georganiseerde eigenaren hadden geen opdracht streng op Belangstelling voor het werk. Ook de jeugd heeft de verbetering aan den Rijks te treden tegen onwilligen. Wel hebben zij weg Amsterdam—Enkhuizen met vreugde begroet en lang voordat de weggebruikers een nauwkeurige lijst van hun namen opde vruchten van deze werkzaamheden zullen plukken, genieten de knapen er op hun gemaakt. Deze lijst is thans overgelegd manier van. Zand opspuiten voor den afrit van den dijk bij Broekerhaven. aan een commissie uit de besturen der beide eigenaarsvereenigingen, welke zich verder zal beraden over de thans te nemen Zus kwam ineens op het denkbeeld: voor maatregelen. Zeven Bier in plaats van ieder een zilveren theelepeltje, met een letter. Veertig

—

—

Glazen

.

Gulden.

Werkloosheid in de Hoofdstad

Daar kan de Brandweer niet In Augustus jl. boekte de Amsterdamsche strijd zich ontwikkelde: een fietspomp werd Arbeidsbeurs in totaal 72.277 aanbiedingen tegen Concurreeren. gehanteerd op een wijze van een diabolo van werknemers, waartegenover maar 4597 of iets dergelijks en de oliebus kon de aanvragen van werkgevers stonden. Het Op het Weesperplein kantelde een vrachtmunitie zijn geweest van een proppenschie- aantal tot stand gebrachte . plaatsingen de ter. En toen deze voorwerpen blijkbaar niet bedroeg 3.203. Dat zijn 19 plaatsingen auto, beladen met kisten zink, doordat doeltreffend voldoende waren, ging men meer dan de vorige maand en 145 meer lading bij het nemen van een bocht in beover tot het gebruik van de hand, zoodat dan in dezelfde maand van het vorige jaar. weging kwam. De kisten rolden over den tenslotte de verbalisant in zijn rapport kon Onder de geplaatsten waren 1785 mannen grond, aldus de „Tel." schrijven bij beide partijen een aantal zwel- en 1418 vrouwen, aldus 'de „Tel." Wat te doen? lingen en roode plekken te hebben geconAan het einde van Augustus stonden als stateerd. De chauffeur, die geen letsel had geniet geplaatst nog bij de beurs ingeschrewie 58.077 „U, gooide mis met de oliebus?" van werkzoekenden, ven 61.878 kregen, wilde zoo spoedig mogelijk verder, eigen alsmede 448 opgaaf, werkloozen naar „Ja... eh..." maar de zware waren lag plat op zijn kant gedeeltelijk werkloozen. „Dat vond u jammer?" en er zou heel wat moeten gebeuren om Bij. vergelijking met het einde der vorige „Natuurlijk, want op dat oogenblik was-ie hem weer overeind te krijgen. In zoon geals raak bedoeld", bekende de verdachte maand, toen het aantal werkloozen 58.058 openhartig en toen deed hij nog het ver- bedroeg, blijkt dat dit aantal aan het einde val heeft men gewoonlijk slechts de keuze schrikkelijke verhaal, dat zijn tegenstander- der verslagniaand 19 hooger is, terwijl ver- tusschen een particulieren kraanwagen en hem in zijn mond had geprikt met zijn geleken met het einde van dezelfde maand de brandweer. vinger, waarschijnlijk om zijn lip uit te van het vorige jaar, toen 53.039 werklooNauwelijks had de chauffeur overwogen zen werden genoteerd, hun aantal 5.03,8 scheuren. Men gruwelde. onderstaand . staatje wat het beste wias, of reeds kwam daar met menschen denken altijd zooveel kwaad hooger is, gelijk uit De

'

van de menschen. Wat schuilt er voor ge- [ vaar in, wanneer de eene petroleumventer den.ander zijn vinger in den mond duwt ? Hoogstens een onaangenaam smaakje tenminste men mocht aannemen dat de concurrent in het heetst van den strijd geen gelegenheid had gehad even zijn handen te wasschen. Maar intusschen kwam men niet te weten of verdachte nu zijn duim verwarde met den vinger van zijn tegenstander, want die manspersoon was niet verschenen. We zullen den getuige met den sterken arm op 16 October laten verschijnen, prevelde de rechter, en de verdachte vroeg snel, of hij dat goed verstaan had. En toen de rechter hem zei, dat het geen grapje was en dat de getuige, als' hij niet uit zichzelf wilde komen, door den veldwachter zou worden aangevoerd, had de man van de oudste rechten al zooveel pleizier, dat er over veertien dagen een heel hooge boete zou moeten worden uitgedeeld om dat pretje van dë * voorgeleiding van den getuige te'■

—

—

bederven.

omtrent de werkloosheid in de voornaamste bedrijfstakken blijkt. Aantal werkloozen Bedrijven: op het einde van:

Bakkersbedrijf Bouwbedrijf

Aug.

Aug.

1936: 1007 10395

1935: 911 9042

Diamantvak (iiy de werkverruiming werkten resp. 2103 1945 en 1383 personen) Graf. vakk. en papierfabr. 1611 Hand., Kant.- en Winkelpers. 7535 Hotel-, Café en Rest. bedrijf 1305 2702 Hout- en Meubelbedrijf

...

1582 Kleedingbedrijf Metaalbedr. (mcl. electrotechn. film- en radiobedr.) 7194 6883 Transportbedrijf 11643 Ongeschoolde beroepen 4117 Overige bedrijven Totaal: 58077

2879 1426 6554 1251

2567 1194 7584 6521

9677 3433

53039 bovendien 107 geHet diamantvak heeft deeltelijk werkloozen en het kleedingbedrijf 209.

veel geloei de actieve brandweer aan. Het was de groote kraanwagen, die reeds zoo dikwijls goede diensten bewezen heeft. Het leed kon nu spoedig geleden zijn, want voor de zware kraan is het opheffen van een vrachtauto een karweitje van enkele

minuten. Maar

veertig gulden voor het eerste

uur, luidt het gemeentelijk tarief. Veertig gulden dacht de chauffeur.

