DEELGE SCHIL
EEN SNELLE OPLOSSING IN LETSEL- EN OVERLIJDENS ZAKEN
Het traject van buitengerechtelijke onderhandelingen met de (verzekeraar van de) aansprakelijke partij kan langdurig zijn, omdat er op vele punten discussie kan bestaan. Indien de onderhandelingen vastlopen vanwege een verschil van inzicht over bijvoorbeeld de aansprakelijkheid, de omvang van de schade of de mate van eigen schuld, kan ervoor worden gekozen dit twistpunt aan de rechter voor te leggen in een deelgeschilprocedure.
BORGTOCHT EN DE TOESTEMMING VAN DE ECHTGENOOT
Indien de echtgenoot geen toestemming heeft verleend en/of het geen rechtshandeling betreft die in een normale uitoefening van het bedrijf pleegt te worden verricht, kan de echtgenoot de borgtocht
De deelgeschilprocedure is een snelle en eenvoudige procedure die ten
ERIK KUPER
doel heeft bij te dragen aan het bereiken van een oplossing tussen par-
vernietigen. Maar wat als de echtgenoot dit weigert?
tijen, zodat daarna de onderhandelingen weer kunnen worden hervat.
Laatstgenoemde situatie deed zich voor in het arrest van het Gerechts-
De kosten van de deelgeschilprocedure worden niet aangemerkt als
hof Amsterdam van 5 februari 2013. In die procedure werd de be-
NIEUWS BRIEF UITGAVE 09/2013
proceskosten maar als buitengerechtelijke kosten in de zin van artikel
Niet zelden verbindt een bank aan het verstrekken van een financie-
stuurder door de bank aangesproken om uit hoofde van de door hem
6:96 lid 2 Burgerlijk Wetboek. De mogelijkheid tot veroordeling in de
ring de voorwaarde dat de directeur van de onderneming zich borg
afgegeven borgtocht een aanzienlijk bedrag te betalen. De bestuurder
proceskosten is uitgesloten; indien de volledige aansprakelijkheid vast
dient te stellen voor (een deel van) het verkregen krediet. Moet de
stelde zich op het standpunt dat de borgstelling vernietigbaar was,
staat en het voeren van de deelgeschilprocedure redelijk was (dus niet
echtgenoot van de directeur daarvoor zijn of haar toestemming
omdat zijn echtgenote daarvoor expliciet toestemming had moeten
volstrekt onnodig of onterecht), komen de advocaatkosten integraal
geven? Aan welke vereisten dient ook al weer te worden voldaan?
geven. Niet ter discussie stond dat zij dat inderdaad niet had gedaan.
dure. Wel wordt getoetst of de omvang van de advocaatkosten redelijk
Artikel 1:88 lid 1 sub c BW bepaalt, kort gezegd, dat degene die zich,
Inmiddels waren de echtelieden verwikkeld geraakt in een echtschei-
is. Gekeken wordt naar de hoogte van het uurtarief en het aantal aan
anders dan in een normale uitoefening van zijn beroep of bedrijf, borg
dingsprocedure en de echtgenote weigerde de rechtshandeling te
de zaak bestede uren. Of de omvang van de gemaakte kosten redelijk
stelt of anderszins verbindt voor de schuld van een derde, daarvoor
vernietigen. Het Gerechtshof oordeelde dat de toestemming van de
is, hangt af van de complexiteit en het belang van de zaak.
toestemming van zijn echtgenoot behoeft. De achterliggende gedachte
(toenmalige) echtgenote geen constitutief vereiste is voor het tot stand
van deze bepaling is dat de echtgenoot niet zonder medeweten wordt
komen van een rechtsgeldige borgtocht. Als die toestemming was
Gelet op dit kostenregime, kan zonder een al te groot financieel risico
blootgesteld aan financiële risico’s. De Wet kent één uitzondering:
vereist maar niet is gegeven, heeft de echtgenote in beginsel wel de
een deelgeschilprocedure worden opgestart. Voor een benadeelde in
wordt de rechtshandeling waarvoor borg wordt gesteld verricht door
bevoegdheid de borgstelling te vernietigen. Het betreft evenwel geen
bijvoorbeeld een letselschadezaak is dit een groot voordeel.
een bestuurder, tevens meerderheidsaandeelhouder van een BV of
verplichting. Wellicht dat bij haar beslissing om al dan niet een beroep
NV én geschiedt deze rechtshandeling ten behoeve van de normale
te doen op de vernietigbaarheid van de borgtocht de ratio van de
HOGE RAAD SANCTIONEERT DUBBELE
Overigens kan er ook voor worden gekozen een deelgeschilprocedure
uitoefening van het bedrijf van die vennootschap, dan is toestemming
beschermingsbepaling niet de doorslag heeft gegeven.
BELONING OPROEPKRACHTEN
Op 1 juli 2010 is de Wet deelgeschilprocedure in letsel- en overlijdens-
op te starten, indien er in het geheel nog geen onderhandelingen zijn
niet vereist.
zaken in werking getreden. Hoewel de deelgeschilprocedure inmid-
opgestart. Dit zal vaak het geval zijn, indien de aansprakelijkheid in
dels meer dan drie jaar bestaat is deze nog niet bij iedereen bekend.
zijn geheel wordt ontkend. Verschillende rechters hebben geoordeeld
De rechtshandeling waarvoor borg wordt gesteld moet onderdeel
U begrijpt dat aan een overeenkomst van borgtocht de nodige
In dit artikel volgt een korte uiteenzetting van de mogelijkheden.
dat ook de aansprakelijkheidsvraag aan de orde kan komen in een
uitmaken van rechtshandelingen die in een normale uitoefening van
haken en ogen kunnen zitten. Wij adviseren u graag over
DE INVLOED VAN DE FLEX BV
deelgeschil. Hiervoor is wel vereist dat de zaak niet al te complex is. De
een bedrijf gebruikelijk worden verricht. Dit betekent niet dat het
de mogelijkheden.
feiten moeten duidelijk zijn. Het voeren van een deelgeschil indien er
aangaan van een borgtocht zelf tot de normale bedrijfsuitoefening
IN HET FAMILIERECHT
nog getuigenverhoren moeten plaatsvinden of deskundigen moeten
moet behoren. Die uitleg zou de werking van voornoemde uitzondering
VOOR MEER INFORMATIE:
worden gehoord is af te raden. In dat geval kan wellicht beter worden
aanzienlijk beperken, aldus vaste jurisprudentie van de Hoge Raad. Bij
Erik Kuper
gekozen voor het opstarten van een procedure tot het houden van een
de beantwoording van de vraag of van een dergelijke rechtshande-
[email protected]
voorlopig getuigenverhoor of deskundigenbericht.
ling sprake is, dienen alle feiten en omstandigheden van het geval in
T: 0341-420606
SHANNA VAN DER LINDEN
voor vergoeding in aanmerking. Dit geldt ook bij verlies van de proce-
Frans Aartsen
LAAT U ADVISEREN
aanmerking te worden genomen.
