NIEUWS Augustus 2006

NIEUWS Augustus 2006

NAMIRO BESTUUR Voorzitter

Jim de Blank

Pannenhoef 25 4641 ST Ossendrecht Tel. 0164 673443

Vice-voorzitter

Huub Juijn

Ossendrechtseweg 40 4631 BD Hoogerheide

Tel. 0164 615412

Huijbergseweg 12 4631 GE Hoogerheide

Tel. 0164 614034

Krommeweg 1 4645 RH Putte

Tel. 0164 602264

Secretaris

Penningmeester

Lid

Paranka Surminski

Piet van den Berg

Hans Veerman

Molendreef 147 4641 RV Ossendrecht = = = = = = = = = = = = = == = = =

Coördinatie ledenactiviteiten: Adrie Dobbelaar

Matthias Wolffstraat 14 4631 KD Hoogerheide

Tel. 0164 673216

Tel. 0164-614437 Fax: 0164-614673

================== Redactie Namiro-nieuws: Ad de Vos E-mail: [email protected] ================== Website :

WWW.NAMIRO.NL ==================

INHOUD NAMIRO-nieuws • • • • • • • • • • • •

Augustus 2006

Wandel mee over de nieuwste route over de Brabantse Wal in Ossendrecht! Overleg gemeente Woensdrecht met milieuorganisaties over Maintenance Valley Jeugdquiz "Wandelingen in de zuidwesthoek" Jacob Wandelaar Koninklijke informatiezuilen grenspark Nieuwsbrief “vroege vogels” Wandelingen in de zuidwesthoek augustus 2006 NAMIRO-proef Voor u gelezen NAMIRO jaarverslag 2005 Lid worden van NAMIRO? De veugelkes

Wandel mee over de nieuwste route over de Brabantse Wal in Ossendrecht!

Namiro organiseert zondag 3 september 2006 een wandeling over de Brabantse Wal bij Ossendrecht. Dat doen we samen met Stichting De Brabantse Wal. Op het programma staat de nieuwste wandelroute van de Stichting, de zevende, die nog niet in de bekende wandelgids van de Brabantse Wal opgenomen is. De wandeling start te 14.00 uur bij het terras van restaurant “de Blauwe Pauw”op de Volksabdij O.L.V. Ter Duinen in Ossendrecht. De wandeling is 10 kilometer lang en duurt, inclusief het bezoek aan het museum, ongeveer drie uur. Belangstellenden zijn welkom. Deelname is gratis.

De nieuwe wandeling vult het gat tussen de tweede en de derde wandeling bij Ossendrecht. Met deze nieuwe route is er een aaneengesloten netwerk van vijf wandelingen over de Brabantse Wal in de gemeente Woensdrecht. Het is de bedoeling dat de wandelroute komend voorjaar van markeringen en een informatiepaneel voorzien wordt. Tijdens deze wandeling wordt uitleg gegeven over de natuur en de cultuurhistorie van het landschap. Bij het vertrek zal de geschiedenis van de Volksabdij kort worden geschetst. Daarna voert de wandelroute door de stuifduinen en de naald- en loofbossen van het waterwinbedrijf Evides. Onderweg wordt het eigentijdse bosbeheer toegelicht. Bij het Wasseven komen de problemen van de verdroging van de Brabantse Wal en maatregelen om het gebied te vernatten aan de orde. Bij de Pottenbergen daalt de wandeling af naar de polder. Ter hoogte van de Berghoeve is er dan een schitterend uitzicht over de Noordpolder van Ossendrecht. De geologie en de duidelijk zichtbare steilrand krijgen hier de aandacht.(zie profiel op volgende bladzijde). De route gaat verder door de Noordpolder en dan terug naar de Aanwas. Speciaal voor de deelnemers is Streekmuseum Den Aanwas open voor een bezichtiging. Na het bezoek aan het museum lopen de wandelaars over een kerkenpad langs de rand van Ossendrecht terug naar de Volksabdij. Tijdens de wandeling kan men het geologische profiel van het gebied O.L.V. ter Duinen – Noordpolder Ossendrecht aan den lijve ondervinden. De ondergrond van de Brabantse Wal bestaat in hoofdzaak uit zandige afzettingen waarin plaatselijk tot enkele meters dikke kleilagen voorkomen. Het gehele pakket is afgezet in de periode tussen 2 en 1,6 miljoen jaar geleden in het toenmalige mondingsgebied van Rijn, Maas en Schelde. De in het landschap zichtbare steilrand overbrugt hier een hoogteverschil van bijna 20 meter. De steilrand is door erosie van de rivier de Schelde ontstaan. Aan de voet (westelijk) bevindt zich de zeeklei van de polders. Onder de zeeklei en de daarmee samenhangende veenlagen bevinden zich begraven rivierlopen van de Schelde. Op de hoge kant van de Brabantse Wal (oostelijk) komt vanaf de oppervlakte een enkele meters dikke laag met door de wind gevormde afzettingen van stuifzand en dekzand voor. De stuifzanden zijn vooral ontstaan als gevolg van menselijk ingrijpen in de natuurlijke plantengroei. Dat is al begonnen in de prehistorische tijd, maar vooral tijdens de Middeleeuwen zijn grote hoeveelheden zand in beweging gekomen. Het grillige reliëf in de beboste gebieden is een rechtstreeks gevolg van deze onder invloed van de mens ontstane stuifduinen. Het belooft een erg interessante tocht te worden onder deskundige begeleiding. NAMIRO nodigt u graag uit om hierbij aanwezig te zijn.

