Nieuwe titels juni 2012

BIBLIOTHEEK CULTUURNETWERK NEDERLAND

Nieuwe titels juni 2012 De bibliotheek van Cultuurnetwerk Nederland heeft in mei 113 nieuwe titels toegevoegd aan de collectie. Klik op een van de onderstaande categorieën voor een overzicht van nieuwe titels in die categorie: MUSEA CENTRA VOOR DE KUNSTEN EN AMATEURKUNST CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ BELEID ONDERWIJS KUNST EN CULTUUR KUNST- EN CULTUUREDUCATIE CULTUREEL ERFGOED BEELDENDE KUNSTEN MUZIEK FILM/MEDIA THEATER DANS LITERATUUR OVERIG

1

NIEUWE TITELS CULTUURNETWERK NEDERLAND JUNI 2012

MUSEA Een familievriendelijk museum / M. de Hartog, M.A. Remmelink. - [S.l.] : VSC, [2012?]. Dit handboek is een bundeling van achtergronden, interviews en praktische tips om meer families in musea te ontvangen. Er wordt gekeken hoe wensen van families en de programmering van het museum op elkaar kunnen aansluiten. [NI] 069 HAR Cultureel ondernemerschap: nieuwe opgaven voor musea / J. Sparreboom (hoofdredacteur). - 2012. - Themanummer. (Museumpeil; Vol. 37, voorjaar 4-40 p.) Dit themanummer over cultureel ondernemerschap in de museumsector en bevat naast artikelen over businessmodellen, financiering, museumwinkels en -webshops ook inventieve voorbeelden van hoe musea extra inkomstenbronnen kunnen vinden. TIJDSCHRIFTEN 'Cultuur beweegt kinderen' / M. Meer, van der. - 2012. (DrentheMagneet; Vol. 2, apr. 6-7 p.) Het project Culturele Mobiliteit krijgt subsidie van de provincie Drenthe. Het project heeft als doel om kinderen in Drenthe kennis te laten maken met de grootste musea in Drenthe en hen te leren over kunst, cultuur en erfgoed. Het project is uitgegroeid tot een succesvol museaal- en theaterproject voor de groepen 6, 7 en 8 in het basisonderwijs. Door provinciale bezuinigingen staat de subsidie nu onder druk. Uit onderzoek blijkt dat Drentse basisscholen niet in staat zijn het bezoek en vervoer naar het museum zelf te organiseren. TIJDSCHRIFTEN Heel 010 naar het museum : haal de gewone R'dammer binnen / D. Koenders. - 2012. (Museumvisie, vaktijdschrift voor de Nederlandse museumwereld; Vol. 2, 32-33 p.) Musea in de regio 010 willen (en moeten van hun gemeentebestuur) 'de gewone 'Rotterdammer' bereiken want 'de buitenwereld houdt niet op bij de muren van het museum'. Slechts 12% van de Rotterdammers stapt wel eens een museum binnen. Daarom vraagt het gemeentebestuur de landelijk bekende musea van de stad exposities te organiseren die ook de gewone Rotterdammer aanspreken. TIJDSCHRIFTEN Leerstijlen in kunstmusea : in hoeverre zetten leerlingen de verschillende leerstijlen van Kolb in bij museumbezoek? / S. Kwak, E. Vehoff, H. Engel. - [S.l.] : [s.n.], 2012. - 36 p. : fig., tab., graf. - Met lit.opg. en bijl. - Praktijkgericht onderzoek Universiteit Utrecht, Centrum voor Onderwijs en Leren. In deze publicatie is onderzocht in hoeverre leerlingen uit het voortgezet onderwijs de verschillende leerstijlen van David Kolb inzetten bij museumbezoek. Het gaat hierbij om de vier leerstijlen Doener, Dromer, Beslisser en Denker. Elke leerling heeft een voorkeur voor een bepaalde leerstijl. Wanneer alle vier de leerstijlen worden aangesproken en ingezet in de museale context, kan men veronderstellen dat er sprake is van een toenemende publieksvriendelijkheid en toegankelijkheid. Uit de resultaten van het onderzoek kan afgeleid worden dat alle vier de leerstijlen worden ingezet bij museumbezoek. De mate waarin verschilt. De leerstijl ´Doener´ wordt het meest aangesproken, terwijl de leerstijl ´Beslisser´ nauwelijks wordt geactiveerd. Door de sfeer en vormgeving én de informatievoorziening aan te passen aan de 'wensen' van de Beslisser, kan ook deze leerstijl meer worden aangesproken. Digitale versie: igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2012-0301200912/Versie%203%20Kolb%20in%20het%20museum.pdf [DA] 069 KWA

2


Creative Spaces : children as co-researchers in the design of museum and gallery learning / R. Marcus, M. Trustram. - [S.l.] : Cape UK/MLA, [2010]. - 63, 23 p. - Met lit.opg. en bijl. This publication describes a research project which Renaissance North West commissioned called Creative Spaces. It explored the ways in which young children experience the space of the museum or gallery and the effect this has on their learning. Digitale versie: www.capeuk.org/wp-content/uploads/2010/11/Creative-Spaces-full-report.pdf [DA] 069 MAR Art trek: looking at art with young children / E. Chang. - 2012. - fig. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 8, nr. 2, 151-167 p.) The Art Trek is a learning programme for families with children between the ages of 5 and 12 at Metropolitan Museum of Art (Met). It interactively exposes children to different artworks across cultures and styles in multiple artistic experiences, by questioning, listening, discussing, playing and drawing in a group setting. With access to museums at an early age, children can experience impressive images, explore cultures and develop skills to interpret visual language. The author observed the Art Trek programme with five pre-service elementary art teachers who were university undergraduate students in an art methods class she taught. In this article, she discusses the importance of art and museum education for children at an early age. She then will address some suggestions on how art and museum educators can provide more meaningful and quality art experiences for young children as they view and explore works of art. TIJDSCHRIFTEN

3


CENTRA VOOR DE KUNSTEN EN AMATEURKUNST De spil in de samenleving : gedachten over kunstencentra in de toekomst / S. Trienekens, ... [et al.]. - Utrecht : Kunstfactor, 2012. - 52 p. : ill. De centra voor de kunsten zijn een belangrijke bouwsteen in de lokale infrastructuur van de actieve kunstbeoefening, zowel voor kunsteducatie als voor amateurkunst. Om die reden heeft Kunstfactor in de herfst van 2011 Sandra Trienekens, onafhankelijk onderzoeker, gevraagd een rondgang te doen langs centra voor de kunsten en hun stake holders. De vragen die Trienekens meenam op die tocht waren 'welke rollen/functies/taken liggen er voor de centra voor de kunsten in de toekomst?' en 'welke mooie voorbeelden zijn er al?'. Haar bevindingen verwerkte zij tot een essay, die de kern vormt van deze publicatie. Marijke van Hees, wethouder Cultuur van Enschede, en Robbert van Heuven, journalist en kunstcriticus, reageerden op het essay van Sandra Trienekens. Tijdens het congres dat Kunstfactor samen met Kunstconnectie organiseerde op 26 april 2012, was de toekomst van kunstencentra het onderwerp. Deze publicatie sluit af met een impressie van deze dag, ter inspiratie en gedachtenvorming over deze spil in de samenleving. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/engine/download/blob/Kunstfactor/49667/2012/21/spil_in_de_samenleving.pdf?a pp=kunstfactor&class=6972&id=2445&field=49667 [DA] 379 SPI De bezuinigingsronde van Nederland : kunsteducatiecentra nog meer onder druk gezet / H. Stap. 2012. (Muziekwereld; Vol. 93, nr. 2, 46-47 p.) Een rondgang langs een aantal kunsteducatie-instellingen. Er is en was jarenlang een CAO van toepassing op het instituut dat door de gemeente gesubsidieerd werd. In die CAO-Kunsteducatie staan allerlei regelingen die in geval van sluiting van het instituut - als gevolg van het dichtdraaien van de subsidiekraan door de gemeente - van toepassing zijn. Maar zelfs in dit soort situaties willen gemeenten de verantwoordelijkheid niet op zich nemen en proberen ze op allerlei manieren de risico's af te wentelen op de voormalige docent-werknemer. Als voorbeeld dienen de gemeenten Leeuwarden, Assen, Zutphen, Hoofddorp, Thorn en Meppel/Hoogeveen. TIJDSCHRIFTEN Hip Hop met de H van Hoogeveen : Urban Unity - grootste Hiphopschool van Noord-Nederland / L. Wemekamp. - 2012. (DrentheMagneet; Vol. 2, apr. 8-9 p.) Urban Unity is een uniek hiphopproject in Nederland. Rapper Zukarn van Crime2Rhyme begint in 2005 met het geven van hiphop workshops in Hoogeveen. Gezien de grote interesse onder jongeren uit Hoogeveen benadert hij verschillende partijen in Hoogeveen om de workshops verder te ontwikkelen. Met behulp van Scala Centrum voor de Kunsten, SWW en de Gemeente Hoogeveen wordt het project 'Hoogeveen met de hoofdletter H van Hip Hop' bedacht. Een uniek project voor Noord-Nederland waarin alle elementen van hiphop beoefend worden; van rap en streetdance tot muziek en graffiti. De hiphopschool wil kwetsbare groepen jongeren cultureel en maatschappelijk activeren en de onderlinge verbinding tussen groepen jongeren uit verschillende wijken versterken. TIJDSCHRIFTEN Lever gewoon een meetbaar product / T. Jousif (Kunst kraak; Vol. 4, nr. 20, jun. 14-15 p.) Lever als culturele instelling een meetbaar product, adviseert cultureel ondernemer Tarik Yousif. Dat maakt je minder kwetsbaar. Maak het effect van wat je doet voor de samenleving hard in cijfers: minder criminaliteit, minder vernielingen in de openbare ruimte. Tarik Yousif is directeur van Creative

4


Urbans, een projectbureau, sparringpartner en adviseur voor gemeentes, woningbouwcorporaties, architecten en maatschappelijke instellingen. TIJDSCHRIFTEN 'Werk vraaggericht en verzin allianties' / S. Hiskemuller (Kunst kraak; Vol. 4, nr. 20, jun. 31-33 p.) De kunstencentra hangen forse bezuinigingen boven het hoofd, maar een brede discussie over 'hoe nu verder' moet nog op gang komen. Cultuursociologe Sandra Trienekens intervieuwde diverse centra en sleutelfiguren uit verschillende sectoren en schreef een 'inspiritatiestuk' ('De spil in de samenleving') waarin de toekomstige functies van het kunstencentrum worden verkend. TIJDSCHRIFTEN Één app-araat voor alles / B. Kamphuis (Kunst kraak; Vol. 4, nr. 20, jun. 3-5 p.) Artistieke apps kunnen een verlengstuk zijn van het artistieke en sociale leven van koorleden, cursisten en docenten. Alles over deze intieme vorm van technologie. Hoe komen ze tot stand en hoe pas je ze toe binnen je organisatie? En verder: tien kunstzinnige apps onder de loep. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/kunstfactor/pagina.vm?id=7665 TIJDSCHRIFTEN

5


CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ Eindelijk thuis in Bos en Lommer / E. Wouters (Kunst kraak; Vol. 4, nr. 20, jun. 8-11 p.) De van oorsprong Roemeense kunstenaar Stefan Yordanov initieerde rond het thema thuis een community-art project in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. 'Je eerste thuis is je lichaam en je tweede thuis is de taal die je spreekt. Daar waar de woorden vertrouwd en geliefd zijn en mijn gedachten vormen, daar voel ik mij thuis', zegt Yordanov. Een interview. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/kunstfactor/pagina.vm?id=7668 TIJDSCHRIFTEN Turning community stories into community art / S.M. Hannigan. - 2012. - fig. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 8, nr. 2, 135-150 p.) There is a growing interest in community art, yet few resources are available for art teachers to develop curriculum material in this area, and there are few opportunities for students to engage in community arts-based learning. This article reports on an innovative community art project that engaged narrative, and sculptural form, as a way of learning about community, place and identity. The project is explained from the perspective of an art educator, researcher and artist who was employed in the project both as community artist and as facilitator. This 'insider's perspective' aims to afford some context to relevant theories through which such projects can be understood as potentially beneficial to art education - particularly in the way people have used narrative to communicate issues of place, and the ways in which artists have translated community narratives into sculptural form. The author's insider perspective is a lens into how community arts could offer students an opportunity to learn about contemporary art whilst at the same time learning about ways of engaging in community. TIJDSCHRIFTEN