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
Shanna van der Linden
T: 0341-420606
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
DEELGESCHIL - EEN SNELLE OPLOSSING IN LETSEL- EN Shanna van der Linden
COLOFON Deze nieuwsbrief is een uitgave van Van Zeijl Bijl Aartsen Advocaten. Het recht is uitermate gecompliceerd en aan verandering onderhevig.
Bezoekadres:
Postadres:
Wij besteden veel zorg aan de inhoud van de nieuwsbrief, maar kunnen geen
Stephensonstraat 39
Postbus 114
verantwoordelijkheid aanvaarden voor hetgeen men zonder deskundig advies
3846 AK Harderwijk
3840 AC Harderwijk
VAN DE ECHTGENOOT
geen prijs stelt op verdere toezending van de nieuwsbrief en/of uw gegevens
[email protected]
Telefoon +31 (0)341 - 420606
Erik Kuper
wilt wijzigen, kunt u een email sturen naar
[email protected]
www.vanzeijlbijlaartsen.nl
Fax +31 (0)341 - 425528
onderneemt naar aanleiding van de inhoud van deze nieuwsbrief. Wanneer u
BLD [13-901] VZBA Nieuwsbrief Sept_2013_DEF.indd 1
Tamara Putters
OVERLIJDENSZAKEN
VOOR MEER INFORMATIE:
[email protected]
IN DEZE UITGAVE
BORGTOCHT EN DE TOESTEMMING
15-08-13 11:09
NIEUWSBRIEF
SEPTEMBER 2013
HOGE RAAD SANCTIO NEERT DUBBELE BELONING OPROEP KRACHTEN FRANS AARTSEN
te vinden in de wetsgeschiedenis van artikel 7:628a BW, waaruit blijkt
krachten. Het is raadzaam en vaak ook wel mogelijk om het arbeidspa-
doen van een uitkering voor zover het eigen vermogen groter is dan
dat het doel van die bepaling enerzijds ten doel heeft de werknemer
troon zo in te richten dat dergelijke aanspraken worden voorkomen.
de reserves die krachtens de wet of de statuten van de BV moeten
te compenseren voor de onzekerheid over de arbeidsduur en ander-
worden aangehouden. Er dient dus een vermogenstoets plaats te vin-
zijds te bevorderen dat de werkgever het werk zo organiseert dat die
VOOR MEER INFORMATIE:
den en het tot uitkering bevoegde orgaan dient deze beoordeling te
onzekerheid wordt voorkomen en diensten waarin minder dan drie
Frans Aartsen
maken. Het besluit tot uitkering dient vervolgens te worden goedge-
uur arbeid moet worden verricht zo veel mogelijk worden voorkomen.
[email protected]
keurd door het bestuur van de BV. Het bestuur dient de goedkeuring
T. 0341-420606
te weigeren, indien het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
CONCLUSIE Werkgevers die de arbeid van oproepkrachten in de hiervoor beschre-
dat de BV na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden.
ven zin hebben ingericht, riskeren forse loonaanspraken van oproep-
DE INVLOED VAN DE FEITEN In deze zaak ging het om een taxichauffeuse, die op één dag meerdere keren werd opgeroepen voor korte taxiritten. De oproepkracht was werkzaam voor twaalf uur per week zonder vaste werktijden en vorderde op grond van artikel 7:628a BW betaling van achterstallig loon, omdat zij op grond van artikel 7:628a BW claimde recht te hebben op minimaal drie uur loon voor iedere taxirit waarvoor zij op een dag werd opgeroepen, ongeacht de tijd tussen de taxiritten. De oproepkracht was bijvoorbeeld op één dag voor zes taxiritten opgeroepen, waarbij
FLEX BV
Of dividend wel of niet kan worden uitgekeerd, zal dus elke keer in
te voorzien dat daardoor de betaling van de opeisbare schulden in
samenhang met de solvabiliteits- en liquiditeitspositie van de onder-
gevaar komt, dan is het hoofdelijk aansprakelijk voor het tekort dat
neming moeten worden bezien. Als het bestuur van een BV een uitke-
door de uitkering is ontstaan. Maar ook de ontvanger (dga) van de
ring goedkeurt waarvan het weet of redelijkerwijs behoort
uitkering die wist of had kunnen weten dat de BV na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden is gehouden tot vergoeding van het tekort dat door de uitkering is ontstaan.
VOORZICHTIGHEID IS GEBODEN In de huidige economische omstandigheden ligt het voor de hand dat een ondernemer extra voorzichtig zal zijn met het doen van een dividenduitkering nu hij persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld
IN HET FAMILIERECHT
indien de BV kort na het doen van de uitkering in de financiële problemen komt. De dividenduitkeringen zullen dan ook, nog meer dan voorheen, moeten worden afgestemd op de specifieke situatie van de ondernemer en de onderneming op een bepaald moment. De rechter zal met dit gegeven en met het risico van de persoonlijke aansprake-
TAMARA PUTTERS
lijkheid van de dga rekening dienen te houden bij de vaststelling van
haar werkgever haar de optelsom van de daadwerkelijk gewerkte
de alimentatie.
uren had uitbetaald. De oproepkracht claimde echter recht te hebben op zes maal drie uur loon, derhalve 18 uur. De werkgever deelde het
Op 1 oktober 2012 is het ondernemingsrecht grondig aangepast in het
WIJZIGING ALIMENTATIE
standpunt van de oproepkracht niet, omdat dit betekende dat werktijd
kader van de invoering van de Flex BV. Ook voor het familierecht heeft
Indien de alimentatie is vastgesteld vóór de inwerkingtreding van de
dubbel zou worden betaald.
dit gevolgen, bijvoorbeeld voor ondernemers die alimentatie betalen
regeling van de Flex BV en het niet langer verantwoord is om de in
of moeten gaan betalen.
het verleden gedane uitkering uit uw BV te blijven doen, dan kan het
Volgens artikel 7:628a van het Burgerlijk Wetboek (BW) heeft een
HOGE RAAD
oproepkracht voor iedere keer dat hij wordt opgeroepen recht op
De Hoge Raad oordeelt dat voor iedere taxirit steeds drie uur loon moet
BEREKENING DRAAGKRACHT
minimaal drie uur loon, indien aan één van de volgende voorwaarden
worden betaald, onafhankelijk van de tussen de ritten gelegen tijd.
