Verdickt & Verdickt ARCHITECTEN Nico Verdickt (°01/07/1970) studies: 1993 Duncanstone College of Art, Dundee 1994 Architect, Henri van de Velde-instituut, Antwerpen 1996 Master in Bouwmanagement, De Nayer instituut, Mechelen 1997 Expert-adviseur in onroerende goederen (1ste jaar), Vormingscentrum voor Zelfstandigen en KMO, Antwerpen 1998 Gerechtelijk Deskundigenonderzoek, Nationaal College van Deskundigen Architecten van België, Leuven 2004 MAoff Management van een architectenoffice, Sint-Lucas, Brussel/Gent Nico Verdickt, Carl Verdickt
2007 Vastgoed Rekenen, Management Producties, Brasschaat werk: 1994-1998 Gevestigd als zelfstandig architect 1998-2007 Zaakvoerder van Verdickt & Verdickt Architecten bvba 2007-heden Gedelegeerd Bestuurder van Verdickt & Verdickt Architecten cvba 2007-heden Zaakvoerder van ON(T)ROEREND bvba 2008-heden Docent, Artesis Hogeschool, Antwerpen Carl Verdickt (°13/08/1973) studies: 1995 Ecole d’Architecture de Paris-Belleville, Parijs 1996 Architect, Henry van de Velde-instituut, Antwerpen werk: 1996-1998 Gevestigd als zelfstandig architect 1998-2007 Zaakvoerder van Verdickt & Verdickt Architecten bvba 2007-heden Gedelegeerd Bestuurder van Verdickt & Verdickt Architecten cvba 2007-heden Zaakvoerder van ON(T)ROEREND bvba 2008-heden Gastdocent, Artesis Hogeschool, Antwerpen 2013 Jurylid, Provinciale Hogeschool Hasselt (PHL), departement architectuur 2013 Jurylid, Provinciale architectuurprijs Oost-Vlaanderen
NIEUWE WOONVORMEN ONTWIKKELEN Verdickt & Verdickt Architecten is het kantoor
leidden tot alternatieven zoals het bouwen
van de broers Nico en Carl Verdickt en hun vijf
van “budgetbewuste seriewoningen, polyva-
collega-architecten. Het team houdt kantoor
lente dozen die skeletmatig en indeelbaar zijn”,
op de gelijkvloerse verdieping van een voor-
volledig op maat van een gezin met kinderen
malige suikernatie in Antwerpen Noord, die
en vlot aanpasbaar aan een nieuwe realiteit,
ze hebben herbestemd tot een hedendaags
zoals de Serrewoning. Voorts werkt het team
woon- en werkerf met een tiental eenheden.
aan passiefwoningen, lage-energierenovaties,
Op één daarvan, de woning van architect Nico
snellere (en dus budgetvriendelijker) bouwsys-
Verdickt, leggen we de focus. Het is een een-
temen zoals hout- en staalskeletbouw. Maar
gezinswoning, niet vrijstaand op een perceel
het stokpaardje van dit kantoor zijn en blijven
maar ingebed in een verdicht stedelijk geheel
herbestemmingen en waardevolle renovaties
van woon- en werkentiteiten. Dat geheel fun-
van panden met een ziel.
geert nu als een uitermate leefbaar “dorp in de
PLAN
166
stad”. Verdickt & Verdickt Architecten hebben
De opdracht van de bouwheer
eerder ook traditionele designwoningen ont-
Tot in 2010 was de oude ‘Comptoir Sucrier’
worpen, maar zijn daar voor de toekomst niet
nog in gebruik als suikerhandel in bulk aan
meer van overtuigd. Diverse denkoefeningen
industrie, ziekenhuizen en ocmw’s. Dagelijks
© Luc Rooymans
stopten er tot 12 meter lange opleggers in
en zo ook hier. Het bouwblok was volledig
de binnenstad: Antwerpen Noord heeft wel
dichtgeslibd met luifels, afdakjes en aanbou-
een industrieel verleden, maar dergelijke
wen. Het gevolg was een gebrek aan licht,
activiteiten waren er al lang niet meer op hun
lucht en groen, en dus aan woonkwaliteit.