6


BELEID Kunstbeleid in tijden van cholera / Th. Adams, F. Hoefnagel. - Amsterdam : Van Gennep, 2011. - 92 p. - ISBN 978-94-61-641274 Nederland, vroeger gidsland met een ruimhartig kunstbudget, is tegenwoordig gidsland in bezuinigen. Vitale delen van het culturele leven lopen risico. In het licht van de huidige maatschappelijke ontwikkelingen is het nodig een nieuw cultuurbeleid voor de langere termijn te ontwikkelen. Wat moet er de komende tijd veranderen aan de verantwoordelijkheid van de Nederlandse overheid, hogere en lagere, voor het behoud, de ontwikkeling en de distributie van kunst en cultuur, en de participatie daaraan? Thije Adams en Frans Hoefnagel geven in deze publicatie een aanzet tot het beantwoorden van die vraag. [NI] 351 ADA Goed bestuur voor cultuur : 'corporate governance' voor de cultuursector / A. Schramme (redacteur), J. Schrauwen (redacteur), C. Rommes (redacteur). - Antwerpen : Bilsen Fonds voor Cultuurmanagement, 2012. - 48 p. - Met bijl. - ISBN 9789057283635 Publicatie over corporate governance in de Vlaamse cultuursector. Wat houdt goed bestuur precies in? De vraag van de overheid naar meer transparantie en efficiëntie versterkt het belang van duidelijke richtlijnen. Goed bestuur vormt het sluitstuk van het professionaliseringsproces. Het GalloRomeins museum, het Kaaitheater, de Filharmonie en andere Vlaamse cultuurhuizen vertellen hoe zij 'goed bestuur' realiseren in hun organisatie. Met praktijkvoorbeelden uit binnen- en buitenland en andere sectoren. Digitale versie: www.ibknet.be/files/codeculturalgovernance.pdf [DA] 350 GOE Monitor: besluitvorming cultuursubsidies G9 & provincies / R. Funcken. - [S.l.] : [s.n.], 2011. - 25 p. - Met bijl. - In opdr. van Kunsten '92. Inventarisatie van de beleidsplannen van gemeenten en provincies van oktober tot en met december 2011. Met deze inventarisatie is geprobeerd om de gevolgen van de bezuinigingen op de cultuurbegroting in de negen grootste gemeenten van Nederland zichtbaar te maken. Daarnaast is een overzicht opgenomen van de beleidsplannen en besluitvorming met betrekking tot kunst, cultuur en erfgoed bij de provincies. Dit rapport heeft het karakter van een monitor: het besluitvormingsproces voor het cultuurbeleid van provincies en gemeentes is nog in volle gang. Het kan dienen als basis voor verdere monitoring in het jaar 2012. Digitale versie: www.kunsten92.nl/wp-content/uploads/2012/01/Monitor-Besluitvormingcultuursubsidies-G9-Provincies.pdf [DA] 351 FUN Het belang van onderzoek bij de huidige omslag in het cultuurbeleid / H. Zijlstra. - 2012. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 10-12 p.) Voor het goed volgen van ontwikkelingen in de cultuursector zijn goede branchestatistieken en onderzoek nodig, aldus Zijlstra. De bezuinigingen op de cultuursubsidies zullen een groot effect hebben op de manier waarop de cultuursector georganiseerd is. De (rijks)overheid zal voor de vermindering van subsidies meer op afstand komen te staan. Daarmee worden een goede informatievoorziening en goed onderzoek nog belangrijker. De rijksoverheid wil daar graag samen met de cultuursector in investeren. TIJDSCHRIFTEN Cultuureducatiebeleid en onderzoek: een kwestie van aantrekken en afstoten / P. van der Zant. 2012. - ill., tab. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 33-41 p.)

7


Cultuureducatie is de laatste vijftien jaar een belangrijk onderdeel van het cultuurbeleid geworden, niet alleen bij Rijk, provincies en gemeenten, maar ook bij enkele cultuurfondsen. Beleidsmakers baseren zich de ene keer graag op onderzoeksresultaten, de andere keer werpen ze die verre van zich. Vanwaar deze haat-liefdeverhouding? En hoe valt gebruik van onderzoeksgegevens in het cultuureducatiebeleid te vergroten? In het artikel heeft de auteur een schema gemaakt waarin de beleidsmodellen en de invloed van onderzoek zijn opgenomen. TIJDSCHRIFTEN Het Fonds geeft het publiek een stem / V. Ros (Kunst kraak; Vol. 4, nr. 20, jun. 20-21 p.) Het Fonds voor Cultuurparticipatie wil het publiek betrekken bij de beoordeling van subsidieaanvragen. Binnenkort start een pilot met een nieuwe vorm van crowdsourcing. Een platform wordt gecreëerd waar tips, discussies en adviezen door het publiek kan worden gevoerd over projecten die voor subsidie een aanvraag hebben ingediend. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/kunstfactor/pagina.vm?id=7666 TIJDSCHRIFTEN Kleine ingrepen, grote gevolgen / J. de Ranitz, M. Versteegh. - 2012. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 28-32 p.) Er is behoefte aan inzicht in wat er op korte termijn met de cultuursector staat te gebeuren, maar het ministerie van OCW is tot op heden niet bereid gebleken de gevolgen van de bezuinigingen goed te onderzoeken zo stellen Jet de Ranitz en Marianne Versteegh in dit artikel. De keuzes van de overheid lijken - volgens hen - eerder uit ideologie en bezuinigingsdrift geboren dat uit een cijfermatige onderbouwing en een grondige afweging van voor- en nadelen. TIJDSCHRIFTEN Oude onderzoeken, nieuwe relevantie : waarschuwingen voor afkalvend draagvlak voor kunst genegeerd / L. Ranshuysen. - 2012. - graf. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 51-59 p.) Helaas hebben beleidsmakers en -uitvoerders niet altijd gebruikgemaakt van onderzoeksuitkomsten, ook niet als die een grote maatschappelijke waarde hebben. Letty Ranshuysen illustreert dit aan de hand van het onderzoek naar het toneelaanbod in Nederland dat zij zo'n twintig jaar geleden heeft uitgevoerd - onderzoek dat door de huidige perikelen rond de cultuurbezuinigingen weer relevant is. TIJDSCHRIFTEN Slagen in cultuur, advies Raad culturele basisinfrastructuur 2013-2016 / - 2012. (BK-Informatie; Vol. 34, nr. 4, 1 jun. p. 3) 'De bezuinigingen op de basisinfrastructuur slaan gaten in het cultuurbestel. Met name talentontwikkeling en een pluriform cultuuraanbod staan onder druk'. Dat schrijft de Raad voor Cultuur in zijn op 21 mei 2012 verschenen advies. De raad ziet ook positieve ontwikkelingen; de bezuinigingen zetten de sector in beweging. De omslag naar een cultuursector die minder afhankelijk is van de overheid, is in volle gang. Dit artikel gaat in op de belangrijkste elementen uit het advies betreffende de beeldende kunst. Tot slot een reactie van Kunsten '92. TIJDSCHRIFTEN

8


ONDERWIJS Denken in kunst : theorie en reflectie in het kunstonderwijs / H. Borgdorff (redacteur), P. Sonderen (redacteur). - Leiden : Leiden University Press, 2012. - 160 p. - ISBN 978-90-8728-140-3 In 'Denken in kunst' gaan elf kunstlectoren uit het Nederlands kunstonderwijs in op de vraag hoe theorie en reflectie functioneren ten opzichte van de praktijk van de kunsten. De elf lectoren van verschillende disciplines in de kunsten willen hiermee het gesprek over de toekomst van het kunstonderwijs op gang brengen. De disciplines zijn: Kunst en publieke ruimte; Kunstpraktijk in de samenleving; Interactieve media; Autonomie en openbaarheid in de kunsten; Kunsteducatie; Esthetica en cultuurfilosofie; Artistiek onderzoek; Theorie in de kunsten; Visuele retorica; Kunst en onderzoek. [NI] 377 DEN Fundament cursus combinatiefunctionaris : een onderzoek naar de kennisbasis en behoefte aan scholing van de combinatiefunctionaris / D. Terlouw, A. Vervoorn (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2012. - 113 p. : fig., graf., tab. - Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie ArtEZ Hogeschool Zwolle, Master Kunsteducatie. - In opdr. van Kunst en Cultuur Overijssel en ArtEZ Expertisecentrum Kunsteducatie. Kunst en Cultuur Overijssel (KCO) gaat in samenwerking met het Expertisecentrum Kunsteducatie van ArtEZ een cursus starten met als titel: Cursus Combinatiefunctionaris Cultuur, geef vorm aan de combinatiefunctie. Doelstelling van de cursus is 'implementatie en kennisverbreding wat betreft cultuureducatie op gemeentelijk niveau en de rol van de Combinatiefunctionaris Cultuur'. In dit afstudeerproject is in samenwerking met KCO en het Expertisecentrum Kunsteducatie van ArtEZ onderzoek gedaan naar het functieprofiel, de competenties en vaardigheden van een combinatiefunctionaris. Daarnaast is een peiling gedaan naar de behoefte aan bijscholing vanuit het werkveld. Deze twee zaken zijn gebruikt om een aanbeveling te schrijven voor de inhoud en vorm van de op te zetten bijscholingscursus door ArtEZ en KCO. [DA] 371 TER Verslag masterclass 'Brede school: recente ontwikkelingen in Nederland en internationaal perspectief' / Landelijk Steunpunt Brede Scholen(organisator). - [S.l.] : Landelijk Steunpunt Brede Scholen, 2012. - 24 p. : tab. - Met bijl. Op 20 april 2012 kwam het Landelijk Steunpunt Brede Scholen met een twintigtal ambassadeurs bij elkaar in Den Haag. Het thema van deze dag luidde: 'Brede school: recente ontwikkelingen in Nederland en internationaal perspectief'. Aan het begin van de middag kregen alle aanwezige ambassadeurs de gelegenheid hun eigen ervaringen vanuit hun omgeving te delen met de aanwezigen. Daarbij stonden actuele onderwerpen van ontwikkelingen in het onderwijs en de kinderopvang in Nederland centraal, zoals het Integraal Kindcentrum, voor- en vroegschoolse educatie, flexibele onderwijstijden en de verschillen op de werkvloer bij de samenwerking tussen scholen en opvang. Serv Vinders kwam later op de dag aan het woord. Hij vertelde over de kennis die hij opdeed bij het bezoeken van brede scholen in het buitenland. Hoe verhoudt Nederland zich tot de zich omringende landen? Welke landen zijn koplopers op Europees niveau en naar welke landen kan Nederland kijken wanneer het de samenwerking tussen kinderopvang en onderwijs wil verbeteren? Ten slotte informeerde Vinders de ambassadeurs over het Comeniusproject. Door dit project kunnen scholen met drie of vier onderwijspartners uitwisselingsprojecten organiseren. Digitale versie: www.bredeschool.nl/fileadmin/PDF/2012/2012-0420__Masterclass_Brede_school__recente_ontwikkelingen...pdf [DA] 371 VER Focus op toptalent : houtskoolschets sectorplan hbo kunstonderwijs 2012-2016 / HBO-raad. - [Den Haag] : HBO-raad, 2012. - 43 p. : fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Vermindering van het aantal studenten, meer samenwerking tussen kunsthogescholen en verscherpte