Dat is te veel. Het is een tijd om op de kleintjes te passen en zeker op vier kostbare» briefjes van tien. Maar... er kwam concurrentie opdagen. Slenterend waren enkele pootige jonge kerels naderbij gekomien, die weleens wilden zien, hoe de brandweer dit zaakje zou opknappen. Het bracht den chauffeur op een idee. Hij zag in deze stevige jongens meer dan louter nieuwsgierigen. Zouder: die niet voor een glaasje bier even willen helpen?

„Wie helpt er mee?" riep de chauffeur. „Er zit een glaasje bier aan, jongens". En hoewel het niet eens warm weer was,

bleek deze enkele aanbieding voldoende om zeven jongemannen plotseling in een stemming van werklust te brengen. Als ervaren sleepers pakten zij gezamelijk den. wagen beet, en onder het commando: één hop twee ging de zware vrachtauto overeind. Toen de zeven pootige helpers met den chauffeur vroolijk aan een glaasje bier zaten, stierf ia de verte droefgeestig het sirenegehuil van den rooden kraanwagen weg

Geschiedenis van een Cadeautje voor Prinses Prins Bernhard.

Ju'ianaen

Men schrijft aan het „Vaderland". In de week van 8 September, toen zoo goed als alle Nederlanders op een of andere wijze over de verloving van de Prinses spraken, staken een paar officierskinderen in de provincie, een jongen en een meisje, de hoofden bijeen en smeedden een plannetje om voor de Prinselijke verloofden een cadeautje te koopen. Zoo gezegd, zoo gedaan. De spaarpot

.

Broer vond het reuze en gelukkig had de juffrouw in den , zilverwinkel nog»lepeltjes met een J. en een B. in voorraad. Opgetogen liepen de kinderen met v hun schat, netjes in een doosje verpakt, naar huis, om van hun initiatief verslag te doen. Moeder was zeer verrast door de spontaneïtet harer kinderen en vond het ook aardig.

„Weet je wat", zei ze, om ze te sussen met een vage belofte, „ik ga naar de opening van de Staten-Generaal kijken en zal de lepeltjes dan meenemen". En toen die dag daar was en Moeder naaf den trein ging, leefden de spontane officierskinderen in spanning over den afloop van hun plannetje. Moeder was eigenlijk niet van plan ef gevolg aan te geven, maar toen ze na de imposante ceremonie des middags langs het paleis kwam, dacht ze, wat ze tegen haaf kinderen zou moeten zeggen, alsze.de cadeautjes mcc naar huis bracht. En voor ze hst zich realiseerde, stond ze op de treden van het paleis en werd ze in de vesti' bule te woord gestaan door een dignitarisdie met groote belangstelling het verhaal van het kinderlijk initiatief aanhoorde «* de verzekering gaf, dat de zilveren lepel' tjes, zeker een unicum in de lange reekS cadeaux, door het Prinseijk Paar zoude» worden aanVaard. Welk een voldoening voor zus en broer» toen Moeder met de verheugende tijding thuis kwam! Maar de grootste vreugde smaakten ze'Iwan toen ze verleden week persoonlijk waren dien derde» en adres hun namen September-Dinsdag ten paleize genoteer» namens a.e — een dankbetuiging ontvingen Prinses en den Prins, van de kamerhdef baron Baud.

—

Venlonaarin Duitschland

Veroordeeld.

De Groote Strafkamer te Krefeld heef* de zaak behandeld tegen een Venlosche» bierbrouwer, die zich in voorloopig arref bevond wegens een doodelijke aanrijding j* v Huls (D.). De Venlonaar verkeerde bij f justitte' aanrijding, volgens de Duitsche onder invloed van drank. Hij keerde terug van een jachtpartij. In de nabijheid van Huls reed de auto tegen een vrachtkar, dl" 6' aan het einde van een begrafenisstoet mf eenig ging, In dezen wagen bevonden zich ouden van dagen, alsmede de voor de bedevaartgangers. De auto kv/ai» in botsing met de kar, waardoor de voef* man en een vrouw die naast hem zat, va» den wagen vielen. De vrouw werd eerst meegesleurd en later overreden. Zij ovef' leed spoedig.

provian^

De officier van Justitie eischtè tegen de» Venlonaar een gevangenisstraf van een jaarHet vonnis der Rechtbank luidde ach* maanden gevangenisstraf met aftrek voorloopig arrest.

va»

In de rechtzitting werd er nog op 86' wezen, dat de verlichting van de kar niy aan de vereischte voorschriften voldeed» zoodat de Venlonaar niet ten volle schuldig zou zijn. Dit werd door een deskundige bc' vestigd. De officier van Justitie ging ech' ter op deze aanmerkingen niet in en verlangde dat een strenge straf zou gevetö

werd gauw wat lichter gemaakt en het tweetal toog, zonder hun plannetje aan de klaverjassen", ezeltjes. denken de Scheveningsche ouders verklapt te hebben, de stad in, on„'t Seizoen is uit, de bazen gaan zij rusttijd erg derweg beraadslagend over de vraag, wat zullen wel niet zoo Of er rouwig om zijn? De vermoeienissen van hun worden tegen den Nederlander, tijdens van het het zou zijn. afgeloopen veel verschillen die seizoen.

Nederlandsche-Indië.

De

MalanscheBroedermoord. De Pleiter Bestrijdt de Theorie van het Motief en Wijst Bewust Opzet Af.

