NIEUWBOUW BESTUURS- EN DIENSTENCENTRUM SINT-GILLIS-WAAS OO2504D
UITGANGSPUNT Het nieuwe administratief centrum voor Sint-Gillis-Waas wordt er één voor de bewoners : open, herkenbaar en laagdrempelig. Het wordt een open huis waar het aangenaam werken en vertoeven is. Een plek dat bewust herinnert aan vroegere tijden, maar vooral uitkijkt naar de toekomst. Voor dit ontwerp wordt vertrokken vanuit het gekozen scenario van de haalbaarheidsstudie door LOW architecten, dat als start voor verder overleg is gezien en een algemeen kader schept voor het ontwerp. Het scenario bevestigt een groot aantal zaken, maar roept ook vragen op. Het ontwerp wenst hierop een antwoord te bieden. De antwoorden komen vanuit een beter inzicht in de huidige werking van kasteel en park, en (vooral) vanuit de diepgaande analyse van de geschiedenis van de plek.
wordt dit een doorgangsstraat?
wat gebeurt er op de kop?
parking langs perceelsgrens?
wordt er niet te veel van het park ingenomen?
voorkant of achterkant?
achterkant wordt voorkant?
of voorkant aan het park?
confrontatie?
hoe vindt zo de verbinding tussen oud en nieuw plaats?
wat is de kwaliteit van deze publieke ruimte?
mogelijkheden vrijkomende wachtgevel?
conflict autoverkeer met voetgangers?
3 inrittren op korte afstand 2
1
HEDEN EN VERLEDEN Het huidige gemeentehuis ligt als ingang tot het centrum. De Kerkstraat is een primaire doorgangsweg type steenweg, onderbroken door een opmerkelijke verzameling private ‘lusthoven’. Het kasteel en zijn park maken daar onlosmakelijk deel van uit. De geschiedenis van het kasteel en park leert ons dat dit voor vele jaren een omsloten adellijke woonst was met een private lusthof. Die groene ruimte ontwikkelt zich gaandeweg meer en meer tot openbare ruimte met functies aan de rand als het evenementenplein en de parking. Het nieuwe evenementenplein plaatst het beschermde kasteel op de figuurlijke ‘sokkel’. Het nieuwe administratief centrum staat in tweede lijn, in relatie met het park.
voormalig lusthof
Een steenweg, geflankeerd door groene pochetten van voormalige lusthoven, vormt samen met de kerk en het kasteel de structuur van Sint-Gillis-Waas.
1600-1950 Het kasteel was vele jaren een omsloten adellijke woonst met privaat lusthof.
1953 Na klassering en restauratie krijgt het kasteel de functie van gemeentehuis.
1966 De voormalige kasteeltuin wordt heringericht tot publiek gemeentepark.
heden Voor het kasteel, dat werd verbonden met een administratief complex, is een evenementenplein aangelegd.
Het kasteel als private woonst voor de meier (landsheer) families.
Het voormalige Hof Sanders met bijhorende omsloten lusthof.
Lusthof van het Torenhuis als weelderige tuin in Sint-Gillis-Waas.
OPEN HUIS IN HET PARK De geschiedenis van de plek wordt gekoppeld aan het paviljoenscenario : een autonoom volume dat in het park staat. Dit zorgt voor een gebouw met alzijdige interactie met het park en het kasteel. De nieuwbouw neemt afstand van het kasteel als monument en stelt zich in dimensionering én uitzicht nederig op ten opzichte van het kasteel. Een lichte structuur verbindt beide volumes. Een open publieke plint zoekt naar maximaal contact met de omgeving, dit door zijn transparantie en zijn expliciete dakvorm. Terwijl het compact hoger volume in schaal refereert naar het kasteel, en samen een uitdrukking is van het bestuur in de gemeente. De publieke plint zorgt voor een grote betrokkenheid op het maaiveld, terwijl de compacte bovenbouw vooral zorgt voor contact met de wijdere omgeving (oa. kerk).
straat
gebouw
park
Het centrum vermaterialiseert de nodige duidelijke scheiding tussen front en back office, terwijl diezelfde scheiding van functies zorgt voor een ideale oplossing in termen van oriëntatie, duurzaamheid en passief-bouw : grote open gevelpartijen naar zuid-westen, geslotener delen naar het noord-oosten.
