Nieuwe Amsterdammers leren van Stad en Taal
25
JAARGANG 9
#5,4552 %$5#!4)%
2EEKS THEMATISCHE UITGAVEN OVER CULTUUREDUCATIE $E REEKS MAAKT KENNIS TOEGANKELIJK OVER ONDERZOEK BELEID THEORIE EN PRAKTIJK EN BESTEEDT EXPLICIET AANDACHT AAN DE VERBANDEN DAARTUSSEN )EDERE UITGAVE BEHANDELT EEN PER AFLEVERING WISSELEND THEMA DAT VAN BELANG IS VOOR DE MAATSCHAPPELIJKE EN INHOUDELIJ KE ONTWIKKELING VAN DE CULTUUREDUCATIE #ULTUUR %DUCATIE IS EEN UITGAVE VAN #ULTUURNETWERK .EDERLAND EN IS BEDOELD VOOR MENSEN DIE BEROEPSMATIG BETROKKEN ZIJN BIJ CULTUUREDUCATIE (//&$2%$!#4)% -ARJO VAN (OORN %).$2%$!#4)% :UNNEBERG 2OS 4EKSTPRODUCTIES .IJMEGEN 2%$!#4)% &OLKERT (AANSTRA 0IET (AGENAARS -ARJO VAN (OORN EN -ELISSA DE 6REEDE 02/$5#4)%"%'%,%)$).' %. 2%$!#4)%3%#2%4!2)!!4 -IRIAM 3CHOUT /.47%20 %. 6/2-'%6).' !NKER 3TRIJBOS VORMGEVING COMMUNICATIE 5TRECHT $25+7%2+ $RUKKERIJ ,IBERTAS "UNNIK ),,5342!4)% /-3,!' 3OL ,E7ITT -AP OF !MSTERDAM WITHOUT THE !MSTEL 2IVER CO 0ICTORIGHT !MSTERDAM ),,5342!4)%3 ")..%.7%2+ P &OAM?&OTOGRAFIEMUSEUM !MSTERDAM 0ORTRET VAN .4 CURSIST P 'ERT *AN VAN 2OOY 6ERZETSMUSEUM
)NTERIEUR 6ERZETSMUSEUM P 4ROPENMUSEUM 4A´ZIYA P 3TEDELIJK -USEUM !MSTERDAM 3TOEPSOK P !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM DETAIL UIT *OHANNES ,INGELBACH $E $AM GEZIEN NAAR HET .OORDEN $%:% 5)4'!6% )3 -%$% -/'%,)*+ '%-!!+4 $!.+:)* ")*$2!'%. 6!. 34)#(4).' 6//2 6/,+3(/'%3#(//,7%2+ ). .%$%2,!.$ %. $% $)%.34 -!!43#(!00%,)*+% /.47)++%,).' 6!. $% '%-%%.4% !-34%2$!- 5)4'!6% #ULTUURNETWERK .EDERLAND 'ANZENMARKT 0OSTBUS !" 5TRECHT 4ELEFOON &AX Volkshogeschool C4A.qxd 13-02-2008 10:50 Pagina 1 % MAIL INFO CULTUURNETWERKNL )NTERNET WWWCULTUURNETWERKNL
Stichting voor Volkshogeschoolwerk in Nederland Jarig van der Wielenwei 32, 9243 SH Bakkeveen
.IEUWE !MSTERDAMMERS LEREN VAN 3TAD EN 4AAL
(ALLEH 'HORASHI &OLKERT +UIKEN "EA 2OS 3ANDRA 4RIENEKENS .IELS 6LASMAN -ELISSA DE 6REEDE
#ULTUURNETWERK .EDERLAND 5TRECHT
#ULTUUR %DUCATIE .IEUWE !MSTERDAMMERS LEREN VAN 3TAD EN 4AAL !UTEURS (ALLEH 'HORASHI &OLKERT +UIKEN "EA 2OS 3ANDRA 4RIENEKENS .IELS 6LASMAN EN -ELISSA DE 6REEDE )3". #ULTUURNETWERK .EDERLAND 5TRECHT /VERNAME IS ALLEEN TOEGESTAAN MET BRONVERMELDING EN NA SCHRIFTELIJKE TOESTEMMING VAN DE UITGEVER
)NHOUD
2EDACTIONEEL
-USEA EN MIGRANTEN ZOEKEN ELKAAR OP
"EA 2OS 4AAL ALS TOEGANG TOT EEN NIEUWE HORIZON
(ALLEH 'HORASHI 3TAD EN 4AAL DE RELATIE TUSSEN KENNIS EN THUIS VOELEN
3ANDRA 4RIENEKENS .IELS 6LASMAN .AAR HET MUSEUM OM TAAL TE LEREN
&OLKERT +UIKEN %RVARINGEN VAN VIJF !MSTERDAMSE MUSEA -ELISSA DE 6REEDE
2EDACTIONEEL
!LS NIEUWE INWONER VAN EEN STAD PROBEER JE JE WEG TE VINDEN 6AAK KAN EEN CULTUREEL IJKPUNT JE DAARBIJ HELPEN 0ARIJS HEEFT DE %IFFELTOREN ,ONDEN DE "IG "EN %N WAT HEEFT !MSTERDAM 6OOR VEEL TOERISTEN IS DE $AM HET HERKENNINGSPUNT OF DE GRACHTENGORDEL -AAR NIEUWE !MSTERDAMMERS BLIJKEN DEZE PLEKKEN ZELDEN OF NOOIT TE BEZOEKEN $E !MERIKAANSE KUNSTENAAR 3OL ,E7ITT GING OP ZOEK NAAR DE PLEK DIE HIJ KENMERKEND VOND VOOR DE STAD DIE HIJ IN BEZOCHT (IJ KOCHT EEN KAART VAN !MSTERDAM EN KNIPTE DE !MSTEL ERUIT :O MARKEERDE HIJ DE IDENTITEIT VAN DE STAD $EZE RIVIER STROOMT NIET ALLEEN DWARS DOOR HET HART VAN DE STAD HET GAF DE STAD OOK HAAR NAAM )N EEN ZOEKTOCHT NAAR HET GEZICHT VAN !MSTERDAM ONTDEKTE DE KUNSTENAAR EN PASSANT HOEZEER STAD EN TAAL VERBONDEN WAREN ,E7ITT VERKOCHT DE KAART VERVOLGENS VOOR HONDERD GULDEN AAN HET 3TEDELIJK -USEUM
$E STAD CULTUUR EN TAAL HOREN BIJ ELKAAR ALS EEN STEVIGE DRIE EENHEID $IT VOELDE TOENMA LIG WETHOUDER !BOUTALEB GOED AAN EN IN AUGUSTUS GING DAN OOK OP ZIJN INITIATIEF HET PROJECT 3TAD EN 4AAL VAN START (ET WAS ZIJN IDEAAL OM MENSEN VIA EEN CULTURELE WEG TE LATEN INBURGEREN EN NIEUWE !MSTERDAMMERS TE VERWELKOMEN IN VERSCHILLENDE CULTU RELE INSTELLINGEN 7ANT IEMAND WELKOM HETEN LIJKT ZO SIMPEL MAAR HET IS EEN STAP DIE VAAK WORDT OVERGESLAGEN (ET PROJECT 3TAD EN 4AAL IS BEDOELD VOOR MENSEN DIE .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL .4 LEREN 4AALVERWERVING WORDT HIERIN GEKOPPELD AAN EEN KENNISMAKING MET DE CULTUUR EN GESCHIEDENIS VAN DE STAD (ET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM EN HET 3TEDELIJK -USEUM WAREN DE KOPLOPERS VAN HET PROJECT :IJ ONTVINGEN ALS EERSTE MUSEA !MSTERDAMSE INBURGERAARS (ET 6ERZETSMUSEUM HET 4ROPENMUSEUM EN &OAM?&OTOGRAFIEMUSEUM !MSTERDAM SLOTEN ZICH IETS LATER AAN 3AMEN LATEN DEZE MUSEA DE INBURGERAARS HET GEZICHT VAN DE STAD !MSTERDAM ZIEN /F LIEVER GEZEGD DE VERSCHILLENDE GEZICHTEN VAN DE HOOFDSTAD 7ANT NIET ALLEEN BIEDEN DE VIJF MUSEA EEN KENNISMAKING MET DE STAD
#ULTUUR %DUCATIE
!MSTERDAM EN HAAR GESCHIEDENIS MAAR OOK MET DE KUNST EN DE VERSCHILLENDE CULTUREN DIE ER AL EEUWENLANG EEN PLEK HEBBEN GEVONDEN )N CULTURELE INSTELLINGEN KUN JE MET ELKAAR IN GESPREK KOMEN OVER ALLERLEI ASPECTEN DIE JE NIEUWE WOONPLAATS TE BIEDEN HEEFT -ISSCHIEN WEL BETER DAN WAAR OOK +UNST EN CULTUREEL ERFGOED VOEDEN DE DISCUS SIE GEVEN AANLEIDING OM MET ELKAAR VAN GEDACHTEN TE WISSELEN OVER ONZE GESCHIEDENIS MAAR OOK OVER HIER EN NU )N DE MUSEA ERVAREN DE CURSISTEN DAT ER NIET ALLEEN VERSCHIL LEN ZIJN MET DE EIGEN CULTUUR %R ZIJN JUIST ALLERLEI OVEREENKOMSTEN (ERKENNING IS EEN MOOI STARTPUNT OM JE IN EEN NIEUWE STAD TE ORIpNTEREN EN OM JE VERBONDEN TE VOELEN 6ERVOLGENS KUNNEN VERSCHILLEN EEN POSITIEVE LADING KRIJGEN )N DE AFGELOPEN TWEE JAAR IS EEN START GEMAAKT MET ONDERZOEK NAAR DE MOGELIJKHEDEN EN GEVOLGEN VAN EEN PROJECT ALS 3TAD EN 4AAL %EN NEERSLAG VAN DEZE EERSTE ONDERZOEKEN EN DE ERVARINGEN ZIJN BESCHREVEN IN DEZE PUBLICATIE (ET GROS VAN DE AUTEURS IS AFKOM STIG IS UIT DE ADVIESGROEP 3TAD EN 4AAL -ELISSA DE 6REEDE BESCHRIJFT IN HAAR ARTIKEL DE PROGRAMMA´S EN LAAT MUSEUMMEDEWER KERS AAN HET WOORD OVER DE OPGEDANE ERVARINGEN 3TAD EN 4AAL IS EEN VOORBEELD VAN HOE MUSEA INSPELEN OP DE NIEUWE DOELGROEP VAN .4 LEERDERS )N EEN INLEIDEND ARTIKEL SCHETST "EA 2OS IN VOGELVLUCHT DE GESCHIEDENIS VAN .4 EN MUSEUMPROGRAMMA´S VOOR INBURGERAARS (ALLEH 'HORASHI BESCHRIJFT IN EEN ESSAY DE BETEKENIS VAN TAAL VOOR INBURGERING EN INTE GRATIE 4AAL IS DE TOEGANG TOT EEN NIEUWE HORIZON WANT DOOR EN IN EEN NIEUWE TAAL LEREN MIGRANTEN ZICH EEN NIEUWE OMGEVING EIGEN MAKEN ,IEVER DAN TE DENKEN IN TERMEN VAN TAALACHTERSTANDEN EN MINDERHEDEN BENADRUKT ZE DE KRACHT EN RIJKDOM VAN DE INBURGE RAAR ALS REIZIGER TUSSEN TWEE WERELDEN 'EDACHTE ACHTER 3TAD EN 4AAL IS DAT KENNIS OVER CULTUUR EN GESCHIEDENIS VAN DE STAD BIJ DRAAGT AAN EEN THUISGEVOEL EN DUS AAN INBURGERING 3ANDRA 4RIENEKENS EN .IELS 6LASMAN ONDERZOCHTEN IN HOEVERRE DE MUSEUMPROGRAMMA´S DIT WAARMAKEN )N HUN BIJDRAGE TONEN ZE ZICH VOORZICHTIG POSITIEF DE PROGRAMMA´S DRAGEN DAADWERKELIJK BIJ AAN EEN THUISGEVOEL ZIJ HET DAT DIT VOORAL GELDT VOOR INBURGERAARS MET EEN HOGER OPLEIDINGS EN TAALNIVEAU &OLKERT +UIKEN VAT IN ZIJN BIJDRAGE DE RESULTATEN SAMEN UIT TWEE ONDERZOEKEN NAAR 3TAD EN 4AAL ALS BASIS VOOR TAALVERWERVING (IJ CONCLUDEERT DAT HET MUSEUM EEN RIJKE VISUELE OMGEVING IS DIE UITNODIGT TOT INTERACTIE $E MUSEUMMEDEWERKERS SLAGEN ER BOVENDIEN GOED IN .4 LEERDERS AAN HET PRATEN TE KRIJGEN /OK LIJKEN NIEUW GELEERDE WOORDEN GOED TE BLIJVEN HANGEN (ET BLIJKT DAT HET LEREN VAN DE .EDERLANDSE TAAL JUIST IN MUSEA BIJZONDERE VORDERINGEN KAN MAKEN -AAR OOK DAT UITVOERIGER ONDERZOEK NODIG IS OM
#ULTUUR %DUCATIE
WERKELIJK TE KUNNEN VASTSTELLEN WELKE ROL EEN LESPROGRAMMA OVER EN IN EEN CULTURELE OF ERFGOEDINSTELLING KAN SPELEN IN HET PROCES VAN TAALVERWERVEN EN INBURGEREN 3OL ,E7ITT LIET MET ZIJN KAART !MSTERDAMMERS OPNIEUW KIJKEN NAAR HUN EIGEN STAD DOOR HET ACCENT TE LEGGEN OP DE RIVIER +UNST EN CULTUUR KUNNEN BLIKVERRUIMEND WERKEN 'EEN PLEK IN DE STAD ZOU ZWART MOETEN WORDEN UITGEKNIPT MAAR JUIST IN ALLE KLEUREN VAN DE REGENBOOG MOETEN OPLICHTEN ALS EEN FONKELENDE SIERADENDOOS MET VOOR IEDER EEN AANKNOPINGSPUNT OM DE STAD BLIJVEND VERDER TE ONDERZOEKEN 0ROJECTEN ALS 3TAD EN 4AAL BIEDEN DAARTOE EEN START OF BETER NOG EEN BASIS -ARJO VAN (OORN EN -ELISSA DE 6REEDE -ET DANK AAN 2IXT (ULSHOFF 0OL EN -ARLOUS VAN 'ASTEL 3TEDELIJK -USEUM !MSTERDAM
#ULTUUR %DUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
-USEA EN -IGRANTEN ZOEKEN ELKAAR OP
-USEA ZIJN OP ZOEK NAAR NIEUWE DOELGROEPEN %N MIGRANTEN WILLEN MOETEN ZICH DE .EDERLANDSE TAAL EN CULTUUR EIGEN MAKEN %IND TWINTIGSTE EEUW KOMEN BEIDE ONTWIK KELINGEN SAMEN EN ONTSTAAN ER MUSEUMPROJECTEN VOOR TWEEDETAALLEERDERS $IT ARTIKEL BESCHRIJFT IN VOGELVLUCHT DE ACHTERGRONDEN VAN .4 LESSEN EN VAN MUSEUMPROJECTEN VOOR INBURGERAARS %EN JARIGE MAN UIT .IGERIA NA EEN BEZOEK AAN HET 3TEDELIJK -USEUM !MSTERDAM ³!LLES IS GEZELLIG $E MENSEN ZIJN GEWELDIG 6EEL UITLEG VAN DE RONDLEIDER )K VIND DE MEDE WERKERS AARDIGE MENSEN EN WIL TERUGKOMEN IN HET 3TEDELIJK -USEUM´ GECITEERD VAN DE WEBSITE $IENST -AATSCHAPPELIJKE /NTWIKKELING WWWDMONL %EN JARIGE VROUW UIT 4URKIJE HEEFT RONDGEKEKEN IN HET 6ERZETSMUSEUM ³$E 4WEEDE 7ERELDOORLOG HEB IK GEZIEN DE OORLOG VAN .EDERLAND $IE MET (ITLER )K HEB DE SLECHTE KANT VAN DE OORLOG GEZIEN 7IJ 4URKEN WAREN DAAR OOK BIJ BETROKKEN )K WIL WERELDVREDE )K WIL DAT NIEMAND MEER IEMAND ANDERS DISCRIMINEERT´ WWWDMONL %N EEN VROUW UIT 3URINAME BEZOCHT %COMARE OP 4EXEL ³%EN HEERLIJKE INDRUKWEKKENDE DAG IN DE NATUUR )K HEB VOOR HET EERST DE 7ADDENZEE GEZIEN )K WAS ONDER DE INDRUK VAN HET ZEEAQUARIUM DE BELICHTING DE VISSEN´ WWWECOMARENL $RIE MENSEN DRIE MUSEUMBEZOEKEN 7AT DE DRIE MENSEN GEMEEN HEBBEN IS DAT HUN MUSEUMBEZOEK ONDERDEEL UITMAAKTE VAN HUN LESSEN .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL .4 6OOR MUSEA ZIJN .4 LEERDERS EEN NIEUWE DOELGROEP VOOR .4 LEERDERS VORMT HET MUSE UM EEN PLEK WAAR ZE ¯ ONDER BEGELEIDING ¯ NIET ALLEEN HUN WOORDENSCHAT KUNNEN VERGRO TEN MAAR OOK KENNISMAKEN MET DE KUNST EN CULTUUR VAN HUN NIEUWE WOONOMGEVING )N HET HIERNAVOLGENDE BESCHRIJF IK EERST AFZONDERLIJK DE ONTWIKKELINGEN BINNEN HET .EDERLANDSE CULTUURBELEID EN HET .4 ONDERWIJS OM VERVOLGENS EEN HISTORISCH OVER ZICHT TE GEVEN VAN MUSEUMPROGRAMMA´S VOOR .4 LEERDERS
#ULTUUR %DUCATIE
?
#5,4552"%,%)$
%EN VAN DE PIJLERS VAN OVERHEIDSBEMOEIENIS MET CULTUUR IS CULTUURSPREIDING ZOVEEL MOGELIJK MENSEN MOETEN MET CULTUUR KUNNEN KENNISMAKEN EN ERVAN GENIETEN /P HET MOMENT DAT DE DEELNEMERS AAN CULTUUR GEEN AFSPIEGELING MEER VORMEN VAN DE SAMENLEVING PROBEERT DE OVERHEID ACTIEF IN TE GRIJPEN $AT VALT AF TE LEZEN AAN DE OPEEN VOLGENDE CULTUURNOTA´S !L IN WORDT EEN #OMMISSIE TER BEVORDERING VAN HET MUSEUMBEZOEK INGESTELD DOOR HET TOENMALIGE -INISTERIE VAN /NDERWIJS +UNSTEN EN 7ETENSCHAPPEN )N HET RAPPORT DAT DEZE COMMISSIE IN UITBRACHT STAAT DAT MUSEA DE TAAK HEBBEN ZOVEEL MOGE LIJK BEZOEKERS ¯ VOORAL OOK UIT DE LAGERE KLASSEN ¯ TE TREKKEN ZOALS BESCHREVEN IN 6AN 7ENGEN $E NADRUK OP DE MAATSCHAPPELIJKE EN PUBLIEKSFUNCTIE VAN MUSEA GROEIT DAARNA ALLEEN MAAR :O STELT 76# MINISTER (EDY D´!NCONA IN HAAR MINISTERIpLE NOTA +IEZEN VOOR KWALITEIT DAT MUSEA CREATIEVER DIENEN TE ZIJN IN HET ZOEKEN NAAR WEGEN OM NIEUWE GROEPEN AAN TE BOREN $E EERSTE DIE EXPLICIET ALLOCHTONEN OF NIEUWE .EDERLANDERS ALS DOELGROEP VOOR CULTURELE INSTELLINGEN NOEMT IS !AD .UIS IN ZIJN CULTUURNOTA 0ANTSER OF RUGGENGRAAT (IJ STELT DAT CULTUURBELEID MOET BIJDRAGEN ³AAN DE COHESIE EN SOLIDARITEIT IN EEN MULTICUL TURELE SAMENLEVING´ :IJN BELEID RICHT ZICH OP HET STIMULEREN VAN CULTUURPARTICIPATIE VAN VOORAL JONGEREN DANKZIJ .UIS HEBBEN WE NU HET SCHOOLVAK #+6 EN ALLOCHTONEN .UIS BEOOGT EEN ³VRUCHTBARE ONDERLINGE WISSELWERKING´ TUSSEN DE DIVERSE CULTURELE TRADITIES IN .EDERLAND EN SUBSIDIEERT BIJ VOORKEUR PROJECTEN WAARIN DIE INTERCULTURELE SAMENWER KING OF COMPONENT AANWEZIG IS .UIS NOEMT DE DOELGROEPEN AL MAAR ZIJN OPVOLGER STAATSSECRETARIS 2ICK VAN DER 0LOEG IS DEGENE DIE DE GESCHIEDENIS IN ZAL GAAN ALS DE MAN VAN HET DOELGROEPENBELEID )N ZIJN NOTA´S 2UIM BAAN VOOR CULTURELE DIVERSITEIT EN #ULTUUR ALS CONFRONTATIE VERWIJT HIJ CULTURELE INSTELLINGEN DAT ZE VEEL TE ELITAIR ZIJN 5IT 3#0 ONDERZOEK BLIJKT DAT DE GEMIDDELDE CULTUURPARTICIPANT AUTOCHTOON EN HOOG OPGELEID IS $E (AAN +NULST 6AN DER 0LOEGS DRIEPROCENTSREGELING ¯ INSTELLINGEN MOETEN DRIE PROCENT VAN HUN BUDGET BENUTTEN OM NIEUWE DOELGROEPEN TE WERVEN ¯ HEEFT HET NIET GERED IN DE 4WEEDE +AMER MAAR ZIJN !CTIEPLAN #ULTUURBEREIK IS BREED UITGEROLD -ET EEN SUBSIDIEPOT VAN MILJOEN GULDEN WORDT INGEZET OP VERBREDING VAN DOELGROEPEN $IT ACTIEPLAN WORDT IN DE VOLGENDE CULTUURPERIODE VERLENGD EN HEEFT ALS RECENTE OPVOLGER HET &ONDS VOOR #ULTUURPARTICIPATIE ,OS VAN PUBLIEKSBEREIK ONTSTAAT IN DE MUSEUMWERELD EEN DISCUSSIE OVER VERZAMELBELEID
#ULTUUR %DUCATIE
)N EEN GROEIENDE MULTICULTURELE SAMENLEVING KUNNEN MUSEA NIET LANGER VOLSTAAN MET EEN LOUTER BLANKE VISIE OP VOORWERPEN EN OBJECTEN $IE DISCUSSIE START ALS EERSTE IN DE VOLKENKUNDIGE MUSEA HOE MOETEN WE EEN COLLECTIE OPGEBOUWD UIT EXOTISCHE SOUVENIRS DIE .EDERLANDERS MEENAMEN UIT DEN VREEMDE PRESENTEREN NU ONDER ONZE POTENTIpLE BEZOEKERS STEEDS MEER MENSEN UIT DE HERKOMSTLANDEN ZIJN ´ /P NOVEMBER HOUDT (EDY D´!NCONA EEN LEZING IN HET -USEUM VOOR 6OLKENKUNDE 2OTTERDAM TER GELEGENHEID VAN DE OVERDRACHT VAN DE .ECROPHILIA VERZAMELING AAN DIT MUSEUM $E STICHTING .ECROPHILIA STELDE EIND JAREN TACHTIG DE TENTOONSTELLING 7IT OVER ZWART IN HET 4ROPENMUSEUM SAMEN EN WAS DAARNA DOORGEGAAN MET HET VERZAMELEN VAN OBJECTEN RONDOM DIT THEMA (ET 2OTTERDAMSE -USEUM VOOR 6OLKENKUNDE RICHT ALS NIEUWE BEHEERDER VAN DEZE COLLECTIE DE STICHTING )MAGO -UNDI OP MET ALS DOEL STEREO TIEPE BLANKE BEELDVORMING OVER ³DE ANDER´ AAN DE KAAK TE STELLEN EN TE DOORBREKEN )N HAAR LEZING ³7AT VERBEELDEN WIJ ONS EIGENLIJK´ GAAT D´!NCONA IN OP DE BEELDVORMING OVER ETNISCHE GROEPEN IN ONDER MEER MUSEA :E HOUDT EEN VURIG PLEIDOOI VOOR HET IN !MSTERDAM TE BOUWEN ³BEELDVERZAMELGEBOUW´ OFWEL EEN MUSEUM OVER MIGRATIE 0ARIJS ,ONDEN EN .EW 9ORK HEBBEN AL DERGELIJKE INSTITUTEN $IT !MSTERDAMSE INSTITUUT ZOU IN DE "IJLMER MOETEN KOMEN DE MULTICULTIWIJK BIJ UITSTEK $IT BEELDVERZAMELGEBOUW IS ER TOT OP HEDEN NOG NIET GEKOMEN 7EL IS UIT DE PLANNEN IN HET CENTRUM )MAGINE )DENTITY #ULTURE KORTWEG )MAGINE )# OPGERICHT $IT CENTRUM PRODUCEERT EN PRESEN TEERT PERSOONLIJKE VERHALEN VAN MIGRANTEN EN HUN NAKOMELINGEN IN .EDERLAND IN TEN TOONSTELLINGEN WORKSHOPS EN TALKSHOWS )ETS VERGELIJKBAARS GEBEURT IN HET PROJECT )NVENTARISATIE #ULTUREEL %RFGOED -INDERHEDEN IN DE .EDERLANDSE COLLECTIES WEDEROM EEN PLAN UIT DE KOKER VAN STAATSSECRETARIS 2ICK VAN DER 0LOEG 4USSEN EN IS DIT PROJECT ONDER DE KOEPEL VAN DE .EDERLANDSE -USEUMVERENIGING UITGEVOERD MET ALS SPEERPUNTEN MIGRATIEGESCHIEDENIS ISLAMITISCH ERFGOED EN SLAVERNIJVERLEDEN %EN VAN DE CONCLUSIES IS DAT HET CULTUREEL ERFGOED VAN NIEUWKOMERS IN DE GROTE STEDEN ONVOLDOENDE WEERSPIEGELD IS IN DE COLLECTIES EN PRE SENTATIES VAN MUSEA 'EDWONGEN DAN WEL UITGEDAAGD DOOR DEZE BELEIDSMATIGE CONTEXT ZIJN MUSEA ZICH STEEDS MEER GAAN RICHTEN OP INTERCULTUREEL WERKEN EN OP ALLOCHTONEN ALS NIEUWE DOELGROEP $E TOENEMENDE EISEN VOOR INBURGERING EN BEHEERSING VAN DE .EDERLANDSE TAAL HEBBEN DAARBIJ EEN VRUCHTBARE BODEM VOOR SAMENWERKING MET TAALDOCENTEN GECREpERD
#ULTUUR %DUCATIE
?
.4 ,%33%.
,ANGE TIJD WAS HET LEREN VAN .EDERLANDS EEN VRIJWILLIGE KEUZE VAN DE VREEMDELING DIE ZICH VOOR KORTERE OF LANGERE TIJD IN ONS LAND VESTIGDE !LLEEN VOOR SPECIFIEKE GROEPEN GELDT AL LANGERE TIJD EEN TAALEIS :O MOETEN ALLOCHTONEN DIE EEN BEROEPSOPLEIDING WILLEN VOLGEN IN .EDERLAND EEN .4 DIPLOMA HEBBEN 6AN EEN ALGEHELE VERPLICHTING WAS TOT TIEN JAAR GELEDEN GEEN SPRAKE (ET .4 ONDERWIJS IS DAN OOK BEGONNEN ALS EEN ACTIVITEIT VAN VRIJWILLIGERS 6ANAF DE JAREN ZESTIG VAN DE VORIGE EEUW WORDEN OP GROTE SCHAAL TAAL EN CONVERSATIELESSEN OPGEZET VANUIT VRIJWILLIGERSORGANISATIES ZOALS BUURTHUIZEN WIJKCENTRA VORMINGSCENTRA KERKELIJKE EN VROUWENORGANISATIES :E WORDEN VAAK GESUBSIDIEERD VANUIT DE TOENMA LIGE MINISTERIES #ULTUUR 2ECREATIE EN -AATSCHAPPELIJK 7ERK #2- EN LATER 7ELZIJN 6OLKSGEZONDHEID EN #ULTUUR 76# 6ANAF MIDDEN JAREN TACHTIG WORDT HET .4 ONDERWIJS GEPROFESSIONALISEERD 6OLGENS DE 2IJKSREGELING "ASISEDUCATIE MOGEN VRIJWILLIGERS NOG WEL TAALLESSEN VERZOR GEN MAAR ALLEEN ONDER SUPERVISIE VAN EEN OFFICIEEL BEVOEGD EDUCATIEF WERKER %N MET DE KOMST VAN DE 7ET %DUCATIE "EROEPSONDERWIJS 7%" EN DE 7ET )NBURGERING .IEUWKOMERS 7). WORDT .4 ONDERWIJS HET DOMEIN VAN BEVOEGDE DOCENTEN IN ERKENDE ONDERWIJSINSTELLINGEN NAMELIJK DE 2EGIONALE /PLEIDINGEN #ENTRA 2/#´S )NMIDDELS HEBBEN DE 2/#´S HUN MONOPOLIEPOSITIE IN .4 ONDERWIJS WEER MOETEN PRIJS GEVEN 6AN GEDWONGEN WINKELNERING BIJ 2/#´S IS GEEN SPRAKE MEER GEMEENTEN MOGEN HUN .4 ONDERWIJS OOK INKOPEN BIJ PARTICULIERE TAALINSTITUTEN ZIJ HET DAT DE LESSEN WEL IN HANDEN VAN MENSEN MET LESBEVOEGDHEID MOETEN ZIJN $ESONDANKS ZIJN ER VOLGENS EEN SCHATTING VAN DE .EDERLANDSE 4AALUNIE IN .EDERLAND RUIM VRIJWILLIGERS ACTIEF IN HET LEREN VAN .EDERLANDS AAN ALLOCHTONEN #OUMOU 6AN %EMEREN -ATON %EN VOORBEELD IS HET LANDELIJKE PROJECT 'ILDE 3AMENSPRAAK WAARBIJ EEN .EDERLANDSE VRIJWIL LIGER WORDT GEKOPPELD AAN EEN ANDERSTALIGE WEKELIJKS VOEREN ZE INFORMELE GESPREKJES EN ONDERNEMEN ZE SAMEN ACTIVITEITEN $E ONTWIKKELINGEN IN HET .4 ONDERWIJS WORDEN NIET ALLEEN VANUIT DE ONDERWIJSPOLITIEK MAAR VOORAL OOK VANUIT HET INTEGRATIEBELEID BEtNVLOED (EEL LANG VOERDE .EDERLAND NAU WELIJKS ENIG BELEID OP DIT TERREIN VANUIT DE GEDACHTE DAT GASTARBEIDERS INDERDAAD SLECHTS TE GAST WAREN EN NAAR VERLOOP VAN TIJD WEER NAAR HUIS ZOUDEN KEREN 4OEN ALLENGS DUIDE LIJK WERD DAT VOOR VELEN .EDERLAND HET NIEUWE THUIS WAS KWAM DE OVERHEID LANGZAAM AAN IN ACTIE /P BASISSCHOLEN KWAMEN BIJVOORBEELD DE ZOGEHETEN /%4# LEERKRACHTEN /NDERWIJS IN %IGEN 4AAL EN #ULTUUR LATER /!,4 /NDERWIJS IN !LLOCHTONE ,EVENDE 4ALEN
#ULTUUR %DUCATIE
GENOEMD "EHEERSING VAN DIE EIGEN TAAL EN CULTUUR WERD GEZIEN ALS BELANGRIJKE VOOR WAARDE VOOR HET WELBEVINDEN EN WELSLAGEN VAN KINDEREN /MDAT WETENSCHAPPERS VER DEELD WAREN OVER HET SUCCES VAN DEZE LESSEN ZIJN ZE IN AFGESCHAFT $E OVERHEID ZET DAARENTEGEN INMIDDELS BREED IN OP .EDERLANDSE TAALLESSEN VOOR JONGE ALLOCHTONE KINDEREN /VERIGENS ZIJN ER ALWEER TEGENGELUIDEN TE HOREN DIE STELLEN DAT MEERTALIGHEID WEL DEGELIJK POSITIEF WERKT OP HET LEREN VAN HET .EDERLANDS ZIE ONDER MEER +UIKEN -UYSKEN 6OOR VOLWASSEN ALLOCHTONEN IS HET ACCENT STEEDS MEER VERSCHOVEN VAN VRIJWILLIGHEID NAAR PLICHT 3INDS DE 7). ZIJN NIEUWKOMERS VERPLICHT EEN INBURGERINGSCURSUS TE VOLGEN $EZE BESTAAT UIT TAALLESSEN EN EEN ORIpNTATIE OP DE .EDERLANDSE SAMENLEVING EN OP WERK ENOF OPLEIDING %R GELDT DAARBIJ EEN INSPANNINGSVERPLICHTING ZE MOETEN HET PROGRAMMA VOLGEN MAAR HET BEHALEN VAN EEN DIPLOMA HOEFT NIET /UDKOMERS ALLOCHTO NEN DIE AL VOOR IN .EDERLAND WONEN HOEVEN DE CURSUS NIET TE VOLGEN MAAR MOGEN DAT WEL DOEN $AT IS ANDERS IN DE NIEUWE 7ET )NBURGERING 7) DIE IN IN WERKING IS GETREDEN $E 7) GELDT VOOR ZOWEL NIEUW ALS OUDKOMERS EN KENT EEN RESULTAATVERPLICHTING $EELNEMERS MOETEN MET ANDERE WOORDEN NIET ALLEEN MEEDOEN MAAR OOK EEN PROEVE VAN BEKWAAMHEID AFLEGGEN .IEUWKOMERS MOETEN DIT BINNEN DRIEpNEENHALF JAAR DOEN OUDKOMERS BINNEN VIJF JAAR 7AT BETREFT DE TAALEISEN WORDT AANGEHAAKT BIJ HET %UROPEES 2EFERENTIEKADER EEN SYSTEEM MET ZES NIVEAUS VAN TAALVAARDIGHEID ! ! " " # # WAARBIJ ! HET NIVEAU VAN EEN BEGINNEND TAALGEBRUIKER IS EN # DAT VAN EEN NATIVE SPEAKER .IEUWKOMERS IN .EDERLAND WORDEN GEACHT NIVEAU ! TE BEHALEN VOOR OUDKO MERS GELDT NIVEAU ! VOOR SPREKEN EN LUISTEREN EN NIVEAU ! VOOR LEZEN EN SCHRIJVEN 4ER VERGELIJKING EEN VLUCHTELING DIE IN .EDERLAND EEN MBO OPLEIDING WIL VOLGEN MOET EXAMEN OP NIVEAU " DOEN VOOR EEN HBO OF UNIVERSITAIRE OPLEIDING GELDT NIVEAU " ALS EIS :IE VOOR MEER INFORMATIE OVER HET INBURGERINGSPROGRAMMA HET ARTIKEL VAN &OLKERT +UIKEN ELDERS IN DIT NUMMER
?
6//2,/0%23
%IND TWINTIGSTE EEUW ZIJN ER DUS TWEE TENDENSEN TE SIGNALEREN ENERZIJDS DE ROEP VAN UIT CULTUURBELEID OM ERNST TE MAKEN MET AANBOD VOOR ALLOCHTONEN EN ANDERZIJDS DE VERPLICHTING VOOR ALLOCHTONEN OM ZICH DE .EDERLANDSE TAAL EN CULTUUR EIGEN TE MAKEN $AT VORMT EEN VRUCHTBARE VOEDINGSBODEM VOOR HET ONTSTAAN VAN MUSEUMPROGRAMMA´S VOOR .4 LEERDERS
#ULTUUR %DUCATIE
%EN VAN DE EERSTE MUSEA DIE AANBOD SPECIAAL VOOR .4 LEERDERS ONTWIKKELT IS %COMARE OP 4EXEL 3INDS BIEDT DIT 4EXELSE NATUURMUSEUM HET PROGRAMMA .ATUUR 4AAL EN 4EXEL OFWEL .4 AAN VOOR ALLOCHTONE GROEPEN #ENTRAAL STAAT BELEVING VAN DE .EDERLANDSE NATUUR )NMIDDELS HEEFT %COMARE NOG EEN TWEEDE .4 PROGRAMMA -ENSEN EN DE :EE -USEUM "OIJMANS VAN "EUNINGEN IN 2OTTERDAM EN HET &RANS (ALS -USEUM IN (AARLEM ZIJN VOORBEELDEN VAN KUNSTMUSEA DIE ER AL VROEG BIJ ZIJN $E EERSTE KOPPELT BIJVOORBEELD IN AAN DE TENTOONSTELLING 0AVILLON DU -AROC HET EDUCATIEVE PROGRAMMA %N ROUTE VOOR .4 LEERDERS (IERIN WORDEN BEZOEKERS UITGEDAAGD TE VERTELLEN OVER HUN EIGEN ERVARINGEN MET GEBRUIKSVOORWERPEN UIT DE EXPOSITIE -OGELIJK RICHTEN MEER MUSEA ZICH IN DE JAREN NEGENTIG OP DEZE SPECIFIEKE DOELGROEP (ET GAAT ECHTER NOG OM INCIDENTELE EN INDIVIDUELE INITIATIEVEN $AT VERANDERT ALS OP INITIA TIEF VAN HET -INISTERIE VAN /#7 IN HET PROJECT )NTERCULTURELE -USEALE 0ROGRAMMA´S LATER )NTERCULTURELE 0ROGRAMMA´S OPGEZET WORDT $IT PROJECT ONDERGEBRACHT BIJ DE .EDERLANDSE -USEUMVERENIGING LEIDT TOT EEN LANDELIJK MUSEUMPROJECT .4
?
,!.$%,)*+ -53%5-02/*%#4 .4
6AN TOT LOOPT HET -USEUMPROJECT VOOR .EDERLANDS ALS 4WEEDE 4AAL $OEL IS OM EEN FORMAT TE ONTWIKKELEN OM DE NIEUWE DOELGROEP VAN INBURGERAARS EN ANDERE NIEUWKOMERS HET MUSEUM IN TE LOKKEN 5IT EEN VOORONDERZOEK %KKERS WAARBIJ .4 CURSISTEN EN DOCENTEN BEVRAAGD ZIJN IS DUIDELIJK GEWORDEN DAT GOEDE BEGELEIDING VANUIT HET MUSEUM BELANGRIJK IS 6EEL CURSISTEN HEBBEN NOG NOOIT EEN MUSEUM BEZOCHT EN ZEGGEN DAT ZE DAT IN HUN EENTJE OOK NIET SNEL ZULLEN DOEN :E ZIEN EEN MUSEUM ALS EEN ONTOEGANKELIJKE PLEK MET MOEILIJKE VAAK VOOR HEN ONBEGRIJPELIJKE TEKSTEN %EN SPECIAAL VOOR HEN ONTWIKKELD MUSEUMPROGRAMMA MOET NIEUWKOMERS AANKNO PINGSPUNTEN BIEDEN #ENTRALE NOEMER IS DE GESCHIEDENIS VAN DE EIGEN NIEUWE WOON OMGEVING MET NADRUKKELIJKE AANDACHT VOOR DE INBRENG VAN MIGRANTEN EN NIEUWKOMERS IN DIE GESCHIEDENIS $E NADRUK MOET NIET PRIMAIR OP KENNIS EN INFORMATIE LIGGEN MAAR OP HET DELEN VAN ERVARINGEN /BJECTEN UIT DE MUSEUMCOLLECTIE DIENEN ALS AANLEIDING OM TE PRATEN OVER OVEREENKOMSTEN EN VERSCHILLEN TUSSEN DE EIGEN EN DE NIEUWE CUL TUUR %EN PETROLEUMSTEL ROEPT HERKENNING OP EVENALS EEN SCHILDERIJ WAAROP .EDERLANDSE VROUWEN MET KAPJES EN MUTSEN AFGEBEELD STAAN ³OOK IN .EDERLAND DROEGEN VROUWEN HOOFDDOEKEN´ /M DICHT AAN TE SLUITEN BIJ DE .4 LESSEN GAAN EEN MUSEUMMEDEWER KER EN EEN TAALDOCENT VAN EEN 2/# SAMEN HET PROGRAMMA ONTWIKKELEN )N EEN EERSTE PILOT BEPROEVEN TWEE DUO´S DEZE AANPAK :O GAAT HET !MSTERDAMS
#ULTUUR %DUCATIE
(ISTORISCH -USEUM AAN DE SLAG MET HET 2/# VAN !MSTERDAM ROND HET THEMA HANDEL IN DE STAD VROEGER EN NU MET AANDACHT VOOR DE ACTIEVE ROL DIE MIGRANTEN DOOR DE EEUWEN HEEN IN DE STAD HEBBEN GESPEELD ALS KOOPLUI EN WINKELIERS (ET :AANS -USEUM WERKT MET HET 2/# 2EGIO #OLLEGE IN :AANSTREEK 7ATERLAND AAN EEN PROGRAMMA OVER WERKEN IN :AANSTAD VROEGER EN NU MET AANDACHT VOOR WERKMIGRANTEN IN DE REGIO /P BASIS VAN HUN ERVARINGEN WORDT EIND DE EERSTE VERSIE VAN DE LESMAP 'ESCHIEDENIS VAN DE EIGEN OMGEVING GEPRESENTEERD )N EEN VERVOLGFASE GAAN ZES ANDERE MUSEA ¯ &RIES -USEUM -ARITIEM -USEUM 2OTTERDAM -USEUM #ATHARIJNECONVENT (ISTORISCH -USEUM 2OTTERDAM $ORDRECHTS -USEUM EN "IJBELS /PENLUCHTMUSEUM ¯ AAN DE SLAG VOLGENS EENZELFDE FORMAT :IJ WER KEN OOK SAMEN MET EEN 2/# EN HUN MUSEUMPROGRAMMA´S VOLGEN DE BASISFORMULE VAN DE PIONIERS EEN INLEIDENDE LES WAARIN CURSISTEN OP SCHOOL KENNISMAKEN MET HET MUSE UM EN MUSEUMVOORWERPEN EEN LES IN HET MUSEUM EN EEN VERWERKINGSLES $EZELFDE FORMULE WORDT TEGENWOORDIG NOG STEEDS TOEGEPAST BIJVOORBEELD IN DE !MSTERDAMSE MUSEUMPROGRAMMA´S 3TAD EN 4AAL
?