Voorwaardelijke Veroordeeling Gevraagd. het Pleidooi in de zaak betreffende
Raad

van Justitie te Soerabaja werd ontleenen wij aan de hand van Soer. Hbl." het volgende: hl zijn pleidooi becritiseert de verdediger ,e tijdens de terechtzitting naar voren geo»ien theorie, als zoude het motief tot de aad zijn de begeerte van bekl. A 1zijn medeminnaar uit den weg te ruiA?K. teneinde den weg tot het object van tó liefde vrij te maken, (j Allereerst eischt het genoemde motief, j*"- de dader niet ontdekt mag worden, is bij ontdekking de mogelijkheid ejgen toenadering tot het object der " Ij*]? etde uitgesloten. Dus, wil dit motief ingeweest zijn, dan moet a? " aanwezig de misdaad noodzakelijkerwijs zóó bca"nd zijn, dat de ontdekking van den daUitgesloten was te achten. In werkelijk■ e'd echter is van een dergelijk listig opsprake. -lemand, die het bewuste opzet heeft om e *tt dader ongemerkt uit den weg te ruigebruikt daartoe een wapen, dat den belet om door middel van ulPgeroep de aandacht op den aanslag te vestig en; een wapen dus, dat onmiddellijk kan. Het staat vast, dat verdachte oowel een revolver als verschillende 6ekwapens met evenveel gemak ongeer le kt had kunnen bemachtigen als de geogde muurkram. lemand, die het listige opzet heeft tot zZodanig ongemerkt uit den weg ruimen, r aamt voorts in de allereerste plaats een ?danige uitvoering van zijn plan, dat hij v.'ug en ongemerkt weder wegkomt ria .®,daad verricht te hebben. Uit alles 'J^t, dat bekl. aan dat veilig wegkomen jn het geheel niet gedacht heeft. Hij ,eeft met geen enkele gedachte vertoefd, at staan beraamd, bij de wijze, waarftij zou wegkomen van de plaats van het

, handeld,

ej:

-

.

r.

en» .^g^vallene

£°°den

j^is

J>

"tosdrijf. .*iet

motief van het ongemerkt uit den .wülen ruimen is daarom onhoudbaar, v^ijl zelfs hieruit volgt, dat verdachte tevoren in werkelijkheid in het geheel '?t beseft heeft, dat hij tot eenig ernstig zou kunnen komen. De kwestie van het meenemen van een ,-Hra stel kleeren door verdachte bespreverdachte, < nd, wijst pleiter er op, dat e eft hij in de stad aankwam, juist het meest Wettelijke stel kleeren aantrok. Het draeen lange broek en nette jas, wijst Juist op, dat verdachte geen oogenblik dacht heeft, dat zijn voornemen, om evenveel te slaan, bloed en dientengevolge °6dvlekken zou kunnen veroorzaken. ■ Ook in de wijze, waarop verdachte zijn broer heeft bewogen, om hem Ij. (. p en te laten, ligt nog geen aanwijzing jt°pzet. Verdachte wilde tot een uitspraak 611 tusschen hem en zijn broer. Hij wist, deze waarschijnlijk de deur voor zijn y^s dicht zou slaan als hij direct over zijn Senlijke onderwerp begon. Dat hij dus t een overigens vrij doorzichtig verhaal(.. l toegang trachtte te krijgen, is volkomen k Hieruit behoeft geen bizondere en opzet tot doodslag te blijken, ij "u m m a s urn m a ru m wijst geen ■l* besproken aanwijzingen op een met een ltri beraad beraamd moordplan.

t^B

J^van .

da?

pijpelijk.

HET TOEGEBRACHTE LETSEL

°k de geciteerde meening over de daad acht pleiter niet houdbaar. Wat blijkt

?e jVe

het visum repertum? Bij de daarin ops°ittde 13 defecten aan het hoofd, zijn er sj g

twee ernstig. Verder zijn er talrijke geconstateerd, die echter kenaHe ernstig zijn. Het is uitSeen van Se i verslagene direct buiten at e §6v ' V e cht zoude zijn gesteld, immers dan zou g daehte door niets in zijn bewegingen tjj 6öld zijn en zouden al die slagen, die s slechts huidwonden veroorzaakt d6n en > minstens even groote schade aan de ; schedel hebben moeten toebrengen als 'Wee genoemde ernstige slagen. \ ®n*ter gaat het verloop van het gevecht {j wijst er op, dat de theorie, als zoude w,?adelijk buiten gevecht gesteld zijn en ?ijh °P beestachtige wijze afgeslacht zou of ' onmogelijk juist kan zijn. Hij vraagt dat verdachte zelf van het &v relaas geeft, zoo onaannemelijk is. Uit de wj^ut e6Q laringen van de familie blijkt, dat H. Vk _\et, felle vechtersnatuur had en veel en sneller in zijn bewegingen was

Wrf

r^.uwonden J:

W?

Verdachte, ge^^er, waarom zon verdachte van het Oj^^de een onwaar relaas geven en waar"-qj, Mst" dit relaas, indien dat niet waar

tyj, 2'jn? Als verdachte zich schoon had 611 Wasschen, zou hij immers veel beter

van zijh leven, waarin hif door allerlei oiftDe Solosche Batikkerijen. standigheden niet de normale afleiding voor die gevoelens kon krijgen in de normale deelnamen aan het gewone leven, door de Ongegronde Klachten van Enkele afsluiting ook, waarin hij zich op Pakis juist op dit gevoelsgebied bevond. Onze

