CVOpen. Taal, taal en nog eens taal. Jaargang 9 April 2009

CVOpen 3 Jaargang 9 April 2009

Taal, taal en nog eens taal

• CVO’ers ontwikkelen digitaal leermateriaal • Accent Praktijkonderwijs Capelle werkt met Big Picture • Calvijnjaar op CSG Calvijn

Colofon

In dit nummer

CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk

1 ‘Het onderwijs moet beter’

Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). 2

Taal, taal en nog eens taal

4

‘Min’ voor het vwo wordt ‘plus’

5

Littooij: Met z’n allen werken aan kwaliteit

6

Anderen helpen en je blik verruimen

8

Parels in de Schatkamer van CVO

10

Leerlingen beseffen: ‘Het gaat om mij’

12

De week van Monique Baggerman

14

Calvijnjaar op CSG Calvijn

15

Van Dijk Educatie levert schoolboeken

16

De stelling: Risicoleerlingen zijn de dupe

17

De CVO(pen) aan een gast: Doekle Terpstra

18

Nieuws van de scholen

Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda

22

Klasse(n)familie: Dick en Rutger Vierbergen

Ontwerp

23

Personalia

24

De hobby van Lucienne Booman

Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle 2.200 medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010 ) 217 13 99 Fax (010 ) 411 42 78 E-mail [email protected] Internet www.cvo.nl Redactie Albert Bosma, Marcel van Brandwijk, Sven ter Heide, Ramona Montfrooij, Ron van Rossum en Anja de Zeeuw. Redactieadres Verenigingsbureau CVO, t.a.v. redactie CVOpen, Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam E-mail [email protected] Eindredactie

hAAi, Rotterdam Beeld Rick Keus, Daniëlle van der Schans, Leo van Eijk, e.a. Coverfoto Martijn van de Griendt Druk Koninklijke De Swart, Den Haag Aan dit nummer werkten mee:

2

6

15

22

Karin van Breugel (tekst van breugel), Sven ter Heide (PENTA college CSG), Ramona Montfrooij (CSG Calvijn), Marijke Nijboer, De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Kees den Ouden (bureau CVO), Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw)

Actueel

‘Het onderwijs moet beter’ Pittige uitspraken van Aboutaleb in scholierendebat De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb was te gast op de jaarlijkse CVO-bijeenkomst van 23 maart in de Van Nelle Ontwerp­fabriek. Een selectie leerlingen en leraren van alle CVOscholen ging hier met hem in debat. Aboutaleb deed pittige uitspraken over veiligheid, het onderwijsbudget en de kwaliteit van leraren. Om voorbereid te zijn op het debat hadden

Aboutaleb: ‘Kijk bij maatschappijleer eens

de deelnemers een cursus debatteren

naar de begroting van de gemeente. Tel dan

gekregen van het Nederlands Debat

op hoeveel de stad uitgeeft aan wegen en

Instituut. Ze zorgden voor een levendige

bruggen, en hoeveel aan mensen. De balans

discussie. Een jongen over het onderwerp

slaat door naar dat eerste. Dat is waanzinnig.

veiligheid: ‘Als mensen een jongen tegen­

Investeren in de opleiding van mensen is net

komen met dreadlocks en een lage broek

zo belangrijk voor de economie. Dat vind ik

voelen ze zich waarschijnlijk onveilig, maar

al jaren frustrerend.’

dat is angst voor het onbekende. Je moet mensen juist omarmen, ze leren kennen.’

‘Universitair opleiden’

Ook volgens burgemeester Aboutaleb valt

Een stelling over extra geld voor het onder-

het in Rotterdam wel mee met de veiligheid.

wijs ontlokte de burgemeester – in het

‘Ik heb een keer een pistool tegen m’n borst

verleden lid van de Onderwijsraad en

gehad in Den Haag, en ik ben fors bedreigd

onderwijswethouder in Amsterdam – de

in Amsterdam. Op de Zuid-Hollandse

uitspraak dat hij het Nederlandse onderwijs

eilanden zie je veel geweld als gevolg van

‘redelijk slecht georganiseerd’ vindt.

alcohol, en verkrachtingen gebeuren zeker

‘Het moet beter. De meeste docenten zijn

niet alleen in bepaalde stadswijken.

met hun tweedegraads opleiding gericht

Rotterdam heeft extréém veel aandacht voor

op de havo, terwijl de meeste leerlingen op

veiligheid.’ Hij relativeerde ook: ‘Je woont in

het vmbo zitten.’ De komende 25 jaar, vond

een grote stad, daar is altijd wat.’

hij, moeten docenten alleen nog universitair worden opgeleid, en daarnaar betaald

Leerlingen van CVO-scholen zorgden voor een levendig debat.

Wegen en bruggen

krijgen. ‘Dus: moet er geld bij het onderwijs?

De leerlingen verdedigden fel de stelling dat

Ja. Een miljard, voor de komende jaren.

het budget voor jongerenvoorzieningen moet

Voor goede gebouwen en goed personeel.’

worden verdubbeld. ‘Rotterdam doet alles

Aboutaleb: ‘Het Rotterdamse onderwijs doet

maar half,’ vond een jongen. ‘Het geld voor

het gemiddeld in Nederland en daar ben ik

het jongerenjaar zou structureel moeten zijn.’

niet tevreden mee. We leveren veel te weinig

‘Laten we de vele voorzieningen in Rotterdam

hoogopgeleiden af. Maar: er is wel een

gewoon efficiënter gebruiken’, zei een ander.

stijgende lijn.’ (MN)





1

C V Open

April 2009

Aanpak achterstand: Taalklas en extra taallessen Taal en rekenen staan volop in de aandacht. Kreeg het onderwijs de afgelopen jaren veel bijtaken, inmiddels slaat de weegschaal weer door naar ‘ouderwetse’ kennis. CVO is er al jaren van doordrongen dat taal hét voertuig is voor het leren. Diverse CVO-scholen maken veel werk van hun taalonderricht.

Taal, taal en nog eens taal Leraar Nederlands Jan van Mastrigt vraagt de Taalklas van Calvijn Vreewijk om de definitie van een steppe. ‘Een gebied waar gras overheerst’, zegt een meisje. ‘Kan die definitie nog preciezer?’ vraagt hij. ‘Ja,’ reageert een jongen, ‘want anders is een voetbalveld ook een steppe!’ De Taalklas is bedoeld voor kinderen die havo of vwo aankunnen, maar een taalachterstand hebben. Sommigen zijn nog niet lang in Nederland, maar vaak gaat het om hier geboren allochtone en autochtone kinderen van laagopgeleide ouders. Een kwart van alle brugklassers, ruim twintig, zit in de Taalklas. Op vrijwillige basis, maar leerlingen (en hun ouders) moeten wel gemotiveerd zijn. Het programma bestaat tijdens de eerste twee brugjaren naast de reguliere lessen wekelijks uit een uur extra Nederlands en een uur extra studievaardigheden. ‘We zijn er achter gekomen dat veel studievaardigheden in feite taalvaardigheden zijn’, zegt Jan van Mastrigt, tevens taalcoördinator. ‘Neem de opdracht om een samenvatting van een tekst te maken. Goed taalbeleid heeft wat ons betreft elementen van Nederlands én studievaardigheden.’ De Taalklas is voortgekomen uit de voormalige Topklas van Calvijn Vreewijk. Die besteedde een vol jaar aan het bijspijkeren. Veel ouders zagen dat jaar toch enigszins als tijdverlies. Toen bovendien het geld voor de zogenaamde schakelklassen door OCW werd overgeheveld naar het basisonderwijs, koos de school voor een andere opzet. De Taalklas wordt betaald uit de leerplusgelden, de voormalige onderwijsachterstandsgelden.

Woordenschat ‘Ik wist wel veel, maar ik heb ook veel geleerd’, zegt een meisje over de Taalklas. ‘Nu ik meer Nederlands krijg, leer ik beter, ook bij andere vakken.’ De taalachterstand van Taalklas-leerlingen ligt tussen de een en anderhalf jaar. De andere leerlingen hebben echter ook een achterstand, zegt Hans Campman, sectormanager onderbouw en Jan van Mastrigt (links): ‘Veel studievaardigheden zijn in feite taalvaardigheden.’

onderwijsteamleider. Uit de gegevens van het Cito volg- en adviessysteem (VAS) blijkt dat hun woordenschat doorgaans op





2

C V Open

April 2009

De expertgroep bestond voornamelijk uit professoren in de taal en wiskunde. ‘Dat was even wennen; ik wilde vooral praten vanuit mijn onderwijservaring. Maar ik kreeg steun van de wetenschappers voor het punt dat er erg veel taken in het onderwijs zijn ingeslopen die er nog even bij moeten.’ Taal is ook een speerpunt van het Rotterdams Onderwijsbeleid (ROB). Deze stadsbrede benadering moet stimuleren dat alle scholen extra aandacht aan taal besteden. Waarschijnlijk zal vanaf dit jaar ook rekenen vanuit het ROB meer aandacht gaan krijgen.

Nieuwe woorden Op het Farelcollege in Ridderkerk krijgen bijna alle eerste en tweede klassen sinds dit schooljaar een uur extra Nederlands. Achtereenvolgens wordt dit gevuld met een blok grammatica, spelling en begrijpend lezen. ‘We merken bij alle vakken dat leerlingen steeds meer moeite hebben met begrijpend lezen’, zegt lerares Nederlands Nicolle van Beek. De extra les valt in de smaak: ‘Kinderen vinden het leuk om buiten het boek om eens even wat anders te doen.’ het onderste niveau zit. ‘Ze scoren allemaal een niveau lager dan

Docenten passen hun woordgebruik onwillekeurig aan aan het

het landelijk gemiddelde. Dat zie je in alle grote steden’, zegt Hans.

niveau van leerlingen. ‘Maar als je kinderen een kant-en-klare

Jan: ‘Ik denk dat dat komt doordat kinderen weinig lezen, tv kijken

toets uit het boek geeft, merk je dat ze vrij simpele vragen al niet

via de schotel, thuis weinig gesprekken voeren en geen kranten

snappen’, vindt lerares Nederlands Elske Kaptein.

inkijken. Maar ik zou dat wel eens wetenschappelijk uitgezocht

Volgend schooljaar gaat het Farelcollege werken met het Poster-

willen zien.’

project van de CED-Groep. Elke week worden bij alle lessen

Die twee lesuren extra per week vindt de school dan ook niet

Nederlands nieuwe posters opgehangen met steeds tien nieuwe

voldoende. De docenten worden geschoold in taalgericht vak­

woorden. Elke serie wordt na afloop getoetst.

onderwijs. Hans: ‘Onze grootste opdracht is om de aandacht voor

Voor het onderdeel spelling schafte de school een door basis-

taal schoolbreed uit te dragen.’ Inmiddels krijgen alle brugklassen

schoolleerkracht Klaas van der Veen geschreven boek aan:

een uur per week studievaardigheden en een extra les begrijpend

‘D of T? Ik zit er niet (meer) mee!’ Stap voor stap, en met gebruik

lezen per week, en de hele onderbouw krijgt steun-/verrijkings­

van verschillende kleuren, worden de geheimen onthuld van

lessen. ‘De Taalklas is onze proeftuin. Wat werkt, wordt verbreed

werkwoorden, de persoonsvorm, het voltooid en onvoltooid

naar de andere klassen.’

deelwoord. ‘Er wordt heel veel herhaald en ze zitten lekker in te vullen’, zegt Nicolle. Elske: ‘Af en toe is het: ooh! Je hóórt soms

Commissie-Meijerink

kwartjes vallen.’