9


profilering zodat de aankomende student een duidelijk keuze kan maken, dat zijn nieuwe afspraken die de kunsthogescholen hebben gemaakt. De houtskoolschets bevat een aantal landelijke afspraken voor het gehele kunstvakonderwijs en een uitwerking voor de discipline Autonome beeldende kunst, Vormgeving en Muziek. Bij de disciplines Autonome beeldende kunst en Vormgeving van de vier zuidelijk hogescholen (Fontys Hogescholen, Zuyd Hogeschool, Avans Hogeschool en Design Academy Eindhoven) is sprake van vergaande samenwerking onder de naam 'Bureau Zuid'. Studenten komen daarbij via één portal binnen en masters en lectoraten worden op één locatie aangeboden. Iedere instelling heeft binnen de samenwerking een eigen specifieke focus. Een ander voorbeeld is dat de negen Nederlandse conservatoria als het ware naar vijf kerngebieden gaan. Deze hogescholen werken geïntensiveerd samen en dragen bepaalde specialisaties aan elkaar over. Digitale versie: www.hbo-raad.nl/hbo-raad/feiten-en-cijfers/doc_download/1640-houtskoolschetssectorplan-hbo-kunstonderwijs [DA] 377 FOC Hersenspinsels / J. Nelissen. - 2012. (Zone; Vol. 11, nr. 2, juni, 17-19 p.) In dit artikel gaat de auteur, onderzoeker en onderwijsontwikkelaar by het Freudenthal Instituut SME, Universiteit Utrecht, in op verschillend hersenonderzoek en wat dit kan betekenen voor het ontwikkelingsgericht onderwijs. TIJDSCHRIFTEN Standaard masteropleidingen kunstonderwijs / . - 2012. (BK-Informatie; Vol. 34, nr. 4, 1 jun. p. 10) De HBO-raad heeft eind maart 2012 de voorwaarden geformuleerd waaraan de door een hogeschool geboden masteropleiding moet voldoen. Dit in vervolg op het document van de hogescholen getiteld 'Kwaliteit als opdracht' uit 2009, de zogenaamde hbo-standaard voor hun bacheloropleidingen. De nu geformuleerde standaard voor masteropleidingen sluit aan op deze eerder vastgesteld standaard voor bacheloropleidingen. TIJDSCHRIFTEN

10


KUNST EN CULTUUR Cultuurparticipatie tussen 14 en 24 jaar : intergenerationele overdracht versus culturele mobiliteit / I. Nagel, 2007. - 39-63 p. In: Van generatie op generatie: gelijkenis tussen ouders en kinderen / A.C. Liefbroer (red.) en P.A. Dykstra (red.). - Amsterdam : AUP, 2007. - 131 p. - ISBN 9789053564691. Onderzoek over intergenerationele overdracht en culturele mobiliteit van jongeren tussen 14 en 24 jaar. Is die te beïnvloeden door de onderwijsloopbaan? Door de cultuurparticipatie van jongeren over de tijd te volgen kan nagegaan worden in hoeverre initiële verschillen op grond van het ouderlijk milieu blijven bestaan dan wel veranderen als gevolg van ontwikkelingen in de onderwijsloopbaan. De volgende vragen worden in dit artikel beantwoord: Hoe sterk zijn de invloeden van het ouderlijk milieu en het opleidingsniveau op de cultuurparticipatie van jongeren in de leeftijdsfase van 14 en 24 jaar en hoe verhouden beide zich tot elkaar?; In hoeverre doen de invloeden van het ouderlijk milieu en het opleidingsniveau op de cultuurparticipatie zich onafhankelijk van elkaar voor? In hoeverre verloopt de invloed van de ouders via het opleidingsniveau?; In hoeverre doen zich veranderingen voor in de cultuurparticipatie als gevolg van veranderingen in de onderwijsloopbaan?; Is er een wisselwerking tussen het ouderlijk milieu en het opleidingsniveau: versterken beide invloeden elkaar of compenseren zij elkaar? De data voor dit onderzoek zijn afkomstig van het onderzoeksproject 'Jongeren & Cultuur' (Ganzeboom & Nagel, 2007). Bestudeerd wordt een selectie van 2547 scholieren die tussen 14- en 17-jarige leeftijd op school een vragenlijst hebben ingevuld over hun culturele activiteiten en die vervolgens met tussenpozen van gemiddeld twee jaar opnieuw benaderd zijn via een postenquête. Tijdens de eerste vervolgondervraging is ook één van de ouders benaderd om een vragenlijst in te vullen over zijn of haar culturele activiteiten. 700 NAG Cultureel jongeren profiel : segmentatiemodel voor kunst en cultuur / B. Delmee, ... [et al.] ; Young Works, bureau voor jongerencommunicatie, Motivaction Amsterdam, Bureau voor Onderzoek en Strategieontwikkeling. - Amsterdam : Young Works, 2012. - 48 p. : fig., graf., ill., tab. - In opdr. van CJP. Samen met YoungWorks en Motivaction heeft CJP het Cultureel Jongeren Profiel (CJP-model) ontwikkeld. Dit segmentatiemodel over jongeren en cultuur geeft culturele instellingen meer inzicht in de belevingswereld en motivaties van de jongerendoelgroep van 12 tot 25 jaar. Met kennis van de belevingswereld van jongeren kunnen culturele instellingen hun diensten en aanbod beter afstemmen op de behoeftes van deze doelgroep. Want wat verstaan jongeren eigenlijk onder cultuur? En waarom gaan ze wel of juist niet naar een museum of voorstelling? Digitale versie: www.cultuurkaart.nl/content/files/redactioneel/Cultureel_Jongeren_Profiel.pdf [DA] 701 DEL Kindercultuur vroeger en nu : knikkers en kauwgomballen = tentoonstelling van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur / I. Strouken (samensteller). - Utrecht : NCV, [2010]. - [13 p.] Lesbrief bij de tentoonstelling 'Knikkers en kauwgomballen'. Door de ontwikkelingen van de laatste honderd jaar is het kinderspel niet alleen compleet veranderd, soms is het ook helemaal verdwenen. Voor de oorlog hadden alleen de allerrijksten speelgoed voor kinderen. Materieel minder bedeelden maakten zelf iets. De tentoonstelling gaat over onbezorgde kindertijd, opvoeding, schooltijd, normen en waarden, spelen op straat, gezelligheid, geloof en volwassen worden. Digitale versie: www.volkscultuur.nl/file_handler/documents/original/view/37/kindercultuurpdf.pdf [DA] 398 KIN Vrije tijd & cultuur in Almere 2011 : de cultuurparticipatie van Almeerders / H. Gorter, M. Huisman ; Gemeente Almere. Stafdienst Bestuurszaken. - Almere : Gemeente Almere, 2011. - 101 p. : graf., tab. - Met bijl.

11


In 2011 heeft de gemeente Alemere voor de vierde keer laten onderzoeken hoe het staat met de cultuurparticipatie van de Almeerders. Het onderzoek wijst uit dat het heel goed gaat met het bezoeken van voorstellingen en films, dat veel Almeerders het buitenspektakel bij Almere Strand en de festivals op de Esplanade bezocht hebben, en dat zang en danslessen populair zijn. Digitale versie: www.almere.nl/mmbase/attachments/2580319/Onderzoek_Vrije_tijd_Cultuur_in_Almere_2011.pdf [DA] 700 GOR Het Cultureel Jongeren Profiel : verschillende cultuurtypes, een andere benadering / (Cultuurkaart magazine; 5(2012)2) CJP, Motivaction en YoungWorks hebben het Cultureel Jongeren Profiel ontwikkeld. Dit segmentatiemodel geeft meer inzicht in de belevingswereld van jongeren en de uiteenlopende motivaties die zij hebben om iets met kunst en cultuur te doen. Het model bestaat uit vier culturele types, die elk een andere benadering nodig hebben. Het Cultureel Jongeren Profiel is in te zetten als instrument voor culturele instelingen en in het onderwijs. TIJDSCHRIFTEN Cultuur omarmt de wetenschap / S. Jongenelen. - 2012. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 79-85 p.) Bijzondere culturele leerstoelen schieten als paddestoelen uit de grond: het zijn er inmiddels minstens veertig. Juist nu de cultuur onder vuur ligt, is wetenschappelijke onderbouwing nodig om onderbuikgevoelens en tendentieus gedachtegoed tegen te gaan. Daarom hebben steeds meer culturele instellingen een leerstoel, een universitaire post die zij zelf financieren. Dit artikel inventariseert een groot aantal bijzondere culturele leerstoelen (waaronder die van Folkert Haanstra, bijzonder hoogleraar Cultuureducatie en Cultuurparticipatie aan de Universiteit Utrecht, tevens lector Kunst- en cultuureducatie aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten). TIJDSCHRIFTEN De Cultuurindex Nederland kan van start! / C. Smithuijsen. - 2012. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 13-19 p.) Om weloverwogen van gedachten te kunnen wisselen over de staat van cultuur in Nederland is overzicht nodig: zicht op de langere termijn en zicht over een breed gebied. Een Cultuurindex Nederland kan helpen dat overzicht te verkrijgen. In de Cultuurindex kan een groot aantal relevante data en cijfers bijeen gebracht worden. TIJDSCHRIFTEN From translation to the transnational : reading art for the 21st-century classroom / Y.J. Li. - 2012. (Studies in art education; Vol. 53, nr. 3, Spring. 194-207 p.) In this globalized contemporary world, many artists are becoming transnational and are making art with a global perspective. In this context, not only is our sense of art in relation to other aspects of culture changing, but new ways of understanding art educational practice have emerged. Inquiring about the nature and characteristics of this new type of art, this article analyzes and (re-)interprets two artworks, the forest of stone steles: re-translation and re-writing of tang poetry and the united nations, by the Chinese American artist Wenda Gu. Gu's works are examined to draw educational and pedagogical insights for contemporary educational practice. Utilizing the artworks as a site of research inquiry, the author argues that in order to develop students into future artists and citizens who are capable of creating counter-narratives of globalization, the school curriculum and pedagogy needs to demonstrate five interrelated attributes that also characterize Gu's art - to be thematic, dialogic, janusian, discrete, and relational. TIJDSCHRIFTEN

12


Het hele verhaal / A. Twaalfhoven. - 2012. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 6-9 p.) Interview met wetenschapper Robbert Dijkgraaf over de ruimte die zowel kunst als onderzoek nodig heeft om te kunnen experimenteren. Meer kennis over de vroegste uitingsvormen helpt om de maatschappelijke waarde van kunst zichtbaar te maken, juist in deze tijd van bezuinigingen. En cijfers zijn geen substituut voor de waarde van kunst, zo stelt Dijkgraaf. TIJDSCHRIFTEN Kunst en onderzoek / T. Gubbels (redacteur), ... [et al.] (redacteur), A. Twaalfhoven. - 2012. Themanummer. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 2-100 p.) Themanummer over de relatie tussen kunstbeleid en onderzoek. De relatie tussen kunstbeleid en onderzoek lijkt een haat-liefdeverhouding. Bestuurders en beleidsmakers omarmen resultaten die in het eigen straatje passen maar laten ongewenste rapporten het liefst verdwijnen in de bureaulade. Die conclusie dringt zich op in deze Boekman. Inhoud: Anita Twaalfhoven, 'Het hele verhaal'. Interview met topwetenschapper Robbert Dijkgraaf; Halbe Zijlstra, 'Het belang van onderzoek bij de huidige omslag in het cultuurbeleid'. De rijksoverheid wil graag met de culturele sector investeren in goed onderzoek; Cas Smithuijsen, 'De Cultuurindex'. De Cultuurindex kan helpen om overzicht te verkrijgen van de staat van cultuur; Thije Adams, 'Kanttekeningen bij een nuttige illusie'. Wat politici ons voorschotelen, is in hoge mate feitenresistent; Jet de Ranitz en Marianne Versteegh, 'Kleine ingrepen, grote gevolgen'. De overheid moet bij cultuurbeleid goed op de hoogte zijn van ontwikkelingen in de sector; Peter van der Zant, 'Een kwestie van aantrekken en afstoten'. Waar komt de haatliefdeverhouding tussen onderzoekers en beleidsmakers vandaan?; Tessa van Groenestein, Esther Cachet en Corien van der Linden, 'Strategisch onderzoek maakt het verschil'. Hoe onderzoek steeds vaker op strategisch niveau wordt ingezet; Letty Ranshuysen, 'Oude onderzoeken, nieuwe relevantie'. Waarschuwingen voor afkalvend draagvlak voor kunst worden genegeerd; Hans Onno van den Berg, 'Kennis is macht'. De strategische betekenis van onderzoek voor culturele organisaties; Berend Jan Langenberg, 'De glibberige wegen tussen onderzoek en praktijk'. Waarom onderzoekers en kunstinstellingen zich zo moeilijk in elkaar kunnen inleven; Sandra Jongenelen, 'Cultuur omarmt de wetenschap'. Het groeiende belang van de bijzondere leerstoelen op het gebied van cultuur; Anita Twaalfhoven, 'Verleden, heden en toekomst van onderzoek in cultuursector'; Ton Bevers, Nico Wilterdink en Elske Gerritsen aan het woord; Columns Cor Wijn, Q en Q en de factor p; Thomas van Dalen, 'De onderzoeker als pedagoog'; Cas Smithuijsen, 'Een wolkje wetenschap boven de kunstwereld'; Ineke van Hamersveld, 'Wetenschap tussen praktisch nut en nutteloze nieuwsgierigheid'; Jack van der Leden, Overzicht van deelnemers aan de 2de Boekman Dissertatieprijs voor kunsten cultuurbeleid. TIJDSCHRIFTEN Verleden, heden en toekomst van onderzoek in cultuursector / A. Twaalfhoven. - 2012. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 86-91 p.) Welke opvallende veranderingen op het gebied van onderzoek waren er de afgelopen decennia? En wat is urgent met het oog op de toekomst? Boekman vroeg drie deskundigen om zich te buigen over deze en andere vragen: socioloog Ton Bevers, cultuursocioloog Nico Wilterdink en geesteswetenschapper Elske Gerritsen. TIJDSCHRIFTEN

