NIEUWE AANSPRAKELIJKHEIDSREGELING VOOR HET OVERHEIDSPERSONEEL Het is niet altijd kommer en kwel voor wie het Staatsblad leest. Deze keer is er goed nieuws, dankzij de wet van 10 februari 2003, “betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen”1. Die wet voert een nieuwe regeling in voor “de persoonlijke burgerrechtelijke aansprakelijkheid van het personeelslid in dienst van de overheid voor fouten die het begaat in de uitoefening van zijn ambt”. Wie is er niet vertrouwd met de aansprakelijkheidsregelingen voor de ambtenaren? Als een zwaard van Damocles hangt dat regime de vastbenoemde ambtenaar boven het hoofd. Anders dan voor de collega die tewerkgesteld is met een arbeidsovereenkomst, bestaat de mogelijkheid dat hij of zij persoonlijk moet instaan bij een schadegeval. Herhaaldelijk werd in het verleden op deze ongelijkheid gewezen. Zo pleitte R. Kruithof al in 1978 voor een aanpassing2. Ook het Arbitragehof heeft reeds een paar keer kritiek geuit over de ongelijkheid. Uiteindelijk is nu ook de wetgever gevolgd. Het zware aansprakelijkheidsregime voor ambtenaren is sinds februari 2003 is grondig gewijzigd door de nieuwe wet. Vóór de inwerkingtreding van de wet Kort de theorie opfrissen, want de burgerlijke aansprakelijkheid is niet bepaald een makkelijke materie. Het systeem was trouwens niet eenvormig. Er bestaat een verschil naargelang het personeelslid van de overheid vastbenoemd – statutair – of tewerkgesteld met een arbeidsovereenkomst – contractueel – is. De contractueel wordt namelijk anders behandeld dan de ambtenaar. Verder is het belangrijk te weten of de vastbenoemde ambtenaar een deel van het staatsgezag uitoefent in zijn functie. Als hij dat doet, wordt hij beschouwd als een orgaan en rust er op hem de aansprakelijkheid overeenkomstig artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek. Als hij dat niet doet, wordt hij niet beschouwd als orgaan, maar als aangestelde. In die zin valt hij dan onder de toepassing van artikel 1384, derde lid, van het Burgerlijk Wetboek. De categorie van de vastbenoemden valt dan weer uiteen in de ambtenaren-organen en de ambtenaren-aangestelden. We nemen eerst even de situatie van de ambtenaren door. Het verschil is niet louter een theoretische kwestie, maar heeft heel wat gevolgen voor het betrokken personeelslid. Daarbij maakt de rechtsband tussen hem en het bestuur weinig uit. Het criterium om te beslissen of iemand al dan niet orgaan of aangestelde is, wordt immers niet bepaald door een statuut of een contract. De orgaantheorie werd ontwikkeld door de rechtspraak. Ze leert ons dat het niet de rechtspersonen zijn die de handelingen stellen, wat immers onmogelijk is door hun aard. Ze moeten altijd optreden via fysieke personen. Die fysieke personen staan niet in ondergeschikt verband tegenover de rechtspersoon, maar ze vertegenwoordigen de rechtspersoon. Ze zijn het orgaan van de rechtspersoon. De burgemeester, het college van burgemeester en schepenen zijn organen. Iedereen die een deel(tje) van het overheidsgezag uitoefent, is een orgaan. Ambtenaren werden tot dusver ook beschouwd als organen. Hierbij komt het er niet op aan of de betrokken ambtenaar in ondergeschikt verband staat of niet. Als er nu een handeling wordt gesteld die een fout uitmaakt waardoor schade ontstaat, kunnen er zich verschillende constellaties voordoen. De overheid kan worden aansprakelijk gesteld, de ambtenaar kan, of beide samen. Treedt de ambtenaar op als orgaan, dan steunt een eventuele vordering tegen het bestuur op artikel 1382 B.W. Het slachtoffer kan ook die vordering op grond van artikel 1382 B.W. onmiddellijk tegenover de ambtenaar laten gelden. Opgelet echter, want niet elke daad die de ambtenaar-orgaan stelt, brengt de aansprakelijkheid van de overheid in het gedrang. Opdat de overheid aansprakelijk kan worden gehouden voor de daden van haar organen, zijn er verschillende voorwaarden vereist. De ambtenaar had de verplichting of de mogelijk om de gewraakte handeling stellen. De ambtenaar heeft de fout gemaakt binnen zijn functie. Aan die twee voorwaarden moet cumulatief worden voldaan. Bij elke andere daad komt de aansprakelijkheid van de overheid niet in het gedrang. Er rest het slachtoffer niets anders dan zich richten tot de ambtenaar. Een zeer strenge regeling, waarvan ook gewag wordt 1