).4%2#5,452%%, %2&'/%$02/*%#4 .4
6ANAF START HET )NTERCULTUREEL %RFGOEDPROJECT VOOR .4 DAT DE WERKWIJZE VAN HET ,ANDELIJK -USEUMPROJECT OVERNEEMT :ES ERFGOEDINSTELLINGEN ¯ .ATIONAAL !RCHIEF IN $EN (AAG (ISTORISCH #ENTRUM /VERIJSSEL !RCHIEFDIENST VOOR +ENNEMERLAND DE 3TICHTING /UDE 'RONINGER +ERKEN DE 3TICHTING 6RIENDEN DER 'ELDERSCHE +ASTEELEN EN HET 4HERMENMUSEUM (EERLEN ¯ ONTWIKKELEN WEDEROM SAMEN MET LOKALE 2/#´S EEN PROGRAMMA VOOR INBURGERAARS 'EKOZEN WORDT VOOR AANSPREKENDE EN HERKENBARE THEMA´S ALS ROUWEN TROUWEN RELI GIE FEESTEN EN WONEN /NDERWERPEN WAAR IEDEREEN IN ZIJN LEVEN MEE TE MAKEN KRIJGT EN WAAROVER IEDEREEN DUS KAN MEEPRATEN %EN MUSEUMBEZOEK EN MUSEUMVOORWERPEN KUNNEN HET GESPREK DAAROVER BEVORDEREN :O VERTELT !RIANE VAN %MPEL DOCENT VAN HET .OORDERPOORTCOLLEGE OVER EEN BEZOEK AAN DE 'RONINGSE $ER !A KERK ³)N DE KERK BEKE KEN WE BIJVOORBEELD DE KANSEL EN HET DOOPVONT (ET GAAT MIJ ER NIET OM DAT ZIJ DIE WOOR DEN ONTHOUDEN MAAR WEL DAT WE IN GESPREK RAKEN OVER RELIGIE 6EEL BUITENLANDERS ZIJN ONTHEEMD :E VERTELLEN GRAAG OVER HUN EIGEN CULTUUR MAAR DOOR DE GROTE ONDERLINGE VERSCHILLEN TUSSEN DE CURSISTEN BLIJFT DAT IN DE LES MEESTAL WAT HANGEN $EZE LES OVER DE GESCHIEDENIS VAN DE .EDERLANDSE RELIGIES GAF HEN OPEENS EEN KADER WAARDOOR ZE TOT EEN VEEL INTENSERE UITWISSELING KWAMEN´ +IEVIT
#ULTUUR %DUCATIE
$E INTERCULTURELE ASPECTEN VAN HET ONDERWERP KOMEN SOMS PAS IN TWEEDE INSTANTIE ECHT UIT DE VERF ONDER MEER DOOR DE INBRENG VAN CURSISTEN SCHRIJFT $INEKE 3TAM IN HET PRO JECTVERSLAG 3TAM ³:O EVOLUEERDEN TAMELIJK TRADITIONELE LESSEN OVER HET KONINGS HUIS TOT HERKENBARE VERHALEN OVER VERJAREN TROUWEN EN ROUWEN 4EVENS KWAM ZO DE GRONDSLAG VOOR EEN .EDERLANDSE TRADITIE AAN BOD DE VIERING VAN +ONINGINNEDAG IN DE LESSEN VAN HET .ATIONAAL !RCHIEF IN $EN (AAG´
?
4(5)3 ). 2/44%2$!-
)N NEMEN VIER KLEINERE HISTORISCHE MUSEA IN 2OTTERDAM HET INITIATIEF TOT HET PRO JECT 4HUIS IN 2OTTERDAM (ET "ELASTING $OUANE -USEUM HET (AVENMUSEUM HET -ARINIERSMUSEUM HET .ATIONAAL /NDERWIJSMUSEUM EN DE 3TICHTING +UNSTZINNIGE 6ORMING 2OTTERDAM 3+62 ZOEKEN SAMEN CONTACT MET HET 2/# :ADKINE $OEL IS HET ONT WIKKELEN VAN PRAKTIJKLESSEN ¯ IN HET KADER VAN MAATSCHAPPIJORIpNTATIE .4 EN BEROEPEN ORIpNTATIE ¯ OVER HEDEN EN VERLEDEN VAN .EDERLAND IN HET BIJZONDER VAN 2OTTERDAM $E CURSISTEN MAKEN VIA DE MUSEUMCOLLECTIES KENNIS MET HEEL PRAKTISCHE ZAKEN UIT HUN NIEUWE WOONOMGEVING ZOALS ONDERWIJS WONEN EN WERKEN IN EEN HAVENSTAD BELASTING EN DEMOCRATIE $E MUSEUMLESSEN ZIJN EROP INGERICHT CURSISTEN UIT TE DAGEN TE PRATEN EN NA TE DENKEN OVER HOE ZAKEN IN .EDERLAND GEREGELD ZIJN EN IN HOEVERRE DIE VERSCHILLEN VAN WAT ZE UIT EIGEN LAND KENNEN 6IA DE 3+62 WERKEN ACTEURS MEE AAN DE LESSEN ZO KUNNEN CURSISTEN IN ROLLENSPELEN SITUATIES NASPELEN EN BELEVEN $E REIS VAN 2/# NAAR HET MUSEUM MAAKT NADRUKKELIJK ONDERDEEL UIT VAN HET PROGRAM MA #URSISTEN LEREN ZO HOE HET OPENBAAR VERVOER WERKT EN DAT IS EEN ONMISBAAR ELEMENT IN HET JE THUIS GAAN VOELEN IN EEN STAD 6OOR VEEL CURSISTEN IS HET MUSEUMBEZOEK OOK EEN EERSTE KENNISMAKING MET DE BINNENSTAD (ET IN DIT NUMMER CENTRAAL STAANDE !MSTERDAMSE .4 PROJECT 3TAD EN 4AAL KENT EEN VERGELIJKBARE OPZET 6ERSCHIL IS ALLEEN DAT DE VIJF 2OTTERDAMSE MUSEA EEN SAMENHAN GEND EN ELKAAR AANVULLEND PAKKET AANBIEDEN ¯ CURSISTEN BEZOEKEN HIER ALLE MUSEA ¯ TER WIJL INBURGERAARS IN !MSTERDAM EEN KEUZE MAKEN UIT DE DEELNEMENDE MUSEA
?
#/.4).5Ë4%)4
$E AFGELOPEN JAREN ZIJN DUS DE NODIGE PROGRAMMA´S ONTWIKKELD (ET HIERBOVEN GEGEVEN OVERZICHT NOEMT ALLEEN DE GROTERE GESUBSIDIEERDE PROJECTEN DAARNAAST ZIJN ER TAL VAN
#ULTUUR %DUCATIE
KLEINERE OF EENMALIGE INITIATIEVEN /VER DE EFFECTIVITEIT VAN DEZE PROGRAMMA´S IS NOG NAUWELIJKS DIEPGAAND ONDERZOEK VERRICHT $IVERSE STUDIES VEELAL SCRIPTIES EN STAGEVERSLAGEN VAN STUDENTEN EVALUEREN WEL DE EERSTE ERVARINGEN VAN DOCENTEN CURSISTEN EN MEDEWERKERS $AT RESULTEERT IN PRAKTISCHE AANBEVELINGEN ALS GOED LUISTEREN NAAR DE EIGEN INBRENG VAN CURSISTEN EN HET ACCENT LEGGEN OP ERVARINGEN EN UITWISSELING IN PLAATS VAN OP KENNIS EN INFORMATIE 7ELK EFFECT DE .4 MUSEUMPROGRAMMA´S HEBBEN OP DE TAALVAARDIGHEID HET THUISGEVOEL OF DE CULTURELE VAARDIGHEDEN VAN CURSISTEN IS TOT NOG TOE NIET ONDERZOCHT $E ARTIKELEN IN DIT NUMMER GEVEN DAARTOE EEN EERSTE AANZET 6RAAG IS VERDER IN HOEVERRE DE AFGELOPEN JAREN ONTWIKKELDE MUSEUMPROGRAMMA´S ZICH HEBBEN WETEN TE HANDHAVEN EN TE VERBREIDEN 6OORAL BIJ DE GROTERE PROJECTEN WAS OVER DRAAGBAARHEID EEN VAN DE DOELSTELLINGEN :O KUNNEN INSTELLINGEN ZELF AAN DE SLAG MET DE LESMAP 'ESCHIEDENIS VAN DE EIGEN OMGEVING %N HET 2OTTERDAMSE CONCEPT IS DOOR %RFGOEDHUIS :UID (OLLAND ONDER DE NOEMER 4HUIS IN UITGEZET BIJ CULTURELE INSTELLINGEN IN $ELFT $ORDRECHT 'OUDA ,EIDEN EN 3CHIEDAM -AAR LANG NIET ALLE OOIT GESTARTE PROJECTEN DRAAIEN NOG /P WEBSITES VAN DIVERSE VAN DE HIERBOVEN GENOEMDE MUSEA ZIJN DE .4 PROJECTEN NIET MEER TE VINDEN 0IONIER %COMARE ETALEERT HAAR .4 PROGRAMMA NOG STEEDS MAAR DAT GELDT BIJVOORBEELD NIET VOOR "OIJMANS VAN "EUNINGEN (ISTORISCH #ENTRUM /VERIJSSEL OF HET :AANS -USEUM %N EEN PROGRAMMA ALS %EMLAND 0OLDERLAND WAARAAN DE BETROKKEN PARTIJEN ¯ %RFGOEDHUIS 5TRECHT -USEUM /UD 3OEST +ASTEEL 'ROENEVELD EN -USEUM ³T 6URHUUS ¯ ZICH TOT VERBONDEN HADDEN IS NERGENS MEER TERUG TE VINDEN $AT VEEL OOIT ONTWIKKELDE PROGRAMMA´S GESTAAKT ZIJN DAN WEL EEN SLUIMEREND BESTAAN LEIDEN HEEFT TWEE OORZAKEN !LLEREERST ZIJN DE PROGRAMMA´S ARBEIDSINTENSIEF AL WAS HET ALLEEN MAAR OMDAT .4 GROEPEN KLEINER ZIJN DAN REGULIERE KLASSEN %EN SPECIALE ROND LEIDING VOOR VIJF TOT ACHT MENSEN VERZORGEN IS DUURDER DAN EEN SCHOOLKLAS VAN DERTIG LEERLINGEN ONTVANGEN %N ZOALS WEL VAKER BIJ CULTUUREDUCATIEVE INITIATIEVEN HET GEVAL IS STOPT HET PROJECT ZODRA DE SUBSIDIE STOPT (ET PROGRAMMA 4HUIS IN 2OTTERDAM STAAT BIJVOORBEELD ONDER DRUK OMDAT ONDUIDELIJK IS OF DE GEMEENTELIJKE SUBSIDIE VERLENGD WORDT $E VERANDERINGEN IN HET .4 ONDERWIJS ZIJN EEN ANDERE OORZAAK :OALS HIERBOVEN AL BESCHREVEN ZIJN DE 2/#´S NIET MEER DE ENIGE AANBIEDER VAN .4 ONDERWIJS $E MARKT TELT INMIDDELS DE NODIGE PARTICULIERE AANBIEDERS $AARMEE VERLIEZEN MUSEA EEN VASTE PARTNER EN WERVINGSPUNT 6AN GEZAMENLIJKE ONTWIKKELING VAN PROGRAMMA´S KAN OOK MINDER SPRAKE ZIJN "OVENDIEN WORDEN DE EISEN VOOR INBURGERAARS STEEDS STRENGER :E MOETEN BINNEN EEN BEPAALDE TIJD EXAMEN DOEN WAARDOOR ER STEEDS MINDER RUIMTE IS
#ULTUUR %DUCATIE
VOOR UITSTAPJES EN ³EXTRAATJES´ ALS EEN MUSEUMBEZOEK $E 6REEDE $E 2OTTERDAMSE MUSEA SIGNALEREN EEN AFNAME VAN .4 GROEPSBEZOEKEN :O VERTELT *ANINE *ONGEN VAN HET -ARITIEM -USEUM IN "ULLETIN #ULTUUR EN 3CHOOL OVER 2/# :ADKINE ³%R IS ENORM BEZUINIGD OP .4 ONDERWIJS EN IK HOOR VAN DOCENTEN DAT ZE NAUWELIJKS TIJD MEER HEB BEN´ 2OS *ONGEN MELDT DAT HET -ARITIEM -USEUM DESONDANKS ALLOCHTONEN EN INBURGERAARS ALS DOELGROEP WIL BEHOUDEN %DUCATIEVE PROGRAMMA´S VOOR HET VOORTGE ZET ONDERWIJS WORDEN AANGEPAST VOOR .4 CURSISTEN $E BENODIGDE EXPERTISE WORDT IN PLAATS VAN BIJ HET LOKALE 2/# NU INGEHUURD BIJ ONDERWIJSADVIESBUREAU #%$ 'ROEP %N IN PLAATS VAN TE WERVEN VIA DE 2/#´S WORDT GEZOCHT NAAR ANDERE KANALEN ZOALS WIJKORGA NISATIES $E CONCLUSIE KAN GETROKKEN WORDEN DAT VEEL CULTURELE INSTELLINGEN ZICH BEWUST ZIJN GEWORDEN VAN INBURGERAARS EN .4 LEERDERS ALS NIEUWE EN INTERESSANTE DOELGROEP 4EGELIJKERTIJD ERVAREN ZE OOK DAT DIT GEEN MAKKELIJK TE WERVEN DOELGROEP IS 4IJD GELD EN GEBREK AAN DESKUNDIGHEID BLIJVEN STRUIKELBLOKKEN OM DEZE NIEUWE DOELGROEP DAAD WERKELIJK BINNEN DE MUREN VAN HET MUSEUM TE KRIJGEN "EA 2OS "EA 2OS IS NEERLANDICA EN MEDE EIGENAAR VAN :UNNEBERG 2OS 4EKSTPRODUCTIES :E PUBLICEERT OVER ONDERWIJS CULTUUREDUCATIE WETENSCHAP EN LITERATUUR 3AMEN MET 0ETER :UNNEBERG SCHREEF ZE .IJMEEGSE PASSANTEN EEN STADSGESCHIEDENIS IN TWINTIG PORTRETTEN :E IS HOOFDREDACTEUR VAN ,ITERATUUR ZONDER LEEFTIJD
#ULTUUR %DUCATIE
,)4%2!4552
?
!NCONA ( D +IEZEN VOOR KWALITEIT "ELEIDSNOTA OVER DE TOEGANKELIJKHEID EN HET BEHOUD VAN HET MUSE ALE ERFGOED 2IJSWIJK -INISTERIE VAN 76# !NCONA ( D´ 7AT VERBEELDEN WIJ ONS EIGENLIJK 7HAT DO WE REALLY IMAGINE 2OTTERDAM 3TICHTING )MAGO -UNDI 4EKST VAN DE )MAGO -UNDI LEZING NOVEMBER -USEUM VOOR 6OLKENKUNDE 2OTTERDAM #OUMOU 7 %EMEREN ( VAN -ATON % .4 6RIJWILLIGERSWERK ONDER DE LOEP $E ROL VAN VRIJWILLIGERS BIJ HET ONDERSTEUNEN VAN ANDERSTALIGE LEERDERS VAN HET .EDERLANDS $EN (AAG .EDERLANDSE 4AALUNIE %KKERS , ,ANDELIJK -USEUMPROJECT .4 %EN INBURGERINGSTRAJECT IN HET MUSEUM VOOR NIEUWE .EDERLANDERS 3TAGEVERSLAG 2EINWARDT !CADEMIE !MSTERDAM (AAN * DE +NULST 7 (ET BEREIK VAN DE KUNSTEN EEN ONDERZOEK NAAR VERANDERINGEN IN DE BELANG STELLING VOOR BEELDENDE KUNST EN PODIUMKUNST SINDS DE JAREN ZEVENTIG $EN (AAG 3OCIAAL EN #ULTUREEL 0LANBUREAU%LSEVIER BEDRIJFSINFORMATIE +IEVIT + )NBURGEREN MET ERFGOED 'ESCHIEDENIS VAN DE EIGEN OMGEVING /UD .IEUWS +UIKEN & -UYSKEN 0 $OE JE VOORDEEL MET MEERTALIGHEID $IDAKTIEF .UIS ! 0ANTSER OF RUGGENGRAAT #ULTUURNOTA $EN (AAG 3$5 0LOEG & VAN DER 2UIM BAAN VOOR CULTURELE DIVERSITEIT :OETERMEER -INISTERIE VAN /NDERWIJS #ULTUUR EN 7ETENSCHAPPEN 0LOEG & VAN DER #ULTUUR ALS CONFRONTATIE #ULTUURNOTA $EN (AAG 3$5 2OS " )NTERCULTURELE MUSEUMLESSEN (ERKENNING EN VERBAZING "ULLETIN #ULTUUR EN 3CHOOL 3TAM $ 0ROJECTVERSLAG ,ANDELIJK %RFGOEDPROJECT VOOR .EDERLANDS ALS 4WEEDE 4AAL HTTP NMVIPACTIVNTTLANDELIJKHTML 6REEDE - DE 4HUIS IN 2OTTERDAM EEN MUSEAAL PROGRAMMA VOOR INBURGERAARS +UNSTZONE 7ENGEN '$ VAN %DUCATIEF WERK IN MUSEA 6ORMINGSWERK THEORIE PRAKTIJK 'RONINGEN 4JEENK 7ILLINK
7%"3)4%3 ? WWWDMONL WWWDEGESCHIEDENISVANINBURGERINGNL WWWECOMARENL WWWERFGOEDNEDERLANDNL DIVERSITEITSLAB BIEDT OVERZICHT VAN KUNST EN ERFGOEDPROJECTEN RONDOM CULTURELE DIVERSITEIT WWWIMHPEUPRISMA BIEDT ONDER MEER DATABANK VAN INTERCULTURELE MUSEUMPROJECTEN
#ULTUUR %DUCATIE
4AAL ALS TOEGANG TOT EEN NIEUWE HORIZON
)N ONDERSTAAND ESSAY DOORDENKT (ALLEH 'HORASHI DE BETEKENIS VAN TAAL VOOR INBURGE RING EN INTEGRATIE :E STELT DAT TAAL DE SLEUTEL TOT ONTMOETING TUSSEN WERELDEN IS $OOR EN IN EEN NIEUWE TAAL LEREN MIGRANTEN ZICH EEN NIEUWE OMGEVING EIGEN MAKEN $E SCHRIJFSTER PLEIT ERVOOR OM MIGRANTEN AAN TE SPREKEN OP HUN RIJKDOM EN KRACHT ALS REIZI GER TUSSEN TWEE WERELDEN IN PLAATS VAN OP HUN TAAL ACHTERSTAND 7E ZIJN VAAK GENEIGD TE DENKEN DAT REIZEN OF HET LEZEN VAN VERTAALDE ROMANS UIT ANDERE LANDEN ONZE KENNIS VAN DE WERELD VERGROOT EN ONS RIJKER AAN ERVARINGEN MAAKT (ET IS NIET VOOR NIETS DAT DE $UITSE FILOSOOF (ANS 'EORG 'ADAMER ELKE VERTALING VAN EEN BOEK EEN NIEUWE SCHEPPING NOEMT %EN CREATIE WAARBIJ HET NIET ALLEEN OM HET VERTALEN VAN WOOR DEN GAAT MAAR OM HET VERBINDEN VAN WERELDEN *UIST IN DEZE TEKSTUELE ONTMOETING VAN CULTUREN ONTSTAAT WAT 'ADAMER OMSCHRIJFT ALS HORIZONVERSMELTING ³6ERSMELTUNG´ EEN INTEGRATIE VAN TWEE WERELDEN %N DAT IS DE KRACHT VAN EEN GOEDE BOEKVERTALING HET IS GEEN LETTERLIJKE VERTALING VAN WOORDEN MAAR DE KUNST VAN HET VERBINDEN VAN WERELDEN /P DEZE WIJZE KUNNEN WE OOK NAAR HET CONCEPT VAN INBURGERING KIJKEN 6OOR MIGRAN TEN DIE NAAR EEN NIEUW LAND VERHUIZEN BETEKENT INBURGERING NIET ALLEEN HET LEREN VAN EEN NIEUWE TAAL MAAR OOK HET TOEGANG KRIJGEN TOT EEN NIEUWE HORIZON 7E ZIJN ALS MENS MIN OF MEER GEVANGEN IN DE VANZELFSPREKENDHEDEN VAN ONZE EIGEN CULTUUR EN GEWOONTES 7E GROEIEN OP BINNEN CULTURELE GRENZEN EN SYSTEMEN $E &RANSE SOCIOLOOG EN FILOSOOF 0IERRE "OURDIEU GEBRUIKT DE TERM HABITUS GEWOONTE VOOR HET PROCES WAAR MEE IEMAND ELEMENTEN VAN DE EIGEN CULTUUR INTERNALISEERT $ELEN VAN DEZE CULTURELE HABITUS ERVAREN WE BEWUST %R ZIJN ECHTER OOK ELEMENTEN WAARVAN WE ONS NIET ALTIJD BEWUST ZIJN MAAR DIE WEL STERK DOORWERKEN IN ONS DOEN EN LATEN 6AAK IS DIT PRAKTISCH BEWUSTZIJN GENOEG OM TE WETEN HOE WE BEHOREN TE HANDELEN OM ONSZELF TE REDDEN -AAR SOMS WILLEN WE ALS INDIVIDU MEER DAN ALLEEN ONSZELF OP PRAKTISCH NIVEAU KUNNEN REDDEN %N VOOR MIGRANTEN VORMT DE KENNISMAKING MET NIEUWE CULTURELE PATRONEN DE AANLEIDING VOOR HET NOODGEDWONGEN TER DISCUSSIE STELLEN VAN DE VANZELFSPREKENDHEDEN VAN HUN EIGEN CULTUUR
#ULTUUR %DUCATIE
7ANNEER HET CONTACT TUSSEN CULTUREN EN DE REFLECTIE HIEROP TOT STAND KOMT ZIJN MIGRANTEN IN FEITE DE VERTALERS DIE VERSCHILLENDE WERELDEN MET ELKAAR PROBEREN TE VER BINDEN :IJ BEWEGEN ZICH DAN IN EEN SOORT TUSSENRUIMTE EEN IN BETWEENNESS WAARIN ZIJ TEGELIJKERTIJD MET TEN MINSTE TWEE REFERENTIEKADERS TE MAKEN HEBBEN EN MOETEN PRO BEREN DEZE MET ELKAAR TE VERBINDEN .IET ELKE VERTALER SLAAGT ERIN OM DEZE VERBINDING OP EEN ADEQUATE EN MOOIE MANIER TOT STAND TE BRENGEN EN NIET ELKE MIGRANT SLAAGT ERIN HET BESTE UIT DE VERSCHILLENDE CULTUREN MET ELKAAR TE COMBINEREN $ESONDANKS IS HET GEGEVEN VAN IN BETWEENNESS OP ZICH EEN POTENTIpLE BASIS VOOR VERNIEUWING EN VER RIJKING -AAR IS ER OOG VOOR DEZE VERNIEUWENDE KANT VAN MIGRATIE IN RELATIE TOT TAAL EN INBURGERING IN .EDERLAND 7AT MIJ BETREFT NAUWELIJKS EN DAT HEEFT VOLGENS MIJ MET DIVERSE FACTOREN TE MAKEN
?
#!4%'/2!!, $%.+%.
$E .EDERLANDSE BENADERING VAN MIGRANTEN IS CATEGORAAL VAN AARD $IT BETEKENT DAT MIGRANTEN NIET INDIVIDUEEL MAAR ALS GROEP WORDEN BESCHOUWD EN WEL ALS EEN GROEP MET EEN AFWIJKENDE CULTUUR EN EEN SOCIAALECONOMISCHE ACHTERSTAND $IT CATEGORALE DENKEN ALS DOMINANT DISCOURS KUNNEN WE BETER BEGRIJPEN ALS WE HET IN DE .EDERLANDS HISTORISCHE CONTEXT PLAATSEN VAN DE VERZUILING EN DE VERZORGINGSSTAAT $E CONSTRUCTIE VAN ZUILEN ³EIGEN WERELDEN´ VOOR VERSCHILLENDE LEVENSBESCHOUWELIJKE GROEPEN WAS IN DE EERSTE HELFT VAN DE TWINTIGSTE EEUW IN .EDERLAND HET DOMINANTE SOCIOLOGISCHE RAAMWERK (ET DENKEN IN ³WIJ´ VERSUS ³ZIJ´ MET DE NADRUK OP GROEPSGREN ZEN HEEFT ¯ LATENT ¯ RICHTING GEGEVEN AAN DE MANIER WAAROP DE NIEUWE MIGRANTEN IN .EDERLAND WERDEN BENADERD (ET GEVOLG VAN DEZE GESCHIEDENIS VAN VERZUILING IS HET MEEST ZICHTBAAR BIJ MIGRANTEN UIT ISLAMITISCHE LANDEN "IJ HEN WERD GEDACHT IN TERMEN VAN EEN NIEUWE ISLAMITISCHE ZUIL $IT HEEFT GELEID TOT HET ONTSTAAN VAN CULTURELE CON TRASTEN WAARDOOR HET ONMOGELIJK LIJKT OM DE INDIVIDUELE MIGRANT LOS TE ZIEN VAN ZIJN CULTURELE DAN WEL ETNISCHE CATEGORIE $AARNAAST HEEFT OOK DE OPKOMST VAN DE VERZORGINGSSTAAT DE ACHTERSTANDSCOMPONENT VAN HET CATEGORALE DENKEN MOGELIJK GEMAAKT %EN ONBEDOELD EFFECT VAN DE VERZORGINGS STAAT MET ZIJN NADRUK OP GELIJKHEID IN COMBINATIE MET DE ROUTINEMATIGE WERKING VAN HET STELSEL VAN WELZIJNSINSTANTIES KAN ZIJN DAT ZELFS ZEER ACTIEVE EN BEKWAME MENSEN AL SNEL TOT HULPELOZE WEZENS WORDEN GEREDUCEERD $IT BETEKENT DAT ONDANKS DE POSITIEVE BETEKENIS VAN DE VERZORGINGSSTAAT VOOR DE INDIVIDUELE RUIMTE EN VOOR DE STRIJD TEGEN EEN MAATSCHAPPELIJKE TWEEDELING DEZE TEGELIJKERTIJD EEN BELANGRIJKE VOEDINGSBODEM IS
#ULTUUR %DUCATIE
GEWEEST VOOR HET CATEGORALE DENKEN OVER MIGRANTEN ALS GROEPEN MET EEN MAATSCHAP PELIJKE ACHTERSTAND ZIE VOOR EEN VERDERE ONDERBOUWING VAN DEZE REDENERING 'HORASHI $EZE NEGATIEVE FIXATIE OP CULTUURVERSCHILLEN EN OP DE SOCIAALECONOMISCHE TEKORTKO MINGEN VAN MIGRANTEN BLOKKEERT DE MOGELIJKHEID OM MIGRANTEN TE ZIEN ALS MENSEN DIE VERNIEUWEND VOOR DE ONTVANGENDE CULTUUR KUNNEN ZIJN /OK DE ACHTERGROND VAN DE 7ET )NBURGERING DRAAGT DEZE NEGATIEVE LADING MEE -IGRANTEN WORDEN VOORAL GEZIEN ALS MENSEN DIE IETS NIET KUNNEN OF NIET WILLEN :E SPREKEN DE TAAL NIET KENNEN DE .EDERLANDSE WAARDEN EN NORMEN NIET HEBBEN GEEN IDEE VAN DE GESCHIEDENIS VAN .EDERLAND ENZOVOORT (IERDOOR VERLIEZEN WE NIET ALLEEN UIT HET OOG DAT MIGRANTEN IN .EDERLAND EEN ZEER DIVERSE GROEP VORMEN MAAR OOK DAT HET CREATIEVE INDIVIDUEN ZIJN DIE CONSTANT AAN HET ONDERHANDELEN ZIJN TUSSEN HUN CULTURELE ACHTERGROND EN HUN ALLE DAAGSE .EDERLANDSE REALITEIT -AAR IS HET BESEF VAN DEZE ACHTERSTAND DAN NIET REALISTISCH .IEUWKOMERS IN .EDERLAND HEBBEN TOCH TEN MINSTE EEN TAALACHTERSTAND :EKER WEL MAAR MIGRANTEN HEBBEN VEEL MEER DAN ALLEEN EEN TAALACHTERSTAND %N WAN NEER WE VOORAL FOCUSSEN OP WAT MENSEN NIET ZIJN EN NIET KUNNEN ONTNEMEN WE ONSZELF DE KANS HEN TE MOTIVEREN VERDER TE GAAN EN HUN AMBITIES VORM TE GEVEN -ENSEN DIE EEN NIEUWE TAAL LEREN GEBRUIKEN DEZE VAAK AANVANKELIJK OP EEN KINDERLIJKE MANIER (ET IS EEN VALKUIL TE VERONDERSTELLEN DAT MIGRANTEN NIET IN STAAT ZIJN VERDER TE KOMEN DAN DIE EERSTE BEPERKTE KINDERLIJKE VORM VAN TAAL )K HEB HET OVER EEN VALKUIL OMDAT WAT IK HIER BESCHRIJF IETS IS WAT WE ALLEMAAL BEWUST ALS EEN GROTE DENKFOUT ZULLEN BESCHOU WEN $ESALNIETTEMIN KOMT HET REGELMATIG VOOR DAT WE ONS DAAR ZELF ONBEWUST OOK SCHULDIG AAN MAKEN $AAROM IS HET VAN GROOT BELANG DAT BETROKKENEN BIJ INBURGERINGS TRAJECTEN ZICHZELF OP DIT PUNT CONSTANT SCHERP HOUDEN 7ANT DE OORDELEN DIE WE VELLEN OVER ANDEREN ZIJN SOMS VAN CRUCIAAL BELANG VOOR DE ONTWIKKELING VAN DIE ANDER /M DIT TE VERDUIDELIJKEN WIL IK EEN VOORBEELD UIT MIJN EIGEN LEVEN GEVEN
?
+!.3 6//2 4!,%.4
4OEN IK IN OP JARIGE LEEFTIJD NAAR .EDERLAND KWAM WIST IK HEEL GOED DAT IK DE .EDERLANDSE TAAL ONMOGELIJK ZO GOED KON LEREN SPREKEN EN SCHRIJVEN ALS EEN NATIVE SPEA KER )N HET EERSTE INTERVIEW DAT IK IN NAAR AANLEIDING VAN MIJN AFSTUDEREN ALS ANTRO POLOOG GAF BESCHREEF IK DE TAAL ALS DE BELANGRIJKSTE BARRInRE VOOR MIJN MOGELIJKE SUCCES
#ULTUUR %DUCATIE
IN .EDERLAND !NNO CONSTATEER IK DAT IK OP HET EERSTE PUNT GELIJK HAD MAAR DAT MIJN ONVOLMAAKTE BEHEERSING VAN DE TAAL TOCH GEEN BLOKKADE VOOR SUCCES IS GEWEEST )K BEN OP DIT MOMENT HOOGLERAAR EEN POSITIE WAARVAN IK ALTIJD GEDROOMD HEB )K WIL EEN AANTAL CRUCIALE MOMENTEN UITLICHTEN DIE ESSENTIEEL ZIJN GEWEEST VOOR DIT SUCCES 4OEN IK IN UNIVERSITAIR DOCENT WERD BIJ DE AFDELING #ULTUUR /RGANISATIE EN -ANAGEMENT VAN DE &ACULTEIT DER 3OCIALE 7ETENSCHAPPEN VAN DE 6RIJE 5NIVERSITEIT HAD IK WEL DEGELIJK MIJN TWIJFELS EN ANGSTEN :OU MIJN GEBRUIK VAN DE .EDERLANDSE TAAL HET GEVEN VAN GOED ONDERWIJS NIET IN DE WEG STAAN /OK AL HAD IK EERDER ZEER GOEDE ONDER WIJSEVALUATIES VAN STUDENTEN GEKREGEN MIJN ONZEKERHEID BLEEF BESTAAN !LS NIEUWE MEDEWERKER MOEST IK TWEE NIEUWE ONDERWIJSONDERDELEN VERZORGEN HET BIJSPIJKEREN VAN DE TAAL EN SCHRIJFVAARDIGHEDEN VAN EERSTEJAARSSTUDENTEN EN HET GEVEN VAN EEN REEKS HOORCOLLEGES VOOR ZO´N STUDENTEN "IJ HET EERSTE DACHT IK METEEN ³HOE KAN IK IN GODSNAAM AUTOCHTONE STUDENTEN IETS BIJBRENGEN OVER HUN TAALVAARDIGHEID ´ %N BIJ DE HOORCOLLEGES WAS MIJN ANGST HOE IK ZO´N GROTE GROEP STUDENTEN GENOEG ZOU KUNNEN BOEIEN ZONDER DAT ZE CONSTANT IN LACHEN ZOUDEN UITBARSTEN OM MIJN ³RARE´ ACCENT EN MOGELIJKE TAALFOUTEN 5IT DE EVALUATIES BLEEK DAT STUDENTEN HET EERSTE ONDERDEEL NIET ZO GOED VONDEN MAAR HET TWEEDE JUIST ZEER GOED )K VERWACHTTE BIJ MIJN EVALUATIEGESPREK EEN OPMERKING OVER MIJN TAALACHTERSTAND -AAR GELUKKIG LEGDE MIJN TOENMALIGE BAAS NIET DE FOCUS OP DE NEGATIEVE EVALUATIE VAN DE SCHRIJFCURSUS MAAR OP DE BIJZONDER POSITIEVE EVALUATIE VAN DE HOORCOLLEGES (IJ VERTELDE DAT IK DE EERSTE CURSUS NIET MEER HOEFDE TE GEVEN OMDAT ER GENOEG ANDERE DOCENTEN VOORHANDEN WAREN DIE JUIST DAAR GOED IN WAREN EN DIE JUIST GEEN COLLEGES VOOR GROTE GROEPEN WILDEN GEVEN $IT IS EEN VOORBEELD VAN DIVERSITEITS SENSITIEF HANDELEN IN DE BEOORDELING VAN MENSEN EN HUN KWALITEITEN EEN BALANS ZIEN TE VINDEN TUSSEN TALENT EN ZWAKTE %SSENTIEEL HIERIN IS MENSEN DE KANS GEVEN HUN TALENT TE ONTWIKKELEN EN HUN ZWAKTE NIET NEGEREN MAAR OOK NIET ALLESBEPALEND TE LATEN ZIJN /NGEVEER VIER JAAR LATER IN KREEG IK DE HOOGSTE BEKRONING DIE EEN DOCENT MAG VER WACHTEN $E STUDENTEN VAN MIJN FACULTEIT EN VERVOLGENS DIE VAN DE HELE 65 HEBBEN MIJ TOT ³DOCENT VAN HET JAAR´ GEKOZEN %EN BIJZONDERE GEBEURTENIS DIE LAAT ZIEN HOE MENSEN IN STAAT ZIJN HUN TEKORTKOMINGEN TE COMPENSEREN MET HUN KRACHT WANNEER ZE DE KANS EN DE ERKENNING ERVOOR KRIJGEN
?
%%. 4533%.25)-4% 3#(%00%.