CVO-bestuursvoorzitter Wim Littooij praatte het afgelopen halfjaar mee in de commissie-Meijerink, een expertgroep die het ministerie

Algemene ontwikkeling

van OCW installeerde. Deze commissie stelde een advies samen

Taalachterstand duidt soms op een bredere achterstand.

over wat leerlingen op verschillende niveaus in hun schoolloopbaan

De Topklas op Calvijn Vreewijk besteedde daarom ook aandacht

moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen.

aan algemene ontwikkeling. Jan van Mastrigt zou dat element

Staatssecretaris Van Bijsterveldt heeft inmiddels besloten om de

het liefst terughalen. ‘Veel kinderen kwamen nooit hun wijk uit,

aanbevelingen van de commissie over te nemen. Over een aantal

konden niet fietsen. Ze hadden geen idee waar een dijk voor dient,

jaren heeft het zogeheten referentiekader taal en rekenen een

wisten niet dat je een museum in mag. Dus gingen we op de fiets

wettelijke status; het wordt ijkpunt voor de onderwijswetten.

naar Kinderdijk, en bezochten we het Van Gogh Museum.

‘De automatische vaardigheden zijn we kwijtgeraakt’, zegt Wim.

Kinderen bestudeerden daar allemaal een werk en hielden daarna

‘Dat 6×7 42 is, daar zou je niet over na moeten hoeven denken.

een presentatie bij het betreffende schilderij.’

Taal is nóg belangrijker, dat is het voertuig voor je denkproces.

Regelmatig plaatst Calvijn Vreewijk leerlingen op een hoger niveau

Als we kinderen iets mee willen geven, is dat wel voldoende

dan het schooladvies aangaf, zeker wanneer taalachterstand

basiskennis, van taal én rekenen.’

gepaard gaat met een goed cijfer voor rekenen. Redt een leerling

Wims inbreng in de commissie betrof vooral didactiek. ‘Via begrip

het ondanks de ‘taalinjectie’ niet, dan gaat hij een treetje naar

naar automatisme: dat is volgens mij de juiste lijn. Ik ben geen

beneden. Sommige leerlingen hebben gezien hun achterstand wat

tegenstander van realistisch rekenen, maar dat moet wel leiden

meer tijd nodig om hun opleiding te doorlopen. Zittenblijven leidt

tot het automatisch beheersen van rekenvaardigheden.

echter tot slechte scores op prestatielijstjes in de media.

Handigheidjes vergeet je op den duur; begrip is het eindpunt van

Jan: ‘Ook deze kinderen komen er echt wel. Van die lijstjes

een lang denkproces dat beter beklijft.’

trekken we ons dus niks aan.’ (MN)





3

C V Open

April 2009

Farelcollege werkt onvoldoende weg Een ouder ziet het op de site van de Onderwijsinspectie in één oogopslag: vier groene blokken met ‘voldoende’ voor het vmbo en havo, maar een rood blok met ‘onvoldoende’ voor het vwo. De Onderwijsinspectie beoordeelde de resultaten in de vwoafdeling van het Farelcollege in 2008 als onvoldoende. De school werkt er hard aan om van de min weer een plus te maken.

‘Min’ voor het vwo wordt ‘plus’ Peter Meij, directeur onderwijs van het

meer zorg en een andere didactiek nodig.

met de docenten. Zij doen het werk,

Farelcollege, vertelt dat de school onder

Daar moeten we op inspelen.’ Een andere

ze staan voor de klas. We willen meer

verscherpt toezicht van de Inspectie staat.

oorzaak is, dat er in de bovenbouw van het

waardering tonen voor het vakvrouw-

Het gevolg hiervan is dat de inspecteurs

vwo een tekort is aan eerstegraadsdocenten,

dit jaar al terugkomen om de vorderingen

en de eerstegraadsdocenten zijn ook nog

te bekijken. Het Farelcollege heeft inmiddels

verdeeld over twee gebouwen. Peter schetst

vernieuwing en de uitbreiding van het

een verbeterplan. In het ‘Ouderinfo’ laat

een andere oorzaak die hem verraste:

aanbod. ‘We laten het bij tweetalig

Peter de ouders weten dat de prestaties van

‘Het optuigen van de teamstructuur is ten

onderwijs, sportklassen en de tweetalige

het vwo binnen drie jaar op of liefst boven

koste gegaan van het belang van de vak­

mavo, en richten onze aandacht nu op

het landelijk gemiddelde moeten liggen.

secties. Bij teams gaat het om leerling- en

kwaliteitsverbetering van het bestaande

personeelszorg, maar de kwaliteit van

onderwijs.’

Stadse leerlingen

en vakmanschap voor de klas.’ 3. Pas op de plaats maken met onderwijs-

onderwijs en de doorlopende leerlijn zit bij

De school heeft eerst alles op een rijtje gezet

de secties. We moeten nu meer ruimte en

Nieuw elan

wat tot de onvoldoende beoordeling leidde.

faciliteiten geven aan het functioneren van

Concrete acties op school zijn: twee jaar lang

Peter licht toe: ‘Al jaren blijven er bij ons

de secties.’

meer faciliteiten voor sectieleiders, gecoör-

in de onderbouw 3 procent meer leerlingen

dineerde proefwerken en goede nascholing

zitten dan landelijk. Verder haalt in de

Verbeterplan

bovenbouw 60 procent in één keer z’n examen,

Het verbeterplan is samen te vatten in

elan ontstaan. ‘Het is een schok geweest

tegen landelijk 70 procent. Ten derde verschilt

drie punten.

dat we zo’n Inspectie-beoordeling kregen.

bij te veel vakken het gemiddelde cijfer voor

1. Op korte termijn de organisatie versterken.

Er ontstonden allerlei emoties: “Doen we

voor vaksecties. Peter ziet voorzichtig nieuw

het schoolexamen 0,5 punt of meer met het

Het Farelcollege gaat scherper kijken bij

het dan niet goed?” en “De directie grijpt te

gemiddelde cijfer voor het centraal examen.’

de toelating en plaatsing van leerlingen.

laat in.” Een paar maanden later zijn we al

Een oorzaak voor deze scores is de ver­

Het gaat ook de determinatie in leerjaar 1

zover dat we het met elkaar gaan oppakken

anderde leerlingpopulatie, constateerden

anders inrichten. Overleg over toetsen

om weer een voldoende te krijgen. De eerste

betrokken medewerkers van de school.

wordt een speerpunt van de secties.

positieve signalen zijn er. Er is bereidheid om

Peter: ‘We waren lange tijd een dorpsschool,

In de bovenbouw versterkt de school de

er samen voor te gaan.’

maar de laatste vijf jaar zijn we geëvolueerd

begeleiding voor leerlingen, bijvoorbeeld

(AdZ)

tot een school met onder andere stadse leer-

door bijspijkermomenten in te lassen voor

lingen die van huis uit anders zijn opgevoed dan we gewend waren en leerlingen die niet

leerlingen die onvoldoendes halen. 2. De cultuur veranderen op lange termijn.

altijd gaan voor een maximale inspanning of

Peter: ‘Daarmee bedoel ik dat de

het hoogste cijfer. Deze leerlingen hebben

schoolleiding wil investeren in relaties





4

C V Open

April 2009

Littooij

Met z’n allen werken aan kwaliteit

Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving.

De discussie over de kwaliteit van het

nu voldoende belegd: het rijk stelt kwaliteits-

Ik was bij deze besprekingen betrokken

onderwijs is weer in volle gang. Daarbij gaat

eisen vast, de school/het schoolbestuur moet

en ben van daaruit ook lid geworden van

het vooral over situaties waar de kwaliteit

deze realiseren en de Onderwijsinspectie

het Rotterdamse overleg.

onvoldoende wordt bevonden. We hebben

ziet daarop toe. Het is ongewenst om daar

het dan over scholen die door de Onderwijs-

de gemeente als extra waakhond aan toe

Kwaliteit is meer

inspectie (maar ook door Trouw en Elsevier)

te voegen.

Wat mij betreft richten we ons binnen CVO

worden aangemerkt als ‘zwak’ of zelfs ‘zeer

op meer kwaliteitsaspecten dan alleen de

zwak’. Een groot deel van deze problematiek

Problemen grote stad

bevindt zich in de grote steden. In mijn

Natuurlijk moeten we ons realiseren dat de

kwaliteit doet namelijk onvoldoende recht

dagelijkse functie, maar ook als lid van een

problematiek in de grote stad extra taai is.

aan onze scholen met onze specifieke

gemeentelijke overleggroep, ben ik volop

Door een combinatie van allerlei achter­

leerlingen. De Onderwijsinspectie benadert

met dit onderwerp bezig.

standen bij de schoolbevolking staan de

kwaliteit en rendement te eenzijdig: wanneer

onderwijsresultaten in de stad onder grote

een leerling zonder doubleren een diploma

druk. Het is dan ook niet verwonderlijk dat

haalt, dan is het rendement het hoogst.

Het was de Rotterdamse wethouder Leonard

het aantal zwakke en zeer zwakke scholen

Wij weten echter dat bepaalde leerlingen

Geluk die de discussie over zwakke scholen

in de grote steden hoger is dan gemiddeld.

een hoger diploma kunnen halen, wanneer

opnieuw aanzwengelde. Aan de ouders van

CVO-scholen met meerdere vestigingen

ze er een jaartje langer over doen. Het kost

de ‘zeer zwakke’ islamitische school voor

behalen in de randgemeenten doorgaans

de belastingbetaler nu misschien iets meer

voortgezet onderwijs Ibn Ghaldoun zond hij

betere resultaten dan in de binnenstad.

geld, maar het levert deze jongere – en de

een brief met het advies de kinderen naar

Maar het is allereerst aan de besturen

samenleving! – uiteindelijk meer op.

een andere school te sturen. Hij werd

(en de door hen gemandateerde algemene

Ook beperkt de Inspectie zich tot de direct

hiervoor overigens door de rechter terug­

directies) om de goede maatregelen te

meetbare aspecten van het onderwijs.

gefloten. In dezelfde periode stuurden de

nemen. Ikzelf ben daarop zeer alert in mijn

Daarom meten ze wel examenresultaten,

wethouders van de vier grote steden een

gesprekken op onze scholen, die helaas ook

maar bijvoorbeeld niet de mate waarin

brief naar het kabinet met het verzoek

niet allemaal ongeschonden door het examen

leerlingen worden uitgedaagd om maximaal

om hen meer bevoegdheden te geven bij

bij de Onderwijsinspectie zijn gekomen.

te presteren. Het is niet eenvoudig om tot

het bewaken van de onderwijskwaliteit in

Bij alle problemen kan de gemeente wel een

een bredere definitie van kwaliteit te komen.

hun stad.

ondersteunende rol vervullen voor de scholen.

Maar het blijft een uitdaging om dat wel te

Ikzelf had bij deze acties een dubbel gevoel:

Onlangs is ook afgesproken dat ministerie,

proberen!

enerzijds vind ik alle zorgen over slecht

gemeente en schoolbesturen in de vier grote

onderwijs heel terecht. Maar anderzijds zijn

steden een speciaal overleg gaan starten op

de verantwoordelijkheden in het onderwijs

basis van een Werkagenda Kwaliteit.

Voorgeschiedenis





5

C V Open

inspectiescores. De huidige definitie van

April 2009

Maatschappelijke stage wint terrein De maatschappelijke stage is pas vanaf het schooljaar 2011-2012 verplicht, maar veel scholen zijn al begonnen met de opzet. Sommige hebben de stages zelfs al ingevoerd. Calvijn Meerpaal combineert de stage met een goededoelenactie. Bij Melanchthon Schiebroek sluit de maatschappelijke stage naadloos aan bij de al jaren draaiende arbeidsoriëntatie.

