Het projectgebied vandaag
Stadsontwikkeling...
Nieuw Zurenborg juni 2010 In dit nummer Waarom een project Nieuw Zurenborg? Waar situeert zich het projectgebied? Waar staan we vandaag? De bijkomende onderzoeken Wat zijn de volgende stappen?
Beste bewoner, Sinds enkele jaren is de stad bezig met de voorbereiding van Nieuw Zurenborg; het creëren van een nieuw woongebied met circa 500 woningen en een nieuw wijkpark. Een project dat nog een hele periode moet doorlopen voor het volledig gerealiseerd is. Graag bezorgen we u de eerste nieuwsbrief voor Nieuw Zurenborg. Deze geeft u een laatste stand van zaken en een overzicht van de volgende stappen binnen dit project.
De gassite in de jaren 70.
Waarom een project Nieuw Zurenborg? Eind 2005 verkoopt de intercommunale IGAO de oude gassite door aan een private projectontwikkelaar. Deze ontwikkelaar wil enkel de gassite omvormen tot een volledig bebouwd woongebied. Het stadsbestuur vreesde toen voor een gemiste ontwikkeling. Daarnaast werd Nieuw Zurenborg veel genoemd bij onderzoeken naar nieuwe locaties voor een hogeschool, een ziekenhuis en een rust- en verzorgingstehuis. Ook dit was niet de ambitie van de stad voor deze site, voor de wijk en voor de stad. De stad heeft daarom, van bij aanvang van Nieuw Zurenborg, de wens geuit om een sterke regierol in het proces op te nemen. Het project past perfect binnen één van de belangrijkste doelstellingen van de stad Antwerpen: het aantrekken van jonge gezinnen. De ambities van de stad reiken echter verder dan deze site alleen. Met dit duurzame project wenst de stad ook de woonkwaliteit van de omliggende wijken te verbeteren. Dit door met deze ontwikkeling een aantal tekorten binnen deze wijken op te lossen. Nieuw Zurenborg heeft daardoor een dubbele taak: het aantrekken van nieuwe bewoners en het verbeteren van de woonkwaliteit van de bestaande bewoners door onder anderen de aanleg van een wijkpark en een nieuwe school. In 2006 onderhandelt de stad over de aankoop van de site. Zo kan de stad investeren in een programma dat een betere stad en een betere buurt oplevert, waar gewoond wordt en waar sport, spel en vertoeven een plek krijgen. Helaas leert de realiteit dat de investeringsmogelijkheden van een stad beperkt zijn. Voor Nieuw Zurenborg betekent dit dat het college in 2007 beslist om Nieuw Zurenborg als 100% return project op te nemen in haar begroting. Dit belast de begroting van de stad niet, maar laat wel toe dat de stad een sterke regie voert om zo een kwalitatief project te realiseren in samenwerking met een private investeerder. De aankoop van de gassite, eind 2008, maakt deze ambitie mee mogelijk. Ze steunt op een haalbaarheidsanalyse gebaseerd op een gemengde woon- en groenontwikkeling die de sanering van de gassite en de realisatie van Nieuw Zurenborg tot een goed eind moet brengen en financieel mogelijk maakt. AG Stadsplanning Antwerpen werkt in opdracht van de stad een planproces op maat uit voor het project Nieuw Zurenborg. AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten van de stad Antwerpen, heeft de opdracht het vastgoedtechnische traject te leiden.
Waar situeert zich het projectgebied? Het projectgebied Nieuw Zurenborg maakt deel uit van de wijk Zurenborg. De verhoogde spoorwegberm van het ringspoor verdeelt het projectgebied in twee deelgebieden: Situering projectgebied
Kern: Dit is het deelgebied dat ten zuiden van de spoorinfrastructuur ligt en wordt begrensd door de Pretoriastraat, de Singel en de Plantin en Moretuslei. Hier vindt u de voormalige gasfabriek en de busstelplaats van De Lijn. Rand: Dit is het deelgebied dat ten noorden van de spoorinfrastructuur ligt en waarvan de gebouwen van De Lijn deel uitmaken, naast de site van het Ooststation.
Waar staan we vandaag? In 2006 keurt het college het programma voor de herbestemming van het gebied goed, met als hoofdbestemmingen wonen en groen. Dit is de projectdefinitie voor Nieuw Zurenborg. Samen met de Vlaamse overheid wordt via het Stadsvernieuwingsfonds in 2007 het ontwerpteam De Smet Vermeulen/Palmbout geselecteerd voor een ontwerpend onderzoek. Het doel was om de ambities, randvoorwaarden en het programma van eisen van de stad ruimtelijk te toetsen. Het resultaat van dit onderzoek is tijdens participatiemomenten voorgelegd aan alle betrokkenen tussen februari en mei 2009. Deze participatie heeft vragen, bedenkingen en kritiek opgeroepen. Op basis daarvan werd bijkomend onderzoek verricht op vier thema’s: ontwerpend onderzoek (mobiliteit, woontypologie), een geluidstudie (verblijfskwaliteit), een duurzaamheidtoets en een boomanalyse. Deze onderzoeken zijn vandaag uitgevoerd, werden gepresenteerd op woensdag 21 april 2010 en zijn raadpleegbaar via de website van de stad.