6OOR NIEUWKOMERS IN .EDERLAND IS HET LEREN VAN DE TAAL DE SLEUTEL TOT EEN NIEUWE WERELD
#ULTUUR %DUCATIE
%EN DYNAMISCHE INTERACTIE TUSSEN TAAL EN WERELD IS DAAROM ESSENTIEEL OM DE TAAL VOOR MENSEN TE LATEN LEVEN (ET IS BELANGRIJK OM IN TAALLESSEN DE AMBITIE VAN NIEUWKOMERS EN DE INTERESSE IN DE NIEUWE TAAL EN WERELD TE STIMULEREN %RKENNING VOOR WAT IN MEN SEN LEEFT IS DAARBIJ ESSENTIEEL %EN STATISCHE BENADERING VAN TAAL ¯ TAAL LOS VAN DE WERELD OM JE HEEN ZOU DAARENTEGEN JUIST TOT VERSTENING VAN WOORDEN KUNNEN LEIDEN 4AAL VERLIEST DAN HAAR SLEUTELFUNCTIE EN DAARMEE HAAR BETEKENIS +UNNEN WE IN DEZE TIJD VAN DOMINANTIE VAN CATEGORAAL DENKEN EN VAN EEN FIXATIE OP ACHTERSTAND MOGELIJKHEDEN CREpREN OM OUT OF THE BOX TE DENKEN EN TE HANDELEN ZODAT DE TAAL ZO DYNAMISCH MOGELIJK BENADERD KAN WORDEN 7AT IS ER VOOR NODIG OM MENSEN VANUIT HUN KRACHT TE BENADEREN ZODAT ZE ZICH HUN NIEUWE WERELD EIGEN KUNNEN MAKEN /F ANDERS GEZEGD HOE ZOUDEN WE MIGRANTEN EEN KANS KUNNEN BIEDEN OM HET BESTE UIT HUN TOESTAND VAN IN BETWEENNESS TE HALEN (OE ZOU JE MIDDELEN KUNNEN ONTWIKKELEN WAARDOOR MIGRANTEN PRAKTISCH KUNNEN INBURGEREN MAAR ZICH TEGELIJKERTIJD ALS REIZIGERS TUSSEN TWEE OF MEER CULTUREN KUNNEN BEWEGEN %EN BELANGRIJKE EERSTE STAP HIERBIJ IS BEWUSTWORDING VAN DE WERKING VAN HET CATEGORALE DENKEN EN ER TIJDELIJK AFSTAND VAN TE NEMEN 7E MOETEN ONS OORDEEL TIJDELIJK OPSCHOR TEN ZODAT WE DE MIGRANT VOORAL ALS MENS MET AL ZIJN DIVERSITEIT KUNNEN ZIEN $AARTOE MOETEN WE EEN SOORT TUSSENRUIMTE CREpREN WAAR MENSEN VANUIT VERSCHILLENDE ACHTER GRONDEN MET ELKAAR IN VERBINDING KUNNEN KOMEN -AAR HOE MAAK JE ZO´N TUSSENRUIMTE $E BELANGRIJKSTE CONDITIES ZIJN OPENHEID EN NIEUWSGIERIGHEID 4ENNEKES $E STERKE WERKING VAN HET CATEGORALE DENKEN HEEFT TOT GEVOLG DAT WE IN ONS CONTACT MET DE ANDER ONS BEELD AL ZODANIG KLAAR HEBBEN DAT DE DEUR NAAR ONTMOETING GESLOTEN BLIJFT !LS DE BEELDEN OVER DE ANDER VASTLIGGEN IS ER GEEN BASIS MEER VOOR NIEUWSGIERIGHEID %N ALS DEZE VOORINGENOMEN KENNIS VOORAL NEGATIEF IS IS DAT EERDER EEN REDEN TOT AFSTAND DAN TOT CONTACT $AAROM STELT FILOSOOF 4HEO DE "OER DAT WE OM TOT EEN INTERCULTURELE DIALOOG TE KUNNEN KOMEN MOETEN BEGINNEN MET DE TIJDELIJKE OPSCHORTING VAN DE WAARHEID VAN HET EIGEN OORDEEL EEN STAP DIE HIJ IN NAVOLGING VAN DE FENOMENOLOOG %DMUND (USSERL EPOCHn NOEMT *ANSSENS EN 3TEYAERT KIEZEN VOOR EEN VERGELIJKBARE BESCHRIJVING MAAR SPREKEN VAN ³OPZIJ STAPPEN´ 7E KUNNEN NIET NAAR DE ANDER LUISTEREN ZONDER ACHTER ONZE EIGEN OVERTUIGING TIJDELIJK EEN VRAAGTEKEN TE ZETTEN $IT BETEKENT NIET HET TWIJFELEN AAN EIGEN IDEEpN MAAR EEN AANZET TOT EEN GEMEENSCHAPPELIJKE RUIMTE EEN TIJDELIJKE TUSSENRUIM TE OM TE KUNNEN LUISTEREN EN DE ANDER TE KUNNEN NADEREN $E "OER FORMULEERT TREFFEND DAT ZONDER OPSCHORTING VAN HET EIGEN OORDEEL DISCUSSIE GEEN ZIN HEEFT EN ZONDER OVER TUIGING HEEFT DE DISCUSSIE GEEN INZET 6OOR EEN MAATSCHAPPELIJKE ONTMOETING ZOUDEN WE IN STAAT MOETEN ZIJN DE ANDER TE NADEREN TE ZIEN EN TE HOREN $AAROM IS HET BELANG
#ULTUUR %DUCATIE
RIJK ALVORENS DIE ANDER TE BEOORDELEN OF VEROORDELEN EEN TUSSENRUIMTE TE CREpREN DOOR TIJDELIJK OPZIJ TE STAPPEN EN RUIMTE TE MAKEN VOOR DE ANDER
?
-53%5-"%:/%+
3TAD EN 4AAL IS EEN VAN DE INBURGERINGSINITIATIEVEN WAARIN EEN DYNAMISCHE COMBINATIE VAN TAAL EN LEEFWERELD CENTRAAL STAAT )N DIT PROJECT HEBBEN VIJF !MSTERDAMSE MUSEA SAMEN MET DE GEMEENTE DIVERSE PROGRAMMA´S ONTWIKKELD WAARIN TAAL EN INBURGE RING GEKOPPELD ZIJN AAN MUSEUMBEZOEK $E MEEST INTERESSANTE INZET VAN DIT PROJECT IS GEWEEST DE TAAL TE LATEN LEVEN DOOR HAAR BINNEN DE HISTORISCHE EN RUIMTELIJKE CONTEXT VAN .EDERLAND TE PLAATSEN EN TEGELIJKERTIJD ALS SLEUTEL TE LATEN FUNGEREN OM HISTORISCHE EN ACTUELE VERHALEN MET ELKAAR TE VERBINDEN %EN MUSEUMBEZOEK BIEDT OP VERSCHILLENDE MANIEREN DE MOGELIJKHEID TOT HET CRE EREN VAN TUSSENRUIMTES $EELNEMERS EN DOCENTEN KUNNEN VIA SCHILDERIJEN EN ANDERE MUSEUMOBJECTEN EEN ³VRIJ´ GESPREK VOEREN WAARIN TAAL VERBONDEN WORDT AAN EEN VEEL VOUD VAN WERELDEN :O KUNNEN DE DIVERSE SCHILDERIJEN IN MUSEA ALS STIMULI FUNGEREN VOOR HET CREpREN VAN EEN TUSSENRUIMTE (IERONDER SCHETS IK TWEE VERSCHILLENDE OBSERVA TIES RONDOM EENZELFDE SCHILDERIJ ±4IJDENS DE RONDLEIDING ZIJN ER MOMENTEN WAAROP EIGEN INBRENG MEER WORDT GESTIMU LEERD DAN OP ANDERE MOMENTEN %EN SCHILDERIJ WAARBIJ VAAK NAAR DE EIGEN MENING VAN CURSISTEN WORDT GEVRAAGD IS HET SCHILDERIJ VAN *AN *ELIS 6ALCKENIER EN ZIJN GEZIN IN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM (' /P DIT SCHILDERIJ STAAN ALLE KINDEREN AFGEBEELD MET EEN VOORWERP IN HUN HANDEN $EZE VOORWERPEN STAAN SYMBOOL VOOR WAT DE OUDERS HUN KINDEREN IN DE TOEKOMST TOEWENSEN %EN APPEL STAAT BIJVOORBEELD VOOR VRUCHT BAARHEID EN EEN BOEK STAAT VOOR STUDIE $E MUSEUMDOCENTEN GEBRUIKEN DIT SCHILDERIJ ALS AANLEIDING OM AAN DE CURSISTEN TE VRAGEN WAT ZIJ VOOR HUN KINDEREN WENSEN ³7AAR ZOU U UW KIND MEE LATEN AFBEELDEN ´² 6OS P $AARNAAST KOMEN OOK SPONTANE REACTIES OP DIT SCHILDERIJ LOS ±.A HET SCHILDERIJ VAN DE FAMILIE 6ALCKENIER LOOPT DE GROEP NAAR DE OUDE KAART VAN !MSTERDAM /NDERWEG MERKT EEN CURSISTE OP DAT IN HAAR LAND VAN HERKOMST EEN APPEL VROEGER AAN MENSEN GEGEVEN WERD ALS EEN TEKEN VAN LIEFDE (ET GEVEN VAN EEN APPEL BETEKENT ³)K HOU VAN JE´ -AAR ZEGT DE CURSISTE ³.U WORDT HET MET GROTE CADEAUS GEZEGD
#ULTUUR %DUCATIE
*E MOET BIJNA EEN AUTO GEVEN OM TE LATEN ZIEN DAT JE VAN IEMAND HOUDT´² 6OS P %EN ANDER VOORBEELD 7ANNEER MENSEN DE GESCHIEDENIS HOREN VAN DE STRAAT WAARIN ZE WONEN OF VAN EEN GEBOUW DAT ZE ELKE DAG PASSEREN WORDT EEN VERBINDING GELEGD TUS SEN HISTORISCHE KENNIS EN DE PERSOONLIJKE BELEVING VAN NU (EDEN EN VERLEDEN KOMEN BIJ ELKAAR 7AAR BIJ HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM DE GESCHIEDENIS EEN BELANG RIJK AANKNOPINGSPUNT IS VOOR GESPREKKEN BIEDT BIJ HET 3TEDELIJK -USEUM DE KRACHT VAN HEDENDAAGSE KUNST MOGELIJKHEDEN TOT GESPREKKEN OVER ALLEDAAGSE ERVARINGEN ±%EN ANDERE OPDRACHT WORDT UITGEVOERD BIJ HET KUNSTWERK ³3UBURBIA´ $IT WERK BESTAAT UIT EEN SERIE FOTO´S GEMAAKT IN EEN NIEUWBOUWWIJK IN DE 6ERENIGDE 3TATEN $E ZWART WIT FOTO´S WORDEN BEGELEID DOOR TEKSTEN OP DE MUUR $E MUSEUMDOCENTEN GEVEN HIER DE OPDRACHT OM EEN FOTO UIT TE KIEZEN DIE HET MEEST AANSPREEKT $E CURSIS TEN KRIJGEN DE TIJD OM IN TWEETALLEN NAAR DE FOTO´S TE KIJKEN EN DAARNA AAN DE GROEP UIT TE LEGGEN WAAROM ZE DEZE FOTO HEBBEN GEKOZEN ;¨= %EN AANTAL CURSISTEN HEEFT DE FOTO MET HET BARBECUEFEEST OP STRAAT GEKOZEN :E VIN DEN HET ER GEZELLIG UITZIEN EEN GEZELLIGE BUURT ³7AAR WOONT U (EEFT U OOK DIT SOORT FEESTEN ´VRAAGT DE MUSEUMDOCENTE³)K BEN ER NOOIT GEWEEST´ ZEGT EEN VAN DE CURSISTEN :E VERTELT DAT ER WEL WAT ACTIVITEITEN IN HET BUURTHUIS GEORGANISEERD WORDEN MAAR VERDER HEEFT ZE NIET ZOVEEL CONTACT MET DE BUREN ³)S DAT IETS DAT BIJ DE STAD HOORT :OU U DIT ALLEMAAL WEL WILLEN :O´N BUURTFEEST ´ )EDEREEN IN DE GROEP WIL DAT WEL² 6OS P $EZE BESCHRIJVING LAAT ZIEN HOE EEN CREATIEVE BENADERING VAN EEN FOTOTENTOONSTELLING TAAL KAN LATEN LEVEN %EN FOTO VAN EEN BUURTFEEST VORMT AANLEIDING VOOR EEN GESPREK OVER HOE DEELNEMERS ZELF DENKEN OVER MEEDOEN AAN ZO´N FEEST :O KAN EEN KUNSTOBJECT DE MOGELIJKHEID CREpREN TOT EEN OPENING EEN TUSSENRUIMTE WAARBINNEN DE DIVERSE PAR TIJEN MET HULP VAN EEN NIEUWE TAAL ERVARINGEN UITWISSELEN $AARNAAST IS DEZE WERKWIJZE INFORMATIEF DEELNEMERS VERGAREN BIJVOORBEELD HISTORISCHE INFORMATIE OF VERKENNEN DE BETEKENIS VAN MODERNE KUNST %EN VAN DE CURSISTEN HEEFT DAT LAATSTE MOOI VERWOORD ±-IJN IDEE OVER MODERNE KUNST WAS DAT HET RAAR WAS 6ANDAAG HEB IK MIJN IDEE VERAN DERD )K VOND HET MUSEUM INTERESSANT EN NIET SAAI )K VOND DE FOTO´S EEN LEUKE ACTIVI TEIT² 6OS P
#ULTUUR %DUCATIE
?
6%22)*+).'
(ET LEREN VAN EEN NIEUWE TAAL IS EEN GROTE OPGAVE %EN TAAL TE LEREN DOOR DIE TE LATEN LEVEN IS EEN GROTE BELEVENIS 4AAL GAAT LEVEN DOOR EEN SAMENSMELTING VAN DIVERSE VER HALEN "IJVOORBEELD WANNEER MENSEN HUN BELEVENISSEN ZO RIJK MOGELIJK KUNNEN VERTEL LEN OF WANNEER ZE EEN VERHAAL VAN EEN ANDER KUNNEN MEEVOELEN 4AAL WORDT HIERDOOR EEN SLEUTEL TOT EEN LEVENSBELEVENIS (ET LEREN VAN NIEUWE TALEN BETEKENT ZO OOK HET BIJ ELKAAR BRENGEN VAN EEN VEELVOUD AAN LEVENSBELEVENISSEN ,EERDERS VAN EEN NIEUWE TAAL VORMEN EEN SCHARNIER TE MIDDEN VAN DIE VEELVOUD AAN WERELDEN MIGRANTEN ZIJN DOOR HUN KOMST NAAR EEN NIEUW LAND BOVENDIEN DE DRAGERS VAN DIE VEELVOUD $E HUIDIGE INSTRUMENTELE EN EENDIMENSIONALE BENADERING VAN HET LEREN VAN .EDERLANDS DOET DE MEERVOUDIGE EN VEELZIJDIGE FUNCTIE DIE TAAL KAN HEBBEN TEKORT (ET IS JUIST DE MEERWAARDE VAN EEN PROJECT ALS 3TAD EN 4AAL DAT ZE TAAL ALS SLEUTEL BENUT VOOR HET LEREN KENNEN VAN .EDERLAND (ET PROJECT KIEST VOOR EEN DYNAMISCHE EN VEELZIJ DIGE BENADERING VAN TAAL EN DAARMEE VAN INBURGERING $EZE BENADERING VAN TAAL EN INBURGERING GAAT NIET UIT VAN EEN VERPLICHTING MAAR LEGT DE NADRUK OP VERRIJKING DOOR HORIZONVERSMELTING VIA KENNIS VAN EEN NIEUWE TAAL $IT BIEDT DE MOGELIJKHEID VOOR MIGRANTEN ZICHZELF TE ZIEN EN DOOR ANDEREN GEZIEN TE WORDEN ALS VERTALERS VAN DE DIVERSE REFERENTIEKADERS WAARIN ZE ZICH DAGELIJKS MOETEN BEWEGEN (IERDOOR KUNNEN ZE HUN POTENTIpLE KRACHT HET GEGEVEN VAN IN BETWEENNESS OMZETTEN NAAR DE PRAKTIJK EN KUNNEN ZE FUNGEREN ALS VERNIEUWERS ALS REIZIGERS TUSSEN TEN MIN STE TWEE CULTUREN ,ATEN WE DEZE RIJKDOM NIET REDUCEREN TOT EEN VERPLICHTING VAN HET LEREN VAN DE TAAL ,ATEN WE VAN VERPLICHTING EN ACHTERSTAND EEN NIEUWE RICHTING INSLAAN NAMELIJK NAAR VERNIEUWING EN VERBINDING (ALLEH 'HORASHI (ALLEH 'HORASHI IS BIJZONDER HOOGLERAAR -ANAGEMENT VAN $IVERSITEIT EN )NTEGRATIE 0A6%- LEERSTOEL BIJ DE AFDELING #ULTUUR /RGANISATIE EN -ANAGEMENT AAN DE 6RIJE 5NIVERSITEIT IN !MSTERDAM :IJ HEEFT CULTURELE ANTROPOLOGIE GESTUDEERD AAN DEZELFDE UNIVERSITEIT )N MEI VERDEDIGDE ZIJ HAAR PROEFSCHRIFT OP HET RAAKVLAK VAN ANTRO POLOGIE EN VROUWENSTUDIES AAN DE HUIDIGE 2ADBOUD 5NIVERSITEIT .IJMEGEN :IE OOK WWWHALLEHGHORASHICOM
#ULTUUR %DUCATIE
,)4%2!4552
?
"OER 4 DE 4AMARA ! !WATER EN ANDERE VERHALEN OVER SUBJECTIVITEIT !MSTERDAM "OOM 'HORASHI ( 0ARADOXEN VAN CULTURELE ERKENNING -ANAGEMENT VAN DIVERSITEIT IN NIEUW .EDERLAND !MSTERDAM 6RIJE 5NIVERSITEIT )NAUGURALE REDE GEHOUDEN OP OKTOBER 6RIJE 5NIVERSITEIT !MSTERDAM &ACULTEIT DER 3OCIALE 7ETENSCHAPPEN *ANSSENS - 3TEYAERT #H -EERSTEMMIGHEID /RGANISEREN MET VERSCHIL ,EUVEN 5NIVERSITAIRE 0ERS ,EUVEN 4ENNEKES * #OMMUNICATIE EN CULTUURVERSCHIL -/ 4IJDSCHRIFT VOOR ORGANISATIEKUNDE EN SOCIAAL BELEID 6OS % 3TAD EN 4AAL %EN ONDERZOEK NAAR DE MEERWAARDE VAN KUNST EN CULTUUREDUCATIE IN TAAL EN INBURGERINGSTRAJECTEN IN !MSTERDAM -ASTERTHESIS 6RIJE 5NIVERSITEIT !MSTERDAM AFDELING #ULTUUR /RGANISATIE EN -ANAGEMENT
#ULTUUR %DUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
3TAD EN 4AAL DE RELATIE TUSSEN KENNIS EN THUIS VOELEN
-USEUMPROGRAMMAS ALS 3TAD EN 4AAL VERBETEREN PRIMAIR DE TAALVAARDIGHEID VAN DE CURSISTEN $AARNAAST LATEN ZE HEN KENNISMAKEN MET DE STAD !MSTERDAM HAAR CULTUUR EN CULTURELE INSTELLINGEN EN HAAR GESCHIEDENIS $E AANNAME VAN MUSEA DAARBIJ IS DAT HET AANREIKEN VAN KENNIS OVER DE STAD ZAL BIJDRAGEN AAN HET THUISGEVOEL VAN DE CURSIS TEN 6ANUIT HET LECTORAAT "URGERSCHAP EN #ULTURELE $YNAMIEK VAN DE (OGESCHOOL VAN !MSTERDAM ONDERZOCHTEN 3ANDRA 4RIENEKENS EN .IELS 6LASMAN BIJ HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM EN HET 6ERZETSMUSEUM OF DEZE AMBITIES WAARGEMAAKT WERDEN %R IS IN DE WETENSCHAP EN DE POLITIEK WEINIG CONSENSUS OVER WAT INTEGRATIE ¯ EN IN HET VERLENGDE HIERVAN INBURGERING ¯ IS HOE HET GEDEFINIEERD MOET WORDEN EN OP WELKE MAATSCHAPPELIJKE DOMEINEN HET BETREKKING HEEFT 3CHOLTEN $AT BLIJKT OOK UIT HET TELKENS WISSELENDE BELEID6OLGENS VOORMALIG MINISTER 6ERDONK VOOR 6REEMDELINGENZAKEN EN )NTEGRATIE WAS GEDEELD BURGERSCHAP HET DOEL VAN HET INTEGRATIEBELEID NIEUWE STIJL %EN GROEP WERD ALS GEtNTEGREERD BESCHOUWD ALS DEZE DE .EDERLANDSE TAAL BEHEERST OP EVENREDIGE WIJZE DEELNEEMT AAN STRUCTURELE MAATSCHAPPELIJKE TERREINEN INTERET NISCHE CONTACTEN ONDERHOUDT EN DE BASALE .EDERLANDSE NORMEN ONDERSCHRIJFT ZOALS HET RESPECTEREN VAN DE VRIJHEID VAN MENINGSUITING EN DE GELIJKHEID VAN MAN EN VROUW 7/$# #"3 -AATSCHAPPELIJKE BINDING UITTE ZICH VOLGENS HET TOENMALIGE KABI NET "ALKENENDE )) EN ))) IN MEEDOEN 4EGELIJKERTIJD GAF DE REGERING AAN DAT MENSEN ZICH BETROKKEN ZOUDEN MOETEN VOELEN BIJ EN LOYAAL MOETEN ZIJN AAN DE SAMENLEVING )NMIDDELS IS HET ROER OMGESLAGEN (ET HUIDIGE KABINET "ALKENDE )6 LAAT ZICH MINDER NADRUKKELIJK UIT OVER DE CULTURELE DIMENSIE VAN BURGERSCHAP ZOALS NORMEN EN LOYALITEI TEN EN RICHT ZICH MET ZIJN )NTEGRATIENOTA OP MAATSCHAPPELIJKE EMANCIPATIE EN SOCIALE INTEGRATIE -INISTERIE VAN 62/-77) $AARNAAST WORDT WEDERKERIGHEID TUSSEN ALLOCHTONEN EN AUTOCHTONEN ¯ WEDERZIJDSE ACCEPTATIE ¯ GEZIEN ALS DE BASIS VOOR INTEGRATIE -ET HET $ELTAPLAN )NBURGERING WIL HET KABINET ERVOOR ZORGEN DAT PARTICIPA
#ULTUUR %DUCATIE
TIE BURGERSCHAP EN HET LEREN VAN DE TAAL IN DE INBURGERING CENTRAAL KOMEN TE STAAN -INISTERIE VAN 62/-77) P $EZE WISSELENDE BELEIDSDOELSTELLINGEN VORMEN DE CONTEXT WAARBINNEN VIJF !MSTERDAMSE MUSEA VANUIT HET GEMEENTELIJKE PROJECT 3TAD EN 4AAL EEN PROGRAMMA VOOR INBURGERAARS AANBIEDEN EN WAARTOE ZE ZICH MET HUN EIGEN DOELSTELLINGEN MOETEN VERHOUDEN ¯ ZOALS HET DOEL OM BIJ TE DRAGEN AAN HET THUISGEVOEL VAN DE CURSISTEN $E VAAK UITEENLOPENDE NATIONALE EN LOKALE DOELSTELLINGEN ROEPEN VRAGEN OP OVER DE INBURGERINGSTRAJECTEN HOE MOETEN DE INBURGERINGSPROGRAMMAS ERUIT ZIEN ALS INBURGERING OOK HET ONTWIKKELEN IS VAN EEN THUISGEVOEL EN VERBONDENHEID MET JE LEEFOMGEVING )N HOEVERRE GEEFT HET INBURGERINGSCERTIFICAAT AAN DAT MEN ZICH BETROKKEN VOELT BIJ DE MAATSCHAPPIJ %N IS TAALBEHEERSING EN KENNIS OVER !MSTERDAM .EDERLAND EEN ABSOLUTE VOORWAARDE VOOR THUIS VOELEN (OE MOETEN DE INBURGERINGSPROGRAMMAS ERUIT ZIEN ALS HET BIJ INTEGRATIE OOK OM WEDERZIJDSE ACCEPTATIE GAAT !NDERS GEFORMULEERD IS DE VRAAG HOE HET BELANG VAN HET LEREN VAN DE .EDERLANDSE TAAL OF HET INLOPEN VAN EEN TAALACHTERSTAND ZICH VER HOUDT TOT HET VOORKOMEN VAN MARGINALISERING EN DISCRIMINATIE HET WEGWERKEN VAN WEDERZIJDSE VOOROORDELEN OF HET AANLEREN VAN SOCIALE COMPETENTIES AAN ALLE BURGERS ZODAT ZIJ BETER MET ONOPLOSBARE VERSCHILLEN OM KUNNEN GAAN $IT ARTIKEL VERKENT BOVENSTAANDE VRAGEN ALLEREERST THEORETISCH VIA DE BEGRIPPEN TAAL KENNIS EN INTEGRATIE THUIS VOELEN ZACHTE BURGERSCHAPCOMPETENTIES EN MEERTALIGHEID $AARNA VOLGEN DE RESULTATEN UIT HET EMPIRISCH ONDERZOEK BIJ HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM EN HET 6ERZETSMUSEUM /NDERZOCHT IS OF DE 3TAD EN 4AALLESSEN OOK DE BEOOGDE SECUNDAIRE EFFECTEN HADDEN DUS OF MEER KENNIS OVER DE LEEFOMGEVING BIJ DE DEELNE MERS DAADWERKELIJK HEEFT GELEID TOT EEN GROTERE BETROKKENHEID BIJ HUN LEEFOMGEVING
?
2%,!4)% 4!!,+%..)3 %. ).4%'2!4)%
)S TAALBEHEERSING EEN ABSOLUTE VOORWAARDE OM JE IN EEN STAD OF LAND THUIS TE VOELEN 5ITERAARD IS HET LASTIGER OM KRANTEN TE LEZEN HET NIEUWS TE VOLGEN OF MET JE BUREN EN COLLEGAS TE COMMUNICEREN WANNEER JE DE TAAL NIET GOED SPREEKT OF DE ONDERWERPEN NIET BEGRIJPT %EN GOEDE TAALBEHEERSING ZORGT ERVOOR DAT MENSEN MEER INFORMATIE OPPIK KEN UIT DE BOODSCHAPPEN OM HEN HEEN :E ZIJN DAN MINDER AFHANKELIJK VAN ANDEREN VOOR HET BEGRIP VAN HUN OMGEVING $IT GELDT VOOR HOOG EN LAAGOPGELEIDEN 4AALBEHEERSING BEPAALT OOK OP WELK NIVEAU INBURGERAARS INSTROMEN OP DE .EDERLANDSE ARBEIDSMARKT %EN SNELLE ECONOMISCHE INTEGRATIE VAN MIGRANTEN IS BELANGRIJK MAAR IN HOEVERRE BEPAALT DIT OOK HUN GEVOEL IN .EDERLAND THUIS TE ZIJN $EZE VRAAG IS ZEKER
#ULTUUR %DUCATIE
RELEVANT WANT ZELFS HOOGOPGELEIDE IN .EDERLAND GEBOREN EN GETOGEN KINDEREN UIT MIGRANTENFAMILIES MET GOEDE BANEN ERVAREN SOCIALE UITSLUITING :IJ KRIJGEN IN HUN RELA TIEF WITTE WERKOMGEVING VAAK DE VRAAG NAAR HUN ZOGENAAMD WERKELIJKE AFKOMST !L IS HUN IDENTITEIT MISSCHIEN MEERVOUDIG EN COMPLEX ZIJ KRIJGEN HIERDOOR KEER OP KEER WEER EEN ETNISCH VREEMDE IDENTITEIT TOEGESCHREVEN EN WORDEN ZO VAN HUN COLLEGAS ONDER SCHEIDEN #HARIFI /MGEKEERD IS HET DE VRAAG OF EEN BEPERKTE TAALBEHEERSING BETEKENT DAT MENSEN SLECHT GEtNTEGREERD ZIJN OF ZICH NIET THUIS VOELEN :IJN BIJVOORBEELD DE .4 CURSISTEN NOG NIET GEtNTEGREERD EN VOELEN ZIJ ZICH IN .EDERLAND NIET THUIS OMDAT ZIJ NOG NIET ALLE KENNIS BEZITTEN DIE HET INBURGERINGSTRAJECT VAN HEN EIST 'EZIEN DE DIVERSE SAMENSTELLING VAN DE .4 GROEPEN IS DEZE VRAAG NIET EENDUIDIG TE BEANTWOORDEN :E VERSCHILLEN NIET ALLEEN IN TAALNIVEAU MAAR ZE BESTAAN UIT OUDKOMERS EN NIEUWKOMERS 3OMMIGE CURSISTEN WONEN HIER AL BIJNA HUN HELE LEVEN EN HEBBEN KLEINKINDEREN VOOR WIE .EDERLANDS DE MOEDERTAAL IS !NDERE CURSISTEN ZIJN PAS NET EEN JAAR IN .EDERLAND EN HEBBEN HIER GEEN FAMILIEBANDEN 3OMMIGEN KOMEN UIT /OST %UROPESE LANDEN EN WIJKEN IN HUN CULTUUR GESCHIEDENIS NIET HEEL STERK VAN .EDERLAND AF TERWIJL VOOR BIJVOORBEELD !FGHANEN OF 3OMALIpRS HET CULTUURVERSCHIL MOGELIJK VEEL GROTER IS $AARNAAST VERSCHILLEN DE CURSIS TEN STERK IN OPLEIDINGSNIVEAU EN POTENTIE OM HET IN .EDERLAND ¯ ECONOMISCH GEZIEN ¯ TE MAKEN !L DEZE ELEMENTEN BEtNVLOEDEN OF IEMAND ZICH HIER AL DAN NIET SNEL THUIS VOELT MAAR HET GAAT HIERBIJ NIET OM LINEAIRE VERBANDEN 4AALBEHEERSING LIJKT GEEN ABSO LUTE NOCH DE ENIGE VOORWAARDE VOOR THUIS VOELEN %N OOK NIET VOOR INTERETNISCH CONTACT ZOALS HET KABINET "ALKENENDE )) VOORSTOND WANT AL KAN EEN BETERE BEHEERSING VAN DE .EDERLANDSE TAAL ONDER MIGRANTEN LEIDEN TOT MEER INTERACTIES IN BIJVOORBEELD DE OPEN BARE RUIMTE "LOKLAND TEKENT DAARBIJ AAN DAT DIT NIET AUTOMATISCH GAAT MAAR ZAL MOETEN WORDEN GESTIMULEERD
?
4(5)3 6/%,%.
/OK MOET DE VRAAG GESTELD WORDEN WAT THUIS VOELEN BETEKENT 4EN EERSTE IS ER EEN VERSCHIL TUSSEN OP EEN PLEK THUIS ZIJN ER WONEN EN WERKEN EN ZICH DAAR THUIS VOELEN 4HUIS VOELEN IS EEN COMPLEXER BEGRIP DAN THUIS ZIJN DAT LAATSTE LIJKT ENKEL TE VERWIJZEN NAAR EEN GEOGRAFISCHE LOCATIE :ICH THUIS VOELEN WORDT ¯ ZOALS UIT DE VORIGE PARAGRAAF BLEEK ¯ DOOR MEER ELEMENTEN BEtNVLOED EN KENT HET VERSCHILLENDE NIVEAUS CULTUREEL SOCIAAL FAMILIAAL POLITIEK ENZOVOORTS (ANNERZ 'OWRICHARN 6OOR INDIVI DUEN EN FAMILIES ZONDER MIGRATIEGESCHIEDENIS VALLEN THUIS ZIJN EN THUIS VOELEN VAAK
#ULTUUR %DUCATIE
SAMEN IN DEZELFDE GEOGRAFISCHE LOCATIE "AUMAN SPREEKT HIERBIJ OVER LOCALS DIE VEEL STERKER GEBONDEN ZIJN AAN HUN LOKALITEIT DAN DE GLOBALS $E GLOBALS ZIJN MIGRANTEN EN HUN NAKOMELINGEN VOOR WIE THUIS VOELEN VORM KRIJGT IN TRANSNATIONALE GEMEEN SCHAPPEN EN RELATIES DIE MEER GEOGRAFISCHE LOCATIES TEGELIJK OMVATTEN 4EN TWEEDE MOETEN WE DUS VASTSTELLEN DAT HET BEGRIP THUIS VOELEN NIET PER DEFINITIE VER BONDEN IS AAN mmN SPECIFIEKE GEOGRAFISCHE LOCATIE OF HUIS !KSOY EN 2OBINS BEKRI TISEREN DAN OOK OP BASIS VAN HUN ONDERZOEK ONDER 4URKSE MIGRANTEN IN 'ROOT "RITTANNIp DE VOORTDURENDE FOCUS OP DE NATIONALE VERBEELDING EN DAARAAN GEKOPPELDE NOTIES ALS NATIONALE IDENTITEIT EN NATIONALE GEMEENSCHAP DIE AAN DE BASIS LIGGEN VAN VEEL ONDER ZOEK EN DEBAT OVER MIGRANTENCULTUREN IN DE DIASPORA )N DEZE NATIONALE VERBEELDING WORDEN LOYALITEITEN EN HET THUISGEVOEL ALS ONLOSMAKELIJK VERBONDEN BESCHOUWD MET DE MOEDERCULTUUR VAN DE NATIONALE STAAT WAARIN IEMAND GEBOREN WORDT !LS GEVOLG DAAR VAN WORDEN ALLE CULTURELE HANDELINGEN VAN MIGRANTEN GEtNTERPRETEERD ALS NOSTALGISCHE POGINGEN OM HET VERLIES DE VERVREEMDING OF DE BREUK MET DE MOEDERCULTUUR TE REPARE REN )N PLAATS DAARVAN PLEITEN !KSOY EN 2OBINS ERVOOR DE FOCUS TE VERLEGGEN NAAR HET ZELF BEWUSTE EN REFLECTIEVE INDIVIDU OM TE KUNNEN BEGRIJPEN HOE TRANSNATIONALE NETWERKEN DE MIGRANTENERVARING VERANDEREN EN OM DE PRODUCTIEVE EN NIEUWE DIMENSIES IN DEZE ERVARINGEN TE KUNNEN BENOEMEN "IJVOORBEELD OM TE BEGRIJPEN HOE DE MODERNE MEDIA EN COMMUNICATIEMIDDELEN ERVOOR ZORGEN DAT LOKALE EN TRANSLOKALE BINDINGEN PARALLELLE WERKELIJKHEDEN KUNNEN ZIJN DIE NIET PER DEFINITIE TOT CONFLICT OF IDENTITEITSCRISIS LEIDEN 6OOR HET ONDERZOEK NAAR HOE DE MUSEUMPROGRAMMAS 3TAD EN 4AAL DE BETROKKENHEID VAN DE CURSISTEN BIJ HUN LEEFOMGEVING VERSTERKEN BETEKENT DIT DAT DE VERWACHTINGEN GETEMPERD MOETEN WORDEN NIET ALLEEN KENT THUIS VOELEN VERSCHILLENDE NIVEAUS WAARVAN 3TAD EN 4AAL ER MAAR ENKELE RAAKT OOK IS HET THUISGEVOEL NIET EXCLUSIEF GERICHT OP DE LOKALE LEEFOMGEVING
?
:!#(4% "52'%23#(!03#/-0%4%.4)%3
%EN DERDE VRAAG IS DIE NAAR HET VERBAND TUSSEN BEHEERSING VAN DE .EDERLANDSE TAAL EN HET VOORKOMEN VAN MARGINALISERING EN DISCRIMINATIE HET WEGWERKEN VAN WEDERZIJDSE VOOROORDELEN OF HET AANLEREN VAN SOCIALE COMPETENTIES AAN ALLE BURGERS ZODAT ZIJ BETER MET ONOPLOSBARE VERSCHILLEN OM KUNNEN GAAN :ICH THUIS VOELEN OP EN ZICH BETROKKEN VOELEN BIJ DE WOONPLEK HANGT ONDER MEER AF VAN HOE IEMAND ZICH OP DIE PLEK GEWAAR DEERD EN ONTVANGEN WEET $IT GELDT VOOR MIGRANTEN EN NIET MIGRANTEN %LDERS HEEFT 4RIENEKENS P GESTELD DAT
#ULTUUR %DUCATIE
¨ OM EEN RECHTVAARDIGER BEGRIP VAN BURGERSCHAP IN DE PRAKTIJK TE LATEN DOORDRIN GEN ;ZULLEN= DE ZACHTE BURGERSCHAPSCOMPETENTIES VAN POLITICI MAATSCHAPPELIJKE EN PUBLIEKE ORGANISATIES EN BURGERS VERSTERKT MOETEN WORDEN $IE ZACHTE BURGERSCHAPS COMPETENTIES ZIJN GEEN DOMINANTE FATSOENSNORMEN DIE AAN NIEUWKOMERS OF ANDERS DENKENDEN OPGEDRONGEN MOETEN WORDEN (ET GAAT OM HET PRIKKELEN VAN EEN GEVOELIG HEID VOOR DIVERSITEIT OFWEL OM ±DIVERSITEITSENSITIEVE COMPETENTIES² 'HORASHI P (IERVOOR MOET GEDRAG ONTWIKKELD WORDEN DAT GERICHT IS OP EN WAARBIJ GEHANDELD WORDT VANUIT ONDER MEER WEDERKERIGHEID MEERTALIGHEID RESPECT EN GELIJKWAARDIGHEID 7AAR IK HET OVER ±ZACHTE BURGERSCHAPCOMPETENTIES² HEB SPREEKT 0AREKH OVER ±ESSENTI ELE POLITIEKE DEUGDEN² 0AREKH P (IJ DOELT DAARMEE OP WEDERZIJDS RESPECT EN ZORGZAAMHEID TOLERANTIE ZELFBEHEERSING DE BEREIDHEID ONBEKENDE DENKWERELDEN IN TE GAAN LIEFDE VOOR DIVERSITEIT EEN OPEN GEEST VOOR NIEUWE IDEEpN EEN OPEN OOG VOOR DE BEHOEFTEN VAN ANDEREN EN HET VERMOGEN OM MET ONOPLOSBARE VERSCHILLEN TE LEVEN 5IT HET .IEUW #ULTUREEL "URGERSCHAPSPROJECT VAN DE STICHTING )NTER!RT ROLDEN EEN AANTAL VERGELIJKBARE ZACHTE BURGERSCHAPSCOMPETENTIES TE WETEN VERTROUWEN SOCI ALE SENSIBILITEIT REFLEXIVITEIT ENGAGEMENT ACCEPTATIE VAN ONZEKERHEID EN IMPERFECTIE ACCEPTATIE VAN MEERTALIGHEID EEN NOMADISCHE KIJK OP IDENTITEIT EN CULTURELE INTERACTIE EN UITWISSELING "OELE VAN (ENSBROEK VAN (ETEREN .AJAND 3MELIK /M TE KUNNEN NAGAAN IN HOEVERRE DE ZACHTE BURGERSCHAPSCOMPETENTIES WORDEN VER STERKT ZIJN DE .4 CURSISTEN IN HET EMPIRISCH ONDERZOEK GEVRAAGD OF ER TIJDENS DE MUSEUMLES AANDACHT WAS VOOR HUN CULTURELE IDENTITEIT EN ACHTERGROND -ET HET BELANG DAT GEHECHT WORDT AAN CULTURELE UITWISSELING EN WEDERKERIGHEID VER SCHUIFT DE NADRUK IN HET INBURGERINGSDISCOURS VAN DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE OUD EN NIEUWKOMERS NAAR EEN VERANTWOORDELIJKHEID VAN ALLE BURGERS IN DE .EDERLANDSE SAMENLEVING $EZE INTENTIE SPREEKT UIT DE HUIDIGE )NTEGRATIENOTA DIE REFEREERT AAN WEDERKERIGHEID EN UIT HET $ELTAPLAN )NBURGERING DAT STELT DAT IN TEN MINSTE PROCENT VAN DE INBURGERINGSTRAJECTEN BESTAAN UIT EEN COMBINATIE VAN LEREN OP SCHOOL EN MAATSCHAPPELIJKE OF ECONOMISCHE PARTICIPATIE -INISTERIE VAN 62/-77) (IERMEE LIJKT HET PLEIDOOI VAN &ORUM HET )NSTITUUT VOOR DE -ULTICULTURELE 3AMENLEVING IN TE ZIJN GEHOORD &ORUM PLEITTE ERVOOR OM DE BESTAANDE INBURGERINGSTRAJECTEN TE VERVANGEN DOOR INBURGEREN VIA STAGES $IT ZOU NIET ALLEEN VEEL GOEDKOPER ZIJN MAAR OOK EFFICIpNTER mN METEEN MIGRANTEN MET INGEZETENEN VERBINDEN 7ANT PAS ALS DIVERSE SOCI ALE NETWERKEN ELKAAR RAKEN ZAL SOCIALE COHESIE EN OOK VOOR SOCIALE INTEGRATIE OF SOCIALE MOBILITEIT BEVORDERD WORDEN
#ULTUUR %DUCATIE
?