plein
structuur park na diverse renovaties en inpassing paviljoen+ scenario
2 1
twee entiteiten + verbinding
strikte scheiding front en back
paviljoen
reductie schaal nieuwbouw
parklandschap
alzijdige relaties
ambitie: alzijdig open huis in park
park loopt over gebouw
optimale oriëntatie
NIEUW ADMINISTRATIEF CENTRUM Het centrum is er voor de burger. Ieder bezoek dient de moeite waard te zijn. Het project zet daarom in op de zintuigen van de bezoekers, door met veel aandacht om te gaan met ruimte, licht, zicht, materialen, geur.
toegang tot het park. Op bepaalde momenten kan de polyvalente zaal met de foyer samen worden gebruikt. Iedere ruimte krijgt zijn specfieke identiteit door de dakvorm die zich aanpast volgens de functie.
Een autonoom alzijdig parkpaviljoen nodigt de burgers uit, via een lichte verbindingstructuur, tussen kasteel en nieuwbouw. In een publieke zone, wordt men ontvangen door het onthaal om daarna door te verwijzen naar de diverse diensten. Vanuit iedere ruimte is er direct contact met de (groene) omgeving. De polyvalente zaal geniet vanuit zijn uitgesproken positionering maximaal van het parkuitzicht en zorgt voor een nieuwe dynamiek. Deuren en ramen geven
De loketten ontvangen de bewoners vanuit één lang meubel, uitgehouwen in het solide hoofdvolume, met zicht op het park. In het massieve blok is de backoffice direct achter de loketten voorzien. In de koele noord-oost flank zijn de werkruimtes gesitueerd, wat zorgt voor een aangename lichte werkomgeving. Een eigen toegang naast de fietsenparking komt uit in de zone waar faciliteiten zijn gesitueerd, en waar trappen leiden tot de boven- en onderliggende verdieping.
6.
5.
7.
4.
3. 2.
1.
impressie van de publieke foyer met doorzicht naar het park
gelijkvloers / schaal 1:250 1. publieke toegang en passerel langs bloementuin naar kasteel 2. foyer met zicht op het kasteel 3. onthaal met zicht naar de burger 4. polyvalente zaal met terras aan het park 5. private toegang vanaf de dreef 6. backoffice aan het park 7. backoffice aan de dreef
aanzicht vanuit het park / schaal 1:333
6. 12.
13.
18.
5.
17.
16.
11.
16.
10.
6. 9. 6.
8.
4.
3. 2. 7.
7.
5.
3.
15. 19.
4.
14.
1.
8. 4.
2.
4.
1. 1.
3.
2.
9. niveau -1 administratief centrum / schaal 1:333 1. archief 2. leeszaal archief / werkplaats archivaris 3. locatie figuratieve wandkaart 4. economaat 5. douches / kleedruimtes personeel 6. serverruimte 7. berging schoonmaak 8. technische ruimte 9. mogelijke verbinding kasteel 1. publieke foyer 2. centrale onthaalbalie 3. polyvalente ontvangstruimte (100p) met keuken 4. frontoffice PGZ 5. spreekruimte PGZ 6. backoffice PGZ 7. sectorhoofd PGZ 8. vergaderruimte PGZ (10p) 9. frontoffice GGZ 10. spreekruimte GGZ 11. sectorhoofd GGZ 12. vergaderruimte GGZ (10p) 14. callcenter 15. drukkerij 16. centrale kopie/kitchenette 17. afvalberging 18. dienstentoegang 19. overdekte fietsenstalling 1. raadzaal 2. polyvalente vergaderruimte (2x20p) / eetruimte personeel 3. kitchenette 4. bergruimte
gelijkvloers
niveau +1
Vanuit de centrale foyer krijgt de bezoeker toegang tot de verschillende verdiepingen. Open trap en lift brengen je naar boven naar de raadzaal. Een groot raam geeft vanuit de gang zicht op het kasteel. De raadzaal is statig, ziet uit over het park, en krijgt zenitaal licht, centraal in de ruimte. De raadzaal en het kasteel staan als bestuursvolumes naar elkaar gericht.
