Marktverkenning
bijzondere
woonvormen
Helmond
Het
TransformatieTeam
is
door
gemeente
Helmond
gevraagd
een
aantal
gebouwen
aan
de
Stadswand
Zuid
te
onderzoeken
op
de
mogelijkheden
voor
transformatie
naar
een
andere
functie.
In
een
verkennend
marktonderzoek
wordt
van
enkele
mogelijke
klantgroepen
een
kwantitatief
en
kwalitatief
beeld
geschetst
van
de
vraag,
en
beantwoord
aan
welke
voorwaarden
moet
worden
voldaan
om
deze
vraag
succesvol
te
bedienen.
Achtereenvolgens
komen
aan
bod:
de
vraag
naar
wonen
van
vier
klantgroepen
en
als
vijfde
de
actuele
vraag
naar
ruimte
voor
medische
dienstverlening
in
het
centrum
van
Helmond.
1.
Expats
Expatriats
of
‘expats’
zijn
buitenlandse
werknemers
die
voor
een
bepaalde
periode
in
Nederland
komen
werken.
Het
dienstverband
in
Brainport
bedraagt
in
de
regel
1‐5
jaar.
Expats
zijn
veelal
hoger
vakspecialisten
en
hoogopgeleide
‘kenniswerkers’.
De
automotive
is
een
grote
werkgever
aan
expats
in
regio
Brainport.
In
Helmond
zijn
Benteler
Engineering
Services,
TNO
Automotive
en
Vlisco
[geen
automotive]
werkgevers
die
permanent
groepen
expats
in
dienst
hebben
voor
wisselende
periodes.
Expats
die
binnen
één
jaar
weer
vertrekken
worden
‘shortstay’
genoemd,
niet
te
verwarren
met
de
volkshuisvestelijke
aandachtsgroepen
met
dezelfde
naam.
De
huisvesting
wordt
door
de
expats
in
principe
zelf,
eventueel
ondersteund
door
het
ECB
geregeld.
De
werkgevers
hebben
in
de
regel
geen
bemoeienis
met
de
keuze
hoe
en
waar
gewoond
wordt.
Helmond
huisvest
1.000
–
1.200
expats,
jaarlijks
instroom
circa
450
Het
aantal
expats
dat
werkt
e/o
woont
in
Helmond
wordt
niet
centraal
geregistreerd.
Schattingen
van
het
Expat
Center
Brabant
[ECB1]
en
cijfers
van
het
CBS
geven
aan
dat
in
de
regio
Brainport
permanent
circa
12.000
expats
werkzaam
zijn
en
dat
jaarlijks
circa
4.500
expats
naar
de
regio
komen
om
daar
voor
een
periode
van
1‐5
jaar
te
wonen
en
werken,
zie
tabel
1.
De
tabel
laat
zien
dat
een
kleine
10%
van
de
regionale
‘vestigers
uit
het
buitenland’
zich
vestigt
in
Helmond.
400
tot
450
expats
komt
jaarlijks
in
Helmond
wonen,
de
gemiddelde
populatie
1
Expat
Center
Brabant
is
a
joint
initiative
of
the
five
large
municipalities
in
Brabant
(Eindhoven,
Tilburg,‘s‐Hertogenbosch,
Breda
and
Helmond),
the
Service
of
Immigration
and
Naturalisation
(IND),
the
Brabant
Development
Agency
(BOM),
Brainport
Development,
the
Province
of
Noord
Brabant
and
the
Ideal
Connection.
1
bedraagt
1.000
tot
1.200
personen
die
voor
een
periode
van
1‐5
jaar
in
Helmond
komen
wonen.
Deze
cijfers
worden
herkend
door
team
Wonen
van
de
Gemeente
Helmond.
Tabel
1.
Aantal
vestigers
[personen]
uit
buitenland
in
periode
2008‐2010
Helmond
Regio
2008
635
6797
2009
557
6054
2010
602
7374
Bron:
CBS
Statline,
2011
De
expats
die
zich
in
Helmond
vestigen,
zijn
afkomstig
uit
alle
delen
van
de
wereld,.
Het
grootste
aantal
vestigers
is
echter
afkomstig
uit
de
Europese
Unie.
De
602
personen
die
zich
in
2010
uit
het
buitenland
hebben
gevestigd
in
Helmond
[142
daarvan
betreft
remigratie,
feitelijk
geboren
in
NL]
worden
hieronder
naar
geboorteland
uitgesplitst.
De
immigratie
van
buitenlanders
in
2010
bedraagt
460
personen
waarvan
het
grootste
deel
afkomstig
is
uit
Europa
[Europese
Unie]
en
47
uit
Afrika,
23
Amerika,
37
Azië.
Tabel
2.
Vestigers
gemeente
Helmond
naar
land
van
herkomst
in
2005
–
2010
Bron:
CBS
Statline
2
Opgemerkt
moet
worden
dat
de
CBS‐cijfers
afkomstig
zijn
uit
de
Gemeentelijke
basisadministratie
[GBA].
In
deze
cijfers
ontbreken
de
personen
afkomstig
uit
het
buitenland
die
zich
niet
in
de
GBA
inschrijven,
bijvoorbeeld
omdat
ze
korter
dan
een
jaar
werkzaam
zijn
of
omdat
ze
verzuimen
zich
in
te
schrijven.
Het
vermoeden
is
dat
de
getoonde
cijfers
voor
Helmond
vooral
expats
betreffen.
Landelijk
onderzoek
geeft
aan
dat
slechts
een
klein
deel
van
de
seizoensarbeiders
(schattingen
variëren
van
10
–
25%)
zich
inschrijft
in
de
Gemeentelijke
Basisadministratie
(GBA).
Woonwensen
expats
De
groep
is
divers.
Daarbinnen
is
zinvol
onderscheid
te
maken
tussen
alleenstaanden
en
stellen
enerzijds
en
expats
die
partner
of
gezin
meenemen
naar
Nederland
anderzijds.
Landelijk
onderzoek
i.o.v.
het
Ministerie
van
VROM
laat
zien
dat
de
beschikbaarheid
van
woningen
voor
expats
vaak
geen
groot
probleem
is,
de
kwaliteit
en
kosten
soms
wel.
Nederlandse
woningen
worden
vaak
[te]
klein
en
duur
gevonden.
Zeker
als
de
werkgever/bedrijf
niet
meebetaalt
aan
de
huisvesting
is
dat
een
aandachtspunt.
Nederland
behoort
internationaal
gezien
tot
de
duurdere
landen.