Anderen helpen en je blik verruimen

‘Ik denk dat het heel goed is dat leerlingen zien wat er in de

Het les­materiaal, over Nepal en onderwerpen als kinderarbeid

maatschappij gebeurt’, zegt docent Miriam Hoefsloot, coördinator

en mensenrechten, heeft de school door een externe organisatie

van de maatschappelijke stage bij Calvijn Meerpaal. Vorig jaar

laten maken. Volgend jaar gaan er weer oudere leerlingen op

hielpen derde- en vierdejaars bij de organisatie en uitvoering van

maatschappelijke stage buiten de school.

een straatspeeldag. ‘De leerlingen stonden daarvoor in de rij. Het is alle partijen enorm goed bevallen. Het is belangrijk dat kinderen

Verder kijken

ervaren dat er anderen zijn die wel een helpende hand kunnen

‘Het is goed dat leerlingen de gelegenheid krijgen om wat verder

gebruiken, en dat er meer is buiten hun wereldje en de computer.’

te kijken dan hun directe omgeving’, zegt rector Diny Roodvoets

Dit jaar wordt de maatschappelijke stage gekoppeld aan een

van CSG Calvijn. Zij leidt vanuit Calvijn de pilot maatschappelijke

goededoelenactie voor een school en kindertehuis in Nepal, in

stage in Rotterdam-Zuid. De eenentwintig participerende scholen,

het kader van het Calvijn-jubileumjaar (zie pagina 14).

waaronder de vier Calvijn-vestigingen op Zuid, laten hun leerlingen

De eersteklassers gaan acties bedenken en in de week na Pasen

minimaal dertig uur stage lopen in een schooljaar.

uitvoeren om geld in te zamelen. Dat gebeurt, gezien hun leeftijd,

Alle scholen maken hun eigen plan en beslissen zelf welke klassen

zoveel mogelijk binnen de school. Wel worden er mensen van

ze laten meedoen. Vrijwel altijd betreft het de onderbouw.

buiten, zoals een buurtwerker, bij de acties betrokken.

Een greep: Calvijn Vreewijk organiseert samen met bewoners en

Tevoren krijgen de leerlingen voorbereidende lessen.

het jongerenwerk activiteiten in de buurt, zoals schoonmaakacties.





6

C V Open

April 2009

Leerlingen van andere Calvijn-vestigingen helpen bij activiteiten

welzijn, techniek, economie en groen. Elke ‘visitatie’ duurt een

zoals een spelmiddag in een verzorgingshuis. Tweedeklassers van

week. De leerling maakt uitgebreid kennis met het bedrijf, draait

Calvijn Vreewijk hebben in samenwerking met Natuurmonumenten

met iemand mee en mag soms ook zelf uitvoerend werk doen.

een plan opgesteld voor het aantrekkelijker maken van het eiland

Docenten verzorgen voorbereidende lessen. ‘Onze leerlingen

Tiengemeten voor toeristen.

hebben vaak geen idee wat een sector of beroepsopleiding

De organisatie Pot met Goud koppelt als makelaar scholen aan

inhoudt’, zegt Jaap. ‘Vooral techniek en welzijn zijn onbekend.’

bedrijven en instellingen. In de aanloopfase is het vaak lastig om

Volwaardig vak

voldoende stageplekken te vinden, zegt Diny. ‘Dat moet zich nog verder ontwikkelen. We proberen steeds tot een duurzame

Voor de vierdeklassers is er het project ‘vervolgonderwijs’.

samenwerking komen, want ook volgend jaar zijn er plekken nodig.’

Dit begint met het bezoek aan een mbo-markt, een korte arbeids-

De rector vindt het belangrijk dat de stages geen losse elementen

oriëntatie, proefstuderen op het mbo en een sectorexcursie.

blijven in het schoolprogramma. ‘De stages moeten goed worden

Daarna zoomt elke leerling in op een onderdeel voor zijn sector-

voorbereid in de les. We laten leerlingen ook verslagen maken.

werkstuk.

Die gaan in hun portfolio, samen met de beoordelingen.’

De activiteiten vinden plaats tijdens speciale projectweken. De lessen liggen dan stil en elk leerjaar draait z’n eigen

Vliegtuigbouw

programma. Ideaal, volgens Jaap. ‘Je hebt zo geen lesuitval

Over dat inbouwen van de stages in het lesprogramma is Jaap van

en de docenten hebben hun handen vrij voor de begeleiding.’

Meerkerk van Melanchthon Schiebroek (foto onder) het helemaal

Vanuit de verschillende vakken krijgen leerlingen vragen en

eens met Diny Roodvoets. De mavo-afdeling van deze school heeft

opdrachten mee op stage. Zo moeten ze voor economie uitzoeken

al tien jaar een uitgebreid arbeidsoriëntatieprogramma, dat loopt

hoe je het bedrijf kunt classificeren en of het winstgevend is.

van het tweede tot en met het vierde leerjaar. Het is in de vorm van

Aan de bedrijfsbezoeken zijn lessen gekoppeld en er worden

projectweken verweven met het lesprogramma. De maatschap­

werkstukken over gemaakt. ‘Projecten’ is een volwaardig vak op het schoolrapport. Jaap: ‘Docenten brengen onverwacht een bezoek aan elke leerling op de werkplek. Ik kwam een keer net binnen toen een leerling in het Duits een inkomend telefoontje doorverbond naar de directeur. De meeste werkgevers zijn positief over de inzet van de leerlingen, en de jongeren komen doorgaans enthousiast terug op school.’

Visitekaartjes Ook voor de maatschappelijke stage wil de school een doorgaande lijn creëren, van de tweede tot en met de vierde klas. In de tweede klas regelt de school de stageplek, in de derde wordt wat inbreng van de leerling verwacht en de vierdeklasser gaat zelfstandig op pad met visitekaartjes die door de school zijn gemaakt. Dankzij de ervaring en het netwerk die in tien jaar tijd voor de arbeidsoriëntatie zijn opgebouwd, heeft de school er vertrouwen in dat de invoering van de maatschappelijke stage goed zal verlopen. Een vacaturebank waarvoor de gemeente Rotterdam het initiatief nam, moet de resterende stageplekken regelen. Vanaf aanstaande september zullen bedrijven en instellingen twaalf leerlingen pelijke stage, die start in juni, is op dezelfde leest geschoeid.

tegelijk ontvangen. Het groepje krijgt een introductie, waarna ze

De arbeidsoriëntatie laat leerlingen kennismaken met een

in duo’s met een personeelslid meelopen. Dit gebeurt tijdens vier

uiteenlopend aantal bedrijven en instellingen. ‘Ik was eerst wat

dagen, verspreid over het schooljaar. De tweedeklassers besteden

sceptisch over de invoering van de maatschappelijke stage, omdat

22 tot 24 uur aan hun maatschappelijke stage, de derde- en

wij al een mooi geheel hadden’, zegt Jaap, decaan en projectcoör-

vierdeklassers 25 uur. De vierdeklassers lopen de stage, vanwege

dinator. ‘Maar we zijn gaan kijken hoe we deze zó konden inbedden

het drukke examenprogramma, buiten schooltijd. Voor de andere

dat de school en de leerlingen maximaal profiteren.’

klassen is een blok van drie weken in juni gereserveerd. ‘Dan zijn

De stages worden straks op dezelfde manier ingepast in het

de cijfers bekend en is het rustig; een prima moment’, besluit Jaap.

lesprogramma als de arbeidsoriëntatie nu. Tijdens de werkweek in

(MN)

Austerlitz maken de tweedeklassers door middel van excursies en

Meer informatie: www.potmetgoudopzuid.nl

opdrachten al kennis met diverse beroepen. Ze leren bijvoorbeeld over vliegtuigbouw in het Luchtvaartmuseum, bezoeken een

Conferentie over pilot op Zuid

parfumfabriek en gaan op pad met een boswachter.

Op 23 juni is er in Rotterdam-Zuid een afsluitende conferentie van de pilot

Melanchthon Schiebroek doet mee aan de landelijke pilot Brede

maatschappelijke stage. Daar worden de successen en verbeterpunten op

Carrousel. In het kader hiervan rouleren de derdeklassers in duo’s

een rij gezet.

langs telkens één bedrijf of instelling uit de sectoren zorg en





7

C V Open

April 2009

Docenten maken zelf digitaal leermateriaal 32 CVO-docenten ontwikkelen boeiend digitaal leermateriaal op hun vakgebied voor de leerlingen van de CVO-scholen. Ze doen dit op uitnodiging van CVO en krijgen na goedkeuring een beloning van 3.500 euro. Het materiaal moet minstens vier jaar gebruikt kunnen worden. CVO zet het materiaal op 1 juli in een digitale opslagruimte, de Schatkamer. Vanaf die locatie kunnen CVO-scholen het downloaden naar hun elektronische leeromgeving (elo).

Parels in de Schatkamer van CVO ‘Stimuleer de ontwikkeling van vrij toegankelijke digitale leermid-

docenten op het Comenius College in Capelle aan den IJssel een

delen’, adviseerde de Onderwijsraad vorig jaar in het document

voorlichtingsbijeenkomst bij. Er kwamen daarna 39 plannen van

‘Onderwijs en open leermiddelen’. Onder meer deze aanbeveling

aanpak binnen bij de projectorganisatie. Daarvan zijn er uiteinde-

spoorde de directeuren onderwijs van CVO, verenigd in het

lijk 32 goedgekeurd, vertelt Annemiek Kroonen, hoofd ICT en

Platform Onderwijs, aan om het project Ontwikkelen Digitaal

beleidsmedewerker Onderwijs ICT van het Comenius College.

Leermateriaal te starten. Daarnaast speelde het kabinetsbesluit

Zij vormt samen met Menno Lincklaen Arriëns (Melanchthon) en

voor de gratis schoolboeken een rol bij het lanceren van dit

Adri Kes (PENTA) de adviesgroep die de plannen van aanpak en

project. Duidelijk was dat de overheidsvergoeding van 316 euro

hun uitwerking beoordeelt. De docenten/ontwikkelaars hebben

per leerling niet genoeg zou zijn om de kosten van de scholen te

inmiddels een contract ondertekend dat de eigendomsrechten

dekken. Elektronische leermiddelen die de school zelf ontwikkelt

regelt en zijn aan de slag gegaan. Op 1 juni 2009 moet hun

drukken niet op dit budget en kunnen op den duur materiaal van

materiaal binnen zijn bij de adviesgroep. Tussentijds kunnen ze

uitgeverijen deels vervangen.

hun werk laten toetsen. Het eindproduct wordt uiterlijk 1 juli 2009

Een prettige bijkomstigheid was dat de gemeente Rotterdam in

beschikbaar gesteld aan alle CVO-scholen via de Schatkamer

september 2008 besloot om een potje beschikbaar te stellen aan

van CVO.

de schoolbesturen. Uit dit potje betaalde ze voorheen de tegemoet­

Volgens Annemiek zijn er goede, originele plannen van aanpak

koming aan ouders in de kosten van schoolboeken, maar dat is

ingediend, met leerdoelen die geformuleerd zijn in leerlingtaal.

nu niet meer nodig. ‘Het Platform Onderwijs en het management-

‘Bij sommige indieners spat het enthousiasme ervan af.’

team van CVO zagen een unieke kans om het geld van de gemeente

De inzendingen waren afkomstig van bijna alle CVO-scholen,

te gebruiken voor iets dat we allemaal willen: digitaal leermateriaal’,

inclusief het Marnix Gymnasium en Accent Praktijkonderwijs.

vertelt Gerrit Elings, directeur onderwijs van Calvijn.

Annemiek weet dat er voor veel vakken digitaal leermateriaal in

Eerder had het managementteam (MT) van CVO namelijk al

aantocht is, en dat er geen overlappingen zijn. ‘Voor Nederlands

besloten om het gebruik van de elektronische leeromgevingen

en wiskunde dreigde dat wel, maar dat is voorkomen door de

(elo’s) te stimuleren. Bovendien staat in de CVO-onderwijsvisie

ontwikkelaars met elkaar in contact te brengen. Het was erg leuk

‘Bindend en boeiend onderwijs’ dat de docent gezien wordt als

te merken dat contacten tussen ontwikkelaars van verschillende

ontwikkelaar van zijn of haar eigen methode.

CVO-scholen geleid heeft tot nog meer enthousiasme bij hen.’

De gemeente Rotterdam stelde één voorwaarde aan de subsidie: het geld moet voor de zomervakantie van 2009 besteed zijn.

Twee voorbeelden van interessante digitale lessenseries zijn: • Het project stroming voor het vak science

Er was dus haast bij de uitvoering van het project.