Vanuit de foyer wordt ook trap en lift genomen naar de halfondergrondse verdieping, waar archief met leeszaal ligt. Deze leeszaal ligt prominent met uitzicht op de hellende tuin, en geeft ruim plaats en licht aan de archivaris. De wandkaart krijgt aan de ingang tot de leeszaal een prominente plaats, indirect verlicht, dichtbij de historische documenten. Vanuit deze plaats kan de fysische verbinding worden gemaakt met het kasteel. Zo ligt archief centraal tussen het bestuurscentrum en het administratief centrum. Op deze verdieping liggen verder, centraal en dicht bij trappen en lift, het economaat, berging, kleedkamers, server, en de technische ruimte.
Aan de andere zijde zijn flexibele ruimtes voorzien, als personeelsruimte te gebruiken, maar ook als vergaderplekken. Een directe trap verbindt deze functies met de werkzones.
snede door de leeszaal en passerel / schaal 1:333
BESTUUR
10.
8.
11. 11.
9.
13.
12.
niveau +2
7.
niveau +1
14. 6. 1.
3. 5.
2. Impressie van de raadzaal
4. gelijkvloers
niveau -1
Kasteel / schaal 1:333 1. kabinet burgemeester 2. bureau gemeentesecretaris 3. werkplaats schepenen 4. polyvalente vergaderruimte (10p) 5. publieke lift 6. (afval/tuin)berging 7. ceremoniële ruimte 8. secretriaat / cel beleidsondersteuning 9. dienst financiën 10. bureau financieel beheerder 11. dienst interne zaken 12. sectorhoofd interne zaken 13. vergaderruimte (10p) 14. mogelijke verbinding met administratief centrum
In de nieuwbouw wordt het administratieve gedeelte gehuisvest, het kasteel biedt onderdak aan het bestuurscentrum. Beide staan met elkaar in relatie door middel van een korte transparante verbinding op begane grondniveau.
De renovatie spitst zich vooral toe op comfort (oa. de lift) en sfeerzetting van de kamers. Hedendaagse verlichting, signalisatie en meubilering plaatsen het historische decor nog meer op de voorgrond.
De typerende kamerstructuur wordt behouden. In de diverse kamers worden dié functies geplaatst die naar werking het dichtst bij elkaar dienen te zitten. Ook het intieme karakter van het kasteel wordt behouden, door de grotere functies bewust in de nieuwbouw te plaatsen. De burgemeester behoudt zijn huidige kantoor.
De gevel wordt lokaal hersteld ter plekke van de vroegere doorgang. Naast de verbinding op begane grond is een bijkomende verbinding mogelijk vanuit de ondergrondse verdieping, die aansluiting vindt met de leeszaal en het archief, en zo verder naar de lift en de trap in het administratief centrum.
langssnede / schaal 1:333
IN HET PARK Vanuit de bouwheer is de expliciete wens ge-uit om het park intensiever te gebruiken. Het ontwerp voorziet in een dubbele werking om dit te bereiken : het gebouw interageert maximaal met het park, terwijl het park zich op zijn beurt ‘wikkelt’ rondom het kasteel en de nieuwbouw. 7.
In de huidige situatie bestaat een duidelijk parcours voor auto’s naar de diverse parkeerplaatsen. Het administratief en bestuurscentrum is perfect bereikbaar vanaf de parking van het evenementenplein, en de nieuwe lineaire parking aan de Lage Kerkwegel. De toegang tot deze laatste gebeurt vanuit de straat die naar de parking naast de kerk leidt.
P BEZOEKERS (20)
P LANG
P LANG (36)
6.
P KORT
Een autoloze site: de dreef is toegankelijk voor brandweer en leveringen. 2.
8.
10.
9. P
5. P
P
3.
De dreef is een scharnier in het bovenlokaal netwerk voor fietsers.
11.
4.
De dreef en het park zijn verwoven in een goed gebruikt voetgangersnetwerk.
1. bestuurscentrum 2. administratief centrum 3. lindendreef 4. bushalte zitplek 5. fietsenstalplaats bezoekers 6. fietsenstalplaats personeel 7. bezoekersparking (20p + 1 andersvalidenplaats) 8. toegang via binnenhof 9. verdiepte wilde tuin 10. gemeentepark 11. evenemetenplein
inplanting / schaal 1:500
IN HET PARK Een nieuwe ‘straat’ langsheen kasteel en nieuwbouw zou echter langs de kerkweg voor te veel straatinritten op te korte afstand van elkaar zorgen. Er ontstaat een conflict met de fietsers en voetgangers die de gemeente wil aantrekken als bewuste, moderne burgers.