13


KUNST- EN CULTUUREDUCATIE Kulturelle und künstlerische Bildung als Lernbereich : das niederländische Modell einer Zusammenarbeit von Kultur und Schule / J.E. Meereboer. - Saarbrücken : VDM Verlag Dr. Müller, 2010. - 112 p. - ISBN 978-3639292305 Es wurde in der Vergangenheit viel über Möglichkeiten diskutiert, wie man Kinder und Jugendliche stärker an Kunst und Kultur heranführen kann. Sowohl eine stärkere Einbindung von kultureller Bildung in den Schulalltag als auch Konzepte für die Förderung von außerschulischer Bildung wurden hierbei in den Blick genommen. Geht es jedoch darum, wirklich alle Kinder und Jugendlichen mit kultureller Bildung zu erreichen, lohnt sich ein Blick in die Niederlande, wo es ein eigenständiges Schulfach für kulturelle Bildung gibt und Kultureinrichtungen und Bildungsbereich stark miteinander kooperieren. Dieses Buch fasst das niederländische Modell in einem Überblick zusammen, diskutiert seine Stärken und und geht der Frage nach, was davon auf das deutsche Bildungssystem übertragbar sein könnte. Dieses Buch richtet sich sowohl an Bildungsbeauftragte und Pädagogen, als auch an Kulturschaffende und soll ein Bild davon vermitteln, wie sich kulturelle Bildung in gemeinsamer Arbeit umsetzen lässt. [NI] 701 MEE The case for cultural learning : key research findings / Cultural Learning Alliance. - [S.l.] : Cultural Learning Alliance, 2011. - 6 p. : tab. - Met lit.opg. The Cultural Learning Alliance (CLA) has published in this report five key findings demonstrating the impact of cultural learning on the lives of children and young people. Amongst the findings, based on a review of all available large-scale English language data including from the US, funded by the Paul Hamlyn Foundation, are: Learning through arts and culture improves attainment in all subjects; Participation in structured arts activities increases cognitive abilities; Students from low-income families who take part in arts activities at school are three times more likely to get a degree; The employability of students who study arts subjects is higher and they are more likely to stay in employment; Students who engage in the arts at school are twice as likely to volunteer and are 20% more likely to vote as young adults. Digitale versie: www.culturallearningalliance.org.uk/userfiles/files/Key_Research_Findings.pdf [DA] 701 CAS Kunst is zien, horen, voelen en doen / P. Hagenaars, ... [et al.] ; Cultuurnetwerk Nederland... [et al.]. - Utrecht [etc.] : Cultuurnetwerk Nederland, 2012. - 4 p. De directies van Cultuurnetwerk Nederland, Fonds voor Cultuurparticipatie, Kunstfactor, Jeugdcultuurfonds, Raad van Twaalf, CJP en Nederlands Instituut voor Volkscultuur hebben een gezamenlijk visiedocument opgesteld voor de politieke partijen. Een sterke en innovatieve kunsten cultuursector kan niet zonder de brede basis die van kinds af aan door leren en doen onderdeel is van het dagelijks leven. Op die manier worden kunst en cultuur verankerd in de samenleving. Digitale versie: www.cultuurnetwerk.nl/cultuureducatie/legitimering/documenten/Verkiezingen%202012.pdf [DA] 701 KUN De kunst van het nieuwe : vier disciplines, één doel = Advies verkenningscommissie kunstvakken / Verkenningscommissie Kunstvakken. - Enschede : SLO, 2012. - 39 p. - Met lit.opg. en bijl. - In opdr. van het ministerie van OCW. De Verkenningscommissie Kunstvakken adviseert met dit rapport over de vraag hoe de kunstvakken als examenvakken in de bovenbouw havo en vwo in de toekomst op eenduidige wijze verankerd kunnen worden. Tevens geeft de commissie aanbevelingen om tot een duurzame positionering van de kunstvakken in het voortgezet onderwijs te komen. Hiertoe is de commissie afgelopen jaar in voortdurende dialoog geweest met docenten uit de verschillende kunstvakken havo en vwo

14


bovenbouw, vakspecialisten, vertegenwoordigers van culturele instellingen en maatschappelijke organisaties en verschillende kunstvakdocentenopleidingen. De titel van dit eindadvies 'De Kunst van het Nieuwe' geeft aan dat de commissie voorstellen doet om te komen tot een nieuwe vorm voor alle kunstvakken als examenvak in de tweede fase. De ondertitel 'Vier disciplines, één doel' verwijst naar het streven van de commissie om met hetzelfde doel voor ogen het beste uit de bestaande kunstvakken te halen. Digitale versie: www.slo.nl/downloads/2012/advies-verkenningscommissie-kunstvakken.pdf/ [DA] 701 KUN Making a mark: art, craft and design education 2008-11 / Ofsted, Office for Standards in Education. Manchester : Ofsted, 2012. - 66 p. : ill. - Met bijl. en lit.opg. This report evaluates the strengths and weaknesses of art, craft and design education in schools and colleges in England. It is based principally on subject inspections of 96 primary schools, 91 secondary schools and seven special schools between 2008 and 2011. This includes five visits in each phase to focus on an aspect of good practice. The report also draws on institutional inspections, 69 subject inspections in colleges, and visits to a sample of art galleries. Part A focuses on the key inspection findings in the context of the continued popularity of the subject with pupils and students. Part B considers how well the concerns about inclusion, creativity and drawing raised in Ofsted's 2008 report 'Drawing together: art, craft and design in schools' have been addressed. Digitale versie: www.ofsted.gov.uk/sites/default/files/documents/surveys-and-goodpractice/m/Making%20a%20mark%20-%20art%20craft%20and%20design%20education%20200811.pdf [DA] 701 MAK Publieksverslag regiobijeenkomsten Cultuur in de Spiegel / Cultuurnetwerk Nederland. - Utrecht : Cultuurnetwerk Nederland, 2012. - 2 p. Een nieuwe theorie en doorlopende leerlijn over cultuuronderwijs in Nederland: tijdens vijf regiobijeenkomsten in maart 2012 kwamen zo'n 700 deelnemers uit het primair en voortgezet onderwijs kennismaken. Prof. dr. Barend van Heusden, hoofdonderzoeker, opende de dag met het theoretisch kader van Cultuur in de Spiegel. Na een korte pauze presenteerden twee scholen die al met het kader werken hun bevindingen en konden de deelnemers in deelsessies zelf aan de slag met het diagnose-instrument. Digitale versie: www.cultuurindespiegel.nl/verslag-regiobijeenkomsten [DA] 701 PUB Cultuureducatie: een kwestie van onderwijskwaliteit / T. IJdens, ... [et al.], M. van Hoorn, (hoofdredacteur). - 2012. - 108 p. - Met lit.opg. - ISBN 978-90-6997-137-7 (Cultuur + Educatie; 33) Dit nummer besteedt aandacht aan drie kernvragen over cultuureducatie met kwaliteit: Wat verstaan we onder kwaliteit van cultuureducatie in het (primair) onderwijs? Hoe is het gesteld met die kwaliteit? Wie is er verantwoordelijk voor en kan er iets aan doen? Inhoud: Teunis IJdens, 'Een kwestie van onderwijskwaliteit'; Diederik Schönau, 'Kwaliteit in soorten: goede of excellente kunsteducatie'; Marjo van Hoorn en Piet Hagenaars, 'Kunstzinnige oriëntatie: de kwaliteit van de leerkracht'; Vera Meewis en Bea Ros, 'Professionalisering kunstzinnige oriëntatie: tussen droom en daad'; Jan van Weerden, 'Peilingsonderzoek voor kunstonderwijs: haalbaar en wenselijk?'. 701 CUL Sociale distinctie en de cultuurprofielschool / I. Kooijman, T. Minnaert (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2012. - 21 p. - Met lit.opg. - Bachelorsciptie Universiteit Utrecht, Taal en Cultuurstudies. Een scriptie over de invloed van de cultuurprofielschool op sociale distinctie aan de hand van onder andere Bourdieu. De hoofdvraag luidt: In hoeverre wordt de sociale distinctie in de maatschappij

15


zoals beschreven door Bourdieu ondermijnd door de cultuurprofielschool (het cultuurgeïntegreerde curriculum)? Om deze vraag wat concreter te maken wordt antwoord gegeven op de volgende deelvragen: In hoeverre verkleint intrinsieke dan wel instrumentele kunsteducatie de sociale distinctie? In hoeverre heeft kunsteducatie invloed op de competenties van de leerling in zijn latere leven? Digitale versie: igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2012-0412200405/Iris%20Kooijman%203372723%20Bacheloreindwerkstuk.doc [DA] 370 KOO Aesthetic learning about, in, with and through the arts: a curriculum study / L. Lindström. - 2012. fig. - Met lit.opg. (The international journal of art & design education; Vol. 31, nr. 2, 166-179 p.) Aesthetic learning is a major issue in arts education. The 'method of art' is often expected to facilitate in-depth learning not only in the arts but across the curriculum. This article defines aesthetic learning in terms of a conceptual framework based on two dimensions, one representing the goal and the other the means of aesthetic learning. The goal is described as convergent or divergent. Convergent learning is goal-directed, focused and rational, while divergent learning is explorative, open-ended and intuitive. The means are described as medium-specific or medium-neutral. Medium-specific learning emphasises the forms of representation, for example words, pictures, algebra, dance. Medium-neutral learning emphasises instrumental aspects of learning, such as academic achievement or personal development. Combining these dimensions two-by-two, the author arrives at a suggested definition of what is meant by learning about, learning in, learning with and learning through the arts. The rest of the article investigates the potential utility of this framework in various contexts and for different purposes. First, the author presents two temporary 'Culture-in-School' projects. Secondly, the framework is used to study aesthetic learning processes in sloyd (art & craft), based on student teachers' portfolios in metalwork. Thirdly, the four modes of learning are compared to equivalent modes of teaching: the instructor, the facilitator, the advisor and the educator. Fourthly, there is a discussion on the role of aesthetics in a 'balanced' curriculum. Finally, there is an argument on the need for a variety of assessment tools based on the four modes of learning and teaching, such as copying, portfolios, projects and the repertory grid technique. TIJDSCHRIFTEN Het belang van kunst en cultuur : de waarde van cultuureducatie op school / K. Hoogeveen. - 2012. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, juni. 6-9 p.) Cultuureducatie maakt onlosmakelijk deel uit van opvoeding en onderwijs. In dit artikel geeft Karin Hoogeveen, lector kunsteducatie aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht haar mening over wat opvoeding is en wat het behoort te zijn. Verder gaat zij in op wat kunst en cultuur hiermee te maken heeft en op welke wijze cultuureducatie een plaats kan innemen in het onderwijs. Tot slot gaat zij in op de huidige stand van zaken en de ontwikkelingen in het onderwijs op het gebied van cultuureducatie. TIJDSCHRIFTEN Bijzondere plekken / H. Saaltink. - 2012. (Zone; Vol. 11, nr. 2, juni, 6-8 p.) De auteur laat zien op welke manier kunsteducatie geïnspireerd op de Reggio benadering handvatten biedt voor kunstzinnige vorming in het Ontwikkelingsgericht Onderwijs (OGO). Begin 2011 is een pilot uitgevoerd van het project 'Van ons - Voor hier' in drie kleutergroepen op drie ontwikkelingsgerichte scholen. Gedurende zeven weken zijn een kunstenaar, twee stagiaires en een leerkracht met de kinderen twee ochtenden in de week aan het werk gegaan in een atelier dat op school werd ingericht. TIJDSCHRIFTEN