-%%24!,)'(%)$
.AAST WEDERKERIGHEID IS MEERTALIGHEID EEN ZACHTE BURGERSCHAPSCOMPETENTIE DIE INTE RESSANT IS OM NADER ONDER DE LOEP TE NEMEN -EERTALIGHEID ALS METAFOOR VERWIJST NAAR DE VELE CULTUREN EN SUBCULTUREN DIE EEN LAND RIJK IS EN WAARTUSSEN DE SUBCULTURELE TALEN STEVIG UITEEN KUNNEN LOPEN /M DAARMEE OM TE KUNNEN GAAN WORDT ER WEL VAN DE NOOD ZAAK VAN CULTURELE GELETTERDHEID GESPROKEN !NDEREN VRAGEN AANDACHT VOOR HET NOMA DISCH BEWUSTZIJN DAT SOMMIGE MEERTALIGEN ONTWIKKELEN %EN PERSOON DIE TUSSEN TWEE TALEN IN TRANSIT IS HIER NOCH DAAR IS IS IN STAAT EEN GEZONDE DOSIS SCEPSIS OVER VASTE IDENTITEITEN EN MOEDERTALEN TE ONTWIKKELEN "RAIDOTTI P -EERTALIGHEID REFEREERT OOK LETTERLIJK AAN HET SAMENLEVEN VAN MENSEN DIE VERSCHILLENDE TALEN MACHTIG ZIJN EN AAN DE MANIEREN HOE WE MET ELKAAR OMGAAN OM ELKAAR TE VER STAAN EN TE BEGRIJPEN (IER WORDT MEERTALIGHEID EEN COMPETENTIE 2OSELLO SPREEKT PAS SEND OVER MULTILINGUAL IN COMPETENCE HET FEIT DAT IEMAND EEN TAAL NIET MACHTIG IS ZEGT NIETS OVER IEMANDS INTELLIGENTIE OF ZIJN VERMOGEN ZICH IN DEZE WERELD TE REDDEN .OCH ZEGT EEN GEMEENSCHAPPELIJK GESPROKEN TAAL DAT ER OOK SPRAKE IS VAN WEDERZIJDS BEGRIP 2OSELLO ZIET HAAR BENADERING VAN MEERTALIGHEID VERBEELD IN )SMApL &ERROUKHIS FILM ,E 'RAND 6OYAGE $E FILM VERTELT DE GEBEURTENISSEN TIJDENS DE REIS VAN ERGENS IN &RANKRIJK NAAR -EKKA DOOR EEN ANALFABETE VADER DIE OGENSCHIJNLIJK ALLEEN ZIJN -AROKKAANSE DIA LECT SPREEKT EN ZIJN ZOON 2EDA DIE MEER TALEN MACHTIG IS 4HE POSSIBILITY TO CONVERSE IN ONE LANGUAGE DOES NOT PRECLUDE CONFLICTS MISUNDERSTAN DINGS OR HOSTILE SILENCES AND EACH NEW ENCOUNTER PROPOSES A NEW WAY TO DEAL WITH THE PRESENCE OF SEVERAL LANGUAGES ¨ AND TO COME TO TERMS WITH THE BABELIZATION OF OUR CULTURES ;.OR IS= THE SIMULTANEOUS PRESENCE OF MORE THAN ONE LANGUAGE ¨ AN OBSTA CLE TO A SUCCESSFUL DIALOGUE ¨ 2EDA CAN READ A MAP BUT HIS FATHERS ILLITERACY IS NOT OR AT LEAST NOT ONLY A HANDICAP )N A GLOBALIZED AND BABELIZED %UROPE 2EDAS GLOBISH IS PARADOXICALLY NOT AS EFFECTIVE AS HIS FATHERS SUPPOSEDLY ARCHAIC ATTEMPTS AT BY PASSING LANGUAGES ALTOGETHER 2OSELLO P )N EEN GEBABELISEERDE WERELD DRAAIT HET OM DE ACCEPTATIE VAN MEERTALIGHEID $OOR IMMI GRATIE ZULLEN ER ALTIJD MENSEN BLIJVEN DIE DE .EDERLANDSE TAAL NIET VOLLEDIG BEHEERSEN /OK ZULLEN STEEDS MEER KINDEREN MEERTALIG OPGROEIEN 5ITERAARD KUNNEN NIEUWE MIGRANTEN VERLEID WORDEN TOT EN GESTEUND WORDEN BIJ HET LEREN VAN DE .EDERLANDSE TAAL 4EGELIJKERTIJD IS HET SLIM OM ALS GEMEENSCHAP EROP TE ZIJN INGESTELD DAT LETTERLIJKE
#ULTUUR %DUCATIE
EN FIGUURLIJKE MEERTALIGHEID EEN VAST KENMERK VAN DE MAATSCHAPPIJ ZAL BLIJVEN
?
/0:%4 6!. (%4 %-0)2)3#( /.$%2:/%+
$E VIJF MUSEA DIE 3TAD EN 4AAL AANBIEDEN VERSCHILLEN STERK IN HUN COLLECTIE EN DE MANIER WAAROP ZE HET PROGRAMMA INVULLEN "IJ SOMMIGE MUSEA STAAT DE CURSIST MEER CENTRAAL DOORDAT ZE ZELF FOTOS MAKEN OF EEN VOORWERP VAN HUIS MEENEMEN WAAROVER ZE VERTEL LEN "IJ DEZE MUSEA LIGT DE NADRUK STERKER OP EMPOWERMENT GESPREKKEN VOEREN KRITISCH ZIJN EN JE MENING GEVEN BIJ HET 3TEDELIJK -USEUM OF LATEN ZIEN WAAR JE TROTS OP BENT EN IETS VAN JEZELF LATEN ZIEN BIJ &OAM?&OTOGRAFIEMUSEUM !MSTERDAM ZIE ELDERS IN DIT NUMMER HET ARTIKEL VAN -ELISSA DE 6REEDE "IJ ANDERE MUSEA LIGT DE NADRUK MEER OP HET VERHAAL OVER !MSTERDAM (ET DOEL VAN ONS EMPIRISCH ONDERZOEK IS NIET OM TE ONDER ZOEKEN WELKE MUSEUM HET THUIS VOELEN VAN DE CURSISTEN OF HUN EMPOWERMENT HET BEST BEVORDEREN MAAR OM NA TE GAAN IN HOEVERRE KENNIS OVER DE LEEFOMGEVING LEIDT TOT EEN GROTERE BETROKKENHEID EN EEN STERKER GEVOEL VAN THUISHOREN $AAROM HEBBEN WE GEKO ZEN VOOR DE TWEE MUSEA DIE HET DICHTST BIJ !MSTERDAM HAAR CULTUUR EN GESCHIEDENIS STAAN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM !(- EN HET 6ERZETSMUSEUM 6OOR HET ONDERZOEK ZIJN VERSCHILLENDE TAALSCHOLEN EN 2/# LOCATIES BENADERD 7E HEBBEN UITEINDELIJK MET CURSISTEN VAN ZEVEN TAALGROEPEN GESPROKEN (ET NIVEAU VAN DE TAAL GROEPEN VARIEERDE VAN HET LAAGSTE TOT HET HOOGSTE TAALNIVEAU $AARNAAST ZIJN OOK DE TAAL DOCENTEN VAN DE ZEVEN GROEPEN GEtNTERVIEWD EN BIJ BEIDE MUSEA mmN MUSEUMDOCENT $E CURSISTEN ZIJN IN FOCUSGESPREKKEN MET DE GROEP IN DE LES NA HET MUSEUMBEZOEK BEVRAAGD $EZE FOCUSGESPREKKEN BEGONNEN MET HET MAKEN VAN EEN WOORDCIRKEL $AARBIJ PLAATSTEN DE CURSISTEN DAT WAT HEN WAS BIJGEBLEVEN VAN HET MUSEUMBEZOEK RONDOM DE NAAM VAN HET BEZOCHTE MUSEUM /P DIE MANIER WERDEN DE HERINNERINGEN AAN HET BEZOEK GEACTIVEERD EN KONDEN DE CURSISTEN EVEN WENNEN AAN HET NIEUWE GEZICHT VOOR DE GROEP 6ERVOLGENS KREGEN DE CURSISTEN DE VOLGENDE VRAGEN VOORGELEGD WAAR NODIG MET UITGEBREIDE TOELICHTING (EB JE DOOR HET MUSEUMBEZOEK MEER KENNIS GEKREGEN OVER DE !MSTERDAMSE .EDERLANDSE SAMENLEVING 7AS ER TIJDENS HET MUSEUMBEZOEK GENOEG AANDACHT VOOR DE CULTURELE IDENTITEIT EN ACHTERGROND VAN DE CURSISTEN 6OEL JE JE DOOR DIT BEZOEK MEER BETROKKEN BIJ JE LEEFOMGEVING )N SOMMIGE GROEPEN ZIJN DE VRAGEN NIET MONDELING BEANTWOORD MAAR BENUTTE DE TAALDOCENT HET ALS EEN GOEDE GELEGEN HEID VOOR EEN SCHRIJFOEFENING .A DE LES ZIJN MET EEN AANTAL CURSISTEN UITGEBREIDERE INDIVIDUELE GESPREKKEN GEVOERD OVER HUN ERVARINGEN
#ULTUUR %DUCATIE
?
$% "%6).$).'%. 6!. (%4 %-0)2)3#( /.$%2:/%+
$E BELEVING VAN DE .4 CURSISTEN EN DE INDRUK VAN HUN DOCENTEN BESCHRIJVEN WE HIER ONDER AAN DE HAND VAN DE VRAGEN DIE MET HEN ZIJN BESPROKEN 7AT IS JE HET MEEST BIJGEBLEVEN VAN HET MUSEUMBEZOEK EN HEB JE DOOR HET MUSEUMBEZOEK MEER KENNIS GEKREGEN VAN !MSTERDAM.EDERLAND $E CURSISTEN EN DOCENTEN ZIJN HEEL POSITIEF OVER DE 3TAD EN 4AALLESSEN EN HET MUSE UMBEZOEK %EN CONCLUSIE IS DAT ALLE TAALDOCENTEN HET MUSEUMBEZOEK EEN BELANGRIJKE TOEVOEGING AAN DE TAALLESSEN VINDEN OMDAT HET ONDERWERPEN BESPREEKBAAR MAAKT DIE ANDERS BLIJVEN LIGGEN $AARNAAST VONDEN OOK ALLE CURSISTEN HUN BEZOEK INTERESSANT EN ZEGGEN ZE VEEL TE HEBBEN GELEERD )N DE VERSCHILLENDE INTERVIEWS IS ER GEVRAAGD NAAR WAT DE CURSISTEN NOG WETEN VAN HUN BEZOEK %R BLIJKT VEEL TE ZIJN BLIJVEN HANGEN EN ALLE CURSISTEN WISTEN NOG EEN AANTAL FEITEN OF BIJZONDERHEDEN OP TE NOEMEN /VER HET !(- VERTELLEN ZE BIJVOORBEELD DAT ZE NOG WETEN DAT ER VROEGER IN !MSTERDAM VEEL WATER WAS DAT ER VEEL HANDEL WERD GEDREVEN EN DAT HET MUSEUM EEN WEESHUIS WAS :E WETEN DOOR HET MUSEUMBEZOEK MEER AF VAN HET GEBOUW DAT ZE BEZOCHT HEBBEN EN VAN DE VROEGERE FUNCTIE VAN ANDERE GEBOUWEN IN !MSTERDAM :OALS EEN -AROKKAANSE CURSISTE HET VERWOORDDE )K ZAG ALTIJD ALLEMAAL HUIZEN EN NU ZIE IK PAKHUIZEN DAT IS LEUK -EER TAALDOCENTEN MELDEN DAT HET MUSEUMBEZOEK ALS ACTIVITEIT OP ZICH AL NIEUWE KEN NIS EN ERVARINGEN OPLEVERT $E BEVRAAGDE CURSISTEN WONEN NIET IN DE BINNENSTAD EN RUIM DE MEERDERHEID ZEGT NIET VAAK IN DE BINNENSTAD TE KOMEN $IT IS JUIST HET DEEL VAN !MSTERDAM WAAR DE MUSEUMLESSEN VAN BEIDE MUSEA ZICH VOORAL OP RICHTEN "OVENDIEN WAS HET VOOR EEN RUIME MEERDERHEID DE ALLEREERSTE KEER DAT ZE IN EEN MUSEUM KWAMEN -ET ANDERE WOORDEN DE MENTALE KAART DIE DE CURSISTEN VAN !MSTERDAM EN HAAR CULTU RELE INSTELLINGEN HEBBEN WORDT WAT VERDER INGETEKEND DOOR HET MUSEUMBEZOEK -AAR MEER KENNIS IS NIET PER DEFINITIE POSITIEF +ENNIS KAN OOK TOT VERWARRING LEIDEN :O VERTELT ,IESBETH VAN DER (ORST VAN HET 6ERZETSMUSEUM 7AT BELANGRIJK IS IS DAT ZE WETEN DAT .EDERLAND OOK EEN PERIODE HEEFT GEKEND VAN ONDERDRUKKING VAN OORLOG %R IS HEEL VAAK TOCH EEN BEELD DAT .EDERLANDERS MAKKELIJK PRATEN HEBBEN DAT ZE ALTIJD WELVAREND ZIJN GEWEEST $AT KAN JE IN DE LANGE LIJN VAN DE GESCHIEDENIS MISSCHIEN OOK WEL ZO ZEGGEN MAAR ER ZIJN OOK ANDERE TIJDEN GEWEEST RELATIEF KORT GELEDEN %N DAT VIND IK OOK EEN HELE GROTE EYEOPENER $US DAT IS BELANGRIJK %N VOOR DEZE DOELGROEP ¯ TOCH VEELAL ISLAMITISCHE GROEPEN ¯ IS OOK HET VERHAAL VAN DE
#ULTUUR %DUCATIE
*ODENVERVOLGING BELANGRIJK $AT ZE WETEN DAT HET HEEFT PLAATSGEVONDEN EN DAT HET ZEKER IN EEN STAD ALS !MSTERDAM EEN ENORME HOEVEELHEID MENSEN HEEFT WEGGEVAAGD (ET IS WEL EEN MOEILIJK VERHAAL HOOR WANT DE GROEPEN VAN LAAG TAALNIVEAU BEGRIJPEN DAT NIET ALTIJD $AN DENKEN ZE BIJVOORBEELD GOH DIE .EDERLANDERS HEBBEN DAT GEDAAN EN WIJ ZIJN NU OOK EEN MINDERHEIDSGROEP EN STRAKS DOEN ZE HET WEER %R WORDEN SOMS VERKEERDE CONCLUSIES UIT GETROKKEN EN LINKEN GELEGD DIE NIET HELEMAAL KLOPPEN MAAR JA DAT HOUD JE NATUURLIJK CITAAT UIT INTERVIEW VAN -ELISSA DE 6REEDE ZIE ARTIKEL ELDERS IN DIT NUMMER $AARNAAST IS HET DE VRAAG OF MEER KENNIS OOK TOT MEER ACTIE LEIDT %EN AANTAL DOCENTEN DENKT DAT DE CURSISTEN NADAT ZE IN DE VEILIGHEID VAN EEN GROEP IETS HEBBEN ERVAREN EER DER GENEIGD ZIJN OM ALLEEN IETS TE ONDERNEMEN :E KRIJGEN GEEN KENNIS OVER HUN DIRECTE OMGEVING ZE WETEN NIET VEEL MEER AF VAN HUN EIGEN BUURT EN HUN NETWERK WORDT NIET UITGEBREID MAAR DOOR HET GEZAMENLIJKE MUSEUMBEZOEK KUNNEN ZE WEL ZELFVERTROUWEN KRIJGEN WAARDOOR ZE DAARNA EERDER IETS ZELF ZULLEN ONDERNEMEN $IT ZOU VOORAL GELDEN VOOR CURSISTEN DIE ZELF NOOIT IN EEN MUSEUM KOMEN 'EEN VAN DE CURSISTEN ZEI ECHTER IN DE INTERVIEWS OF TIJDENS GROEPSGESPREKKEN DAT ZE UIT ZICHZELF ZONDER DE GROEP OF ZONDER GRATIS KAARTJE ALS AANLEIDING TERUG ZOUDEN GAAN NAAR HET MUSEUM 'EVRAAGD NAAR WAT ZE ER NU AAN HEBBEN DAT ZE MEER WETEN OVER !MSTERDAM EN HAAR HISTORIE VINDEN VRIJWEL ALLE CURSISTEN HET MOEILIJK OM DIT ONDER WOORDEN TE BRENGEN %EN AANTAL UITZONDERINGEN HEEFT WEL EEN MENING :O ZEGT EEN OUDKOMER VAN JAAR DIE JAAR IN .EDERLAND WOONT )K HEB ZWAAR WERK GEDAAN EN GEEN TIJD GEHAD OM TAAL TE LEREN .U IK OUD BEN HEB IK TIJD EN VIND IK HET LEUK OM TE WETEN HOE DE DINGEN ZIJN ONTSTAAN DAARDOOR HEB IK MEER CONTACT MET MENSEN EN MET MIJN KLEINKINDEREN 7AS ER TIJDENS HET MUSEUMBEZOEK GENOEG AANDACHT VOOR DE CULTURELE IDENTITEIT EN ACH TERGROND VAN DE CURSISTEN $E MUSEUMDOCENTEN WORDEN EROP GETRAIND DAT ZE NIET ALLEEN ZELF AAN HET WOORD ZIJN MAAR VEEL AANSLUITING ZOEKEN BIJ DE CURSISTEN )N DE INBURGERINGSPROGRAMMAS VAN DE MUSEA IS VASTGELEGD DAT MUSEUMDOCENTEN ZICH DIENEN VOOR TE STELLEN EN TE VRAGEN NAAR DE ACHTERGROND ¯ HET LAND VAN HERKOMST ¯ VAN DE CURSISTEN $E BELANGRIJKSTE REDEN HIER VOOR IS OM CURSISTEN OP HUN GEMAK TE STELLEN IN HET MUSEUM %EN TAALDOCENTE VERTELT DAT ER DUIDELIJK AANDACHT WORDT BESTEED AAN HET CREpREN VAN EEN VEILIGE OMGEVING VOOR DE CURSISTEN IN DE MUSEA -AAR DE MUSEUMDOCENTEN MELDEN DAT ER WEINIG TIJD IS IN DE MUSEUMLES OM DIEP IN TE GAAN OP CULTUUR VAN DE CURSISTEN EN OM EEN WERKELIJK INTERCUL TURELE DIALOOG AAN TE GAAN %ERDER IS ER SPRAKE VAN EEN KORTE UITWISSELING VAN ERVARINGEN
#ULTUUR %DUCATIE
EN VERGELIJKING VAN SITUATIES !LS ER BIJVOORBEELD IN HET 6ERZETSMUSEUM GEVRAAGD WORDT WAT DE CURSISTEN WETEN OVER DE 4WEEDE 7ERELDOORLOG EN WAT DE RELATIE IS MET HET LAND VAN HERKOMST VERTELLEN SOMMIGE CURSISTEN IETS OVER OORLOG OF ONDERDRUKKING IN HUN EIGEN LAND 6ERZETSMUSEUM P /OK IN HET !(- ZIJN ER AANKNOPINGSPUNTEN GENOEG NIET ALLEEN VIA UNIVERSELE THEMAS ALS OPVOEDEN MAAR OOK DOOR DE GETOONDE RELATIES DIE !MSTERDAM VROEGER ONDERHIELD MET DE VERSCHILLENDE DELEN VAN DE WERELD AL WAREN DIE RELATIES UITERAARD NIET ALLEMAAL POSITIEF %EN TELKENS TERUGKEREND VOORBEELD IS EEN OPVALLEND DETAIL UIT EEN SCHILDERIJ DAT ALLERLEI HANDELSTAFERELEN OP DE $AM VERBEELDT %EN 4URKSE CURSIST ZEI HIEROVER /P DE $AM TULBANDEN MENSEN UIT 4URKIJE MET TULPEN TULPEN KOMEN UIT 4URKIJE ECHT LEUK /NDANKS HET FEIT DAT DE UITWISSELING NIET HEEL DIEP GAAT WAARDEREN DE CURSISTEN EN HUN TAALDOCENTEN DE INTERACTIE 2UIM DE MEERDERHEID VAN DE CURSISTEN IS ZEER POSITIEF OVER DE MUSEUMDOCENTEN /PVALLEND IS DAT JUIST HET DELEN VAN PERSOONLIJKE ERVARINGEN AANSPREEKT :O ZEGT EEN CURSIST (ET WAS GOED ZE VERTELDE OVER HAAR EIGEN VERHAAL IN DE OORLOG $E CURSISTEN LIJKEN HET NIET ERG TE VINDEN DAT ER NIET ZOVEEL AANDACHT IS VOOR HUN EIGEN ERVARINGEN EN CULTURELE ACHTERGROND %EN KWART ZEGT DAT ZE GEEN AANDACHT HEBBEN GEKREGEN MAAR DAT ZE DIT NIET VERVELEND VONDEN 7EL ZEGT DRIEKWART VAN DE CURSISTEN NADRUKKELIJK DAT ZE HET MUSEUMBEZOEK VOORAL TE KORT VINDEN EN DAT ZE HET MOEILIJK VIN DEN OM ALLES TEGELIJK TE ONTHOUDEN $E TAALDOCENTEN ZIJN HET HIER GROTENDEELS MEE EENS EN BESCHRIJVEN HET KORTE TIJDSBESTEK WAARIN DE RONDLEIDINGEN MOETEN PLAATSVINDEN EN DE HOGE INFORMATIEDICHTHEID $E VERDIEPING IN DE CULTURELE UITWISSELING VINDT VOORAL PLAATS BUITEN DE MUSEUMLES OM IN DE NABESPREKING IN DE LES NA HET MUSEUMBEZOEK OF BIJ HET KOPJE KOFFIE DIRECT NA HET MUSEUMBEZOEK :OALS EEN TAALDOCENTE VERTELT )N DE DERDE 3TAD EN 4AAL LES ALS WE WEER IN ONZE CURSUSRUIMTE ZIJN IS ER WEL MEER AANDACHT VOOR DE CULTUUR VAN DE CURSISTEN $E CURSISTEN HEBBEN DAN DE TIJD GEKREGEN OM DE INFORMATIE TE LATEN BEZINKEN WAARDOOR ER RUIMTE KOMT VOOR REFLECTIE %EN ANDERE TAALDOCENTE BESCHRIJFT EENZELFDE ERVARING )K HEB NIET HET GEVOEL DAT ER TIJDENS HET BEZOEK AAN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM VEEL UITWISSELING VAN CULTUREN PLAATSVOND 7EL KWAMEN ER ACHTERAF IN DE KLAS VERHALEN LOS OVER HOE DE DINGEN HETZELFDE OF ANDERS WAREN IN .EDERLAND DAN IN HUN HERKOMSTLAND $IT BETEKENT VOLGENS DEZE TAALDOCENTE DAT DE DIEPGANG EN HET EFFECT VAN DE CULTURELE UITWISSELING WORDT BEPAALD DOOR HET HANDELEN VAN DE TAALDOCENTEN (ET IS AAN JOU ALS TAALDOCENT HOE JE INSPEELT OP HET BEZOEK EN HOE JE OMGAAT MET DE MUSEUMLES SEN 5ITWISSELING KOMT WEL VOOR EN ZIT VOOR EEN DEEL OOK VERSCHOLEN IN DE EDUCATIEVE PROGRAMMAS VAN DE MUSEA MAAR DE INVULLING DIE DE TAALDOCENT DAARAAN GEEFT IS ERG
#ULTUUR %DUCATIE
BELANGRIJK $IT BEPAALT OOK IN HOEVERRE CURSISTEN DE RUIMTE KRIJGEN OM MET ELKAAR HIER OVER TE PRATEN 6OEL JE JE DOOR DIT BEZOEK MEER BETROKKEN BIJ JE LEEFOMGEVING !MSTERDAM OF .EDERLAND VOEL JE JE MEER THUIS $E ANTWOORDEN VAN DE DOCENTEN OP DEZE VRAAG ZIJN POSITIEVER DAN DIE VAN DE CURSISTEN ZELF :O ZEGT EEN TAALDOCENT #ULTUURPARTICIPATIE IS IN MIJN OGEN ONGELOOFLIJK BELANGRIJK 6AN MUZIEK OF EEN MOOI SCHILDERIJ KAN JE BEHOORLIJK EMOTIONEEL EN ONTROERD RAKEN %N PLAATSEN WAAR JE ONTROERD BENT GEWEEST WORDEN VANZELF BELANGRIJK KRIJGEN EEN PLEKJE IN JE HART /VER 3TAD EN 4AAL ZEGT EEN MUSEUMDOCENT $E TAALONTWIKKELING IS MAAR EEN DEEL VAN HET VERHAAL )N HET MUSEUM EN OOK IN DE VERWERKINGSLESSEN SPEELT DE INHOUD EEN BELANGRIJKE ROL (ET SAMEN KIJKEN NAAR EN PRATEN OVER DE !MSTERDAMSE MAATSCHAPPIJ VROEGER EN NU DRAAGT NATUURLIJK BIJ AAN INTEGRATIE EN BINDING MET DE STAD !MSTERDAM $E ANTWOORDEN VAN DE CURSISTEN OP DE VRAAG OF MEER KENNIS LEIDT TOT MEER BETROKKEN HEID MET DE LEEFOMGEVING LATEN ZICH OP DE VOLGENDE MANIER CATEGORISEREN
(ET GROOTSTE DEEL VAN DE CURSISTEN GROFWEG PROCENT HEEFT HIEROP GEEN BEVESTI GEND ANTWOORD
%EN ANDERE GROEP CURSISTEN GROFWEG PROCENT ZEGT ZICH AL !MSTERDAMMER OF .EDERLANDER TE VOELEN
$E OVERIGE CURSISTEN BEANTWOORDT DE VRAAG BEVESTIGEND MEER KENNIS OVER !MSTERDAM ZORGT VOOR MEER BETROKKENHEID
$E EERSTE GROEP BESTAAT UIT OUDKOMERS EN NIEUWKOMERS )N HOEVERRE DEZE GROEP ZICH AL DAN NIET THUIS VOELT IS NIET DUIDELIJK %EN AANTAL CURSISTEN ZEGT WEL NA HET MUSEUMBE ZOEK MEER BEGRIP TE HEBBEN VOOR .EDERLANDERS :O WISTEN VEEL CURSISTEN NIET DAT ER IN .EDERLAND OOK OORLOG IS GEWEEST EN DAT WE HIER OOK ARMOEDE HEBBEN GEKEND 6OLGENS DE MUSEUMDOCENT VAN HET 6ERZETSMUSEUM EN EEN TAALDOCENT SCHEPT DAT EEN BAND MET DE .EDERLANDSE CULTUUR %EN MUSEUMBEZOEK LEIDT TOT MEER KENNIS EN BEGRIP WAT KAN LEIDEN TOT MEER OPENHEID EN DAARDOOR TOT MEER TOENADERING TOT DE .EDERLANDSE CULTUUR %EN CURSIST BEAAMT DAT )K BEGRIJP MIJN OUDERE BUREN BETER NU IK WEET DAT ZIJ HIER OOK HONGER EN OORLOG HEBBEN GEKEND /OK IS ER EEN ZEKER ONTZAG WAAR TE NEMEN VOOR WAT .EDERLANDERS IN DE GESCHIEDENIS HEBBEN BEREIKT :O ZEGT EEN CURSIST DAT HIJ HET KNAP VINDT DAT !MSTERDAM UIT HELEMAAL NIETS IS ONTSTAAN WAARMEE HIJ DOELT OP HET FEIT DAT !MSTERDAM GEBOUWD IS OP EEN MOERASSIG GEBIED 2UIM DE MEERDERHEID VAN DE CURSISTEN ZEGT DE HISTORIE VAN !MSTERDAM HEEL MOOI TE VINDEN VOORAL DE SCHILDERIJEN DE
#ULTUUR %DUCATIE
GEBOUWEN EN DE HANDEL VAN VROEGER SPREKEN TOT DE VERBEELDING $E TWEEDE GROEP DIE ZICH AL !MSTERDAMMER OF .EDERLANDER VOELT OMVAT OUDKOMERS EN CURSISTEN UIT DE HOGERE TAALGROEPEN DIE HIER NOG NIET ZO LANG WONEN $EZE CURSISTEN VINDEN HET HIER FIJN EN VOELEN ZICH AL AARDIG THUIS .AAR HUN MENING DRAAGT DE EXTRA KENNIS OVER .EDERLAND EN !MSTERDAM HIER VERDER AAN BIJ $E DERDE GROEP BESTAAT UIT NIEUWKOMERS UIT DE HOGERE TAALGROEPEN :E VOELEN ZICH DOOR HUN NIEUWE KENNIS MEER VERBONDEN MET DE STAD :O ZEGT EEN CURSIST )K KAN NU ZELF MENSEN IETS VERTELLEN OVER !MSTERDAM $AT VIND IK LEUK 4EN SLOTTE WAS ER mmN CURSIST DIE REFEREERDE AAN HET FEIT DAT THUIS VOELEN OP EEN NIEUWE PLEK EEN PROCES IS (IJ VOND ZELF DAT HIJ OP DE GOEDE WEG WAS )K BEN BIJNA !MSTERDAMMER -ISSCHIEN DRUKKEN ZIJN WOORDEN DE REALITEIT VAN HET WORTEL SCHIETEN OP EEN NIEUWE PLEK NOG WEL HET BESTE UIT ZOIETS GAAT NIET OP STEL EN SPRONG
?
#/.#,53)% %. $)3#533)%
(ET ONDERZOEK NAAR DE SECUNDAIRE EFFECTEN VAN 3TAD EN 4AAL WIJST UIT DAT .4 CURSISTEN DOOR DE LESSEN EN HET MUSEUMBEZOEK HUN MENTALE KAART VAN !MSTERDAM EN HAAR CUL TURELE INSTELLINGEN VERDER KUNNEN INTEKENEN /OK HEBBEN ZE NAAR EIGEN ZEGGEN MEER KENNIS OPGEDAAN OVER HUN LEEFOMGEVING EN ZEGGEN SOMMIGEN VAN HEN MEER BEGRIP OF WAARDERING TE VOELEN VOOR WAT .EDERLANDERS IN HET VERLEDEN HEBBEN BEREIKT OF HEB BEN DOORGEMAAKT 'ROFWEG PROCENT ZEGT ZICH DOOR DE NIEUW VERWORVEN KENNIS OOK MEER THUIS TE VOELEN (IERBIJ IS HET WEL OPVALLEND DAT HET VOORAL DE CURSISTEN MET DE HOGERE TAALNIVEAUS EN VAAK HOGERE OPLEIDINGSNIVEAUS ZIJN BIJ WIE DE RELATIE TUSSEN KEN NIS EN THUIS VOELEN ZICH HET DUIDELIJKST MANIFESTEERT -USEA BLIJKEN MET PROGRAMMAS ALS 3TAD EN 4AAL DUS BIJ TE DRAGEN AAN HET THUIS VOELEN VAN INBURGERAARS -AAR OF DEZE BETROKKENHEID ZICH VERVOLGENS UIT IN EEN ZICH ACTIEF INZETTEN VOOR DE LEEFOMGEVING IS NIET DUIDELIJK -ET GEVOELIGE ONDERWERPEN ZOALS INBURGERING LOYALITEITEN EN THUIS VOELEN LIGT HET OOK GEVOELIG OM ONDERZOEKSRESULTATEN TE PRESENTEREN /F HET GLAS HALFVOL OF HALFLEEG IS HANGT AF VAN DE POLITIEKE AGENDA VAN DEGENE DIE DE RESULTATEN INTERPRETEERT EN DAT IS ZEKER NIET ALLEEN DE ONDERZOEKER 7IJ INTERPRETEREN ONZE BEVINDINGEN DOOR ENERZIJDS TE REFLECTEREN OP DE ONDERZOEKSMETHODIEK EN DE BEPERKINGEN VAN HET PROJECT 3TAD EN 4AAL ZELF EN DOOR ANDERZIJDS ONZE UITKOMSTEN AF TE ZETTEN TEGEN DIE UIT ANDERE ONDERZOEKEN NAAR EFFECTEN VAN KUNSTDEELNAME OP DE IDENTIFICATIE MET DE LEEFOMGEVING
#ULTUUR %DUCATIE
%EN EERSTE KANTTEKENING BIJ DE METHODIEK BETREFT DE DUUR VAN HET EMPIRISCH ONDERZOEK $IT BESLOEG ONGEVEER EEN MAAND VERDEELD OVER DE MAANDEN MAART EN APRIL %EN LANGER LOPEND ONDERZOEK HAD MEER VERDIEPING KUNNEN BRENGEN IN DE ANTWOORDEN VAN DE INDIVIDUELE CURSISTEN :OWEL MONDELING ALS OP PAPIER KWAM ER SOMS WEINIG INFORMA TIE OP TAFEL $AT BRENGT ONS BIJ DE TWEEDE KANTTEKENING DE ROL DIE TAAL HEEFT GESPEELD IN HET ONDERZOEK .IET ALLEEN RAAKTEN CURSISTEN SOMS WAT VERLEGEN OM .EDERLANDS TE SPRE KEN MET EEN ONBEKEND PERSOON MAAR OOK ZIJN CONCEPTEN ALS THUIS VOELEN EN BETROK KENHEID IN EERSTE INSTANTIE ABSTRACT EN MOEILIJK ONDER WOORDEN TE BRENGEN ZELFS IN JE MOEDERTAAL 2EGELMATIG CONTACT OVER EEN LANGERE PERIODE ZOU MEER GENUANCEERDE INZICHTEN HEBBEN OPGELEVERD 4EN SLOTTE IS HET BIJ .4 CURSISTEN DIE EEN INBURGERINGS TRAJECT VOLGEN VRIJWEL ONMOGELIJK OM HET EFFECT VAN 3TAD EN 4AAL OP HUN THUISGEVOEL LOS TE KOPPELEN VAN DE REST VAN HET TRAJECT WAARIN ZIJ EVENEENS DE NODIGE KENNIS OVER !MSTERDAM EN .EDERLAND KRIJGEN AANGEREIKT /OK KUNNEN ER KANTTEKENINGEN GEPLAATST WORDEN BIJ DE MANIER WAAROP HET PROJECT 3TAD EN 4AAL IS OPGEZET EN IN HOEVERRE DIT DE SOCIALE EFFECTEN BELEMMERT 4EN EERSTE LIET DE THEORETISCHE BESCHOUWING ZIEN DAT HET EEN COMPLEXE SAMENSTELLING VAN FACTOREN EN NIVEAUS IS DIE BEPAALT OF IEMAND ZICH ERGENS THUIS VOELT 3TAD EN 4AAL RAAKT AAN SLECHTS EEN AANTAL FACTOREN KENNIS OVER DE LEEFOMGEVING EN NIVEAUS HET CULTURELE $IT TERWIJL THUIS VOELEN WAARSCHIJNLIJK STERKER BEtNVLOED ZAL WORDEN DOOR PRAKTISCHE ZAKEN ALS HET HEBBEN VAN WERK DAT CORRESPONDEERT MET JE OPLEIDING HET HEBBEN VAN PASSENDE HUIS VESTING EN VAN EMOTIONELE ZAKEN ALS DE AANWEZIGHEID VAN JE FAMILIE IN .EDERLAND EN JE DOOR .EDERLANDERS JUIST BEJEGEND VOELEN "OVENDIEN BLEEK UIT DE THEORIE DAT THUIS VOELEN VOOR MENSEN IN TRANSNATIONALE NETWERKEN NIET ENKEL LOKAAL BEPAALD WORDT EN mmN CURSIST GAF TERECHT AAN DAT THUIS VOELEN EEN PROCES IS DAT NIET IN mmN PROGRAMMA VOL TOOID KAN WORDEN 4EVENS BLIJKT TAALBEHEERSING GEEN GARANTIE TE ZIJN VOOR THUIS VOELEN 4EN TWEEDE IS HET TIJDBESTEK VAN DRIE LESSEN 3TAD EN 4AAL HEEL KORT )NTENSIEVE LANG LOPENDE PROJECTEN ZULLEN MEER EFFECT HEBBEN OP HET THUIS VOELEN DAN IN KORTLOPENDE PROJECTEN HET GEVAL KAN ZIJN 4EN DERDE VINDT ER IN DE 3TAD EN 4AAL LESSEN NAUWELIJKS ONTMOETING PLAATS MET ANDERE .EDERLANDERS TERWIJL THUIS VOELEN OOK SAMENHANGT MET DE MANIER WAAROP MIGRANTEN ZICH DOOR HEN BEJEGEND VOELEN (OE IS HET ANDERE CULTURELE INITIATIEVEN IN DIT OPZICHT VERGAAN ,ANGZAAM BEGINT ZICH UIT ONDERZOEK EEN BEELD AF TE TEKENEN OVER WAT DEELNAME AAN SOCIAALGEpNGAGEERDE KUNST PROJECTEN OPLEVERT AAN ZACHTE BURGERSCHAPSCOMPETENTIES EN BETROKKENHEID BIJ ¯ DE IN DE MEESTE GEVALLEN ¯ DE BUURT 6EEL VAN DERGELIJKE KUNSTPROJECTEN BLIJKEN IN STAAT OM DAADWERKELIJK ¯ ETNISCH CULTUREEL EN SOCIAALECONOMISCH ¯ GROEPSOVERSTIJGEND TE WERKEN
#ULTUUR %DUCATIE
4RIENEKENS A $AARMEE VORMEN DERGELIJKE PROJECTEN IDEALE OMSTANDIGHEDEN OM DE ZACHTE BURGERSCHAPSVAARDIGHEDEN VAN DE DEELNEMERS TE TRAINEN SAMEN WERKEN AAN EEN EINDPRODUCT EN DE WEDERZIJDSE AFHANKELIJKHEID OM VAN DAT EINDPRODUCT IETS MOOIS TE MAKEN ZORGT ERVOOR DAT DEELNEMERS LEREN LUISTEREN NAAR ELKAAR EN RESPECTVOL MET ELKAARS INBRENG OM MOETEN GAAN $E BONTE SAMENSTELLING VAN DE DEELNEMERSGROEP KAN ER OOK TOE LEIDEN DAT MEN MEER VAN ELKAARS CULTUUR KAN LEREN KENNEN $IT LAAT EEN STUDIE ZIEN NAAR MEER DAN VIJFTIG COMMUNITY ARTPROJECTEN IN "ELFAST -ATARASSO CONCLUDEERT HIERIN DAT PROCENT VAN DE DEELNEMERS GELOOFT DAT ZE DOOR DEELNAME AAN HET PROJECT EEN BETER BEGRIP VAN DE CULTUREN VAN ANDERE MENSEN HEEFT GEKREGEN /OK BLIJKEN SOCIAALGEpNGAGEERDE KUNSTPROJECTEN DIE GERICHT ZIJN OP DE BETROKKENHEID VAN DE DEELNEMERS BIJ DE EIGEN LEEFOMGEVING EEN EFFECT TE HEBBEN %EN RECENT VOOR BEELD HIERVAN IS HET PROJECT $E :INGENDE 3TAD VAN 9O /PERA DAT ZICH RICHTTE OP DE IDEN TIFICATIE VAN DE LEERLINGEN VAN DE 5TRECHTSE 2IETENDAKSCHOOL MET HUN LEEFOMGEVING %EN OPVALLENDE UITKOMST UIT HET ONDERZOEK HIERNAAR IS DAT DE LEERLINGEN HUN WEG VAN HUIS NAAR SCHOOL NA HET PROJECT VEEL VAKER ALS LEUK WAARDEREN DAN AAN HET BEGIN VAN HET PROJECT 4RIENEKENS 6AN -ILTENBURG /OK IS EEN POSITIEVERE IDENTIFI CATIE MET DE LEEFOMGEVING VAAK EEN SECUNDAIR EFFECT VAN KUNSTPROJECTEN DIE IN EERSTE INSTANTIE EEN ANDER DOEL NASTREVEN "IJVOORBEELD IN HET PROJECT *ALAN *ALAN GERICHT OP HET TOT STAND BRENGEN VAN INTERETNISCH CONTACT BLEEK EEN BELANGRIJK EFFECT DAT BIJNA DE HELFT VAN DE DEELNEMENDE KINDEREN HUN BUURT LEUKER IS GAAN VINDEN 4RIENEKENS B +INDEREN ZIJN WEL SNELLER BEREID OM HUN MENING TE HERZIEN DAN VOLWASSENEN :O BLIJKT UIT HET AL GENOEMDE ONDERZOEK VAN -ATARASSO DAT DRIEKWART VAN DE RESPONDEN TEN NA DEELNAME AAN EEN COMMUNITY ARTPROJECT HETZELFDE DENKT OVER HUN BUURT VIER PROCENT GEEFT AAN DE BUURT SLECHTER TE WAARDEREN EN PROCENT WAARDEERT DEZE BETER )N VERGELIJKING HIERMEE HEEFT 3TAD EN 4AAL MET PROCENT CURSISTEN DIE ZICH MEER THUIS VOELEN DUS EEN POSITIEVE UITKOMST BEHAALD "IJ DEZE VERGELIJKING MET ANDERE PROJECTEN MOET OPGEMERKT WORDEN DAT HET HIERBIJ GAAT OM PROJECTEN WAARIN EEN GROOT AANTAL MENSEN DIE ELKAAR VOORAF NIET KENDEN BIJ EENGEBRACHT WERDEN EN OM PROJECTEN WAARIN MIGRANTEN EN NIET MIGRANTEN VERTEGEN WOORDIGD WAREN "OVENDIEN GAAT HET IN DE PROJECTEN MEESTAL HEEL GERICHT OM DE EIGEN BUURT )DENTIFICATIE OP EEN GROTER SCHAALNIVEAU ZOALS DE STAD OF DE NATIONALE STAAT KAN MOGELIJK ANDERS ¯ OF MINDER SNEL ¯ GESTALTE KRIJGEN 'EGEVEN DE DOELGROEP OPZET EN DUUR VAN DE ONDERZOCHTE MUSEUMPROGRAMMAS LAG HET IN LIJN DER VERWACHTING DAT DEZE VERHOUDINGSGEWIJS EEN KLEINER EFFECT ZOUDEN SORTEREN DAN BOVENGENOEMDE PROJECTEN 3TAD EN 4AAL SCOORT VERHOUDINGSGEWIJS ECHTER GOED
#ULTUUR %DUCATIE
4OCH KUNNEN ER EEN AANTAL LESSEN GELEERD WORDEN UIT ONZE ONDERZOEKSRESULTATEN EN UIT DE VERGELIJKING MET ANDERE PROJECTEN $E RELATIE TUSSEN KENNIS EN THUIS VOELEN MANI FESTEERT ZICH HET MEEST DUIDELIJK BIJ DE CURSISTEN VAN DE HOGERE TAALNIVEAUS EN OPLEI DINGSNIVEAU :IJ ZIJN MOGELIJK COGNITIEVER INGESTELD WAARDOOR DE COGNITIEVE PRIKKELS VAN DE 3TAD EN 4AAL LESSEN EFFECT KUNNEN SORTEREN "OVENDIEN LEGGEN ZIJ SNELLER VERBANDEN TUSSEN WAT ER IN DE MUSEUMLES WORDT GEPRESENTEERD BIJVOORBEELD DE KOMST VAN DE EERSTE 3URINAMERS NAAR .EDERLAND EN HET BREDERE VERHAAL DAT DAAR ACHTER SCHUILT HET .EDERLANDSE KOLONIALE VERLEDEN $AT KAN IN DE LES MAAR BEPERKT TOEGELICHT WORDEN $E KANS OP VERWARRING DOOR VEEL INFORMATIE IN KORTE TIJD IS BIJ DEZE GROEP MINDER GROOT $AT BETEKENT DAT ER ANDERE MANIEREN GEVONDEN MOETEN WORDEN OM DE BETROKKENHEID MET DE LEEFOMGEVING BIJ LAGER OPGELEIDE CURSISTEN TE STIMULEREN VOORAL BIJ HEN DIE NOG NIET ZO LANG IN .EDERLAND WONEN /M EEN GROTER EFFECT TE SORTEREN ZOU HET THUIS VOELEN VAN .4 CURSISTEN NIET EEN SECUN DAIRE MAAR EEN PRIMAIRE DOELSTELLING MOETEN WORDEN ZODAT DE LESSEN DAAROP INGERICHT KUNNEN WORDEN .U BLIJKT ER WEINIG TIJD IN DE MUSEUMLESSEN VOOR DIEPGAANDERE CULTU RELE UITWISSELING TERWIJL CURSISTEN JUIST HET UITWISSELEN VAN PERSOONLIJKE ERVARINGEN ZEER WAARDEREN $E LESSEN ZULLEN OOK GERICHT MOETEN ZIJN OP HET WEGNEMEN VAN EVENTUELE VERWARRING DIE IS ONTSTAAN DOOR DE NIEUW VERGAARDE KENNIS EN OP HET VERDIEPEN VAN DE CULTURELE UITWISSELING ZODANIG DAT CULTURELE DIVERSITEIT NIEUWE BETEKENIS KAN KRIJGEN 6OOR CULTURELE UITWISSELING ZIJN OOK MEER CONTACTEN NODIG MET ANDERE .EDERLANDERS DAN KUNNEN DE ZACHTE BURGERSCHAPSCOMPETENTIES VERSTERKT WORDEN EN KAN WEDERZIJDSE ACCEPTATIE TOT STAND KOMEN $AARVOOR MOET INBURGERING WEL ¯ ZOALS HET MINISTERIE VAN 62/-77) EN &/25- AL AANDUIDDEN ¯ MIDDEN IN DE MAATSCHAPPIJ PLAATSVINDEN 3ANDRA 4RIENEKENS .IELS 6LASMAN 3ANDRA 4RIENEKENS IS LECTOR AAN DE (OGESCHOOL VAN !MSTERDAM VERBONDEN AAN DE 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM EN ZELFSTANDIG ONDERZOEKER OP HET VLAK VAN BURGERSCHAP DIVERSITEIT EN DE KUNSTEN :IJ PROMOVEERDE IN OP DE DISSERTATIE 5RBAN 0ARADOXES LIVED CITIZENSHIP AND THE LOCATION OF DIVERSITY IN THE ARTS 3INDSDIEN DOET ZE ONDERZOEK NAAR DE MANIER WAAROP ZOGENOEMDE CULTURELE INTERVENTIES EEN POSITIEVE IMPULS KUN NEN GEVEN AAN MAATSCHAPPELIJKE VRAAGSTUKKEN EN HET VERSTERKEN VAN ZACHTE BURGER SCHAPSCOMPETENTIES HTTPWWWKARTHUIZERHVANLCONTENTKARTHUIZERLECTORATEN BURGERCHAP EN CULTURELE D .IELS 6LASMAN STUDEERDE CULTURELE EN MAATSCHAPPELIJKE VORMING AAN DE (OGESCHOOL
#ULTUUR %DUCATIE
VAN !MSTERDAM EN IS MOMENTEEL WERKZAAM ALS PROJECTLEIDER OPBOUWWERK BIJ 3TICHTING "OOG IN $EN (AAG )N ZIJN WERK RICHT HIJ ZICH OP DE PARTICIPATIE VAN BUURTBEWONERS EN HET VERSTERKEN SOCIALE COHESIE IN BUURTEN
#ULTUUR %DUCATIE
,)4%2!4552
?