NOG EEN KIND jongen,

een ander relaas hebben kunnen geven, door te vertellen dat hij zonder wapen naar H. was gegaan, met H. in gevecht was geraakt en toen in zelfverdediging naar een stuk ijzer had gegrepen, dat daar toevallig op tafel lag. Pleiter vraagt of de huidige telastlegging niet enkel en alleen mogelijk is, omdat verdachte zelf, zoodra hij eenmaal bekende, de toedracht van zaken volkomen eerlijk verteld heeft, zooais hij tenminste zelf oprecht meent, die toedracht gezien en,ondervonden te hebben. Verdachte heeft ve.n het eerste genotuleerde verhoor af zichzelf op geen enkele wijze gespaard, heeft gendeel de zaak voor zichzelven veel ernstiger gemaakt, dan deze in wezen zich heeft toegedragen. De familieleden en kennissen van verdachte verklaren eenstemmig, dat verdachte steeds eerlijk is geweest, dat hij nimmer een leugen lang kon volhouden. De heer M., die hem in de gevangenis heeft gadegeslagen, is van dezelfde opinie en heeft uitdrukkelijk verklaard, dat verdachte geheel en al oprecht meent, wat hij heeft medegedeeld. HET MOTIEF. De theorie, en wel speciaal de theorie over het motief van de daad, is veel te simplistisch om waar te kunnen zijn. Het werkelijke leven en de mensch daarin zijn nu eenmaal niet zoo eenvoudig en wij probeeren wel om allerlei gecompliceerde menschelijke gevoelens samen te vatten onder zekere als verzamelbegrippen jaloerschheid, liefde, haat, doch daarom zijn die begrippen toch niet meer dan etiquetten voor een grootst gemeenen deeler van zeer divergeerende gevoelens. Om de ware drijfveeren van deze daad te ontdekken, dient men te beginnen met te abstraheeren, van eigen begrippen afstand te doen, van uit ervaring gevormde etiquetten. Dan zal men zien, hoe het in de ziel van dezen jongen man is toegegaan, hoe zich bij hem, die toch al reeds niet sterk in zijn schoenen stond, in korteren tijd van het eene gevoel van een eerste groote liefde door een periode van hevig slingeren tusschen hoop en wanhoop en daarna van teleurstelling, die deed walgen van het object der liefde, een voor dezen jongen onuitwarbaar kluwen van gevoelens van teleurstelling, van weggedrukte liefde, van walging, van haat, van gekwetste ijdelheid, van belachelijk te zijn heeft gevormd, waarbij nog kwamen oudere, lang weggedrukte gevoelens van klein gehouden te zijn, van oudere kleineeringen, van minderwaardig te zijn,' en zulks in een periode

De Moordaanslag in de Laan.

Canna-

Dader in Observatie Gesteld. Het was op een Zondagmorgen in Maart

jl., dat de bewoners van een deel der Cannalaan te Soerabaja werden opgeschrikt "door hulpgeroep, dat uit een huis, bewoond door de familie De H., werd gehoord. Buren van den heer De H. snelden toe

en zagen dezen heer in een worsteling met een Inlander, die een piso-blati in de rechterhand had. De heer De H. bloedde reeds uit verscheidene wonden, toen hij uit zijn benarde positie werd verlost. De dader, de 21-jarige Anwar, teekenaar bij het Marine-Etablissement, stond Zaterdagmorgen jl. voor den Landraad te Soerabaja terecht, beschuldigd van poging tot moord, subsidiair zware mishandeling. Anwar heeft sedert 20 Mei jl. preventief gezeten. Bij de behandeling van deze zaak werden verschillende getuigen gehoord. Uit deze getuigenverklaringen was op te maken dat Anwar 14 dagen voor het gebeurde wegens lichamelijke ongeschiktheid, was ontslagen. De man handelde zoo eigenaardig dat men aan zijn geestvermogens twijfelde, om welke reden dan ook het advies van een geneesheer werd ingewonnen, die den teekenaar krankzinnig verklaarde. Er kwam nog dit bij, dat beklaagde kort voor het gebeurde trouwde. Zijn vrouw hield het echter niet lang bij' hem uit en keerde naar haar ouderlijke woning terug. Door al deze omstandigheden, heelemaal van streek gebracht, had beklaagde blijkbaar wraak gezworen. Een familielid, wist ervan hoe hij bij .Schlieper een mes kocht en dit sleep; ter voorkoming van ongelukken had dit familielid hem echter het wapen afgenomen. Beklaagdes wraak ging vermoedelijk uit naar den hoofd-scheepsteekenaar bij het