16


Cijfers [2010-2011] / - 2012. (Cultuurkaart magazine; Vol. 5, nr. 2, mei p. 4) Cijfers over de bestedingen van de Cultuurkaart in het schooljaar 2010-2011 en cijfers over het verloop van de bestedingen van het cultuurkaart-tegoed per schoolniveau in de afgelopen vier jaar (2007-2008 t/m 2010-2011). TIJDSCHRIFTEN Digitale media in het kunstonderwijs : meer dan gadgets afvinken / L. Nordeman. - 2012. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 12-13 p.) Er zijn veel nieuwe mogelijkheden om het kunstonderwijs te verrijken met digitale media. Soms is het moeilijk door al het aanbod van websites, apps, tools en gadgets te zien wat echt waardevol is. Naast het experimenteren met digitale media in de klas is vorming van visie noodzakelijk. Een voorzet. TIJDSCHRIFTEN Does studying the arts engender creative thinking? : evidence for near but not far transfer / E. Moga, K. Burger, E. Winner. - 2000. (The journal of aesthetic education; Vol. 34, nr. 3/4, 91-104 p.) This research examined whether studying the arts leads to creative thinking skills. The authors conducted a comprehensive search of empirical studies that assess the study of visual art (alone or in combination with other arts) and performance on some measure of creative, critical or higher orderthinking. Authors then conducted a meta-analysis of the findings, which suggest some evidence for an association between the arts and creative thinking. However, the authors conclude that transfer is greater, the 'narrower the bridge' meaning it is more likely to occur when the link is from the arts to a visual rather than a verbal form of creativity test. Digitale versie: www2.bc.edu/~winner/pdf/artandcreareap.pdf TIJDSCHRIFTEN Duodji: a new step for art education / G. Guttorm. - 2012. - fig. - Met lit.opg. (The international journal of art & design education; Vol. 31, nr. 2, 180-190 p.) In this article, the author presents some views of how cultural expressions can be used as a basis of artistic education of an indigenous people in a particular area. In the past 30 years, indigenous peoples have demanded that their cultural expressions (and knowledge) be included in higher education; to achieve this, they have applied diverse strategies. This integration is, however, a complex process, as universities or institutions of higher education often have to follow national programmes and regulations concerning higher education. Nevertheless, many indigenous peoples have attempted, in their regions, to create art programmes for higher education, often as part of another art programme, or as an independent programme.The case that the author uses in the presentation is based on my work at Sámi allaskuvla/the Sámi University College in Guovdageaidnu (Kautokeino) in the Sámi area of Norway. The main question here is: How and under what conditions is it possible to launch higher art education that has duodji as its foundation? A key question is what the significance of the overall discourse and praxis that has emerged and developed in indigenous societies is when it is transferred to higher education. TIJDSCHRIFTEN Kunst en cultuur in het onderwijs / K. Van den Broeck (hoofdredacteur), K. Jacobs (eindredacteur). 2011. - In tijdschrift: Knack, Vol. 3, nr. 1, jan. 3-50 p. – Themanummer. Knack, een Nederlandstalig Vlaams actualiteitenmagazine, opinietijdschrift en weekblad besteedt in dit nummer 'extra' aandacht aan kunst en cultuur in het Vlaams onderwijs. De minister van onderwijs, Pascal Smet en de minister van cultuur Joke Schauvliege worden geinterviewd over de recente samenwerking tussen hun ministeries en zij ontvouwen hun plannen voor een 'topcultuurschool'. Zij pleiten o.a. voor meer structurele samenwerking tussen enerzijds het onderwijs

17


en anderzijds de kunstensector, het Deeltijds Kunstonderwijs, de erfgoedsector en de sociaalculturele sector. Schauvliege (cultuur) wil inzetten op meer cultuureducatie. Hoe meer mensen besmet zijn met de kunst-en-cultuurbacterie, hoe voller onze theaters en musea zullen lopen, luidt de redenering. Verder in het nummer zijn o.a. de volgende artikelen te lezen: 'Tussen onderzoek en praktijk' over CANON Cultuurcel die cultuur en onderwijs in de praktijk proberen te brengen; 'Cultuur moet de slagroom niet zijn', Kinderpsychiater Peter Adriaenssens legt uit waarom cultuur essentieel is om de volwassenen van morgen te kneden; 'De blijde boodschap', Geert Lernout over Ken Robinson, de nieuwe goeroe van de creativiteit; en 'Een minister voor wie kinderen en kunst belangrijk zijn, graag', Eva Bal, Oda Van Neygen en Barbara Wyckmans, drie pioniers van het jeugdtheater, over de weldaden van cultuur. TIJDSCHRIFTEN Kunst, literatuur, erfgoed & media : jonge kinderen ontmoeten cultuur in educatie / I. van den Berg, (redacteur), A. Firet (redacteur). - 2012. – Themanummer. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, juni. 4-69 p.) In dit themanummer wordt aandacht besteed aan de vele verschijningsvormen van cultuureducatie. Aan bod komen de vier gebieden van cultuureducatie: media, literatuur, erfgoed en kunst. Artikelen worden afgewisseld met projecten en aanbod van culturele instellingen en kunstenaars allemaal gericht op het jonge kind. TIJDSCHRIFTEN Kunsteducatie / O. van Miert, J. Timmermans, D. Folkers, M. van Rossum, A. van Bezeij, E. Rutgeerts, K. Pol. - 2012. – Themanummer. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, jun. 49-66 p.) Zeven artikelen over kunsteducatie voor het jonge kind. Artikelen zijn een onderdeel van een themanummer over cultuureducatie. Aan de orde komt: De Reggio Emilia benadering en hoe dit in de praktijk wordt toegepast; kunstenaars in de klas; dans voor kleuters; theater voor peuters en kleuters van Theatergroup Max; filosoferen en kunst; het aanbieden van muziek aan de hele jonge kinderen, hoe doe je dat? en tot slot een gesprek met Caroline Boudry over 'het fascinerende werk van kinderen'. TIJDSCHRIFTEN Libertat en de beleving van vrijheid : nieuwe ckv-projecten van Het Concertgebouw / M. Mussies. 2012. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 28-29 p.) Nieuw ckv-aanbod van Het Concertgebouw. TIJDSCHRIFTEN Mooi zo! : leerlingen in de kunstenaarsrol / B. van Oers, M. van Vliet. - 2012. (Zone; Vol. 11, nr. 2, juni, 10-13 p.) Ontwikkelingsgericht onderwijs streeft naar de brede ontwikkeling van leerlingen. Kunstzinnige vorming maakt hier onderdeel van uit. Vanuit de cultuurhistorische activiteitstheorie betekent dit 'het stimuleren van de ontwikkeling van het esthetisch denken dat de basis vormt voor de waardering, expressie en herkenning van volmaaktheid'. In dit artikel wordt dit uitgangspunt toegelicht en worden twee dimensies hiervan besproken namelijk de doelgerichte verkenning van materiaal en de verwerving van kennis en vaardigheden om expressies van volmaaktheid te kunnen realiseren. TIJDSCHRIFTEN Over kruisbestuiving en kennisverrijking : rol van de cultuurcoach / M. de Vreede. - 2012. - Met lit.opg. (Kunstzone; Vol. 6, mei 24-25 p.)

18


Tweede artikel in de serie 'Functie en takenpakket van de cultuurcoach'. De 'Impuls brede scholen, sport en cultuur' is een landelijke regeling die het mogelijk maakt dat via cultuurcoaches een langlopende samenwerking tot stand komt tussen een culturele instelling en een school. En die school moet bij voorkeur breed zijn en zich in een krachtwijk bevinden. TIJDSCHRIFTEN Reken op wiskunst : over dwarsverbanden tussen kunst en rekenen / J. Nicolai - Met lit.opg. (Praxisbulletin; Vol. 2012, nr. 29, 10 jun. 14-18 p.) Kunstvakken en rekenen en wiskunde hoeven niet twee gescheiden gebieden in de school te zijn. De creatieve vakken, zoals tekenen, handvaardigheid, dans, drama en muziek, bieden volop mogelijkheden om ook de rekenles te voorzien van 'wiskunst'. En omgekeerd kan de rekenen wiskundeles een inspiratiebron zijn voor de creatieve vakken. Over deze dwarsverbanden gaat dit artikel. TIJDSCHRIFTEN Slimmer en succesvoller dankzij de kunst? : het belang van cultuureducatie volgens James Catterall / R. Oosterhuis. - 2012. - Met lit.opg. (Boekman; Vol. 24, nr. 91, zomer 102-104 p.) Oosterhuis bespreekt in dit artikel de resultaten van de laatste, langjarige studie van James Catterall naar de effecten van cultuureducatie. TIJDSCHRIFTEN Transforming practices and inquiry in-between arts, arts education and research / T. Torres de Eca, M.J. Agra Pardinas, C. Trigo. - 2012. - fig. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 8, nr. 2, 183-190 p.) This essay intends to discuss possibilities of reframing conceptions of arts and arts education from an art activism perspective and describes the Web-based research platform INTER-Action. The platform is a virtual space for researchers interested in arts-based research, a/r/tography, collaborative research and community arts. Following Paulo Freire's ideals, INTER-Action members claim that educational methods need to change in order to reach a sustainable future. They believe that contemporary community art practices in educational settings can be explored as rituals of transformation in a period of disenchantment and loss of hope, a consequence of centuries of rationalism, materialism and individualism. TIJDSCHRIFTEN Volop in ontwikkeling / E. Wervers. - 2012. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, jun. 67-68 p.) De auteur beschrijft de ontwikkeling in cultuureducatie in de basisschool. Het overheidsbeleid, onderzoek naar cultuuronderwijs, het aantal cultuurcoördinatoren en de veranderende brede school zijn ontwikkelingen die de kwaliteit van cultuureducatie in het voordeel beïnvloed. TIJDSCHRIFTEN € 5,- cultuurkaart-tegoed voor iedere leerling beschikbaar : de cultuurkaart gaat door als gezamenlijk initiatief van culturele instellingen, scholen en CJP / - 2012. (Cultuurkaart magazine; Vol. 5, nr. 2, mei 6-8 p.) Voor iedere leerling in Nederland heeft CJP voor het schooljaar 2012-2013 €5,- cultuurkaart-tegoed geregeld. Elke leerling die wordt aangemeld voor de cultuluurkaart ontvangt naast de CJP cultuurkaart met culturele voordelen automatisch €5,- individueel tegoed. Dit kan bijvoorbeeld worden uitgegeven bij musea, de bioscoop of theater. TIJDSCHRIFTEN