Tot nu toe wordt de draagkracht (wat kan er aan alimentatie betaald
is en er wellicht een hoger salaris kan worden genoten. Het inkomen
mentatie kunt u overwegen een verzoekschrift tot wijziging van de
is voldaan: (1) de werknemer heeft een arbeidsovereenkomst voor
Volgens de Hoge Raad brengt artikel 7:628a BW met zich mee dat de
worden) van een directeur grootaandeelhouder (dga) veelal bere-
c.q. de behaalde resultaten van de voorgaande jaren geven echter
alimentatie in te dienen bij de rechtbank.
minder dan 15 uur per week waarbij niet duidelijk is vastgelegd op
werknemer die meerdere malen per dag wordt opgeroepen om werk
kend door uit te gaan van het gemiddelde inkomen van de laatste
geen garanties voor het inkomen c.q. resultaat voor de toekomst.
welke tijdstippen hij moet werken, of (2) werkgever en werknemer
te verrichten, over elke afzonderlijke periode van arbeid recht heeft op
drie boekjaren. Daarnaast kan rekening worden gehouden met de
hebben geen afspraken gemaakt over het aantal uren dat gewerkt
loon voor een periode van minimaal drie uur. Dit geldt ook als dit tot
eventuele opnames in rekening courant en de (mogelijkheid van) di-
UITKERINGEN VAN WINST EN RESERVES
Tamara Putters
moet worden (bijvoorbeeld een nul-urencontract). In de zaak die
gevolg heeft dat de werknemer die op een dag meerdere keren wordt
videnduitkeringen. Het vaststellen van de draagkracht van een dga
Als er gelden aan de BV worden onttrokken dient onder het nieuwe
[email protected]
leidde tot het arrest van 3 mei 2013 werd aan de Hoge Raad de vraag
opgeroepen, over bepaalde tijdvakken dubbel wordt beloond, aldus
zorgt in de praktijk vaak voor de nodige discussies. De dga krijgt voor
regime van de Flex BV een zogenaamde uitkeringstest te worden
T: 0341-420606
voorgelegd op welke wijze artikel 7:628a BW moet worden uitgelegd,
de Hoge Raad. In de concrete situatie betekende dit dat de oproep-
zijn werkzaamheden in de praktijk (doorgaans) een marktconform sa-
verricht. Tot uitkering kan worden besloten door de algemene ver-
indien een oproepkracht meerdere keren per dag wordt opgeroepen
kracht recht had op 18 uur loon, terwijl zij effectief slechts 7,4 uur had
laris, maar toch wordt over de hoogte van het inkomen gediscussieerd
gadering van aandeelhouders dan wel een ander bij de statuten
voor perioden van telkens minder dan drie uren.
gewerkt. Volgens de Hoge Raad is de rechtvaardiging voor zijn uitleg
als de vermogenspositie van de onderneming positief
aangewezen orgaan. Er kan echter slechts worden besloten tot het
zinvol zijn om een herberekening te laten maken van uw draagkracht.
www.vanzeijlbijlaartsen.nl
BLD [13-901] VZBA Nieuwsbrief Sept_2013_DEF.indd 2
Bij een groot verschil tussen uw draagkracht en de vastgestelde ali-
VOOR MEER INFORMATIE:
Stephensonstraat 39 Harderwijk
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
0341- 420606
15-08-13 11:10
NIEUWSBRIEF
SEPTEMBER 2013
HOGE RAAD SANCTIO NEERT DUBBELE BELONING OPROEP KRACHTEN FRANS AARTSEN
te vinden in de wetsgeschiedenis van artikel 7:628a BW, waaruit blijkt
krachten. Het is raadzaam en vaak ook wel mogelijk om het arbeidspa-
doen van een uitkering voor zover het eigen vermogen groter is dan
dat het doel van die bepaling enerzijds ten doel heeft de werknemer
troon zo in te richten dat dergelijke aanspraken worden voorkomen.
de reserves die krachtens de wet of de statuten van de BV moeten
te compenseren voor de onzekerheid over de arbeidsduur en ander-
worden aangehouden. Er dient dus een vermogenstoets plaats te vin-
zijds te bevorderen dat de werkgever het werk zo organiseert dat die
VOOR MEER INFORMATIE:
den en het tot uitkering bevoegde orgaan dient deze beoordeling te
onzekerheid wordt voorkomen en diensten waarin minder dan drie
Frans Aartsen
maken. Het besluit tot uitkering dient vervolgens te worden goedge-
uur arbeid moet worden verricht zo veel mogelijk worden voorkomen.
[email protected]
keurd door het bestuur van de BV. Het bestuur dient de goedkeuring
T. 0341-420606
te weigeren, indien het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
CONCLUSIE Werkgevers die de arbeid van oproepkrachten in de hiervoor beschre-
dat de BV na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden.
ven zin hebben ingericht, riskeren forse loonaanspraken van oproep-
DE INVLOED VAN DE FEITEN In deze zaak ging het om een taxichauffeuse, die op één dag meerdere keren werd opgeroepen voor korte taxiritten. De oproepkracht was werkzaam voor twaalf uur per week zonder vaste werktijden en vorderde op grond van artikel 7:628a BW betaling van achterstallig loon, omdat zij op grond van artikel 7:628a BW claimde recht te hebben op minimaal drie uur loon voor iedere taxirit waarvoor zij op een dag werd opgeroepen, ongeacht de tijd tussen de taxiritten. De oproepkracht was bijvoorbeeld op één dag voor zes taxiritten opgeroepen, waarbij
FLEX BV
Of dividend wel of niet kan worden uitgekeerd, zal dus elke keer in
te voorzien dat daardoor de betaling van de opeisbare schulden in
samenhang met de solvabiliteits- en liquiditeitspositie van de onder-
gevaar komt, dan is het hoofdelijk aansprakelijk voor het tekort dat
neming moeten worden bezien. Als het bestuur van een BV een uitke-
door de uitkering is ontstaan. Maar ook de ontvanger (dga) van de
ring goedkeurt waarvan het weet of redelijkerwijs behoort
uitkering die wist of had kunnen weten dat de BV na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden is gehouden tot vergoeding van het tekort dat door de uitkering is ontstaan.