!KSOY ! 2OBINS + "ANAL TRANSNATIONALISM 4HE DIFFERENCE THAT TELEVISION MAKES )N +( +ARIM %D 4HE MEDIA AND DIASPORA PP ,ONDON 2OUTLEDGE "AUMAN : 'LOBALIZATION 4HE HUMAN CONSEQUENCES #AMBRIDGE 0OLITY 0RESS "LOKLAND 4 (ET SOCIAAL WEEFSEL VAN DE STAD #OHESIE NETWERKEN EN KORTE CONTACTEN /PBOUWTEKSTEN $EN (AAG $R 'RADUS (ENDRIKS 3TICHTING )NAUGURALE REDE GEHOUDEN OP JANUARI %RASMUS 5NIVERSITEIT 2OTTERDAM &ACULTEIT DER 3OCIALE 7ETENSCHAPPEN "OELE VAN (ENSBROEK 0 (ETEREN , VAN .AJAND 3 3MELIK ! .IEUW CULTUREEL BURGERSCHAP 5NDERGROUND 4HEORY !RNHEM 3TICHTING )NTER!RT "RAIDOTTI 2 .OMADIC SUBJECTS .EW 9ORK #OLUMBIA 5NIVERSITY 0RESS #HARIFI - "EWONERSPARTICIPATIE (OE :O 4HUISGEVOEL EN PARTICIPATIE IN TWEE ³PRACHTWIJKEN´ IN 5TRECHT EN !RNHEM -ASTERTHESIS 5NIVERSITEIT 5TRECHT &/25- 6AN INBURGERING NAAR PARTICIPATIE )NBURGEREN VIA STAGES EEN ALTERNATIEF VOOR DE HUIDIGE INBURGERPRAKTIJK 5TRECHT &/25- 'HORASHI ( 0ARADOXEN VAN CULTURELE ERKENNING -ANAGEMENT VAN DIVERSITEIT IN NIEUW .EDERLAND !MSTERDAM 6RIJE 5NIVERSITEIT )NAUGURALE REDE GEHOUDEN OP OKTOBER 6RIJE 5NIVERSITEIT !MSTERDAM &ACULTEIT DER 3OCIALE 7ETENSCHAPPEN 'OWRICHARN 2 $EMOCRATIE EN HET MULTICULTURELE VRAAGSTUK -IGRANTENSTUDIES (ANNERZ 5 4RANSNATIONAL CONNECTIONS #ULTURE PEOPLE PLACES ,ONDON 2OUTLEDGE -ATARASSO & 6ITAL 3IGNS MAPPING COMMUNITY ARTS IN "ELFAST ,ONDON #OMEDIA -INISTERIE VAN 62/-77) )NTEGRATIENOTA :ORG DAT JE ERBIJ HOORT 0AREKH " 2ETHINKING -ULTICULTURALISM #ULTURAL DIVERSITY AND POLITICAL THEORY ,ONDON -AC-ILLAN 0RESS
#ULTUUR %DUCATIE
2OSELLO - )SMApL &ERROUKHIS ,E 'RAND 6OYAGE 3UCCESSFUL 2UDIMENTARY 4RANSACTIONS AND THE &AILURE OF 'LOBALIZED ,ANGUAGES 0APER GEPRESENTEERD OP !3#!´S %NCUENTRO -IGRATORY 0OLITICS SEPTEMBER !MSTERDAM 3CHOLTEN 0 #ONSTRUCTING IMMIGRANT POLICIES 2ESEARCH POLICY RELATIONS AND IMMIGRANT INTEGRATION IN THE .ETHERLANDS 0H$ 4HESIS 5NIVERSITY OF 4WENTE 4RIENEKENS 3 +UNST EN SOCIAAL ENGAGEMENT %EN ANALYSE VAN DE RELATIE TUSSEN KUNST DE WIJK EN DE GEMEENSCHAP #ULTUUR %DUCATIE 5TRECHT #ULTUURNETWERK .EDERLAND 4RIENEKENS 3 A -EEBEWEGEN /VER METHODIEK DIVERSITEIT EN HET DEMOCRATISEREND VERMOGEN VAN COMMUNITY ART 2OTTERDAM +OSMOPOLIS 4RIENEKENS 3 B $E EFFECTEN LOPEN DOOR /VER ONTMOETING COHESIE EN COMMUNITY ART )N +UNSTENAARS #/ %D *ALAN *ALAN +UNSTENAARS EN BUURTBEWONERS WERKEN AAN EEN BETERE BUURT PP !MSTERDAM +UNSTENAARS #/ 4RIENEKENS 3 +UNST IN HET HART VAN DE SAMENLEVING /VER BURGERSCHAP EN DYNAMIEK !MSTERDAM (V! 0UBLICATIES /PENBARE LES GEHOUDEN OP JANUARI (OGESCHOOL VAN !MSTERDAM 4RIENEKENS 3 -ILTENBURG , VAN $E :INGENDE 3TAD 3OCIALE EN CULTURELE EFFECTEN VAN EEN KUNSTPRO JECT !MSTERDAM (V!+ARTHUIZER 6ERZETSMUSEUM %INDVERSLAG )NBURGERAARS IN HET 6ERZETSMUSEUM !MSTERDAM !MSTERDAM 6ERZETSMUSEUM 7/$# #"3 )NTEGRATIEKAART #AHIER $EN (AAG 7/$##"3
#ULTUUR %DUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
.AAR HET MUSEUM OM TAAL TE LEREN
6ERGROOT HET PROJECT 3TAD EN 4AAL DAADWERKELIJK DE TAALVAARDIGHEID IN HET .EDERLANDS $IE VRAAG STAAT CENTRAAL IN DIT ARTIKEL VAN &OLKERT +UIKEN HOOGLERAAR .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL AAN DE 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM 5IT TWEE DEELONDERZOEKEN BLIJKT DAT HET MUSEUM EEN OMGEVING IS DIE UITNODIGT TOT VEEL INTERACTIE :OWEL ANALFABETE ALS GELETTERDE NIEUWKOMERS GAAN ER IN WOORDENSCHAT OP VOORUIT -USEUMDOCENT
$E DAM IS BELANGRIJK %N DE !MSTEL DE RIVIER DE !MSTEL IS OOK BELANG RIJK 7ANT DE !MSTEL BEGINT EIGENLIJK HIER BIJ HET #ENTRAAL 3TATION MAAR HIJ IS DICHTGEMAAKT Hn (IJ BEGINT HIER MAAR HIJ HEEFT DE RIVIER DE !MSTEL HELEMAAL UITGEKNIPT 7ANT DANKZIJ DE RIVIER DE !MSTEL HEEFT !MSTERDAM ZIJN NAAM GEKREGEN +OMT VAN !MSTERDAM Hn $E DAM IN DE !MSTEL !MSTERDAM %N DAT WAS DE KUNST VAN 3OL ,E7ITT %N ANDERE KUNST¨
.4 LEERDER
7AT BETEKENT DAM
-USEUMDOCENT
$AM BETEKENT EIGENLIJK ALS JE EEN RIVIER HEBT EN JE WIL ZORGEN DAT DE RIVIER STOPT DAT JE DUS EEN BRUG DIE HELEMAAL NAAR BENEDEN DOOR LOOPT BOUWT %N DAT HEBBEN DUS ALLE STEDEN IN .EDERLAND MET HET WOORDJE DAM DAT WAS EEN RIVIER DUS DAAR STROOMT WATER $AAR ZET JE EEN DAM IN OM TE ZORGEN DAT HET WATER NIET OVER HET LAND HEEN GAAT 7AT ZE HADDEN KUNNEN DOEN ZE HADDEN OOK .EDERLANDERS KUNNEN DIJKEN BOUWEN HEEL GOED DIJKEN BOUWEN -AAR DAN HADDEN ZE LANGS ALS ZE EEN DIJK HADDEN GEMAAKT DAN HADDEN ZE LANGS DE HELE ZIJKANT VAN DE RIVIER OVERAL DIJKEN MOETEN BOUWEN %N DAN KRIJG JE DEZE TWEE ZIJKANTEN NOOIT BIJ ELKAAR -AAR MAAK JE EEN DAM IN HET MIDDEN DAN VERBIND JE DE TWEE MET ELKAAR $AN WORDT HET EEN STAD $US DAT IS 2OTTERDAM IS DE DAM IN DE 2OTTE :AANDAM IS DE DAM IN DE :AAN 3CHIEDAM IS DE DAM IN DE 3CHIE
#ULTUUR %DUCATIE
"OVENSTAANDE CONVERSATIE SPEELDE ZICH AF IN HET 3TEDELIJK -USEUM TE !MSTERDAM TIJ DENS DE TENTOONSTELLING -APPING THE #ITY ROND HET WERK ³-AP OF !MSTERDAM WITHOUT THE !MSTEL RIVER´ VAN 3OL ,E7ITT $E DEELNEMERS AAN HET GESPREK ZIJN EEN NIEUWKOMER DIE .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL .4 LEERT EN EEN MUSEUMDOCENT DEZE LAATSTE GEEFT EEN RONDLEIDING AAN DEELNEMERS AAN HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST 7E ZIJN IN BOVENSTAAND FRAGMENT GETUIGE VAN HET MOMENT WAAROP EEN .4 LEERDER ZICH REALISEERT DAT !MSTERDAM NIET ZOMAAR EEN NAAM IS MAAR DAT DE NAAM GEBASEERD IS OP EEN SITUATIE UIT HET VERLEDEN 6ERVOLGENS WIL HIJ DAAR HET FIJNE VAN WETEN BLIJKENS ZIJN VRAAG NAAR DE BETEKENIS VAN HET WOORD ³DAM´ (IJ KRIJGT DAAROP UITGEBREID ANTWOORD EN LEERT TEGELIJKERTIJD WAAROM ZOVEEL .EDERLANDSE PLAATSNAMEN OP ³DAM´ EINDIGEN %N DAT ALLEMAAL NAAR AANLEIDING VAN EEN KUNSTWERK VAN 3OL ,E7ITT !LS DEZE NIEUWKOMER HET MUSEUM VERLAAT HEEFT HIJ NIET ALLEEN EEN INTERESSANT KUNST WERK GEZIEN MAAR OOK EEN NIEUW .EDERLANDS WOORD GELEERD EN IETS OPGESTOKEN VAN DE .EDERLANDSE TOPONYMIE WAT BIJDRAAGT AAN ZIJN INZICHT IN DE .EDERLANDSE CULTUUR )N EEN NOTENDOP HEBBEN WE DAARMEE DE DOELSTELLINGEN VAN DE PILOT 3TAD EN 4AAL TE PAKKEN $E GEMEENTE !MSTERDAM HEEFT IN HET INITIATIEF TOT DIT PROJECT GENOMEN OM NIEUWE !MSTERDAMMERS MEER TE BIEDEN DAN EEN REGULIER INBURGERINGSTRAJECT INBURGERAARS LEREN .EDERLANDS EN MAKEN KENNIS MET DE KUNST EN CULTUUR DIE DE STAD RIJK IS %N DAT HET LIEFST IN COMBINATIE MET ELKAAR 7ANT DOOR HEN DE GELEGENHEID TE BIEDEN NAAR EEN MUSEUM TE GAAN IS HET DOEL OM KENNIS TE MAKEN MET DE .EDERLANDSE KUNST EN CULTUUR SNEL BEREIKT -AAR KOMT EEN DERGELIJK BEZOEK OOK HUN VERWERVING VAN HET .EDERLANDS TEN GOEDE /M DEZE VRAAG TE BEANTWOORDEN ZIJN TWEE DEELONDERZOEKEN VERRICHT )N HET EERSTE ONDERZOEK IS GEKEKEN NAAR DE INTERACTIEMOGELIJKHEDEN VAN HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST VAN HET 3TEDELIJK -USEUM 7ANT MEER INTERACTIE BETEKENT MEER CONTACT IN EN MET HET .EDERLANDS WAARDOOR DE KANS OP EEN BETERE EN SNELLERE VERWERVING VAN HET .EDERLANDS GROTER WORDT (ET TWEEDE ONDERZOEK IS EEN EFFECTSTUDIE NAAR HET PROGRAM MA +IND /PVOEDING DAT VOOR BEZOEKERS VAN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM IS ONTWORPEN /NDERZOCHT IS WELKE BIJDRAGE DIT PROGRAMMA LEVERT AAN HET VERGROTEN VAN DE WOORDENSCHAT VAN DE CURSISTEN !LVORENS DEZE ONDERZOEKEN NADER TE PRESENTEREN GEVEN WE EEN TOELICHTING OP DE DOEL STELLINGEN EN DE OPZET VAN HET PROJECT 3TAD EN 4AAL GAAN WE KORT IN OP DE VERPLICHTINGEN WAARAAN INBURGERAARS WETTELIJK MOETEN VOLDOEN EN BESPREKEN WE ENKELE KENMERKEN VAN GOED TAALONDERWIJS
#ULTUUR %DUCATIE
?
34!$ %. 4!!,
$E !MSTERDAMSE BEVOLKING BESTAAT VOOR UIT ALLOCHTONE .EDERLANDERS TERWIJL VAN ALLOCHTONE KOMAF IS $AT BETEKENT DAT VOOR VEEL !MSTERDAMMERS .EDERLANDS NIET DE MOEDERTAAL IS EN DAT ZIJ HET .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL HEBBEN MOETEN LEREN 6OLGENS EEN SCHATTING WAREN ER IN INWONERS MET TE WEINIG KENNIS VAN DE .EDERLANDSE TAAL OM VOLLEDIG MEE TE KUNNEN DOEN OP DE ARBEIDSMARKT EN IN DE MAATSCHAPPIJ IN HET ALGEMEEN 'EMEENTE !MSTERDAM 6OOR DEZE GROEP WORDEN ALLERLEI CURSUSSEN GEORGANISEERD ZOALS CURSUSSEN OM DE LEES EN SCHRIJFVAARDIGHEID TE VERGROTEN ACTIVITEITEN GERICHT OP HET VERGROTEN VAN DE BETROKKENHEID VAN OUDERS BIJ HET ONDERWIJS VAN HUN KINDEREN EN VOOR NIEUWKOMERS SPECIALE INBURGERINGSCURSUSSEN $E INBURGERINGSCURSUSSEN ZIJN VERPLICHT EN RICHTEN ZICH NAAST HET LEREN VAN HET .EDERLANDS OP KENNIS VAN DE .EDERLANDSE SAMENLEVING :OALS GEZEGD VINDT DE GEMEEN TE !MSTERDAM HET BELANGRIJK DAT DE NIEUWE !MSTERDAMMERS OOK KENNISMAKEN MET DE GESCHIEDENIS EN CULTUUR VAN DE STAD EN DAARTOE IS IN HET PROJECT 3TAD EN 4AAL OPGE ZET (ET PROJECT IS TOT STAND GEKOMEN IN SAMENWERKING MET HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM EN HET 3TEDELIJK -USEUM $E MUSEA HEBBEN VOOR DE INBURGERAARS EEN SPE CIAAL PROGRAMMA ONTWIKKELD BESTAANDE UIT EEN MUSEUMRONDLEIDING MET EEN AANTAL DAARAAN GERELATEERDE ACTIVITEITEN 6ANWEGE DE POSITIEVE RESPONS HEBBEN LATER OOK HET 4ROPENMUSEUM HET 6ERZETSMUSEUM EN HET &OAM?&OTOGRAFIEMUSEUM !MSTERDAM ZICH BIJ HET PROJECT AANGESLOTEN EN SOORTGELIJKE PROGRAMMA´S VOOR DE DOELGROEP ONTWIKKELD $E PROGRAMMA´S BESTAAN IN GROTE LIJNEN UIT DEZELFDE ONDERDELEN EN KENNEN EEN SOORT GELIJKE OPZET EEN VOORBEREIDENDE LES OP DE CURSUSLOCATIE VAN DE INBURGERAARS EEN ROND LEIDING VAN mmN g ANDERHALF UUR IN HET MUSEUM EN EEN AFSLUITENDE LES WEDEROM OP DE CURSUSLOCATIE $E MUSEUMLES WORDT GEGEVEN DOOR EEN MUSEUMDOCENT DE VOORBEREI DENDE EN AFSLUITENDE LES VERZORGT DE TAALDOCENT DIE DAARBIJ GEBRUIK KAN MAKEN VAN LESMATERIAAL VAN HET MUSEUM $E GEDACHTE ACHTER 3TAD EN 4AAL ¯ KENNISMAKEN MET ASPECTEN VAN DE .EDERLANDSE CQ !MSTERDAMSE SAMENLEVING EN TEGELIJKERTIJD WERKEN AAN BETERE TAALVAARDIGHEID ¯ IS IN LIJN MET DE EISEN DIE AAN NIEUWKOMERS IN .EDERLAND WORDEN GESTELD EN MET DE MANIER WAAROP DE HUIDIGE INBURGERING IS INGERICHT (ET PROGRAMMA SLUIT OOK AAN BIJ RECENTE INZICHTEN IN HET PROCES VAN TWEEDETAALVERWERVING WAARBIJ VEEL BELANG WORDT GEHECHT AAN DE KOPPELING VAN TAAL EN VAK INHOUD 4AAL IS IMMERS GEEN DOEL OP ZICH MAAR EEN MIDDEL OM KENNIS EN INZICHT TE VERWERVEN
#ULTUUR %DUCATIE
?
)."52'%2).' ). .%$%2,!.$
)N TRAD IN .EDERLAND DE 7ET )NBURGERING .IEUWKOMERS 7). IN WERKING .IEUWKOMERS IN .EDERLAND mN OUDKOMERS WERDEN DAARMEE VERPLICHT EEN PROGRAMMA TE VOLGEN DAT BESTOND UIT HET LEREN VAN .EDERLANDS KENNIS VAN DE .EDERLANDSE SAMEN LEVING EN ORIpNTATIE OP WERK ENOF OPLEIDING 4EGEN IEMAND DIE NIET AAN HET PROGRAMMA WILDE DEELNEMEN KONDEN SANCTIES WORDEN GETROFFEN ZOALS HET INTREKKEN VAN EEN UIT KERING MAAR DEELNEMERS WAREN NIET VERPLICHT OM AAN HET AFSLUITEND EXAMEN MEE TE DOEN %R WAS MET ANDERE WOORDEN SPRAKE VAN EEN INSPANNINGSVERPLICHTING $E RESULTATEN VAN DE 7). WAREN NIET OM OVER NAAR HUIS TE SCHRIJVEN )N WAS BIJ VAN DE DEELNEMERS AAN EEN INBURGERINGSCURSUS HET TAALNIVEAU NIET TOEGENOMEN )N GOLD DIT ZELFS VOOR 6ERBETERDE IN IN VAN DE GEVALLEN DE TAALVAARDIG HEID VAN DE CURSISTEN MET mmN NIVEAU IN WAS DIT GEDAALD TOT (ET PERCENTAGE NIEUWKOMERS VAN WIE DE TAALVAARDIGHEID MET TWEE NIVEAUS VERBETERDE BLEEF MIN OF MEER GELIJK IN EN IN "IJ DE OUDKOMERS WAREN DE RESULTATEN NOG BEDROEVENDER 3IGNIFICANT $RIOUICHI )N IS DE 7). VERVANGEN DOOR DE 7ET )NBURGERING 7) $E 7) KENT NIET LANGER EEN INSPANNINGSVERPLICHTING MAAR EEN RESULTAATVERPLICHTING NIEUWKOMERS MOETEN BINNEN DRIEpNEENHALF JAAR HET INBURGERINGSEXAMEN AFLEGGEN OUDKOMERS BINNEN VIJF JAAR (ET NIVEAU VAN DIT EXAMEN SLUIT AAN BIJ HET %UROPESE 2EFERENTIEKADER EEN WAARDERINGS SYSTEEM WAARIN ZES NIVEAUS VAN TAALVAARDIGHEID ZIJN VASTGESTELD ! ! " " # # WAARBIJ ! HET NIVEAU VAN EEN BEGINNEND TAALGEBRUIKER IS EN # DAT VAN EEN NATIVE SPEA KER .IEUWKOMERS IN .EDERLAND WORDEN GEACHT NIVEAU ! TE BEHALEN WAARMEE ZE ZICH REDELIJK KUNNEN REDDEN IN HET DAGELIJKS LEVEN ZIJ HET SOMS MET HULP 6OOR OUDKOMERS IS NIVEAU ! VOOR SPREKEN EN LUISTEREN VASTGESTELD EN VOOR LEZEN EN SCHRIJVEN NIVEAU ! (ET INBURGERINGSEXAMEN BESTAAT UIT EEN CENTRAAL GEDEELTE EN EEN PRAKTIJKGEDEELTE (ET CENTRALE DEEL IS VOOR ALLE KANDIDATEN HETZELFDE HET PRAKTIJKDEEL KENT EEN VEEL INDIVIDU ELER INVULLING "IJ HET PRAKTIJKDEEL HEBBEN DE KANDIDATEN DE KEUZE UIT HET AFLEGGEN VAN EEN AANTAL ASSESSMENTS HET SAMENSTELLEN VAN EEN PORTFOLIO OF UIT EEN COMBINATIE VAN BEIDE "IJ DE ASSESSMENTS WORDEN DE KANDIDATEN IN VERSCHILLENDE GESIMULEERDE PRAK TIJKSITUATIES GEBRACHT WAARIN ZE EEN AANTAL OPDRACHTEN MOETEN UITVOEREN (ET PORTFOLIO BESTAAT UIT EEN REEKS PROEVEN VAN BEKWAAMHEID DIE DE KANDIDATEN IN DE LOOP DER TIJD IN UITEENLOPENDE SITUATIES VERZAMELEN (ET SPREEKT VANZELF DAT DE KANDIDATEN TIJDENS DE INBURGERINGSCURSUS OP BEIDE ONDERDE LEN VAN HET EXAMEN GOED MOETEN WORDEN VOORBEREID 6OOR HET PRAKTIJKGEDEELTE BETE KENT DIT DAT ZE ALLERLEI BUITENSCHOOLSE OPDRACHTEN KRIJGEN OM HET OP DE CURSUS GELEERDE
#ULTUUR %DUCATIE
TE OEFENEN EN TOE TE PASSEN IN DE PRAKTIJK 6OORBEELDEN VAN DIT SOORT OPDRACHTEN ZIJN HET VRAGEN VAN INLICHTINGEN BIJ EEN VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ HET VOORBEREIDEN VAN EEN WERKOVERLEG OF HET VOEREN VAN EEN GESPREK MET EEN PEUTERSPEELZAALLEIDSTER OF LEER KRACHT OVER DE VORDERINGEN VAN HET EIGEN KIND (ET LEREN VAN .EDERLANDS STAAT DUS VAN BEGIN AF AAN IN DIENST VAN WAAR DE .4 LEERDER HET LATER VOOR NODIG HEEFT BIJ DE OPVOEDING VAN DE KINDEREN OP HET WERK OF TIJDENS EEN VERVOLGOPLEIDING (ET INBURGE RINGSTRAJECT IS DAN OOK STEEDS VAKER EEN GEtNTEGREERD TRAJECT WAARBIJ TAAL EN VAKINHOUD AAN ELKAAR WORDEN GEKOPPELD :OALS GEZEGD LIGT DIT PRINCIPE OOK TEN GRONDSLAG AAN 3TAD EN 4AAL WAARIN HET LEREN VAN .EDERLANDS SAMENGAAT MET KENNIS VAN DE .EDERLANDSE CQ !MSTERDAMSE GESCHIEDENIS KUNST EN CULTUUR
?
&!#4/2%. $)% 4!!,6%27%26).' 34)-5,%2%.
+IJKEN WE NAAR FACTOREN DIE BELANGRIJK ZIJN BIJ HET LEREN VAN EEN TAAL DAN GAAT HET VOORAL OM DE MOTIVATIE VAN DE TAALLEERDERS HET TAALAANBOD EN DE MATE VAN CONTACT MET DE DOELTAAL 7IE GEMOTIVEERD IS OM EEN TAAL TE LEREN LEERT DIE TAAL VAAK BETER EN SNELLER $IE MOTIVATIE KAN VANUIT DE LEERDERS ZELF KOMEN MAAR WE KUNNEN HEN DAAR OOK BIJ HEL PEN DOOR HET AANBIEDEN VAN INTERESSANTE ONDERWERPEN EN SITUATIES $E VRAAG IS OF EEN MUSEUMBEZOEK INBURGERAARS DE UITDAGENDE CONTEXT KAN BIEDEN DIE HUN TAALVAARDIG HEID STIMULEERT $AN DE TWEEDE FACTOR HET TAALAANBOD 7E WETEN DAT DIT NIET TE MAKKELIJK MOET ZIJN DAN LEREN TAALVERWERVERS ER NIETS BIJ -AAR ALS HET TE MOEILIJK IS KUNNEN ZE HET GESPREK NIET VOLGEN EN HAKEN ZE AF )DEAAL IS TAALAANBOD DAT NET IETS HOGER IS DAN HET NIVEAU WAAROP DE TAALLEERDERS ZELF ZICH BEVINDEN :E ZIJN DAN GEDWONGEN OM OP HUN TENEN TE LOPEN EN OP DIE MANIER KOMEN ZE STEEDS EEN STAPJE VERDER )S HET TAALAANBOD VOOR DE DEELNEMERS AAN 3TAD EN 4AAL TE MOEILIJK TE MAKKELIJK OF NET GOED /P DIE VRAAG ZULLEN WE VOORAL BIJ DE EVALUATIE VAN HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST VAN HET 3TEDELIJK -USEUM INGAAN 4EN SLOTTE IS DE MATE VAN CONTACT MET DE DOELTAAL VAN CRUCIAAL BELANG BIJ HET LEREN VAN DIE TAAL 7IE VEEL .EDERLANDS OM ZICH HEEN HOORT EN WIE DEELNEEMT AAN GESPREKKEN IN HET .EDERLANDS PIKT DE TAAL SNELLER OP DAN IEMAND DIE DIE MOGELIJKHEID NIET HEEFT "OVENDIEN SPEELT HERHALING EEN BELANGRIJKE ROL BIJ TAALVERWERVING 7OORDEN UITDRUK KINGEN EN BEPAALDE CONSTRUCTIES MOETEN REGELMATIG VOORBIJKOMEN VOORDAT TAALLEERDERS BEGRIJPEN WAT DAARMEE BEDOELD WORDT EN HOE ZE DEZE ZELF KUNNEN GEBRUIKEN 6AN EEN WOORD DAT mmN KEER IS AANGEBODEN KAN NIET WORDEN VERWACHT DAT DAT METEEN WORDT OPGEPIKT )N HOEVERRE IS IN 3TAD EN 4AAL REKENING GEHOUDEN MET HET HERHAALD AANBIEDEN
#ULTUUR %DUCATIE
VAN RELEVANTE BEGRIPPEN EN DOELWOORDEN /P DEZE VRAAG KOMEN WE TERUG BIJ DE BESPRE KING VAN +IND /PVOEDING IN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM (IERONDER GAAN WE NA WAT DE UITVOERING VAN DE PROGRAMMA´S IN BEIDE MUSEA HEB BEN OPGELEVERD VOOR DE VERWERVING VAN HET .EDERLANDS /MDAT IN DEZE BIJDRAGE HET LEREN VAN .EDERLANDS IN HET MUSEUM CENTRAAL STAAT CONCENTREREN WE ONS DAARBIJ OP DE MUSEUMLESSEN EN BESTEDEN WE SLECHTS ZIJDELINGS AANDACHT AAN DE VOORBEREIDENDE EN AFSLUITENDE LES DOOR DE TAALDOCENTEN OP DE CURSUSLOCATIE
?