19


Cultuureducatie op Pabo Iselinge: onderdompelen en doorgeven / - 2012. (Cultuurplein magazine; Vol. 2, nr. 5, jul. 20-23 p.) Portret van Pabo Iselinge in Doetinchem. Het doel van de Iselinge Hogeschool is studenten opleiden tot leerkrachten met enthousiasme voor kunst, die procesgericht werken en cultuureducatie kunnen vertalen naar het primair onderwijs. De samenhang tussen verschillende kunstdisciplines onderling en andere vakken staat daarbij hoog in het vaandel. Digitale versie: www.cultuurplein.nl/sites/default/files/magazine_05_schoolportret.pdf [DA] TIJDSCHRIFTEN 'Geef op school de ruimte om onverwachte wegen in te slaan' / A. Twaalfhoven. - 2012. (Cultuurplein magazine; Vol. 2, nr. 5, jul. 8-10 p.) Cultuureducatie is een van de speerpunten in het rapport 'Manifestatie van de vrijheid des geestes. Een liberale kijk op sport en cultuur', dat de Teldersstichting (wetenschappelijk bureau VVD) onlangs publiceerde. Erica Meijers, verbonden aan het wetenschappelijk bureau van GroenLinks, reageert op de liberale ideeën. Digitale versie: www.cultuurplein.nl/sites/default/files/magazine_05_interview.pdf [DA] TIJDSCHRIFTEN 'Kunst is altijd educatie, maar je hoeft het niet schools te brengen' / K. van der Meulen. - 2012. (Cultuurplein magazine; Vol. 2, nr. 5, jul. 24-27 p.) Portret van MEEKERS, een landelijk dansgezelschap dat voorstellingen maakt op het snijvlak van dans en theater. Educatie is daarbij altijd een onderdeel van het artistieke proces. Digitale versie: www.cultuurplein.nl/sites/default/files/magazine_05_portret_ci.pdf [DA] TIJDSCHRIFTEN 'Leren op locatie prikkelt enorm' / M. Severijnen. - 2012. (Cultuurplein magazine; Vol. 2, nr. 5, jul. 14-19 p.) Niet alleen in het buitenland is er veel aandacht voor Nederlands design en mode, maar ook in het voortgezet onderwijs en mbo blijken toegepaste kunst als productontwerp en mode een dankbaar onderwerp. Waarbij opvalt dat scholen vaak de samenwerking zoeken met culturele instellingen en hbo-opleidingen. Digitale versie: www.cultuurplein.nl/sites/default/files/magazine_05_cover_design_en_mode.pdf [DA] TIJDSCHRIFTEN Sparren met kunstenaars in Mythe van de natuur / L. van Bennekom. - 2012. (Cultuurplein magazine; Vol. 2, nr. 5, jul. 11-12 p.) In de projecten van Mythe van de natuur 'sparren' kunstenaars met leerlingen uit het primair onderwijs, vmbo en mbo in het Nationaal park Drents-Friese Wold. Projectleider Anna Kramer: 'We willen kinderen via kunst laten nadenken over wat de natuur voor hen betekent'. Digitale versie: www.cultuurplein.nl/sites/default/files/magazine_05_project_mythe_van_de_natuur.pdf [DA] TIJDSCHRIFTEN

20


CULTUREEL ERFGOED Verslag congres immaterieel erfgoed / VIE, Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel ErfgoedFonds voor Cultuurparticipatie. - Utrecht [etc.] : VIE [etc.], 2012. Van 15 tot en met 17 februari 2012 vond een internationaal congres over immaterieel erfgoedbeleid in Deurne plaats. Het doel van dit congres was om te leren van het buitenland. Hoe hebben zij het implementeren van het UNESCO Verdrag Immaterieel Erfgoed aangepakt? Het congres werd georganiseerd door het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed en het Fonds voor Cultuurparticipatie. Digitale versie: www.volkscultuur.nl/shop/product/Boeken/Verslag-congres-immaterieel-erfgoed/31 [DA] 398 VER Beleid en praktijk : handleiding voor historische verenigingen / H. Meddens, V. Roeper (auteur van voorwoord), I. Strouken (auteur van voorwoord). - Utrecht : NCV, 2011. - 93 p. - Met bijl. - ISBN 978-90-71840-79-1 Handleiding voor historische verenigingen. Deze handleiding biedt een overzicht van alles wat je moet weten om in een historische vereniging bestuurlijk actief te kunnen zijn. Uit het boek komt naar voren dat er heel wat komt kijken bij het besturen van een vereniging. Het biedt, aan de hand van praktische voorbeelden van historische verenigingen uit heel Nederland, handvatten hoe je dit het beste kunt aanpakken. [NI] 725 MED www.onderzoekerfgoededucatie.nl [website] / M. Grever (projectleider), C. van Boxtel, (projectleider). - Rotterdam : Erasmus Universiteit, 2009-. - Website beschreven: jun. 2012. Op deze site is informatie te vinden van het onderzoeksprogramma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), 'Heritage Education, Plurality of Narratives and Shared Historical Knowledge'. Onderzocht wordt hoe erfgoededucatie in een multiculturele en globaliserende samenleving kan bijdragen aan de constructie van gedeelde historische kennis, waarbij verschillende perspectieven op het verleden erkend worden. Het onderzoeksprogramma heeft twee doelstellingen. Ten eerste onderzoekt het de mogelijkheden van erfgoededucatie met betrekking tot disciplinaire grondslagen, doelstellingen en benaderingen en geeft het een reflectie hierop. In de tweede plaats is, op een praktisch niveau, het doel een benchmark-model voor dynamische en professionele erfgoededucatie te ontwikkelen en de integratie ervan in het curriculum van primaire en secundaire Nederlandse scholen te stimuleren. Op de website is informatie te vinden o.a. over het onderzoek, ontwikkelde projecten en activiteiten en het onderzoeksteam. Website: www.onderzoekerfgoededucatie.nl Erfgoededucatie / D. van Griensven, A. Mulder, M. de Groot-Reuvekamp, T. Neyman, M. Defreyne, P. Mols. - 2012. – Themanummer. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, jun. 35-47 p.) Vijf artikelen over erfgoededucatie voor het jonge kind. Artikelen zijn een onderdeel van een themanummer over cultuureducatie. 1) Groep 1/2 maakt een appeltaart en ontdekt de echte wereld. 2) Schatkisten en museumkoffers. Musea kunnen ook voor peuters en kleuters leerzaam zijn. 3) Archeologie voor kleuters. Kinderen gaan met emmertjes en schepjes opzoek naar scherven. 4) Op zoek naar sporen uit het verleden. Vier stappen om een mooi en haalbaar erfgoedproject te kunnen realiseren. 5) Voorbeeld van het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen hoe zij projecten ontwikkelde voor kleuters. TIJDSCHRIFTEN

21


Erfgoedparticipatie in Wallonië / A. Vander Stichele. - 2012. (FARO; Vol. 5, nr. 2, 30-37 p.) In 2007 organiseerde de Franse Gemeenschap een groot cultuurparticipatieonderzoek bij Walen en Franstalige Brusselaars van 16 jaar of ouder. In dit artikel worden de belangrijkste resultaten met betrekking tot de deelname aan erfgoedactiviteiten in de brede zin van het woord besproken. Waar mogelijk worden vergelijkingen met resultaten van Vlaamse onderzoeksgegevens gemaakt. TIJDSCHRIFTEN

22


BEELDENDE KUNSTEN An eye does not make an i : expanding the sensorium / P. Duncum. - 2012. (Studies in art education; Vol. 53, nr. 3, Spring 182-193 p.) While visual art appeals to the sense of sight, both recent art and popular visual culture appeal to the whole sensorium, the sum total of the ways we experience the world. Common assumptions about the senses regarding their number, their relative importance, and their relation to one another are problematized in light of recent psychological and philosophical understandings. Today, the number of the senses is considered uncertain, perhaps infinite; their importance determined by purpose; and they are understood to work in consort. However, art education remains largely indebted to the legacy of the modernist valorization of vision, and it continues to privilege sight through the visual culture movement. Recent examples of art and popular culture are provided to demonstrate that art education needs to approach the engagement of the senses in a way commensurate with contemporary visual culture. TIJDSCHRIFTEN Children's engagement with art: three case studies / Ph. Antoniou, R. Hickman. - 2012. - fig. - Met lit.opg. (International journal of education through art; Vol. 8, nr. 2, 169-182 p.) This article reviews the literature on children's engagement with art and identifies a gap in the field that is concerned with the relationship between making and judging art. A project that sought to examine this is reported, focusing upon three case studies of 11 year olds attending a primary school in Cyprus. The data were collected through a variety of methods, including interviews, art class observations, document examination and questionnaires. It was found that the way these children created and responded to other children's artworks was determined by the significance and the role they attributed to art. The authors conclude that individual differences play a significant part in determining children's artistic and aesthetic development. TIJDSCHRIFTEN Fostering creativity: a multiple intelligences approach to designing learning in undergraduate fine art / A. Clarke, P. Cripps. - 2012. - ill. - Met lit.opg. (The international journal of art & design education; Vol. 31, nr. 2, 113-126 p.) Curriculum and pedagogy in undergraduate fine art can promote an approach to learning creativity that is more about being an artist than knowing about art. Lecturers can provide a road map for developing particular dispositions, in relation to student ideas and perceptions, to foster personalised creativity. This requires that lecturers have an ability to harness the range of learning approaches and interests that students bring to their studio learning environments. One way of doing this is to construct learning activities in ways that engage students' multiple intelligences so they may acquire deeper understandings of their own creative processes. Fostering this kind of creative think tank is artistry of an educational kind. In this article we explore such a creative think tank by examining a particular lecturer's pedagogical approach. We discuss how and why this lecturer designs activities in a way that draws on multiple intelligences to stimulate learning and foster creativity. Using narratives, we analyse this particular curriculum through the lens of multiple intelligence theory and explore how the pedagogical approach develops the whole person. We found that by attending to relationships and focusing on a plurality of intellect this particular curriculum and pedagogy promotes transformative learning in students studying fine art. TIJDSCHRIFTEN How can Chinese children draw so well? / E. Winner. - 1989. (The journal of aesthetic education; Vol. 23, nr. 1, 41-63 p.) Discusses reasons for Chinese childrens' greater skills in drawing when compared with their Western

23


counterparts. Describes teaching methods and learning strategies found in China. Notes Chinese emphasis upon attainment of high skill levels and concentration until a task is complete. Criticizes art education in the United States for its lack of structure. Digitale versie: www2.bc.edu/~winner/pdf/chinese.pdf TIJDSCHRIFTEN Wandmalerei / A. Brenne, ... [et al.]. - 2012. - Themanummer. (Kunst + Unterricht; Vol. 361, 4-50 p.) Im Jahr 1985 erschien das letzte Themenheft von Kunst + Unterricht zur schulischen Wandmalerei. Heute stellt sich die Frage, was im Zeitalter von intermedialer Vernetzung und Urban Art aus der schulischen Wandmalerei geworden ist. Denn im Kontext der heutigen Schulentwicklung sind Partizipationsmöglichkeiten von Schülerinnen und Schülern das zentrale Thema. TIJDSCHRIFTEN