Overleg gemeente Woensdrecht met milieuorganisaties over Maintenance Valley In zijn nieuwjaarstoespraak 2006 heeft de burgemeester van Woensdrecht ervoor gepleit, om over allerlei beleidsontwikkelingen zo snel als mogelijk goed overleg met alle betrokkenen, dus ook de inwoners van de gemeente, te organiseren. De betrokkenheid van de burger werd als een groot goed gepresenteerd. Het programma-akkoord van de coalitiepartners in de gemeenteraad heeft de titel “Een nieuwe koers // en de burger doet mee” meegekregen. Het NAMIRO-bestuur heeft onlangs burgemeester Fränzel benaderd met de uitdaging om deze goede voornemens om te zetten in daden. Het was immers zo dat gemeente (en provincie) met een zekere regelmaat op een euforische wijze uitpakte over al het goede dat over onze gemeente zal worden uitgestort als Maintenance Valley wordt gerealiseerd. Alle economisch getinte pluspunten werden uitgebreid toegelicht (en overdreven?) terwijl de natuur- en milieuaspecten niet aan bod kwamen. -Eerlijk is eerlijk- ; burgemeester Fränzel heeft heel snel de handschoen opgenomen en de milieuorganisaties uitgenodigd voor een overleg op 28 juni 2006. Bij het overleg waren vertegenwoordigd de gemeente Woensdrecht, de provincie NoordBrabant en de natuur- en milieuorganisaties NAMIRO, Benegora, Brabantse Milieufederatie en Brabants Landschap. Doel van de bijeenkomst was om de huidige stand van zaken rond het project en elkaars standpunten over Maintenace Valley duidelijk te maken. Kort samengevat is het volgende besproken: D.m.v. een korte presentatie door de projectleider van de gemeente zijn de aanwezigen bijgepraat over de laatste ontwikkelingen. Binnenkort start een externe locatiestudie waarin een onderbouwing moet komen om hoeveel hectare plangebied het gaat. Belangrijk uitgangspunt daarbij is: op welke wijze kan de bestuurlijke ambitie van gemeente en provincie tot realisatie van Maintenance Valley worden vormgegeven? Hierbij wordt gestreefd naar verbetering van economische, sociaal-culturele én ecologische situatie. Daarnaast staat centraal: het verkennen van grenzen ten aanzien van de beschikbare ruimte, fysiek én qua geluid, op en rondom de vliegbasis. De betreffende milieuorganisaties zijn uitgenodigd actief betrokken te zijn bij dit onderzoek om uit de eerste hand de resultaten te vernemen. De bestaande kritische geluiden vanuit de milieuorganisaties zijn gebaseerd op cijfermateriaal uit de Toekomstvisie Woensdrecht 2025. Echter: de aantallen (hectares, arbeidsplaatsen) die hierin genoemd zijn, staan ter discussie. Deze cijfers zijn aannames uit 2004. Juist het externe locatieonderzoek zal concrete en actuele gegevens opleveren. Pas dan worden de ruimtelijke impact en (on)-mogelijkheden exact duidelijk. De realisatie van Maintenance Valley biedt compensatiemogelijkheden voor natuur en milieu. De milieuorganisaties zijn door de gemeente uitgedaagd om te denken in kansen door ambities of wensen op een andere plaats te realiseren (zowel binnen als buiten gemeentegrenzen). Na de uiteenzettingen werden de natuurverenigingen gevraagd hoe ze tegenover de studie / het onderzoek staan en of ze aan werkgroepen willen deelnemen. Uiteraard is dat een dilemma, maar wij hebben aangegeven mee te willen doen op basis van het volgende uitgangspunt: Dat wat in Nederland op natuur- en milieugebied belangrijk gevonden wordt, is vastgelegd in wet- en regelgeving op zowel landelijk als provinciaal niveau (EHS, GHS, EVZ, RNLE en Natura 2000). Dat was gisteren belangrijk en dat is het morgen ook!

Ondanks een kritische houding, hebben we positief gereageerd op het feit dat er nu reeds overleg is geweest. Er is een duidelijke voorkeur om in een vroeg stadium betrokken te zijn in plaats van in een (te) laat stadium geconfronteerd te worden met zaken waardoor mogelijk conflictsituaties ontstaan. Naar aanleiding van het persbericht dat de gemeente over deze bijeenkomst heeft uitgegeven, heeft NAMIRO nogmaals aan de burgemeester duidelijk gemaakt dat ons standpunt ten aanzien van de realisering van een onderhoudsvallei is, dat wij daar niet mee akkoord kunnen gaan. Namiro is van mening dat het niet “kan”en niet “nodig” is. Namiro wil aan een onderzoek meewerken, waarin ook de “nuloptie” mogelijk is. Slechts als is aangetoond dat het “kan” en “nodig” is, voelt NAMIRO zich uitgedaagd om te denken in kansen door ambities of wensen op een andere plaats te kunnen realiseren . De natuur- en milieuorganisaties hebben afgesproken om nader met elkaar nader te overleggen over “Maintenace Valley” en alle vragen, bedenkingen, enz. eens op een rij te zetten. NAMIRO zal de discussies over dit onderwerp steeds blijven voeren langs de volgende lijn: • •

• •

•

• •

op basis van ramingen van de gemeente Woensdrecht zal de bevolking groeien van 21.000 nu naar 25.000 in 2025. Dat betekent de bouw van circa 1.780 extra woningen. voor de ontwikkeling van Maintenance Valley is honderd hectare bedrijventerrein nodig: 25 hectare op de huidige militaire basis van Woensdrecht, 25 hectare in de directe omgeving van de basis en 50 hectare in de regio. Er zal dus natuur moeten wijken op de basis én ten noorden en ten westen van de basis. Daarbij zijn Vinkenberg en de Woensdrechtse heide in beeld. de komst van Maintenance Valley betekent meer verkeer en meer vliegbewegingen. het argument dat Maintenance Valley goed is voor de werkgelegenheid in de regio overtuigt niet in het licht van het feit dat Woensdrecht nu al een gemeente is die, gemeten naar het aantal inwoners, de meeste arbeidsplaatsen heeft van Nederland (met uitzondering van de gemeente Moerdijk). Bovendien ligt wereldhaven Antwerpen in de achtertuin. de Brabantse Wal is een uniek natuurgebied met grote hoogteverschillen, met overgangen van zand naar klei, van droog naar nat, van zout naar zoet. Daardoor is er sprake van een ongekende biodiversiteit op en rond de Brabantse Wal. De overheid erkent dat en heeft daarvoor een groot aantal regels opgesteld. Diezelfde overheid zal deze regels moeten respecteren. wat ons betreft zoekt Woensdrecht de groei van werkgelegenheid in toerisme en recreatie. Hiervoor is potentie genoeg aanwezig in onze gemeente. de komst van deze “onderhoudvallei” zal de Brabantse Wal onherstelbaar beschadigen en zal Woensdrecht veranderen van een plattelandsgemeente in een kleine industriestad. Namiro zegt daar nee tegen. ==============