Geen overlappingen

Binnen het vak science hebben veel onderwerpen met stroming te maken. In het project stroming zijn drie van deze onderwerpen

Eind november werd belangstellende docenten gevraagd om zich

bij elkaar gebracht: cv-installatie, bloedsomloop en elektriciteit.

aan te melden voor het project. In januari woonden ruim veertig

De onderwerpen hebben dezelfde opbouw met als verbindende





8

C V Open

April 2009

Ruim veertig CVO-docenten woonden de voorlichtingsbijeenkomst op het Comenius College bij. Rechts Menno Lincklaen Arriëns, die de didactische leidraad toelichtte.

factor: stroming. Zo kan kennis die leerlingen opdoen bij een

Directeur onderwijs Diana Lorier van Melanchthon maakte tijdens

makkelijker voor te stellen situatie (cv-installatie) gebruikt worden

de voorlichtingsbijeenkomst in januari duidelijk dat CVO dit project

om hen een meer abstracte situatie (elektriciteit) te laten

ook ziet als een kans voor CVO om het potentieel in zijn organisatie

begrijpen. De volgorde van onderdelen is gekozen op basis van

de ruimte te geven voor ontwikkeling. Docenten die al eerder

voorstellingsvermogen: een cv-installatie kun je letterlijk zien,

digitaal materiaal ontwikkelden, hadden nu de mogelijkheid dit

maar de elektrische stroom is alleen meetbaar en vraagt dus

in een context te plaatsen en in te dienen voor dit project.

meer van het voorstellingsvermogen. Het betreft hier een

‘Het Platform Onderwijs wil hiermee de parels in de organisatie

vakoverstijgend project.

opsporen’, zei Diana. Ze riep de ontwikkelaars op te bewijzen

• Het project Amerikaanse presidenten twintigste eeuw voor

wat ze voor 3.500 euro konden leveren. Het is denkbaar dat de

het vak geschiedenis

CVO-scholen zelf besluiten om dit project een vervolg te geven.

Een groepje leerlingen wordt één president uit de twintigste eeuw

(AdZ)

toegewezen. Het groepje krijgt de opdracht de persoon van de president en zijn regeerperiode te onderzoeken. De vraag hierbij is: ‘Waarom is deze persoon de beste Amerikaanse president uit

De Schatkamer van CVO

de twintigste eeuw?’. Hierbij wordt gekeken naar de omstandig­

CVO beschikt over een grote digitale opslagruimte voor bestanden

heden waaronder deze president functioneerde en hoe hij hierop

en documenten. Deze ruimte heet de Schatkamer van CVO.

gereageerd heeft. Denk hierbij aan de Eerste Wereldoorlog,

Toegang tot deze schatkamer hebben verschillende groepen

de depressie, de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog.

CVO’ers die daarvoor een autorisatie krijgen van hun eigen school-

De leerlingen presenteren de resultaten aan elkaar in de vorm van

leiding. Voorbeelden van deze groepen zijn het Platform Onderwijs,

een powerpoint-presentatie, een krantenartikel en een poster.

het Platform Bedrijfsvoering, de Stuurgroep Facilitair en de Stuurgroep ICT. Deze groepen medewerkers hebben alleen

Vervolg

toegang tot hun eigen deel van de schatkamer. Speciaal voor

De ontwikkelaars worden onder andere ondersteund met een

dit project krijgen ook de elo-beheerders en enkele systeem­

format voor een didactisch model dat geschikt is voor alle vakken,

beheerders toegang tot een eigen schatkamer.

een Handreiking kwaliteit digitaal leermateriaal (een uitgave van Kennisnet), en suggesties voor geschikte Web 2.0-toepassingen. Ze maken het materiaal in het programma Exe. Dit programma is vrij verkrijgbaar, makkelijk in het gebruik en geschikt voor

Meer informatie:

alle elo’s. De adviesgroep geeft de ontwikkelaars af en toe tips,

www.digilessenvo.nl

bijvoorbeeld over de vindplaats van rechtenvrij materiaal voor het

http://digitaalleermateriaal.kennisnet.nl

onderwijs. Ook heeft ze een projectenmailbox geopend waar

www.digischool.nl

de ontwikkelaars terecht kunnen met al hun vragen.

www.deonderwijsvernieuwingscoöperatie.nl





9

C V Open

April 2009

Accent Praktijkonderwijs Capelle werkt met Big Picture Gerrit Jan Miedema reisde in 2004 naar de Verenigde Staten om kennis te maken met het Big Picture-onderwijs. De vestigingsdirecteur van Accent Praktijkonderwijs Capelle raakte geïnspireerd door deze onderwijsvisie die sterk uitgaat van de individuele wensen en interesses van de leerling. Ook zijn collega’s zijn inmiddels voorstanders van de aanpak. De praktijkschool werkt met een aantal uitgangspunten van Big Picture. ‘Leerlingen motiveren gaat zo een stuk makkelijker.’

Leerlingen beseffen: ‘Het gaat om mij’ ‘Stel, we hebben hier een leerling die helemaal gek is van

Het gemiddelde in de staat lag op 27 procent. Toen in 2000 de

vliegtuigen. Hij wil piloot worden. Voorheen hadden we dan tegen

eerste lichting de school verliet, bleek dat alle leerlingen waren

zo’n jongen gezegd: “Joh, dat is voor jou te hoog gegrepen.”

toegelaten tot het vervolgonderwijs.

Nu we werken met de uitgangspunten van Big Picture zeggen we: “Prima, wat denk je dat je daarvoor nodig hebt? En wat moet je

Samenspraak

daarvoor kunnen? Zoek dat maar eens uit.”

Miedema hoorde via de KPC Groep van de veelbelovende resultaten

Zo’n jongen komt dan waarschijnlijk zelf tot de conclusie dat hij

en bezocht vijf jaar geleden één van de Big Picture scholen in de

beter een ander vak kan kiezen. Dat werkt veel beter. Samen met

Verenigde Staten. Hij kwam enthousiast terug. Een groep collega’s

hem onderzoeken we vervolgens wat wél mogelijk is. Er zijn

volgde zijn voorbeeld. Ed van Rossum, teamleider en zorgcoördinator

ongetwijfeld andere beroepen die goed bij hem passen.’

bovenbouw, en stagebegeleider Jeroen Uitman liepen ook een paar dagen mee met hun Amerikaanse collega’s.

Passies als uitgangspunt

Jeroen: ‘Wat me raakte was het enthousiasme waarmee leerlingen

De passies en mogelijkheden van de individuele leerlingen vormen

er werken aan hun eigen ontwikkeling en de enorme betrokken-

grotendeels het uitgangspunt van de onderwijsmethodiek van Big

heid van de docenten (advisors). Ze doen er echt alles aan om

Picture. Gerrit Jan: ‘Wat die passies en mogelijkheden zijn – dat

het beste uit die kinderen te halen. Alles gebeurt in samenspraak

onderzoeken we samen met de leerling. Voor elke leerling maken

en overleg.’

we een leerplan dat helemaal is afgestemd op zijn persoonlijke

Ed: ‘De leerlingen worden sterk gesteund door de groep. Het is

belangstelling, talenten en wensen. Elke vier weken hebben we

echt een gemeenschap. Een kleine school met kleine groepen,

een coachingsgesprek met de leerling. We bespreken zijn portfolio

iedereen kent elkaar. Ze beginnen er elke dag met een gemeen-

en stimuleren hem verder te gaan.’

schappelijke activiteit. Dat kan bijvoorbeeld een spel zijn of een boekbespreking. Ook binnen de groepen heerst er een sterk

Initiatiefnemers van de onderwijsfilosofie Big Picture zijn de

wij-gevoel. Iedereen hoort erbij. Maar ze zijn niet alleen maar lief

onderwijsvernieuwers Dennis Littky en Eliot Washor. Begin jaren

voor elkaar. Leerlingen geven elkaar ook kritiek, of liever gezegd:

negentig had met name de staat Pennsylvania een hoog percentage

feedback. Dat doen ze altijd op een opbouwende manier en met

drop-outs. De Amerikanen zochten naar een manier om kinderen

respect.’

(weer) vertrouwen en plezier in leren te geven, en hen zo binnen-

Jeroen: ‘Veel van wat ik daar heb gezien, deden we al op onze

boord te houden. De aanpak van Littky en Washor bleek succesvol.

school. We stellen de behoeften van het kind centraal. We werken

Bij de eerste school die halverwege de jaren negentig volgens de

in kleine groepen en ook bij ons vormen de stages een belangrijk

ideeën van beide mannen werd opgezet, liep het percentage

onderdeel van het lesprogramma. Toch gaat Big Picture een stap

drop-outs binnen vier jaar tijd terug tot 8 procent.

verder. Het onderwijsgevend personeel geeft de leerlingen de





10

C V Open

April 2009

verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces en doet er alles aan om hen daarin te ondersteunen. Docenten zijn er adviseur en coach.’ Ed: ‘Dat vraagt wel om een nieuwe houding van de docent ten opzichte van de leerling. Dat is even wennen, er moet een knop om. Er is commitment voor nodig.’ Gerrit Jan: ‘Maar als je ziet wat het oplevert! Veel van onze leerlingen beseffen voor het eerst: het gaat om mij.’

Aansluiting Geleidelijk aan werkt Accent Praktijkonderwijs Capelle steeds meer op basis van de uitgangspunten van Big Picture. Naast de eerdergenoemde voortgangs- en coachingsgesprekken en de individuele leerplannen doet de school nog meer. Zo zijn de contacten met ouders versterkt. Minimaal twee keer per jaar organiseert de school een driehoeksgesprek (leerling-ouder-coach) om het leerplan en de voortgang van de leerling te bespreken. Die afspraken legt de school vast in een verslag in het portfolio. Dit schooljaar willen de docenten meer tijd inruimen voor presentaties van leerlingen. Ook willen ze de lesdagen starten met een gezamenlijke activiteit. Gerrit Jan: ‘In ons team bespreken we geregeld waar we nog aan kunnen werken. Big Picture voer je niet van de ene op de andere dag in. Je spijkert niet een bordje op je deur en zegt “Vanaf nu zijn we een Big Picture-school”. Dat zou namelijk betekenen dat alles wat we daarvoor deden niet goed zou zijn. Het ligt anders. Big Picture sluit juist prima aan op wat we al deden.’ In mei 2009 gaan een aantal docenten en de directeur bedrijfs­ voering van Accent op studiereis naar de Big Picture-school in Providence (Rhode Island), om op die manier nog meer draagvlak te kweken voor dit onderwijsconcept. (DNL)

Uitgangspunten van Big Picture: - kleine scholen; - persoonlijk onderwijs in kleine groepen en met individuele leerplannen; - partnerschap tussen adviseurs, leerlingen en ouders; - bouwen aan gemeenschap, met oog voor individualiteit en verscheidenheid; - leren in de praktijk: leren direct gekoppeld aan reële beroepssituatie; - geen proefwerken en cijfers, het persoonlijk leerplan dient te worden gevolgd; - direct contact met de samenleving.

Bronnen: www.kpcgroep.nl Van twaalf tot achttien, september 2005

Van links naar rechts: Ed van Rossum, Jeroen Uitman en Gerrit Jan Miedema





11

C V Open

April 2009

Het OOP in de spotlights

De week van Monique Baggerman Monique Baggerman werkt drie dagen per week op het staf­ bureau van CSG Calvijn. Ze is medewerker personeelszaken en rechterhand van Johan Hendriks, directeur bedrijfsvoering.