Wet van 10 februari 2003 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, B.S. 27 februari 2003. 2 KRUITHOF, R., Aansprakelijkheid voor andermans daad: kritische bedenkingen bij enkele ontwikkelingen, R.W., 1978-79, 1425. Hildegard Schmidt – Nieuwsbrief-Brussel nr. 4 – mei 2003
gemaakt in de memorie van toelichting van de huidige wet: “... de rechtspersoon [is] op grond van de orgaantheorie slechts aansprakelijk, indien de fout van orgaan begaan werd binnen de uitvoering van zijn opdracht. De rechtspersoon zal dus aansprakelijk zijn indien de fout een verkeerde uitvoering is van een handeling, die ware zij correct uitgevoerd, binnen de bevoegdheid van het orgaan zou zijn gevallen of door ieder redelijk handelend persoon zou geacht zijn binnen de bevoegdheid te vallen. Is dit niet het geval dan is het orgaan – en het orgaan alleen – aansprakelijk”3. Is de fout tevens een misdrijf, en wordt de ambtenaar vervolgd voor de strafrechter, dan zal ingeval het burgerlijke proces samenvalt met het strafproces, de benadeelde zich uitsluitend kunnen richten tot de ambtenaar. Geen wettelijke grond maakt het mogelijk om de rechtspersoon in het geding te betrekken. Het Wetboek van Strafvordering laat immers alleen maar toe dat het slachtoffer zich richt tegen daders, mededaders of medeplichtigen. De overheid is geen van de drie. Vrijwillige tussenkomst en vrijwaring door de gemeente is evenmin mogelijk. De ambtenaar staat dus met zijn vermogen alleen in voor de vergoeding van de schade. Als het slachtoffer vooralsnog de overheid ook wenst aan te spreken, dan zal het zijn burgerlijke vordering moeten uitoefenen in een aparte vordering voor de burgerlijke rechter. De ambtenaar die geen deel van het staatsgezag uitoefent, wordt beschouwd als aangestelde van de rechtspersoon. Als hij handelt als aangestelde, dan valt hij onder het stelsel van artikel 1384, derde lid B.W. De aansteller is burgerlijk aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door de aangestelde-ambtenaar. Niet alleen de rechtsgrond, maar ook de omvang van de aansprakelijkheid verschilt met artikel 1382 B.W. De aansprakelijkheid van de overheid is ruimer, want de strenge criteria van het rechtstreekse dienstverband gelden hier niet. Er is enkel vereist dat de fout gebeurt tijdens en naar aanleiding van de opdracht, terwijl er helemaal niet meer gekeken wordt of de fout al of niet binnen de opdracht van de ambtenaar valt. Zelfs een onrechtstreeks en toevallig verband volstaat, opdat de aansprakelijkheid van de overheid in het gedrang komt. Zo staat in de memorie van toelichting het volgende voorbeeld: “... [z]elfs al pleegde de aangestelde een handeling die buiten zijn opdracht viel – b.v. de nachtreceptionist van een hotel rijdt, tegen de uitdrukkelijke instructies in van de aansteller, met de wagen van een slapende gast van het hotel – dan nog zal de aansteller aansprakelijk zijn voor de schadelijke gevolgen van de fout, omdat deze laatste gebeurde tijdens de diensturen en met zijn opdracht een, zij het onrechtstreeks en toevallig, verband vertoonde”. Het aantal fouten dat kan worden toegerekend aan de overheid is dus groter dan bij de ambtenaar-orgaan. In strafzaken is de overheid eveneens burgerlijk aansprakelijke partij. De gemeente kan vrijwillig of gedwongen tussenkomen. De