VOORZICHTIGHEID IS GEBODEN In de huidige economische omstandigheden ligt het voor de hand dat een ondernemer extra voorzichtig zal zijn met het doen van een dividenduitkering nu hij persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld
IN HET FAMILIERECHT
indien de BV kort na het doen van de uitkering in de financiële problemen komt. De dividenduitkeringen zullen dan ook, nog meer dan voorheen, moeten worden afgestemd op de specifieke situatie van de ondernemer en de onderneming op een bepaald moment. De rechter zal met dit gegeven en met het risico van de persoonlijke aansprake-
TAMARA PUTTERS
lijkheid van de dga rekening dienen te houden bij de vaststelling van
haar werkgever haar de optelsom van de daadwerkelijk gewerkte
de alimentatie.
uren had uitbetaald. De oproepkracht claimde echter recht te hebben op zes maal drie uur loon, derhalve 18 uur. De werkgever deelde het
Op 1 oktober 2012 is het ondernemingsrecht grondig aangepast in het
WIJZIGING ALIMENTATIE
standpunt van de oproepkracht niet, omdat dit betekende dat werktijd
kader van de invoering van de Flex BV. Ook voor het familierecht heeft
Indien de alimentatie is vastgesteld vóór de inwerkingtreding van de
dubbel zou worden betaald.
dit gevolgen, bijvoorbeeld voor ondernemers die alimentatie betalen
regeling van de Flex BV en het niet langer verantwoord is om de in
of moeten gaan betalen.
het verleden gedane uitkering uit uw BV te blijven doen, dan kan het
Volgens artikel 7:628a van het Burgerlijk Wetboek (BW) heeft een
HOGE RAAD
oproepkracht voor iedere keer dat hij wordt opgeroepen recht op
De Hoge Raad oordeelt dat voor iedere taxirit steeds drie uur loon moet
BEREKENING DRAAGKRACHT
minimaal drie uur loon, indien aan één van de volgende voorwaarden
worden betaald, onafhankelijk van de tussen de ritten gelegen tijd.
Tot nu toe wordt de draagkracht (wat kan er aan alimentatie betaald
is en er wellicht een hoger salaris kan worden genoten. Het inkomen
mentatie kunt u overwegen een verzoekschrift tot wijziging van de
is voldaan: (1) de werknemer heeft een arbeidsovereenkomst voor
Volgens de Hoge Raad brengt artikel 7:628a BW met zich mee dat de
worden) van een directeur grootaandeelhouder (dga) veelal bere-
c.q. de behaalde resultaten van de voorgaande jaren geven echter
alimentatie in te dienen bij de rechtbank.
minder dan 15 uur per week waarbij niet duidelijk is vastgelegd op
werknemer die meerdere malen per dag wordt opgeroepen om werk
kend door uit te gaan van het gemiddelde inkomen van de laatste
geen garanties voor het inkomen c.q. resultaat voor de toekomst.
welke tijdstippen hij moet werken, of (2) werkgever en werknemer
te verrichten, over elke afzonderlijke periode van arbeid recht heeft op
drie boekjaren. Daarnaast kan rekening worden gehouden met de
hebben geen afspraken gemaakt over het aantal uren dat gewerkt
loon voor een periode van minimaal drie uur. Dit geldt ook als dit tot
eventuele opnames in rekening courant en de (mogelijkheid van) di-
UITKERINGEN VAN WINST EN RESERVES
Tamara Putters
moet worden (bijvoorbeeld een nul-urencontract). In de zaak die
gevolg heeft dat de werknemer die op een dag meerdere keren wordt
videnduitkeringen. Het vaststellen van de draagkracht van een dga
Als er gelden aan de BV worden onttrokken dient onder het nieuwe
[email protected]
leidde tot het arrest van 3 mei 2013 werd aan de Hoge Raad de vraag
opgeroepen, over bepaalde tijdvakken dubbel wordt beloond, aldus
zorgt in de praktijk vaak voor de nodige discussies. De dga krijgt voor
regime van de Flex BV een zogenaamde uitkeringstest te worden
T: 0341-420606
voorgelegd op welke wijze artikel 7:628a BW moet worden uitgelegd,
de Hoge Raad. In de concrete situatie betekende dit dat de oproep-
zijn werkzaamheden in de praktijk (doorgaans) een marktconform sa-
verricht. Tot uitkering kan worden besloten door de algemene ver-
indien een oproepkracht meerdere keren per dag wordt opgeroepen
kracht recht had op 18 uur loon, terwijl zij effectief slechts 7,4 uur had
laris, maar toch wordt over de hoogte van het inkomen gediscussieerd
gadering van aandeelhouders dan wel een ander bij de statuten
voor perioden van telkens minder dan drie uren.
gewerkt. Volgens de Hoge Raad is de rechtvaardiging voor zijn uitleg
als de vermogenspositie van de onderneming positief
aangewezen orgaan. Er kan echter slechts worden besloten tot het
zinvol zijn om een herberekening te laten maken van uw draagkracht.
www.vanzeijlbijlaartsen.nl
BLD [13-901] VZBA Nieuwsbrief Sept_2013_DEF.indd 2
Bij een groot verschil tussen uw draagkracht en de vastgestelde ali-
VOOR MEER INFORMATIE:
Stephensonstraat 39 Harderwijk
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
0341- 420606
15-08-13 11:10
NIEUWSBRIEF
SEPTEMBER 2013
HOGE RAAD SANCTIO NEERT DUBBELE BELONING OPROEP KRACHTEN FRANS AARTSEN
te vinden in de wetsgeschiedenis van artikel 7:628a BW, waaruit blijkt
krachten. Het is raadzaam en vaak ook wel mogelijk om het arbeidspa-
doen van een uitkering voor zover het eigen vermogen groter is dan
dat het doel van die bepaling enerzijds ten doel heeft de werknemer
troon zo in te richten dat dergelijke aanspraken worden voorkomen.