Eén
badkamer
wordt
als
te
weinig
gezien.
Expats
met
gezinnen
kiezen
vaker
een
suburbaan
woonmilieu:
een
grondgebonden
woning
in
een
aangename
woonomgeving
in
de
nabijheid
van
[internationale]
scholen.
Rust
en
ruimte
in
en
om
het
huis
zijn
belangrijk,
evenals
goede
winkelvoorzieningen
in
de
buurt.
Expat‐singles
en
stellen
hebben
een
sterke
voorkeur
voor
wonen
in
een
stedelijke
omgeving,
bij
voorkeur
in
het
centrum
nabij
voorzieningen,
winkels,
bar,
restaurants
en
uitgaansgelegenheden.
Voor
alleenstaande
expats
is
het
belangrijk
nabij
sportvoorzieningen
te
wonen.
Deze
woonwensen
uit
landelijk
onderzoek
worden
in
Helmond
ook
bevestigd
door
de
TNO‐expats
die
overwegend
Eindhoven
als
woonplek
kiezen,
aldus
de
heer
Gubbels
van
TNO.
Dat
betreft
veelal
jonge
singles
die
de
dynamiek
en
mogelijkheden
van
de
stad
zoekt,
en
minder
kritisch
is
op
de
drukte
van
het
Nederlandse
verkeer.
Voor
een
deel
van
deze
singles
zijn
lage
kosten
de
belangrijkste
woonwens.
Zij
maken
lange
werkdagen
en
willen
goedkoop
wonen
om
geld
over
te
houden.
Woonwensen
cultureel
bepaald
De
woonwensen
zijn
cultureel
verschillend.
Ervaring
van
Benteler,
een
van
de
bedrijven
in
de
automotive‐industrie
waar
vrijwel
permanent
expats
werken,
is
dat
Chinezen
bescheiden
woonwensen
hebben,
Duitsers
hogere
en
Amerikanen
nog
hogere.
Expats
uit
Brazilie
zijn
onderling
verschillend:
sommigen
willen
vooral
geld
overhouden,
anderen
hun
gezin
goed
onderdak
bieden
aldus
de
heer
F.
Lipman
van
Benteler
Engineering
Services.
Genoemd
landelijk
onderzoek
geeft
aan
dat
aziaten
3
graag
bij
elkaar
willen
wonen
en
dat
expats
uit
de
VS
en
Europa
willen
vaak
graag
‘gemixt’
wonen.
Helmond
aantrekkelijke
woongemeente,
Centrum
voor
stellen
en
singles
Helmond
is
een
aantrekkelijke
vestigingsplaats
voor
expats,
ook
voor
bepaalde
groepen
die
in
Eindhoven
werken
maar
daar
geen
woonruimte
naar
wens
kunnen
vinden.
mevrouw
M.
van
Lierop
van
Expat
Center
Brabant:
‘Brandevoort
biedt
aantrekkelijk
wonen
voor
gezinnen.
Voor
expats
zonder
kinderen
is
de
Kasteeltraverse
een
goede
locatie.
Het
wordt
het
goede
deel
van
het
centrum
genoemd,
het
echte
stadcentrum
met
bioscoop
en
winkels
vlakbij,
centraal
gelegen
met
station
op
loopafstand,
het
echte
centrum
en
Havenplein
dichtbij
voor
buiten
de
deur
eten
en
drinken.
Bij
het
kasteel
kan
gewandeld
worden
in
het
parkje,
mensen
hebben
dus
ook
een
buiten.
Gebouwd
parkeren
is
voor
deze
doelgroep
zeer
belangrijk’.
Omdat
de
groep
zeer
divers
is,
is
ook
een
grotere
diversiteit
aan
woonmogelijkheden
gewenst.
Voorzieningen
om
deze
mensen
kwalitatief
en
flexibel
onderdak
te
bieden,
is
voor
een
goed
vestigingsklimaat
van
Brainport
van
belang.
De
heer
Lipman
van
Benteler
Engineering
Services:
‘Een
half
jaar
geleden
is
de
huisvesting
onderwerp
geweest
op
een
bijeenkomst
over
het
ondernemingsklimaat
in
Helmond.
Daaraan
werd
ook
deelgenomen
door
bv
Bavaria,
Rabo
e.a.
grote
organisaties.
Een
tijd
geleden
was
sprake
van
een
om
te
bouwen
Klooster
aan
de
Deurnese
kant,
dat
zou
eventueel
een
goede
aanvulling
kunnen
zijn
voor
een
deel
van
de
groep’.
Conclusie
Expats
vormen
een
kansrijke
doelgroep
voor
Stadswand
Zuid.
Voor
de
stedelijk
georiënteerde
singles
en
[jonge]
stellen
is
de
centrumlocatie
met
haar
voorzieningen
zeer
aantrekkelijk.
Belangrijke
voorwaarde
voor
succesvol
bedienen
van
de
vraag
is
dat
werkelijk
aantrekkelijk
woonaanbod
wordt
ontwikkeld
met
scherpe
prijsstelling
dat
de
concurrentie
met
de
centrummilieus
van
Eindhoven
aankan.
Op
de
begane
grond
past
een
plek
waar
men
elkaar
kan
ontmoeten.
De
ontmoetfunctie
kan
ook
ingevuld
worden
met
een
horecadeel
bij
een
fitness‐
of
andere
sportruimte.
Voor
deze
doelgroep
is
een
voor
iedereen
duidelijk
herkenbare
plek
in
de
stad
belangrijk.
Branding
vanuit
een
heldere
identiteit
is
nodig
om
deze
klantgroep
voor
Stadswand
Zuid
te
laten
kiezen.
Samenwerking
daarin
met
ECB
en
HTAC
strekt
tot
aanbeveling.
Naast
permanente
huisvesting
van
expats
kan
ook
gedacht
worden
aan
het
inrichten
van
een
aantal
tijdelijke
pied‐a‐terres.
Deze
kunnen
ook
gemeubileerd
worden
aangeboden.
De
Expats
zijn
nu
vaak
gedwongen
woonruimte
te
kiezen
4
vanuit
het
land
van
herkomst,
zonder
te
weten
waarvoor
ze
kiezen
en
wat
er
nog
meer
te
krijgen
is.
Wij
denken
dat
er
behoefte
bestaat
aan
een
Woonhotel
waar
gedurende
de
eerste
2‐3
maanden
van
het
verblijf
kan
worden
‘geacclimatiseerd’
en
van
waaruit
verder
gezocht
wordt
waar
een
definitieve
plek
om
te
gaan
wonen.