ambtenaar staat er dus niet alleen voor. Vaak vordert het slachtoffer ook meteen van de overheid, aangezien de financiële draagkracht van de overheid groter is dan die van de ambtenaar. De regeling voor de aangestelde is gunstiger dan die voor het orgaan. Ook de regeling voor de contractuelen is minder streng. Voor de contractuelen geldt immers de regeling van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten (WAO). Artikel 18 van die wet bepaalt dat de werknemer enkel aansprakelijk is voor bedrog, zware schuld en gewoonlijke lichte schuld. Hij is niet aansprakelijk voor een toevallig voorkomende lichte beroepsfout. Bij zo een schadegeval kan alleen de overheid worden aangesproken. In beginsel is namelijk de werkgever aansprakelijk voor de schade berokkend aan derden door beroepsfouten van de contractuele werknemers. In strafzaken is hij de burgerlijk aansprakelijke partij. De overheid moet dan de schade vergoeden als die voortkomt uit een lichte, ongewoonlijke fout van de werknemer. Blijkbaar worden de meeste statutaire ambtenaren als orgaan gekenmerkt, terwijl de meeste contractuelen als aangestelde beschouwd worden4. De contractuele geniet dus een dubbel gunstig regime, door de WOA en door de aansprakelijkheid volgens artikel 1384, derde lid B.W. Niet alleen is de situatie verschillende ten aanzien van derden, ook de verhouding tussen de overheid en de ambtenaar is verschillend naargelang het gaat om contractueel personeel, organen of aangestelden. Bij een regresvordering kan de contractuele altijd artikel 18 WAO inroepen. Het gevolg is dat de overheid alleen moet vergoeden. Slechts in welbepaalde gevallen kan zij een regresvordering uitoefenen. De ambtenaar daarentegen staat persoonlijk in voor al zijn fouten. Als de overheid door het slachtoffer wordt aangesproken, kan zij een regresvordering uitoefenen jegens de ambtenaar. Uit de praktijk blijkt dat de overheid zulks nooit doet, maar 3
Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 8. 4 VAN OEVELEN, A., De overheidsaansprakelijkheid voor het optreden van de rechterlijke macht, Antwerpen, Apeldoorn, Brussel, 1987, 161 en de verwijzingen aldaar. Hildegard Schmidt – Nieuwsbrief-Brussel nr. 4 – mei 2003
hierover bestaat geen enkel wettelijk voorschrift5. De contractuele geniet een wettelijke bescherming, de vastbenoemde ambtenaar niet. De meeste statutaire ambtenaren zijn dus organen. Op hen weegt dan ook een zwaarder regime dan op de anderen, contractuelen en aangestelden. Terecht vraagt de wetgever zich af of die verschillende aansprakelijkheidsregelingen wel grondwettelijk zijn. Het Arbitragehof heeft zich al enkele keren kunnen uitspreken6 over de verschillende behandeling tussen de contractueel en de vastbenoemde ambtenaar en kwam steeds tot een negatieve vaststelling. Ook de Raad van State wees op de ongelijkheid7. Waarschijnlijk is de verschillende behandeling tussen de ambtenaar-orgaan en ambtenaar-aangestelde eveneens ongrondwettelijk, althans volgens de minister. Die vraag is tot heden nog niet in rechte gerezen. Vandaar dat de wetgever ervoor kiest om meteen alle ongelijkheden weg te werken, zowel tussen de contractuelen en de ambtenaren als tussen de ambtenaren onderling. Vanaf de inwerkingtreding van de nieuwe wet Tot zover de situatie zoals ze zich voordeed vóór de wet van 10 februari 2003. Deze wet is niet alleen een verbetering van de aansprakelijkheidsregeling voor de ambtenaren, maar ook een vereenvoudiging. Nochtans komt het niet tot een eenmaking van alle verschillende stelsels. De andere wetten waarin reeds bijzondere aansprakelijkheidsregimes werden opgenomen, blijven ongemoeid. Net zoals de wet op het politieambt voorziet deze wet in een procedure van minnelijke schikking. Voor wie? Deze wet bepaalt de algemene principes van de persoonlijke