opzichten nog

corr. te Solo schrijft: Door het krachtige ingrijpen van bestuur

De die in vele en.politie in het begin van de vorige week, eigenlijk een kind was, heeft de verwerking en de onderdrukking, van de bij hem ge- waarbij een drietal Chineesche tussehenwekte zielsconflicten niet aangekund, zulks handelaars gesommeerd werd om tot verdeels omdat, hij daartoe van nature koop over te gaan van de beschikbare voorreeds de noodige remmen miste, anderdeels raden greys, cambrics en kleurstoffen, weloverigens goed bedoelde doordat zijn opvoeding juist niet gericht is geweest op ke tezamen de grondstoffen vormen voor de het aankweeken van die 'van nature ont- batikindustrie en het daarop.beleggen van brekende remmen. Voorts, doordat een eene conferentie tusschen deze drie tussamenloop van omstandigheden hem juist schenhandelaren met vertegenwoordigers in de van nature reeds meest onevenwich- van den Soloschen Batikbond ten kantore tige puberteitsperiode, in korten tijd een geheele serie van tegenstrijdige doch alle van den assistent-resident-afdeelingshoofd, teleurstellende prikkels gaf. Hierdoor heeft is men hier de situatie thans wel meester zich zijn minderwaardigheidsgevoel abnor- geworden maal sterk ontwikkeld en de aan die zijde veel te strak gespannen veer plotseling een ' De conferentie heeft weliswaar niet het uitw,eg gezocht tegen dengene, dien hij op gewenschte effect gesorteerd, namelijk de dat oogenblik als zijn meest meerderwaar- dóór het bestuur beoogde verzoening tusschen batikkers eenerzijds en tusschehdige meende te onderkennen. anderzijds tot stand te brengen, handelaars Dat daarvan voor verdachte zelf veel doch zijn daarbij enkele zaken aan tevens en onbewust is, spreekt duister wel vanzelf. Uit de brieven door hem in de gevangenis het licht gekomen, welke geen steun vergeschreven blijkt wel, dat verdachte zelf leenen aan de talrijke klachten van de zijde r. s nog steeds i zoekende is, dat hem zelf de der batikkers. motieven voor het gebeurde geenszins duiBij eenige, sterk klagende batikkers delijk zijn. Het is ook logisch, dat veel hem heeft het bestuur de situatie opgenomen, pas op lateren leeftijd duidelijk zal worden. waarbij zeer behoorlijke voorraden van Sprekende over de rol van het meisje G. allerlei grondstoffen te voorschijn kwamen^ zegt pleiter, dat wat de verklaring van Niettemin had men tevoren beweerd „koSde motieven van verdachte betreft het song" te zijn. Het was duidelijk, dat deze er tenslotte niet op aankomt of het meisje klagers zooveel mogelijk grondstoffen wilinderdaad een dubbel spel heeft gespeeld den hamsteren. Zij zullen nu geheel met beide broers, doch slechts of D. oprecht worden losgelaten, daar zij behoorende gemeend heeft, dat zulks het geval was. tot de grootere batikkers geen steun beDit is van belang en ook de houding van hoeven.

—

—

—

—

——

bekl.'s omgeving tegenover H.'s verloving. Het is duidelijk gebleken, dat D. door die houding is gesterkt in zijn latere over-, tuiging, dat het meisje G. minderwaardig was en dat hij, D., gerechtigd was op geloof bij zijn broer tegenover het meisje. Pleiter refereert aan de meening van beide psychiaters, die verdachte een psychopaath vinden, bij wien slechts een duidelijke, althans zichtbaar verminderde toerekeningsvatbaarheid aanwezig is geweest en acht opneming van verdachte in een daartoe bestemd gesticht, waarin hem alsnog op deskundige wijze die remmen bijgebracht worden, welke hij thans nog mist, zoodat hij later als een normaal mensch in de samenleving weer zou kunnen terugkeeren, de eenig juiste maatregel. Dit is helaas in Indië niet mogelijk. Pleiter vraagt daarom voor verdachte met het oog op zijn jeugd een voorwaardelijke veroordeeling met daaraan als voorwaarde te verbinden, dat hij voor den tijd van vijf jaren onder toezicht van een psychiater zal hebben te verblijven en zich geheel naar diens aanwijzingen en bevelen zal hebben te gedragen. Na re- en dupliek wordt de uitspraak gesteld op Woensdag 14 October.

Anders staat het echter met de kleinere batikkers. We hebben er reeds op gewezen, dat juist deze lieden in de knel zouden komen indien de

tusschenihandel in

zijn

weigering tot verkoopen zou volharden. De politie is momenteel bezig hun adressen' te noteeren, opdat zij ook later geholpen kunnen worden bij voorkomende moeilijkheden. Er bestaat echter niet veel kans op een herhaling daarvan, nu de tussohenhandel gemerkt heeft, dat het bestuur op zijn qui vive is, zoodat steeds de mogelijkheid tot het in beslag nemen der voorraden boven hun hoofd hangt. Aan den anderen kant is het sitandpunt der tusschenhandelaars om in de eerste plaats de oude clientèle te bedienen, wel te rechtvaardigen..

Tenslotte kunnen wij nog melden, dat de kapitein-titulair der Chineezen, de heer Tan Ing Siang, tot volle medewerking bereid is gebleken.

Semarang'sOnverkwikkelijke Affaire.

De redacteur van de „Ind. Crt." te M. E., den heer D., naar wien hij ook op Semarang schrijft: den foewusten Zondag bij den heer De H. Naar wij vernemen, is het onderzoek in informeerde. de zaak van de Semarangsche Spaar- en Toen hij den heer D. niet thuis aantrof, Hulpbank van het gemeente-personeel keerde beklaagde, terug om zijn wraak op nagenoeg beëindigd. De penningmeester van den heer De H., die op zooiets niet verde vereeniging, die reeds eerder een bekendacht was, te kcelen. tenis de heer K., afgelegd is De Landraad besliste, dat beklaagde ter dezer heeft dagen op last van den Officier op observatie in het krankzinnigengesticht vrije voeten gesteld. Soember Porrong zou worden opgenomen, meldt de „Ind. Crt." Voor den heer D., secretaris van de Bank, heeft men geen termen kunnen vinden om hem in vrijheid te stellen. De heer D. ontkent nog steeds alle schuld, hoewel zeer Officieele Berichten. bezwarend materiaal tegen hem kon worGoedgekeurd is een wijziging van de den aangevoerd. Naar bekend mag worden verondersteld,* Verordening tot heffing en invordering van een voertuigenbelasting in het regentschap is de S. H. B. een instelling van het gemeente-personeel zelf, welke gesticht Semarang. werd om menschen van de gemeente, die in Bij Gouvernementsbesluit is. het „Alge- moeilijkheden verkeeren, financieel bij te meen Havengeldreglement Bedrijfshavens" staan. De betrokkenen worden in de gelegenheid gesteld op zeer schappelijke voorgewijzigd. waarden een leening bij de Bank aan te Wegens buitengewone omstandigheden is gaan. bij de Landraden te Magelang en TemangMet de terugbetalingen van die leeningen goeng voor den tijd van 6 maanden of zoo- schijnt ernstig geknoeid te zijn door den veel korter als zal blijken voldoende fe zijn secretaris en penningmeester, die o.m. niet in dienst gesteld een 2de buitengewoon schroomden het personeel meer terug te doen betalen dan het geleend had. Ook op voorzitter. Benoemd is tot 2den tijdelijk bui- andere manieren zijn malversaties gepleegd, tengewoon voorzitter van vermelde Landra- zoo met valsche duimafdrukken. Het geden mr. W. P. Thomas, thans 2de tijdelijk meente-personeel nl., dat niet kon schrijbuitengewoon voorzitter van de Landraden ven, moest bij het aangaan van een leening, zijn duimafdruk onder het leeningsbriefje te Modjokerto en Djombang. zetten. Wij vernamen, dat vastgesteld is geworVoor den duur van het aan L. Greeven, directeur van de door de Schoolvereeniging den, dat het tekort van de Bank een bedrag 17.000. Aanvankelijk dacht van het I. E. V. te Bandoeng onderhouden beloopt van Kweekschool voor onderwijzers aldaar, met men, dat dit slechts 7.000 bedroeg, doch ingang van 16 November 1936 voor den tijd naarmate het onderzoek vorderde, kwamen van 8 maanden verleend verlof naar Euro- meer malversaties aan het licht en het tepa, is tijdelijk ter beschikking gesteld van kort groeide steeds. genoemde vereeniging om op te treden als Deze x onverkwikkelijke affaire ■'"■— te vervanger van den heer Greeven voornoemd meer onverkwikkelijk, omdat ook kleine de heer W. Nieuwenhuysen, laatstelijk di- luyden^in deze kwestie de-xiupe .zijn geworrecteur der sedert .opgeheven Europeesche den —'zal binnenkort door den Raad van Kweekschool te Soerabaja. Justitie te Semarang behandeld worden.