Het
Woonhotel
kan
meer
klantgroepen
bedienen
en
ook
gebruikt
worden
door
shortstay
werknemers
die
voor
een
periode
van
enkele
weken
of
maanden
naar
Helmond
komen
voor
training,
kennismaking
of
een
korte
klus.
Deze
tijdelijke
groepen
hebben
een
leefstijl
die
goed
samengaat
met
de
langer
verblijvende
expat‐ singles
en
stellen.
Voor
deze
‘shortstayers’
[niet
te
verwarren
met
de
andere
shortstaycategorieen]
is
nu
geen
ander
alternatief
dan
een
hotel.
Dat
bevalt
niet
voor
een
periode
langer
dan
een
of
enkele
weken.
Van
het
aantal
werkgerelateerde
shortstayers
zijn
geen
harde
cijfers
bekend.
Het
is
echter
niet
onwaarschijnlijk
dat
dat
aantal
vergelijkbaar
of
hoger
is
dan
het
aantal
expats.
Indien
gewenst
is
de
FTAC
bereid
mee
te
werken
aan
onderzoek
bij
haar
residents
om
de
omvang
van
deze
klantgroepen
in
beeld
te
brengen.
Bronnen:
• • • • • • • • •
Expat
Center
Brabant,
mevrouw
M.
van
Lierop
Benteler
Engineering
Services,
de
heer
Frans
Lipman
Automotive
campus
–
de
heer
Peter
de
Lannoy
Vlisco
–
de
heer
McLoughlin
[0492‐570468]
en
mevrouw
Gruiters
[0492‐ 570515]
TNO,
de
heer
J.
Gubbels
Gemeente
Helmond,
mevrouw
G.
Marsman
en
de
heer
T.
Middel
Rapportage
Spannend
Wonen,
woonwensen
expats
in
Randstad
Holland,
Regioplan
i.o.v.
Ministerie
VROM,
2005
Parlementair
onderzoek
Lessen
uit
recente
arbeidsmigratie,
Tweede
Kamer,
vergaderjaar
2011–2012,
32
680,
nr.
4
CBS
Statline
5
2.
Seizoensarbeiders
In
2011
zijn
meerdere
onderzoeken
uitgevoerd
naar
de
huisvestingsituatie
van
seizoensarbeiders.
Ipes
heeft
in
opdracht
van
SEV
de
woonwensen
van
arbeidsmigranten
in
de
regio
onderzocht.
Daartoe
zijn
38
uitzendbureaus
in
de
regio
benaderd
waarvan
uiteindelijk
een
tiental
is
geïnterviewd.
Deze
uitzendbureaus
zijn
geïnterviewd
omdat
zij
in
eerste
instantie
de
huisvesting
van
arbeidsmigranten
verzorgen
of
organiseren.
Gemeente
Helmond
heeft
in
2011
onderzoek
uit
laten
uitvoeren
onder
werkgevers
en
uitzendbureau’s
(vragers
en
aanbieders)
waarbij
o.a.
is
becijferd
welk
aandeel
van
de
seizoensarbeiders
in
de
regio
in
Helmond
wonen
en
werken.
Dit
heeft
geleid
tot
de
bestuurlijke
prioriteitstelling
om
in
de
komende
jaren
in
Helmond
voor
circa
500
personen
locaties
voor
semi‐permanente
huisvesting
te
zoeken.
Helmond
richt
zich
daarbij
op
seizoensarbeiders
die
langer
dan
een
aantal
weken,
maar
niet‐ permanent
in
Helmond
wonen
en
werken.
In
de
praktijk
gaat
het
om
personen
die
gemiddeld
3
tot
6
maanden
in
Helmond
onderdak
zoeken.
Ook
op
regionaal
bestuurlijk
niveau
is
aandacht
voor
de
huisvesting
van
lage‐lonen‐ arbeidsmigranten.
In
de
recente
notitie
‘gezamenlijke
aanpak
arbeidsmigranten’
stelt
het
bestuur
van
de
SRE
dat
de
aanwezigheid
van
lage‐lonen‐arbeidsmigranten
permanent
is,
deze
mensen
goede
tijdelijke
of
zelfs
structurele
woonruimte
vragen
en
een
steeds
groter
wordend
deel
van
de
arbeidsmigranten
zich
permanent
vestigt.
In
regionaal
verband
is
afgesproken
dat
deze
groep
als
gewone
woningzoekenden
gezien
moeten
worden
[SRE,
2011],
in
lijn
met
landelijke
signalen
dat
veel
arbeidsmigranten
onder
slechte
omstandigheden
wonen
en
soms
uitgebuit
worden
door
de
werkgever/uitzendbureaus.
Omvang
doelgroep
Helmond
en
regionaal
Gemeente
Helmond
becijfert
in
haar
onderzoek
een
woonbehoefte
van
circa
1.000
personen
die
voor
kortere
of
langere
tijd
in
Helmond
willen
werken
en
wonen.
Daaronder
bevindt
zich
een
grote
groep
die
zich
permanent
in
Helmond
wenst
te
vestigen.
Deze
worden
na
inschrijving
door
wooniezie
bediend.
Becijferd
is
dat
circa
500
personen
zich
langer
dan
drie
maanden
maar
niet
permanent
wenst
te
vestigen.
Voor
deze
groep
zou
een
woonhotel
uitkomst
kunnen
bieden.
Het
onderzoek
van
Ipes
geeft
aan
dat
de
regionale
vraag
nog
veel
groter
is.
Bij
de
uitzendbureaus
in
het
onderzoek
van
Ipes
waren
vorig
jaar
8.070
MOE‐landers
werkzaam
in
de
regio.
Naast
de
agrarische
sector
zijn
arbeidsmigranten
in
toenemende
mate
werkzaam
in
industrie,
zorg
en
bouw.
De
ooit
seizoensgebonden
vraag
naar
tijdelijke
arbeidsmigranten
wordt
in
toenemende
mate
een
6
permanente.
Dat
blijkt
ook
uit
het
Ipesonderzoek:
naar
schatting
3.000
arbeidsmigranten
is
permanent
in
Nederland
gevestigd,
ruim
5.000
verblijft
tijdelijk.
Het
aantal
MOE‐landers
werkzaam
in
de
regio
verschilt
sterk
per
maand
[zie
tabel
3].
Duidelijk
zichtbaar
is
de
3.000
permanente
verblijvers
in
de
regio.
Tabel
3.
