Jaargang 26
Nummer 4
oktober 2010
“Niet door eigen kracht of macht zal hij slagen – zegt de HEER van de hemelse machten – maar met de hulp van mijn geest.” (Zacharia 4: 6)
Colofon Uitgever Gereja Kristen Indonesia Nederland Kerkelijk Bureau Zambezilaan 31, 2622 DR Delft ( (015) 261 02 76
[email protected] Secretariaat GKIN Nieuws p/a Postbus 266 4700 AG Roosendaal Redactie Ds. J. Linandi Ds. S. Tjahjadi Ds. M.A.M. Sasabone (vanuit Indonesië) Jan van den Driest Gita van Duijn-Gitaningrum Tineke Han-The Kristina Santi Prijatna L.F. Targanski Contactpersonen: Marcel Mustamu (Amstelveen) Lely Zwamborn (Schiedam / Dordrecht) Layout Peter van Duijn Erik Pogalin Penningmeester Jan van den Driest Rekeningnummer GKIN Nieuws ABN-AMRO 42.34.27.865 te Rijen Advertentiewerving en Mailing Tio Sien Tjwan Jan van den Driest Ien Dalesstraat 1, 5122 BX Rijen (/7 (0161) 228 041
[email protected] Emailadres GKIN Nieuws
[email protected] Bezoek ook de website van de GKIN http://www.gkin.org
Inhoudsopgave Colofon 2 Vanuit de redactie 3 Overdenking 4 Vanuit het Dagelijks Bestuur 9 Bouwstenen v.d. GKIN: ds. Auke Ouw 11 Dagboek van DB 14 Gedicht: Mijmering 15 Lustrum: De weg naar eigen kerkgebouw in Tilburg 16 Lustrum: Ervaringen als echtgenote van een predikant 18 Lustrum: De eerste ‘echte’ GKIN dominee... 20 Lustrum: Geschiedenis van regio Arnhem/Nijmegen 22 Preekbeurtenlijst 24 Lustrum: Vijfentwintig jaar nieuws 25 Bekende liederen en hun verhaal: Hymne GKIN 26 Terugblik op Mark en Pitty’s huwelijk 27 Lustrum: Komisi Pemuda GKIN 28 Lustrum: Een bijdrage van regio Schiedam/Dordrecht 30 VVB Stand 31 Lustrum: Geschiedenis van regio Tilburg 32 Van alles en nog wat: Ut Omnes Unum Sint 34 Ibadah dalam nuansa Maluku 36 GKIN Actief! Schiedam/Dordrecht: Bazaar 9 juli 39 GKIN Actief! Amstelveen: Busreis naar Berlijn 40 Via Dolorosa 42 Lustrum: Tijdlijn Gereja Kristen Indonesia Nederland 44 Verslag Scriba 48 Kerkenraadlijst GKIN 50
Volgende editie
25 december 2010 Inleverdatum copy volgende editie: 23 november 2010
Doelgroep GKIN Nieuws GKIN Nieuws is uitsluitend bestemd voor leden en sympathisanten en wordt gratis aan hen verstrekt, maar giften worden bijzonder op prijs gesteld.
Herkenbaarheid artikelen “In verband met de herkenbaarheid van de inhoud van de ingezonden artikelen, onthoudt de redactie zich van het herschrijven van ingekomen artikelen”.