—

’ ’

—

Ineen

En Heelhuids er weer Uit.

Geraamd was een opbrengst van

Tentoonstelling in Krankzinnigengesticht te Buitenzorg.

de Kwaliteiten bezat', deze bekende pen eigen. Het is wellicht niet ondienstig om iets meer te weten van het goede product,

Gloeiend Graf.

600' W

terwijl deze in werkelpheid 300 kg m^ bedroeg.

v<^

dat men krijgen kan, opdat men meteen Bovengenoemde resultaten werden Professor Trivedi, wiens kennis van de niet in de verleiding komt waardelooze naOnze Buitenzorgsche correspondent meldt kregen, niettegenstaande het landbouw*6' lYogi-wetenschappen hem in staat stelt din- maak te koopen, aangelokt door een lagen ons: drijf te kampen had en nog heeft J°? gen te doen, welke ons begrip te boven prijs, welke later blijkt toch te hoog te zijn. moeilijkheden, voornamelijk met de wer»' De jaarlijksche tentoonstelling van door gaan, heeft op het sportterrein van de Van de Parker-pen kunnen wij het voe- patiënten van bovengenoemde ziekenin- krachten. Men kan n.l niet over #B eD' Jaarmarkt in tegenwoordigheid van pers gende mededeelen: richting alhier vervaardigde artikelen constant aantal patiënten beschikkW en bestuur een demonstratie van zijn kunvervaardigen van een Parker heeft plaats gehad in de pendoppo van het zulks i.v.m. overplaatsingen van Voor het nen gegeven, welke weer een verzwaring is Vacumatic, de nieuwe vulpen, die in meer e gesticht op Zaterdag en Zondag jl. en werd naar de inrichtingen in Sempak van de prestaties, die tot dusverre door dan 150 landen wordt verkocht en over de Agoeng. Goede werkkrachten W°r' op den eersten morgen bezocht door me- Lenteng hem werden vertoond. geheele wereld wordt gebruikt, zijn twee> vrouw Tjarda van Starkenborgh, verge- den weggehaald en aanvulling heeft plaat Als nieuw punt op zijn uitgebreid pro- honderd vijf-en-twintig verschillende bevan haar oudste dochter, mevrouw met nieuwelingen, "die opnieuw moeten W°r' gramma laat prof. Trivedi zich levend be- werkingen noodig. Goud, pyralin en rub- zeld Kiveron en den fgd. intendant, kapitein den opgeleid. graven, aldus de „N. S. Crt.", doch in stede ber zijn de voornaamste grondstoffen, die Van den Hogenband. ~De tentoonstelling omvat, behalve ofi van het tijdelijk graf met zand toe te dek- voor het maken van deze technisch volEr was veel belangstelling voor deze stand van het landbouwbedrijf, nog stan# ken, komt er een dikke laag houtskool, maakte pen zonder rubber-reservoir, zooais expositie en de tentoongestelde van voorwerpen, vervaardigd door Ë*' exclusieve welke in brand wordt gestoken. zij door de vaklieden van de Parker Pen een gunstigen mannen, Eur. vrouwen, Inl. mannen, Voordat tot deze vertooning werd over- Company wordt geconstrueerd, worden ge- voorwerpen gaven werkelijk van, indruk van de resultaten de arbeids- vrouwen en van de afd. Semplak. gegaan, demonstreerde de Yogi hoe hij door bruikt. gedurende de laatste jaren Het zou ons te ver voeren om een voll?' een 17-jarige training de spieren en orgafabricage-proces met al zijn inge- therapie, welke Het toegepast geestelijke dige is ten aanzien van de beschrijving van de verschillen» zijn bedwang wij 'lichaam in had; nen van wikkelde bewerkingen is het resultaat van stands te geven, zoodat wij ons tot be konden ons zelf overtuigen, dat hij op wil- bijna vijftig jaren ervaring en onderzoek. zieken. lekeurige wijze zijn bloedsomloop kon re- Hoewel een Parker pen betrekkelijk klein In het gesticht te Buitenzorg worden ondervolgende moeten beperken. In de stand afd. Erop. mannen trof olj* gelen. is, vereenigt de constructie zeer vele teere thans 1984 patiënten verpleegd, terwijl het mooie en fijne figuurzaagwerk, hetwe'' 1' volgens de publicaties van de bedrijfs.cijPrecies om 10.38 daalde prof. Trevedi in bewerkingen in zich. verzekerde, eige het graf af, een rechthoekige kuil; in een De penhouder en de dop worden ge- fers 1935 de balans sluit met een alge- naar ons de pleegzuster geul op den bodem lagen een laken en een maakt van onbreekbaar pyralin, dat eerst meene kostenberekening van 291.000. Dit ontwerpen zijn van den vervaardiger. Ve"' hoofdkussen. Hierop .ging hij liggen en in staven wordt gesmolten. Deze staven cijfer zou veel hooger komen te liggen, schillende lampekappen en lampen war? dekte zich met een kam, 'die over het hoofd worden op de voor houders, voor pennen en ware het niet, dat met patiënten verschil- uitgestald. Verder een djatihouten zitP getrokken werd, toe. Daarna werd de geul potlooden en voor doppen passende lengten lende benoodigdheden door eigen diensten waarvan de afneembare zittingen der afgedekt met een zeil, terwijl daarover heen gesneden en komen dan in een droogka- worden geleverd. Zoo heeft de inrichting len vervaardigd zijn van gevlochten en P' een plankier werd gelegd. De kanten tus- mer die op hooge temperatuur wordt ge- een eigen landbouwbedrijf,.rijstpellerij, een draaid pandan, een groote collectie &V& goed, waarop een kleuterhuis jaloersch ka schen plankier en kuilwand werden met houden. Hier blijven zij eenige dagen, zoo- technischen dienst, wasscherij etc. waarbij zorg geongeveer , enz. complex geheele groot zijn aarde afgesloten, werd Het is dat het materiaal geheel kan inkrimpen, vervaardigd waarvan door Van de door Inl. vrouwen bouws, dragen, dat de schelleslang niet werd be- voordat het verder wordt bewerkt. ingenomen 200 50 '