Bron
Ipesonderzoek,
2011
Huidige
huisvesting
Ten
tijde
van
het
Ipes‐onderzoek
is
bijna
de
helft
van
de
arbeidsmigranten
gehuisvest
op
enkele
grote
recreatieparken
in
Duitsland.
De
andere
helft
is
gehuisvest
in
woonruimte
via
makelaar,
eigenaar
of
heeft
zelfstandige
huisvesting
[zie
tabel
4.].
Ongeveer
45%
van
de
arbeidsmigranten
geeft
aan
een
betere
woonsituatie
te
willen.
Dergelijk
aanbod
is
er
niet
of
nauwelijks,
stellen
zowel
het
Ipesonderzoek
als
de
SRE:
‘Er
te
weinig
kwantitatief
en
kwalitatief
woningaanbod
is
voor
arbeidsmigranten
in
deze
regio.
Arbeidsmigranten
hebben
recht
op
goede
en
passende
huisvesting.
Daar
waar
mensen
goed
gehuisvest
zijn,
is
minder
overlast’.
Tabel
4.
Bron:
Ipesonderzoek,
2011
7
Groeiend
aantal
arbeidsmigranten
wil
wooncarrière
e/o
gezin
huisvesten
Beide
onderzoeken
laten
zien
dat
de
woonwensen
van
de
MOE‐lander
afhankelijk
zijn
van
de
periode
die
men
in
Nederland
verblijft.
Voor
een
periode
van
een
aantal
weken
of
enkele
maanden
is
men
niet
kieskeurig
en
tevreden
met
vrijwel
elke
vorm
van
huisvesting.
Voor
een
periode
van
enkele
maanden
bestaat
behoefte
aan
meer
privacy
en
zelfstandigheid
[een
eigen
slaapkamer]
en
enige
luxe.
Gemeubileerd
wonen
is
gewenst,
bij
voorkeur
ook
gekoppeld
aan
enige
service
of
dienstverlening.
Dergelijke
woon‐
of
logiesplekken
blijkt
nu
nauwelijks
te
vinden.
De
arbeidsmigranten
geven
de
voorkeur
voor
wonen
in
het
centrum
boven
wonen
buiten
stad
of
dorp.
Nabijheid
van
voorzieningen
als
supermarkt,
bushalte,
treinstation,
scholen
e.d.
zijn
belangrijke
voorwaarden.
In
de
regel
is
men
ook
bereid
voor
meer
kwaliteit
te
betalen.
In
het
onderzoek
worden
bedragen
tussen
€
200
en
€
282
per
maand
per
persoon
genoemd.
Arbeidsmigranten
vaker
met
of
als
gezin
Een
groeiend
aantal
arbeidsmigranten
wil
zich
graag
met
het
gezin
in
Nederland
vestigen
en
wooncarrière
kunnen
maken.
In
het
onderzoek
van
gemeente
Helmond
wordt
deze
groep
geschat
op
enkele
honderden
personen/huishoudens
voor
stad
Helmond.
Deze
dient
naar
de
mening
van
gemeente
Helmond
en
woningcorporaties
gehuisvest
te
worden
langs
de
reguliere
kanalen.
Het
Ipes‐onderzoek
geeft
aan
dat
uitzendbureaus
nauwelijks
rekening
met
deze
wensen
houden
omdat
zij
daarin
niet
kunnen
of
willen
voorzien.
Dat
levert
soms
spanningen
op
voor
de
arbeidsmigrant.
Gelet
op
de
inkomens
lijkt
de
arbeidsmigrant
aangewezen
op
de
sociale
huursector
of
de
onderkant
van
de
commerciële
verhuurmarkt.
Naast
vraag
naar
gemeubileerd
wonen
en
diensten
ontstaat
bij
de
permanente
vestigers
vraag
om
ondersteuning
bij
integratie
en
inburgering.
Conclusie:
kansrijke
klantgroep
Gemeente
Helmond
heeft
geconstateerd
dat
voor
circa
500
arbeidsmigranten
die
tussen
3
en
6
maanden
in
Helmond
willen
wonen
en
werken
geen
adequate
huisvesting
voorhanden
is.
In
de
komende
jaren
wil
Helmond
een
aantal
locaties
beschikbaar
stellen
voor
groepen
van
circa
100
personen,
waardoor
dienstverlening
en
adequaat
beheer
georganiseerd
kan
worden.
Het
voormalige
verzorgingshuis
Eeuwsels
bleek
niet
geschikt
voor
huisvesting
van
deze
groep.
Momenteel
onderzoekt
Helmond
enkele
andere
locaties
voor
semi‐permanente
huisvesting
van
deze
klantgroep.
Gezien
de
grote
aantallen
seizoensarbeiders
in
de
regio,
de
ontevredenheid
van
een
groot
deel
van
de
arbeidsmigranten
met
de
huidige
huisvesting
en
het
8
ontbreken
van
alternatieven
mag
gesteld
worden
dat
genoemde
500
een
voorzichtige
schatting
is.
Binnen
de
klantgroep
is
een
groeiende
groep
stellen
die
meer
luxe
en
privacy
wenst,
en
overweegt
zich
permanent
in
Nederland
te
vestigen
interessant,
ook
omdat
deze
bereid
en
in
staat
is
hogere
woonlasten
te
betalen.
Voor
singles
en
jonge
stellen
is
de
onderzoekslocatie
interessant
door
de
nabijheid
van
openbaar
vervoer
en
andere
voorzieningen.
Adequaat
beheer,
betaalbaarheid
en
aandacht
voor
integratie
en
inburgering
zijn
belangrijke
aandachtspunten
bij
uitwerking
van
aanbod.
Samenwerking
met
de
uitzendbureaus
ligt
voor
de
hand;
de
huisvestingsvraag
van
MOE‐landers
is
immers
primair
werkgerelateerd.
Om
misstanden
te
voorkomen
geven
gemeente
Helmond
en
SRE‐gemeenten
aan
beleid
te
willen
inzetten
om
werk
en
wonen
zoveel
mogelijk
te
ontkoppelen.
De
werkgevers
blijven
verantwoordelijk
voor
werknemers
die
zij
hier
tijdelijk
naartoe
halen,
maar
het
beheer
en
exploitatie
van
de
woonruimte
moet
naar
mening
van
gemeente
en
regio
in
handen
komen
te
liggen
van
andere
partijen
(zoals
woningcorporaties).
Informatie:
• •
• • • • • •
Toelichting
onderzoek
arbeidsmigranten
uit
2011
door
de
heer
T.