Jeugdquiz Zet de letters die achter de goede antwoorden staan in de vakjes onder aan de bladzijde. Er is maar 1 goed antwoord per vraag. Bij goede invulling verschijnt de naam van een vogel. (n.b. deze quiz hebben we ook gepresenteerd tijdens de Dag van het Park, 28 mei 2006) 1. KLEIN BREMBROOD is een: Paddenstoel Boomvrucht Straat in Ossendrecht

A R K

2. De BLAUWBORST: Is een vogel die voorkomt op de Kalmthoutse Heide Bestaat niet; er wordt een roodborst bedoeld Is een vlinder die zelden voorkomt

A L K

3. De DODAARS is een: Vlinder Vogel Wilde bloem

U R N

4. BERGEENDEN maken hun nesten in: Konijnenholen Dennenbomen Het hooggebergte

E I K

5. Welke SLANG komt voor in de bossen van Ossendrecht en Putte? Brilslang Ratelslang Gladde slang (niet giftig)

B O K

6. De HOOGSTE DUIN in de gemeente Woensdrecht is de HOOGENBERG in Putte. De hoogte is: 39,1 meter 80,4 meter 10,3 meter

I E L

7. HANDEKENSKRUID Bestaat niet Is een geneeskrachtige plant Is een straat in Huijbergen

R O E

8. De BOOMKLEVER is een: Vlinder Vogel Paddenstoel

E T S

1.

2.

3.

4.

5.

De juiste uitslag vind je op één van de volgende bladzijden.

6.

7.

8.

"Wandelingen in de Zuidwesthoek" Jacob Wandelaar Jacob Wandelaar is sinds kort de vaste columnist op onze website www.namiro.nl. Jacob zal wekelijks (eigen)aardigheden schrijven over natuur en milieu. Meestal vriendelijk als zachtaardige vriendelijke grijzesokkenfiguur en natuurliefhebber. Maar af en toe ook fel de grenzen verkennend naar overheid en bedrijfsleven, als die onze regionale natuurkenmerken onvoldoende onderkennen, of zelfs willen opofferen t.g.v. de eeuwige economische groei. Jacob gaat als regel uit wandelen met z'n hond Cathy en ontmoet dan onderweg mensen. Hij is zo aardig om ons van de dan opborrelende gesprekken verslag te doen. Als extra service biedt hij tevens aan om in NAMIRO-nieuws ieder kwartaal een bijdrage te leveren. Zijn eerste bijdrage vindt u op een van de volgende bladzijden. ============== Koninklijke informatiezuilen Grenspark Ter gelegenheid van het 25 jarig ambtsjubileum van H.M. Koningin Beatrix heeft de ANWB, met steun van het ministerie van LNV, informatiezuilen aangeboden aan de Nationale Parken. Op 2 juni onthulde H.M. de Koningin de eerste zuil in Utrecht. Ook het Grenspark ontving een drietal zuilen. Deze zijn inmiddels geplaatst bij drie recreatiebedrijven op Nederlands grondgebied. Uiteindelijk jubileerde de Nederlandse Koningin…. De drie bedrijven, Familyland, Staartse Duinen en Hazeduinen reageerden direct enthousiast toen deze mogelijkheid werd geboden. In samenspraak met het Grenspark is de informatie vastgesteld. De zuilen zijn voorzien van informatie over het Grenspark én het betreffende recreatiebedrijf en bevat veel mooie foto’s van planten en dieren die in het betreffende deel van het Grenspark voorkomen. Het Grenspark is blij met deze actie, die aantoont dat de samenwerking met de recreatiebedrijven goed verloopt en dat men elkaar van dienst kan zijn bij een goede informatie van de klant en/of bezoeker. Het Grenspark en de organisaties die daarin samenwerken willen graag een goed gastheer zijn voor de bezoekers, maar ter wille van de natuur én voor de recreant de natuurlijke kwaliteit van het gebied behouden en versterken. Goede samenwerking met de recreatiesector is daarbij een eerste vereiste. Het Grenspark besteedt veel aandacht aan de kwaliteit van de recreatievoorzieningen. Het onderhoud van de wandelroutes vergt voortdurend aandacht. Ook zijn vorig jaar op meerdere plaatsen nieuwe banken en/of picknickvoorzieningen geplaatst. Vrijwilligers controleren de wandelroutes meerdere keren per jaar. Uit de reacties blijkt dat onze bezoekers deze service op prijs stellen. Het Grenspark hoopt en verwacht dat de nieuwe informatiezuilen de bezoekers in staat zullen stellen nog meer te genieten van een bezoek aan het Grenspark. ================ Nieuwsbrief “Vroege vogels” Iedere zondagmorgen is het radioprogramma Vroege vogels te beluisteren bij de VARA op Radio1.Heel frequent brengt Vroege vogels een interessante nieuwsbrief uit. Deze nieuwsbrief kunt u ontvangen na een opdracht die u kunt geven via: http://vroegevogels.vara.nl/portal. Er wordt een uitgebreid scala aan natuuronderwerpen behandeld. De nieuwsbrief is een aanrader voor actualiteiten, feiten en aardigheidjes op natuurgebied.