de reserves die krachtens de wet of de statuten van de BV moeten
te compenseren voor de onzekerheid over de arbeidsduur en ander-
worden aangehouden. Er dient dus een vermogenstoets plaats te vin-
zijds te bevorderen dat de werkgever het werk zo organiseert dat die
VOOR MEER INFORMATIE:
den en het tot uitkering bevoegde orgaan dient deze beoordeling te
onzekerheid wordt voorkomen en diensten waarin minder dan drie
Frans Aartsen
maken. Het besluit tot uitkering dient vervolgens te worden goedge-
uur arbeid moet worden verricht zo veel mogelijk worden voorkomen.
[email protected]
keurd door het bestuur van de BV. Het bestuur dient de goedkeuring
T. 0341-420606
te weigeren, indien het weet of redelijkerwijs behoort te voorzien
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
CONCLUSIE Werkgevers die de arbeid van oproepkrachten in de hiervoor beschre-
dat de BV na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden.
ven zin hebben ingericht, riskeren forse loonaanspraken van oproep-
DE INVLOED VAN DE FEITEN In deze zaak ging het om een taxichauffeuse, die op één dag meerdere keren werd opgeroepen voor korte taxiritten. De oproepkracht was werkzaam voor twaalf uur per week zonder vaste werktijden en vorderde op grond van artikel 7:628a BW betaling van achterstallig loon, omdat zij op grond van artikel 7:628a BW claimde recht te hebben op minimaal drie uur loon voor iedere taxirit waarvoor zij op een dag werd opgeroepen, ongeacht de tijd tussen de taxiritten. De oproepkracht was bijvoorbeeld op één dag voor zes taxiritten opgeroepen, waarbij
FLEX BV
Of dividend wel of niet kan worden uitgekeerd, zal dus elke keer in
te voorzien dat daardoor de betaling van de opeisbare schulden in
samenhang met de solvabiliteits- en liquiditeitspositie van de onder-
gevaar komt, dan is het hoofdelijk aansprakelijk voor het tekort dat
neming moeten worden bezien. Als het bestuur van een BV een uitke-
door de uitkering is ontstaan. Maar ook de ontvanger (dga) van de
ring goedkeurt waarvan het weet of redelijkerwijs behoort
uitkering die wist of had kunnen weten dat de BV na de uitkering niet zal kunnen blijven voortgaan met het betalen van haar opeisbare schulden is gehouden tot vergoeding van het tekort dat door de uitkering is ontstaan.
VOORZICHTIGHEID IS GEBODEN In de huidige economische omstandigheden ligt het voor de hand dat een ondernemer extra voorzichtig zal zijn met het doen van een dividenduitkering nu hij persoonlijk aansprakelijk kan worden gesteld
IN HET FAMILIERECHT
indien de BV kort na het doen van de uitkering in de financiële problemen komt. De dividenduitkeringen zullen dan ook, nog meer dan voorheen, moeten worden afgestemd op de specifieke situatie van de ondernemer en de onderneming op een bepaald moment. De rechter zal met dit gegeven en met het risico van de persoonlijke aansprake-
TAMARA PUTTERS
lijkheid van de dga rekening dienen te houden bij de vaststelling van
haar werkgever haar de optelsom van de daadwerkelijk gewerkte
de alimentatie.
uren had uitbetaald. De oproepkracht claimde echter recht te hebben op zes maal drie uur loon, derhalve 18 uur. De werkgever deelde het
Op 1 oktober 2012 is het ondernemingsrecht grondig aangepast in het
WIJZIGING ALIMENTATIE
standpunt van de oproepkracht niet, omdat dit betekende dat werktijd
kader van de invoering van de Flex BV. Ook voor het familierecht heeft
Indien de alimentatie is vastgesteld vóór de inwerkingtreding van de
dubbel zou worden betaald.
dit gevolgen, bijvoorbeeld voor ondernemers die alimentatie betalen
regeling van de Flex BV en het niet langer verantwoord is om de in
of moeten gaan betalen.
het verleden gedane uitkering uit uw BV te blijven doen, dan kan het
Volgens artikel 7:628a van het Burgerlijk Wetboek (BW) heeft een
HOGE RAAD
oproepkracht voor iedere keer dat hij wordt opgeroepen recht op
De Hoge Raad oordeelt dat voor iedere taxirit steeds drie uur loon moet
BEREKENING DRAAGKRACHT
minimaal drie uur loon, indien aan één van de volgende voorwaarden
worden betaald, onafhankelijk van de tussen de ritten gelegen tijd.
Tot nu toe wordt de draagkracht (wat kan er aan alimentatie betaald
is en er wellicht een hoger salaris kan worden genoten. Het inkomen
mentatie kunt u overwegen een verzoekschrift tot wijziging van de
is voldaan: (1) de werknemer heeft een arbeidsovereenkomst voor
Volgens de Hoge Raad brengt artikel 7:628a BW met zich mee dat de
worden) van een directeur grootaandeelhouder (dga) veelal bere-
c.q. de behaalde resultaten van de voorgaande jaren geven echter
alimentatie in te dienen bij de rechtbank.
minder dan 15 uur per week waarbij niet duidelijk is vastgelegd op
werknemer die meerdere malen per dag wordt opgeroepen om werk
kend door uit te gaan van het gemiddelde inkomen van de laatste
geen garanties voor het inkomen c.q. resultaat voor de toekomst.