De straat wordt dreef, met beperkte toegang voor bevoegden en de enkele bewoner. De dreef vindt perfect aansluiting met de ‘publieke functies’ die bezoek aantrekken : het fossielmuseum en de nieuwe publieke functie die het huidig administratief centrum vervangt.
Deze verbinding is echter op fiets- en voetgangersniveau een belangrijke, eigen verbinding vanuit de Kerkstraat naar het park, het administratief centrum, en het kasteel, en vervolgens naar de Lage Kerkwegel. De dreef verbindt de doorsteek aan de overzijde van de Kerkstraat, die leidt naar de woonwijk achter de steenweg.
De dreef biedt toegang tot het administratief centrum, het park, het kasteel, het fossielmuseum en de mogelijke nieuwe functies in het bestaande administratief centrum. Nieuwe dynamieken in een groen kader worden voorstelbaar, van een normale werkdag tot het bal van de burgemeester.
Scenario 1 De alledaagse werkdag.
Scenario 2 Een congres op de vrijdag voormiddag.
Scenario 3 Trouw met receptie op een zonnige lentedag.
Scenario 4 Een drukbezocht bal van de burgemeester in de avond.
aanzicht vanaf de dreef / schaal 1:333
PARK EN GEBOUW De dreef wordt aangekondigd aan de Kerkstraat met een eigentijdse interpretatie van de Vlaamse wachtgevel : een integratie van de bushalte onder de uitklappende wachtgevel, die bovendien zicht biedt aan de bewoner van de vrijgekomen wachtgevel. Vanaf dit punt krijgt de licht oplopende dreef een profiel met een grasstrook met linden. Deze linden zorgen voor een begeleiding enerzijds, anderzijds voor de nodige privacy bij de hoekwoning aan de Lage Kerkwegel. De toegangen tot fossielmuseum en bestaand administratief centrum worden open gehouden. De dreef geeft plaats aan fietsstallingen voor bezoekers. De overdekte fietsenparking is voor het personeel. Het park wordt aan de Kerkstraat aangekondigd met de groene beboomde heuvel. Deze glooiing herinnert aan de historische ligging van het kasteel in het groen. In het park gaat het gebouw op verschillende wijzen in dialoog met de groene omgeving. De licht hellende tuin naast het kasteel, zorgt voor een duidelijke sfeer en karakter bij de ingang van het centrum, en geeft licht en kleur aan de leeszaal en archief. De andere functies van het nieuwe administratief centrum zien uit op het park : de polyvalente zaal kan worden opengesteld, en met de trappen loopt men het park in. Het gebouw zelf krijgt een glooiend extensief ‘groen-rood’ dak. Mossen in diverse groen-rode tinten zorgen voor een verdere integratie van gebouw en park. Het zicht vanuit het kasteel op het nieuwe centrum wordt aangenaam en biedt naast ecologische en economische, ook educatieve meerwaarde. Een openbaar gebouw dient als voorbeeld voor zijn burgers. De diversiteit in het park zelf kan worden vergroot door het aanplanten van seizoensbloemenmengsel in de randstroken. In de (verdere) toekomst kan worden gezien om de verharding terug te dringen en groene open grasvelden te voorzien : divers gebruik wordt gestimuleerd, onderhoud en beheer wordt tot minimum herleid.