Wandelingen in de Zuidwesthoek Stadsbomen, coniferen of beton. Het is windstil in het Moretusbos. Het enige waarneembare geluid komt jammer genoeg uit de richting Antwerpen. Vanuit het Westen is in de verte een continu gedreun hoorbaar van het industrieterrein, evenals het geruis van het verkeer op de snelweg. Ik loop met onze hond Cathy in de richting van de Huzarenberg. Er zijn weinig plaatsen in de Zuidwesthoek die m’n fantasie zo prikkelen als het Moretusbos. Stiekem waan ik me soms de vroegere jonker Moretus, flanerend over de flaneerdijken of in de vele lanen van dit prachtige park. In gedachten sta ik stil bij de oude beuk bovenop de Huzarenberg, die de oudere inwoners in onze streek steevast de Trapkesberg noemen. Opeens moet ik denken aan een artikel in de Volkskrant: ‘Een enkele stadsboom kan de vervuiling opnemen die wordt veroorzaakt door tienduizend autokilometers’. Ik bekijk de ruim honderd jaar oude beuk. In de tijd dat deze boom geplant werd, reden er nog helemaal geen auto’s in onze regio. Laat staan dat mensen toen wisten dat bijvoorbeeld ook populieren goed zouden blijken te zijn tegen stikstofoxiden en dat coniferen de betere vangers zouden worden van fijn stof. Fijn stof dat veroorzaakt wordt door de industrie en het verkeer is nu één van de meest bedreigende inhalatie oorzaken van allerlei ziekten. Eén oude beuk - zoals op de Huzarenberg - is dus goed om vele jaren autogebruik ongedaan te maken. In het Moretusbos staan zoveel oude beuken, dat ze mogelijk zelfs alle gereden autokilometers van de inwoners uit Putte neutraliseren.Je zou dus zeggen dat mensen de bomen in de natuur zouden moeten vereren. Ze bieden ons niet alleen een prachtige omgeving, maar maken zelfs ons milieu onvriendelijke gedrag ongedaan. Niets blijkt bij herhaling helaas minder waar. In onze hedendaagse samenleving telt alleen de wet van het geld. De wet van nooit genoeg en de behoefte aan altijd meer. We vragen ons kennelijk niet af of ons gedrag goed is voor de natuur, maar alleen of het goed is voor onze economie. Natuur wordt door de meeste mensen economisch waardeloos bevonden. Duizend vierkante meter bosgrond is te koop voor nog geen vijfduizend euro. Dit in tegenstelling tot de waanzinnige prijzen die bouwgrond per vierkante meter opbrengt of een gebied dat als bedrijfsterrein wordt aangewezen. Om die reden ben ik geschokt door het artikel in de Volkskrant. Terwijl alle mensen zonder meer weten dat ons dagelijkse gedrag zeer vervuilend is, zijn we niet bereid om deze onterechte levenstijl ten gunste van de natuur aan te passen. Terwijl ‘Brussel’ alarmerende berichten uitstort over Europa met betrekking tot de concentraties luchtvervuiling per land, zijn politici en ondernemers – doof voor de geluiden uit Brussel – ogenschijnlijk uitsluitend op zoek naar méér wegen, méér bebouwing en nog méér bedrijvigheid. Want zo verklaren ze steeds, dat is immers goed voor de economie! Niettemin zijn ook zij zich wel degelijk bewust van een voortgaande aanslag op ons leefmilieu. Je zou verwachten dat ze voor dit extra belastende gedrag eveneens ruimschoots compensatie zouden nastreven met de aanleg van nieuwe natuurgebieden en met intensivering van het onderhoud van reeds bestaande natuurgebieden. De krant bericht het tegendeel met de vraag: “Wat te denken van een muur van vers Italiaans beton voor uw huis?” Even dacht ik aan een misplaatste grap. Maar helaas. De moneymakers in de industrie en de wetenschappers uit onze samenleving blijken inderdaad ernstig op zoek

naar compensatie voor de natuur.Om de economische voortgang met verdergaande verstedelijking en industrialisatie te kunnen continueren. Echter zonder de gratis hulp van de natuur. Een groeiend aantal bedrijven en consultancyfirma’s stort zich op schone lucht, in de hoop goed te verdienen aan een oplossing. Want de vervuiling brengt niet alleen schade toe aan de gezondheid, maar veroorzaakt ook economische schade. Let wel: economische schade is de drijfveer en niet de schade aan de natuur. Omdat er in ons land meerdere wegenbouwprojecten stil liggen en de normen voor luchtverontreiniging worden overschreden net als elders in Europa. Het Innovatieprogramma “Luchtkwaliteit” heeft hierbij als initiatief van de ministeries van Verkeer en Waterstaat en VROM, een coördinerende rol. Een veelbelovende rol lijkt weggelegd voor titaniumdioxide (TiO2), een stof die tot dusver vooral wordt gebruikt als witmaker in verf en in tandpasta. Onder invloed van licht kan dit chemische materiaal schadelijke gassen omzetten in onschuldige stoffen, die na een regenbui gewoon wegspoelen. Zo zijn er al diverse proeven met bestrating die behandeld is met titaniumdioxide. Mitsubishi heeft volgens de krant zelfs een straatsteen ontwikkeld die stikstofdioxide ‘eet’ dat in uitlaatgassen zit. Het Nederlandse bedrijf Struyk Verwo ontwikkelt samen met ons nationale onderzoeksinstituut TNO en enkele technische universiteiten een Nederlands product. In Vlaardingen en Antwerpen liggen zelfs al enkele proefstroken. “Binnenkort krijgt een straat in Bloemendaal de jongste generatie van de tegels” meldt Joop Dijkmans van Struyk Verwo. ‘Het ziet er veelbelovend uit. Binnenkort gaan we met een buitenlandse partner geluidsschermen ontwikkelen met titaniumdioxide’. De firma KWS werkt met hun dochtermaatschappij Holland Scherm ook aan titaniumschermen. Terwijl KWS als wegenbouwer eveneens een succesvolle economische toekomst voorspelt van asfalt met titaniumdioxide. Ik loop de Huzarenberg in sombere gedachten weer af, op weg naar “het fordje”. Op beide plaatsen verdedigden ooit militairen dit grondgebied. Staatsbosbeheer is thans de eigenaar van het bos dat in de tijd van jonker Moretus als een park aangelegd werd, in navolging van de trend die destijds in Versailles begon. Staatsbosbeheer heeft een forse kluif aan het Moretusbos. Op veel plaatsen is het bos verwilderd met rododendrons en Amerikaanse eiken. Door deze te rooien hoopt men de inlandse fauna variëteiten weer in ere te herstellen. Ik realiseer me de paradox. Staatsbosbeheer heeft als doel de zorg om onze bossen. Bezoekers van het Moretusbos zoeken in de natuur rust en ervaren al wandelend het - niet in economische waarde uit te drukken belang van dit bos. Iedereen ervaart diep in z´n hart waardering en bewondering voor dit natuurgebied, maar is zich ook bewust van de dreiging. De voortdurende dreiging om natuurgebieden op te offeren ten gunste van economie. Want elke dag opnieuw melden de media over nieuwe initiatieven van projectontwikkelaars en politiek, die landbouw- en natuurgebieden willen utiliseren. Een veelbelovend businessplan blijkt steevast de garantie tot goedkeuring. Of erger: de aanleiding tot aanpassing van bestaande bestemmingsplannen. Tenzij wettelijke milieubepalingen dit zondermeer verhinderen. Ik voel de nieuwe innovatieve dreiging. Terwijl Cathy onwetend rondsnuffelt langs de resterende natuurlijke omwalling van “het fordje”, spookt door mijn hoofd voortdurend de openingszin uit de Volkskrant: Wat te denken van een muur van vers Italiaans beton voor uw huis? Ik ben trots op onze tuin die vol staat met bloemen, struiken en bomen. Onze eigen groene oase die ons wekelijks minstens twee dagen werk kost. Ik moet daarom niet denken aan gunstige economische uitvindingen in de vorm van slimme straatstenen, luchtzuiverende