Van de redactie
25
jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland. Een mijlpaal in de jonge historie van deze kerk. Op 2 oktober 2010 vond de officiële viering plaats van dit feit (op het moment van schrijven moet het nog gaan plaatsvinden). Deze editie staat in het teken van dit jubileum, vandaar ook het grote formaat: een echte jubileum uitgave! We kunnen onze ogen alleen maar richten op Hem die de GKIN 25 jaar heeft gezegend! Puji Tuhan, prijst de Heer! Inmiddels zitten we ook al weer in het laatste kwartaal van het jaar. De tijd vliegt werkelijk razendsnel voorbij. Al 25 jaar wordt er elk kwartaal een editie uitgebracht. Het blad is gegroeid in kwantiteit en kwaliteit. Vanuit verschillende regio’s mogen we elke keer weer kopij ontvangen. Heel veel werk zit er iedere keer weer in. Voor het lay out team, dat vaak moet werken onder tijdsdruk, de verspreiding van het blad, de mensen die artikelen schrijven, de redactie die alles regelt, predikanten die hun bijdragen leveren. Een hoop regelwerk! In deze dikke uitgave uiteraard veel artikelen over het jubileum. Ook de overdenking “Eenheid in verscheidenheid”, geschreven door ds. Stanley Tjahjadi, gaat over het jubileum en hoe we naar de
toekomst nog meer kunnen groeien. Ook vanuit het verre oosten mochten we weer een artikel ontvangen, “Dat zij allen één mogen zijn”, prachtig aansluitend bij de viering van ons jubileum. Uit regio Amstelveen mochten we ook weer 2 artikelen ontvangen. Het artikel “Via Dolorosa” had eigenlijk in de vorige editie geplaatst moeten worden, maar helaas was het artikel over het hoofd gezien en daardoor niet geplaatst, waarvoor onze excuses. De oplossingen van de quiz in de vorige editie zijn: waar staat de oude Bijbel? Dat is ‘ Kinderdijk’. En op de tweede vraag wie de twee dames op de foto zijn: mw. Santi Tjahjadi en mw. Swan SoemaOei. De winnares deze quiz is: mw. Kim Hesselaar uit regio Schiedam/Dordrecht. Uiteraard willen we iedereen bedanken die een bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van deze uitgave. Uiteraard gaat onze dank ook uit naar de adverteerders - sommigen zelfs vanaf het eerste uur - die ons financieel op weg helpen. Dan rest ons niets meer dan u veel leesplezier toe te wensen. De redactie
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
3
Overdenking
Nederigheid: de sleutel om samen te wandelen in eenheid Kerendahan hati: Kunci untuk berjalan bersama dalam kesatuan Filippenzen 2: 1-11
G
S
eliefde broeders en zusters in Jezus Christus, wat gaat de tijd snel; dit jaar viert GKIN haar vijfde lustrum. In de drie jaar tijd die ik heb doorgebracht bij GKIN heb ik heel veel dingen zien gebeuren.
audara-saudara yang dikasihi Tuhan Yesus, Tanpa terasa pada tahun ini GKIN merayakan lustrum yang ke 5. Bagi saya saja yang baru hampir 3 tahun melayani di GKIN, sudah menyaksikan banyak peristiwa telah terjadi.
Hoe zal het zijn voor u allen die de oprichting en groei van GKIN vanaf het begin tot op heden hebt meegemaakt! In al die jaren hebt u vast zowel vreugde als verdriet gekend in het vallen en opstaan van ons leven samen als een kerk. Eén ding is zeker: het feit dat GKIN op de dag van vandaag nog bestaat is niet toe te schrijven aan ons eigen kunnen of capaciteit, maar aan Gods genade en leiding.
Apalagi saudara-saudara yang mengikuti pendirian dan pertumbuhan GKIN selama puluhan tahun, dari awal hingga saat ini, tentu sudah mengalami naik turun, suka dukanya dalam kehidupan bersama sebagai sebuah gereja. Satu hal yang pasti, kita meyakini kalau GKIN masih tetap exist dan melayani hingga pada saat ini, bukan karena kemampuan atau kehebatan kita melainkan karena anugerah dan kasih penyertaan Tuhan saja.
Broeders en zusters, wat roept het beeld van een Saudara-saudara, kalau kita berbicara mengenai 25-jarige iemand bij ons op? Velen van ons zullen seseorang yang berusia 25 tahun, apa yang kita aan een knappe jongeman of een mooie jongebayangkan? Tentu segera terlintas di benak kita dame denken. Deze seorang anak muda yang “Eenheid in Verscheidenheid”. gagah atau yang kalau jongeman staat stevig in zijn schoenen en kijkt Het is niet alleen een lege slogan, perempun, yang cantik. uit naar zijn toekomst vol muda yang berdiri maar het is voortgekomen uit Anak goede verwachtingen. tegap dan memandang Als je 25 bent, dan heb je reële behoeften van alle regio’s ke depan dengan ceria. meestal je studie net afAnak muda berusia 25 binnen de GKIN. gemaakt. Je bent vol met tahun adalah anak muda energie en enthousiasme, je hebt veel ideeën in je yang kurang lebih baru menyelesaikan studinya, hoofd en je wilt heel veel bereiken. Een 25-jarige energik, antusias dan memiliki banyak ide, banyak jongeman of jongedame is er klaar voor het leven cita-cita. Anak muda yang baru mulai memasuki in de echte wereld, wil graag een bijdrage leveren kehidupan di dunia nyata dan bersemangat untuk aan de verbetering van deze wereld en is zelfstanmemperbaiki kehidupan d dunia ini. Anak muda dig. yang mandiri. Hoe zit het met de GKIN die dit jaar haar 25-jarige bestaan mag vieren? Voor mensen begint de volwassenheid rond de leeftijd van 25. Geen tieners of jongeren meer, maar je bent al rijp en volwassen. Zien we bij de GKIN een groei die betamelijk is voor een 25-jarige kerk? Terwijl we de komst van de vijfde lustrum toejuichen, is het belangrijk dat we ons bezinnen op wat we in de afgelopen 25 jaar hebben bereikt.