_

"'

’

stoe^

■

schadigd. De Yogi neemt namelijk een luchtschel mee, het bekende Japansche maaksel, om vanuit zijn sombere plaats het sein te geven, dat hij verlost wil worden. Precies 5 minuten nadat de professor begraven was, werd de bovenste laag houtskool, welke was gelegd op een bed van met benzine en olie doordrenkte houtwol, aangestoken. De vlammen laaiden op en al spoedig brandde met veel rookvorming een gezapig houtskoolvuur boven de plaats, waar prof. Trivedi begraven lag. Het was één minuut over elven, toen wij, een beetje angstig om het lot van den dapperen Yogi, aan zijn secretaris vroegen maar met de bïussching te beginnen en den man er uit te halen, doch nauwelijks hadden wij het gezegd, of daar kwam tot vreugde van allen het sein, tot tweemaal toe luidde de bel. Toch gingen er nog een kleine 5 minuten mee heen, voordat de roerlooze gestalte van den Yogi blootgelegd werd. Hij Was niet in staat om op te staan en moest uit het graf gedragen worden. Op een bank gelegd, kwam hij echter spoedig weer bij. Hij vertelde ons, dat zijn houding tijdens de demonstratie is: op de zij liggend met opgetrokken middenrif, terwijl de neus met de vingers wordt dichtgeknepen. Alles bij elkaar genomen was prof. Trivedi ruim 25 minuten in zijn brandend graf 'begraven geweest. Begrijpen doen wij het niet, zoodat wij van elk commentaar verder afzien.

Een Goed Product Als een of ander artikel zich een wereldreputatie verworven beeft, dan komen er tien tegen één imitaties op de markt, die als 'gevaarlijke parasieten teren op andermans goeden naam. Dit heeft men weer kunnen constateeren, toen onlangs de politie een partijtje vulpenhouders in beslag nam, die wel den naam Parker voerden, doch geen enkele der goe-

Hierna worden de staven uitgeboord en voor het eerst gepolijst en gehamerd. Vervolgens wordt de houder voorzien van een pyralin verlengstuk, waarin de pen, de inktleiding en het vulsysteem kunnen worden 'aangebracht. De meest nauwkeurige aandacht vereiseht het aanbrengen van de eigenlijke pen. Deze moet zoodanig tegen de inktleiding worden aangebracht, dat een regelmatige toevloed van de inkt verkregen wordt. Nadat de pen geheel in elkaar gezet is, wordt deze nog aan een zeer nauwkeurige inspectie onderworpen, daarna voor de laatste maal schoongemaakt en gepolijst, teneinde een fraaien glans te verkrijgen. Het vervaardigen van de penpunt vereiseht speciaal vakmanschap. Drie kostbare metalen, goud, platina en irridium vormen het uitsluitende materiaal, waaruit de niet krassende penpunten van de Parker Vacumatics worden samengesteld. De juiste combinatie van deze drie metalen, zooais die door de Parker vaklieden wordt verkregen, levert de punt, die zonder bijstellen aan beide zijden schrijft. Alle punten worden omgeven met een zeldzaam en buitengewoon hard metaal, genaamd irridium. De juiste toepassing van Irridium verschaft aan de Vacumaticpen haar duurzaamheid en gemakkelijk schrift. Bij de constructie van de pen wordt ook platina gebruik. De uit 14 karaats goud bestaande vorm wordt met platina overtrokken, waardoor de pen veel! steviger wordt.. Goud is als grondstof voor de vervaardiging van penpunten steeds het meest belangrijk geweest, en het slijpen van- gouden penpunten vereiseht groote vakkennis. Totdat men pyralin ging gebruiken, was rubber vrijwel de eenige grondstof voor houders en doppen. Rubber is echter als grondstof nog steeds van belang. Het wordt gebruikt voor de diaphragma van de Vacumatic en ook voor reservoirs van pennen van ouder model.