Middel,
gemeente
Helmond
Onderzoek
belangstelling
voor
aangepast
leegstaand
kantoorgebouw
aan
Stadswand
Zuid
i.o.v.
SEV
uitgevoerd
door
IPES,
mevrouw
W.
Scheenen‐Nowak
[2011]
Expat
Center
Brabant,
mevrouw
M.
van
Lierop
Gemeente
Helmond,
mevrouw
G.
Marsman
Gezamenlijke
aanpak
huisvesting
arbeidsmigranten,
SRE,
7
november
2011
Extra
woonruimte
nodig
voor
Poolse
arbeiders,
Eindhovens
Dagblad
8
november
2011
Parlementair
onderzoek
Lessen
uit
recente
arbeidsmigratie,
Tweede
Kamer,
vergaderjaar
2011–2012,
32
680,
nr.
4
CBS
Statline
9
3.
Woonhotel
acute
woonvragers
Tijdelijke
huisvestingbehoefte
ontstaat
als
medewerkers
tijdelijk
komen
werken
in
de
automotive
[zie
expats].
Ook
[nederlandse]
stageairs
en
[buitenlandse]
studenten
zijn
werkgerelateerde
woonvragers.
Daarnaast
kan
er
ook
sprake
zijn
van
een
acute
woonvraag
bij
Helmonders
bijvoorbeeld
als
gevolg
van
scheiding2,
een
onhoudbare
situatie
thuis
voor
kinderen,
huisuitzetting
en
instromende
asielzoekers.
Voor
beide
groepen
kan
een
Woonhotel3
uitkomst
bieden.
De
eerste
doelgroep
is
bij
2.
al
beschreven.
Hier
staat
de
woonvraag
van
urgente
woningzoekenden
centraal.
Waar
kunnen
urgent
woningzoekenden
terecht?
Urgent
woningzoekenden
kunnen
in
Helmond
in
de
regel
binnen
een
aantal
weken
een
woning
toegewezen
krijgen
als
ze
genoegen
nemen
met
een
tijdelijk
woning
van
lage
kwaliteit,
danwel
bereid
en
in
staat
zijn
een
huur
hoger
dan
€
650
te
betalen.
Het
woningruimteverdelingssysteem
[www.wooniesie.nl]
werkt
sinds
kort
wel
met
urgentie
voor
uitzonderlijke
gevallen.
De
corporaties
hebben
geen
inzicht
in
de
omvang
van
de
groep
acuut
woningzoekenden,
hoewel
er
dagelijks
mensen
aan
de
balie
verschijnen
met
‘schrijnende
verhalen’.
Deze
worden
doorverwezen
naar
Interveste
voor
tijdelijke
verhuur
van
slooppanden
en/of
naar
SMO,
GGZ
of
COA
voor
opvang
gekoppeld
aan
maatschappelijke
ondersteuning
of
crisisopvang.
Deze
maatschappelijke
organisaties
kunnen
indien
nodig
voor
deze
mensen
een
corporatiewoning
krijgen
uit
wooniesie
[ze
hebben
een
zogenaamde
‘sleutel’].
Stichting
Maatschappelijke
Opvang
[SMO]
is
de
gemeentelijke
organisatie
die
aanvragen
voor
ondersteuning
behandelt.
Voor
acute
gevallen
heeft
ze
een
aantal
crisisbedden
in
een
aantal
‘eigen’
panden
[meestal
eigendom
van
een
woningcorporatie].
SMO
beschikt
bijvoorbeeld
over
12
kamers
en
een
aantal
gemeenschappelijke
ruimtes
in
een
pand
van
Woonpartners
aan
de
Zuid
Koninginnewal.
Dat
werd
voorheen
gebruikt
voor
opvang
van
[soms
dakloze]
jongeren
in
het
kader
van
bijzonder
jeugdwerk.
Na
verplaatsing
van
dat
project
kan
het
gebouw
ook
worden
ingezet
voor
wonen
voor
buitenlandse/tijdelijke
werkkrachten
[jaarverslag
Woonpartners
2010].
Daarnaast
heeft
SMO
twee
time‐outwoningen
voor
gezinnen.
Deze
aantallen
2
Het
aantal
personen
dat
van
echt
scheidt
in
Helmond
bedraagt
circa
400
personen
per
jaar.
De
precieze
cijfers
zijn:
in
2007
212
mannen
en
210
vrouwen;
in
2008
229
mannen
en
hetzelfde
aantal
vrouwen
en
in
2009
192
van
echt
scheidende
mannen
en
181
vrouwen.
De
cijfers
voor
2010
zijn
eind
november
2011
nog
niet
bekend. 3
In
navolging
van
SEV
[zie
informatie]
prefereren
we
de
term
Woonhotel
boven
shortstayfacility
om
aan
te
geven
dat
deze
groepen,
ondanks
het
acute
karakter,
wel
woonkwaliteit
zoeken.
10
worden
op
dit
moment
voldoende
genoemd
om
de
vraag
van
klanten
te
voorzien.
Per
jaar
worden
vanuit
de
crisisopvang
30‐40
personen/gezinnen
doorgeleid
naar
een
woning
van
een
van
de
corporaties. Interveste
biedt
woningen
tijdelijk
te
huur
aan,
meestal
betreft
dat
woningen
die
op
de
nominatie
staan
om
gesloopt
te
worden.
Weliswaar
wind‐
en
waterdicht
en
aangesloten
op
GWL,
maar
verder
zijn
het
in
de
regel
kale
woningen,
waarin
door
de
tijdelijke
huurder
nog
flink
geïnvesteerd
[vloerbedekking,
schilderen,
gordijnen]
moet
worden
voordat
het
bewoonbaar
is.
Interveste
hanteert
strenge
regels
voor
de
klanten.
Naast
een
vast
inkomen
geldt
dat
gezinnen
met
kinderen
onder
18
jaar
niet
worden
bemiddeld.
De
tijdelijke
woningen
kunnen
wel
snel
betrokken
worden,
in
de
regel
na
ongeveer
een
week.
Interveste
heeft
gemiddeld
40‐50
woningen
in
beheer,
die
worden
verhuurd
voor
minimaal
zes
maanden.
Dat
is
voldoende
om
aan
de
huidige
vraag
te
voldoen
aldus
Interveste.
Daarnaast
biedt
Interveste
enkele
antikraakwoningen
aan
‐
op
dit
moment
zes
stuks.
Interveste
geeft
aan
het
idee
te
hebben
de
meeste
woningzoekenden
wel
te
kunnen
bedienen
met
beide
producten.