/.4-/%4 +5.34 ). (%4 34%$%,)*+ -53%5- !-34%2$!-
$E KERN VAN HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST IS EEN RONDLEIDING VAN mmN g ANDERHALF UUR IN HET 3TEDELIJK -USEUM DOOR EEN MUSEUMDOCENT (IERBIJ MOET WORDEN OPGEMERKT DAT HET 3TEDELIJK -USEUM TEN TIJDE VAN HET PROJECT VANWEGE EEN VERBOUWING EEN TIJ DELIJKE LOCATIE HAD BETROKKEN IN HET GEBOUW 0OST #3 OP STEENWORP AFSTAND VAN HET !MSTERDAMSE #ENTRAAL 3TATION /MDAT DE VASTE COLLECTIE VAN HET MUSEUM DAAR NIET KON WORDEN GETOOND WERDEN ER WISSELENDE TENTOONSTELLINGEN GEORGANISEERD 6OOR HET OPZETTEN VAN EEN LES OF MUSEUMPROGRAMMA IS DAT EEN COMPLICERENDE FACTOR MAAR ER ZIJN OOK VOORDELEN AAN VERBONDEN ZOALS WE LATER ZULLEN ZIEN 7E BESCHRIJVEN ACHTEREENVOLGENS DE MUSEUMRONDLEIDING DE OPZET VAN HET ONDERZOEK PLUS DE INDICATOREN WAAR WE BIJ HET CONTACT TUSSEN MUSEUMDOCENT EN DEELNEMERS OP GELET HEBBEN EN DE RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK $% 2/.$,%)$).' .ADAT DE CURSISTEN WELKOM ZIJN GEHETEN ZICH HEBBEN VOORGESTELD EN VOORZIEN ZIJN VAN EEN KLEMBORD MET PAPIER EN POTLOOD VINDT IN DE ENTREEHAL VAN HET MUSEUM EEN ALGE MENE INTRODUCTIE PLAATS $IT GEBEURT IN DE VORM VAN EEN DOOR DE MUSEUMDOCENT GELEID GROEPSGESPREK OVER DE BEGRIPPEN MUSEUM KUNST EN MODERNE KUNST $AARBIJ KOMEN OOK TWINTIG ³MUSEUMWOORDEN´ AAN DE ORDE DIE IN HET VOORBEREIDENDE LESMATERIAAL ZIJN OPGENOMEN WOORDEN ALS ENTREEBEWIJS GARDEROBE COLLECTIE SCHILDERIJEN BEELDHOUW KUNST TEKENINGEN VIDEOKUNST TENTOONSTELLING CURATOR EN TITELKAARTJE 6ERVOLGENS MOE TEN DE CURSISTEN OPSCHRIJVEN WAAR ZE AAN DENKEN BIJ HET WOORD KUNST .A BESPREKING VAN DE ANTWOORDEN NEEMT DE MUSEUMDOCENT DE GROEP MEE NAAR DE MUSEUMZALEN )N DE ZALEN BESPREEKT DE MUSEUMDOCENT EEN BEPERKT AANTAL VOORAF GESELECTEERDE KUNST WERKEN (IJ STELT DAARBIJ VEEL VRAGEN AAN DE CURSISTEN EN MOEDIGT HEN AAN TE PRATEN OVER WAT ZE ZIEN EN WAARAAN ZE DENKEN BIJ DE KUNSTWERKEN 6ERVOLGENS KRIJGEN DE CURSISTEN
#ULTUUR %DUCATIE
EEN KAARTJE MET DAAROP EEN WOORD ALS GELUKKIG BLIJ ARM OF SPANNEND EN KRIJGEN ZE DE OPDRACHT EEN KUNSTWERK TE KIEZEN DAT PAST BIJ HUN WOORDKAARTJE $AARNA WORDEN DE GEKOZEN KUNSTWERKEN EEN VOOR EEN BESPROKEN WAARBIJ DE CURSISTEN HUN KEUZE MOTI VEREN $E RONDLEIDING WORDT AFGESLOTEN MET KOFFIE EN THEE IN DE KOFFIEHOEK VAN HET MUSEUM !LS ALTERNATIEF VOOR DE MUSEUMRONDLEIDING KAN OOK GEKOZEN WORDEN VOOR /NTMOET EEN +UNSTENAAR $E CURSISTEN MAKEN DAN MET EEN KUNSTENAAR EEN RONDLEIDING VAN ONGEVEER ANDERHALF UUR IN DE OMGEVING VAN HET MUSEUM 4IJDENS DEZE WANDELING GAAN DE CUR SISTEN OP ZOEK NAAR BIJZONDERE EN OPMERKELIJKE ZAKEN IN HET ALLEDAAGSE STRAATBEELD $E CURSISTEN MAKEN DAAR FOTO´S VAN EN ZE BEDENKEN TITELS BIJ DE FOTO´S 6OORBEELD EEN BOOM WAARIN EEN PAAR BALLONNEN ZIJN BLIJVEN HANGEN KRIJGT DE BENAMING BALLONNENBOOM "IJ DEZE WANDELING HOREN NET ALS BIJ DE MUSEUMRONDLEIDING EEN VOORBEREIDENDE EN AFSLUI TENDE LES WAARVOOR APART LESMATERIAAL IS GEMAAKT $% /0:%4 6!. (%4 /.$%2:/%+ (ET PROGRAMMA IS IN DE PERIODE JANUARI TOT JUNI UITGEPROBEERD EN GEpVALUEERD %R ZIJN IN DEZE PERIODE GROEPEN ONTVANGEN MET IN TOTAAL CURSISTEN EN TWINTIG TAAL DOCENTEN $E RONDLEIDINGEN ZIJN VERZORGD DOOR VIJF MUSEUMDOCENTEN $E ONDERZOEKSVRAAG BIJ /NTMOET +UNST LUIDT 7ELKE MOGELIJKHEDEN VOOR TAALWERWER VINGSBEVORDERENDE INTERACTIE DOEN ZICH VOOR BIJ DIT PROGRAMMA !AN HET ONDERZOEK NAMEN VIJF GROEPEN .4 LEERDERS DEEL BESTAANDE UIT ACHT TOT TWAALF CURSISTEN MET MINIMAAL NIVEAU ! AFKOMSTIG UIT 4URKIJE -AROKKO %GYPTE #HINA EN /OST %UROPA $RIE GROEPEN KREGEN EEN MUSEUMRONDLEIDING TWEE DEDEN DE WANDELING MET DE KUNSTENAAR "IJ TWEE GROEPEN MET EEN MUSEUMRONDLEIDING EN BIJ mmN GROEP MET DE KUNSTENAARS WANDELING ZIJN DE VOORBEREIDENDE EN AFSLUITENDE LESSEN GEOBSERVEERD 6AN ALLE RONDLEI DINGEN WANDELINGEN EN LESSEN ZIJN GELUIDSOPNAMES GEMAAKT ).$)#!4/2%. 6!. ).4%2!#4)% -ET ZIJN INTERACTIEHYPOTHESE HEEFT ,ONG EEN LANS GEBROKEN VOOR HET BELANG VAN INTERACTIE BIJ DE VERWERVING VAN EEN TAAL .A BEHAVIORISTISCHE OPVATTINGEN OVER TAAL VERWERVING WAARBIJ HET TAALAANBOD VAN DE OMGEVING NURTURE CENTRAAL STOND EN NATI VISTISCHE THEORIEpN DIE HET AANGEBOREN TAALVERMOGEN VAN DE MENS IN HET MIDDELPUNT VAN DE BELANGSTELLING PLAATSTEN NATURE LEGDE ,ONG HET ACCENT OP DE INTERACTIE TUSSEN TAALLEERDERS EN HUN OMGEVING $AARBIJ WORDT HET AANGEBOREN TAALVERMOGEN ALS MOTOR VAN DE TAALVERWERVING NIET ONTKEND MAAR DIE MOTOR KOMT ALLEEN OP GANG ALS DEZE VOL DOENDE BENZINE KRIJGT IN DE VORM VAN OP DE TAALLEERDERS AFGESTEMD TAALAANBOD
#ULTUUR %DUCATIE
/P BASIS VAN WAT TAALVERWERVERS HOREN IN HUN OMGEVING STELLEN ZIJ HYPOTHESES OP OVER DE REGELS VAN HET TAALSYSTEEM 5IT DE TAAL DIE ZE PRODUCEREN EN UIT FOUTEN DIE ZE DAARBIJ MAKEN ZOALS ³DE KAARTJE´ IN PLAATS VAN ³HET KAARTJE´ OF ³SCHILDERIJES´ IN PLAATS VAN ³SCHILDE RIJEN´ KUNNEN WE OPMAKEN DAT DAT VERWERVINGSPROCES NIET METEEN IN ALLE GEVALLEN GOED GAAT -AAR IN FEITE GAAT HET HIER OM INTELLIGENTE FOUTEN DIE AANGEVEN DAT TAALLEERDERS BEZIG ZIJN MET DE VERWERVING VAN HET BEPAALDE LIDWOORD ³DE´ VERSUS ³HET´ EN MET DE REGELS VOOR MEERVOUDSVORMING SOMS ³ EN´ ZOALS IN ³TEKENINGEN´ SOMS ³ S´ ZOALS IN ³COL LECTIES´ $OOR FEEDBACK VAN MENSEN IN DE ONMIDDELLIJKE OMGEVING DIE HUN HET GOEDE MODEL TERUGGEVEN HET KAARTJE SCHILDERIJEN REALISEREN TAALLEERDERS ZICH UITEINDELIJK HET VERSCHIL TUSSEN WAT ZE ZELF ZEGGEN EN HOE NATIVE SPEAKERS DAT DOEN !LS DIT VAAK GENOEG GEBEURT STELLEN ZE HUN AANVANKELIJKE HYPOTHESE BIJ EN VERSCHIJNEN DE CORRECTE VORMEN "IJ TAALVERWERVING GAAT HET DUS VOORAL OM DE INTERACTIE TUSSEN HET TAALAANBOD INPUT VAN DE OMGEVING DE TAALPRODUCTIE OUTPUT VAN DE TAALLEERDERS EN OM DE REACTIE FEED BACK VAN DE OMGEVING OP DEZE OUTPUT %N HOE MEER INTERACTIE ER TUSSEN TAALLEERDERS EN HUN OMGEVING IS HOE MEER TAAL ZIJ KRIJGEN AANGEBODEN HOE MEER ZE ZELF PRODUCEREN EN HOE MEER FEEDBACK ZE KRIJGEN MET ALS GEVOLG EEN SNELLERE EN BETERE BEHEERSING VAN DE DOELTAAL !LS WE HET OVER INTERACTIE HEBBEN DAN GAAT HET DUS ZOWEL OM EEN THEORETISCH CONSTRUCT DAT HET TWEEDETAALVERWERVINGSPROCES MOET KUNNEN VERKLAREN ALS OM EEN DIDACTISCHE WERKVORM DIE IN MEER OF MINDERE MATE KAN VOORKOMEN TIJDENS HET VERWERVINGSPROCES )N DIT ONDERZOEK GAAT HET VOORAL OM DIT LAATSTE DE MATE WAARIN HET TAALAANBOD IS AFGE STEMD OP DE TAALLEERDERS DE GELEGENHEID TOT OUTPUT DIE TAALLEERDERS KRIJGEN EN DE MATE WAARIN ZE FEEDBACK KRIJGEN OP HUN TAALPRODUCTIE $EZE ONDERDELEN ZIJN BIJ DE MUSEUM RONDLEIDING ALS VOLGT GEOPERATIONALISEERD DE INHOUDGERICHTHEID VAN DE INTERACTIE STAAT DE INHOUD OF DE TAALVORM CENTRAAL EN DE ONDERWERPSRUIMTE WELKE RUIMTE KRIJGEN CURSISTEN OM ZELF GESPREKONDERWERPEN AAN TE DRAGEN HET TAALAANBOD VAN DE DOCENTEN SPREKEN ZE NIET TE SNEL OF IN TE MOEILIJK .EDERLANDS DE SPREEKRUIMTE VOOR DE CURSISTEN KRIJGEN ZE GENOEG GELEGENHEID OM AAN HET WOORD TE KOMEN EN HET SOORT VRAGEN DAT DE DOCENT STELT VOORAL GESLOTEN OF OOK OPEN VRA GEN DE MANIEREN WAAROP DE DOCENTEN DE CURSISTEN FEEDBACK GEVEN IS DIT POSITIEVE OF NEGATIEVE FEEDBACK EN VAN WELKE TECHNIEKEN MAKEN DE DOCENTEN GEBRUIK $E VERWERKING VAN DEZE GEGEVENS IS GEBEURD MET HET #/,4 OBSERVATIE EN ANALYSESCHE MA 3PADA &RyHLICH AANGEVULD MET EEN INDELING IN INTERACTIONELE HANDELINGEN
#ULTUUR %DUCATIE
VAN ,ONG EN ,YSTER #/,4 IS ONTWIKKELD OM INTERACTIE IN KLASSENSITUATIES TE OBSERVEREN $E IN DIT ONDERZOEK GEBRUIKTE #/,4 CATEGORIEpN BETREFFEN DE SOORT ACTIVITEIT DE GROEPSVORM DE MODALITEIT ZOALS SPREKEN OF SCHRIJVEN DE GEBRUIKTE MATERIALEN DE INHOUDSGERICHTHEID EN DE ONDERWERPSRUIMTE $E OP DEZE MANIER VERZAMELDE INFORMATIE IS AANGEVULD MET GEGEVENS OVER HET TAALAANBOD VAN DE DOCENT HET SPREEKAANDEEL VAN DE CURSISTEN HET SOORT VRAGEN DAT DE DOCENT STELT EN DE FEEDBACK OP DE CURSISTEN (ET ONDERZOEK IS UITGEVOERD DOOR -ONIQUE (UMMEL IN HET KADER VAN HAAR MASTERSCRIP TIE VOOR DE DUALE MASTER .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL AAN DE 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM EN BEGELEID DOOR DE AUTEUR VAN DIT ARTIKEL 7E ZULLEN NU GEtLLUSTREERD MET DE NODIGE VOORBEELDEN DE ANTWOORDEN OP DE VIER BOVENSTAANDE VRAGEN BESPREKEN ZIE (UMMEL VOOR EEN VOLLEDIG VERSLAG VAN HET ONDERZOEK ).(/5$'%2)#(4(%)$ %. /.$%27%20325)-4% 5IT DE OBSERVATIES VAN DE RONDLEIDINGEN BLIJKT DAT DEZE ERG LIJKEN OP EEN NATUURLIJK GESPREK )N DE GESPREKKEN STAAT DE INHOUD CENTRAAL EN WORDT NERGENS EXPLICIET GEOEFEND MET TAALVORMEN (ET GESPREKSONDERWERP WORDT ALLEEN GLOBAAL DOOR DE MUSEUMDOCENT GESTUURD %R ³MOET´ OVER DE KUNSTWERKEN WORDEN GEPRAAT MAAR DAARBINNEN IS RUIMTE VOOR DE CURSISTEN OM HUN EIGEN ONDERWERPEN AAN TE SNIJDEN ZOALS ONDERSTAANDE CON VERSATIE BIJ ³0ERSIMMONS´ VAN ,ISA 9USKAVAGE ILLUSTREERT -USEUMDOCENT
.OU HEREN WELKE EMOTIE WELK WOORD HEBBEN JULLIE
.4 LEERDER
"LIJ
-USEUMDOCENT
"LIJ OKm %HM WIE WIL BEGINNEN MET VERTELLEN
.4 LEERDER
*A DE EERSTE INDRUK EH DEZE FOTO OP MAAKT MIJ MAAKT HET EH BLIJ )S EEN BEETJE HUMOR EEN BEETJE ROMANTISCH OOK DE KLEUREN ZIJN OOK EH EH OOK BLIJ BLIJ KLEUREN ZIJ ZIJN MOOI KLEUREN OOK :IJ ZIJN BEETJE ZACHT +LEUR 2OOD BEN OOK GEK OP ROOD 'EEL OOK %N EH OOK DE VROUW EH IS DENK IK ZIJ IS ZIJ IS GELUKKIG OOK
-USEUMDOCENT
*E NOEMDE NET ER ZIT EEN BEETJE HUMOR IN +AN JE DAAR WAT MEER OVER VERTELLEN
.4 LEERDER
)S BEETJE VERLEIDING
-USEUMDOCENT
6ERLEIDEN JA ZIJ IS ONS EEN BEETJE AAN HET VERLEIDEN Hn
.4 LEERDER
*A VERLEIDEN DENK IK JA
-USEUMDOCENT
%N EN EN HOE DOET ZE DAT WAAR ZIE JE DAT AAN
.4 LEERDER
!AN HAAR G¨ EEN BEETJE GLIMLACHEN EN HAAR OGEN %H ZIJ OOK EH VRUCHT EH PAKT
#ULTUUR %DUCATIE
-USEUMDOCENT
*A JA JA $US DAT FRUIT DAT HEEFT WAT MET VERLIEFD OM MET VERLEIDEN¨
.4 LEERDER
*A
7E ZIEN IN DIT GESPREK DAT DE MUSEUMDOCENT DE CURSISTEN NIET ALLEEN VOLDOENDE RUIM TE BIEDT VOOR EEN EIGEN INBRENG MAAR DAT DEZE DAARBIJ OOK VOORTDUREND INGAAT OP DE ONDERWERPEN DIE DE CURSISTEN AANDRAGEN !LS DE .4 LEERDER OVER HUMOR BEGINT VRAAGT DE DOCENT DAAR IETS MEER OVER TE VERTELLEN %N ALS DE .4 LEERDER VERVOLGENS HET ONDER WERP VERLEIDING AANSNIJDT VRAAGT DE DOCENT WAAR JE DAT AAN KUNT ZIEN $E CURSIST WORDT DUS GESTIMULEERD OM ZICH NADER TE VERANTWOORDEN WAT ZIJN TAALVERWERVING TEN GOEDE KOMT 4!!,!!."/$ /P DIVERSE MANIEREN PASSEN DE MUSEUMDOCENTEN HUN TAAL AAN HET NIVEAU VAN DE .4 LEERDERS AAN HET SPREEKTEMPO LIGT LAAG EN DE DOCENTEN BOUWEN KLEINE PAUZES TUSSEN DE WOORDEN IN WAARDOOR DEZE BETER VAN ELKAAR TE ONDERSCHEIDEN ZIJN /OK PARAFRASEREN ZE VEEL WOORDEN EN ZINSDELEN ZOALS IN ONDERSTAAND GESPREK BIJ ³-AP OF !MSTERDAM WIT HOUT THE !MSTEL RIVER´ VAN 3OL ,E7ITT WAARBIJ DE PARAFRASES ZIJN GECURSIVEERD -USEUMDOCENT
$IT KUNSTWERK GAAT OVER EEN BEKENDE STAD (ERKENT U DE PLATTE GROND
.4 LEERDER
*A
-USEUMDOCENT
7ELKE STAD
.4 LEERDER
;ONVERSTAANBAAR=
-USEUMDOCENT
.U HET IS GEMAAKT DOOR EEN !MERIKAANSE KUNSTENAAR EN BINNEN DE KUNST HEB JE ALLERLEI VERSCHILLENDE STROMINGEN Hn !LLERLEI VER SCHILLENDE RICHTINGEN %N DIT IS CONCEPTUELE KUNST $US HET CONCEPT HET IDEE DAT WAS BELANGRIJK 3OL ,E7ITT ZO HEET HIJ DIE DACHT ALS IK NOU AAN .EW 9ORK DENK WAT KOMT ER DAN ONMIDDELLIJK BIJ ME NAAR BOVEN 7AAR DENK IK AAN ALS IK AAN .EW 9ORK DENK
-ET EEN ENQUoTE IS DE CURSISTEN GEVRAAGD WAT ZIJ VAN HET TAALNIVEAU VAN DE RONDLEIDING VONDEN :O´N VAN DE ONDERVRAAGDEN BEOORDEELDE DIT ALS ³MAKKELIJK´ OF ³GOED´ ZODAT WE KUNNEN CONCLUDEREN DAT DE MUSEUMDOCENTEN NIET OVER DE HOOFDEN VAN DE CURSISTEN HEEN PRATEN
#ULTUUR %DUCATIE
302%%+25)-4% %. 3//24%. 62!'%. $E GELEGENHEID TOT TAALPRODUCTIE DIE DE CURSISTEN WORDT GEBODEN IS MET TWEE INDICATO REN ONDERZOCHT SPREEKRUIMTE EN HET SOORT VRAGEN VAN DE MUSEUMDOCENTEN (ET BLIJKT DAT DE MUSEUMDOCENT TOT VAN DE TIJD AAN HET WOORD IS MET EEN GEMIDDELDE VAN TERWIJL DAT PERCENTAGE VOOR DE CURSISTEN VARIEERT VAN TOT MET EEN GEMIDDELDE VAN (OEWEL DE MUSEUMDOCENT HET MEEST AAN HET WOORD IS KUNNEN WE TOCH SPREKEN VAN EEN INTERACTIEVE RONDLEIDING WAARBIJ CURSISTEN IN HOGE MATE BIJ DRAGEN AAN HET GESPREK $IE ACTIEVE DEELNAME LOKKEN DOCENTEN OOK UIT MET HUN VRAGEN AAN DE CURSISTEN $EZE VRAGEN ZIJN OP TWEE MANIEREN GEANALYSEERD EN INGEDEELD ENERZIJDS VRAGEN NAAR KENNIS EN FEITEN ³7EET U MISSCHIEN WANNEER FOTOGRAFIE IS ONTWIKKELD ´ VERSUS VRAGEN NAAR MENINGEN EN ASSOCIATIES ³7AT DENKEN JULLIE HOE VOELT DEZE MAN ZICH ´ ANDERZIJDS SIM PELE JANEE VRAGEN ³:IJN DIT DE AUTO´S VAN DE JAREN ZESTIG ZEVENTIG ´ VRAGEN WAAROP EEN KORT ANTWOORD VOLSTAAT ³7EET U WELK LAND HET IS ´ EN VRAGEN DIE EEN LANGER ANTWOORD VEREISEN ³5 HEEFT DIT SCHILDERIJ UITGEKOZEN Hn BIJ UW WOORD ³GELUKKIG´ EN WAAROM ´ 4ER ILLUSTRATIE EEN VOORBEELD UIT EEN GESPREK OVER HET WERK ³(AND AND FOOT RIGHT ´ VAN $OUGLAS 'ORDON -USEUMDOCENT
7AT VOOR GEVOEL KRIJG JE HIERBIJ 6IND JE HET SPANNEND OF EH¨
.4 LEERDER
)K VIND HET EEN BEETJE GEWELDDADIG
-USEUMDOCENT
'EWELDDADIG 6ERTELT U EENS WAT VINDT U ER GEWELDDADIG AAN
.4 LEERDER
)EMAND ZIT DAAR OP DE HAND VAN IEMAND
-USEUMDOCENT
-HM
.4 LEERDER
)S EEN BEETJE PIJNLIJK
$E MUSEUMDOCENT STELT IN BOVENSTAAND FRAGMENT TWEE VRAGEN³7AT VOOR GEVOEL KRIJG JE HIERBIJ ´ WAAROP DE CURSIST MET EEN KORT ANTWOORD KAN VOLSTAAN EN DE VRAAG ³6ERTELT U EENS WAT VINDT U ER GEWELDDADIG AAN ´ DIE EEN LANGER ANTWOORD VEREIST )N BEIDE GEVAL LEN GAAT HET OM EEN VRAAG NAAR EEN MENING VAN DE CURSIST (ET FRAGMENT IS ILLUSTRATIEF VOOR WAT DE MUSEUMDOCENTEN IN HET ALGEMEEN DOEN VOORAL VRAGEN STELLEN WAAROP EEN LANG ANTWOORD TE VERWACHTEN IS EN VOORAL VRAGEN NAAR MENINGEN ASSOCIATIES EN BEREDE NERINGEN IN PLAATS VAN NAAR FEITEN OF KENNIS (ET VOORBEELD ILLUSTREERT BOVENDIEN DE VEEL VOORKOMENDE TECHNIEK VAN DE MUSEUMDOCENT OM EEN RELATIEF LAAGDREMPELIGE VRAAG DIE EEN KORT ANTWOORD VEREIST VOORAF TE LATEN GAAN AAN EEN VEELEISENDER VERVOLGVRAAG
#ULTUUR %DUCATIE
&%%$"!#+ $E MEEST VOORKOMENDE VORM VAN FEEDBACK TIJDENS DE GEOBSERVEERDE RONDLEIDINGEN IS POSITIEVE FEEDBACK IN DE VORM VAN MINIMALE RESPONSEN ³MHM´ ZOALS OOK IN BOVEN STAAND VOORBEELD GOEDKEURENDE RESPONSEN ³JA´ ³INDERDAAD´ ³GOED ZO´ OF LETTERLIJKE HERHALINGEN VAN WAT DE CURSISTEN ZEGGEN %EN VOORBEELD VAN DE LAATSTE TECHNIEK IS TE VINDEN IN ONDERSTAAND FRAGMENT WAARBIJ DE HERHALINGEN ZIJN GECURSIVEERD -USEUMDOCENT
%N U ZIET JA WAT ZIET U EIGENLIJK
.4 LEERDER
%EN BRIL
-USEUMDOCENT
%EN BRIL
.4 LEERDER
$IE GAAT KAPOT
-USEUMDOCENT
$IE GAAT KAPOT
.4 LEERDER
)S JA IS EEN EEN AUTO
-USEUMDOCENT
*A EEN AUTO INDERDAAD
4AALDOCENT
+IJK DAAR KOMT IE AAN
.4 LEERDER
4¨ IS EH EH TELEFOON ¨ AUTO ¨ EEN EEN MAN EN EH ¨ TRACTOR
-USEUMDOCENT
(ET LIJKT WEL EEN TRACTOR INDERDAAD
.4 LEERDER
,IJKT WEL EH ;ONVERSTAANBAAR= 'AAT NIET GOED GAAT KAPOT HEEL VEEL ¨ VAN DE FABRIEK EN ALLES GAAT STUK !LLES
-USEUMDOCENT
!LLES GAAT STUK JA
(OEWEL DE MEESTE UITINGEN VAN DE CURSISTEN NIET FOUTLOOS ZIJN GEVEN DE MUSEUMDOCEN TEN OPVALLEND WEINIG NEGATIEVE FEEDBACK :E DOEN DAT EIGENLIJK ALLEEN WANNEER ZE EEN CURSIST NIET BEGRIJPEN ZOALS IN ONDERSTAAND VOORBEELD .4 LEERDER
(IJ WORDT DROOG
-USEUMDOCENT
7AT ZEG JE
.4 LEERDER
(IJ WORDT DROOG
-USEUMDOCENT
(IJ WORDT DROOG
.4 LEERDER
*A ER STROOMT GEEN BLOED MEER
)N PLAATS VAN EXPLICIETE NEGATIEVE FEEDBACK KIEZEN DE MUSEUMDOCENTEN VOOR ZOGEHETEN ³RECASTS´ DAT WIL ZEGGEN HET IMPLICIET VERBETEREN VAN FOUTEN DOOR CURSISTEN HET GOEDE MODEL AAN TE BIEDEN ZOALS IN DE TWEE VOORBEELDEN HIERONDER WAARIN HET GOEDE MODEL GECURSIVEERD IS
#ULTUUR %DUCATIE
-USEUMDOCENT
.OU WAT HEEFT U VOOR WOORDJE
.4 LEERDER
6REEMD
-USEUMDOCENT
6REEMD
.4 LEERDER
$AT TWEE
-USEUMDOCENT
$IE TWEE $EZE
.4 LEERDER
%N DEZE STILTE IS HIER EH WIJ KUNNEN ZIEN HEEL HEEL DUIDELIJK
-USEUMDOCENT
*A
.4 LEERDER
3TILTE VAN EH FROZEN TIME /F HOE HEET HET
-USEUMDOCENT
*A BEVROREN TIJD "EVROREN
.4 LEERDER
"EVROREN
-USEUMDOCENT
"EVROREN TIJD *A HEEL MOOI )EMAND ANDERS
/OK BREIDEN DE MUSEUMDOCENTEN VEELVULDIG DE TAALPRODUCTIE VAN DE CURSISTEN UIT ZOALS HET VOLGEND FRAGMENT ILLUSTREERT DE UITBREIDINGEN ZIJN GECURSIVEERD -USEUMDOCENT
.U IS HET DAG 7AT STAAT DAAR IN DE HOEK BIJVOORBEELD
.4 LEERDER
,AMP
.4 LEERDER
$AT IS TOCH EEN STRAATLAMP
-USEUMDOCENT
$AT IS EEN STRAATLAMP EEN LANTAARNPAAL *A 6ERLICHTING VOOR OP STRAAT
.4 LEERDER
%LEKTRISCH¨
-USEUMDOCENT
%LEKTRICITEIT JA %LEKTRICITEITSPALEN ZIJN DAT %N HIJ LAAT EEN HELEBOEL
%N DIT DEZE LANGE PAAL KUNT U DIE HERKENNEN
VOORWERPEN LAAT HIJ NAAR BOVEN GAAN )NTERESSANT IS VERDER DAT DE MUSEUMDOCENTEN VOORAL PROBEREN DE SPREEKBEURT BIJ DE CURSISTEN TE LATEN EN ZE AANSPOREN ZICHZELF TE VERDUIDELIJKEN OM TOT UITGEBREIDERE TAALPRODUCTIE TE KOMEN )N DE LITERATUUR WORDT DIT AANGEDUID MET DE TERM ³PROMP TING´ /NDERSTAAND FRAGMENT BEVAT TWEE VOORBEELDEN VAN IMPLICIETE PROMPTING DE ³PROMPTS´ ZIJN GECURSIVEERD
.4 LEERDER
!LS JE GOED KIJKT¨ IK HEB DEZE GEKOZEN ALLEEN DEZE VOOR DE BOOS
-USEUMDOCENT
*A $US DE GEZICHTSUITDRUKKING¨
.4 LEERDER
5ITDRUKKING IS EH¨ WORDT NOG ERGER STRAKS BOOS
-USEUMDOCENT
*A
.4 LEERDER
6OLGENS MIJ ALS JE KIJKT NAAR DIE FOTO PAST OOK HEEL GOED BIJ BOOS
#ULTUUR %DUCATIE
7ANT ZE HEEFT EEN KIND EN ZE MOET NOG AFWASSEN %N JA ZE IS ECHT BOOS HOOR -USEUMDOCENT
6OLGENS MIJ HERKENT U HEEL VEEL
.4 LEERDER
*A (AHA %N DAT KIND ZIT IN DE WEG :E KAN NIET EH HAAR HUISHOUDE LIJKE EH OF ZO
5IT DEZE VOORBEELDEN BLIJKT HOE DE MUSEUMDOCENTEN OP VERSCHILLENDE MANIEREN DE INTERACTIE MET DE CURSISTEN EN TUSSEN DE CURSISTEN ONDERLING PROBEREN TE BEVORDEREN
?
+).$ /06/%$).' ). (%4 !-34%2$!-3 ()34/2)3#( -53%5-
(ET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM HEEFT ALS EERSTE MUSEUM IN !MSTERDAM EEN PROGRAMMA VOOR ANDERSTALIGEN ONTWIKKELD GENAAMD -IJN -OKUM 6OOR HET PROJECT 3TAD EN 4AAL HEEFT HET MUSEUM IN EEN NIEUW PROGRAMMA SAMENGESTELD +IND /PVOEDING WAARIN HET OPVOEDEN VAN KINDEREN IN HET VERLEDEN CENTRAAL STAAT $IT GEBEURT AAN DE HAND VAN DE SCHILDERIJEN IN HET MUSEUM DIE DAAROP BETREKKING HEBBEN $AARBIJ IS GEMAKKELIJK EEN KOPPELING NAAR HET HEDEN TE MAKEN WANT ZAKEN ALS VERZOR GING GEBORGENHEID VEILIGHEID ZIEKTE EN GEZONDHEID ZIJN VAN ALLE TIJDEN -AAR OOK DE LUIZENKAMMEN DIE OP EEN VAN DE SCHILDERIJEN STAAN AFGEBEELD ZIJN ACTUEEL OOK VANDAAG DE DAG WORDT MENIG OUDER MET SCHOOLGAANDE KINDEREN DAAR TEGEN WIL EN DANK MEE GECONFRONTEERD (ET PROGRAMMA PROBEERT DOOR DIE HERKENNING REACTIES BIJ DE CURSIS TEN TE ONTLOKKEN MET ALS DOEL HET BEVORDEREN VAN DE TAALVAARDIGHEID INTERACTIE EIGEN INBRENG EN UITWISSELING VAN CULTUUR /MDAT VEEL CURSISTEN AFKOMSTIG ZIJN UIT OUDERBETROKKENHEIDSTRAJECTEN HEEFT HET MUSEUM HET PROGRAMMA GESCHIKT GEMAAKT VOOR TWEE DOELGROEPEN ANALFABETE CURSIS TEN EN CURSISTEN OP TAALNIVEAU !! )N +IND /PVOEDING WORDEN THEMA´S AANGEBODEN ALS ³LIEFDE´ ³FAMILIE´ EN ³OPLEIDING´ $AARBIJ ZIJN DOELWOORDEN GESELECTEERD ZOALS ³DE GROOTOUDERS´ ³HET GEZIN´ ³HET BEROEP´ OF ³DE WERKPLAATS (ET IS DE BEDOELING DAT DE CURSIS TEN DEZE DOELWOORDEN LEREN EN ZO HUN WOORDENSCHAT UITBREIDEN ZIE OOK TABEL $% /0:%4 6!. (%4 /.$%2:/%+ /MDAT HET PROGRAMMA MET DOELWOORDEN WERKT IS BESLOTEN OM IN HET ONDERZOEK DE ALGEMENE DOELSTELLING ERVAN HET BEVORDEREN VAN TAALVAARDIGHEID TOE TE SPITSEN OP DE UITBREIDING VAN DE WOORDENSCHAT $E ONDERZOEKSVRAAG LUIDT DAAROM "EVORDERT HET PRO GRAMMA +IND /PVOEDING DE WOORDENSCHATVERWERVING VAN DE DEELNEMERS
#ULTUUR %DUCATIE
/M DIE VRAAG TE BEANTWOORDEN ZIJN DRIE ANALYSES UITGEVOERD EEN INHOUDSEVALUATIE WAARBIJ GEKEKEN IS IN HOEVERRE HET PROGRAMMA AANSLUIT BIJ RECENTE INZICHTEN UIT DE LITERATUUR OVER WOORDENSCHATVERWERVING EEN PROCESEVALUATIE WAARBIJ IS NAGEGAAN HOE HET PROGRAMMA IN DE PRAKTIJK WORDT UITGEVOERD EEN PRODUCTEVALUATIE WAARBIJ IS VASTGESTELD IN WELKE MATE DE DEELNEMERS AAN HET PROGRAMMA DE DOELWOORDEN OOK WERKELIJK HEBBEN VERWORVEN $E INHOUDSEVALUATIE HEEFT AAN DE HAND VAN DOCUMENTANALYSE PLAATSGEVONDEN ALLE BESCHIKBARE DOCUMENTEN UITGANGSPUNTEN EN DOELSTELLINGEN HANDLEIDINGEN VOOR MUSEUM EN TAALDOCENTEN CURSISTENMATERIALEN ZIJN GECHECKT OP PRINCIPES VAN WOOR DENSCHATDIDACTIEK EN VERGELEKEN MET WAT DAAROVER IN DE LITERATUUR WORDT GEZEGD $E PROCESEVALUATIE BESTOND UIT OBSERVATIE VAN TWEE GROEPEN CURSISTEN TIJDENS DE VOOR BEREIDENDE LES DE MUSEUMLES EN DE VERWERKINGSLES EEN GROEP VAN VEERTIEN GELETTERDE CURSISTEN OP NIVEAU ! EN EEN GEMENGDE GROEP BESTAANDE UIT DERTIEN CURSISTEN ONDER WIE ZEVEN GELETTERDE CURSISTEN OP NIVEAU !! EN ZES ANALFABETE CURSISTEN OP WEG NAAR NIVEAU ! "IJ DE PRODUCTEVALUATIE ZIJN IN TOTAAL CURSISTEN OP DRIE VERSCHILLENDE MOMENTEN ONDERWORPEN AAN EEN WOORDENSCHATTOETS VOORAFGAAND AAN HET PROGRAMMA VOOR TOETS METEEN NA AFLOOP NATOETS EN TWEE WEKEN DAARNA RETENTIETOETS OM NA TE GAAN OF ER SPRAKE IS VAN EEN BLIJVEND EFFECT 6AN DEZE CURSISTEN WAREN ER GELETTERD EN ANALFABEET (ELAAS WAS HET VANWEGE DE BEPERKTE TIJD WAARIN HET ONDERZOEK MOEST PLAATSVINDEN PRAKTISCH NIET MOGELIJK OM DEZELFDE TOETSEN BIJ EEN MET DE EXPERIMENTELE GROEP OVEREENKOMENDE CONTROLEGROEP AF TE NEMEN (ET ONDERZOEK IS UITGEVOERD DOOR 3ARAH $ROGE EN BEGELEID DOOR DE AUTEUR VAN DIT ARTIKEL 7E GAAN HIERONDER IN OP DE BELANGRIJKSTE RESULTATEN ZIE $ROGE VOOR EEN VOLLEDIG VERSLAG ).(/5$3%6!,5!4)% /VER HET BELANG VAN WOORDENSCHATVERWERVING EN DE MANIER WAAROP IN HET ONDERWIJS WOORDEN HET BESTE AANGELEERD KUNNEN WORDEN IS VEEL GESCHREVEN (ET GAAT TE VER OM DAAR IN DEZE BIJDRAGE UITGEBREID BIJ STIL TE STAAN EN WE VOLSTAAN DAAROM MET VERWIJZING NAAR 6ERHALLEN EN 6ERHALLEN 3CHMITT EN .ATION 7E BEPERKEN ONS HIER TOT DRIE RELEVANTE FACTOREN VAN WOORDENSCHATONDERWIJS TE WETEN CONTEXTUELE STEUN BIJ HET AANLEREN VAN WOORDEN HET BELANG VAN HET HERHAALD AANBIEDEN VAN WOORDEN EN
#ULTUUR %DUCATIE
DE SELECTIE VAN DOEL WOORDEN )N DE LITERATUUR WORDT HET GEBRUIK VAN VISUELE ONDERSTEUNING BIJ HET AANLEREN VAN WOOR DEN AANBEVOLEN $E GEDACHTE HIERACHTER IS DAT DE CURSIST DAARMEE DIRECT EEN BEELD VOOR OGEN HEEFT VAN DE BETEKENIS VAN EEN WOORD )N HET PROGRAMMA +IND /PVOEDING KUNNEN DE CURSISTEN DE DOELWOORDEN TERUGVINDEN OP DE MUSEUMAFBEELDINGEN EN TIJDENS DE MUSEUMLES KUNNEN ZE DE ORIGINELE SCHILDERIJEN ZIEN :E ZIEN EEN VERBEELDING VAN THEMA´S ALS LIEFDE EN FAMILIE EN ZIEN HOE EEN LUIZENKAM ERUIT ZIET $E KANS DAT ZE DEZE WOORDEN ZULLEN ONTHOUDEN IS DAARDOOR GROTER 7ANNEER GEKEKEN WORDT NAAR DE MATE VAN HERHALING VAN DE AANGEBODEN WOORDEN IS HET DE VRAAG OF HET PROGRAMMA DAARIN VOLDOENDE VOORZIET 6OLGENS SOMMIGE TAALWE TENSCHAPPERS MOET EEN WOORD MINSTENS ZEVEN KEER ZIJN BEHANDELD WIL HET VERANKERD RAKEN IN HET GEHEUGEN VAN DE TAALLEERDER )N HET MUSEUMPROGRAMMA WORDT DAT AANTAL NIET ALTIJD GEHAALD $E MEESTE OEFENING VINDT PLAATS TIJDENS DE VOORBEREIDENDE LES "IJ DE SELECTIE VAN DOELWOORDEN ZIJN FREQUENTIE EN NUT BELANGRIJKE CRITERIA 6OLGENS HET FREQUENTIECRITERIUM ZIJN WOORDEN DIE VAAK GEBRUIKT WORDEN BELANGRIJKER DAN WOORDEN DIE MINDER VAAK OF ZELDEN VOORKOMEN 7OORDEN ALS ³ONDERGOED´ EN ³KNUFFELEN´ ZIJN OM DIE REDEN GESCHIKTE DOELWOORDEN $AAR STAAT TEGENOVER DAT ENKELE DOELWOORDEN ZO HOOGFREQUENT ZIJN BIJVOORBEELD ³DOKTER´ ³FAMILIE´ EN ³LEERLING´ DAT ZE VAAK AL BEKEND ZIJN BIJ TAALLEERDERS (ET HEEFT DAN GEEN ZIN MEER OM ZE TOT DOELWOORD TE MAKEN $AARNAAST MOET MEN ZICH BIJ DE KEUZE VAN DOELWOORDEN AFVRAGEN IN HOEVERRE DEZE NUT TIG ZIJN VOOR DE LEERDERS "IJ DE DOOR HET MUSEUM GEKOZEN DOELWOORDEN ALS ³VALHOEDJE´ EN ³ADERLATEN´ KAN MEN DAARAAN TWIJFELEN 7ANT OOK ALS STAAN ZE OP DE SCHILDERIJEN AFGE BEELD ER ZULLEN ONGETWIJFELD NATIVE SPEAKERS ZIJN DIE OOK NIET METEEN DOORHEBBEN WAT ER MET DEZE WOORDEN WORDT BEDOELD (ET IS DAARMEE ZEER DE VRAAG OF DERGELIJKE WOOR DEN TOT DOELWOORDEN BESTEMPELD MOETEN WORDEN 02/#%3%6!,5!4)% "IJ DE PROCESEVALUATIE GAAT HET OM DE VRAAG HOE HET PROGRAMMA IN DE PRAKTIJK WORDT UITGEVOERD 5IT OBSERVATIES BIJ ZES LESSEN VAN TWEE GROEPEN IS GEBLEKEN DAT DIE UITVOE RING NOGAL VERSCHILT $E ENE GROEP VOLGT HET PROGRAMMA PRECIES ZOALS BESCHREVEN IN DE HANDLEIDING TERWIJL DE ANDERE SLECHTS ENKELE ONDERDELEN UITVOERT )N DEZE LAATSTE GROEP HEBBEN DE CURSISTEN MINDER DE GELEGENHEID OM NA TE DENKEN EN SAMEN TE PRATEN OVER DE OPVOEDING VAN KINDEREN $E VERSCHILLENDE THEMA´S WORDEN MINDER UITVOERIG BEHAN DELD DAN IN DE GROEP WAARIN HET PROGRAMMA VOLGENS DE HANDLEIDING WORDT UITGEVOERD .IETTEMIN ONTSTAAT IN BEIDE GROEPEN EEN AANTAL KEREN EEN GROEPSGESPREK TUSSEN DE CURSISTEN ONDERLING OF TUSSEN DE CURSISTEN EN DE TAAL OF MUSEUMDOCENT "EIDE GROE
#ULTUUR %DUCATIE
PEN HEBBEN KENNISGEMAAKT MET DE OPVOEDING IN .EDERLAND IN VROEGER TIJDEN EN IN HET HEDEN ZIJ HET IN DE ENE GROEP MEER DAN IN DE ANDERE 02/$5#4%6!,5!4)% 5ITERAARD IS DE HAMVRAAG IN DIT ONDERZOEK OF DE DEELNEMERS DE AANGEBODEN DOELWOOR DEN OOK DAADWERKELIJK VERWERVEN $AARTOE ZIJN DE CURSISTEN OP DRIE TIJDSTIPPEN AAN EEN MULTIPLECHOICETEST ONDERWORPEN OM DE BEHEERSING VAN DE AANGEBODEN DOELWOORDEN TE TOETSEN )N DE VOORMETING WERD GETOETST WELKE DOELWOORDEN DE CURSISTEN AL BEHEER SEN VOORDAT ZIJ MET HET PROGRAMMA BEGINNEN )N DE NAMETING DIRECT NA AFLOOP ERVAN WERD GEMETEN OF DE CURSISTEN ZIJN VOORUITGEGAAN 4OT SLOT WERD IN DE RETENTIEMETING TWEE WEKEN NA AFRONDING VAN HET PROGRAMMA GEMETEN OF DE CURSISTEN DE DOELWOORDEN HADDEN ONTHOUDEN "IJ ALLE DRIE DE METINGEN MOEST UIT DRIE PLAATJES HET GOEDE BIJ HET STIMULUSWOORD BEHORENDE PLAATJE WORDEN GEKOZEN /P DEZE MANIER KONDEN ZOWEL DE ANALFABETE CURSISTEN ALS DE GELETTERDE CURSISTEN DE TEST MAKEN .A AFNAME VAN DE TOETSEN BLEEK DAT EEN OMVANGRIJK DEEL VAN DE DOELWOORDEN REEDS BIJ DE EERSTE TEST IN ZEKERE MATE BEKEND WAS BIJ DE CURSISTEN ZIE 4ABEL 6OOR SOMMIGE WOORDEN GOLD DAT ZE BIJ ALLE CURSISTEN AL BEKEND WAREN DE SCHOOT EN HET SPEELGOED OF BIJ BIJNA ALLE DE ZORG DE DOKTER LIEFHEBBEN EN DE LEERLING
4!"%, ? 0%2#%.4!'% '/%$3#/2%3 /0 6//2 .! %. 2%4%.4)%4/%43 .
7OORD
6OORTOETS
.ATOETS
2ETENTIETOETS
$E SCHOOT
$E WOLK
!DERLATEN
$E ONTWIKKELING
$E PREEKSTOEL
(ET GELOOF
(ET GRACHTENHUIS
$E GEBORGENHEID
$E GROOTOUDERS
$E ZORG
$E DOKTER
$E BESMETTELIJKHEID
(ET HART
#ULTUUR %DUCATIE
,IEFHEBBEN
$E LEERLING
$E WERKPLAATS
(ET GEZIN
$E KERK
(ET VALHOEDJE
$E OMGEVING
$E WITTE KRAGEN
(ET RESPECT
(ET ONDERGOED
$E LUIZENKAM
+NUFFELEN
6ERZORGEN
$E OPLEIDING
(ET BEROEP
0ROTESTANT
$E KINDERSTOEL
$E VEILIGHEID
(ET SPEELGOED
$E FAMILIE
+ATHOLIEK
$E GEZONDHEID
$E HYGIpNE
.IETTEMIN BOEKEN BEIDE GROEPEN CURSISTEN ZOWEL DE ANALFABETE ALS DE GELETTERDE VOR DERINGEN :IJ PRESTEREN OP HET TWEEDE MEETMOMENT SIGNIFICANT BETER DAN OP HET EERSTE EN OP HET DERDE SIGNIFICANT BETER DAN OP HET TWEEDE 0AIRED 3AMPLES 4 TEST P (IERUIT KAN GECONCLUDEERD WORDEN DAT DE CURSISTEN NA AFRONDING VAN HET PROGRAMMA +IND /PVOEDING RECEPTIEF MEER DOELWOORDEN KENNEN EN DUS WAT HUN WOORDENSCHAT BETREFT VOORUIT ZIJN GEGAAN ZIE &IGUUR /OK BLIJKT DAT DE GELETTERDE CURSISTEN SIGNI FICANT MEER DOELWOORDEN CORRECT HEBBEN ONTHOUDEN GEMIDDELD DAN DE GROEP ANALFABETE CURSISTEN GEMIDDELD )NDEPENDENT 3AMPLES 4 TEST P 6OORZICHTIGHEIDSHALVE MOET HIERBIJ WEL WORDEN AANGETEKEND DAT ER BIJ DE VERKREGEN RESULTATEN SPRAKE KAN ZIJN VAN EEN TEST HERTESTEFFECT $AT WIL ZEGGEN DAT DE MOGELIJK HEID BESTAAT DAT DE CURSISTEN DOOR AFNAME VAN DE DRIE TESTEN BETER ZIJN GAAN PRESTEREN
#ULTUUR %DUCATIE
DOORDAT DEZE VOOR HEN EEN VORM VAN HERHALING EN OEFENING ZIJN GEWEEST $AT VERMOEDEN WORDT BEVESTIGD DOORDAT DE CURSISTEN OP DE RETENTIETOETS SIGNIFICANT BETER SCOREN DAN OP DE NATOETS (ET IS ECHTER OOK MOGELIJK DAT EEN DEEL VAN DE AANGEBODEN WOORDEN IN DE PERIODE TUSSEN DE NATOETS EN RETENTIETOETS IN DE LES TERUGGEKOMEN ZIJN WAARDOOR DE CURSISTEN MEER GELEGENHEID HEBBEN GEKREGEN OM DE WOORDEN TE ONTHOUDEN
&)'552 ?'%-)$$%,$% 4%34 3#/2%
35 30 25 20 15 10 5 0
!NALFABETEN . 'ELETTERDEN .