geluidschermen en reinigend beton. Maar helemaal wil ik niet denken aan nieuwbouwwijken met gevels van ‘TX Active’ beton en uiteraard standaard voorzien van een tuinafrastering van deze Italiaanse uitvinding. Het beursgenoteerde Italiaanse bedrijf Italcementi verkoopt sinds kort beton met TiO2, waarmee gebouwen langs drukke wegen de lucht moeten helpen zuiveren. Het Italiaanse beton kost maar 10 procent meer dan gewoon beton. Dit wil zeggen dat de gevel van een gebouw van vijf verdiepingen slechts 100 euro duurder wordt, waarbij de producent beloofd 40% - 65% van de omgevingslucht te zuiveren. Ik voel de hete adem van Big Brother als het ware in mijn nek. Om de economie niet te hoeven af te remmen, eerder om deze zelfs nadrukkelijk te stimuleren, wordt het gebruik van zuiverend beton en bestrating door onze regelzuchtige overheid mogelijk verplicht gesteld. Niet alleen voor de overheid zelf, maar ook voor het bedrijfsleven en natuurlijk ook voor particulieren. Gebouwen, wegen en geluidschermen worden uitgevoerd op basis van deze nieuwe technologie. Let wel: een hoogwaardige en economisch relevante vinding. Daar kan geen natuur tegen op. Immers het innovatieve beton vergt amper onderhoud, dit in tegenstelling tot het beheer van de traditionele groene natuur. Bovendien is het nieuwe beton gelijkwaardig aan het zuiverende effect van stadsbomen en coniferen, zo beloven de producenten en de onderzoekscentra. Een angstig gevoel vervult me. Ik zie de businessplannen al voor me. Met de economische waardering voor hoogwaardig bebouwd terrein versus simpele natuur. Met een economische vergelijking derhalve tussen waardeloze bosgrond versus waardevolle bouwgrond of bedrijfterrein. Economie wint vrijwel altijd. In de lokale, regionale en landelijke politiek. Maar ook de middenstand zal de voordelen na-apen. Want zo zullen ze ons doen geloven, nieuw is beter! In plaats van tuincentra met natuurlijk groen, zie ik in gedachten al supermarkten ontstaan met betonnen tuinaccessoires. Alles vanzelfsprekend natuurvriendelijk voorzien van luchtzuiverend ‘TX Active’ beton en uiteraard met de belofte op een volledig onderhoudsarme tuin, geheel passend bij de marktbehoefte van de consument. Terwijl ik met Cathy naar de Gloriëtte wandel bekruipt me het angstige gevoel dat onze kleinkinderen en achterkleinkinderen het Moretusbos wellicht niet meer zullen kunnen ervaren. Dat voor hen de herinnering aan de nalatenschap van jonker Moretus alleen zal bestaan in de vorm van digitale beeldinformatie. Informatie die ze dan kunnen raadplegen in de replica van het Ravenhof, een herbouwd museum op basis van ‘TX Active’ beton. Blaffend rukt Cathy opeens aan de lijn. Ik schrik wakker uit mijn sombere toekomst gedachten en zie het zonnige terras van het voormalige Koetshuis uitnodigend en zonovergoten voor me. Met opgeheven hoofd loop ik er heen en bestel een heerlijk glas Kasteelbier. Volgens het etiket is dat gebrouwen uit natuurzuivere ingrediënten. Ik hef mijn glas op de toekomst. Een toekomst, waarin hopelijk niet het grote geld bepalend zal zijn, maar ook een natuurzuivere leefomgeving blijvend zal worden gewaardeerd. Stadsbomen, coniferen of beton? Voor mij is de keuze natuurlijk eenvoudig! Jacob Wandelaar.

Tijdens de Dag van het Park die is gehouden op 28 mei 2006 is aan de bezoekers van de NAMIRO-stand een NAMIRO-proef voorgelegd, waarin we geprobeerd hebben om in het kort weer te geven met welke beleidszaken op gebied van natuur en milieu NAMIRO zich bezig houdt. Het mindere weer was waarschijnlijk de oorzaak van de matige opkomst voor dit evenement. Evenals de deelnemers nodigen wij u ook graag uit om de NAMIRO-proef te ondergaan.

Ontwikkeling

Ik ben daar voor

Ik ben daar tegen

1. Woningbouw t.g.v. Maintenance Valley a. Locatie Woensdrecht / 200 woningen b. Locatie Hoogerheide / 1000woningen c. Locatie Huijbergen / 75 woningen d. Locatie Putte / 160 woningen 2. Vestigingsgebied Maintenance Valley a. op vliegbasis 25 ha b. buiten vliegbasis 25 ha 3. Bedrijventerrein de Kooi uitbreiding 15 ha 4. Randweg Hoogerheide 5. a. Boudewijngroeve natuurinformatiecentrum en dagrecreatie b. Boudewijngroeve vakantie/bungalowpark en/of golfbaan + 200 woningen 6. a. Spaarbekken voor kwelwater in Hinkelenoordpolder b. Woningbouw aan spaarbekken Hinkelenoordpolder (300 woningen?) 7. Vernatting Het Eiland 8. Gebied Jagersrust "terug naar de natuur" 9. Grenspark PLUS / Grenspark uitbeiden met Stoppelbergen, Moretusbos, c.a. 10. Deel van de polder aan de westzijde van de Zoomweg/ A4 inleveren voor industrie. Op de volgende bladzijde vindt u de invulling die het NAMIRO-bestuur zou kiezen.