Maandag Normaal gesproken begin ik vroeg, rond half acht. Mijn eerste actie is altijd het doornemen van mijn mail. Direct daarna start ik het personeelsregistratie- en informatiesysteem op, ofwel PREIS. Dat is eigenlijk een grote database met informatie over alle Calvijn-medewerkers. Dat zijn er inmiddels al zo’n 450, verspreid over zeven vestigingen. Dagelijks verwerk ik in PREIS onder andere alle ziek- en herstelmeldingen. In deze tijd van het jaar zijn er sowieso altijd veel zieken, maar nu zitten we middenin een griepgolf en dat kun je goed merken... Ik moet voor half elf klaar zijn met dit klusje, want dan moet mijn dagstaat naar CVO. Daar worden de gegevens van alle CVO-scholen gebundeld en doorgegeven aan verzekeringsmaatschappij Achmea. In principe hoef ik geen actie te ondernemen als er iemand ziek is. Er zijn echter altijd uitzonderingen, zo blijkt vandaag wel weer. Er is bijvoorbeeld een ziekmelding van een collega die in het weekend een hartinfarct heeft gehad. Vreselijk! Ik zorg direct voor een kaartje en een boeket. Ook is er een ziekmelding van iemand die frequent verzuimt, om vrij onduidelijke redenen. Ik ga ervoor zorgen dat deze persoon een uitnodiging krijgt voor een gesprek met de bedrijfsarts; dat werkt vaak al preventief. Aansluitend ben ik met wat kleine klusjes bezig. Ik bekijk even welke afspraken Johan Hendriks deze week in zijn agenda heeft staan en wat ik daarvoor kan voorbereiden, bijvoorbeeld door het uitdraaien van vergaderstukken. Daarna schuift een nieuwe collega bij me aan. Na mijn zwangerschaps- en bevallingsverlof werk ik een dag minder en zij gaat mij die dag vervangen. Ik stel haar voor aan de collega’s van het stafbureau en leg uit met welke systemen wij werken. Daarna gaat ze aan de slag met archiefklusjes en kan ik beginnen aan mijn cadeaubonnenoverzicht. Het gebeurt namelijk regelmatig dat er cadeaubonnen worden weggegeven, bijvoorbeeld aan stagiaires die afscheid nemen of aan leerlingen die iets bijzonders voor de school hebben gedaan.





12

C V Open

April 2009

Daarvan maak ik maandelijks een overzichtje voor de financiële

Calvijn koopt dit werk in bij een externe organisatie, die meestal

administratie. Ik ben blij dat ik er voor de lunch mee klaar ben,

halfjaarlijks factureert. Omdat ik niet kan beoordelen of alle

want vanmiddag heb ik twee vergaderingen.

gefactureerde uren ook daadwerkelijk zijn geleverd, zoek ik

De middag start met het directieoverleg. Dat notuleer ik. Het is

daarover contact met al onze vestigingen.

handig dat ik daarbij zit: ik hoor wat er allemaal speelt en kan

Zo, en nu een klusje waar ik me goed op moet concentreren: het

input geven over personele zaken. Ook het sociaal-medisch

bewerken van een ontslagbrief. Zo’n brief bestaat uit een formeel

overleg woon ik bij. Dit is een platform waar langdurig zieke

deel, waar natuurlijk allerlei juridisch waterdichte formats voor

medewerkers de revue passeren. Bij dit overleg zijn zowel de

zijn, en uit een persoonlijke toelichting. Voor dat laatste heeft

bedrijfsarts als de vestigingsdirecteuren aanwezig. Ze bespreken

Johan Hendriks input gegeven.

hoe het gaat met de verschillende zieken, welke actie er eventueel

Omdat ik morgen vrij ben, maak ik vandaag ook alvast een

nodig is en wie waarin het voortouw neemt. Soms vloeit er voor

overzichtje van alle jarigen van de komende week. Elke vestiging

mij ook werk uit voort, bijvoorbeeld als ik een verwijzing naar een

krijgt van mij een eigen lijstje met jarige collega’s; dat lijstje krijgt

psycholoog moet regelen of als iemand (tijdelijk) minder gaat

meestal een plekje in de docentenkamer. Zelf zorg ik voor de

werken. Ook van deze vergadering maak ik de notulen.

kaartjes namens de rector van Calvijn. Zij ondertekent elk kaartje persoonlijk – iets dat veel collega’s erg waarderen.

Woensdag

’s Middags zet ik mijn tanden in de notulen van het sociaal-medisch

Ik begin vandaag met de gebruikelijke dingen: afhandelen van mijn

overleg. Ik wil de notulen en het actiepuntenlijstje vandaag nog de

mail en verwerken van de ziek- en herstelmeldingen. Daarna ben

deur uit doen.

ik met allerlei ad-hocklusjes bezig. Ik regel bijvoorbeeld een

Als ik de laatste klusjes klaar heb en mijn bureau netjes heb

kaartje en bloemen voor twee jubilerende collega’s, voer gegevens

opgeruimd kan ik – letterlijk en figuurlijk – met een opgeruimd

van een aantal nieuwe medewerkers in, verwerk de post en plan

gevoel aan mijn weekend beginnen!

een aantal afspraken voor Johan Hendriks.

(KvB)

Daarna heb ik overleg met Achmea over herstelmeldingen die niet goed zijn verwerkt. De herstelmeldingen gaan over verschillende schijven: de vestiging, het stafbureau, CVO en Achmea. Daardoor gaat er natuurlijk wel eens iets mis. Vervelend! Door even rechtstreeks contact te zoeken met Achmea, kan ik de fouten snel rechtzetten. Ook de personeelsadministratie van CVO heb ik uitgebreid aan de telefoon, omdat er deze maand veel vragen bij mij zijn binnengekomen over de salarisstrookjes. Dat komt vooral omdat de recente salarisverhoging nog niet is verwerkt in het salaris van januari en omdat een aantal persoonlijke toeslagen niet goed is verwerkt. Ik zoek alles goed en zorgvuldig uit, want het salaris van mensen moet natuurlijk in orde zijn! Na al het bellen heb ik gelukkig weer even tijd voor mijn nieuwe collega. Dat is ook nodig, want ze heeft nog een hoop vragen. De middag vliegt voorbij: tegen de tijd dat ik klaar ben met de notulen van het directieoverleg is het tijd om naar huis te gaan. Sinds ik een kleintje heb, vind ik dat altijd heerlijk! Maar ach, tegelijkertijd weet ik dat ik het morgenochtend weer net zo fijn vind om naar mijn werk te gaan. Gelukkig maar!

« Een klusje waar ik me goed op moet concentreren is het bewerken van een ontslagbrief. »

Donderdag Vandaag is het voor mij een wat kortere werkdag; ik begin pas om half negen en eindig rond drie uur. Gelukkig is het de hele dag weer lekker druk. ’s Ochtends ben ik veel tijd kwijt aan het maken van een actueel overzicht van het schoolmaatschappelijk werk.





13

C V Open

April 2009

Heel 2009 wordt voor CSG Calvijn een bijzonder jaar, want in 2009 is het vijfhonderd jaar geleden dat Johannes Calvijn, naar wie CSG Calvijn genoemd is, werd geboren. Wereldwijd zal hierbij worden stilgestaan. Daarnaast is het 80 jaar geleden dat CSG Calvijn is opgericht, en bestaat de school in de huidige vorm en grootte 5 jaar.

Calvijnjaar op CSG Calvijn

Moederschool ‘Het feit dat onze school vernoemd is naar de man die 500 jaar geleden werd geboren, is van bijzondere betekenis voor de school in zijn geheel, maar voor Calvijn Vreewijk als moederschool toch wel speciaal’, zegt Diny. De school werd in 1929 door CVO als derde school van de vereniging opgericht. In 1949 wordt van de school een lyceum gemaakt en ontstaat het Christelijk Lyceum Leen Kuiper, Hein van der Zee en Marleen Lettinga mochten het kunstwerk onthullen, omdat ze 40 jaar als docent verbonden zijn aan Calvijn Vreewijk.

Johannes Calvijn. De school wordt steeds groter en er komen steeds meer vestigingen bij. De hoofdvestiging, Calvijn Vreewijk, blijft bestaan en er vinden allerlei fusies plaats. De laatste fusie

Binnen Calvijn zijn nog meer jubilea: het Calvijn Gymnasium

is in 2004 en de school krijgt dan de huidige naam: Christelijke

bestaat 60 jaar, Calvijn Juliana 100 jaar en Calvijn Buitenoord

Scholengemeenschap Calvijn. ‘Om nog iets extra’s te doen voor

50 jaar en Calvijn Groene Hart is 5 jaar een zelfstandige vestiging.

de moederschool en te zorgen voor een blijvende herinnering aan dit jubileumjaar, is tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst – de start

School in Nepal

van het jubileumjaar voor medewerkers – een wandsculptuur van

‘Al deze bijzondere gebeurtenissen geven ons de gelegenheid

Calvijn onthuld.’ Het kunstwerk is ontworpen en gemaakt door

dit jaar extra stil te staan bij de zaken die we als christelijke

beeldend kunstenaar Arjen Knook.

school belangrijk vinden’, zegt Diny Roodvoets, algemeen rector

Activiteiten

van Calvijn. ‘Er is voor dit jubileumjaar een thema gekozen: “Een mens leeft

Naast de actie voor Sanumaya zijn er dit jaar veel activiteiten

niet voor zichzelf alleen”. Dit thema komt op verschillende

waarin leerlingen van Calvijn de hoofdrol spelen. Zo was er op

manieren terug in de activiteiten. Het geeft aan dat CSG Calvijn

30 januari de start van het jubileumjaar voor leerlingen met een

zich bewust is van de rol en verantwoordelijkheid in de maat-

jubileumfeest in discotheek Alcazar. Daarvoor werd een aantal

schappij. We willen vanuit die gedachte iets voor andere mensen

leerlingen met de Hummer-limousine opgehaald. Er traden

betekenen, dichtbij en veraf. Dat houdt in: ook heel concreet iets

diverse artiesten op, waaronder het Volendamse duo Nick &

voor andere mensen doen. Dat “doen” wordt in praktijk gebracht

Simon. Ook worden dit jaar een Calvijn Sport Champs en een

door actie te voeren voor Stichting Sanumaya, die een school

Calvijn Kunst Champs gehouden. Er komen twee theaterproducties.

gecombineerd met kindertehuis in Nepal in stand houdt.

Docenten verzorgen speciale lessen over het jaarthema. Er wordt

Sanumaya wil een tweede gebouw neerzetten, zodat de school kan

een reis georganiseerd naar de school en het kindertehuis waar-

worden uitgebreid en er een apart kindertehuis ontstaat. We zijn al

voor actie wordt gevoerd. Ten slotte houdt een aantal vestigingen

begonnen met de acties. De opbrengst van de kerstpakketten en

een reünie.

de collecte van de kerstviering in de Laurenskerk, die ook in het

(RM)

teken stond van het jubileumjaar en bijna € 1.000 opbracht, zijn ook voor dit doel bestemd.’

Meer informatie op www.calvijn.nl





14

C V Open

April 2009

Procedure van Europese aanbesteding geslaagd CVO heeft een contract getekend met Van Dijk Educatie voor de levering van schoolboeken aan zijn scholen voor voortgezet onderwijs. CVO heeft hiermee voldaan aan de verplichting om de levering van schoolboeken Europees aan te besteden. Nu kunnen de CVO-scholen de ‘gratis schoolboekenmaatregel’ verder uitvoeren. Dat is een grote logistieke uitdaging.

Van Dijk Educatie levert schoolboeken De ondertekening op 5 maart sloot een complexe maar goed

al uitbesteed had aan zijn bedrijf. ‘Het is bijzonder dat we de hele

verlopen procedure van Europese aanbesteding af die zo’n

vereniging mogen bedienen; het is een hele club. We kunnen nu

anderhalf jaar in beslag nam. Mede door de ondersteuning van

efficiënter en effectiever werken, en alles goed monitoren.

het gespecialiseerde bureau Loyalis is de hele operatie vlekkeloos

’De keuze van de methoden is aan de scholen’, onderstreept hij.

verlopen. Het contract heeft een looptijd van vier jaar.

‘Van Dijk adviseert scholen niet over de inhoud, maar wel over de

De Europese aanbesteding was noodzakelijk door een nieuwe wet,

logistiek. Wij kunnen het bijvoorbeeld zien aankomen dat een boek

de wet ‘gratis schoolboeken VO’. Hierdoor schaffen niet langer

pas in december van een schooljaar beschikbaar is. De keuze kan

de ouders maar de scholen de schoolboeken in het voortgezet

dan anders uitpakken.’

onderwijs aan. De overheid betaalt de scholen hiervoor 316 euro

Op de taart die werd aangesneden op 5 maart stond ‘CVO en VDE

per leerling. CVO heeft zo’n 21.000 leerlingen.

boeken winst door samenwerking’. CVO is een van de eerste grote schoolbesturen in Nederland die de Europese aanbesteding

Scholen kiezen methoden

van de inkoop van schoolboeken heeft afgerond. Andere grote

De CVO-scholen kennen een verschillende werkwijze voor de

schoolbesturen die dit ook lukte zijn BOOR, Carmel en Fricolore.

levering van schoolboeken. Sommige hebben een intern boeken-

Ook zij ´boeken winst´ bij Van Dijk Educatie.

fonds, andere een extern boekenfonds bij een boekenleverancier.