Conclusie:
Woonhotel
bedient
diverse
klantgroepen
Urgent
woningzoekenden
die
niet
kwalificeren
voor
maatschappelijk
ondersteuning,
zijn
in
Helmond
aangewezen
op
tijdelijke
(sloop)woningen
of
dure
huurwoningen
(boven
€
650
huur
per
maand)
van
corporaties
of
particulieren.
Dergelijke
huurprijzen
zijn
voor
veel
mensen
die
problemen
hebben,
geen
alternatief.
Het
ontbreken
van
aanbod
voor
zowel
de
werkgerelateerde
tijdelijk
woningzoekenden
als
de
groep
acute
woonvragers
uit
echtscheidingen,
leidt
tot
de
conclusie
dat
er
in
Helmond
een
tekort
aan
tijdelijke
huisvesting
is,
en
daarmee
ruimte
voor
een
Woonhotel.
Op
diverse
plaatsen
in
Nederland
zijn
positieve
ervaringen
met
een
Woonhotel
opgedaan,
waarin
met
name
de
mogelijkheden
om
klantgroepen
in
een
magic
mix
bij
elkaar
te
brengen,
meerwaarde
oplevert.
[zie
o.a.
evaluatie
Woonhotels
door
SEV
in
2011].
Tijdelijk
onderdak
voor
spoedzoekers
(echtscheiding,
gezinnen
met
kinderen]
passen
prima
in
die
magic
mix.
Belangrijk
is
om
vast
te
stellen
dat
het
niet
altijd
de
wens
van
de
mensen
zelf
is
om
in
(de
weinig
aantrekkelijke
omgeving
van)
een
crisisbed
onderdak
te
vinden.
Het
tekort
is
al
eerder
gesignaleerd
[dan
shortstayfaciliteiten
genoemd,
zie
o.a.
Jaarverslagen
Woonpartners].
In
de
Prestatieafspraken
2008
die
gemeente
en
corporaties
hebben
gemaakt
staat
opgenomen
dat
Woonpartners
voor
2015
een
Woonhotel
of
shortstayfacility
met
een
capaciteit
van
50
tot
100
eenheden
realiseert
gericht
op
diverse
doelgroepen
en
de
magic
mix
daartussen.
Woonpartners
verwierf
voor
dit
doel
het
gebouw
Kasteeltraverse
104.
De
planvorming
voor
dat
gebouw
is
eind
2011
nog
niet
afgerond,
Woonpartners
houdt
11
voor
het
gebouw
ook
andere
opties
open,
aldus
Jaarverslag
2010.
In
dezelfde
Prestatieafspraken
en
Jaarverslagen
worden
ook
jongerenhuisvesting
[‘Kamers
met
kansen’],
asielzoekers
en
huisvesting
voor
starters
genoemd,
zij
het
zonder
specifieke
aantallen.
Informatie
• • • • • • •
Woonpartners:
Chris
Huppertz
Gemeente
Helmond:
heer
T.
Middel
Stichting
Maatschappelijke
Opvang
Helmond,
mevrouw
Van
den
Berk
Interveste:
Trudy
Moricz
en
Iris
van
Lanen
Prestatieafspraken
Gemeente
en
woningcorporaties
Helmond
2008
–
2015
Jaarverslagen
Woonpartners
2009
en
2010
Evaluatie
Woonhotels,
SEV
april
2011
12
4.
Bijzondere
wonen
met
zorg
of
begeleiding
De
vraag
naar
bijzondere
woonvormen
kan
grofweg
worden
ingedeeld
in
wonen
met
zorg
[meestal
voor
ouderen]
en
begeleid
wonen
voor
[meestal]
jongeren
met
een
beperking.
De
overeenkomst
tussen
beide
groepen
is
dat
door
de
woonaanbieder
samengewerkt
wordt
met
een
aanbieder
van
zorg
of
begeleiding.
Vaak
wordt
de
woonruimte
door
corporatie
of
marktpartij4
op
maat
gerealiseerd
en
verhuurd
aan
de
zorgleverancier
of
dienstverlenende
partij.
Het
betreft
een
‘markt’
die
sterk
in
ontwikkeling
is.
De
babyboomers
voelen
zich
niet
aangetrokken
tot
de
grootschalige
intramurale
voorzieningen,
maar
prefereren
kleinschaligheid
en
zelfstandig
wonen
met
gelijkgestemden.
Ook
in
vormen
van
begeleid
wonen
is
grote
behoefte
aan
diversiteit,
waarbij
optimaal
ingespeeld
wordt
op
de
specifieke
beperking.
Overal
in
Nederland
wordt
momenteel
ervaring
opgedaan
met
nieuwe
woonvormen.
Voor
de
zorg
geldt
dat
met
persoonsgebonden
budgetten
[PGB’s]
ook
de
[familie
van]
cliënten
zelf
initiatiefnemer
kunnen
zijn.
Daarnaast
worden
ook
projecten
ontwikkeld
volgens
een
franchiseformule.
Helmond
kent
onder
andere
een
Thomashuis
voor
ouderen
met
een
verstandelijke
beperking,
een
zogenaamde
Herbergier
[voor
mensen
met
geheugenproblemen]5
is
in
ontwikkeling.
Een
kenmerk
van
de
‘markt’
is
bovendien
dat
nieuwe
projecten
[aanbod]
vaak
leiden
tot
nieuwe
vraag
om
ook
voor
andere
groepen
een
woonvorm
op
maat
te
realiseren.
Een
Helmonds
voorbeeld
van
het
‘aanbod
leidt
tot
vraag’‐principe
zijn
de
tien
woningen
voor
autistische
jongvolwassenen
in
de
Margrietlaan/Bernadettestraat.
Deze
factoren
[wie
neemt
initiatief,
welke
projecten
zijn
reeds
aanwezig]
zijn
belangrijker
voor
de
vraag
dan
demografische
gegevens.
Ouderen
vragen
om
andere
woonvormen
De
omvang
van
de
vraag
naar
zorg
en
dienstverlening
is
demografisch
bepaald.
Helmond
vergrijst
minder
snel
dan
landelijk6,
toch
neemt
het
aantal
ouderen
en
de
zorgvraag
de
komende
decennia
toe.
Onder
de
ouderen
neemt
de
groep
alleenstaanden
snel
in
omvang
toe.
Dat
gaf
landelijk
aanleiding
tot
een
Actieplan
voor
40.000
woningen
voor
ouderen,
gepresenteerd
door
minister
Donner.