aansprakelijkheid van de ambtenaren. Telkens wanneer er geen specifieke wetgeving hun aansprakelijkheid bepaalt, moet deze wet gehanteerd worden om na te gaan of de persoonlijke aansprakelijkheid al of niet in het gedrang komt. De wet geldt dus niet voor het politiepersoneel omdat op hen de artikelen 47 en 48 van de wet op het politieambt van toepassing zijn. De wet is van toepassing op personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, wier toestand statutair geregeld is. Al wie door een statuut verbonden is, valt onder toepassing van deze wet. Het begrip “ambtenaar” werd niet gebruikt, omdat het een zeer brede betekenis heeft en ook slaat op de personen die de overheid vertegenwoordigen. De wetgever heeft voor “personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen gekozen” precies omdat de term personeel slaat op het ondergeschikte karakter van de verhouding. Dat ondergeschikte karakter geldt ook voor de leidinggevende ambtenaren; zij staan onder het gezag van de politieke mandatarissen8. Om alle twijfel uit te sluiten werd er ook nog “in dienst van” aan toegevoegd9. Hiermee wordt enerzijds benadrukt dat het gaat om ondergeschikte medewerkers en anderzijds om de omstandigheden aan te geven waarin een schadegeval plaatsvindt10. De “openbare rechtspersoon” is een zeer algemene term, met opzet zo gekozen om zo weinig mogelijk groepen personeelsleden uit te sluiten. Als men voor “administratieve overheid” zou hebben gekozen, zouden ondermeer de autonome gemeentebedrijven uit het toepassingsgebied zijn gebleven. Die vallen dus nu wel onder de toepassing van de wet, net zoals de gemeenten. De wet is niet van
5
Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 11 en de verwijzingen aldaar. 6 Arbitragehof, 9 februari 200, B.S., 25 maart 2000, 9503; Arbitragehof, 17 februari 1999, B.S., 1 juni 1999, 19820; Arbitragehof, 18 december 1996, B.S., 8 februari 1997, 254. In zijn eerste arrest verklaarde het Arbitragehof het verschillende aansprakelijkheidsregime ongrondwettelijk. “... Dat verschil in behandeling is niet verantwoord in achtnemend de gelijkenis van de vergeleken arbeidsverhoudingen, met name vanuit het oogpunt van de juridische ondergeschiktheid”. Die zienswijze werd later bevestigd. Op zich is een verlichting van de aansprakelijkheid voor de werknemer zoals in artikel 18 WAO niet ongrondwettelijk. Over de grondwettelijkheid van de verschillende behandeling tussen ambtenaren-organen en ambtenaren-aangestelden bestaat er geen uitsluitsel, want hierover heeft het Arbitragehof geen uitspraak gedaan. 7 Wetsontwerp van 5 augustus 1992 op het politieambt, Advies R.v.St., Kamer, 1990-91, nr. 1637/1, 127 en Wetsontwerp inzake de rechtstoestanden van het militair personeel, Parl. St., Senaat, 1993-94, nr. 928/1, 103. 8 Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 18. 9 Om te vermijden dat men het heeft over vertegenwoordigende organen. Zo spreekt men soms over mandatarissen als “politiek personeel”. 10 Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Advies R.v.St., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 17 en 30. Hildegard Schmidt – Nieuwsbrief-Brussel nr. 4 – mei 2003
toepassing op de burgemeester en schepenen, noch op de gemeenteraadsleden. De wet is evenmin van toepassing op het contractuele overheidspersoneel. De aansprakelijkheid van het overheidspersoneel wordt geregeld zoals in artikel 18 WAO. Alhoewel nieuwere wetten het aansprakelijkheidsregime taalkundig beter formuleren, werd met opzet gekozen voor de formulering van artikel 18 WAO. Men wenste immers de aansprakelijkheid van de statutaire ambtenaren op identiek wijze te regelen als van de contractuele werknemers11. Het is logisch dat de wet enkel geldt voor de statutaire personeelsleden, zelfs al kunnen bij een openbare dienst zowel statutairen