(KdO/AdZ)

Om de kosten van de schoolboeken te drukken en nieuwe ontwikkelingen op het gebied van leermiddelen meer in eigen hand te hebben, werken alle CVO-scholen vanaf het nieuwe schooljaar met een ‘eigen boekenfonds’. In het nieuwe contract blijft maatwerk voor de afzonderlijke scholen het uitgangspunt. Ook de keuze van boeken en lesmethodes blijft helemaal voorbehouden aan elke afzonderlijke school. ‘Het wordt hard werken om de invoering op tijd voor elkaar te krijgen, vooral als een school nog geen eigen boekenfonds kende. Voor zo’n school is het een hele switch’, vertelt Nico van den Eijkel, directeur bedrijfsvoering van het Comenius College. Nico en Robert Lock, directeur bedrijfsvoering van het PENTA college CSG, waren de trekkers van de CVO-werkgroep die de aanbesteding regelde.

Advies over de logistiek

Wim Littooij, voorzitter van de Raad van Bestuur van CVO, en Peter Bijkerk, commercieel directeur van Van Dijk Educatie te Kampen, ondertekenen het schoolboekencontract op het Comenius College in Capelle.

Danny van den Bos, manager sales van Van Dijk Educatie, vertelt dat het merendeel van de CVO-scholen hun externe boekenfonds





15

C V Open

April 2009

De stelling Risicoleerlingen zijn leerlingen die een verhoogde kans lopen op voortijdige of tussentijdse schooluitval, door problemen thuis, op school of met zichzelf. Om deze kinderen – ook wel zorgleerlingen genoemd – goed op te kunnen vangen is maatwerk nodig. Maar kunnen scholen die wel leveren? Twee zorgcoördinatoren, een leerling en een ouder van Accent Praktijkonderwijs Centrum reageren op de volgende stelling:

Risicoleerlingen zijn de dupe ‘Scholen kunnen niet omgaan met risicoleerlingen’ Margriet Valkenburg, zorgcoördinator bovenbouw:

met een leerplichtambtenaar. Bij complexe problematiek buigt ons

‘Ik ben het deels eens, deels oneens met de stelling. De meeste

hele zorgteam zich over het kind. Als een kind hier echt niet te

scholen zullen uitval willen voorkomen. Ze nemen daarvoor

handhaven is door gedragsproblemen – en dan maakt hij of zij het

initiatieven, zetten samenwerkingsverbanden op en ontwikkelen

wel heel bont – dan begeleiden we hem of haar naar de Onder-

een zorgstructuur. Die zorgstructuur is zelfs een belangrijke pijler

wijsopvang van Accent.’

van het praktijkonderwijs. Wandhana Ganpatsing (14), leerling:

Binding met school is de voorwaarde om leerlingen te motiveren om te blijven. Een school moet een veilige en gezellige plek zijn,

‘Ik ben het niet eens met de stelling. Als je met problemen zit,

waar de leerling zich gekend voelt en serieus genomen wordt.

kun je op onze school altijd aankloppen bij meneer Tol, de zorg­

Vooral bij complexe problematiek is die goede relatie met school

coördinator. Die helpt je verder. Op zijn advies volg ik nu ook een

cruciaal. Als die binding er is, dan lukt het meestal wel de

training sociale vaardigheden. Ik heb veel problemen thuis en vaak

zorgleerling binnenboord te houden met zorg op maat. Natuurlijk

ruzie met mijn ouders. Op de training leer ik beter luisteren en

altijd in samen­werking met diverse hulpverlenende instanties.

mijn grote mond in toom te houden. Ik ben nog maar één keer

Toch zullen er altijd leerlingen blijven met dusdanige complexe

geweest, maar ik denk wel dat ik er veel kan leren.’

problemen dat de school het uiteindelijk op moet geven.’ Anneke Lodder, ouder van een zorgleerling: Krijn Tol, zorgcoördinator onderbouw:

‘Ik ben het niet eens met de stelling. Mijn zoon is in het verleden

‘Ik ben het ook deels eens, deels oneens met de stelling. Ik ken

erg gepest en heeft zo een flinke knauw opgelopen. Hij heeft

collega’s van grote scholengemeenschappen die maar twee of

moeite met sociale contacten, weinig zelfvertrouwen, is gesloten

drie uur per week krijgen voor de zorgfunctie. Je kunt niet van hen

en niet zelfredzaam. Hij kropt alles op, en af en toe explodeert hij.

verwachten dat ze alle zorgleerlingen goed kunnen opvangen en

Zijn school begeleidt ons heel goed. Ze hebben mij bijvoorbeeld de

doorverwijzen. Bij ons ligt het anders. We zijn een kleine school,

cursus ‘Opvoeden doe je zo’ aangeboden. Je leert er omgaan met

met een uitgebreide en heldere zorgstructuur. Als zorgcoördinator

lastige tieners. Nu staat hij op de wachtlijst voor De Hondsberg,

ben ik fulltime bezig met het organiseren van goede ondersteuning.

een jeugdzorginstituut. Daar is nu het wachten op; intussen wordt

Ik ken alle leerlingen van de onderbouw van naam en zij kennen

hij wel gewoon opgevangen op school. Voor het eerst worden we

mij. We hebben een orthopedagoog, schoolmaatschappelijk

gehoord en wordt er iets gedaan.’

werker en vertrouwenspersoon in huis en onderhouden contact

(DNL)





16

C V Open

April 2009

De (CVO)pen aan een gast

Het docentenvak in ere Doekle Terpstra, voorzitter HBO-raad

Over weinig vakken doen zoveel wijsheden de ronde als over het

staatssecretaris Van Bijsterveldt aankondigde. Vervolgens zijn we

vak docent. Een van mijn favoriete wijsheden is deze: ‘Een goede

duidelijk over wat we verwachten van een student in het eerste

leraar is iemand die iets uit je haalt, in plaats van iets in je stopt’.

jaar van zijn lerarenopleiding. Daartoe hebben we de instroomeisen

Opvallend is dat veel wijsheden niet zo bloemrijk geformuleerd

aangescherpt en passen we het bindend studieadvies systematisch

worden als deze. Sterker nog, er is al jaren sprake van felle kritiek

toe. Als laatste zijn we met de kennisbasis die we nu ontwikkelen

op het docentencorps van Nederland. Soms was die kritiek in het

duidelijk naar toekomstige docenten. Door deze stappen met

bijzonder gericht op de pabo’s, maar altijd was die kritiek slecht

elkaar te zetten houden we het vak docent in ere. Ik zeg daarom:

voor het imago van het docentenvak in het algemeen. Daarnaast

petje af voor alle docenten en andere medewerkers van deze

kunnen we er niet onderuit dat er ruimte was voor verbetering.

opleidingen. Zij verdienen meer respect en waardering dan zij nu vaak krijgen in de media.

In 2005 hebben we daarom een stevige start gemaakt om de kwaliteit van de opleiding tot docent robuuster te maken. Ik ben

De komende tijd moeten we niet alleen doorgaan met het

ervan overtuigd dat de jarenlange inspanning in de komende jaren

uitvoeren van onze kwaliteitsagenda en het plukken van de

vruchten gaat afwerpen. Wat hebben we allemaal gedaan?

vruchten daarvan. Er is inmiddels een nieuwe kwestie die ook voor docenten in het voortgezet onderwijs van betekenis is.

De pedagogische opleidingen hebben ‘kwaliteit’ topprioriteit

De kredietcrisis brengt namelijk met zich mee dat veel mensen

gegeven. Al in 2005 hebben we samen met de minister afspraken

op zoek moeten naar een andere baan. De lerarenopleidingen

gemaakt over kwaliteitsstandaarden, taal- en rekentoetsen,

merken dit al. Deze nieuwe mensen moeten we met open armen

master­opleidingen en de ontwikkeling van uitstroomprofielen.

ontvangen in het onderwijs. Ze beschikken over waardevolle

We liggen op schema met de uitvoering van deze afspraken.

praktijkervaring die een verrijking van het onderwijs met zich

Inmiddels komt ook een standaard in zicht, ‘kennisbasis’ genaamd,

meebrengt. Daarnaast helpt hun komst het dreigende leraren­

waarin we met elkaar vastleggen welke vakinhoudelijke en

tekort als gevolg van de vergrijzing op te vangen. Tot slot zijn deze

vakdidactische kennis je als (toekomstig) docent moet bezitten

nieuwe collega’s met praktijkervaring niet alleen een verrijking

en hoe die twee elementen zich tot elkaar verhouden. Zo creëren

van het onderwijs, maar zo wordt ook de oplopende werkeloosheid

we ook duidelijkheid over wat we van onze toekomstige docenten

te bestrijden. Een grote groep mensen zal zo ontdekken hoe mooi

verwachten. Juist aan dat soort duidelijkheid heeft het misschien

het vak van docent eigenlijk is.

te lang ontbroken. Als HBO-raad hebben we groot vertrouwen in de toekomst van het Op de eerste plaats zijn we duidelijk over wat we verwachten van

docentenvak. Docenten hebben net als wij hart voor het onderwijs.

een middelbare scholier die eindexamen doet. Dat blijkt uit de

Laten we dat gevoel samen vasthouden, dan komt het met zowel

aanscherping van eisen voor het centraal schriftelijk examen die

de kwaliteit als het imago weer goed.





17

C V Open

April 2009

Nieuws van de scholen

Joodse en moslim-gastdocenten op Prinses Irene

Farelcollege officieel tweetalig

De geschiedenislessen op Melanchthon Prinses Irene stonden in

Het Farelcollege in Ridderkerk heeft op 2 december 2008 van het

januari in het teken van de ‘Tweede Wereldoorlog in perspectief’.

Europees Platform de kwalificatie ‘tto-school’ gekregen, oftewel:

Elke 2-vmbo-klas kreeg acht lessen van twee gastdocenten, een

school voor tweetalig onderwijs (tto). De erkenning kwam snel nadat

gastdocent met een Joodse en een met een islamitische achtergrond.

de eerste groep tto-leerlingen 6-vwo verliet. Op het Farelcollege

Zij boden het thema Tweede Wereldoorlog in een compleet nieuw

worden vakken op het vwo en mavo in het Nederlands en Engels

kader aan de leerlingen aan. Op originele en interactieve wijze kwam

gegeven.

deze donkere bladzijde uit de geschiedenis in een nieuw perspectief

Het Farelcollege is de tweede school binnen CVO die deze kwalificatie

aan de orde. Het lesmateriaal legde een directe link met de wereld­

in de wacht sleept; PENTA college Jacob van Liesveldt in Hellevoetsluis

problematiek, vooral die in het Midden-Oosten. Leerlingen maakten

werd in 2006 officieel tto-school. In Nederland is het Farelcollege de

hierdoor kennis met de verstrekkende gevolgen van de Tweede

23e school met tto.

Wereldoorlog voor deze regio. De immigratie van tienduizenden

Een commissie van het Europees Platform keurde op 2 december het

Joden in Palestina en de gevolgen daarvan voor de Arabische

tweetalig onderwijs op de school en gaf een positieve beoordeling.

bewoners zette het conflict in het Midden-Oosten in een nieuw

Zowel op het gebied van de Engelse taal als van het vak Europese en

daglicht. Veel leerlingen ontdekten dat het niet simpel ‘Joden tegen

Internationale Oriëntatie (EIO) voldeed het Farelcollege aan de

moslims’ is. De eerste lessen ondergingen de leerlingen met een

standaards van het Europees Platform. De commissie noemde het

houding van ‘weer die Tweede Wereldoorlog!’ Maar enkele dagen

tutorial centre van de school uniek. Dit is drie jaar geleden opgezet

later werden ze geconfronteerd met de bloedige en trieste werkelijk­

door de tto-leerlingen uit de bovenbouw. Zij houden wekelijks een

heid: een nieuwe uitbarsting van Palestijns-Israëlisch geweld in de

spreekuur voor leerlingen die moeite hebben met onderdelen van

Gazastrook. Mede door de aanwezigheid van het NOS Journaal sloeg

de tweetalige opleiding. Ze ondersteunen hen bij het maken van

de discussievonk in de laatste week over op de leerlingen. Ze hebben

huiswerk en beantwoorden vragen over de tweetalige opleiding.

veel geleerd van de lessenserie en de soms harde realiteit.