24


MUZIEK Muziek: een vak apart? : kunnen nascholing en begeleiding groepsleerkrachten ondersteunen bij het geven van muziekles? / B. Boomkamp, T. Lamers (begeleider). - [S.l.] : [s.n.], 2010. - 45 p. : tab. Met lit.opg. en bijl. - Masterscriptie ArtEZ Hogeschool Zwolle, Master Kunsteducatie. Voor het schrijven van deze scriptie is de volgende onderzoeksvraag gesteld: Hebben groepsleerkrachten in het basisonderwijs in Oost-Nederland behoefte aan begeleiding en scholing op het gebied van muziekonderwijs? Zo ja, welke scholingsbehoeftes zijn er en hoe kan een onderneming daarop inspelen? [DA] 780 BOO Oefening baart kunst?! : over de rol van praktijklessen binnen het muziekonderwijs op de Nederlandse middelbare scholen / F. Faber, B. Titus (auteur van voorwoord). - [S.l.] : [s.n.], 2011. 52 p. : tab. - Met lit.opg. en bijl. - Bachelorscriptie Universiteit Utrecht, Muziekwetenschap. Een scriptie over de rol van praktijklessen binnen het muziekonderwijs op de Nederlandse middelbare scholen. Digitale versie: igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2012-0221200502/Oefening%20baart%20kunst.pdf [DA] 780 FAB Muziek in ieder kind : een evaluatie naar de waarnemingen, belevingen en waarderingen van leerlingen en scholen met de muziekeducatieve projecten / M. Jans, ... [et al.]. - Tilburg : IVA, 2012. - 100 p. : ill., tab. - Met lit.opg. en bijl. Het Fonds voor Cultuurparticipatie beoogt de deelname van burgers in Nederland aan cultuur te stimuleren. Om kinderen in staat te stellen actief muziek te beoefenen subsidieert het Fonds in het kader van het stimuleringsprogramma 'Muziek in ieder kind' (MIK) veertien muziekeducatieve pilotprojecten. In opdracht van het Fonds heeft IVA beleidsonderzoek en advies een onderzoek verricht naar de waarnemingen, belevingen en waarderingen van scholen en leerlingen met deze muziek-projecten. Hierbij stond het (subjectieve) perspectief van betrokkenen centraal; niet de kwaliteit van de muziekprojecten of de behaalde effecten. De muziekactiviteiten in het kader van de MIK-projecten bestaan uit (een combinatie van) algemene muzikale vormingslessen, zanglessen en instrumentale lessen. De lessen worden doorgaans gegeven op school, onder schooltijd door muziekdocenten die verbonden zijn aan de culturele instelling die ook het project uitvoert. [DA] 780 MUZ Muziekeducatie in het primair onderwijs : een kwantitatieve en kwalitatieve verkenning van de stand van zaken / T. van Mol- Schilt, ... [et al.]. - Tilburg : IVA, 2011. - 66 p. : graf., fig., tab. - Met lit.opg. en bijl. Hoewel er een algemeen beeld bestaat van de wijze waarop muziekeducatie concreet wordt vormgegeven, zijn er tot op heden geen 'harde cijfers' die inzicht geven in wat er op scholen gedaan wordt op het gebied van muziekeducatie. Om zowel meer zicht te krijgen op de mate waarin muziekeducatie gegeven wordt op scholen voor primair onderwijs, als informatie te verkrijgen over de wijze waarop muziekeducatie op scholen daadwerkelijk vorm krijgt, heeft IVA in opdracht van Kunstfactor, Muziek Centrum Nederland en het Fonds voor Cultuurparticipatie onderzoek uitgevoerd. Om meer zicht te krijgen op de mate waarin muziekeducatie gegeven wordt hebben 350 basisschooldirecteuren een vragenlijst ingevuld (kwantitatief onderzoek). Om meer zicht te krijgen op wat er gebeurt tijdens de muzieklessen zijn vervolgens 16 muzieklessen geobserveerd, en is gesproken met vak- en groepsleerkrachten en met directeuren (kwalitatief onderzoek). Het onderzoek heeft zich gericht op de mate waarin muziekeducatie deel uitmaakt van het primair onderwijs (het aanbod) en op de wijze waarop hier invulling aan wordt gegeven (de invulling). Daarnaast heeft het onderzoek ook inzicht gegeven in een aantal van de randvoorwaarden om te

25


komen tot muziekeducatie: de vaardigheden van de leerkrachten, de beschikbaarheid van structurele financiële middelen, en de mogelijkheid tot professionalisering. Digitale versie: www.muziektelt.nl/sites/default/files/muziekeducatie_in_het_primair_onderwijs__definitieve_rapportage.pdf [DA] 780 MUZ Derde beatsNbits Academy / E. Verhagen. - 2012. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 18-19 p.) BeatsNbits (bNb) is een interactieve onderwijsmethode voor het muziekonderwijs in het voortgezet onderwijs waarin nieuwe kennis en internettechnologie (e-Learning) wordt toegepast. In dit artikel een verslag van een bijeenkomst van docenten vanuit heel Nederland op 21 januari 2012 in ArtEz Conservatorium te Arnhem. TIJDSCHRIFTEN The five improvisation 'brains': a pedagogocal model for jazz improvisation at high school and the undergraduate level / A. Monk. - 2012. - Met lit.opg. (International journal of music education; Vol. 30, nr. 2, May 89-98 p.) The learning of jazz improvisation is often treated as the incorporation of stylistic vocabulary and development of technical dexterity. Although this methodology is effective, considering other aspects of jazz improvisation can make the learning process a more holistic and less technical endeavour. The experience of the author teaching improvisation has led him to formulate a method based on the cognitive process of improvisation conceptualized as a multi-dimensional model consisting of five improvisational cognitive skills: performance of material; creation of material; continuation of ideas; structural awareness of the improvised material; and temporal awareness of the improvised events. This model indicates that, during improvised performance, the player shifts the focus from one cognitive skill to another; this ability to establish links between skills is what I define as improvisational intelligence. The proposed method develops this linking ability through exercises complementary to the more common methods of jazz improvisation. In this article he presents the multi-dimensional model for improvisational cognition drawing from the existing literature. After breaking down the five cognitive aspects of the model and explaining how they work together, he provides exercises for each cognitive aspect in isolation and in conjunction. This method can be taught to high school and undergraduate jazz students and, with some modifications, to non-jazz musicians seeking to develop improvisation skills. TIJDSCHRIFTEN Music education in Shanghai from 1895 to 1945 : the cultural politics of singing / Wai-Chung Ho. 2012. (Music education research; Vol. 14, nr. 2, June, 187-207 p.) This article discusses the development of music education in China and the integration of cultural politics and nationalism, using Shanghai, twentieth-century China's most developed city, as a case study; it examines the historical and political processes in Shanghai's music education to show what is cultural about politics and what is political about the culture of singing. Significant internal and external events both have contributed to contemporary Chinese national identity and music education. The former include the 1911 end of the Qing dynasty and establishment of the Republic of China, the 1919 May Fourth Movement and the 1925 May Thirtieth Movement; the latter include the 1842 Sino-British Opium War, the 1894-1895 Sino-Japanese War and the 1937-1945 Sino-Japanese War. By means of historical review and analysis, this article traces the development of music education in Shanghai and examines the political and cultural forces that have, for many years, informed the integration of collective singing and political (anti-imperialist and nationalist) activities. This article argues that singing (in particular the singing of songs that express popular anti-imperialist attitudes) has played a critical role in mobilising Chinese nationalism in school music education, which

26


has, in turn, reinforced national identity in the face of foreign aggression and fostered nation-building. Chinese intellectuals and musicians were the dominant forces in arousing patriotic sentiments through music education from the late Qing dynasty to the 1910s, whilst Chinese social activists and Communist revolutionaries were powerful promoters of patriotic and revolutionary songs from the 1920s to the 1940s. TIJDSCHRIFTEN Music in essential learning frameworks in Australian schools / D. Forrest, A. Watson. - 2012. - Met lit.opg. (International journal of music education; Vol. 30, nr. 2, May 148-160 p.) Over the last decade a shift has occurred in Australia from an outcomes-based approach to curriculum design and delivery to organizing curriculum delivered as essential learning(s). Curriculum is identified in terms of essential learning that specifies standards for student achievement. Schools have been encouraged to develop rich curriculum contexts that will achieve the relevant standards. This article explores the place of the arts, and in particular music, in an essential learning framework. The knowledge, skills and behaviours of all arts disciplines are described in the frameworks in generic language. The impact on the provision and delivery of music will be discussed. Factors under consideration include the practical application of teaching music in schools by generalist and specialist teachers and the challenges presented for the education of pre-service generalist teachers. TIJDSCHRIFTEN Music teaching and learning online : considering YouTube instructional videos / K.K. Veblen, N. Kruse. - 2012. (Journal of music, technology & education; Vol. 5, nr. 1, 77-87 p.) This article is the initial foray into a long-term comprehensive collaborative investigation of online music teaching and learning. Researches considered representative YouTube videos (N=40) from five folk/traditional music websites for pedagogical and musical content. Video selection and categorization included banjo (n=10), fiddle (n=10), guitar (n=10) and mandolin (n=10) lessons. Content analysis factors took account of (1) video characteristics (length, teacher talktime), (2) instructor characteristics (gender, age, ethnicity), (3) musical content and (4) teaching methods. Results indicated that the majority of the selected videos were geared towards beginners and that instructors tended to be white, middle aged males. Videos also included many forms of aural reinforcement, modelling, technique-based instruction and physiological prompts. Opportunities for improvisation, however, were infrequent. TIJDSCHRIFTEN Online muziekles rukt op. 'We geven het gevoel dat je in een echte les zit' / V. Ros (Kunst kraak; Vol. 4, nr. 20, jun. 26-29 p.) Vooral werkende 25-plussers en 40-plussers die nooit zijn toegekomen om les te nemen maken gebruik van e-learning, dat binnen het muziekonderwijs oprukt. Muziekscholen verbreden hun lesaanbod door het aanbieden van online lessen. Voordelen zijn dat je kunt studeren wanneer het je uitkomt en lessen eindeloos herhalen. Op deze manier drukken muziekscholen hun kosten en trekken ze nieuwe klanten aan. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/kunstfactor/pagina.vm?id=7667 TIJDSCHRIFTEN Von kultureller Bildung zur Teilhabe : kulturpolitische Grundlagen des JeKi-Projekts / P. Landmann. 2012. (Üben & Musizieren. Zeitschrift für Musikschule, Studium, Berufspraxis und Elternhaus; Vol. 29, nr. 3, Jun/Jul. 46-48 p.) Ergänzend zum Thema 'JeKi und die Folgen' in der vergangenen Ausgabe erläutert Peter Landmann,

27


Abtei lungsleiter im NRWKulturministerium, welche Herausforderung es bedeutet, jedem Kind kulturelle Teilhabe zu ermöglichen. Digitale versie: www.schottmusikpaedagogik.de/de_DE/Landmann_JeKi.pdf?_action=Premium%2CPremium%2CDeliver&fileId=4 1223&buyItemClass=Issue&buyItemId=1851&refpurl=%2Fde_DE%2Fsmp%2Fmaterial%2Finstrumen t%2Fum%2Fcurrent%2Fshowarticle%2C34545.html TIJDSCHRIFTEN Art in motion : musical and athletic motor learning and performance / A. Mornell (redacteur), G. Schulz, ... [et al.]. - Frankfurt [etc.] : Peter Lang, 2009. - 264 p. : fig. - ISBN 978-3-631-58272-5 Musicians tend to believe that the mystery of their art cannot be objectively studied, quantified, or explained. As a result, the term 'motor learning' is rarely used in connection with musicians, and an empirical approach to musical performance is more the exception than the rule. Sports scientists, however, show a great interest in musicians because of their advanced skill level and the attentional and emotional demands of the concert stage. This work combines knowledge across disciplines. Advances toward an understanding of human behavior and cognition offer clues to strategies of motor learning and performance that promote the well-being of musicians and athletes. This book provides a forum for an interdisciplinary exchange of research, laying the groundwork for future projects. [NI] 780 ART Art in motion II : motor skills, motivation, and musical practice / A. Mornell (redacteur), R.A. Schmidt, ... [et al.]. - Frankfurt [etc.] : Peter Lang, 2012. - 277 p. : fig., tab. - ISBN 978-3-63162263-6 Musicians, dancers and athletes spend a tremendous amount of time and effort preparing for performance in the hope of success, aiming for certainty, flexibility and expressiveness. Their use of visualization, verbal labels, muscle energy, and emotion is often based upon intuition instead of knowledge. 'Art in motion' intends to fill this vacuum. Effective training and teaching hinge on motivation, self-regulation, useful feedback, and an understanding of perception, cognition, timing, motor skill learning, and automation. Information about empirical research concerning mental representations of movement and musical goals can drive the creative process, facilitating the artist at work. Innovative and intentional - purposeful and meaningful - techniques of practice are developed. [NI] 780 ART