als contractuelen tewerkgesteld zijn. Voor de contractuelen geldt immers reeds de bescherming van de WAO. Wat? Openbare rechtspersonen zijn aansprakelijk voor de schade aan derden op de wijze waarop aanstellers aansprakelijk zijn voor de schade aangericht door hun aangestelden ook wanneer de personeelsleden gehandeld hebben in de uitoefening van de openbare macht12. Met dit artikel wordt het verschil tussen ambtenaren-organen en ambtenaren-aangestelden weggewerkt. In elk geval, ook wanneer de ambtenaar een deel van de staatsmacht heeft en dus een orgaan is, wordt de aansprakelijkheid volgens artikel 1384, derde lid B.W. geregeld. Orgaan is enkel nog wie het gezag werkelijk uitoefent, “in de gemeente is dit het college van burgemeester en schepenen”13. Voortaan is de rechtspersoon de burgerlijk aansprakelijke partij, zodat de benadeelde partij de vordering reeds voor de strafrechter tegen de rechtspersoon kan instellen. Als tegen een personeelslid voor de burgerlijke rechter of de strafrechter een vordering tot schadeloosstelling wordt ingesteld, dan kan dat de rechtspersoon in het geding laten tussenkomen, zowel gedwongen als vrijwillig. Er wordt trouwens een meldingsplicht ingevoerd. Zodra een personeelslid gedagvaard wordt, moet het de rechtspersoon hiervan in kennis stellen14. Verzuim van die plicht doet evenwel geen afbreuk aan de rechten van het personeelslid15. De wetgever is niet duidelijk, want hij heeft het over een “deontologische plicht”, terwijl de wet wel degelijk een verplichting invoert. Ons lijkt de wet duidelijk, waardoor de interpretatie aan de hand van de voorbereidende werkzaamheden komt te vervallen. Het is bovendien niet omdat de wet geen sanctie stelt op het verzuim, dat het geen tuchtvergrijp kan uitmaken. De mogelijkheden van de regresvordering van de overheid tegenover haar personeelslid worden beperkt: enkel voor zware fout, bedrog of gewoonlijke lichte fout. Mocht het toch zo zijn dat de overheid een regresvordering kan uitoefenen tegen haar personeelslid of mocht het personeelslid schade hebben berokkend aan de overheid, dan moet de vordering tot vergoeding voorafgegaan worden door een aanbod tot minnelijke schikking16 aan het personeelslid. De wetgever wil hiermee een – in voorkomend geval – overbodige rechtsgang vermijden. De overheid mag tevens beslissen een deel van de vergoeding te vorderen. Een dergelijke beslissing kan niet willekeurig worden genomen. “De overheid zal haar beslissing moeten motiveren en waken over een gelijke behandeling van gevallen17.” Om die reden werd de loonbeschermingswet van 12 april 1965 gewijzigd. Voortaan is het mogelijk een deel van het loon in te houden van het personeelslid van de overheid dat op grond van de wet schadevergoeding verschuldigd is aan de overheid. Overgangsrecht
11
Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 20. 12 Artikel 3 van de wet van 10 februari 2003. 13 Wetsontwerp 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 23. 14 Artikel 4 Wet 10 februari 2003. 15 Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 25. 16 In het oorspronkelijke ontwerp stond dading, maar dit stuitte op bezwaar van de Raad van State. Daarop werd in de Kamercommissie een amendement ingediend dat rekening hield met de opmerking van de Raad van State. 17 Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, M.v.T., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 26. Hildegard Schmidt – Nieuwsbrief-Brussel nr. 4 – mei 2003