lindebomen langs de dreef
hoge grassen en kleurige bloemen
golvend landschap langs het kasteel
grasvelden beschut onder bladerdek
INTEGRALE DUURZAAMHEID DUURZAAMHEID Aan duurzaam bouwen gaat een interactief ontwerpproces vooraf waarbij verantwoordelijkheden van ontwerper en bouwheer vertaald worden in architecturale synergiën waar hernieuwbare energieën, “laag-energie concepten” en slanke efficiënte gebouwtechnologie worden geïntegreerd. Bewuste keuzes en weloverwogen investeringen leiden tot een duurzaam gebouw in zijn vorm, zijn verbruik, zijn onderhoud en zijn herbestemming. Duurzame technische installaties van een gebouw worden “gewogen” aan de hand van : Energie – Trias Energeticas -Sterke reductie van het verbruik van (vraag naar) aardgas, stookolie, elektriciteit en water met andere woorden, energie rationeel gebruiken -het gebruik van hernieuwbare energiebronnen implementeren zoals windenergie, geothermie, zonne-energie, fotovoltaïsche panelen, enz. -meest geschikte en efficiënte techniek toepassen. Deze synergetische aanpak start bij Architecturale Opportuniteiten in functie van duurzaamheid, cfr PASSIVE BUILDING : Warmteverliezen beperken – behoefte aan energie voor verwarming beperken: -Te realiseren in functie van de eisen van PASSIVE BUILDING -laag globaal isolatiepeil van het gebouw -deze K-waarde van het gebouw wordt geoptimaliseerd door de isolatiegraad, de compactheid en ruimtelijkheid en de verhouding transparant en niet transparante gevelontwikkeling -winddicht bouwen: geen ongecontroleerde infiltratieverliezen -De gevel “duurzaam” optimaliseren in functie van daglicht en het zomercomfort: -Oriëntatie van de gevels en hun ramen, passieve zonnewarmte (oost/west gevels) -Verhouding doorschijnende en niet doorschijnende geveldelen wordt geoptimaliseerd -G-waarde (en LTA waarde) beglazing volgens oriëntatie -U-waarde maximaal : 1,1 W/m²K (beglazing) -Buitenzonwering per noodzaak, oversteek op het zuiden, minimale oververhitting (externe koellast) -maximale daglichttoetreding via de gevel en de daklichten Slanke technieken dienen de architectuur en het gebouw als huisvesting in haar duurzaamheid te ondersteunen en te versterken. Onderstaand worden een aantal gebouwinstallaties voorgesteld die hun toepassing vinden in dit project. Deze benaderingen zijn verder te onderzoeken. 1.Verwarmingsinstallatie De verwarming van het complex wordt centraal gestuurd op basis van een weersafhankelijk programma, waarbij rekening gehouden wordt met volgende punten : -Optimalisatie van de vertrektemperaturen in functie van verbruik
en buitentemperaturen -Tijdsgeregelde verwarmingsregeling in functie van de bezetting van de grotere zones zoals polyvalente ruimte, leesruimte, vergaderzalen en raadzaal -Individuele sturing op lokaal niveau van de individuele burelen dmv thermostaatregeling. Betreft de warmteproductie zal gebeuren met een bivalente installatie waarin de verhoudingen geoptimaliseerd worden ten opzichte van de behoefte: -Warmtepomp brijn/water -Condenserende gaswandketel Deze warmtepomp wordt aangesloten op een verticale geothermische aardwarmte-collector (gesloten systeem – dubbele U-buis). Het project wordt verwarmd door middel van lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming of klimaatplafonds en radiatoren die op een laag regime worden gedimensioneerd. De verticale geothermische aardwarmtewisselaar (AWW) onttrekt warmte aan de grond tijdens verwarmingsregime. Met deze bivalente installatie kunnen we met 35% van nominaal vermogen (WP) 80% van het stookseizoen kan voldoen. (ISSO publicatie 73) Specificaties: Piekvermogen: te bepalen bij ontwerp (kW); Brijn regime - winter: 0°C / 3°C (berekeningsnota na 25 jaar werking); Brijn regime - zomer: 30°C / 27°C (berekeningsnota na 25 jaar werking); Brijn: 25% glycol; Bovenstaande installatie laat toe een COP van 4,5 te halen bij verwarming, dit betekent dat 1kW elektrische energie omgezet wordt 4,5kW warmte. Met een extra warmtewisselaar kan men vrije koeling toepassen zonder de werking van de warmtepomp. Vrije koeling door middel van platenwarmtewisselaar: Brijn regime 10°C / 13°C (primair); IJswater regime 16°C / 18°C (secundair). 2. Passieve koeltechnieken Met een extra warmtewisselaar naar de geothermische sondes kan men “vrije koeling” toepassen zonder de werking van de warmtepomp. Dit betekent dat men het gebouw en de hygiënelucht “verkoelt” met de koude-energie vanuit de grond. Deze verkoeling gebeurt via de vloerverwarmingssystemen, wij noemen deze upgrade een klimaatvloer. Bijkomend voordeel van deze “slanke” koeltechniek is de regeneratie van het geothermisch veld, dit betekent dat we in de zomerperiode de warmte terug in de grond gaan afgeven – opslaan. Nachtkoeling is een techniek die de massa zal afkoelen buiten de bezette uren van bepaalde gebouwdelen. Dit betekent dat overdag de ruimtetemperatuurstijging zal gedempt wordenzen de piek in tijd vertraagd wordt.