Nah, bagaimana dengan GKIN yang pada saat ini memasuki usia 25 tahun. Ibarat manusia, usia 25 tahun adalah saatnya memasuki usia dewasa atau sering disebut dewasa dini. Bukan remaja atau pemuda lagi melainkan sudah lebih matang da dewasa. Apakah GKIN memiliki pertumbuhan yang sesuai dengan usianya? Dalam menyambut Lustrum ke-5 GKIN, penting kita mereflesikan, apa saja yang telah kita capai selama 25 tahun ini?
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 4
Eenheid in verscheidenheid
Geliefde broeders en zusters in Jezus Christus, Het thema van de vijfde lustrumviering is “Eenheid in Verscheidenheid”. Het is niet alleen een lege slogan, maar het is voortgekomen uit reële behoeften van alle regio’s binnen de GKIN. In de afgelopen 25 jaar zijn er regio’s die zelfstandig en er klaar voor zijn om een volwassen gemeente te worden, maar er zijn ook regio’s die daar nog niet toe aan zijn. Daarom is het heel belangrijk om de eenheid en de eensgezindheid te bewaren te midden van de verscheidenheid, zodat we onze reis samen kunnen voortzetten.
Saudara-saudara yang dikasihi oleh Tuhan Yesus, Lustrum yang ke 5 mengambil tema “Eenheid in Verscheidenheid”. Tema tersebut bukan hanya slogan semata melainkan berangkat dari kebutuhan nyata dari regio-regio dalam lingkungan GKIN. Selama perjalanan 25 tahun ini, ada regio-regio yang sudah siap mandiri untuk menjadi jemaat yang dewasa, tetapi ada juga regio-regio yang belum siap. Oleh karena itu, dalam situasi seperti ini, penting sekali memelihara kesatuan dan persatuan di dalam perbedaan-perbedaan yang ada, untuk tetap jalan bersama.
Het bestaan van GKIN is vrij uniek en als kerk is ze zeer kleurrijk. Van de naam alleen al komen de twee culturen—Nederlands en Indonesisch—naar voren die kleur geven aan het gezicht van de GKIN. Dit is ook weerspiegeld in de realiteit; binnen de GKIN zijn er gemeenteleden die al jarenlang in Nederland hebben gewoond en er zijn mensen die nog maar net komen kijken. In de ene regio is de Nederlandse cultuur meer prominent aanwezig, in de andere regio heerst de Indonesische sfeer nog. De verscheidenheid binnen de GKIN zien we ook in de diversiteit van achtergrond, etnische afkomst, opleiding, werk en de financiële situatie van de gemeenteleden.
Memang harus diakui bahwa keberadaan GKIN adalah unik dan memiliki corak yang sangat beragam. Dari namanya saja, secara implisit, kita melihat GKIN diwarnai oleh 2 budaya, Belanda dan Indonesia. Dan juga dalam realitanya, di GKIN, ada jemaat yang sudah lama tinggal di Belanda, ada yang baru datang. Ada regio yang lebih didominasi oleh budaya Belanda, tapi ada pula regio yang lebih didominasi oleh budaya Indonesia. Keragamannya juga tampak dalam perbedaan latar belakang suku, pendidikan, pekerjaan, dan ekonomi.
Daarnaast komen de gemeenteleden uit verschillende kerkgenootschappen. Dit beïnvloedt zeker de manier waarop elk gemeentelid het geloof ervaart en wat iemand onder de kerk en zijn rol daarbinnen verstaat. Zulke verschillen en verscheidenheid kunnen de groei van GKIN belemmeren, maar tegelijkertijd vormen ze een uitdaging voor alle regio’s om de eenheid binnen de kerk te kunnen bewaren.
Di samping itu, karena anggotaanggota GKIN berasal dari pelbagai denominasi gereja, hal ini sedikit banyak mempengaruhi perbedaan dalam menghayati iman dan konsep bergereja, bagaimana seseorang memahami gereja dan perannya dalam gereja. Perbedaanperbedaan dan keragaman yang ada dalam GKIN ini, bisa menjadi penghambat namun sekaligus juga merupakan tantangan bagi regio-regio GKIN untuk tetap berjalan bersama.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
5
Geliefde broeders en zusters in Jezus Christus, Een sociaal-psycholoog Erik Erikson merkt een spanning op in de ontwikkeling van een jongeman die op het punt staat om de volwassenheid te betreden. Dit is interessant, want in dit onderzoek vinden we een verband met de ontwikkelingen en uitdagingen binnen de GKIN die ook aan de rand van volwassenheid staat.