De school kreeg ook een lijstje verbeterpunten van de commissie, onder andere meer tto-uitstraling in het gebouw en een beleidsplan internationalisering met doorlopende leerlijnen voor het vak EIO en Engels. ‘Het zal duidelijk zijn dat de school erg trots is op de verkregen status van tto-school, op de tto-leerlingen en op de tto-docenten’, zegt Peter Meij, directeur onderwijs van het Farelcollege.





18

C V Open

April 2009

Directie en stafdienst Melanchthon verhuisd

PENTA West-IJsselmonde 10 jaar brede school

Begin januari zijn de algemene directie en stafdienst van

De vestiging West-IJsselmonde van PENTA college CSG in Hoogvliet

Melanchthon – in totaal 27 personen – verhuisd van het

viert dit jaar haar tienjarig bestaan als brede school. Ter gelegenheid

Henegouwerplein naar de Schiekade. Ze zitten op de tweede etage

daarvan wordt een grootschalig decenniumproject georganiseerd.

van een licht en ruim gebouw. De directieleden en de HRM-

De school was tien jaar geleden een van de eerste brede scholen

medewerkers hebben eigen kamers. Naast de afdeling financiële

voor voortgezet onderwijs in Rotterdam. In de beginjaren was het

administratie en een directiesecretariaat zijn er open ruimtes,

hoofddoel de leerlingen een gezonde portie weerbaarheid en

flexplekken, spreekkamers en vergaderzalen.

zelfredzaamheid bij te brengen. Cursussen als ‘zelfverdediging

Communicatiemedewerker Nicolette van Velden: ‘De eerste

voor meiden’, training in sociale vaardigheden en het invoeren van

ervaringen zijn positief. Door de open ruimtes is het contact

leefstijllessen waren daar voorbeelden van. Ook preventieprojecten

verbeterd en het stafbureau als team hechter geworden.’

zoals ‘Hoezo crimineel?’, ‘Alcohol en drugs’, loverboys, pestproject

De reden voor de verhuizing was dat het bedrijfseconomisch

en een faalangstreductietraining werden samen met allerlei

interessanter was om een nieuwe locatie te huren dan op het

instanties opgezet. Na deze beginjaren bood de school naast het

Henegouwerplein te blijven. De vrijgekomen ruimtes op het

vaste lesprogramma en de sociale projecten meer activiteiten aan

Henegouwerplein worden gehuurd door stichting De Meeuw.

op het gebied van sport en cultuur.

De vestiging Via Melanchthon is nog wel gevestigd in het

Het PENTA college in Hoogvliet groeide uit tot een koploper op het

monumentale gebouw in het centrum van Rotterdam.

gebied van de brede scholen in Nederland. Inmiddels is het een zogeheten ‘categorie-3-school: er worden vier avonden tot 21 uur gevuld met activiteiten. De school kreeg een landelijke ambassa­

Dit zijn de nieuwe gegevens:

deursrol. Algemene directie en stafdienst van Melanchthon

Sinds vorig jaar kunnen niet alleen eigen leerlingen van de school,

Bezoekadres: Schiekade 101

maar ook geïnteresseerde buitenstaanders meedoen aan de

3033 BG Rotterdam

activiteiten.

Postadres: Postbus 28211

Samen met onder andere de Stichting Welzijn Hoogvliet biedt de

3003 KE Rotterdam

school bijvoorbeeld cursussen thaiboksen, aikido, streetdance en

Telefoon (010) 476 73 00

een basketbaltraining aan. Binnenkort zet de school een nieuwe

Fax (010) 477 26 09

Hoogvlietse brassband op. Verder wordt een aantal skate-nights

www.melanchthon.nl

georganiseerd. Ook zijn de voorbereidingen in volle gang voor een computercursus en workshops Bewegen voor ouderen en Wellness en beauty. In het gerenoveerde restaurant van de school, ‘Le salon vert’, kunnen buurtbewoners elke woensdag- en donderdagavond voor een klein prijsje genieten van een heerlijk driegangendiner.





19

C V Open

April 2009

Nieuws van de scholen

VM2-traject ook op PENTA West-IJsselmonde

Valentijn voor Hoogvlietse ouderen

Ook op de vestiging West-IJsselmonde van het PENTA college CSG

Op de vestiging West-IJsselmonde van het PENTA college in

wordt met ingang van het nieuwe schooljaar een zogeheten VM2-

Hoogvliet gingen er op Valentijnsdag heel wat rode rozen heen

traject aangeboden. De school werkt hiervoor samen met ROC

en weer tussen de leerlingen. De leerlingenraad sloot deze dag

Zadkine. Dit traject houdt in dat leerlingen in de basisberoeps­

af met een Valentijn-disco.

gerichte leerwegen vanaf het derde leerjaar met hun opleiding

Maar er gebeurde nog meer ter gelegenheid van deze speciale

beginnen voor het diploma mbo-niveau 2. Ze kunnen zodoende een

heilige: de leerlingen van de afdeling Consumptief & Toerisme

tijdwinst boeken van een vol jaar. De opleiding wordt in zijn geheel

van deze vestiging verrasten ouderen met een leuke attentie.

aangeboden in hetzelfde gebouw, aan de Endenhout in Hoogvliet.

Ze bedachten dat het geen bloemetje moest worden, maar een

De leerling blijft dus vanaf de brugklas vijf jaar lang in dezelfde,

product uit eigen keuken en wel een ouderwetse, oer-Hollandse

vertrouwde leeromgeving en hoeft daarom na het vierde jaar niet

appelflap.

langer de overstap te maken naar Rotterdam of Spijkenisse.

De leerlingen sloegen aan het kneden en bakken en gingen met

In september gaat dit traject van start in de afdeling Zorg & Welzijn.

ruim 350 appelflappen op weg naar verzorgingshuis Siloam in

Hierna volgen de overige afdelingen Handel & Administratie,

Hoogvliet.

Consumptief & Toerisme en Uiterlijke Verzorging. De leerlingen

Daar hebben zij tijdens de koffie de ouderen verrast met deze

van de kaderopleidingen blijven het bestaande programma volgen.

lekkernij. Ze hielden er een gezellig en persoonlijk praatje bij, want

Het schoolgebouw wordt drastisch verbouwd en uitgebreid,

dat was voor de bewoners toch minstens zo belangrijk. Het bezoek

waardoor er een schitterende pré-campus ontstaat. De locatie hoek

werd zeer gewaardeerd door de ouderen. Ook voor de leerlingen is

Aveling/Overwolde is vanaf september een apart gebouw voor

het een bijzondere dag geworden, die zeker voor herhaling vatbaar is.

1

de leerlingen die de theoretische leerweg (mavo) volgen. Ook dit gebouw ondergaat een inpandige facelift. De VM2-opleiding is vorig jaar al gestart op het Farelcollege in Ridderkerk en op Melanchthon in Bleiswijk (zie CVOpen 9-2, februari 2009). 1

D.w.z. vmbo-mbo niveau 2





20

C V Open

April 2009

Premium Amicorum voor profielwerkstukken Marnix

Comenius introduceert digitaal bekwaamheidsdossier

Met het eindexamen al in zicht presenteerden de zesdeklassers

Alle docenten van het Comenius College hebben in januari de

van het Marnix Gymnasium medio maart hun profielwerkstuk aan

beschikking gekregen over een digitaal bekwaamheidsdossier.

docenten, ouders en vrienden. Elke leerling had een posterpresentatie

Na een brede marktoriëntatie is het Comenius College in juni 2008

gemaakt van zijn of haar onderzoek en gaf daarbij een toelichting.

in zee gegaan met de firma Bevon Gilde voor de verdere ontwikke­

Een rijke variëteit aan onderwerpen passeerde de revue. Er was

ling van een digitaal bekwaamheidsdossier. Op de foto bezegelen

door de leerlingen bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar een nieuwe

Nico van den Eijkel, directeur bedrijfsvoering (links), en directeur

en duurzame verwarmingsinstallatie zonder gebruik van fossiele

Ben Bolland van Bevon Gilde de overeenkomst met een handdruk.

brandstoffen, naar de werking van geur op emoties, de betekenis

Na de herfstvakantie startte een eerste gebruikersgroep. Op elk van

van de Rotterdamse dodenherdenking in de toekomst, het

de zeven units ging een teamleider met twee of drie collega’s uit zijn

Mozarteffect ofwel de invloed van muziek op het leervermogen en

of haar team aan de slag om het bekwaamheidsdossier te verkennen

de toename van eczeem als gevolg van de klimaatverandering.

en te vullen. Hierdoor raakte een voorhoede onder de docenten

De bezoekers brachten een stem uit op de leerlingen die de beste

vertrouwd met het nieuwe instrument.

presentatie verzorgden. Aan het eind van de avond werd bekeken

In januari is de stap gezet om het dossier voor alle collega’s te openen.

welke leerlingen met hun presentatie de meeste stemmen kregen.

Per 1 september moet het instrument helemaal ingevoerd zijn.

Voor de twee beste presentaties werd de Premium Amicorum

De introductie van het digitaal bekwaamheidsdossier is voorbereid

uitgereikt. Deze prijs is ingesteld door het bestuur van de Stichting

door een interne projectgroep van het Comenius College waarin alle

Vrienden van het Marnix Gymnasium. De tweede prijs ging naar

units (vestigingen) vertegenwoordigd waren. De projectgroep heeft

Tim van Riessen en Sam Curutchet die tijdens hun labstage in het

niet alleen het bekwaamheidsdossier ontwikkeld, maar ook eigen

Erasmus MC onderzoek deden naar het gen dat erfelijke borstkanker

bekwaamheidseisen geformuleerd. Tevens is er een naslagwerk

veroorzaakt.

beschikbaar gemaakt, ‘Wet BIO… logisch toch?‘.

De hoofdprijs, een bronzen beeldje met de titel Chapeau, ging naar

De aanwezigheid van een bekwaamheidsdossier van elke docent

Sylvia de Jong en Merel Sturkenboom. Ze hadden een originele en

vloeit voort uit de wet Beroepen in het onderwijs (BIO). Het dossier

sprankelende presentatie over de welvaart in de Gouden Eeuw.

geeft een beeld van de resultaten van de scholing en deskundig­

Door het gebruik van verschillende media namen ze de aanwezigen

heidsbevordering door de docent en zijn of haar persoonlijk

even mee terug in de tijd van de rijke geschiedenis van Holland.

ontwikkelplan.





21

C V Open

April 2009

Serie

Hoe

is he t om als p artne ze ja arga rs of ng va deze famil n CV vraag ieled Open en op . Ver geve schil één s n bet lende choo r okke soor l te w nen e te n r erke elatie en an n? s kom twoo rd op en aa n bod . In de

Klasse(n)familie

Twee generaties Vierbergen Vaak sturen ouders hun kinderen naar de school waar zij zelf onderwijs hebben genoten. Dat een vader zijn zoon lesgeeft, is ook niet uniek. Maar dat een zoon later op dezelfde school collega wordt van zijn vader, komt op weinig scholen voor. Op Melanchthon Schiebroek bestaat dit fenomeen wel. Dick Vierbergen zag zijn zoon Rutger in 2007 in de personeelskamer verschijnen.