w
INTEGRALE DUURZAAMHEID
3. Ventilatiesysteem : mechanische ventilatie met warmterecuperatie We ambiëren om alle ruimtes te ventileren met een ventilatiesysteem gekoppeld aan een centrale luchtgroep die uitgerust is met een warmtewisselaar type warmtewiel absorptierotor met verhoogde vochtrecuperatie. 3.1. Hybride ventilatiesysteem : natuurlijke en mechanische ventilatie Een klimatologisch jaar kan ingedeeld worden in drie periodes: A l periode temperatuur buitenlucht < 15°C (stookseizoen) – (30%) B l periode temperatuur buitenlucht 15°C
24°C – (10%) In periode A dienen we de buitenlucht op te warmen. De mechanische ventilatie is voorzien van een warmterecuperatie-eenheid zodat geen energie dient te worden voorzien voor de ventilatie. In periode B kan de gebruiker de buitenlucht en dus natuurlijke ventilatie van het gebouw gaan gebruiken. In periode C wordt de lucht verkoeld door middel van de geothermische sondes. De ventilatie wordt bij voorkeur vraaggestuurd en op basis van CO²-meting ontworpen. Op die manier wordt volgens behoefte geventileerd in tijd en hoeveelheid. Dit betekent dat de ventilatoren frequentie gestuurd worden. 4. Verlichting daglicht maximaal benutten met behoud van het zichtcomfort; de verlichtingstoestellen worden uitgerust met elektronisch voorschakelapparatuur; aanwezigheidsdetectie stuurt de verlichting aan /uit; geïnstalleerd vermogen < 2,0 W / 100 lux; daglichtsturing van de verlichting waar het opportuun is. 5. Hemelwater De neerslag hemelwater wordt maximaal gerecupereerd en opgeslagen van het bovenste dak. Dit grijs water wordt o.a. gebruikt voor spoeling van de toiletten. De overige dakoppervlakte wordt op een duurzame manier voorzien van een groendak. Deze toepassing zorgt reeds voor een buffercapaciteit tijdens een hevige regenbui, en voor een inertie van het gebouw. 6. Kasteel We voorzien door de fysische koppeling dat het kasteel mee kan geïntegreerd worden in de CV-installatie van het nieuwbouwproject. Op die manier kan de stookplaats van het huidige kasteelgebouw op termijn gesupprimeerd worden. Bedenk wel dat het nodige vermogen voor het kasteel een stuk groter (4x ongeveer) zal zijn dan voor de toekomstige nieuwbouw. Hydraulisch zullen een aantal zaken moeten worden op punt gesteld worden zoals het waterregime van de gaswandketel. Deze denkpiste is verder te onderzoeken tijdens een eventuele samenwerking. 7. Onderhoudsvriendelijkheid. Het globaal systeem van de technische installaties is eenvoudig van opbouw, waarbij slechts beperkte interventies zijn op niveau van de luchtgroepen en en warmtepomp, ketel. (halfjaarlijks vervangen van filters en nazicht luchtgroepen + éénmalig seizoensonderhoud ketels en warmtepomp) Het systeem van vloeropbouw in de kantoorruimtes voorziet in een technische holte voor bekabeling. Dit garandeert een maximale inbouw van kabels en leidingen, zodat ook hier de vloer aanzienlijk efficiënter kan gereinigd worden.
INTEGRALE DUURZAAMHEID NOTA STRUCTUUR
NOTA RENOVATIE / ERFGOED Vertrekkend vanuit de bestaande historische nota dat werd aangevuld door beperkt iconografisch onderzoek werd een eerste waardbepaling bereikt. Deze kan ingedeeld worden in twee categorieën van erfgoedwaarden. Een eerste categorie vormt de elementen van de site die van cruciale waarde zijn. Hierbij wordt het vrijstaand karakter van het kasteel Sanders – de Vaulogé dat gedurende vele jaren fungeerde als lusthof. Aansluitend hierop is de traditionele bak- en zandsteenstijl die reeds al verschillende eeuwen het totaalbeeld van de buitengevels vormt. Doorheen de verschillende restauratie en verbouwingsfasen is dit steeds een constante gebleven. Elementen met een ondersteunende waarde vormen de tweede categorie. Deze vindt men onder andere terug in de verbouwingsfase onder leiding van architect De Boom. Zijn interventie is vooral in het interieur voelbaar in de stijl en keuze van materialen. Deze fase is nog duidelijk voelbaar als een coherent geheel. Vertrekkende van deze waarden werd binnen het ontwerp bepaalde cruciale ontwerpkeuzes gemaakt: uitbreiding als een autonoom, alzijdig parkpaviljoen - Door afstand te nemen van het kasteel wordt historisch kasteel als entiteit versterkt.