plaats. De voormalige kantoren van Verdickt & Verdickt Architecten waren gelegen op
De oplossing door de architecten:
een aanpalend perceel. Ze kenden het com-
een casco voor de toekomst
plex en de eigenaar heel goed en deelden
De architecten namen al het overbodige
hun wens mee om er iets waardevols mee te
weg, legden de oorspronkelijke volumes
doen. Het idee van respectvol renoveren en
bloot en behielden het waardevolle. De
een nieuwe functie voor de gebouwen was
‘bezielde’ casco kreeg zo volop licht en
de eigenaar bijzonder genegen. Hij was de
lucht. Carl Verdickt: “Opmerkelijk is dat veel
laatste telg uit de suikernatiefamilie en had
van deze oude gebouwen zonder architect
geen overnemers voor de gebouwen. Zo
zijn gebouwd en toch langer bruikbaar zijn
kregen de architecten de kans om een nieuw
dan veel van wat tussen de jaren ’70 en ’90
kantoor te maken en nieuwe woonentiteiten,
is gebouwd. Het zijn, in de woorden van bOb
waaronder deze ene waarop we inzoomen.
Van Reeth, “intelligente ruïnes”: je kunt erin wonen, werken, galerie houden… Ze zijn
PLAN
168
Verscholen in de stad stond dus een
polyvalent en iedereen voelt wel hun kwa-
parel van een pakhuis met een voorbouw
liteit. Bij de recuperatie van waardevolle
met 19de-eeuwse classicistische gevel. In
gebouwen kan je met zo weinig mogelijk
die gevel bevindt zich een doorrit naar het
toevoeging van nieuwe elementen weer 20 à
binnengebied en het achtergelegen pakhuis.
30 jaar verder, met nieuwe functies en tech-
Doorheen de geschiedenis zijn dergelijke ste-
nieken, en met het bewustzijn dat er binnen
delijke binnengebieden echter volgebouwd,
30 jaar wéér een nieuwe invulling vereist zal
zijn. Dit project heeft veel toekomstwaarde
plaatplafond was misschien gemakkelijker,
omdat er aan veel basisparameters is vol-
maar dan was de authenticiteit weg. Je moet
daan: wonen in het centrum van de stad,
proberen om al het overbodige te vermijden
ruimte wordt gedeeld door vele gebruikers
- ruwbouw is afbouw, zeggen wij - om ook
die kleiner wonen maar met alle comfort…”
budgettair een kloppend verhaal te krijgen. Het gaat om de zoektocht naar de essentie.”
De bestaande waardevolle elementen zijn
Aan- en afvoer van gas, water, elektriciteit
maximaal hergebruikt. De authentieke travées
en technieken zijn in één travée gebundeld
en plafonds zijn behouden, net zoals de galm-
aan de inkom van het kantoor en lopen
gaten die dienden om balen suiker te takelen.
naar de hogere woonentiteiten. Op deze
De oude houten balkenroosters zijn gebruikt
manier konden de overige structuren worden
als verloren bekisting voor de betonplaat
behouden: de andere travées, de mooie
die erbovenop is gegoten, met daarop een
troggewelven op de gelijkvloerse verdieping
akoestische toplaag voor het comfort van
van het pakhuis, de gietijzeren kolommen…
de bovenliggende verdieping. Het oude balkenrooster dient dus om een bouwtech-
Materiaalgebruik
nisch nieuw element te maken dat voldoet
De meest duurzame aanpak voor Verdickt
aan de nieuwe normen, maar met behoud
& Verdickt Architecten is een minimum aan
van de oude ziel. Carl Verdickt: “Een gips-
consumeren - het consumeren van materi-
8
3
6
5
5
4
4 2
11 13 12
3 6
7
4 5
10 1
12 11
3
10 7
7
1
6
2
2
9 8
13
1
1 9 8
2 9
Begane grond 1. semi-publieke binnentuin 2. vergaderzaal 3. kitchenette 4. berging 5. sanitair 6. kantoor 7. archief 8. tuin 9. inkom appartement
Eerste verdieping 1. keuken 2. terras 3. leefruimte 4. slaapkamer 5. dressing 6. badkamer 7. bureau
Tweede verdieping 1. logeerkamer 2. slaapkamer 3. leefruimte 4. slaapkamer 5. badkamer 6. slaapkamer 7. berging
18. badkamer 19. berging 10. leefruimte 11. slaapkamer 12. badkamer 13. berging
18. berging 19. leefruimte 10. slaapkamer 11. badkamer 12. berging 13. slaapkamer
Mezzanine 1. polyvalente ruimte 2. slaapkamer
alen, ruimte, gebouwen, toevoegingen - in
warmte meebrengt. De gemeenschappelijke
schap, ook al lukt dat niet meteen. Grote
combinatie met een behoud van de essen-
binnenplaats is verhard met de oude kassei-
percelen met grote woningen dalen nu al
tie. Carl Verdickt: “Formeel minimalisme?