Saudara-saudara yang dikasihi oleh Tuhan Yesus, Seorang ahli psikologi sosial , Erik Erikson menemukan beberapa ketegangan dalam perkembangan anak muda yang mulai memasuki usia dewasa. Hal ini menarik, karena ternyata penelitian ini juga memiliki korelasi dengan perkembangan dan tantangan dengan GKIN yang juga mulai memasuki usia dewasa.
In zijn onderzoek ziet Erikson dat jonge volwassenen een spanning tussen henzelf en hun sociale omgeving ervaren. Ze bevinden zich tussen twee uitersten die Erikson “intimiteit” en “isolatie” noemt. De uitleg is als volgt: iemand die volwassen aan het worden is, zit in een transitieproces van zijn tienertijd naar een volwassene leeftijd. In hun tienertijd zijn mensen meestal egocentrisch—hun focus ligt op henzelf. Tieners zijn heel begaan met vragen zoals wie ze zijn, hoe andere mensen hen zien en wat ze straks willen worden. Ze mogen dan naar vriendschap en saamhorigheid zoeken, maar ze doen dat meestal om hun eigen identiteit te bevestigen. Het eigen ik is het middelpunt van hun leven.
Dari penelitiannya, Erikson menemukan bahwa orang-orang dewasa dini berada dalam ketegangan antara dirinya dan lingkungan sosial yang ada di sekitarnya. Mereka berada di antara 2 titik yang disebut oleh Erikson sebagai “intimasi” dan “isolasi”. Penjelasannya adalah sebagai berikut: seseorang yang mulai memasuki usia dewasa ini berada dalam proses transisi dari usia remaja ke usia dewasa. Pada saat mereka remaja, focus mereka terletak pada diri mereka sendiri. Para remaja sangat peduli dengan siapakah mereka, bagaimana orang lain memandang mereka dan mau menjadi apakah mereka. Kalau pun mereka berada dalam pergaulan atau kebersamaan dengan orang lain, hanyalah untuk meneguhkan identitas dirinya. Yang penting adalah diri mereka sendiri.
In de transitieperiode hebben ze een taak om deze focus op hun eigen ik langzamerhand te verplaatsen, zodat ze niet alleen aan zichzelf denken, maar ook moeten leren om naar andere mensen te kijken. Dus niet alleen bij elkaar te zijn uit eigen belang, maar dat ze een diepere relatie met andere mensen aangaan. Tieners zien de aanwezigheid van andere mensen vaak alleen als aanvulling om zichzelf tevreden te houden. Als een volwassene moet iemand niet alleen maar bij andere mensen zijn, maar hij moet ook leren nemen en geven aan andere mensen. In de volwassen leeftijd is iemand in staat om te geven en te ontvangen zonder dat hij zijn eigen identiteit kwijtraakt. Om zo’n wederzijdse, tweerichtingsrelatie te kunnen bereiken, moet iemand eerst een duidelijk beeld vormen over wie hij is en zijn identiteit. Als ze deze taak om in saamhorigheid met andere mensen te leven kunnen volbrengen, dan bereiken ze het uiterste, welke Erikson “intimiteit” noemt. Maar als ze hierin falen, dan belanden ze in het andere uiterste, namelijk “isolatie”.
Dalam masa transisi ini, mereka memiliki tugas perkembangan untuk mulai menggeser fokus itu, untuk tidak hanya memikirkan dirinya sendiri tetapi mereka belajar untuk mulai melihat kepada orang lain. Belajar untuk tidak hanya berada bersama-sama dengan orang lain untuk kepentingannya sendiri melainkan benar-benar berada dalam hubungan mutual dengan orang lain. Kalau dalam masa remaja, kehadiran orang lain hanya sekedar pelengkap untuk memuaskan diri remaja itu sendiri, maka sekarang dalam masa dewasa, seseorang bukan hanya sekedar berada bersama dengan orang lain, melainkan terlibat dalam proses “take and give” dengan orang lain. Dalam usia dewasa seseorang bisa memberi dan menerima tanpa kehilangan identitasnya sendiri. Untuk mencapai hubungan yaang mutual, 2 arah ini, seseorang harus terlebih dahulu memiliki identitas yang jelas mengenai siapakah dirinya.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 6
Eenheid in verscheidenheid
Volwassenen die geïsoleerd leven kunnen niet in saamhorigheid met andere mensen leven. Tot hun oude dag blijven ze voor zichzelf leven en kunnen ze niet delen met andere mensen.
Apabila tugas untuk hidup dalam kebersamaan dengan orang lain tercapai, mereka mencapai titik yang disebut oleh Erikson, “intimasi”, tetapi apabila mereka gagal, mereka akan berada di titik yang sebaliknya, yaitu “isolasi”. Orang-orang dewasa yang hidup dalam isolasi, tidak dapat hidup dalam kebersamaan dengan yag lain. Sampai tua mereka tetap hidup hanya untuk dirinya sendiri dan tidak mampu berbagi dengan yang lain.