- De verbinding tussen kasteel en nieuwbouw wordt tot een minimum herleid, ze raakt op een subtiele manier de achtergevel van het kasteel. - Na historische analyse van het kasteel en zijn bijhorende tuin worden de historische tuingrenzen terug opgezocht en het park zo terug te maximaliseren (met slechts voetgangersdreef ipv straat voor autoverkeer). herwaardering van een historisch baken - Waar vroeger het kasteel vooral een woningfunctie had, zal er zo nog steeds een duidelijk onderscheid zijn tussen bestuur (kasteel) en administratie (nieuwbouw). De grote, polyvalente ruimtes (receptiezaal, raadzaal,…) worden in de nieuwbouw ondergebracht om het intieme karakter van het kasteel niet te verstoren. - De oorspronkelijke ruimtes in het kasteel worden zo goed als mogelijk te herstellen. Hierbij wordt gezocht om nieuwen eisen rond publiek toegankelijke gebouwen zo gepast mogelijk te integreren. (lift tussen +0 en +1, sanitaire voorziening op elk niveau,…) - Voornaamste duurzame interieurelementen in kasteel blijven bewaard (traphal, trouwzaal,…). Deze vormen waarschijnlijk ook de essentiële onderdelen van de inrichting onder leiding van architect De Boom.
FUNDERINGEN : Het gebouw heeft een gedeeltelijke ondergrondse bouwlaag. We voorzien de realisatie van deze bouwput met een Berlijnse wand, waarbij de nabijheid van het kasteel kan geanticipeerd worden en geen belangrijke uitgravingen nodig zijn in het park. Deze Berlijnse wand wordt aangewend als drager van de isolatie van de wanden kelder, en vereenvoudigt het drooghouden van de bouwput. De wanden en de vloerplaat van de kelder vormen een waterdichte kuip. De beschikbare sonderingen duiden op een weinig draagkrachtige grond. Een paalfundering onder het volledige gebouw. Palen onder het keldervolume kunnen uitgevoerd worden vanaf maaiveldniveau, vooraleer de bouwput tussen de berlinerwand uit te graven. Uiteraard wordt de dimensionering van de fundering verder op punt gesteld aan de hand van de toekomstige grondsonderingen op de bouwplek zelf. BOVENBOUW : Het centrale volume, wat uitsteekt boven het dak gelijkvloers, is geconcipieerd als een volume met dragende wanden en een rij middenkolommen. Ter plaatse van grotere openingen in de wanden worden boven gelijkvloers omgekeerde balken voorzien, in de kelder worden de openingen kleiner zodat de balkhoogte hier beperkt wordt. De dakstructuur van dit volume
is een staalstructuur, met sandwichpanelen of steeldeck met daarboven de isolatie en het groendak. De onderzijde van het dak wordt bekleed met een brandwerende beplating. De vloer van de eerste verdieping en de gelijkvloerse verdieping worden voorzien als een ter plaatse gestorte ‘paddestoelvloer’ met technieken in een verlaagd plafond of in een dikte uitvulling erboven. Een variante uitvoeringsmethode bestaat in een deels geprefabriceerd vloersysteem samengesteld uit breedplaten met dikte +/- 7cm met ingestorte staalprofielen die boven de breedplaten uitsteken en op zeer regelmatige afstand zitten. Bovenop de staalprofielen wordt een dekvloer voorzien. Op deze manier ontstaat een holle ‘technische’ ruimte in de vloer tussen de breedplaten en de dekvloer, geschikt voor de plaatsing van ventilatiekanalen en andere voorzieningen. De profielen zijn voorzien van openingen in het lijf om dit toe te laten. De randzone naast het centrale volume op de gelijkvloerse verdieping is een lichte staalstructuur, die variatie in dakhelling mogelijk maakt. Brandweerstand in het centrale volume wordt bereikt door de betondekkingen, in de randzone wordt de structuur bekleed met brandwerend materiaal.