welke tijdstippen hij moet werken, of (2) werkgever en werknemer
te verrichten, over elke afzonderlijke periode van arbeid recht heeft op
drie boekjaren. Daarnaast kan rekening worden gehouden met de
hebben geen afspraken gemaakt over het aantal uren dat gewerkt
loon voor een periode van minimaal drie uur. Dit geldt ook als dit tot
eventuele opnames in rekening courant en de (mogelijkheid van) di-
UITKERINGEN VAN WINST EN RESERVES
Tamara Putters
moet worden (bijvoorbeeld een nul-urencontract). In de zaak die
gevolg heeft dat de werknemer die op een dag meerdere keren wordt
videnduitkeringen. Het vaststellen van de draagkracht van een dga
Als er gelden aan de BV worden onttrokken dient onder het nieuwe
[email protected]
leidde tot het arrest van 3 mei 2013 werd aan de Hoge Raad de vraag
opgeroepen, over bepaalde tijdvakken dubbel wordt beloond, aldus
zorgt in de praktijk vaak voor de nodige discussies. De dga krijgt voor
regime van de Flex BV een zogenaamde uitkeringstest te worden
T: 0341-420606
voorgelegd op welke wijze artikel 7:628a BW moet worden uitgelegd,
de Hoge Raad. In de concrete situatie betekende dit dat de oproep-
zijn werkzaamheden in de praktijk (doorgaans) een marktconform sa-
verricht. Tot uitkering kan worden besloten door de algemene ver-
indien een oproepkracht meerdere keren per dag wordt opgeroepen
kracht recht had op 18 uur loon, terwijl zij effectief slechts 7,4 uur had
laris, maar toch wordt over de hoogte van het inkomen gediscussieerd
gadering van aandeelhouders dan wel een ander bij de statuten
voor perioden van telkens minder dan drie uren.
gewerkt. Volgens de Hoge Raad is de rechtvaardiging voor zijn uitleg
als de vermogenspositie van de onderneming positief
aangewezen orgaan. Er kan echter slechts worden besloten tot het
zinvol zijn om een herberekening te laten maken van uw draagkracht.
www.vanzeijlbijlaartsen.nl
BLD [13-901] VZBA Nieuwsbrief Sept_2013_DEF.indd 2
Bij een groot verschil tussen uw draagkracht en de vastgestelde ali-
VOOR MEER INFORMATIE:
Stephensonstraat 39 Harderwijk
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
0341- 420606
15-08-13 11:10
DEELGE SCHIL
EEN SNELLE OPLOSSING IN LETSEL- EN OVERLIJDENS ZAKEN
Het traject van buitengerechtelijke onderhandelingen met de (verzekeraar van de) aansprakelijke partij kan langdurig zijn, omdat er op vele punten discussie kan bestaan. Indien de onderhandelingen vastlopen vanwege een verschil van inzicht over bijvoorbeeld de aansprakelijkheid, de omvang van de schade of de mate van eigen schuld, kan ervoor worden gekozen dit twistpunt aan de rechter voor te leggen in een deelgeschilprocedure.
BORGTOCHT EN DE TOESTEMMING VAN DE ECHTGENOOT
Indien de echtgenoot geen toestemming heeft verleend en/of het geen rechtshandeling betreft die in een normale uitoefening van het bedrijf pleegt te worden verricht, kan de echtgenoot de borgtocht
De deelgeschilprocedure is een snelle en eenvoudige procedure die ten
ERIK KUPER
doel heeft bij te dragen aan het bereiken van een oplossing tussen par-
vernietigen. Maar wat als de echtgenoot dit weigert?
tijen, zodat daarna de onderhandelingen weer kunnen worden hervat.
Laatstgenoemde situatie deed zich voor in het arrest van het Gerechts-
De kosten van de deelgeschilprocedure worden niet aangemerkt als
hof Amsterdam van 5 februari 2013. In die procedure werd de be-
NIEUWS BRIEF UITGAVE 09/2013
proceskosten maar als buitengerechtelijke kosten in de zin van artikel
Niet zelden verbindt een bank aan het verstrekken van een financie-
stuurder door de bank aangesproken om uit hoofde van de door hem
6:96 lid 2 Burgerlijk Wetboek. De mogelijkheid tot veroordeling in de
ring de voorwaarde dat de directeur van de onderneming zich borg
afgegeven borgtocht een aanzienlijk bedrag te betalen. De bestuurder
proceskosten is uitgesloten; indien de volledige aansprakelijkheid vast
dient te stellen voor (een deel van) het verkregen krediet. Moet de
stelde zich op het standpunt dat de borgstelling vernietigbaar was,
staat en het voeren van de deelgeschilprocedure redelijk was (dus niet
echtgenoot van de directeur daarvoor zijn of haar toestemming
omdat zijn echtgenote daarvoor expliciet toestemming had moeten
volstrekt onnodig of onterecht), komen de advocaatkosten integraal
geven? Aan welke vereisten dient ook al weer te worden voldaan?
geven. Niet ter discussie stond dat zij dat inderdaad niet had gedaan.
dure. Wel wordt getoetst of de omvang van de advocaatkosten redelijk
Artikel 1:88 lid 1 sub c BW bepaalt, kort gezegd, dat degene die zich,
Inmiddels waren de echtelieden verwikkeld geraakt in een echtschei-
is. Gekeken wordt naar de hoogte van het uurtarief en het aantal aan
anders dan in een normale uitoefening van zijn beroep of bedrijf, borg
dingsprocedure en de echtgenote weigerde de rechtshandeling te
de zaak bestede uren. Of de omvang van de gemaakte kosten redelijk
stelt of anderszins verbindt voor de schuld van een derde, daarvoor
vernietigen. Het Gerechtshof oordeelde dat de toestemming van de
is, hangt af van de complexiteit en het belang van de zaak.
toestemming van zijn echtgenoot behoeft. De achterliggende gedachte
(toenmalige) echtgenote geen constitutief vereiste is voor het tot stand
van deze bepaling is dat de echtgenoot niet zonder medeweten wordt
komen van een rechtsgeldige borgtocht. Als die toestemming was
Gelet op dit kostenregime, kan zonder een al te groot financieel risico
blootgesteld aan financiële risico’s. De Wet kent één uitzondering:
vereist maar niet is gegeven, heeft de echtgenote in beginsel wel de
een deelgeschilprocedure worden opgestart. Voor een benadeelde in
wordt de rechtshandeling waarvoor borg wordt gesteld verricht door
bevoegdheid de borgstelling te vernietigen. Het betreft evenwel geen
bijvoorbeeld een letselschadezaak is dit een groot voordeel.
een bestuurder, tevens meerderheidsaandeelhouder van een BV of
verplichting. Wellicht dat bij haar beslissing om al dan niet een beroep
NV én geschiedt deze rechtshandeling ten behoeve van de normale
te doen op de vernietigbaarheid van de borgtocht de ratio van de
HOGE RAAD SANCTIONEERT DUBBELE
Overigens kan er ook voor worden gekozen een deelgeschilprocedure
uitoefening van het bedrijf van die vennootschap, dan is toestemming
beschermingsbepaling niet de doorslag heeft gegeven.