Ontwikkeling 1. Woningbouw t.g.v. Maintenance Valley • aantasting Brabantse Wal,open poldergebied en open ruimte • aantasting natuurkerngebied • aantasting Ecologische Hoofd Structuur 2. Vestigingsgebied Maintenance Valley op vliegbasis 25 ha • Woensdrecht is nu al de gemeente, die gemeten naar het aantal inwoners, gemiddeld de meeste arbeidsplaatsen heeft van Nederland. Vestigingsgebied Maintenance Valley buiten vliegbasis 25 ha • aantasting Ecologische Hoofd Structuur • aantastingopen ruimte • verstoring verbindingszones tussen natuurgebieden waardoor ondermeer verstoring contact tussen dieren van verschillende gebieden (Îinteelt) 3. Bedrijventerrein de Kooi uitbreiding 15 ha • aantasting ecologische verbindingszone • verstoring verbindingszones tussen natuurgebieden 4. Randweg Hoogerheide • aantasting Ecologische Hoofd Structuur • aantastingopen ruimte • verstoring verbindingszones tussen natuurgebieden • voorkeur aan oplossen van verkeersproblemen aan de Scheldeweg. 5. a. Boudewijngroeve /natuurinformatiecentrum en dagrecreatie • goed voor communicatie over en beleving van natuur • groei in werkgelegenheid moet o.a. gezocht worden in toerisme en recreatie. b. Boudewijngroeve / vakantie/bungalowpark en/of golfbaan • aantasting natuurwaarden 6. a. Spaarbekken voor kwelwater in Hinkelenoordpolder • goed voor droogtebestrijding van de hoger gelegen bos- en heidegebieden b. Woningbouw aan spaarbekken Hinkelenoordpolder • aantasting open poldergebied 7. Vernatting Het Eiland • Goed voor droogtebestrijding bos- en heidegebieden 8. Gebied Jagersrust "terug naar de natuur" • Goed voor aansluiting natuurgebieden waardoor kans op uitwisseling van dieren. 9. Grenspark PLUS • Goed voor gezamenlijke aanpak van natuurbescherming 10. Deel van de polder aan de westzijde van de Zoomweg/ A4 in leveren voor industrie. • Aantasting van open poldergebied • Aantasting van Brabantse Wal • Startsein van inlijving poldergebied t.g.v. “Antwerpse expansiedrift”

Voor

Tegen

X

X

X

X

X

X

X X X X

X X

X

U hebt zojuist de NAMIRO-proef gedaan. Als NAMIRO-bestuur hebben wij de proef ook ingevuld. Onze invulling vindt u op de volgende bladzijde. Wij hebben er de volgende scoretabel aan verbonden.

SCORE / per goed antwoord: 5 punten •

• •

•

50 punten ALLES GOEDÎ

wij zien u graag komen als actief lid van onze vereniging om de ideeën uit te dragen. U bent NAMIRO- proefbestendig.

40 punten BIJNA ALLES GOEDÎ 20 punten TE VEEL FOUTENÎ

0 punten ALLES FOUTÎ

misschien kunnen we elkaar op basis van argumenten onze beider standpunten dichter bij elkaar brengen. wij adviseren u dringend om de komende tijd een aantal mooie natuurwandelingen te maken door onze gemeente. Als u dan steeds er aan denkt welke natuurwaarden onder druk staan, zult u uw mening ongetwijfeld bijstellen. wij vrezen het ergste. Wandel verplicht iedere week door de mooie natuurgebieden van onze gemeente. Kijk rond en verwonder u.

Wat wij met deze proef over willen brengen, is het volgende: NAMIRO is TEGEN de komst van MAINTENANCE VALLEY omdat, NAMIRO VOORSTANDER is van: • • • •

Behoud van natuurwaarden in dit bijzondere gebied tussen Kalmthoutse Heide en Markiezaat. Behoud van verbinding tussen natuurgebieden, omdat grote aaneengesloten natuurgebieden meer leefmogelijkheden bieden voor planten en dieren en voorkomen wordt dat bepaalde soorten uitsterven. Behoud van een open, rustig en natuurvriendelijk buffergebied tussen de industriegiganten Antwerpen, Rotterdam, Bergen op Zoom. Behoud van de Brabantse Wal, omdat dit een uniek natuurgebied is met de hoogste diversiteit van soorten planten en dieren in ons land.

Kortom:

we willen dat Woensdrecht in en na 2025 nog steeds een prettige, groene gemeente is.

Voor u gelezen:

Het milieu van de natuur Herkennen van verzuring-vermesting-verdroging in de natuur Stichting Natuur en Milieu Rolf Roos e.a. De natuur in Nederland heeft het meest te lijden van de 3 grote V’s: vermesting – verzuring – verdroging. Gevoelige planten en dieren verdwijnen sluipenderwijs. Andere, meestal algemene soorten komen ervoor in de plaats. Natuurgebieden en cultuurlandschappen gaan achteruit. Dit boek beschrijft uitvoerig de veranderingen die plaatsvinden in het veld. Wat vertellen planten, paddenstoelen, vlinders en vogels over de milieukwaliteit van bos, hei, ven, duin, laag- en hoogveen, rivier, beek, boerenland en stad? Welke reddingsmaatregelen zijn effectief? Dit boek leidt de weg naar het vinden van antwoorden. Bijgesloten is een interactieve CD. Het boek wordt omschreven als: een onmisbare uigave voor milieukundigen, terreinbeheerders, milieugroepen en andere natuurliefhebbers die willen weten wat er aan de hand is. Tot zover de tekst op de achterkaft. Het boek is gebaseerd op een selectie van wetenschappelijke publicaties over de effecten van milieuproblemen op de natuur en beperkt zich tot de zichtbare effecten. Er wordt zo min mogelijk ingegaan op chemische processen, tenzij het nodig is voor een goed begrip. Geschetst wordt dat met het beeld van de natuur iets vreemds aan de hand is. Aan de ene kant zijn er de schoonheid en de verrassing, de pais en vree; het beeld van veel natuurfilms. Aan de andere kant staat het meer grijze beeld dat veelal gestaafd kan worden met statistieken. Zo is de oppervlakte natuur de laatste jaren toegenomen; de achteruitgang van de biodiversiteit (soortenrijkdom) is echter nog niet tot stand gebracht. De zwaveldioxide-uitstoot is t.g.v. een geslaagd milieubeleid teruggedrongen, maar het resultaat van het mestbeleid is pover en de aanpak van de verdroging is nog maar net uit de startblokken. Zeldzame en bedreigde soorten zijn overwegend geconcentreerd in natuurgebieden. Deze afwisseling van narigheid en positieve punten is typerend voor alle hoofdstukken; de analytische aanpak schept echter duidelijkheid in de zaak en kan bijdragen aan een gefundeerde meningsvorming. Het is onmogelijk om alle hoofdstukken hier minutieus door te nemen. Aan de hand van een paar min of meer willekeurige voorbeelden wil ik duidelijk maken wat het boek zoal te bieden heeft. In een begrijpelijke schrijftrant wordt ingegaan op oorzaken en gevolgen van verzuring, vermesting en verdroging. De opzet van de zogenaamde “Rode Lijsten” van bedreigde planten diersoorten wordt uitvoerig behandeld en toegelicht. Voorbeeld: • in Nederland zijn er ongeveer 2½ x zoveel paddenstoelen als planten. Van de 2475 onderscheiden soorten staan er 1655 op de Rode Lijst; daarvan zijn er ondertussen 202 verdwenen uit Nederland en worden 253 ernstig bedreigd • van de 1477 planten staan er 509 op de Rode Lijst • van de 70 dagvlindersoorten zijn er 17 uitgestorven en worden er 30 bedreigd • van de 172 inheemse vogelsoorten staan er 57 op de Rode Lijst • van de 60 inheemse zoogdiersoorten staan er 25 op de Rode Lijst; 4 zijn er verdwenen. De eerder vermelde tegenstelling komt ook bij deze benadering aan de orde. T.g.v. de verzuring is er een toename van dood hout dat weer tot gevolg heeft dat er toename is van boomklevers, kuifmees, kruisbek, citroensijs en zwarte specht. Overigens wordt hierbij aangetekend, dat dit mogelijk een tijdelijk effect is. Vermesting (= meer voedselaanbod) is gunstig voor de weidevogels, zoals grutto en scholekster. Ook dodaars, geoorde fuut en kuifeend zijn toegenomen.