Met
4
Ook
in
Helmond
richten
commerciële
partijen
zich
‘in
groten
getale’
op
de
markt
voor
zorg
en
maatschappelijk
vastgoed
melden
zowel
gemeente
als
Woonpartners
5 6
zie
www.thomashuizen.nl
en
www.herbergier.nl
Tot
2015
groeit
het
aantal
55+ers
in
Helmond
nauwelijks
harder
dan
de
totale
bevolking.
Het
aantal
75+ers
blijft
zelfs
bij
de
gemiddelde
groei
achter.
Na
2015
is
ook
in
Helmond
sprake
van
vergrijzing.
In
het
Ontwikkelingsprogramma
is
vastgesteld
dat
in
2015
meer
en
andere
vraag
naar
met
name
ouderenzorg
is
[5%]
dan
in
2009.
In
absolute
zin
betreft
dat
honderden
ouderen
en
woningen.
13
name
onder
alleenstaande
ouderen
is
vraag
naar
zelfstandig
of
groepswonen
met
gelijkgestemden.
Ondanks
de
beperkte
vergrijzing
in
de
komende
jaren,
houdt
Savant
Zorg
rekening
met
een
forse
toename
van
de
zorgvraag.
Zij
becijfert
het
aantal
dementerende
ouderen
van
1.015
in
2011
naar
1.272
in
2020
en
1.745
in
2030.
Een
kwart
van
deze
groep
wordt
nu
intramuraal
verzorgd,
driekwart
op
andere
manieren
[met
thuiszorg,
dagopvang
en
mantelzorg].
Ontwikkelingsprogramma
loopt
vertraging
op
In
2009
is
een
Ontwikkelingsprogramma7
opgesteld
door
partijen,
dat
aansluitend
is
vertaald
in
een
convenant
dat
door
26
partijen
is
ondertekend
en
vertaald
in
diverse
woonvisies,
prestatieafspraken
en
andere
plannen.
Hoewel
de
afgelopen
jaren
een
behoorlijk
aantal
kleinschalige
initiatieven
tot
stand
is
gekomen
[zie
o.a.
Jaarverslagen
woningcorporaties],
loopt
het
Ontwikkelingprogramma
achter
bij
de
planning
aldus
gemeente
Helmond.
Een
van
de
oorzaken
is
dat
het
woonaanbieders
[corporaties
en
marktpartijen]
ontbreekt
aan
[financiële]
middelen
om
te
investeren
aldus
de
gemeentelijk
coördinatrice
van
het
programma.
De
woonaanbieders
geven
aan
dat
het
niet
aan
vragen
van
groepen
cliënten
en
instellingen
ontbreekt,
maar
soms
niet
duidelijk
is
in
hoeverre
deze
groepen
ook
daadwerkelijk
een
gebouw
kunnen
beheren
en
exploiteren.
Wonen
en
zorg
of
begeleid
altijd
coproductie
In
de
keuze
voor
een
bepaalde
vorm
van
wonen
spelen
de
zorgaanbieders
een
grote
rol.
Projecten
komen
vaak
tot
stand
na
een
concrete
vraag
van
cliëntenorganisaties
of
familie.
Dergelijke
projecten
komen
vrijwel
altijd
in
samenwerking
tot
stand.
In
Helmond
werken
gemeente,
zorgleveranciers,
maatschappelijke
organisaties
en
instellingen
en
de
Helmondse
woningcorporaties
nauw
samen
[hebben
daar
ook
prijzen
voor
ontvangen].
7
Ontwikkelingsprogramma
Wonen,
Welzijn
&
Zorg‐voorzieningen
2009‐2015
van
gemeente
en
partners
[april
2009]
14
Conclusie:
wonen
voor
alleenstaande
ouderen
kansrijk
in
Zuidwand
Stadswand
Zuid
wordt
niet
de
eerst
aangewezen
locatie
voor
wonen
met
[intensieve]
zorg
genoemd,
maar
is
wel
een
zeer
geschikte
locatie
voor
zelfstandig
of
groepswonen
voor
alleenstaande
ouderen.
Een
woonvorm
waarbij
een
meer
kwalitatieve
woonvorm
wordt
geboden
voor
ouderen
die
nog
vitaal
zijn,
wordt
door
de
heer
Middel
van
gemeente
Helmond
als
interessante
mogelijkheid
voor
deze
locatie
genoemd.
In
het
Centrum
wonen
immers
reeds
relatief
veel
ouderen.
Tabel
5.
laat
zien
dat
Helmond
begin
2011
totaal
5.688
alleenstaande
ouderen
[55+]
heeft.
Het
aantal
is
in
elf
jaar
tijd
met
bijna
30%
toegenomen
[1.296
in
aantal].
Alleenstaande
ouderen
vertegenwoordigen
ruim
2/3
van
de
totale
toename
van
het
aantal
alleenstaande
huishoudens
in
Helmond.
Tabel
5.
Huishoudensamenstelling
naar
leeftijd
in
Helmond
in
2000
en
2011
Bron:
CBS
Statline
Een
deel
van
deze
groep
heeft
een
zogenaamde
‘moderne’
of
‘postmoderne’
levensstijl
[zie
afbeelding
6
op
de
volgende
pagina].
Die
kenmerkt
zich
relatief
vaak
door
kinderloosheid,
maar
vooral
door
een
actieve
leefstijl,
aangetrokken
door
centrumstedelijk
wonen
en
sterk
gerichtheid
op
vitaliteit
en
gezondheid.
De
55+ers
werken
vaak
nog
parttime
en
hechten
sterk
aan
autonomie.
Zorg
regelt
deze
15
klantgroep
bij
voorkeur
zelf
in
en
met
de
directe
omgeving8.
Voor
deze
klantgroep
is
wonen
met
gelijkgestemden
aantrekkelijk,
ook
in
antwoord
op
de
toenemende
eenzaamheid
onder
alleenstaande
ouderen
[die
ook
in
het
Ontwikkelingsprogramma
wordt
gesignaleerd].
Afbeelding
6.
Kenmerken
traditionele,
moderne
en
postmoderne
ouderen
Bron:
Habion,
2008
Deze
vraag
wordt
ook
door
lokale
partijen
onderkend.
Chris
Huppert
van
Woonpartners:
‘Eenzame
ouderen
is
een
doelgroep
die
zeker
niet
vergeten
moet
worden.
De
locatie
is
misschien
niet
geschikt
voor
alle
ouderen
–
het
is
wel
aan
een
drukke
straat
in
Helmond
–
maar
voor
mensen
die
van
binnenstadsdrukte
houden
wel
een
interessante’.