ADVERTENTIEN

Sp* C 9

r

\^

ss^w

Royce ONDER

"

gebouwen en gazons, 60.5 bw. sawahs (34.5 in eigen beheer en de rest in deelbouw), 16.5 bw. voor groentencultuur, 3 bw. klapperaanplant, 4 bw. pisang, verder nog voor vruchtenteelt, aanplant van suikerriet (voor goela djawa), aanplant van koffie etc. Om een klein beeld te geven wat het landbouwbedrijf en de rijstpellerij onder leiding van het hoofd van de landbouwafdeeling, P. W. Lokohollo, aan de inrichting dagelijks leveren, noteerden wij de volgende cijfers: 320 kg Inl. groenten (30 soorten), 14 kg Eur. idem (10 soorten), 200 kg witte en 550 kg zilvervliesrijst. In den landbouwstand waren behalve de verschillende producten eenige grafieken aanwezig, nl. een grafiek van de werking van de rijstpellerij, een van de opbrengst van het landbouwbedrijf sinds 1925, zoowel in kg als in geldswaarde uitgedrukt, een van het aantal werkkrachten, regencijfers e.d., een van de eigen vischteelt. In 1932 heeft er een groote prijsdaling plaats gehad, zoodat de opbrengst van het landbouwbedrijf in geldswaarde is gedaald. Niettegenstaande genoemden factor werden na dat jaar door intensiveering van dit bedrijf meerdere opbrengsten verkregen. In 1925 werd de rijstpellerij nog gedreven door een waterrad; in 1929 werd electrische kracht gebruikt en in 1935 werd een nieuwe en groote rijstpelinstallatie met electrische drijfkracht in dienst gesteld. De raming yoor 1935 is 352.295 en voor 1937 472.700 kg gepelde rijst. Behalve voor eigen gebruik wordt ook rijst geleverd aan de C. B. Z. in Batavia, het doorgangshuis Grogol en de inrichting van geestelijke invaliden in Lenteng Agoeng. De vischvijvers zijn aangelegd volgens de aanwijzingen van de Binnenvisscherij en bestaan uit een broedvijver, een voorstrekvijver, een strekyijver en een groeivijver. Geteeld wordt uitsluitend de ikan mas.

■

°

bezoej».

„

-

Necrologie. J. F. H.

VARTA-DIENST, PARAPATTAN , GAMBIR 45, BATAVIA-C.

geneest,

Het „A. I. D." verneemt uit Venlo, P aldaar in den leeftijd van 57 jaar is <#& leden de heer J. F. H. Ha mm, gepens-tf»' neerd gemeente-ontvanger te Bandoeng-

MëiÈmWiÉM

fl.- f2- f3.25 per flacon.

229

,

*^

ii

_m

X

DONDERDAG NIEUWTJES

W;'"'^SmgEW %-wL_*i

k

'Wek '^mF"

X~ï' IJ___a** ff

y+tvw&V*/

W

JH _l_u

/*&**"&"/ _\^^_f_^êmM\Mm\ Flacon No. 90

met schroefdop

(55 gram) J0.30

Tdtfooi Batavla 1821-1823

UA^'

ort,trent

blaaszwakte, ongeregelde en pijnlijke urineloozing. stijve, pijnlijke gewrichten en aanvailen van duizeligheid ontstaan door bloedvergiftiging, te wijten aan zwakke nieren. Laat deze vergiften u niet van uw sterkte en levenskracht berooven, maar neem FOSTER'S RUGPIJN NIEREN PILLEN, het nier-versterkingsmiddel, dat deze

kwalen

°

waterleiding

___m

Accu's ei

j\

237

M

MAANDAG

artikelen moeten wij speciaal noemen "_ batikwerk (sarongs, kleedjes, petjes, the?* mutsen) en de geweven goederen, zoo8i e tafelkleeden, handdoeken etc. Voor stand was een weeftoestel opgesteld, -jivel* .; door een der vrouwen bediend werdl zijn tentoonstellingszaal *» Buiten deze ook een kijkje gaan nemen in de recreaw zaal Van de Eur. mannelijke patiënte»' welke tevens dienst doet als toonzaal door deze patiënten vervaardigde meubel' zooais djatiehouten zitjes, waarvan & reeds hierboven beschreven is, djatihout kasten in moderne uitvoering, wandten-ip* met naar boven uitstralend licht en # mooie cocosmat, waarvan het bezit el» huisvrouw gelukkig zou maken. .'" Kort voor ons vertrek leidde dtr. Stigv'< geneesheer-directeur van de inrichting, persoonlijk naar de werkzalen van de E"7 mannen. Hij deed dit, omdat vele zich niet kunnen voorstellen, dat geestebJ* zieken het tentoongestelde werk kunfl* afleveren. Wij troffen de patiënten rus" aan het werk nl. het vlechten van ,( stoelzittingen in de eene zaal, terwijl W andere de timmerlieden aan het zagen timmeren waren. « Er rest ons alleen nog te melden, da* technische dienst de eigen electrische ve lichting verzorgt, verder het net en de gebouwen onderhoudt. Op dL wijze tracht de geneesheer-directeur K inrichting met zijn staf het leed van de % zenden geestelijke zieken op de minst K° bare wijze te verzachten en naar onze i» ning is hij daarin volkomen geslaagd.

Punten van overweging

r^A

_

p^9sl§

kS^^TkIW

Nederlandsch-lndisch Fabrikaat 63