BELONING OPROEPKRACHTEN
Op 1 juli 2010 is de Wet deelgeschilprocedure in letsel- en overlijdens-
op te starten, indien er in het geheel nog geen onderhandelingen zijn
niet vereist.
zaken in werking getreden. Hoewel de deelgeschilprocedure inmid-
opgestart. Dit zal vaak het geval zijn, indien de aansprakelijkheid in
dels meer dan drie jaar bestaat is deze nog niet bij iedereen bekend.
zijn geheel wordt ontkend. Verschillende rechters hebben geoordeeld
De rechtshandeling waarvoor borg wordt gesteld moet onderdeel
U begrijpt dat aan een overeenkomst van borgtocht de nodige
In dit artikel volgt een korte uiteenzetting van de mogelijkheden.
dat ook de aansprakelijkheidsvraag aan de orde kan komen in een
uitmaken van rechtshandelingen die in een normale uitoefening van
haken en ogen kunnen zitten. Wij adviseren u graag over
DE INVLOED VAN DE FLEX BV
deelgeschil. Hiervoor is wel vereist dat de zaak niet al te complex is. De
een bedrijf gebruikelijk worden verricht. Dit betekent niet dat het
de mogelijkheden.
feiten moeten duidelijk zijn. Het voeren van een deelgeschil indien er
aangaan van een borgtocht zelf tot de normale bedrijfsuitoefening
IN HET FAMILIERECHT
nog getuigenverhoren moeten plaatsvinden of deskundigen moeten
moet behoren. Die uitleg zou de werking van voornoemde uitzondering
VOOR MEER INFORMATIE:
worden gehoord is af te raden. In dat geval kan wellicht beter worden
aanzienlijk beperken, aldus vaste jurisprudentie van de Hoge Raad. Bij
Erik Kuper
gekozen voor het opstarten van een procedure tot het houden van een
de beantwoording van de vraag of van een dergelijke rechtshande-
[email protected]
voorlopig getuigenverhoor of deskundigenbericht.
ling sprake is, dienen alle feiten en omstandigheden van het geval in
T: 0341-420606
SHANNA VAN DER LINDEN
voor vergoeding in aanmerking. Dit geldt ook bij verlies van de proce-
Frans Aartsen
LAAT U ADVISEREN
aanmerking te worden genomen.
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
Shanna van der Linden
T: 0341-420606
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
DEELGESCHIL - EEN SNELLE OPLOSSING IN LETSEL- EN Shanna van der Linden
COLOFON Deze nieuwsbrief is een uitgave van Van Zeijl Bijl Aartsen Advocaten. Het recht is uitermate gecompliceerd en aan verandering onderhevig.
Bezoekadres:
Postadres:
Wij besteden veel zorg aan de inhoud van de nieuwsbrief, maar kunnen geen
Stephensonstraat 39
Postbus 114
verantwoordelijkheid aanvaarden voor hetgeen men zonder deskundig advies
3846 AK Harderwijk
3840 AC Harderwijk
VAN DE ECHTGENOOT
geen prijs stelt op verdere toezending van de nieuwsbrief en/of uw gegevens
[email protected]
Telefoon +31 (0)341 - 420606
Erik Kuper
wilt wijzigen, kunt u een email sturen naar
[email protected]
www.vanzeijlbijlaartsen.nl
Fax +31 (0)341 - 425528
onderneemt naar aanleiding van de inhoud van deze nieuwsbrief. Wanneer u
BLD [13-901] VZBA Nieuwsbrief Sept_2013_DEF.indd 1
Tamara Putters
OVERLIJDENSZAKEN
VOOR MEER INFORMATIE:
[email protected]
IN DEZE UITGAVE
BORGTOCHT EN DE TOESTEMMING
15-08-13 11:09
DEELGE SCHIL
EEN SNELLE OPLOSSING IN LETSEL- EN OVERLIJDENS ZAKEN
Het traject van buitengerechtelijke onderhandelingen met de (verzekeraar van de) aansprakelijke partij kan langdurig zijn, omdat er op vele punten discussie kan bestaan. Indien de onderhandelingen vastlopen vanwege een verschil van inzicht over bijvoorbeeld de aansprakelijkheid, de omvang van de schade of de mate van eigen schuld, kan ervoor worden gekozen dit twistpunt aan de rechter voor te leggen in een deelgeschilprocedure.
BORGTOCHT EN DE TOESTEMMING VAN DE ECHTGENOOT
Indien de echtgenoot geen toestemming heeft verleend en/of het geen rechtshandeling betreft die in een normale uitoefening van het bedrijf pleegt te worden verricht, kan de echtgenoot de borgtocht
De deelgeschilprocedure is een snelle en eenvoudige procedure die ten
ERIK KUPER
doel heeft bij te dragen aan het bereiken van een oplossing tussen par-
vernietigen. Maar wat als de echtgenoot dit weigert?
tijen, zodat daarna de onderhandelingen weer kunnen worden hervat.
Laatstgenoemde situatie deed zich voor in het arrest van het Gerechts-
De kosten van de deelgeschilprocedure worden niet aangemerkt als
hof Amsterdam van 5 februari 2013. In die procedure werd de be-
NIEUWS BRIEF UITGAVE 09/2013
proceskosten maar als buitengerechtelijke kosten in de zin van artikel
Niet zelden verbindt een bank aan het verstrekken van een financie-
stuurder door de bank aangesproken om uit hoofde van de door hem
6:96 lid 2 Burgerlijk Wetboek. De mogelijkheid tot veroordeling in de
ring de voorwaarde dat de directeur van de onderneming zich borg
afgegeven borgtocht een aanzienlijk bedrag te betalen. De bestuurder
proceskosten is uitgesloten; indien de volledige aansprakelijkheid vast
dient te stellen voor (een deel van) het verkregen krediet. Moet de
stelde zich op het standpunt dat de borgstelling vernietigbaar was,
staat en het voeren van de deelgeschilprocedure redelijk was (dus niet
echtgenoot van de directeur daarvoor zijn of haar toestemming
omdat zijn echtgenote daarvoor expliciet toestemming had moeten
volstrekt onnodig of onterecht), komen de advocaatkosten integraal
geven? Aan welke vereisten dient ook al weer te worden voldaan?