Voor de kwaliteit van een ecosysteem zijn drie factoren van cruciaal belang: • de grootte van het gebied • de resultante van de natuurlijke uitgangssituatie, het gebruik, het beheer en de milieudruk • de afstand tussen de verschillende leefgebieden. Naast verzuring, vermesting en verdroging zijn ozon, het broeikaseffect, vrijkomende toxische stoffen, zout en verstoring van belang. Bij verstoring kan o.m. worden gedacht aan verkeerslawaai en kunstmatige verlichting. Van bepaalde vogels is bekend dat zij elkaar niet meer roepen vanwege het lawaai. Uitgebreid wordt ingegaan op het herkennen van ecologische schade. Waar moet je op letten, wat zijn kenmerkende soorten en vervuilingsindicatoren en wat zijn de valkuilen bij herkenning van schade. Zo wordt als valkuil de aanwezigheid van waterlelies in de Oisterwijkse vennen genoemd. De kwaliteit van die vennen is ondermaats. Door de aanwezigheid van waterlelies ziet men een paradijsje. De waterlelies zijn er echter gekomen, omdat een lelieliefhebber wortelstokken in de vennen heeft gegooid; het ziet er heel mooi uit, maar de milieuwaarde is nihil. Samen met het Waddengebied vormen de duinen het hoogtepunt van wat de Nederlandse natuur heeft te bieden. Ze beslaan samen 0,8% van Nederland, maar herbergen 64% van de inheemse flora. Van de circa 600 plantensoorten die in de Nederlandse graslanden voorkwamen, zijn er nu nog maar enkele algemeen aanwezig. Slechts 2% van de graslanden is in botanisch opzicht nog waardevol. Ook de natuurwaarde van de stad wordt onder de loep gehouden; ingegaan wordt op het belang van de wegbermen. Door een goed maaibeleid ontstaat een goed leefgebied voor plant en dier. De braakliggende terreinen en de spoorwegtaluds leveren de belangrijkste bijdrage aan de biodiversiteit in de stad. Begraafplaatsen zijn goed voor flora en fauna. Een geciteerde Amsterdamse tuinman geniet van de wildgroei van de planten, hoewel hij dit een verkeerd woord vindt: “…het is vrijheid van groeien…”. Gepleit wordt voor het behoud van de gierzwaluw door ondermeer het aanbrengen van gierzwaluwdakpannen. n.b. Zo maar een aardigheidje om de verwevenheid van maatschappij en natuur te schetsen:: oude protestantse kerken herbergen vaak meer muurplanten dan katholieke: - Katholieke kerken zijn meestal meer open en moeten daarom meer worden verwarmd. De muren zijn daardoor droger. Door de Hollandse stookzuinigheid zijn de protestantse kerkmuren vochtiger en daardoor meer geschikt voor vochtminnende muurplanten.Bijgesloten is een CD met een kleurrijke diaserie over veranderingen van ecosystemen en een videoserie met een selectie van de mooiste graslanden, duinen en heidevelden. Tevens bevat de CD een interactief Ecologisch Kennis Systeem. Aan de hand van dit systeem kan een analyse worden gemaakt van de natuurkwaliteit in graslanden, heidevelden en duinen. Eerlijkheidshalve moet ik melden dat dit laatste “boven mijn pet gaat” en m.i. is voorbehouden aan de “echte kenners”. Het boek biedt geen gezellige zondagmiddagbezigheid. Met een beetje doorzettingsvermogen is het toch goed leesbaar. Het biedt op een analytische, leerzame en begrijpelijke wijze inzicht in de stand van de natuur. Het lijkt mij goed materiaal voor VWO-ers (hogere klassen), HBOers en WO-ers die op dit gebied een werkstuk of presentatie moeten voorbereiden. Voor ambtenaren, gemeentebestuurders en anderen die willen meedenken over natuurbeleid is het een degelijk naslagwerk. Voor de natuurliefhebber ‘an sich’ is het op een aantal punten een “feest van herkenning”, maar ook een kwalitatief sterke kennisbundel. (ISBN 90-70211-60-2/ Stichting Natuur en Milieu / ook beschikbaar in de bibliotheek)

Uitslag jeugdquiz: ”karekiet”