Broeders en zusters, dit is toch precies de uitdaging waarmee de regio’s binnen de 25-jarige GKIN zijn geconfronteerd? In het transitieproces naar volwassenheid willen we niet alleen “samen bij elkaar zijn” maar ook “samen te wandelen Leven in verbondenheid als “één lichaam” Saudara-saudara en delen”, ondanks bukankah tantangan vraagt om raadgeving, liefdevolle alle verschillen en ini pula, yang sedang vertroosting, gemeenschap verscheidenheid. dihadapi oleh regioWat moeten we dan regio dalam GKIN di met de Geest, liefde en ontferming doen om “eenheid usianya yang ke-25? in verscheidenheid” te realiseren? Broeders en Dalam transisi menuju ke usia yang lebih matang zusters, laten we daarom leren van Gods Woord dan dewasa, kita tidak hanya ingin sekedar “berada in Filippenzen 2: 1-11. Opmerkelijk is dat apostel bersama-sama” tetapi juga “Berjalan dan berbagi Paulus in deze passage onderwijs geeft over webersama, dengan segala kepelbagaian dan perbederzijdse saamhorigheid. In vers 1 nodigt Paulus daan yang ada. Lalu apa yang harus kita lakukan de gemeente in Filippi uit: “Nu er onder u [door untuk mencapai “Kesatuan di dalam KepelbaChristus] zo’n grote verbondenheid...” Dit vers is gaian”? Saudara-saudara untuk itu, marilah kita een aanmaning voor ons dat wij als volgelingen belajar dari Firman Tuhan, yaitu Filipi 2:1-11. Sungvan Christus in “één lichaam” zijn verenigd ondanks guh menarik karena Rasul Paulus dalam perikop onze verschillen in achtergrond. We zijn ledematen ini, sudah mengajarkan mengenai kebersamaan van “één lichaam” (I Korintiers 12:12). yang mutual. Dalam ayat 1.Paulus mengajak umat di Filipi: “Jadi karena dalam Kristus….”Melalui ayat Leven in verbondenheid als “één lichaam” vraagt ini kita diingatkan bahwa walau berasal dari latar om raadgeving, liefdevolle vertroosting, gemeenbelakang yang berbeda-beda, sebagai pengischap met de Geest, liefde en ontferming. Voor kut Kristus, kita sudah dipersatukan dalam “satu GKIN betekent dit concreet dat we elkaar moeten tubuh”. Kita adalah anggota-anggota dari “satu liefhebben, elkaar moeten ontzien en zorg voor tubuh” (I Kor 12:12). elkaar moeten dragen ondanks de verschillen. Verder raadt Paulus ons aan in vers 2, “Maak mij Dalam kehidupan bersama sebagai “satu tubuh” dan volmaakt gelukkig door eensgezind te zijn, harus ada nasehat, penghiburan kasih, persekutuéén in liefde, één in streven, één van geest. Handel an Roh, kasih mesra dan belas kasihan. Aplikasinya niet uit geldingsdrang of eigenwaan.” bagi GKIN adalah walaupun kita berbeda tetapi harus saling mengasihi, saling memperhatikan dan mempedulikan satu dengan yang lain. Bahkan Paulus lebih lanjut menasehati (ay 2), “...hendaklah kamu sehati sepikir, dalam satu kasih, satu jiwa dan satu tujuan, dengan tidak mencari kepentingan sendiri atau puji-pujian yang sia-sia.” Selanjutnya, melalui perikop ini kita melihat, kata kunci untuk bisa berjalan bersama dalam kepelbagaian adalah “sikap rendah hati”.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
7
Vervolgens zien we in deze bijbelspassage dat “nederigheid” de sleutel is om eenheid in verscheidenheid te realiseren. Nederigheid manifesteert zich in een houding die niet uit eigen belang en eigenwaan handelt. Een nederig persoon acht de ander belangrijker dan zichzelf. Broeders en zusters, het Latijnse woord voor nederigheid is “humilis”. Dit woord komt oorspronkelijk van het woord “humus”. We weten dat humus een laag is van zwarte aarde die heel vruchtbaar is. Alle soorten zaad die op humus worden gestrooid kunnen groeien. Daarom is nederigheid het voornaamste fundament waarop andere voorname zaken van het leven kunnen groeien. Paulus leert ons om de nederigheid van de Here Jezus na te volgen (verzen 5 - 11). De Here Jezus “die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens. En als mens verschenen, heeft hij zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood – de dood aan het kruis.”