Het voorontwerp stadsontwerp van 2009 Het voorontwerp stadsontwerp gaat uit van vijf krachtlijnen: 1. Nieuw Zurenborg als onderdeel van het stedelijk gebied. 2. Een park als onderdeel van Nieuw Zurenborg. 3. Een plek met een verleden. 4. Bijkomende relaties voor zacht verkeer. 5. Een laagbouwplan voor Nieuw Zurenborg.
Richtcijfers voorontwerp stadsontwerp 11,14 5,18 3,75 46,00 0,89 189 233 108 60 1
oppervlakte NZB_kern (ha) totale groene, publieke ruimte (ha) waarvan wijkpark (ha) wooneenheden/ha dichtheid V/T. Dit is een vloer/terrein index waarmee de dichtheid van een gebied wordt gemeten rijwoningen laagbouw appartementen hoogbouw appartementen (NZB_kern) hoogbouw appartementen (NZB_rand) kindercampus (kinderopvang, kleuter en lagere school)
Stadsontwerp
De bijkomende onderzoeken Het ontwerpend onderzoek
Impressie Ooststation
De opdracht voor ontwerpend onderzoek heeft betrekking op de noordelijke rand van het projectgebied, de zone ten noorden van de spoorweg met de site van Infrabel en het Ooststation. Het ontwerpbureau onderzocht een alternatieve inplanting van een nieuw gebouw aan het Ooststation en de kwaliteit van de nieuwe voorgestelde fiets- en voetgangersverbinding over de Plantin- en Moretuslei. Het onderzoek toonde de noodzaak van een kwalitatieve buffer tussen de bestaande bebouwing en de logistieke functie Infrabel. De herinrichting van de site van infrabel is nodig om te komen tot een veilige en aangename fietsen voetgangersverbinding.
De geluidsstudie Voor de geluidsstudie stelde de stad de Universiteit Gent aan . De stad wou zo inzicht krijgen in de implicaties die de geluidsproblematiek heeft voor de woonkwaliteit van nieuwe en bestaande bewoners en op de verblijfskwaliteit van de gebruikers van het nieuwe park. Wat is de implicatie van de geluidsproblematiek op de woonkwaliteit van nieuwe en bestaande bewoners en hoe beïnvloedt dit de verblijfskwaliteit binnen het nieuwe park. Uit deze studie blijkt dat bijkomende geluidsmaatregelen langsheen de Ring nodig zijn als het huidige plan wordt behouden. Het onderzoek van andere modellen toont aan dat alternatieven mogelijk zijn. Hierbij wordt een leefbaar geluidsklimaat verkregen met een volledige beheersing van het geluidsklimaat binnen het projectgebied. Dit door bijvoorbeeld een geluidsafscherming met bebouwing aan de Ring.
De duurzaamheidstoets Door het Energie- en Milieu Agentschap van de stad werd een duurzaamheidstoets opgemaakt, op basis van de duurzaamheidsmeter. Deze werd in Antwerpen voor het eerst toegepast op de Cadixwijk. In deze fase is het belangrijk om te weten dat het project op het thema inplanting en functie goed scoort en stoelt op principes van duurzaamheid. Nieuw Zurenborg is gelegen in een stedelijk gebied nabij voorzieningen en openbaar vervoer. Het is ook een brownfieldontwikkeling: een vervuilde site wordt gesaneerd en herbruikt. Op vlak van mobiliteit stelde de duurzaamheidsmeter dat het voorontwerp beter zou kunnen scoren, als het stop-principe beter zou vertaald worden in het ontwerp. Dit is het trapsgewijs voorrang geven aan Stappers (voetgangers), Trappers (fietsers), het Openbaar vervoer en pas daarna Privé vervoer.
De boomanalyse Het boomonderzoek beoordeelde 38 groenelementen op de gassite. Dit zijn zowel solitaire bomen, groenschermen, als groepen bomen. Zij werden beoordeeld op basis van soort, conditie, historische waarde en gebruikswaarde. Het studiebureau stelde dat geen enkele van de groenelementen een unieke waarde heeft en onvervangbaar is. Wel werden 16 groenelementen als waardevol beoordeeld. Voor het behoud van deze bomen zijn passende maatregelen nodig om tijdens de saneringswerken hun behoud te garanderen.
Wat zijn de volgende stappen? Twee trajecten zorgen ervoor dat het project Nieuw Zurenborg kan gerealiseerd worden: 1. Stadsontwerp: de opmaak van een stadsontwerp als basis voor een toekomstige ontwikkeling. Het stadsontwerp bepaalt de randvoorwaarden die worden meegegeven aan private ontwikkelaars. 2. Ruimtelijk uitvoeringsplan: de opmaak van een ruimtelijk uitvoeringsplan als basis voor een herbestemming. Het plan legt juridisch vast wat er kan komen: park, bebouwing, … Voor Nieuw Zurenborg wordt het gebied omgevormd van een zone voor gemeenschapsvoorzieningen naar een woon- en parkgebied. De onderzoeken hebben aangetoond dat het stadsontwerp op gebied van geluidskwaliteit niet voldoet. De besluiten uit de onderzoeken worden samen met de suggesties uit de participatiemomenten, mee opgenomen in een aangepaste projectdefinitie. Dit is de basis voor de opmaak van een nieuw stadsontwerp voor de site van Nieuw Zurenborg. De uitgangspunten voor het opmaken van het gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) worden vastgelegd op basis van alle opgedane kennis. Beide zullen in een volgend participatiemoment worden voorgesteld, vermoedelijk in september 2010.