28


FILM/MEDIA 'Kleien' met digitale media : easyware-benadering in kunsten media-educatie / M. Koelink. - 2012. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 8-9 p.) In dit artikel wordt het belang van media als expressiemiddel met behulp van eenvoudige, goedkope soft- en handware (easyware) belicht. De auteur houdt een pleidooi om nieuwe media in de kunstles op dezelfde manier te benaderen als klei en verf. Zo creëren leerlingen mediaproducten op een productieve en inhoudsvolle manier, en doen ze spelenderwijs technische vaardigheden op. TIJDSCHRIFTEN Media-educatie / M. van Miert, D. Kolen-van Loon, R. Groothuizen, E. van Beurden. - 2012. – Themanummer. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, juni. 11-20 p.) Vier artikelen over media-educatie en het jonge kind. Artikelen maken onderdeel uit van een themanummer over cultuureducatie. 1) Olga van Miert vertelt over het inzetten van een blog in groep 1/2. 2) Dineke Kolen-van Loon laat zien hoe jonge kinderen, anders dan volwassenen, foto's bekijken en hoe je vervolgens aan de slag kan met het bekijken van foto's en andere afbeeldingen. 3) Kleuters kijken gemiddeld 2,5 uur per dag televisie waarvan een groot deel naar tekenfilms. Door aan te sluiten bij de belevingswereld en de eindeloze fantasieën van kinderen kan animatie worden ingezet als leermiddel. Raimke Groothuizen, animator/vormgever vertelt hoe. 4) Volgens Elise van Beurden moet het onderwijs aansluiten bij de leef- en belevingswereld van kinderen en moet multimedia een plaats worden gegeven in het curriculum. Door kijken actief te maken via tal van uitdagende opdrachten worden kinderen gestimuleerd om met elkaar te praten, te discussiëren, te spelen en te denken over wat ze net bekeken hebben of op het punt staan te bekijken. Auteur beschrijft o.a. de lesmethodiek die in de lesmethode 'INgeBEELD' wordt toegepast. 'INgeBEELD' is ontwikkeld in opdracht van het Departement Onderwijs Vlaanderen. TIJDSCHRIFTEN Mediawijsheid meten in de bibliotheek? : Meten is weten. En willen samenwerken kost geen geld! / J. van Wijk. - 2012. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 10-11 p.) Een raamwerk opstellen voor het meten van mediawijsheid blijkt niet eenvoudig. Zeker niet omdat nu blijkt dat er nog steeds spraakverwarring bestaat over mediawijsheid. Wat is eigenlijk mediawijsheid en wanneer ben je het? De auteur pleit voor meer samenwerking en ziet een taak voor de bibliotheek weggelegd als 'huis voor mediawijsheid'. TIJDSCHRIFTEN VKAV samen met VONKC: blik terug en vooruit : kunst en cultuur en audiovisuele vorming verenigd / J. van Wijk. - 2012. (Kunstzone; Vol. 6, jun. 22-23 p.) Ontstaangeschiedenis van de Vereniging Kontaktgroep Audiovisuele Vorming (VKAV), die op 1 januari 2012 samenging met Vereniging Onderwijs Kunst en Cultuur (VONKC). Een gesprek met onder meer Jan Ketzer, Ad van Dam en Elvira Stein over de VKAV. Tevens een blik op de toekomst samen met VONKC. TIJDSCHRIFTEN

29


THEATER Speel je rol! : lessuggesties voor instaptoneelstukjes en rollenspel / F. Koedam. - 2012. (Praxisbulletin; 29(2012)10; Vol. 29, nr. 10, jun. 26-30 p.) In dit artikel komen lessuggesties aan de orde over het leren acteren en reageren in allerlei (lastige) situaties door middel van 'instaptoneelstukjes'. Bij deze dramatische werkvorm gaat het om improvisatiespel, naar aanleiding van een opdracht met een gegeven (conflict)situatie. Dit artikel heeft een uitbreiding op praxisbulletin.nl. Daar zijn opgenomen: kopieerblad 2, 3, 4, en 5. Website: www.praxisbulletin.nl TIJDSCHRIFTEN Theater uit as herrezen : Nieuwe Nobelaer Etten-Leur floreert / C. Hamans. - 2012. (BC; Vol. 61, nr. 3, jun. 56-57 p.) Directeur Jos Kok van de Nieuwe Nobelaer, Centrum voor Kunst en Cultuur in Etten-Leur, vertelt in dit artikel hoe de fusie van zes culturele instellingen gehuisvest in een nieuw cultureel centrum (De Nieuwe Nobelaer) tot stand kwam en beschrijft de samenwerking met collega-instellingen. TIJDSCHRIFTEN

30


DANS Teaching cognitive skills through dance: evidence for near but not far transfer / M. Keinanen, L. Hetland, E. Winner - Met lit.opg. (The journal of aesthetic education; Vol. 34, nr. 3/4, 295-306 p.) Meta-analyzing seven research studies of 3,714 in the field of dance, M. Keinanen, L. Hetland, and E. Winner studied the relationship between dance instruction and reading and dance instruction and nonverbal reasoning. They found a small average correlation in the former and a much stronger one in the latter. Another important conclusion is that, overall, research in dance education research is limited, which means that their analysis was by no means exhaustive. In order to more fully study these relationships, the authors maintain, there must be more research in this field. Digitale versie: www2.bc.edu/~winner/pdf/dancereap.pdf TIJDSCHRIFTEN Jongens dans! : een handreiking / C. Hermans, W. van Os, R. Mazure (eindredacteur), W. Rosenboom (eindredacteur), R. Schouwenaar (redacteur). - Utrecht : Kunstfactor, 2011. - 41 p. In deze publicatie komen de verschillen in de ontwikkeling van jongens en meisjes aan de orde en wordt beschreven wat de verschillen in leerstijlen en pedagogische uitgangspunten zijn, die een fundament bieden aan differentiatie van stijlen van lesgeven aan jongens. Digitale versie: www.kunstfactor.nl/engine/download/blob/Kunstfactor/49667/2012/21/Jongens_Dans.pdf?app=kunst factor&class=6972&id=2444&field=49667 [DA] 795 HER Entrepreneurship in context / M. van Gelderen, (redacteur), E. Masurel (redacteur). - [S.l.] : Taylor & Francis, 2012. - 256 p. - ISBN 978-0-415-89092-2 In deze publicatie komen diverse aspecten van duurzaam ondernemen aan de orde. Hoofdstuk 16 bevat een bijdrage van Sentini Grunberg over haar onderzoek naar ondernemende competenties van dansdocenten. De titel luidt: 'Entrepreneurial competences in the creative sector empirical evidence from Dutch dance teachers'. [NI] 795 ENT

31


LITERATUUR Tracing learning in interaction : an analysis of shared reading of picture books at kindergarten / M. Gosen. - [S.l.] : [s.n.], 2012. - 169 p. : fig. – Met lit.opg., bijl. en samenv. tevens in het Nederlands. - Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, Faculteit der Letteren. - ISBN 978-90-367-5519-1 This thesis focuses on shared reading interactions at Dutch kindergartens. It aims to contribute to a growing understanding of the relationship between interaction and learning. From a sociocultural perspective on education, participation in interaction is seen as a key for children's development. The current study zooms in on kindergartners' participation in whole-classroom shared reading interactions. By discussing how and in what kind of interactions pupils participate during shared reading, this thesis contributes to the insight in learning opportunities and learning processes. Previous research on shared reading interactions has primarily focused on the influence of forms of interactive shared reading and elaborated on the development of language and literacy. The current study adds to this by investigating the specific characteristics of shared reading interactions and how these are related to the development of content knowledge. Digitale versie: www.rug.nl/staff/m.n.gosen/Binnenwerk_FINAL_MNGosen.pdf [DA] 820 GOS www.writealong.nl [website] / I. de Snaijer, S. Hol, T. Bos. - [S.l.] : Ons3, 2012. - Website bezocht op 18-06-2012. WriteAlong is een platform waar kinderen mee kunnen werken aan een boek of gemeenschappelijk werkstuk. Dit kan op verschillende manieren: er kan meegeschreven worden, maar kinderen kunnen ook een bijdrage leveren in de vorm van illustraties. Kinderen oefenen op deze manier vaardigheden die nodig zijn in de 21ste eeuw, zoals communiceren, kritisch denken, creativiteit en samenwerken. Kinderen kunnen zo in een informele leeromgeving de kans krijgen om hun talenten te ontdekken en ontwikkelen. Website: www.writealong.nl Film en de evolutie van literatuuronderwijs / T. van Eik, R. Groenendijk. - 2012. (Levende Talen Magazine; Vol. 99, nr. 5, jun. 4-7 p.) Geschreven literatuur lijkt steeds minder goed aan te sluiten bij de leefwereld van de hedendaagse jeugd. Daarom pleiten de auteurs voor het gebruik van film binnen het literatuuronderwijs. TIJDSCHRIFTEN Literatuureducatie / B. Verschuren, … et al. - 2012. – Themanummer. (De wereld van het jonge kind; Vol. 39, nr. 10, juni. 11-20 p.) Vijf artikelen over literatuureducatie voor het jonge kind. Artikelen zijn een onderdeel van een themanummer over cultuureducatie. 1) Marjet Huiberts vertelt over het ontstaan van de prentenboekenserie 'Ridder Florian', bekend van Sesamstraat waar die voor het eerst werd voorgelezen. 2) Poëzie is vaak vrijblijvend. Ben Verschuren pleit voor een professionele aanpak van onderwijs en poëzie. Verder bespreekt hij de leerlijn poëzie van de begrijpend lezen methode 'Tussen de regels'. 3) Om het taalgevoel van jonge kinderen te stimuleren hebben de klassieke prentenboeken een interactieve online variant gekregen genaamd 'Fundels'. Ontwikkeld voor Vlaamse bibliotheken en nu ook in Nederland beschikbaar via de bibliotheek. 4) Coosje van der Pol bespreekt de voor- en nadelen van digitale verhalen. Tot slot 5) Marita Vermeulen bespreekt de bijzondere eigenschappen van een aantal prentenboeken. TIJDSCHRIFTEN Een speelfilm in een paar seconden : dichters op middelbare scholen / - 2012. (Lezen; Vol. 7, nr. 2, 20-21 p.) Over dichters die poëzieles geven op middelbare scholen. In dit artikel vat dichter en schrijver Hans

32


Hagen samen wat veel dichters weten: poëzie past uitstekend op middelbare scholen. Het geeft grip op taal, het is beeldend en, als bonus: juist dyslectische of kinderen met concentratieproblemen kunnen enorm opbloeien bij het lezen van poëzie. Korte teksten zijn immers goed te overzien. Tot slot een opsomming van organisaties die gedichten en dichters naar middelbare scholen brengen en mogelijkheden voor het lezen van gedichten op scholen voor voortgezet onderwijs. TIJDSCHRIFTEN Vmbo: lezen moet vooral leuk zijn / C. Dircken. - 2012. (Cultuurplein magazine; Vol. 2, nr. 5, jul. 4-7 p.) Vmbo-leeringen vormen een lastige doelgroep als het op lezen aankomt. Ondernemende docenten en enthousiaste bibliotheekmedewerkers zijn van groot belang om vmbo'ers aan het lezen te krijgen. Verschillende laagdrempelige leesprojecten moeten hen helpen om leerlingen te laten ontdekken dat lezen leuk kan zijn. Digitale versie: www.cultuurplein.nl/sites/default/files/magazine_05_artikel_lezen_vmbo.pdf [DA] TIJDSCHRIFTEN

33


OVERIG De recente geschiedenis van Nederland verteld door de kunst / - 2012. - Themanummer. (Mister Motley; Vol. 32, 1-296 p.) In navolging van de Nederlandse canon neemt Mister Motley het meest recente deel van de canon vanaf de Tweede Wereldoorlog onder de loep. Met een keuze van kunstwerken uit de afgelopen 50 jaar (de wederopbouw, de watersnoodramp, de voormalige Nederlandse koloniën, de Rotterdamse haven, Srebrenica, en 'veelkleurig Nederland') wordt de canon uitgerekt tot een complex en gelaagd verhaal. Te zien is hoe de kunst de geschiedenis volgt, er op vooruitloopt en becommentarieert. TIJDSCHRIFTEN Stage+scholier=succes : maatschappelijke stages in de amateurkunst en kunsteducatie / I. Bloemink. - Utrecht : Kunstfactor. Kunstconnectie, 2011. - 23 p. : ill. Deze brochure vertelt hoe een vereniging of kunstencentrum een maatschappelijke stage volledig kan benutten. Vragen komen aan de orde als: Hoe kun je zonder te veel gedoe een maatschappelijk stage organiseren? Hoe maak je tijd voor de begeleiding? Waar kun je stagiairs het beste voor inzetten? Wat zijn de ervaringen van andere verenigingen en wat voor tips hebben zij? Met praktijkvoorbeelden van stageopdrachten in de amateurkunst. [NI] 301 BLO

34


Nieuwe titels juni 2012

Recommend Documents