Kerendahan hati itu tampak dalam sikap tidak mencari kepentingan diri atau puji-pujian yang sia-sia, melainkan menganggap yang lain lebih utama dari pada dirinya sendiri. Saudara-saudara, dalam bahasa latin, rendah hati adalah “humilis”. Kata ini berasal dari kata “humus”. Kita tahu humus adalah lapisan tanah hitam yang amat subur. Semua benih bisa tumbuh kalau disebarkan di tanah humus. Itulah sebabnya, kerendahan hati adalah dasar utama, yang mana di atasnya keutamaan-keutamaan hidup yang lain bisa tumbuh. Paulus mengajak kita untuk belajar menjalankan sikap rendah hati dari teladan Tuhan Yesus (ay 5-11). Tuhan Yesus “yang walaupun dalam rupa Allah, tidak menganggap kesetaraan dengan Allah itu sebagai milik yang harus dipertahankan, melainkan telah mengosongkan diri-Nya sendiri, dan mengambil rupa hamba, dan menjadi sama dengan manusia. Ia telah merendahkan diri-Nya dan taat sampai mati, bahkan sampai mati di kayu sailb.”
Wat is het effect van de nederigheid van Jezus Christus? Door Jezus’ nederigheid kunnen we een vruchtbaar geestelijk leven leiden. Door Jezus’ nederigheid is een levensboom gegroeid die vruchten draagt voor het heil van de mensheid en het heelal. “Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat, opdat ... [iedereen] zal belijden: ‘Jezus Christus is Heer,’ tot eer van God, de Vader.”
Apa dampak dari kerendahan hati Yesus Kristus? Kerendahan hati Yesus Kristus telah menumbuhkan kesuburan hidup rohani bagi seluruh umat manusia. Kerendahan hati Yesus Kristus telah menumbuhkan pohon kehidupan yang menghasilkan buah-buah keselamatan bagi seluruh umat manusia dan semesta alam. Itulah sebabnya, Allah meninggikan Dia dan mengaruniakan kepada-Nya nama di atas segala nama, supaya semua mengaku” “Yesus Kristus adalah Tuhan, bagi kemuliaan Allah, Bapa”.
In de vijfde lustrumviering van de GKIN, laten we dan een voorbeeld nemen aan de nederigheid van Jezus Christus. Niet alleen om samen te kunnen wandelen in eenheid, maar ook opdat God ons kan gebruiken als “vruchtbare grond” waarop een levensboom kan groeien die goede vruchten draagt ten goede van Nederland en de wereld. Van harte gefeliciteerd met de 25e verjaardag van GKIN. God zegent onze bediening. AMEN.
Dalam rangka menyambut Lustrum GKIN ke-5, biarlah kerendahan hati Yesus Kristus boleh menjadi teladan bagi kita semua,khususnya GKIN untuk tidak saja, berjalan bersama dalam kesatuan tetapi juga dipakai Allah untuk menjadi “tanah yang subur” untuk menumbuhkan pohon kehidupan buah-buah keselamatan bagi negeri Belanda dan dunia ini. Selamat Ulang Tahun yang ke 25, GKIN. Tuhan memberkati pelayanan kita bersama. AMIN
ds. Stanley Tjahjadi
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 8
Eenheid in verscheidenheid
Vanuit het Dagelijks Bestuur Even voorstellen! oals in de vorige editie van GKIN Nieuws werd aangekondigd is er dan eindelijk een nieuwe vice-voorzitter en een CvB-voorzitter ofwel Margie Teillers en Michael Styns. Wij komen beiden uit de regio Amstelveen. Onze Here God heeft de gebeden van de GKIN verhoord en ons in onze keuze geleid.
Z
Op 26 juni 2010 tijdens de Landelijke Kerkenraadsvergadering zijn wij als nieuwe DB-leden geïnstalleerd. En zoals verwacht konden wij meteen aan de slag. De voorzitter van het Dagelijks Bestuur vroeg ons namelijk of wij na de installatie direct naast het DB plaats wilden nemen. Zo gezegd zo gedaan. Dat was meteen onze eerste ervaring als nieuwe DB-leden en daar bleef het niet bij. Maar daar later meer over. Wie zijn wij dan…….?