ONTWERP- EN REALISATIEPROCES BEWAKING VAN HET BUDGET Het ontwerpteam hanteert een uitgesproken transparante werkwijze bij de budgetbewaking. In iedere fase wordt een raming opgesteld en getoond aan de bouwheer, die gaandeweg het proces meer in detail wordt uitgewerkt. Hierbij is een continue terugkoppeling met het beschikbare budget. Dit vraagt interactie met bouwheer om samen keuzes te maken. De verschillende ramingen zijn steeds gebaseerd op de meest recente aanbestedingsprijzen. Het ontwerpteam kan steeds terugvallen op een continuïteit van projecten in aanbestedingsfase. Deze fase is de bepalende fase en wordt daarom zeer specifiek door het ontwerpteam aangepakt : zeer gedetailleerde aanbestedingsdocumenten worden gekoppeld aan een gedetailleerde raming. Door deze grote graad van detail wordt aan de inschrijver weinig ruimte gelaten voor interpretatie. Dit zorgt ervoor dat in uitvoering steeds wordt teruggekoppeld naar de aanbestedingsdocumenten, en dat het overzicht op detail en prijs duidelijk in de hand wordt gehouden. De ervaring leert dat de uiteindelijke bouwkost ook meestal zeer dicht ligt bij de geraamde bouwkost bij aanbesteding. RAMING (zie niet-anoniem dossier) + STUDIEKOSTEN De raming is gebaseerd op de meest recente aanbestedingsprijzen voor vergelijkbare publieke gebouwen. De geraamde bouwkost geeft weer dat een degelijk kwalitatief project binnen budgetgrenzen kan tot stand gebracht worden. Voor de opdracht stellen wij voor een ereloon van 10.5% voor het administratief centrum en verbouwing kasteel en 7.5% voor de omgevingsaanleg. VOORSTEL REALISATIEPROCES De architecten vormen de drijvende kracht van een bouwteam, dat bestaat uit bouwheer en ontwerpteam. Er is bij het ontwerpteam een evidentie van grote persoonlijke bereidheid, betrokkenheid en aanwezigheid op àlle ontwerp- en werfvergaderingen. Het garandeert permanentie en continuïteit. Door die continue betrokkenheid kunnen we een kwaliteitsbewaking garanderen vanaf het schetsontwerp tot aan de oplevering van de werken. De informatie binnen het realisatieproces wordt gecentraliseerd bij het ontwerpteam. Daarom wordt vanuit het architectenteam een ervaren projectleider aangesteld die instaat voor de coördinatie m.b.t. de onderlinge studies, het overleg met de opdrachtgever en de opvolging van de uitvoering van het project. De projectleider fungeert als het rechtstreekse aanspreekpunt voor alle partijen. Hij wordt bijgestaan door de projectleiders van de ondersteunende studiebureaus. Op regelmatige basis worden interne ontwerpvergaderingen gehouden met alle leden van het ontwerpteam. Deze worden gekoppeld aan de opvolging van fasen en de beslissingsmomenten met de bouwheer. Deze momenten worden bij aanvang van het project samen besproken. PLANNING EN TIMING Bij aanvang van het project wordt een gedetailleerde werkwijze en samenwerkingsmodel opgezet, dat uitvoerig met de bouwheer wordt besproken. In dit model wordt uitgegaan van de vastgelegde fasen door bouwheer. Dit model kan dienen als leidraad doorheen gans het projectproces. Dit model kan ook aangepast worden doorheen de tijd. In dit document kunnen de beslissingsmomenten worden vastgelegd, waardoor iedere partij zich hierop kan voorbereiden.
UITVOERINGSTERMIJN OP BASIS VAN EEN SCHETSONTWERP Project :
Bouwen van een administratief centrum
Inrichtende Macht :
Sint-Gillis-Waas jaar maand
afbraak bouwaanvraag aanbestedingsdossier uitvoering 40 werkdagen nieuwbouw en renovatie voorontwerpdossier bouwaanvraag aanbestedingsdossier uitvoering 320 werkdagen omgeving voorontwerpdossier aanbestedingsdossier uitvoering 120 werkdagen
1 1
2
indienen publi
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
2 1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12
3 1
2
3
4
5
6
7
vergunning gunning oplevering
start
goedkeuring indienen vergunning start
publi
gunning start
oplevering
start
goedkeuring start
publi
gunning start
oplevering