en, de terrassen zijn in ipé en de plantenbak-
in waarde. Nieuwe juridische statuten zijn
Wij spreken liever van maximalisme: het
ken in cortenstaal.
de eerste noodzakelijke stap naar verandering: te grote percelen die ingekleurd zijn
maximaal gebruiken van wat er is en zo een warmte in het interieur brengen.” Wat
Visie op architectuur
als eengezinswoning moeten bruikbaar zijn
wordt toegevoegd, zijn “eerlijke materialen”
Verdickt & Verdickt Architecten zijn ervan
voor nieuwe, gecombineerde woonvormen.
die mooi en natuurlijk verouderen. In de
overtuigd dat de markt in de toekomst zal
Drie gezinnen kunnen wonen op één boer-
woning en in het kantoor ligt bijvoorbeeld een
evolueren naar meer gemeenschappelijke
derij, in één pakhuis of oude brouwerij, met
industrieel parket dat bestaat uit restmateri-
woonprojecten
woonvormen.
voldoende privacy. Tenminste, als de site
aal in eerste keus eiken. De nieuwe trap is zo
De pilootprojecten - en dit is er één van -
niet ingekleurd is als eengezinswoning.
neutraal mogelijk gehouden: warmgewalst
krijgen stilaan vorm. De meerwaardes ervan
Daar ligt de sleutel om naar verbetering
metaal met een laag boenwas. De mooie en
zijn legio: woonkwaliteit, niet in de file staan,
te gaan, wat samenhangt met het beleid.
warme bakstenen wand is gerecupereerd
geen onderhoud van een groot perceel, een
In de oude suikerfabriek zie je dat het werkt.
en geïsoleerd aan de buitenzijde. Het hou-
goede mix van privacy en gemeenschap-
Bewoners hebben allemaal hun privéruim-
ten plafond van de woonst is wit gelakt om
pelijkheid… Carl Verdickt: “De Europese
te, maar er is een gemeenschappelijke
de ruimtelijkheid te verhogen en de gietijze-
normering voor 2021 - dat is morgen al! - is
tuin, fietsenberging, buitensanitair en een
ren kolommen en balken zijn brandwerend
niet haalbaar met passiefconcepten binnen
buitenkeuken. Bij mooi weer verzamelt men
geverfd. De keuken combineert een inox
het kader van ons traditioneel verkavelings
zich op de binnenkoer. Iedereen kent ieder-
afwerking met wit gelakte mdf. Ook het
model. Trouwens, een dure passiefwoning
een, er is continu sociale controle, maar je
overige is naturel - zichtbeton, hout, staal,
op 30 km van stad en werk is niet duurzaam.
bent niet verplicht tot deelname aan de
baksteen, glas - wat tijdloosheid, rust en
We moeten af van ons verkavelingsland-
gemeenschappelijkheid.”
en
nieuwe
foto's: Hendrik Biegs
Verdickt & Verdickt ARCHITECTEN cvba Oudesteenweg 87.03 | 2060 Antwerpen t +32 (0)3 233 83 51 | f +32 (0)3 233 83 52
[email protected] | www.verdicktenverdickt.be
PLAN
170