Margie Teillers-Lusikooy • • • • • • • • • • •
Geboren in Jakarta op 17 maart 19.. Getrouwd met Richard Teillers Een zoontje, Twan Woont in Almere Heeft samen met haar man een Indonesisch restaurant Ouderling in de regio Amstelveen Voorzitter commissie diaconie Ex-lid van Komisi Diakonia en Marturia Vice-voorzitter Dagelijks Bestuur God is mijn Papa Houdt van lekker eten, zingen en reizen…
Michael Styns • • • • • • • • •
Geboren in Amsterdam op 16 november 19.. Getrouwd met Sharon Styns-Geest Nog geen kinderen Woont in Almere Heeft o.a. een eigen bedrijf in financiële consultancy Ouderling in de regio Amstelveen Kindernevendienstbegeleider Tienerbegeleider Voorzitter Commissie van Beheer
• • • •
Ex-jongerenleider Ex-penningmeester regio Amstelveen De Here Jezus is mijn hemelse Vader die ons altijd voorziet Houdt ook van eten en reizen
Onze visie Een GKIN die groeit, niet alleen in kwantiteit maar ook in kwaliteit. Het geloof in onze Here Jezus Christus wordt ontwikkeld en gestimuleerd, waardoor de daden van onze gemeente zichtbaar worden in een land zoals Nederland en vooral in deze tijd waar het steeds vaker voorkomt dat kerken leeglopen. Eenheid en saamhorigheid zijn belangrijke doelstellingen in een gemeente zoals de GKIN, want uiteindelijk zijn we allen een onderdeel van het lichaam van Christus. GKIN als een groot gezin in Christus doordat de onderlinge relatie sterk is. Jongeren die actief bezig zijn met het verbeteren van hun relatie met God en willen meebouwen aan de toekomst van de GKIN. Kortom, dit is zoals we de GKIN van de toekomst zien: een gemeente waar de onderlinge relatie sterk is, die met Gods leiding de boodschap van Christus wil en kan verspreiden om zo de mensen die Hem nog niet kennen enthousiast te maken voor onze Koning Jezus. Als nieuwe leden van het DB denken wij dat deze visie het beste bereikt kan worden vanaf een positie die daar bovenop zit. Met Gods leiding hopen wij u goed van dienst te kunnen zijn. Wat hebben wij als nieuwe DB-leden de afgelopen paar maanden meegemaakt? Op 3 juli werd er in het kader van het Lustrum een gezinsdag georganiseerd. De organisatie was in handen van de regio Amstelveen. De gezinsdag vond plaats op het terrein van de Atletiekbaan Amstelveen. Alle regio’s waren goed vertegenwoordigd op deze gezinsdag. Oud en jong deden gezellig mee aan de vele spelletjes, zang en dans. En natuurlijk kon het lekkere eten niet ontbreken. Home made salades die in eerste instantie als wed-
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
9
strijdmiddel werden gebruikt om er vervolgens van te smullen. Bami en Nasi goreng als diner hebben onze buikjes uiteindelijk gevuld. Al met al een geslaagde dag, ondanks dat de regen en de vele emmers met water ons heel nat hebben gemaakt. Daarna was er de zomervakantie. Ondertussen is het september. Een paar dagen geleden hebben wij een gesprek gehad met een PKN-adviseur. Sinds de associatie-overeenkomst met de PKN heeft de GKIN de mogelijkheid om adviesgesprekken af te nemen bij de PKN voor bepaalde onderwerpen indien nodig. Het gesprek van een paar dagen geleden was slechts een oriëntatiegesprek.
Wat staat er verder nog op de agenda van het DB de komende maanden? • 19 september visitatie Arnhem/Nijmegen • 25 september Landelijke Penningmeester vergadering • 2 oktober Forum en Zang in Den Haag • 9 oktober Ministerium – DB vergadering • 9 oktober SKIN ledenvergadering • 10 oktober Moderamenvergadering • 24 oktober visitatie Schiedam/Dordrecht • 6 november LKV Graag uw gebeden voor onze bediening. Namens het DB, Margie Teillers en Michael Styns
HAY LIE INTERNATIONAL Speciaal tarief: Jakarta - Surabaya - Denpasar Openingstijden: ma-vrij 11.00 - 17.00 Hay Lie Travel Vrijheidslaan 94 1078 PS Amsterdam
(020) 662 2932 / 675 3420 (020) 697 1502
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 10
Eenheid in verscheidenheid
Bouwstenen van de GKIN Ds. Auke Ouw
Kunt u zich voorstellen (naam, leeftijd, etc…)? Ik ben Auke Ouw, dominee aan de PKN vanaf 1981, dit jaar ben ik 65. Wat is uw verbondenheid met de GKIN? (Veel jongeren weten dat misschien nog niet.) Mijn overleden vrouw Ruby was heel actief binnen de GKIN, en ik was haar chauffeur, wegens mijn gebondenheid aan de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) ben ik zelf nooit lid van de GKIN, in tegenstelling tot Ruby. Toen ik nog predikant stond in Friesland, belde ds. Budiman mij op in verband met zijn plannen om de GKIN op te richten, om min of meer te brainstormen. Maar hij heeft het wel heel snel kunnen klaar krijgen, want niet lang daarna is de GKIN in Amstelveen geinstalleerd. De GKIN is begonnen. Omdat Gereformeerde dominees om de vier jaren van gemeente mogen wisselen, ben ik na 5 jaren in Friesland naar Gelderland vertrokken, waar ik gereformeerd predikant ben geworden van 10 dorpen, tot aan mijn ziekzijn en pensioenering (vervroegd).