De wet heeft geen artikel dat in overgangsmaatregelen voorziet. Uit de discussie uit de Senaat blijkt dat het ontbreken van overgangsrecht al aanleiding gaf tot verschillende interpretaties. Men zou kunnen aanvoeren dat de wet ingrijpt op reeds aanhangig gemaakte procedures. In strafzaken moet steeds de meest gunstige procedure worden aangewend. Als een nieuwe wet gunstiger is dan de oude, dan grijpt die onmiddellijk in op hangende procedures. Die regel is evenwel nergens opgenomen in het Burgerlijk Wetboek, maar men zou hetzelfde kunnen interpreteren. Om die reden vroegen enkele parlementsleden zich dan ook terecht af hoe dat hier bij deze wet moest18. De minister antwoordde hierop dat hangende procedures volgens het oude systeem opgelost worden19. De interpretatiemethode uit het strafrecht worden niet overgenomen. Dat is evenwel erg jammer, om verschillende redenen. Vooreerst omdat de ambtenaren opgescheept blijven met hun zware aansprakelijkheidsregime. Verder omdat deze wet een einde stelt aan een volgens het Arbitragehof ongrondwettelijke toestand die dan toch blijft duren voor hangende procedures. Een procedure neemt toch gemakkelijk tien jaar in beslag. Ook vragen wij ons af hoe het moet met feiten die gebeurden vóór de inwerkingtreding van de wet, maar waarvoor de vordering werd ingesteld na het verschijnen van de wet. Is er dan geen ongelijke behandeling voor de ambtenaren die in een lopend geding verwikkeld zijn? Besluit Het heeft vele jaren geduurd vooraleer de wetgever werk heeft gemaakt om de fundamentele ongelijkheid weg te werken tussen de ambtenaren onderling en de contractuelen. We willen niet opnieuw vitten. Het zou mooier geweest zijn één allesomvattende regeling te maken en (waarom niet?) ze in het Burgerlijk Wetboek op te nemen. Het zou ook mooier geweest zijn om een overgangsrecht in te voeren. We geven toe dat we al blij zijn met de systematische wijzigingen die wetgever doorvoerde, eerst aan de wet op het politieambt, dan aan de wet op de militairen en nu voor de ambtenaren in het algemeen. Een paar interpretatieproblemen zal de wet zeker met zich meebrengen. Daar getuigde de discussie in de Senaat reeds van. Jammer genoeg kunnen we de wet ook nog op een schoonheidsfout betrappen. De Nederlandse en de Franse versie van artikel 3 stemmen niet echt overeen. Voor een goed begrip moet men de Nederlandse versie nemen20. En voor wie zou twijfelen aan de bevoegdheid van de federale overheid om in te grijpen in het statuut van de gemeentelijke ambtenaren, verwijzen we naar de opmerkingen van de Raad van State. “Het vaststellen van algemene, voor alle statutaire ambtenaren geldende, regels inzake de burgerrechtelijke aansprakelijkheid, behoort tot de residuaire bevoegdheid van de federale wetgever. De gemeenschappen en de gewesten zijn slechts bevoegd om specifieke aansprakelijkheidsregels vast te stellen, in de mate dat die regels kunnen worden beschouwd als eigen aan één van de hen toegewezen aangelegenheden, wat een nauwe band met zulk een aangelegenheid veronderstelt. [De wet] blijft binnen de grenzen van de [...] geschetste bevoegdheidsverdeling.”21 We sluiten onze beschouwing af met een praktische raad: pas de bestaande verzekeringspolissen aan in functie van deze wet! Hildegard Schmidt
18
Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, Hand., Kamer, 2002-2003, nr. 1736/003, 19 en 41-43. 19 Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, Verslag., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/003, 7-8. 20 Artikel 3 “...et ce aussi bien lorsque la situation de ces membres du personnel est réglée statutairement que lorsqu’ils agissent dans l’exercice de la puissance publique” is niet hetzelfde als “ ... en dit ook wanneer de toestand van deze personeelsleden statutair is geregeld of zij gehandeld hebben in de uitoefening van de openbare macht”. De Franse tekst is moeilijk verstaanbaar. 21 Wetsontwerp van 18 april 2002 betreffende de aansprakelijkheid van en voor personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen, Advies R.v.St., Kamer, 2001-2002, nr. 1736/001, 31. Hildegard Schmidt – Nieuwsbrief-Brussel nr. 4 – mei 2003