#ULTUUR %DUCATIE
?
#/.#,53)%
$E RESULTATEN VAN DE MOGELIJKHEDEN TOT TAALVERWERVING IN ZOWEL HET 3TEDELIJK -USEUM ALS HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM SUGGEREREN DAT HET LEREN VAN .EDERLANDS IN HET MUSEUM EEN VEELBELOVENDE TOEKOMST TEGEMOET KAN GAAN "IJ DE RONDLEIDINGEN IN HET MUSEUM WORDT GEBRUIK GEMAAKT VAN DE RIJKE VISUELE OMGE VING VAN HET MUSEUM WAARBIJ NIET TALIG MATERIAAL ONDERWERP VAN GESPREK VORMT 5IT HET ONDERZOEK NAAR HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST VAN HET 3TEDELIJK -USEUM KWAM NAAR VOREN DAT HET MUSEUM EEN OMGEVING IS DIE UITNODIGT TOT VEEL INTERACTIE WAT DE TAALVERWERVING VAN NIEUWKOMERS TEN GOEDE KOMT $E MUSEUMDOCENTEN GEVEN DE CUR SISTEN RUIM DE GELEGENHEID TOT INTERACTIE EN DEZE NEMEN DIE OOK WERKELIJK TE BAAT $E MUSEUMDOCENTEN LETTEN EROP DAT HUN TAALAANBOD IS AFGESTEMD OP HET TAALNIVEAU VAN DE CURSISTEN :E STELLEN VEEL VRAGEN VOORAL NAAR DE MENING VAN DE CURSISTEN VRAGEN DUS DIE LANGERE ANTWOORDEN GENEREREN $E FEEDBACK VAN DE MUSEUMDOCENTEN OP DE OUTPUT VAN DE CURSISTEN IS GROTENDEELS INHOUDELIJK :E GEVEN VOORAL POSITIEVE FEEDBACK EN BEKRACHTIGEN WAT DE CURSISTEN ZEGGEN DOOR GOEDKEURENDE REACTIES OF HERHALINGEN $AARNAAST PROBEREN ZE DE CURSISTEN TOT VERDERE TAALPRODUCTIE TE STIMULEREN DOOR TE PARAFRASEREN WAT DE CURSISTEN ZEGGEN DOOR HUN HET GOEDE MODEL AAN TE BIEDEN RECASTS EN HEN TE STIMULEREN ZICHZELF TE VERDUIDELIJKEN MET IMPLICIETE PROMPTS 7E ZOUDEN DE DOCENTEN HOOGUIT WILLEN ADVISEREN OM DAT NOG MEER TE DOEN EN OM NIET ALLEEN INHOUDELIJKE FEEDBACK TE GEVEN MAAR ZO NU EN DAN OOK DE CURSISTEN TOT ZELFVERBETERING TE STIMULEREN ALS ZIJ TEGEN DE TAALVORM ZONDIGEN %EN ANDERE AANBEVE LING IS OM DE OPDRACHT MET DE WOORDKAARTJES WAARBIJ DE CURSISTEN EEN WOORD AAN EEN KUNSTWERK MOETEN KOPPELEN NIET INDIVIDUEEL MAAR IN TWEETALLEN UIT TE LATEN VOEREN $AARDOOR WORDEN CURSISTEN GEDWONGEN MET ELKAAR TE OVERLEGGEN EN DAT STIMULEERT DUS INTERACTIE 6ERDER BLEKEN DE CURSISTEN TIJDENS DE RONDLEIDING MAAR WEINIG WOORDEN OP HUN KLEMBORD TE NOTEREN EN KWAMEN DE MUSEUMDOCENTEN DAAR AAN HET EIND VAN DE RONDLEIDING OOK NIET OP TERUG (ET IS AAN TE RADEN OM DIT WEL TE DOEN DESNOODS IN DE AFSLUITENDE LES MET DE TAALDOCENT "IJ HET PROGRAMMA +IND /PVOEDING VAN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM IS DE WOORDENSCHATVERWERVING ONDERZOCHT 'ECONSTATEERD KON WORDEN DAT HET DAADWERKELIJK DE WOORDENSCHAT VAN CURSISTEN VERGROOT $E MOGELIJKHEDEN OM CONCRETE AFBEELDINGEN CQ SCHILDERIJEN TE GEBRUIKEN BIJ HET AANLEREN VAN NIEUWE WOORDEN WORDEN GOED BENUT )N DE LESSEN LOKT HET PROGRAMMA EEN GROEPSGESPREK UIT TUSSEN CURSISTEN ONDERLING EN TUSSEN CURSISTEN EN DOCENT $E CURSISTEN BLIJKEN AAN HET EIND VAN HET PROGRAMMA SIGNI FICANT MEER DOELWOORDEN TE KENNEN DAN DAARVOOR EN DAT IS TWEE WEKEN LATER NOG STEEDS
#ULTUUR %DUCATIE
HET GEVAL 7EL IS HET ZO DAT RELATIEF VEEL DOELWOORDEN AAN HET BEGIN VAN HET PROGRAMMA AL BIJ DE MEESTE CURSISTEN BEKEND WAREN EN BESTOND ER TWIJFEL OMTRENT HET NUT VAN SOM MIGE DOELWOORDEN /P BASIS VAN DEZE BEVINDINGEN HEEFT HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM DE LIJST MET DOELWOORDEN AANGEPAST WAARBIJ WOORDEN ALS ³ADERLATEN´ EN ³HET VALHOEDJE´ ZIJN VERVANGEN DOOR BIJVOORBEELD ³WASSEN´ EN ³HET ECHTPAAR´ (ET MUSEUM BLIJKT DUS EEN GOEDE PLEK OM WOORDEN TE LEREN $E OPZET VAN BEIDE PROGRAMMA´S KOMT OP VEEL PUNTEN MET ELKAAR OVEREEN EN KAN GEMAKKELIJK DOOR ANDERE MUSEA WORDEN OVERGENOMEN $AT GELDT MET NAME VOOR HET PROGRAMMA VAN HET 3TEDELIJK -USEUM DAT NIET OP EEN VASTE COLLECTIE IS AFGESTEMD EN ALS BLAUWDRUK VOOR ANDERE MUSEA KAN FUNGEREN 2EST DE VRAAG OF HET MUSEUM UIT HET OOGPUNT VAN EFFICIpNTIE OOK DE BESTE PLEK IS OM WOORDEN TE LEREN (ET ZOU NAMELIJK ZO KUNNEN ZIJN DAT EEN ANDERE CONTEXT EEN EXPLICIE TER MANIER VAN AANBOD EN CONSOLIDERING VAN WOORDEN TOT NOG BETERE RESULTATEN LEIDT )N HET HUIDIGE ONDERZOEK WAS DIE VRAAG NIET AAN DE ORDE MAAR HET ZOU DE MOEITE WAARD ZIJN OM DAAR IN EEN EVENTUEEL VERVOLGONDERZOEK AANDACHT AAN TE BESTEDEN 7AARBIJ HET DAN WEL WEER DE VRAAG IS OF DE CURSISTEN DAARBIJ OOK HUN CULTURELE KENNIS VERGROTEN 7ANT HET AARDIGE VAN HET PROJECT 3TAD EN 4AAL IS NU JUIST DAT HET ZOWEL DE TAALVAARDIG HEID BEVORDERT ALS DE CULTURELE KENNIS STIMULEERT &OLKERT +UIKEN &OLKERT +UIKEN IS TAALKUNDIGE MET ALS SPECIALISATIE TAALVERWERVING (IJ IS SINDS AANGESTELD BIJ DE 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM ALS BIJZONDER HOOGLERAAR .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL VANWEGE DE GEMEENTE !MSTERDAM (IJ IS DAAR COyRDINATOR VAN DE DUALE MASTER .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL
#ULTUUR %DUCATIE
,)4%2!4552
?
$RIOUICHI & $E CASUS INBURGERING EN NATIONALITEITSWETGEVING )CONEN VAN NATIONALE IDENTITEIT 722 2APPORT !MSTERDAM !MSTERDAM 5NIVERSITY 0RESS $ROGE 3 %VALUATIE +IND /PVOEDING 3TAGEVERSLAG $UALE -ASTER .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM 'EMEENTE !MSTERDAM .IEMAND AAN DE KANT )NBURGERING DE !MSTERDAMSE AANPAK !MSTERDAM 'EMEENTE !MSTERDAM (UMMEL - -USEUMBEZOEKEN MET TAALKWALITEIT %EN ONDERZOEK NAAR INTERACTIE BIJ RONDLEIDINGEN VOOR .4 CURSISTEN IN HET 3TEDELIJK -USEUM -ASTERSCRIPTIE $UALE -ASTER .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM ,ONG - )NPUT INTERACTION AND SECOND LANGUAGE ACQUISITION 5NPUBLISHED 0H$ DISSERTATION 5NIVERSITY OF #ALIFORNIA AT ,OS !NGELES ,ONG - .ATIVE SPEAKERNON NATIVE SPEAKER CONVERSATION AND THE NEGOTIATION OF COMPREHENSIBLE INPUT !PPLIED ,INGUISTICS ,YSTER 2 ,EARNING AND TEACHING LANGUAGES THROUGH CONTEXT ! COUNTERBALANCED APPROACH !MSTERDAM *OHN "ENJAMINS .ATION )30 ,EARNING VOCABULARY IN ANOTHER LANGUAGE #AMBRIDGE #AMBRIDGE 5NIVERSITY 0RESS 3CHMITT . 6OCABULARY IN LANGUAGE TEACHING #AMBRIDGE #AMBRIDGE 5NIVERSITY 0RESS 3IGNIFICANT )NBURGERING NIEUWKOMERS +WALITATIEVE RAPPORTAGE "ARNEVELD 3IGNIFICANT "6 3PADA . &RyHLICH - #/,4 #OMMUNICATIVE /RIENTATION OF ,ANGUAGE 4EACHING /BSERVATION 3CHEME #ODING CONVENTIONS AND APPLICATIONS 3YDNEY .ATIONAL #ENTRE FOR %NGLISH ,ANGUAGE 4EACHING AND 2ESEARCH .#%,42 6ERHALLEN - 6ERHALLEN 3 7OORDEN LEREN WOORDEN ONDERWIJZEN (ANDREIKING VOOR LERAREN IN HET BASIS EN VOORTGEZET ONDERWIJS (OEVELAKEN #03
#ULTUUR %DUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
%RVARINGEN VAN VIJF !MSTERDAMSE MUSEA
)N EN LIEP IN DE GEMEENTE !MSTERDAM HET PROJECT 3TAD EN 4AAL 6IJF MUSEA DEDEN HIERAAN MEE -ELISSA DE 6REEDE INTERVIEWDE MUSEUMMEDEWERKERS EN BESCHRIJFT IN DIT ARTIKEL HUN ERVARINGEN $E MUSEA VERTELLEN OVER HUN AANPAK EN OVER DE SUCCESSEN EN STRUIKELBLOKKEN BIJ HET VERZORGEN VAN MUSEUMPROGRAMMA´S VOOR .4 LEERDERS )N HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM !(- HANGT EEN SCHILDERIJ VAN *OHANNES ,INGELBACH UIT (ET VERBEELDT DE $AM WAAR DE SCHEPEN TOEN NOG KONDEN AANLEG GEN OP DE PLEK WAAR ZICH TEGENWOORDIG DE "EURS EN HET $AMRAK BEVINDEN (ET NIEUWE STADHUIS DAT LATER DE FUNCTIE VAN PALEIS HEEFT GEKREGEN IS NOG IN AANBOUW /P DE $AM BEVINDEN ZICH GROEPJES MENSEN DIE DRUK MET ELKAAR IN GESPREK ZIJN (UN UITERLIJK EN HUN KLEDING VERSCHILLEN $IT SCHILDERIJ LEVERT TAL VAN ONDERWERPEN WAAR EEN MUSEUMRONDLEIDER DANKBAAR GEBRUIK VAN KAN MAKEN (ET LAAT EEN BEKENDE PLEK ZIEN MET EEN AANTAL HERKENNINGSPUNTEN ZOALS HET 0ALEIS DE .IEUWE +ERK EN DE /UDE +ERK %R ZIJN OOK GEBOUWEN ZOALS DE OUDE 7AAG DIE NIET MEER BESTAAN 6ERDER MAKEN DE VERSCHILLEND UITGEDOSTE MENSEN DUIDELIJK DAT !MSTERDAM AL EEUWEN EEN SMELTKROES VAN CULTUREN IS $E RONDLEIDER HOEFT SLECHTS TE VERTELLEN DAT DESTIJDS ZWART EN WIT IN !MSTERDAM DE MODEKLEUREN WAREN EN DE VRAAG RIJST WAAR AL DIE FIGUREN MET BONTE TULBANDEN EN ANDERSOORTIGE HOOFDDEKSELS DAN VAN DAAN KOMEN .4 CURSISTEN MOETEN DOORGAANS GRINNIKEN WANNEER TOT HEN DOORDRINGT DAT ZIJ NIET DE EERSTE LICHTING NIEUWKOMERS IN !MSTERDAM ZIJN ³$AT ZIJN ALLOCHTONEN´ (ET SCHILDERIJ VAN ,INGELBACH IS EEN VOORBEELD VAN HOE KUNST EN ERFGOED DE GESPREK KEN TUSSEN NIEUWKOMERS EN .EDERLANDERS OP GANG KUNNEN BRENGEN $AT IS EEN VAN DE GRONDSLAGEN VAN HET !MSTERDAMSE PROJECT 3TAD EN 4AAL
#ULTUUR %DUCATIE
?
/.434!!. 6!. (%4 02/*%#4
(ET IS ALLEMAAL BEGONNEN MET EEN WELKOMSTBRIEF VAN DE TOENMALIGE !MSTERDAMSE WET HOUDER !HMED !BOUTALEB AAN 'IJS VAN 4UYL DIE ALS KERSVERSE DIRECTEUR VAN HET 3TEDELIJK -USEUM VANUIT $UITSLAND IN !MSTERDAM KWAM WONEN 6AN 4UYL NODIGDE DAAROP DE WETHOUDER UIT VOOR EEN GESPREK EN SAMEN BESPRAKEN ZIJ OP WELKE MANIER HET 3TEDELIJK -USEUM EEN BIJDRAGE ZOU KUNNEN LEVEREN AAN PROGRAMMA´S VOOR INBURGERAARS (ET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM HAD OP DIT TERREIN AL ERVARINGEN OPGEDAAN %N ZO ONTSTOND 3TAD EN 4AAL EEN EDUCATIEF PROJECT VOOR MENSEN DIE .EDERLANDS ALS TWEEDE TAAL .4 LEREN (ET LEREN VAN DE TAAL WORDT GECOMBINEERD MET EEN KENNISMAKING MET LOKALE MUSEA EN DE STAD $IT VANUIT DE GEDACHTE DAT INBURGEREN MEER BEHELST DAN LOU TER HET LEREN VAN EEN TAAL OOK KENNISMAKING MET DE CULTUUR EN GESCHIEDENIS VAN EEN STAD HELPT IEMAND OM ZICH IN DIE STAD THUIS TE VOELEN $E KUNSTWERKEN OF OBJECTEN UIT MUSEUMCOLLECTIES VERTELLEN IETS OVER DE STAD EN HAAR INWONERS )N !MSTERDAM IS DE GEMEENTELIJKE $IENST -AATSCHAPPELIJKE /NTWIKKELING $-/ VER ANTWOORDELIJK VOOR DE INBURGERING $EZE DIENST GAF IN GEHOOR AAN DE WENS VAN !BOUTALEB OM MUSEUMBEZOEK ONDERDEEL TE LATEN ZIJN VAN HET INBURGERINGSPROGRAMMA EN TROK EURO UIT VOOR DE PILOT 3TAD EN 4AAL -ET DIT GELD KONDEN DE MUSEA PRO GRAMMA´S VOOR DEZE SPECIFIEKE DOELGROEP .4 LEERDERS ONTWIKKELEN $AARNAAST ONDER STEUNDE $-/ DE MUSEA BIJ DE WERVING VAN .4 GROEPEN %R WERD EEN KLANKBORDGROEP VAN .4 DOCENTEN SAMENGESTELD EN EEN ADVIESGROEP DIE IN DE PILOTPERIODE DE MUSEUMPROGRAMMA´S MONITORDE EN WAAR NODIG ADVIE ZEN EN TIPS GAF !ANVANKELIJK VONDEN DE PROGRAMMA´S PLAATS IN TWEE MUSEA HET !(- EN HET 3TEDELIJK -USEUM ,ATER SLOTEN ACHTEREENVOLGENS HET 6ERZETSMUSEUM HET &OAM? &OTOGRAFIEMUSEUM !MSTERDAM EN HET 4ROPENMUSEUM ZICH BIJ HET PROJECT AAN $E BASIS VAN DE .4 PROGRAMMA´S IS IN ALLE VIJF MUSEA HETZELFDE EEN VOORBEREIDENDE LES OP SCHOOL WAARIN CURSISTEN ALVAST WOORDEN DIE MET HET MUSEUM OF DE COLLECTIE TE MAKEN HEBBEN OEFENEN $AARNA EEN MUSEUMBEZOEK MET RONDLEIDING EN OPDRACHTEN EN EEN AFSLUITENDE LES WEDEROM OP SCHOOL )N DE LESPAKKETTEN VAN DE MUSEA ZITTEN WOORDKAART JES WOORDENLIJSTEN EN OPDRACHTEN OM DE TAALVERWERVING TE STIMULEREN (ET LESMATERIAAL IS ZO GEMAAKT DAT HET IN PRINCIPE LANGDURIG GEBRUIKT KAN WORDEN (IERONDER PRESENTEREN WE EERST DE AANPAK EN PROGRAMMA´S VAN ELK VAN DE VIJF MUSEA $AARNA BELICHTEN WE DE SUCCESFACTOREN EN STRUIKELBLOKKEN
#ULTUUR %DUCATIE
?
!-34%2$!-3 ()34/2)3#( -53%5- (%2+%..).' %. 6%2"!:).'
(ET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM WIL EEN MUSEUM ZIJN WAAR ALLE !MSTERDAMMERS ZICH THUIS VOELEN .ADRUKKELIJK WORDT NIET ALLEEN DE GESCHIEDENIS VAN DE RIJKE WITTE BOVENLAAG GETOOND MAAR OOK VAN DE GEWONE !MSTERDAMMER .IET ALLEEN IN COLLECTIE VORMING MAAR OOK IN PUBLIEKSBEREIK BEOOGT HET !(- DE GEHELE !MSTERDAMSE BEVOL KING TE BEREIKEN (ET MUSEUM PROBEERT WIJKBEWONERS SCHOLEN VERENIGINGEN EN TAAL AANBIEDERS AAN ZICH TE BINDEN ONDER MEER DOOR ZOGEHETEN OUTREACHPROGRAMMA´S $EZE LIJN ZAL OOK ONDER DE NIEUWE DIRECTEUR 0AUL 3PIES WORDEN VOORTGEZET ³6ROEGER WAS HET MUSEUM ALS VANZELFSPREKEND HET EDUCATIEVE CENTRUM WAAR IEDERE STEDELING EEN KEER GEWEEST MOEST ZIJN OM EEN IDEE TE KRIJGEN VAN ZIJN BURGERSCHAP .U MOETEN WE OOK ZELF NAAR BUITEN TREDEN DE BURGER OPZOEKEN BIJVOORBEELD DOOR ALLIANTIES AAN TE GAAN EN SAMENWERKING TE ZOEKEN MET ORGANISATIES DIE DIE MENSEN AL BEREIKEN´ 7IGGERS +RUSEMAN P 6ANUIT DEZE FILOSOFIE HAD HET !(- AL EERDER ERVARING OPGEDAAN MET GROEPEN BEZOEKERS DIE DE .EDERLANDSE TAAL NOG NIET SPREKEN $E SUBSIDIE VANUIT 3TAD EN 4AAL BOOD DE KANS OM TWEE PROGRAMMA´S DIE IN AANZET AL BESTONDEN GOED UIT TE WERKEN (ET EERSTE PROGRAMMA IS -IJN -OKUM $OOR PARTICIPATIE IN DE WIJK HAD HET !(- AL CONTACTEN MET BUURTHUIZEN EN MIGRANTENORGANISATIES 6ANUIT TWEE HOEKEN KWAM HET VERZOEK OM EEN PROGRAMMA OVER DE GESCHIEDENIS VAN !MSTERDAM TE MAKEN VAN ENKELE TAALDOCENTEN EN VAN HET 'ILDE !MSTERDAM EEN ORGANISATIE VAN SENIOREN DIE ONDER MEER RONDLEIDINGEN DOOR DE STAD VERZORGT -ILA %RNST TOT JUNI HOOFD EDUCATIE VERTELT OVER -IJN -OKUM ³$E DOELGROEP BESTOND UIT LAAGGELETTERDE EN ANALFABETE VROUWEN 7E HEBBEN ER TOEN NIET HEEL DIEP OVER NAGEDACHT MAAR WE WISTEN WEL WE MOETEN ZORGEN DAT HET DICHT BIJ DE CURSISTEN LIGT (ET MOET CONCREET ZIJN $US HET MOET GAAN OVER WAT JE ZIET EN NIET ZO ZEER OVER WAT WIJ ALLEMAAL ZO GRAAG WILLEN VERTELLEN´ %EN ANDER IDEE DAT AL EEN TIJDJE IN DE STEIGERS STOND WAS EEN PROGRAMMA OVER VROUWEN KINDEREN EN OPVOEDEN %R WAS AL EEN RONDLEIDING VOOR STUDENTEN VAN EEN MBO OPLEIDING 6ERZORGING $AAR ZATEN VEEL VROUWEN BIJ DIE DEZE STUDIE OP LATERE LEEFTIJD WAREN GAAN DOEN MET BOVENDIEN ALLEMAAL EEN ANDERE CULTURELE ACHTERGROND ³/PVOEDING BLEEK EEN ONTZETTEND LEUK ONDERWERP TE ZIJN OM VERSCHILLEN TE OVERBRUGGEN EN ECHT MET ELKAAR IN GESPREK TE RAKEN´ VERTELT %RNST ³(ET ONDERWERP LIGT IEDEREEN NA AAN HET HART DUS KOMT ER AL SNEL EEN UITWISSELING TOT STAND "OVENDIEN SLOOT HET PROGRAMMA NAADLOOS AAN BIJ OVERHEIDSBELEID RONDOM TAAL EN OUDERPARTICIPATIE´ (ET !(- STELDE EEN PROJECTMEDEWERKER AAN DIE GING ONDERZOEKEN HOE MUSEUMBEZOEK ZOU KUNNEN AANSLUITEN BIJ TAALPROGRAMMA´S VOOR ANALFABETE VROUWEN 5ITGANGSPUNT
#ULTUUR %DUCATIE
WAS DAT DE MUSEALE COLLECTIE EEN AANLEIDING ZOU MOETEN VORMEN OM EEN BIJDRAGE TE LEVEREN AAN TAALVERWERVING %EN STAGIAIRE MASTERSTUDENTE .4 3ARAH $ROGE VAN DE 5NIVERSITEIT VAN !MSTERDAM WERD BIJ HET ONTWIKKELPROCES BETROKKEN %RNST ³:IJ VERTELDE WAT DE BASISWOORDEN ZIJN EN HOE VOLWASSENEN EIGENLIJK EEN TAAL LEREN $AT WAS ALLEMAAL NIEUW VOOR ONS %N ZO INSPIREREND 7IJ HADDEN DE NEIGING OM SOMS MOEILIJKE WOORDEN TE GEBRUIKEN DIE ZE DAARNA NOOIT MEER ZOUDEN HOREN 6OOR EEN CURSIST TOTAAL NUTTELOZE WOORDEN´ )N PLAATS VAN ZELF VOORNAMELIJK AAN HET WOORD TE ZIJN ZOUDEN MUSEUMMEDEWERKERS EN RONDLEIDERS NU DEELNEMERS MOETEN UITDAGEN OM TAAL TE GEBRUIKEN EN BEWUST TE OEFENEN MET NIEUWE WOORDEN EN BEGRIPPEN $E COLLECTIE DIENT DAARBIJ MEER ALS MIDDEL DAN ALS DOEL (ET !(- KOOS DAAROM BEWUST VOOR MEDEWERKERS DIE ZOWEL KENNIS VAN DE COLLECTIE ALS VAN DE DOELGROEP HADDEN $IE KENNIS WERD OOK IN HUIS GEHAALD MET EEN TIJ DELIJK MEDEWERKER :AKIA "OUCETTA /M DE CONTINUtTEIT TE WAARBORGEN WAS OOK DE EDU CATIEF MEDEWERKER IN VASTE DIENST INTENSIEF BETROKKEN BIJ DE PROGRAMMAONTWIKKELING 3INDS SEPTEMBER HEEFT HET !(- DRIE PROGRAMMA´S VOOR .4 CURSISTEN IN HET VASTE AANBOD -IJN -OKUM EN &OCUS OP !MSTERDAM OVER !MSTERDAM ALS STAD EN NIEUWE WOONPLAATS EN +IND /PVOEDING OVER OPVATTINGEN EN DENKBEELDEN UIT HEDEN EN VERLE DEN OVER KINDEREN
?
34%$%,)*+ -53%5- +5.34 !,3 '%302%+334/&
(ET 3TEDELIJK -USEUM KON PROFITEREN VAN DE ERVARINGEN VAN HET !(- -ARLOUS VAN 'ASTEL OORSPRONKELIJK PROJECTMEDEWERKER VOOR 3TAD EN 4AAL MAAR INMIDDELS MEDEWER KER EDUCATIE IN VASTE DIENST OBSERVEERDE DE GROEPSBEZOEKEN IN HET !(- ³)K ZAG ER EEN GEJAAGDHEID IN *E KREEG HET GEVOEL DAT ER EEN VAST PROGRAMMA WAS EN DAT DE MENSEN PER SE ALLES MOESTEN ZIEN $AT GING SOMS TEN KOSTE VAN DE SFEER IN DE GROEP ALTHANS DAT WAS MIJN INTERPRETATIE $US IK NAM ME VOOR UIT TE GAAN VAN DE BASISPUNTEN VAN ONZE FAMILIEPROGRAMMA´S NAMELIJK EEN RELAXTE ONTSPANNEN SFEER CREpREN EN DE TIJD NEMEN (ET !(- IS DAT LATER OOK GAAN DOEN )N DE PILOTFASE HADDEN WE ZELFS DE KANS NA AFLOOP VAN HET BEZOEK NOG RUSTIG MET ELKAAR NA TE PRATEN 7E GINGEN DAN SAMEN KOFFIE DRINKEN EN KOEKJES ETEN $AT MAAKTE HEEL VEEL LOS :O KWAMEN WE OOK TE WETEN WAT DE MENSEN ERVAN VONDEN $AAR HEBBEN WE VEEL VAN GELEERD (ELAAS IS DAT NU PRAKTISCH NIET MEER MOGELIJK´ (ET 3TEDELIJK -USEUM HEEFT HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST ONTWIKKELD 5ITGANGSPUNT IS DAT KUNSTWERKEN EN TENTOONSTELLINGEN VOORAL AANLEIDING ZIJN OM TOT EEN GESPREK TE
#ULTUUR %DUCATIE
KOMEN 6ANWEGE DE TIJDELIJKE HUISVESTING IS GEKOZEN VOOR EEN FLEXIBEL PROGRAMMA DAT BRUIKBAAR IS VOOR VERSCHILLENDE DISCIPLINES BINNEN DE MODERNE KUNST 2IXT (ULSHOFF 0OL HOOFD EDUCATIE PUBLIEKSBEGELEIDING SCHRIJFT DAAROVER ³+UNST IS MEER DAN ALLEEN EEN VISUELE AANLEIDING VOOR EEN GESPREK (ET IS EEN ANKER WAAROP KAN WORDEN TERUGGEGRE PEN (ET KUNSTWERK IS ZOALS HET IS EN VERANDERT NIET MAAR IEDEREEN BEKIJKT HET MET EEN ANDERE BLIK VANUIT EEN EIGEN ACHTERGROND (IERMEE KAN EEN KUNSTWERK EEN HOUVAST ZIJN VOOR EEN INHOUDELIJKE DISCUSSIE ¯ HET BEGIN VAN EEN EINDELOZE VERDIEPING´ (ULSHOFF 0OL P 6AN 'ASTEL ONDERSCHRIJFT DEZE ZIENSWIJZE ³7IJ HEBBEN ONS EXPLICIET AFGEVRAAGD WAT WqJ DE MENSEN ZOUDEN KUNNEN BIEDEN 7E MERKTEN DAT KUNST EEN ONTZETTEND GOEDE AAN LEIDING IS VOOR GESPREKKEN OOK OVER ALLERLEI THEMA´S DIE IN DE GROEP LEEFDEN $IE TAALBAR RInRE BLEEK EIGENLIJK JUIST GOED TE WERKEN BIJ HET KIJKEN NAAR KUNST %R ONTSTOND RUST EN SOMS OOK STILTE WAARDOOR MENSEN DE TIJD NAMEN OM TE KIJKEN GEWOON OMDAT ZE NIET ZO SNEL KONDEN PRATEN OF REAGEREN EN MOESTEN ZOEKEN NAAR WOORDEN )EDEREEN ZIET IETS ANDERS IN EEN SCHILDERIJ IEDEREEN NEEMT Z´N EIGEN ACHTERGROND MEE´ (ET MUSEUM WILDE ER VAN MEET AF AAN KUNSTENAARS BIJ BETREKKEN (EDENDAAGSE KUN STENAARS WERKEN STEEDS ³GLOBALER´ EN HOUDEN ZICH VEELAL BEZIG MET THEMA´S DIE IEDEREEN AANGAAN NIET IN DE LAATSTE PLAATS BEZOEKERS MET EEN CULTUREEL DIVERSE ACHTERGROND ³%VENALS MENSEN VAN WIE DE WORTELS ELDERS LIGGEN KIJKEN KUNSTENAARS VAAK MET EEN VER FRISSENDE BLIK NAAR HUN EIGEN LEEFOMGEVING $IT ALLES MAAKT HET MUSEUM VOOR MODERNE EN HEDENDAAGSE KUNST TOT EEN PLEK WAAR EEN VONK KAN OVERSLAAN TUSSEN KUNST STAD EN AL HAAR BEWONERS´ ZOALS (ULSHOFF 0OL SCHRIJFT P $E MEDEWERKERS EDUCATIE VAN HET 3TEDELIJK -USEUM LIETEN ZICH BIJ HUN WERKZAAMHE DEN OOK INSPIREREN DOOR MUSEA IN HET BUITENLAND VOORAL %NGELAND EN #ANADA $AAR IS HET VEEL VANZELFSPREKENDER DAT MUSEA ZICH SPECIFIEK OP ALLE BEVOLKINGSGROEPEN IN DE WIJDE OMTREK RICHTEN /M TE ACHTERHALEN HOE ZE HET MUSEUM EEN GASTVRIJE UITSTRALING KONDEN GEVEN GINGEN ZE TE RADE BIJ EIGEN COLLEGA´S DIE OOIT EEN INBURGERINGSEXAMEN HADDEN GEDAAN EN VOOR WIE .EDERLANDS DE TWEEDE TAAL IS /P DE AFDELING ³&ACILITAIR EN "EVEILIGING´ IS DAT ZELFS PROCENT 6AN 'ASTEL ³7E DACHTEN VAN DIE MENSEN KUNNEN WE HEEL VEEL LEREN (OE WEN JE AAN EEN NIEUWE OMGEVING (OE KIJK JE NAAR MODERNE KUNST ALS JE UIT EEN NIET WESTERS LAND KOMT 7AT BETEKENT EEN MUSEUM EIGENLIJK VOOR JOU ´ %EN AANTAL VAN HEN WERD GEtNTERVIEWD EN HUN VERHALEN PLUS PORTRETFOTO´S GEMAAKT DOOR +OOS "REUKEL KREGEN EEN PLAATS IN HET LESBOEK :O HEEFT HET MUSEUM VOOR DE .4 CURSISTEN AL EEN GEZICHT 0ERSONEN UIT HUN LESBOEK NEMEN DE JASSEN IN ONTVANGST OF LOPEN ALS SUPPOOST ROND OP DE ZAAL "EHALVE DE PORTRETTEN BEVAT HET LESBOEK INFORMATIE OVER HET MUSEUM GRAPPIGE CITATEN OVER HET LEREN VAN TAAL ³.EDERLANDS IS GEEN TAAL
#ULTUUR %DUCATIE
MAAR EEN VERKOUDHEID´ OPDRACHTEN EN VRAGEN BIJ KUNSTWERKEN EN EEN WOORDENLIJST )NTERN ZORGDEN DE PORTRETTEN ERVOOR DAT HET HELE MUSEUM BETROKKEN RAAKTE BIJ 3TAD EN 4AAL 6AN 'ASTEL VERTELT ³!LLE MEDEWERKERS HEBBEN DE BOEKJES THUIS :E ZIJN OPGESTUURD NAAR FAMILIELEDEN IN ALLERLEI LANDEN %R ZIJN HANDTEKENINGEN GEVRAAGD %R ZIJN MANAGERS DIE ONTROERD WAREN NADAT ZE EEN VERHAAL HADDEN GELEZEN VAN EEN MEDEWERKER DIE ZE ELKE DAG GEDAG ZEIDEN MAAR VAN WIE ZE NOG NOOIT HADDEN GEWETEN WAT DIE ALLEMAAL HEEFT MEEGEMAAKT $IT DEEL UIT HET LESBOEK HEEFT MEER BIJGEDRAGEN AAN HET SUCCES VAN 3TAD EN 4AAL DAN WE OOIT VAN TE VOREN HADDEN KUNNEN VOORZIEN´ /P DE TIJDELIJKE LOCATIES ZIJN DE OMSTANDIGHEDEN VOOR HET PROGRAMMA NIET ALTIJD IDEAAL (ET IS DE BEDOELING WEER ACTIEF MET HET PROGRAMMA /NTMOET +UNST AAN DE SLAG TE GAAN ZODRA HET MUSEUM OP ZIJN OUDE PLEK HEROPEND IS
?
6%2:%43-53%5- //2,/'36%2(!,%.
(ET 6ERZETSMUSEUM SLOOT ZICH BEGIN AAN $IRECTEUR ,IESBETH VAN DER (ORST VERTELT DAT HET MUSEUM AL BEZIG WAS MET DIVERSITEITSBELEID ³7E HADDEN TENTOONSTELLINGEN GEHAD OVER -AROKKO EN OVER 3URINAME EN OOK AL VERSCHILLENDE KEREN GROEPEN ALLOCH TONEN IN HET MUSEUM GEHAD ONDER WIE INBURGERAARS 7E MERKTEN DAT ONZE COLLECTIE HEEL GOED AANSLOEG EN VEEL HERKENNING GAF *UIST VOOR DEZE DOELGROEP HEBBEN WE EEN BELANGRIJK VERHAAL TE VERTELLEN´ )N HET .4 PROGRAMMA !MSTERDAM IN BEZETTINGSTIJD TOONT HET MUSEUM HOE DE OORLOGS JAREN WERDEN DOORGEBRACHT /MDAT EEN BEZOEK AAN HET 6ERZETSMUSEUM VOOR INBURGE RAARS AFKOMSTIG UIT OORLOGSGEBIEDEN SCHOKKEND ZOU KUNNEN ZIJN IS HET MUSEUM TE RADE GEGAAN BIJ #OGIS KENNISINSTITUUT VOOR DE SOCIALE EN PSYCHISCHE GEVOLGEN VAN OORLOG VER VOLGING EN GEWELD ³#OGIS HEEFT ONS TIPS GEGEVEN DIE WE HEBBEN GEBRUIKT IN DE HANDLEI DING EN IN DE SCHOLING VAN MUSEUMDOCENTEN´ VERTELT 6AN DER (ORST ³-AAR IN DE PRAKTIJK VIEL HET MEE 7E HEBBEN SCENARIO´S VOOR WANNEER HET IEMAND ECHT TE VEEL WORDT MAAR DIE HEBBEN WE TOT NU TOE NOG NOOIT HOEVEN TOEPASSEN´ "IJ DE .4 GROEPEN BLEEK HET MUSEUM VOORAL HERKENNING TE BIEDEN ZONDER DAT HET TRAU MATISCH WERD 3OMMIGE CURSISTEN HEBBEN ZELF OOK TE MAKEN GEHAD MET SCHAARSTE EN ONDERDRUKKING 6AN DER (ORST ³*E KRIJGT REACTIES OP BIJVOORBEELD DE GEtMPROVISEERDE GEBRUIKSVOORWERPEN OH ZOIETS HEBBEN WIJ OOK %N DE BORDEN ³6ERBODEN VOOR JODEN´ ROEPEN VAAK EIGEN VERHALEN OP OVER UITSLUITING 6AAK HEERST HET BEELD DAT .EDERLANDERS MAKKELIJK PRATEN HEBBEN OMDAT ZE ALTIJD WELVAREND ZIJN GEWEEST )K VIND HET BELANGRIJK OM OVER TE DRAGEN DAT .EDERLAND RELATIEF KORT GELEDEN EEN PERIODE HEEFT GEKEND VAN
#ULTUUR %DUCATIE
ONDERDRUKKING EN VAN OORLOG $AT IS VOOR INBURGERAARS VAAK EEN ECHTE EYEOPENER %N VOOR DEZE DOELGROEPEN ¯ VEELAL MET ISLAMITISCHE ACHTERGROND ¯ IS OOK HET VERHAAL VAN DE *ODENVERVOLGING BELANGRIJK $AT ZE WETEN DAT HET HIER IN .EDERLAND HEEFT PLAATSGEVON DEN EN DAT DAARDOOR ZEKER IN EEN STAD ALS !MSTERDAM EEN ENORME HOEVEELHEID MEN SEN IS WEGGEVAAGD´ %N ZO BEGREEP EEN CURSIST NA HET BEZOEK AAN HET 6ERZETSMUSEUM OPEENS DAT DE DAVIDSTER DIE HAAR DOCENT AAN HAAR KETTING HAD HANGEN NIET ZOMAAR EEN VERSIERING WAS MAAR EEN SYMBOOL
?
&/!- !#4)%6% +5.34"%/%&%.).'