geven. Niet ter discussie stond dat zij dat inderdaad niet had gedaan.
dure. Wel wordt getoetst of de omvang van de advocaatkosten redelijk
Artikel 1:88 lid 1 sub c BW bepaalt, kort gezegd, dat degene die zich,
Inmiddels waren de echtelieden verwikkeld geraakt in een echtschei-
is. Gekeken wordt naar de hoogte van het uurtarief en het aantal aan
anders dan in een normale uitoefening van zijn beroep of bedrijf, borg
dingsprocedure en de echtgenote weigerde de rechtshandeling te
de zaak bestede uren. Of de omvang van de gemaakte kosten redelijk
stelt of anderszins verbindt voor de schuld van een derde, daarvoor
vernietigen. Het Gerechtshof oordeelde dat de toestemming van de
is, hangt af van de complexiteit en het belang van de zaak.
toestemming van zijn echtgenoot behoeft. De achterliggende gedachte
(toenmalige) echtgenote geen constitutief vereiste is voor het tot stand
van deze bepaling is dat de echtgenoot niet zonder medeweten wordt
komen van een rechtsgeldige borgtocht. Als die toestemming was
Gelet op dit kostenregime, kan zonder een al te groot financieel risico
blootgesteld aan financiële risico’s. De Wet kent één uitzondering:
vereist maar niet is gegeven, heeft de echtgenote in beginsel wel de
een deelgeschilprocedure worden opgestart. Voor een benadeelde in
wordt de rechtshandeling waarvoor borg wordt gesteld verricht door
bevoegdheid de borgstelling te vernietigen. Het betreft evenwel geen
bijvoorbeeld een letselschadezaak is dit een groot voordeel.
een bestuurder, tevens meerderheidsaandeelhouder van een BV of
verplichting. Wellicht dat bij haar beslissing om al dan niet een beroep
NV én geschiedt deze rechtshandeling ten behoeve van de normale
te doen op de vernietigbaarheid van de borgtocht de ratio van de
HOGE RAAD SANCTIONEERT DUBBELE
Overigens kan er ook voor worden gekozen een deelgeschilprocedure
uitoefening van het bedrijf van die vennootschap, dan is toestemming
beschermingsbepaling niet de doorslag heeft gegeven.
BELONING OPROEPKRACHTEN
Op 1 juli 2010 is de Wet deelgeschilprocedure in letsel- en overlijdens-
op te starten, indien er in het geheel nog geen onderhandelingen zijn
niet vereist.
zaken in werking getreden. Hoewel de deelgeschilprocedure inmid-
opgestart. Dit zal vaak het geval zijn, indien de aansprakelijkheid in
dels meer dan drie jaar bestaat is deze nog niet bij iedereen bekend.
zijn geheel wordt ontkend. Verschillende rechters hebben geoordeeld
De rechtshandeling waarvoor borg wordt gesteld moet onderdeel
U begrijpt dat aan een overeenkomst van borgtocht de nodige
In dit artikel volgt een korte uiteenzetting van de mogelijkheden.
dat ook de aansprakelijkheidsvraag aan de orde kan komen in een
uitmaken van rechtshandelingen die in een normale uitoefening van
haken en ogen kunnen zitten. Wij adviseren u graag over
DE INVLOED VAN DE FLEX BV
deelgeschil. Hiervoor is wel vereist dat de zaak niet al te complex is. De
een bedrijf gebruikelijk worden verricht. Dit betekent niet dat het
de mogelijkheden.
feiten moeten duidelijk zijn. Het voeren van een deelgeschil indien er
aangaan van een borgtocht zelf tot de normale bedrijfsuitoefening
IN HET FAMILIERECHT
nog getuigenverhoren moeten plaatsvinden of deskundigen moeten
moet behoren. Die uitleg zou de werking van voornoemde uitzondering
VOOR MEER INFORMATIE:
worden gehoord is af te raden. In dat geval kan wellicht beter worden
aanzienlijk beperken, aldus vaste jurisprudentie van de Hoge Raad. Bij
Erik Kuper
gekozen voor het opstarten van een procedure tot het houden van een
de beantwoording van de vraag of van een dergelijke rechtshande-
[email protected]
voorlopig getuigenverhoor of deskundigenbericht.
ling sprake is, dienen alle feiten en omstandigheden van het geval in
T: 0341-420606
SHANNA VAN DER LINDEN
voor vergoeding in aanmerking. Dit geldt ook bij verlies van de proce-
Frans Aartsen
LAAT U ADVISEREN
aanmerking te worden genomen.
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
Shanna van der Linden
T: 0341-420606
VAN ZEIJL BIJL AARTSEN ADVOCATEN. VERTROUWD.
DEELGESCHIL - EEN SNELLE OPLOSSING IN LETSEL- EN Shanna van der Linden
COLOFON Deze nieuwsbrief is een uitgave van Van Zeijl Bijl Aartsen Advocaten. Het recht is uitermate gecompliceerd en aan verandering onderhevig.
Bezoekadres:
Postadres:
Wij besteden veel zorg aan de inhoud van de nieuwsbrief, maar kunnen geen
Stephensonstraat 39
Postbus 114
verantwoordelijkheid aanvaarden voor hetgeen men zonder deskundig advies
3846 AK Harderwijk
3840 AC Harderwijk
VAN DE ECHTGENOOT
geen prijs stelt op verdere toezending van de nieuwsbrief en/of uw gegevens
[email protected]
Telefoon +31 (0)341 - 420606
Erik Kuper
wilt wijzigen, kunt u een email sturen naar
[email protected]
www.vanzeijlbijlaartsen.nl
Fax +31 (0)341 - 425528
onderneemt naar aanleiding van de inhoud van deze nieuwsbrief. Wanneer u
BLD [13-901] VZBA Nieuwsbrief Sept_2013_DEF.indd 1
Tamara Putters
OVERLIJDENSZAKEN
VOOR MEER INFORMATIE:
[email protected]
IN DEZE UITGAVE
BORGTOCHT EN DE TOESTEMMING
15-08-13 11:09