Een project voor en met de buurt Een twintigtal buren, enkele stadsmedewerkers en afgevaardigden van stadsen districtsbestuur zitten elke drie maanden samen om de voortgang van het project te bespreken in de klankbordgroep. Deze mensen stelden zich kandidaat na een oproep in De Nieuwe Antwerpenaar en engageren zich om mee te denken over de betekenis en de ontwikkeling van het project in hun omgeving. Als groep uit de buurt zijn zij het forum waar vragen van het beleid al een eerste keer afgetoetst kunnen worden. Daarnaast formuleren zij als groep ook een advies aan het bestuur. Zo werd er een gezamenlijk antwoord geformuleerd op het al dan niet behouden van de bomen. Het voordeel van deze klankbordgroep is dat de stad en de buurt constructief kunnen samenwerken met een gedreven groep mensen die het project reeds voor een lange tijd volgen. Daarnaast blijven participatie- en informatiemomenten voor de hele buurt nodig voor een bredere terugkoppeling. Op de afgelopen bijeenkomst in mei besprak de groep zo de resultaten van de bijkomende onderzoeken. Zij kunnen als klankbordgroep natuurlijk ook nieuwe vragen opperen of thema’s naar voor schuiven.
Wat gebeurt er in tussentijd met de andere eigendommen? Er word momenteel door de stad een nieuwe locatie voor een bus- en tramstelplaats in het zuiden van Antwerpen onderzocht. De busstelplaats van Zurenborg zou dan naar deze plek kunnen verhuizen. Het onderstation van Elia, gelegen op de hoek van de Pretoriastraat en de Uitbreidingsstraat, wordt geherstructureerd. Een deel van de installatie die vandaag in de openlucht staat, zal worden vervangen door een nieuwe installatie in een gebouw. Elia heeft voor deze werken een bouwaanvraag ingediend bij het Vlaams Gewest.
Wat gebeurt er in tussentijd met de gassite? Op de gassite wordt door de stad Antwerpen een tijdelijke school opgericht. Dit om de nood aan extra capaciteit in de Antwerpse scholen op te vangen. Deze tijdelijke infrastructuur komt op hoek van de Pretoriastraat en de Krugerstraat, in afwachting van een definitieve school op Nieuw Zurenborg. Er komen vanaf 1 september 2010 twee kleuterklassen (instapklas en eerste kleuterklas) en één lagere klas (eerste leerjaar), waarna deze school elk jaar verder kan uitgroeien (bel voor meer informatie over de nieuwe school en inschrijvingen naar 03 338 33 49). Het kantoorgebouw aan de Uitbreidingsstraat wordt voor twee schooljaren verhuurd aan het Centrum voor basiseducatie. De Lijn blijft voorlopig ook een deel van de gassite gebruiken, als parkeerplaats voor hun chauffeurs. De rest van de gassite werd door de stad ter beschikking gesteld aan de Zomer van Antwerpen die het gebied beheert. Zij zullen net als vorig jaar ook dit jaar voorstellingen programmeren op de site tijdens De Zomer van Antwerpen. Daarnaast kan de site gebruikt worden als atelierruimte, opslagplaats of als kantoor en logeerruimte tijdens de voorstellingen.
Op de website www.antwerpen.be. Klik hiervoor op Algemeen > Leven > Wonen en ruimtelijke ordening > Ontdek de stadsvernieuwingsprojecten > Projectenatlas > Nieuw Zurenborg
Contact Voor meer informatie over Nieuw Zurenburg kan u terecht bij Eveline Leemans, stafmedewerker communicatie bij het Autonoom Gemeentebedrijf Stadsplanning Antwerpen, tel. 03 338 21 22,
[email protected]
Impressie tijdelijke school
Colofon Verantwoordelijke uitgever: Hardwin De Wever, Grote Markt 1, 2000 Antwerpen Eindredactie: Eveline Leemans | Redactie: Sandra Lintermans; Elke Van de Mosselaer Vormgeving en Druk: Grafisch Centrum van de stad Antwerpen Beeldmateriaal: AG Stadsplanning Antwerpen; ontwerpteam De Smet Vermeulen/Palmbout; Wettelijk Depot: D/2010/0306/159 Deze nieuwsbrief is een uitgave van AG Stadsplanning Antwerpen en werd redactioneel afgesloten op 19 mei 2010. AG Stadsplanning Antwerpen is niet verantwoordelijk voor informatie die niet correct is als gevolg van wijzigingen na deze datum.
www.antwerpen.be