&OAM TELT JAARLIJKS ZO´N TENTOONSTELLINGEN EN DAT STELT SPECIFIEKE EISEN AAN HET EDU CATIEVE MATERIAAL $IT MOET FLEXIBEL ZIJN EN ALGEMENE AANKNOPINGSPUNTEN BIEDEN IN PLAATS VAN VASTE IJKPUNTEN 2ENSKE DE 'ROOT MEDEWERKER EDUCATIE EN PUBLIEKSPROJECTEN VERTELT DAT DEZE OPZET IN EEN PROGRAMMA VOOR .4 CURSISTEN GOED VAN PAS KOMT ³/NZE DOCENTEN ZIJN ER HELEMAAL IN GETRAIND MET HUN PROGRAMMA TE DIFFERENTIpREN )N AL ONZE EDUCATIEPROGRAMMA´S STAAT INTERACTIE CENTRAAL WELKE GROEP ER OOK KOMT (ET IS VERBO DEN OM MONOLOGEN TE HOUDEN /NZE MUSEUMDOCENTEN RICHTEN ZICH OP GOED KIJKEN EN STELLEN VRAGEN OVER DE FOTO´S $OOR JEZELF VRAGEN TE STELLEN KAN JE VAN ALLES ONTDEKKEN $IE MANIER VAN WERKEN IS GESCHIKT VOOR IEDERE DOELGROEP !FHANKELIJK VAN HET NIVEAU VAN DE GROEP GAAT DE MUSEUMDOCENT WEL OF NIET DE DIEPTE IN %N OMDAT BEELD ALTIJD HET UITGANGSPUNT IS ZIJN DE GEBRUIKTE WOORDEN ALTIJD DIRECT AANWIJSBAAR´ (ET .4 PROGRAMMA VAN &OAM HEET 6ERHALEN VERTELLEN MET &OAM (ET MUSEUMBEZOEK WORDT GOED VOORBEREID MET TWEE LESSEN OP SCHOOL )N DE EERSTE LES BESPREEKT DE TAAL DOCENT ZES FOTO´S VOLGENS DE INSTRUCTIES IN DE DOCENTENHANDLEIDING 5ITEINDELIJK KENNEN DE CURSISTEN AAN IEDERE FOTO VIJF WOORDEN TOE DIE PASSEN BIJ DE FOTO EN NOG NIET TOT HUN WOORDENSCHAT BEHOREN $AARNA VERZORGT DE MUSEUMDOCENT EENZELFDE SOORT LES OP SCHOOL (IJ KOMT VOORGEREDEN IN EEN SPECTACULAIR VERBOUWDE BRANDWEERAUTO DE ZOGE HETEN &OAM?MOBIEL $E 'ROOT VERTELT DAT &OAM ERNAAR STREEFT DAT DE LES OP SCHOOL EN IN HET MUSEUM DOOR DEZELFDE MUSEUMDOCENT GEGEVEN WORDT ³$AN KUNNEN ZE ZEGGEN DE VOLGENDE WEEK IS HET BIJ ONS TOT DAN :O IS METEEN EEN HELEBOEL VAN DE NIEUWHEID EN VAN DE ENGHEID VAN EEN MUSEUMBEZOEK WEGGENOMEN $IEZELFDE DOCENT STAAT DAN WEER BIJ DE ENTREE HEET DE GROEP WELKOM EN NEEMT ZE MEE´ !NDERS DAN DE ANDERE MUSEA HEEFT &OAM BEWUST GEKOZEN VOOR ACTIEVE KUNSTBEOEFENING ALS ONDERDEEL VAN DE LESSEN $E 'ROOT LICHT DIT TOE ³-IJN ERVARING MET VEEL GROEPEN DIE WAT LASTIGER BENADERBAAR ZIJN IS DAT HET HEEL GOED WERKT OM ZE ZELF IETS TE LATEN DOEN
#ULTUUR %DUCATIE
7E HEBBEN DAARBIJ HET GELUK DAT WE EEN MEDIUM HEBBEN WAAR DAT MAKKELIJK MEE KAN )EDEREEN KAN FOTO´S MAKEN´ /NDER BEGELEIDING VAN DE MUSEUMDOCENT GAAN DE DEELNEMERS TIJDENS EEN WORKSHOP OP DE LESLOCATIE EEN FOTO MAKEN DIE IETS OVER HENZELF VERTELT (ET KAN EEN PORTRET ZIJN MAAR OMDAT ER REGELMATIG CURSISTEN ZIJN DIE LIEVER GEEN FOTO´S VAN ZICHZELF HEBBEN OOK EEN FOTO VAN EEN OBJECT DAT EEN PERSOONLIJK VERHAAL VERTELT )N HUN WERKBOEK SCHRIJVEN DE DEELNEMERS OP WAT ZE GRAAG DEDEN TOEN ZE KIND WAREN WAT ZE MOOI VINDEN AAN ZICHZELF EN WAAR ZE TROTS OP ZIJN /P BASIS DAARVAN WORDT mmN ONDERWERP GEKOZEN OM OP FOTO VAST TE LEGGEN !AN HET EIND VINDT EEN PRESENTATIE PLAATS VAN ALLE FOTO´S EN VERTELLEN DEELNEMERS HUN VERHAAL ERBIJ $E 'ROOT SPREEKT VAN EMPOWERMENT ³#URSISTEN KUNNEN LATEN ZIEN WAAR ZE TROTS OP ZIJN EN ZICHZELF PRESENTEREN (ET IS HARTVERWARMEND OM TE ZIEN WAT VOOR EFFECT HET KAN HEBBEN WANNEER DIE FOTO´S GIGANTISCH GROOT OP EEN BEAMER WORDEN VERTOOND /NZEKERE MENSEN ZIE JE OPBLOEIEN DOOR ZOIETS SIMPELS ALS HET MAKEN VAN EEN FOTO $E DEELNEMERS KOMEN NIET ALLEEN ALS VIPGAST HET MUSEUM IN ZE KOMEN OOK NOG EENS HUN EIGEN WERK BEKIJKEN %N DAT IS EEN MOOIE EXTRA LAAG $E CURSISTEN ALS TOEKOMSTIGE KLAN TEN VAN ONS MUSEUM MAKEN ZICHZELF ZICHTBAAR *OUW WERK IS ER TE ZIEN GEWEEST EN OP DIE MANIER MAAK JE HET MUSEUM OOK EEN BEETJE VAN JOU´
?
42/0%.-53%5- 0%23//.,)*+% 6%2(!,%. /6%2 6//27%20%.
/OK IN HET PROGRAMMA -OOI MEEGENOMEN VAN HET 4ROPENMUSEUM ZIJN PERSOONLIJKE VERHALEN EEN BELANGRIJK INGREDIpNT 6OORAFGAAND AAN HET MUSEUMBEZOEK WORDT DE DEEL NEMERS GEVRAAGD EEN VOORWERP MEE TE NEMEN DAT HEN DIERBAAR IS -EESTAL NEMEN DE CURSISTEN EEN HANDGEMAAKT GEBRUIKS OF SIERVOORWERP MEE )N DE VOORBEREIDENDE LES VERTELLEN ZE ELKAAR WAAROM ZE JUIST DAT VOORWERP HEBBEN GEKOZEN $IT VERHAAL IS TEVENS HET STARTPUNT VAN DE MUSEUMLES 4IJDENS DE ONTVANGST IN DE CAFmRUIMTE VRAAGT DE MUSEUMDOCENT DE GROEPSLEDEN HUN VERHAAL TE VERTELLEN :ELF HEEFT DE MUSEUMDOCENT OOK EEN VOORWERP MEEGENOMEN :O LEERT DE GROEP ZICH THUIS TE VOELEN BIJ HUN NIEUWE TIJDELIJKE DOCENT EN KRIJGT DEZE EEN INDRUK VAN HET TAALNIVEAU VAN DE CURSISTEN $IT CONCEPT ¯ VERTELLEN OVER EEN ZELF MEEGEBRACHT VOORWERP ¯ HAD HET 4ROPENMUSEUM AL EERDER BEPROEFD IN EEN KLEIN TAALVERWERVINGSPROJECT VOOR OUDERS VAN LEERLINGEN VAN HET NABURIGE -ONTESSORI #OLLEGE /OST /MDAT DIT GOED WERKTE KOOS HET MUSEUM DEZELF DE WERKWIJZE ALS BASIS VOOR -OOI MEEGENOMEN -EDEWERKER EDUCATIE 'UNDY VAN $IJK BENADRUKT HET BELANG OM DICHTBIJ DE MENSEN ZELF TE BEGINNEN ³*E KOMT ERGENS VANDAAN
#ULTUUR %DUCATIE
BIJVOORBEELD UIT -AROKKO EN HEBT DAAR GOEDE HERINNERINGEN AAN *E HERKENT DINGEN JE ZIET ALLERLEI VOORWERPEN DIE MET JOUW ACHTERGROND TE MAKEN HEBBEN EN VAN DAARUIT GA JE VERTELLEN´ %EN VALKUIL BLEEK DAT CURSISTEN GENEIGD WAREN HEEL VEEL SPULLEN MEE TE NEMEN WAARDOOR DIT PROGRAMMAONDERDEEL ERG LANG DUURDE $US IS ERVOOR GEKOZEN OM DEELNEMERS TE VRAGEN ECHT MAAR mmN VOORWERP MEE TE NEMEN "IJ DE INTAKE VRAAGT HET MUSEUM ALTIJD UIT WELKE LANDEN DE DEELNEMERS AFKOMSTIG ZIJN 'EKOZEN WORDT VOOR EEN COMBINATIE VAN BEKEND ¯ EEN PRESENTATIE OVER HET EIGEN LAND VAN HERKOMST ¯ EN ONBEKEND ZOALS .EDERLANDS )NDIp OF .IEUW 'UINEA 6AN $IJK ³7E KIJKEN OF ER VEEL OVEREENKOMSTEN ZIJN OF JUIST VEEL VERSCHILLEN 7E WILLEN OOK EXTRA INFOR MATIE TOEVOEGEN )K WIL DE CURSISTEN BEKEND MAKEN MET HET ONBEKENDE -USEUMBEZOEK IS VOOR VELEN EEN ONBEKENDE ERVARING %N ONS GEBOUW IS STATIG HET ZIET ER NIET ECHT GAST VRIJ UIT *E DENKT NIET DAAR STAP IK MAKKELIJK NAAR BINNEN 7IJ WILLEN LATEN ZIEN DAT HIER VEEL HERKENBARE DINGEN ZIJN WAAROVER JE IN GESPREK KUNT RAKEN´ !L DAT PRATEN GEBEURT NATUURLIJK IN HET .EDERLANDS (ET IS DE BEDOELING DAT DE CURSISTEN TWEE DERDE VAN DE TIJD PRATEN EN DE MUSEUMDOCENT EEN DERDE )N HET MUSEUM WORDEN DE .4 CURSISTEN GEFOTOGRAFEERD MET HUN VOORWERP 7ANNEER ZIJ NIET HERKENBAAR IN BEELD WILLEN WORDT BIJ VOORBEELD GEKOZEN VOOR ALLEEN DE HAND EN HET VOORWERP 6AN DEGENEN DIE DAARVOOR TOESTEMMING GEVEN WORDT DE FOTO SAMEN MET HET VERHAAL OP DE WEBSITE VAN HET MUSEUM GEPLAATST 6ERDER KRIJGT IEDERE CURSIST ALS OPDRACHT TE BEPALEN WELK OBJECT UIT DE COLLECTIE HET MEESTE INDRUK HEEFT GEMAAKT 6AAK WORDEN DE KLEURIGE BOUBOUS GEWADEN UIT -ALI OF DE 4AZIYA UIT )NDIA ALS FAVORIET GEKOZEN $E GROEP KRIJGT AFBEELDINGEN VAN DE GEKOZEN OBJECTEN OP CD ZODAT ER TIJDENS DE VERWERKINGSLES OP SCHOOL NOG AANDACHT AAN KAN WORDEN BESTEED
?
34!$37!.$%,).'%.
/MDAT KENNISMAKING MET DE STAD ZO´N BELANGRIJK DOEL IS BIJ 3TAD EN 4AAL BIEDEN !(- 3TEDELIJK -USEUM EN 6ERZETSMUSEUM ALS EXTRA MOGELIJKHEID EEN STADSWANDELING AAN 6LAKBIJ HET 6ERZETSMUSEUM LIGGEN ONDER MEER DE (OLLANDSE 3CHOUWBURG HET !USCHWITZMONUMENT EN DE VOORMALIGE KINDEROPVANG VAN WAARUIT ONGEVEER ZESHON DERD *OODSE KINDEREN WERDEN GERED ,IESBETH VAN DER (ORST ³7E WILDEN GRAAG LATEN ZIEN WAT ZICH IN DEZE STAD HEEFT AFGESPEELD IN DE OORLOGSTIJD $AT KOMT HEEL DICHTBIJ ALS JE LAAT ZIEN KIJK HIER GEBEURDE DAT EN DAT KAN JE AAN DIE HERDENKINGSSTEEN ZIEN EN IN DIT GEBOUW GEBEURDE DAT´
#ULTUUR %DUCATIE
)N HET !(- BLEEK ONDER MEER UIT DE BEHANDELING VAN HET AL GENOEMDE SCHILDERIJ VAN ,INGELBACH MET HET 0ALEIS OP DE $AM IN AANBOUW DAT DE MEESTE INBURGERAARS DE $AM HELEMAAL NIET KENNEN 7AT VOOR TOERISTEN DOORGAANS HET EERSTE HERKENNINGSPUNT IS BLIJFT VOOR INBURGERAARS VAAK ONBEKEND TERREIN :IJ WONEN DOORGAANS BUITEN DE RING EN BEZOEKEN HET CENTRUM VAN DE STAD ZELDEN OF NOOIT /MDAT TAL VAN HISTORISCHE GEBOUWEN ZICH OP STEENWORP AFSTAND VAN HET !(- BEVINDEN BIEDT HET MUSEUM IN SAMENWERKING MET HET 'ILDE VAN !MSTERDAM EEN STADSWANDELING AAN -ILA %RNST ³(ET IS EEN MOOIE GEDACHTE OM AUTOCHTONE .EDERLANDERS ALLOCHTONE .EDERLANDERS MEE TE LATEN NEMEN $E VRIJWILLIGERS VAN HET 'ILDE HEBBEN AAN HET BEGIN OOK MEEGEDAAN MET DE INSTRUCTIE VOOR ONZE MUSEUMDOCENTEN 6ERTELD WERD HOE VOLWASSENEN EEN TAAL LEREN 7E BESPRA KEN DE TIPS DIE WE VAN DE TAALAANBIEDERS HADDEN GEKREGEN OVER WAT WEL WERKT EN WAT NIET 6OOR DE MENSEN VAN HET 'ILDE WAS DIE MODERNE INTERACTIEVE MANIER VAN RONDLEIDEN NOG MOEILIJKER DAN VOOR ONZE EIGEN MUSEUMDOCENTEN´ /OK DE OMGEVING VAN 0OST #3 DE TIJDELIJKE HUISVESTING VAN HET 3TEDELIJK -USEUM BOOD SPANNENDE AANKNOPINGSPUNTEN "EELDEND KUNSTENAAR &RANK +OOLEN ONTWIKKELDE HET CONCEPT VOOR DE WANDELING ³(IJ LAAT MENSEN STILSTAAN BIJ PLEKKEN WAAR ZE DOORGAANS AAN VOORBIJ LOPEN EEN SOORT CURSUS ³KIJKEN VOOR MENSEN ZONDER HAAST´ $OOR KLEINE INGREPEN OF SIMPELE OBSERVATIES STELT +OOLEN TIJDENS DE WANDELINGEN OP EIGENZINNIGE WIJZE DE DAGELIJKSE OMGEVING VAN DE STAD EN VAN HET MUSEUM AAN DE ORDE 6OORZIEN VAN CAMERA´S GAAN CURSISTEN ALS JAGERS OP ZOEK NAAR BIJZONDERE ¯ OM WELKE REDEN DAN OOK ¯ SITUATIES IN HET STRAATBEELD /NVERWACHTE BEELDEN KUNNEN VERVOLGENS ONVERWACH TE WOORDEN OPLEVEREN´ (ULSHOFF 0OL P /NDER LEIDING VAN +OOLEN ³ONTDEKTEN´ DE CURSISTEN ALLERLEI SCHIJNBAAR TOEVALLIGE BEELDEN DIE ZIJ VASTLEGDEN EN VAN EEN NAAM VOORZAGEN :O WERD EEN VERLOREN SPORTSOK OP HET TROTTOIR EEN ³STOEPSOK´ EN BEKEEK EEN MEVROUW DE GROEP NIET VIA HAAR SPIONNETJE MAAR VIA HAAR ³ACHTERUITKIJKRAAM´ +OOLEN HEEFT HET CONCEPT VAN DE WANDELING OVERGEDRAGEN AAN EEN AANTAL MUSEUMDOCENTEN EN HET MUSEUM BIEDT DE WANDELINGEN NU OOK AAN VOOR MENSEN DIE GEEN .EDERLANDS HOEVEN TE LEREN 6OOR DE .4 LEERDERS IS DE STADSWANDELING EEN EXTRAATJE BIJ HET GEWONE PROGRAMMA
?
02!+4)*+%26!2).'%.
$E VIJF MUSEA ZIJN ALLE ENTHOUSIAST OVER .4 LEERDERS ALS NIEUWE DOELGROEP 7EL WAS HET EVEN WENNEN ZOWEL VOOR DE EDUCATIEMEDEWERKERS ALS DE MUSEUMDOCENTEN EN RONDLEI DERS (ET ONTVANGEN VAN .4 CURSISTEN VERGT KENNIS VAN HUN ACHTERGROND EN VOORAL VAN
#ULTUUR %DUCATIE
DE MANIER WAAROP TAAL WORDT GELEERD !LLE MUSEUMDOCENTEN DIE ZICH OP DEZE GROEPEN GINGEN TOELEGGEN KREGEN DAAROM INSTRUCTIE VAN .4 DOCENTEN )N DE PILOTFASE LIEPEN DE DOCENTEN OOK MET ELKAAR MEE OM ELKAAR TIPS EN AANWIJZINGEN TE KUNNEN GEVEN 2ENSKE DE 'ROOT VAN &OAM VERTELT ³*E KUNT MENSEN ONBEDOELD TEGEN DE HAREN INSTRIJKEN DOOR BIJVOORBEELD TE ZEGGEN ³7AT KUN JIJ AL GOED .EDERLANDS´ %EN ANDERE VALKUIL IS DAT JE PLOT SELING HEEL KINDERLIJK GAAT PRATEN´ (ET !(- BEGON IN EEN HANDLEIDING DE DO´S EN DON´TS VAST TE LEGGEN EN DE ANDEREN VULDEN DIT AAN MET ZAKEN DIE SPECIFIEK VOOR HET EIGEN MUSEUM GELDEN 6OORBEELDEN ZIJN 'EBRUIK NIET TE VEEL MOEILIJKE WOORDEN -AAK KORTE ZINNEN /NDERSTEUN JE VERHAAL MET GEBAREN (OUD ER REKENING MEE DAT DE VERLEDEN TIJD VAN STERKE WERKWOORDEN IN HET .EDERLANDS MOEILIJK IS %N DAT JAARTALLEN MOEILIJK ZIJN (ERHAAL REGELMATIG IETS 0ROBEER GOED NAAR DE GEZICHTSUITDRUKKINGEN TE KIJKEN /P WELKE MANIER KAN JE HET TAALNIVEAU INSCHATTEN %N WEES JE BEWUST VAN DE CULTURELE ACHTERGRONDEN VAN DE GROEP $E MEESTE .4 LEERDERS ZIJN ONBEKEND MET EEN MUSEUM %VA 6OS DIE VOOR HAAR STUDIE $IVERSITEIT EN )NTEGRATIE ONDERZOEK DEED BIJ HET PROJECT 3TAD EN 4AAL WEES OP DE NOOD ZAAK OM DEZE GROEPEN RUSTIG TE ONTVANGEN (OEWEL RUIMTE IN MUSEA SCHAARS IS VOLGDEN DE MEESTE MUSEA HAAR ADVIES OP -ILA %RNST !(- VERTELT ³7E ZIJN ONS ERVAN BEWUST GEWORDEN DAT WE MENSEN DE TIJD MOETEN GEVEN OM TE ACCLIMATISEREN !LS MUSEA ZIJN WE GEWEND ERVOOR TE ZORGEN DAT GROEPEN SNEL HUN JASSEN KWIJT KUNNEN ZODAT WE METEEN MET DE INHOUD AAN DE SLAG KUNNEN -AAR MET DEZE GROEPEN GAAN WE APART ZITTEN EN EVEN PRATEN *E INFORMEERT BIJVOORBEELD HOEVEEL KINDEREN IEMAND HEEFT $AARNA IS DE OPBRENGST VAN EEN RONDLEIDING GROTER´ &OAM LAAT DE KENNISMAKING AL PLAATSVINDEN OP SCHOOL WAAR DE MUSEUMDOCENT EEN GASTLES VERZORGT VOORAFGAAND AAN HET MUSEUMBEZOEK %EN LASTIGER TE TACKELEN STRUIKELBLOK WAS HET LEGGEN EN ONDERHOUDEN VAN CONTACTEN MET DE AANBIEDERS VAN TAAL EN INBURGERINGSLESSEN ,ANG WAS HET 2/# VAN !MSTERDAM DE ENIGE AANBIEDER -ET DE NIEUWE 7ET )NBURGERING DOEN GEMEENTEN ECHTER NIET LANGER VERPLICHT ZAKEN MET HET 2/# MAAR MOGEN ZE INBURGERINGSLESSEN OOK AANBESTEDEN AAN ANDERE PARTICULIERE AANBIEDERS 6OOR DE MUSEA VERDWIJNT DAARMEE ECHTER EEN DUIDELIJK AANSPREEKPUNT -ARLOUS VAN 'ASTEL 3TEDELIJK -USEUM ³6ROEGER WERKTEN WE INTENSIEF SAMEN MET HET 2/# *E KON DAN BIJ WIJZE VAN SPREKEN DRIE DOCENTEN ZO ENTHOUSIAST MAKEN DAT ZE HET MUSEUMBEZOEK OPNAMEN IN HUN CURRICULUM EN DAN KWAMEN ZE MET AL HUN GROEPEN .U IS ER EEN ENORME VERSNIPPERING %R ZIJN WEL VIJFTIG TAALINSTITUTEN WAAR JE CONTACT MEE MOET HEBBEN´ -ILA %RNST VAN HET !(- SPREEKT VAN EEN ZEER BEWEGELIJKE SECTOR ³$E WETGEVING VERAN DERT STEEDS EN OOK WAAR HET GELD ZIT VERANDERT VOORTDUREND *E MOET EIGENLIJK IEMAND
#ULTUUR %DUCATIE
AANWIJZEN OM DAT INBURGERINGSGEBEUREN IN DE GATEN TE HOUDEN WANT HET IS ECHT HEEL INGEWIKKELD (EB JE NET LEKKER SAMENGEWERKT MET EEN ORGANISATIE ZAKT ALLES WEER ALS EEN PLUMPUDDING IN ELKAAR OMDAT ZE NIET MEER IN DE AANBESTEDINGEN ZITTEN %ERLIJK GEZEGD VIND IK HET MANAGEN VAN DIT VAKGEBIED EEN BEHOORLIJK DRAMATISCHE KLUS´ $RIE VAN DE VIJF MUSEA GEBRUIKTEN DE SUBSIDIEGELDEN DAN OOK MEDE OM EEN APARTE PRO JECTMEDEWERKER AAN TE TREKKEN :O HUURDEN HET 6ERZETSMUSEUM EN &OAM -ARIE !NNE 2EMMELINK IN !LS ERVAREN .4 DOCENT KON ZIJ HEN UITLEGGEN WAT DE TAALNIVEAUS PRECIES INHIELDEN EN KON ZE MENSEN OVER DE STREEP TREKKEN OM NAAR HET MUSEUM TE KOMEN ³4OEN WIJ STARTTEN WAS HET EEN ZEER TURBULENTE TIJD !L DIE INITIATIEVEN ROND INBURGERING VERLIEPEN NIET ZOALS GEPLAND (EEL VERWARREND $ANKZIJ ONZE PROJECTMEDEWERKER BEN IK DOOR DE BOMEN HET BOS BLIJVEN ZIEN EN KON IK STEEDS ONS PAD NOG TERUGVINDEN´ VERTELT 2ENSKE DE 'ROOT VAN &OAM (ET 3TEDELIJK -USEUM TROK -ARLOUS VAN 'ASTEL AAN ALS PROJECTMEDEWERKER VOOR 3TAD EN 4AAL :IJ HAD VIER DAGEN PER WEEK DE TIJD OM ZICH IN DE WERELD VAN .4 TE VERDIEPEN )NMIDDELS IS ZE IN VASTE DIENST EN MOET ZE TIJD EN AANDACHT VERDELEN OVER ALLE DOEL GROEPEN VOOR EDUCATIE ³(ET KOST TIJD OM EEN NETWERK OP TE BOUWEN EN JE KANALEN TE VINDEN !LS PROJECTMEDEWERKER GING IK OP BEZOEK BIJ MENSEN NODIGDE IK GROEPEN UIT PROBEERDE OVERAL BIJ AANWEZIG TE ZIJN LIET FOLDERS ACHTER EN VERSTUURDE E MAILS *E MERKT DAT DAT WERKT .U IK DAT NIET MEER ZO INTENSIEF KAN DOEN DREIGT HET TE VERWATEREN .4 DOCENTEN FLUCTUEREN DUS JE RAAKT JE CONTACTEN KWIJT *E MOET HET ALLEMAAL BIJHOUDEN EN ER BOVENOP ZITTEN´ :E NOEMT DE .4 LEERDERS EEN INTERESSANTE DOELGROEP³(ET ZIJN FRISSE MUSEUMBEZOEKERS :E HEBBEN EEN HEEL ANDERE KIJK OP DINGEN %N OMDAT ZE AAN HET LEREN ZIJN VOLWASSENEN IN EEN SCHOOLSE SITUATIE VINDEN ZE HET NIET RAAR OM OPDRACHTEN TE KRIJGEN WAT NORMAAL NATUURLIJK LASTIG IS MET VOLWASSENEN *E MOET GAAN NADENKEN 7IE BEPAALT EIGENLIJK OF ZE NAAR JE MUSEUM KOMEN $E DOCENT "IJ GEWONE SCHOOLGROEPEN IS DAT MEESTAL ZO !LS JE DE DOCENT ENTHOUSIAST HEBT GEKREGEN DAN KOMT HIJ MET Z´N GROEP -AAR MOET JE IN DIT GEVAL VOOR DE ZEKERHEID OOK DE DIRECTEUR VAN DE OPLEIDING BENADEREN %N MOET JE DE CURSISTEN ENTHOUSIAST KRIJGEN OF DE DOCENT )K DENK EIGENLIJK ALLEBEI MAAR DAT VALT NIET MEE %R ZIJN ZOVEEL REGELS EN EISEN DAT ZE AMPER NOG TIJD HEBBEN OM EXTRA DINGEN TE DOEN $AT BETEKENT DAT JE CONSTANT MOET BEWIJZEN WAT HET NUT IS WAT ZE ERVAN LEREN EN HOE ZE ER PUNTEN MEE KUNNEN HALEN VOOR HUN EXAMEN´ 'EZIEN DE BREEKBARE NETWERKEN MET DE SECTOR IS PR VOOR DE .4 MUSEUMPROJECTEN EXTRA BELANGRIJK $AT BLIJKT EEN KNELPUNT $E MUSEA KOMEN AMPER TOE AAN HET UIT VENTEN VAN ONDERWIJSPROGRAMMA´S OF EDUCATIEVE PROJECTEN $E GEMEENTELIJKE $IENST
#ULTUUR %DUCATIE
-AATSCHAPPELIJKE /NTWIKKELING BIEDT OP DE WEBSITE WEL INFORMATIE OVER 3TAD EN 4AAL )N ORGANISEERDE DE DIENST BOVENDIEN DOCENTENMIDDAGEN (ET IS DE BEDOELING DAT DEZE MIDDAGEN EEN JAARLIJKS TERUGKEREND FENOMEEN WORDEN $E MUSEA HOPEN DAT DIT INDERDAAD DOORGAAT %EN GEZAMENLIJKE PR CAMPAGNE KOMT MOEIZAAM VAN DE GROND OMDAT ER NIEMAND HET VOORTOUW WIL NEMEN $-/ WIL ZO´N CAMPAGNE WEL FACILITEREN MAAR IS VAN MENING DAT DE MUSEA ZELF DE UITVOERING VOOR HUN REKENING MOETEN NEMEN $AT DE $-/ CONTACTPERSOON VOOR 3TAD EN 4AAL DOOR VEELVULDIGE PERSONEELSWISSELINGEN BINNEN DE GEMEENTE NOGAL EENS WISSELT MAAKT DOORTASTEND HANDELEN ER OOK NIET GEMAKKELIJKER OP 7AT DE MUSEA WmL SAMEN MET $-/ VOOR ELKAAR HEBBEN GEKREGEN IS EEN AFSPRAAK OVER HET ZOGEHETEN BEWIJSFORMULIER $E MEESTE INBURGERAARS MOETEN GEDURENDE DE CURSUS EEN PORTFOLIO OPBOUWEN MET DERTIG BEWIJSFORMULIEREN VAN GESPREKKEN DIE ZE HEB BEN GEVOERD BIJVOORBEELD MET DE HUISARTS DE LEERKRACHT VAN DE SCHOOL VAN HUN KIND OF DUS DE MUSEUMDOCENT !STRID &IDDELERS PROJECTCOyRDINATOR EDUCATIE BIJ !(- TOE ³-USEUMDOCENTEN HEBBEN ECHTER EIGENLIJK NIET DE TIJD OM TE CHECKEN OF -EHMED OF &ATIMA DAADWERKELIJK EEN GESPREK GEVOERD HEEFT $US HEBBEN WE HET VOOR ELKAAR GEKRE GEN DAT DIE VERANTWOORDELIJKHEID BIJ DE BEGELEIDENDE TAALDOCENT LIGT %IGENLIJK MOGEN TAALDOCENTEN DIE FORMULIEREN NIET INVULLEN -AAR HET EXAMENBUREAU HEEFT IN DIT GEVAL TOESTEMMING GEGEVEN ONDER HET MOM DAT HET ³PRAKTIJKINVULLING VAN DE WET´ IS´
?
6%2!.+%2).'
$E VIJF MUSEA HEBBEN HUN .4 PROGRAMMAS INMIDDELS STRUCTUREEL OPGENOMEN IN HET AANBOD 4IJDENS DE PILOTPERIODE KONDEN DE MUSEA ALLE ACTIVITEITEN GRATIS AANBIEDEN .U CURSISTEN ERVOOR MOETEN BETALEN IS HET SPANNEND OF ZE ZULLEN BLIJVEN KOMEN (OEWEL DE AANMELDINGEN NOG STEEDS BINNENDRUPPELEN LOOPT HET NIET STORM $E MUSEA WIJTEN DIT AAN GEBREKKIGE PR EN AAN DE INSTABIELE SITUATIE VAN DE TAALAANBIEDERS $E SITUATIE IS ER MET DE NIEUWE 7ET )NBURGERING SINDS NIET ROOSKLEURIGER OP GEWORDEN :OWEL OUDKOMERS ALS NIEUWKOMERS MOETEN NU VERPLICHT BINNEN EEN BEPAAL DE TERMIJN EEN EXAMEN AFLEGGEN 'EVOLG IS DAT OPLEIDINGEN STEEDS EFFICIpNTER NAAR HET EXAMEN TOEWERKEN !LLERLEI EXTRA´S ZOALS MUSEUMBEZOEKEN GEZIEN WORDEN DREIGEN UIT HET CURRICULUM GESCHRAPT TE WORDEN 4OCH WETEN DE MUSEA SAMEN BIJNA EEN KWART VAN DE INBURGERAARS TE BEREIKEN )N DEDEN VAN DE INBURGERAARS DIE TOEN IN !MSTERDAM HUN CURSUS VOLGDEN EEN MUSEAAL PROGRAMMA $E EDUCATIEMEDEWERKERS WIJZEN EROP DAT BIJ DEZE DOELGROEP
#ULTUUR %DUCATIE
OOK GEEN AL TE HOGE BEZOEKCIJFERS TE VERWACHTEN ZIJN ,IESBETH VAN DER (ORST VAN HET 6ERZETSMUSEUM LICHT DIT TOE ³$E OMVANG VAN DIE .4 GROEPEN IS MEESTAL NOGAL KLEIN ONGEVEER ACHT PERSONEN SOMS ZELFS MAAR VIJF $AN DREIG JE ONGEWILD EEN SOORT CONCUR RENTIE TE KRIJGEN MET DE GEWONE SCHOOLGROEPEN *E KUNT DENKEN ³ALS IK DRIE INBURGE RINGSGROEPEN HEB HALEN WE VANDAAG MISSCHIEN TWINTIG GROEPSBEZOEKERS BINNEN TERWIJL WE ER MET DRIE SCHOLEN WEL TACHTIG KUNNEN BIJTELLEN 6OOR DE BEZOEKERSAANTALLEN IS DIT DUS EEN MINDER GUNSTIG PROJECT -AAR INHOUDELIJK VINDEN WE HET JUIST HEEL INTERESSANT OMDAT WE GRAAG ONS VERHAAL AAN NIEUWE .EDERLANDERS VERTELLEN´ $E EDUCATIEMEDEWERKERS BEPLEITEN DAT MUSEUMBEZOEK EEN VAST VERPLICHT ONDERDEEL WORDT VAN HET INBURGERINGSTRAJECT 2ENSKE DE 'ROOT VAN &OAM ³(ET IS HEEL ZINNIG WAN NEER MENSEN IN HET KADER VAN INBURGERING KENNIS MOETEN MAKEN MET CULTUUR 7IJ KUN NEN DAT BIEDEN /NZE PROGRAMMA´S ZIJN GOED´ 'UNDY VAN $IJK VAN HET 4ROPENMUSEUM VOEGT DAARAAN TOE ³/NZE PROGRAMMA´S SLUITEN PRIMA AAN BIJ WAT ER TOCH MOET GEBEU REN (ET IS OOK VAN MAATSCHAPPELIJK BELANG *E ZORGT ER ALS MUSEUM VOOR DAT NIEUWE .EDERLANDERS BIJ JE PASSEN EN BIJ JE GAAN HOREN´ -ARLOUS VAN 'ASTEL 3TEDELIJK -USEUM PLEIT VOOR EEN LOBBY VANUIT DE CULTURELE SECTOR ³7E MOETEN DUIDELIJK MAKEN DAT BIJ HET INBURGERINGSEXAMEN IETS CULTUREELS HOORT %EN SOORT VAN #+6 VOOR INBURGERAARS $AN HEB JE TENMINSTE EEN BASISSTRUCTUUR´ /P DIT MOMENT LIJKT ZO´N VERPLICHT MUSEUMBEZOEK ER NOG NIET IN TE ZITTEN $E GEMEENTE !MSTERDAM KAN BIJ LANGE NA NIET VOLDOEN AAN DE EIS OM JAARLIJKS ZO´N INWONERS EEN INBURGERINGSCURSUS AAN TE BIEDEN $E KOSTEN DIE HIERMEE GEMOEID ZIJN LOPEN UIT DE HAND VOLGENS DE !MSTERDAMSE KRANT (ET 0AROOL OA MEI EN FEBRUARI (OEWEL HET AANVANKELIJK DE BEDOELING WAS DAT HET PROJECT 3TAD EN 4AAL ZOU WORDEN UITGEBREID NAAR ANDERE CULTURELE INSTELLINGEN ZOALS THEATERS EN MUZIEKPO DIA WORDT VOORLOPIG PAS OP DE PLAATS GEMAAKT $E VIJF !MSTERDAMSE MUSEA ZIJN DESONDANKS VASTBERADEN OM MET 3TAD EN 4AAL DOOR TE GAAN (ET 3TEDELIJK -USEUM WIL VOOR CURSISTEN MET LAGERE TAALNIVEAUS ¯ HET GROS VAN ALLE .4 CURSISTEN NOG EEN APART PROGRAMMA ONTWIKKELEN )N HET !(- GAAN DE BEZOEKERS HEEL GELEIDELIJK EEN AFSPIEGELING VORMEN VAN DE !MSTERDAMSE BEVOLKING 6AN GROEPEN DAMES MET HOOFDDOEK IN HET MUSEUM KIJKT NIEMAND MEER OP $E PROGRAMMA´S KUNNEN IN IETS GEWIJZIGDE VORM OOK GEBRUIKT WORDEN VOOR DEELNEMERS AAN EEN TRAJECT TAAL EN OUDERBETROKKENHEID EEN ACTUEEL SPEERPUNT VAN DE GEMEENTE !MSTERDAM +IND EN /PVOEDING VAN HET !(- SLUIT DAAR ZELFS NAADLOOS OP AAN $AAROM BESLOOT $-/ IN DAT GROEPEN DIE DIT PROGRAMMA IN HET KADER VAN ZO´N TRAJECT DOEN ALLE KOSTEN VERGOED KRIJGEN
#ULTUUR %DUCATIE
)EDERE .4 CURSIST KRIJGT NA HET MUSEUMBEZOEK EEN KAART DIE RECHT GEEFT OP GRATIS TOE GANG VOOR TWEE PERSONEN $AAR WORDT SOMS GEBRUIK VAN GEMAAKT ZIJ HET NIET IN OVER WELDIGENDE AANTALLEN -AAR HET GEBAAR WORDT BIJZONDER OP PRIJS GESTELD ZO BLIJKT UIT DE REACTIES VAN DE DEELNEMERS -ILA %RNST NOEMT 3TAD EN 4AAL NIET ALLEEN VOOR DE .4 CURSISTEN ZELF VAN GROOT BELANG MAAR OOK VOOR HUN KINDEREN ³$E MEESTE KINDEREN KOMEN HIER VIA SCHOOL WEL BINNEN 4HUIS VERTELLEN ZE DAT ZE IN HET !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM ZIJN GEWEEST $IE OUDERS ZEGGEN DAN OH NOOIT VAN GEHOORD -IJN DROOM IS DAT DIE OUDERS ZEGGEN WAT LEUK DAAR WAS IK OOK /F DAT BEZOEK NU HEEFT PLAATSGEVONDEN VIA DE INBURGERINGSCURSUS OF VIA EEN OUDERPARTICIPATIEPROJECT DOET NIET TER ZAKE ALS ZE HET MUSEUM MAAR KENNEN´ 6OOR 2ENSKE DE 'ROOT VAN &OAM GING AL EEN DROOM IN VERVULLING TOEN EEN 4URKSE MAN EN EEN PAAR VROUWEN NA HET MUSEUMBEZOEK CONTACT OPNAMEN OM TE VRAGEN OF HET MOGE LIJK WAS EEN MAATSCHAPPELIJKE STAGE TE DOEN IN HET MUSEUM ³)K VOND DAT ZO FANTASTISCH $IE MENSEN WAREN FAN GEWORDEN VAN ONZE MUSEUMDOCENTEN :IJ BLEVEN ONS MAAR STAL KEN MET IDEEpN EN MET PLANNEN :O HEEFT IEDEREEN WEL VOORBEELDEN DIE EEN TEKEN ZIJN DAT JE SOMS WAANZINNIG VEEL BEREIKT´ -ELISSA DE 6REEDE -ELISSA DE 6REEDE IS SENIOR PROJECTLEIDER BIJ #ULTUURNETWERK .EDERLAND EN HEEFT HIER ALS AANDACHTSGEBIEDEN MUSEA BEROEPS EN VOLWASSENENEDUCATIE
#ULTUUR %DUCATIE
,)4%2!4552
?
(ULSHOFF 0OL 2 3TAD EN 4AAL ONTMOET KUNST "ULLETIN 3TEDELIJK -USEUM 7IGGERS ( +RUSEMAN 0 %DS *AARVERSLAG !MSTERDAM !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM
,%30!++%44%. 34!$ %. 4!!, #AMPEN - VAN %D -OOI MEEGENOMEN !MSTERDAM 4ROPENMUSEUM %RNST - "EUKENHORST 7 ,IPPE - VAN DER %DS -IJN -OKUM !MSTERDAM !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM %DUCATIEVE !FDELING %RNST - "EUKENHORST 7 ,IPPE - VAN DER %DS &OCUS OP !MSTERDAM !MSTERDAM !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM %DUCATIEVE !FDELING %RNST - "EUKENHORST 7 "OUCETTA : %DS +IND OPVOEDING !MSTERDAM !MSTERDAMS (ISTORISCH -USEUM %DUCATIEVE !FDELING 2EMMELINK -! %D "EZET EN BEVRIJD !MSTERDAM 6ERZETSMUSEUM 2EMMELINK -! %D 6ERHALEN VERTELLEN MET &OAM !MSTERDAM &OAM?&OTOGRAFIEMUSEUM !MSTERDAM
#ULTUUR %DUCATIE