Ook
zorgleverancier
Savant
bevestigt
de
vraag
in
Helmond
naar
kleine
woningen
door
alleenstaande
ouderen
in
het
centrum.
Daarbij
wijst
ze
op
de
grote
belangstelling
voor
de
woningen
in
de
Ameideflat
in
het
centrum
[op
ongeveer
400
meter
van
Stadswand
Zuid],
ook
van
mensen
zonder
zorgbehoefte.
Ondanks
de
kleine
woningen
[55
m2
gemiddeld]
zijn
deze
zeer
gewild
en
‘zijn
altijd
mensen
op
gangen
en
begane
grond
aanwezig
om
van
uitzicht
en
levendigheid
te
genieten’,
aldus
de
heer
van
Bussel
van
Savant.
Voordeel
is
dat
deze
klantgroep
ook
andere
klantgroepen
‐
jongeren
en
milde
probleemgevallen
‐
in
de
directe
omgeving
accepteert.
In
de
Ameideflat
zijn
bijvoorbeeld
veertien
woningen
ingericht
voor
mensen
met
Alzheimer.
Naast
‐
bij
8
Zie
Nieuw
wonen
voor
ouderen,
Habion
2008
16
voorkeur
meeontworpen
–
ruimte
voor
[ongedwongen]
ontmoeting,
is
service
en
dienstverlening
voor
deze
klantgroep
belangrijk,
aldus
Savant
Zorg.
Denkbaar
is
dat
zorg
vanuit
de
Ameideflat
waar
permanent
twee
verzorgers
aanwezig
zijn,
geleverd
wordt,
aldus
Savant.
Woonpartners
geeft
aan
dat
bij
keuze
voor
deze
klantgroep
hard
gewerkt
moet
worden
om
de
locatie
een
andere
identiteit
te
geven
om
deze
klantgroep
–
die
nu
vaak
ook
al
redelijk
of
goed
woont
–
te
verleiden.
Transformatieteam
adviseert
om
zowel
de
omvang
van
de
groep
als
de
kwalitatieve
vraag
nader
te
verkennen
met
potentiële
huurders
of
kopers.
Locatie
ook
geschikt
voor
jongeren
met
woonbegeleiding
De
nabijheid
van
centrumvoorzieningen
maakt
de
locatie
interessant
voor
veel
jongeren,
ook
die
met
een
beperking.
In
het
Jaarverslag
van
Woonpartners
wordt
van
vier
groepen
expliciet
gesteld
dat
de
vraag
groter
is
dan
het
aanbod.
Dat
zijn
kinderen
[en
ouderen]
met
een
verstandelijke
beperking,
autistische
jongvolwassenen,
jongeren
met
sociaal‐emotionele
problemen
en/of
ADHD
en
zogenaamde
‘kamers
met
kansen’
voor
jongeren
die
hun
wooncarrière
starten
met
begeleid
wonen.
Voor
al
deze
groepen
kan
Stadswand
Zuid
een
uitkomst
bieden.
Woonpartners
bevestigt
dat
deze
groepen
ook
in
beeld
zijn
voor
het
pand
aan
de
Kasteeltraverse.
De
groep
jongeren,
vaak
minderjarig,
die
bewust
kiest
voor
begeleid
wonen
als
start
van
de
wooncarrière
was
nog
niet
in
beeld,
maar
wordt
een
goede
aanvulling
genoemd.
Informatie
• • • • • • • • • • •
Gemeente
Helmond,
mevrouw
Teeuwen‐Besseling
en
de
heer
T.
Middel
[team
Wonen]
Woonpartners,
de
heer
C.
Huppert
Savant
Zorg,
de
heer
Frans
van
Bussel
Centrum
Indicatiestelling
Zorg,
mevrouw
Eva
Turksma
Rapport
Wonen,
welzijn
en
zorg
voor
mensen
met
beperkingen
in
Helmond,
Ontwikkelingsprogramma
voorzieningen
2009‐2015
[april
2009]
Evaluatie
Woonvisie
2007‐2015
[november
2009]
Jaarverslagen
Woonpartners,
Wocom
en
Compaen
en
Volkshuisvestelijk
verslag
Volksbelang
Nieuwe
wonen
voor
senioren,
Habion,
2008
Actieplan
jaarlijks
40.000
extra
woningen
voor
ouderen,
persbericht
ministerie
BZK,
24
november
2011
www.wooniezie.nl/informatie/doelgroepwoningen
CBS
Statline
17
5.
Medische
dienstverlening
Het
streven
van
gemeente
Helmond
en
samenwerkende
zorgverlenende
partijen
is
om
in
elke
wijk
eerstelijnszorg
(huisarts,
tandarts,
maatschappelijk
werk,
ouder‐ kindzorg,
apotheek),
waar
mogelijk
aangevuld
met
tweedelijnsfuncties
aan
te
bieden
[zie
Ontwikkelingsprogramma
Wonen,
zorg
en
welzijn,
april
2009].
In
het
centrum
wordt
aan
dit
streven
voldaan.
Dat
betekent
niet
dat
medische
partijen
die
zich
in
het
centrum
willen
vestigen
niet
toegestaan
zijn.
Gemeente
Helmond
bemiddelt
indien
nodig
om
vraag
naar
ruimte
en
aanbod
bij
elkaar
te
brengen.
Op
dit
moment
zijn
echter
geen
Helmondse
medische
partij[en]
bij
gemeente
bekend
die
op
zoek
zijn
naar
nieuwe
huisvesting
[opgave
gemeentelijk
contactpersoon,
mevrouw
Teeuwen‐Besseling].
Opgemerkt
wordt
dat
dit
een
momentopname
betreft
en
dat
het
ontwikkelen
van
gebouwen
in
Stadswand
Zuid
voor
klantgroepen
die
zorgbehoevend
zijn,
er
ook
aan
kan
bijdragen
dat
er
vraag
komt
naar
een
extra
eerstelijnspost
[huisarts/apotheek].
Tevens
merken
wij
op
dat
enkele
door
ons
gebelde
huisartsen
en
apotheken
aangeven
regelmatig
benaderd
te
worden
door
commerciële
partijen
met
het
aanbod
voor
hen
huisvesting
te
realiseren.
Informatie
• Gemeente
Helmond,
mevrouw
Wytske
Teeuwen‐Besseling
• Diverse
huisartsen
en
apothekers
in
Helmond
• Artikel
‘Zorgwoning
kan
goed
in
leeg
kantoor’,
Volkskrant
25
november
2011
18