Vader Vierbergen is sinds 1972 docent wis- en natuurkunde op Melanchthon Schiebroek. Hij hoopt dit jaar met fpu te gaan. Hij deed zijn zoon Rutger op de school waar hijzelf werkt en gaf hem ook les. Nu staan ze achter elkaar bij de koffieautomaat, zitten gezamenlijk aan de lunch of tegenover elkaar te corrigeren. Dat leidt tot leuke dialogen. Dick: ‘Zo jongen, kun je de leerlingen nogal aan het werk krijgen en doen ze wel wat je van hen verlangt?’ Rutger: ‘Ik heb ze al aardig onder controle, dacht ik zo. Een kwestie van overwicht, lijkt me.’ Dick: ‘Nou, nou, dat klinkt nogal aanmatigend. Een toontje lager voor een beginner zou niet verkeerd zijn. Je bent nog maar net begonnen met lesgeven.’ Rutger: ‘Trouwens, hoe gaat het tegenwoordig bij jou, pa? Toen ik bij jou in de klas zat, was het meer dan eens ‘feest’! Ik weet nog wel dat...’ Dick: ‘Ja, stil maar. Dat vergeten we maar even, dat is verleden tijd. Hoe gaat het verder met jou? Lukt de studie?’ Rutger: ‘Ja, praat er maar lekker overheen, hoor. Weet je nog dat je mij er een keer hebt uitgestuurd? Je eigen zoon nota bene! Ik word nóg boos als ik er aan denk.’ Dick: ‘Onverwerkt verleden, mijn zoon. Jij stuurt er toch ook wel eens iemand uit? Zal die dat later nog betreuren? Denk vooral aan de leuke momenten, zoals de werkweek in de Provence en de twee skireizen die wij samen met school maakten.’





22

C V Open

April 2009

Niet alleen geven vader en zoon op dezelfde vestiging les, maar

Personalia

ook hun vakinteresse vertoont overeenkomsten. De appel is niet ver van de boom gevallen. Na de middelbare school heeft Rutger de opleiding tot fysiotherapeut gevolgd. Daarna is hij enige jaren in dit beroep aan het werk geweest. Maar uiteindelijk trok de

Nieuwe schooloudercontactpersonen

gezellige chaos van het onderwijs hem meer dan het relatief eenzame werk als masseur. Hij besloot op Melanchthon Schiebroek te solliciteren als docent biologie en werd aangenomen.

Met ingang van dit jaar wordt het schooloudercontactwerk

Terwijl Rutger nog aan het begin staat van een hopelijk lange

binnen CVO breder aangepakt. Dit werk gebeurde al enige jaren

onderwijscarrière, geniet Dick van zijn laatste maanden voor

met veel succes bij een aantal vestigingen van Melanchthon en

de klas.

bij Accent Praktijkonderwijs Centrum (zie CVOpen 8-3, april 2008). Dankzij een subsidie van de gemeente Rotterdam is het werk

Rutger: ‘Maar je bent nu toch aan je laatste jaar bezig, pa?’

uitgebreid naar de vier vestigingen van CSG Calvijn in

Dick: ‘Ja, ik verkeer al in een afbouwfase en vind dat nu de tijd

Rotterdam-Zuid en naar Accent Praktijkonderwijs Hoogvliet en

gekomen is om een nieuwe draai aan mijn leven te geven. Ik ga

Delfshaven, Melanchthon Schiebroek en het Marnix Gymnasium.

graag andere zaken draaiende houden.’

Het team schooloudercontactpersonen bestaat inmiddels uit

Dick doelt op een liefhebberij waar hij aan verslingerd is geraakt.

7 schooloudercontactpersonen (SOCP). Deze medewerkers

Hij meldde zich twee jaar geleden aan bij het Gilde van Vrijwillige

komen gemiddeld één dag per week op een vestiging en zijn

Molenaars en heeft inmiddels zijn molenaarsdiploma gehaald.

daar actief in de contacten naar (vooral allochtone) ouders.

Dick: ‘Ik wil gaan draaien en malen om zo mijn ‘molen’steentje

De coördinatie van het team ligt bij Gerard van Hooff

te kunnen bijdragen aan het behoud van het Nederlandse

(Melanchthon) en Hans Padmos (Calvijn). Al langer actief

molenbestand.’ Rutger wil beslist eens met een groep leerlingen

waren Gladys Roberts (Accent), Fatima el Jaoui, Sengül Atabay

bij hem langskomen. Dus ook in de toekomst zit het met de

en Ariana Ortet (Melanchthon). De nieuwkomers zijn

samenwerking tussen vader en zoon wel snor.

Jamila Mataich (Calvijn), Samira Lamkharrat (Melanchthon)

(MvB)

en Necla Ozkaraaslan (Calvijn).

Van links naar rechts: Necla Ozkaraaslan, Samira Lamkharrat en Jamila Mataich

Akkoord over medezeggenschap De Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van CVO heeft schriftelijk ingestemd met het nieuwe medezeggen­ schapsstatuut en het medezeggenschapsreglement. Deze documenten waren nodig in verband met de nieuwe Wet Medezeggenschap op Scholen. Vlak voor de zomervakantie was het overleg hierover vast­ gelopen, maar nadien is in goed overleg gewerkt aan het oplossen van de knelpunten. Volgens de nieuwe regeling zullen ook vertegenwoordigers van ouders en leerlingen deel uitmaken van de GMR. Daarnaast is voor heel CVO afgesproken dat ouders en leerlingen een vergoeding krijgen als lid van een medezeggenschapsraad.





23

C V Open

April 2009

De hobby van…

Lucienne Booman Docent informatiekunde op CSG Calvijn, vestiging Vreewijk

Motorrijden Sinds vier jaar is Lucienne Booman de stuwende kracht achter de Motorclub Calvijn. ‘Motorrijden is al lang een droom van me. Ik heb een babyfoto van mijzelf, waarop ik in de zijspan van mijn vaders motor lig. Hij is overigens gestopt nadat hij een ongeluk heeft gehad; ik heb nooit met hem motor gereden. Gelukkig had ik een buurjongen bij wie ik dikwijls achterop mocht. Gek genoeg heb ik pas vier jaar geleden mijn motorrijbewijs gehaald, toen ik 43 was. Ik heb daarna direct een motor gekocht: een gloednieuwe, zwart-witte 1150 cc BWM. Ik wilde die aanschaf niet voor me uitschuiven, had sterk het gevoel: nu ben ik nog vitaal, straks is mijn kans misschien verkeken. Mijn man rijdt geen motor, dus ik ben best vaak in mijn eentje op pad. Dat weerhoudt mij er trouwens niet van om te rijden. Ik ben zelfs met de motor naar Zuid-Frankrijk geweest! Motorrijden is gewoon heerlijk. Het geeft me een enorm gevoel van vrijheid en op de motor geniet ik erg van de omgeving – meer dan in een auto. Ooit is er een Calvijn-motorclub geweest. Een aantal jaar geleden heb ik deze club nieuw leven ingeblazen. Sindsdien organiseer ik één à twee tochten per jaar, langs de mooiste plekjes van Nederland. Dan gaan we met zo’n tien motorrijders – medewerkers van Calvijn en eventuele introducés – een dag lang toeren. We zijn bijvoorbeeld naar het Groene Hart, het land van Maas en Waal en naar Zeeland/Noord-Brabant geweest. Flinke tochten, van zo’n 170 kilometer. Ik stippel de route altijd van tevoren zorgvuldig uit. Soms gebruik ik bestaande tochten, soms bedenk ik zelf een route. We rijden voornamelijk over kleine weggetjes, in een rustig tempo. De gezelligheid staat voorop, het gaat niet om de snelheid. Ik merk dat de tochten gewaardeerd worden. Men vindt het leuk om met een groep een mooie tocht te maken en om met elkaar een gezellige dag te hebben. Persoonlijk spreekt het mij ook erg aan dat je je collega’s wat beter leert kennen, óók collega’s van andere vestigingen!’ (KvB)





24

C V Open

April 2009

De CVO-scholen

Accent Praktijkonderwijs

CVO

Marnix Gymnasium

CVO bestuurt tien scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam

Weegschaalhof 33

Essenburgsingel 58

en omgeving. Met zo’n 21.000 leerlingen zijn we één van de grootste

Postbus 84017

3022 EA Rotterdam

schoolbesturen in Nederland. De meeste CVO-scholen zijn brede

3009 CA Rotterdam

Tel. (010) 244 50 44

scholengemeenschappen. Ze verzorgen onderwijs op alle niveaus,

Tel. (010) 209 99 26

Fax (010) 478 08 46

van gymnasium tot praktijkonderwijs, op 40 verschillende locaties.

Fax (010) 209 56 40

[email protected]

CVO is werkgever voor zo’n 2.200 mensen. CVO streeft kwalitatief

[email protected]

www.marnixgymnasium.nl

hoogstaand onderwijs na, waarin de christelijke identiteit goed verankerd is en de zorg voor de leerling centraal staat. CVO streeft

www.cvoaccent.nl

naar actieve betrokkenheid bij onderwijs- en jeugdbeleid op lokaal, regionaal en landelijk niveau.

Christelijke Scholen­gemeenschap Calvijn

Melanchthon

Verenigingsbureau

Schiekade 101

CVO heeft een eigen verenigingsbureau waar 35 mensen werken.

Roerdomplaan 42

Postbus 28211

De medewerkers ondersteunen het bestuur, het managementteam

Postbus 57613

3003 KE Rotterdam

en de scholen van CVO. Ze houden zich bezig met onderwijsbeleid,

3008 BP Rotterdam

Tel. (010) 476 73 00

personeelsbeleid, huisvestingsbeleid, communicatiebeleid, boek­

Tel. (010) 493 33 66

Fax (010) 477 26 09

houding, personeels- en salarisadministratie en systeem­beheer/ICT.

Fax (010) 493 33 77

[email protected]

[email protected]

www.melanchthon.nl

www.calvijn.nl

Missie Staand midden in de samenleving, geworteld in het Evangelie en handelend vanuit een christelijke inspiratie,

Comenius College

PENTA college CSG

Lijstersingel 10

J.A. Heijwegenlaan 4

Postbus 797

Postbus 220

2900 AT Capelle aan den IJssel

3200 AE Spijkenisse

Tel. (010) 459 59 70

Tel. (0181) 600 200

Fax (010) 451 62 74

Fax (0181) 697 523

[email protected]

[email protected]

www.comenius.nl

www.penta.nl

• met oog en respect voor de vele ver­schijningsvormen van deze inspiratie • verzorgen en verstrekken wij inspirerend onderwijs en brede vorming voor jonge mensen • recht doend aan hun individuele mogelijkheden en gericht op hun actieve deelname aan de gemeenschap. • Vanuit een open houding dragen wij bij aan alle vormen van samenwerking die dit onderwijs en beleid voor jonge mensen ten goede komen.

Farelcollege Kastanjelaan 50 Postbus 163

• Vanuit deze grondhouding presenteren en verantwoorden wij ons helder naar (alle belanghebbenden in) de samenleving.

2980 AD Ridderkerk Tel. (0180) 411 777

Alle auteursrechten en andere rechten van intellectuele eigendom op alle

Fax (0180) 418 904

artikelen, teksten, foto’s, afbeeldingen en materialen die zijn opgenomen in

[email protected]

CVOpen zijn eigendom van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs

www.farelcollege.nl

te Rotterdam en omgeving (CVO) of zijn opgenomen met toestemming van de eigenaar, tenzij uitdrukkelijk een andere bron wordt vermeld. Geen enkel artikel, tekst, foto, afbeelding mag worden veranderd of worden opgenomen in enig ander werk of andere publicatie, behoudens voor zover de overname geschiedt ten behoeve van persoonlijke en niet-commerciële doeleinden met vermelding van de bron.

Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving

CVO Goudsesingel 14a 3011 KA Rotterdam Postbus 22421 3003 DK Rotterdam T [010] 217 13 99 F [010] 411 42 78 www.cvo.nl

Kunst van leerlingen PENTA Blaise Pascal

Deze remake van het schilderij van Roy Lichtenstein is gemaakt door drie leerlingen. Het schilderij (150 x 150 cm) hangt in de CKV-vleugel. Het was bedoeld als tafelblad in een praktijklokaal. Bij nader inzien voldeed het beter als wandobject. Wegens succes zijn er nog 12 andere remakes gemaakt. Die hangen verspreid door Blaise Pascal.