NAMIRO JAARVERSLAG 2005 • DE VERENIGING Namiro vierde in 2005 haar 25-jarig jubileum. Het aantal leden op 31 december 2005 was 150. Het bestuur werd gevormd door:Jim de Blank, voorzitter Huub Juijn, vice-voorzitter, Paranka Surminski, secretaris, Piet van den Berg, penningmeester, Hans Veerman, lid. Ad de Vos is coördinator ledenactiviteiten en redacteur NamiroNieuws. Daarnaast is een aantal leden actief als vrijwilliger. Zij onderhouden het Kooibos, leiden excursies etc. Evenals in voorgaande jaren werkt Namiro nauw samen met Stichting Viridis, Benegora, IVN en met de Vogelwerkgroep Bergen op Zoom. Namiro is aangesloten bij de Brabantse Milieu Federatie en heeft zitting in de Stichting Brabantse Wal. Namiro werkt samen met grote organisaties als Brabants Landschap, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Op bestuurlijk niveau was er overleg met de gemeenten Woensdrecht, Bergen op Zoom en de provincie Noord Brabant. Specifieke ondersteuning kregen we van stichting RAVON, Alterra en de in milieurecht gespecialiseerde juristen van Rechtshulp Zuid in Venlo. • LEDENACTIVITEITEN Op 9 januari werd onder leiding van een boswachter van Staatsbosbeheer een excursie gehouden in het Moretusbos. In het vroege voorjaar werd een wandeling gehouden over het gebied rond het Groote Meer dat normaliter voor publiek gesloten is. Hier was erg veel belangstelling voor. We kregen meer dan 100 aanmeldingen en er mochten maximaal 50 mensen mee. In augustus 2005 vierde Namiro haar 25-jarig bestaan. Dit werd omlijst met een aantal speciale activiteiten Zo was er een wandeling over Mattemburgh en een wandeling op het Markiezaat, waar veel belangstelling voor was. De feitelijke jubileumviering was op zaterdag 27 augustus. Er was een feestelijke bijeenkomst in de Groenplaats in Huijbergen. Aan de burgemeester werd symbolisch een bankje aangeboden. Het echte bankje wordt geplaatst aan het Koepeltje in Hoogerheide. Daarna werden de bezoekers met een bus naar de Vroente aan de Belgische kant van het grenspark gebracht, om van daar terug naar Huijbergen te wandelen. Van 13 tot en met 28 Augustus was in de Groenplaats de fototentoonstelling met foto’s van de Brabantse Wal gemaakt door Guust Kil en Adrie van Zunderd te bezichtigen • BELEID 2005 Namiro is een vereniging met een duidelijk beleid. We komen onverkort op voor de belangen van natuur en milieu. We zijn in de afgelopen jaren de discussie niet uit de weg gegaan en zullen dat ook in de toekomst niet doen, maar we willen het gesprek wel open en eerlijk voeren en met gebruik van objectieve argumenten. We zoeken niet naar conflicten en zijn altijd bereid tot constructief overleg. Maar onze basisdoelstelling zal daarin steeds zijn: opkomen voor behoud en zo mogelijk versterken van de natuurwaarden in onze regio en voor het milieu in het algemeen. En als er dan compromissen moeten worden gesloten is het aan de overheid en politici, om gehoord alle argumenten, vanuit hun eigen verantwoordelijkheid en integriteit, de juiste beslissing te nemen. Namiro is in haar 25-jarig bestaan uitgegroeid tot een natuur- en milieuorganisatie die door steeds meer instanties als een serieuze gesprekspartner wordt gezien. Het is opvallend dat wij steeds vaker in een heel vroeg stadium van planning worden benaderd om mee te denken met een verantwoorde inpassing van plannen in het natuurbeleid. Helaas komt het ook voor dat men denkt via vooroverleg met Namiro, onze steun te verwerven, om zo plannen te laten doorgaan die niet verantwoord zijn.

• BELEIDSONDERWERPEN 2005 Provincie Noord-Brabant: Brabantse Buitensteden Revitalisering Brabantse Delta Windmolens

Verdroging Brabantse Wal Goederenspoor lijn 11

Gemeente Woensdrecht: randweg Hoogerheide Toekomstvisie Groen beleidsplan Luchtballon

de Hoef Huijbergseweg Grenspark Zoom-Kalmthoutse Heide

Gemeente Bergen op Zoom: Groene mal Augustapolder/ dal van de Molenbeek

bestemmingsplan buitengebied

Diversen: Kapvergunningen agrarisch natuurbeheer Kerkepaadjes

werken aan de weg voor dieren Boomfeestdag.

De nadere toelichting op de beleidsonderwerpen kunt u terugvinden op de NAMIRO-website. Het jaarverslag2005 is vastgesteld in de jaarvergadering van 31 mei 2005. =================

Lid worden van NAMIRO? Als u lid wordt van NAMIRO, dan: • steunt u ons werk ten behoeve van de natuur in West-Brabant; • kunt u deelnemen aan al onze excursies en activiteiten; • ontvangt u regelmatig ons verenigingsblad. De contributie bedraagt (minimaal) €12,50 per jaar. U kunt zich aanmelden door invulling van onderstaande kaart. Aanmelding kan ook per e-mail via: [email protected]. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ja, ik word lid van NAMIRO Naam:_______________________________

Secretariaat NAMIRO

Straat:_______________________________

Huijbergseweg 12

Postcode en woonplaats:________________________

4631 GE Hoogerheide

De veugelkes De veugelkes zijn zo gauw kontent ze dragen noch broekske noch vestje ze bouwen geen huis van steen en cement maar van pluimkes en takskes een nestje

In d’eerde en in ’t water in de goot en op ’t dak de godsgansen dag zijn z’aan ’t ruifelen in d’haag en de bomen van tak tot tak ze tjiepen ze tjilpen en ze schuifelen

En waar dat ze slapen, op nen stok of nen draad voor beddegoed moe’n ze nie zorgen z’eten een vliegske een rupske en wat zaad en d’eikes broe’n da’s voor morgen

Ik zou ‘k ik ook geiren een veugelke zijn al was ’t maar een mus of een spreeuwe of liever ne leeuwerik of een zwaluwke fijn of een kraaie een duiv’of een meeuwe

Maar ‘k ben zo gevangen verslaafd en verwend deur de dingen die mie schandelijk bedriegen de veugelkes zijn met zo weinig kontent ’t is nodig anders kun je nooit vliegen

Willem Vermandere