Dapatkah anda sebelumnya memperkenalkan diri? Nama saya Auke Ouw, tahun ini saya genap berusia 65 tahun, dan sejak tahun 1981 saya menjadi pendeta di gereja PKN (Protestantse Kerk in Nederland). Apa yang menghubungkan anda dengan GKIN? (karena banyak anak-anak muda yang mungkin belum mengetahuinya). Almarhumah istri saya Ruby sangat aktif di GKIN, dan saya lah supirnya, kebalikannya dengan istri saya yang menjadi anggota jemaat GKIN, karena keterikatan saya dengan PKN (Protestantse Kerk in Nederland) menyebabkan saya tidak pernah manjadi anggota jemaat GKIN. Ketika saya masih melayani sebagai Pendeta di Friesland, Pendeta Budiman menelepon saya berkenaan dengan rencana beliau untuk mendirikan GKIN, kurang lebih untuk brainstorming. Tetapi Pendeta Budiman dengan cepat bisa mengurus semuanya itu, karena tidak lama kemudian terbentuklah GKIN di Amstelveen. GKIN lahir. Karena Pendeta dari gereja reformasi boleh pindah ke jemaat yang lain setelah 4 tahun,
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
11
Ondertussen ben ik mede door mijn bemoeienis binnen de GKIN regio Arnhem Nijmegen en Ruby’s activiteiten aldaar, in het Ministerium van de GKIN gekomen, waar ik een aantal jaren aan meedeed. Daar zaten nog ds. Reinders en natuurlijk ds. Budiman, en ook ds. Purboyo. Het ministerium komt minstens eens per maand bijeen, en vaak beurtelings bij een van de dominees. Ik herinner me nog de lekkere laksa of soto van tante Poppy Budiman. Toen ik hoorde dat ds. Dolf Leatomu ook als parttimer van de partij zou zijn, ben ik met toestemming uit het ministerium gegaan, om zo plaats te maken voor ds. Leatomu, Het wordt me te druk en ondertussen ben ik zo ziek geworden, dat ik met ziekteverlof moest gaan. Wat na een jaar in mijn vervroegde pensioen resulteert.
“Dat wat mensen juist in de Hollandse kerken missen, was juist mijn specialiteit, blijkbaar.” Vanuit onze nieuwe woonplaats Arnhem bleef Ruby actief, en ik ben haar chauffeur meestal. Mijn preken waren te zeer gereformeerd, dus saai en te weinig grappig, te weinig illustraties, zegt men. Dat wat mensen juist in de Hollandse kerken missen, was juist mijn specialiteit, blijkbaar. Eens toen ik weer in het ziekenhuis ben opgenomen, deze keer in Nijmegen, kwam weer een telefoontje van ds. Budiman met de vraag of ik dan weer binnen de GKIN wilde preken. Ach neen, was mijn antwoord, u weet toch, koh Ping Djien (zo noemde ik hem altijd) ik ben toch niet zo prekerig ( hehehe). Hij kwam op de rouwdienst van Ruby in 2003, hij kwam ook op mijn tweede huwelijk met Mimi (lid van de GKIN). Ik mis hem nog.
maka setelah 5 tahun melayani sebagai Pendeta di Friesland saya pindah ke Gelderland. Di sana saya melayani sebagai Pendeta dari gereja reformasi di 10 desa hingga saya memasuki masa sakit dan akhirnya memutuskan untuk berhenti lebih awal. Dalam kurun waktu itu karena turut campur saya selain itu juga karena kegiatan Ruby, akhirnya saya menjadi anggota dari Ministerium GKIN dan saya menjalaninya selama beberapa tahun. Pada waktu itu masih ada Pendeta Reinders dan tentunya Pendeta Budiman, juga Pendeta Purboyo. Anggota ministeri berkumpul minimal sebulan sekali, dan biasanya bergiliran di rumah seorang Pendeta. Saya masih ingat lezatnya laksa atau soto masakan tante Poppy Budiman. Saat saya mendengar bahwa Pendeta Dolf Leatomu juga menjadi Pendeta paruh waktu, dengan seijin anggota ministeri yang lainnya akhirnya saya berhenti dari ministeri untuk memberikan tempat bagi Pendeta Leatomu. Semuanya itu menjadi terlalu sibuk bagi saya dan selain itu saya juga menjadi sakit-sakitan, sehingga saya harus cuti sakit. Apa yang dihasilkan satu tahun kemudian setelah saya pensiun lebih awal. Ruby tetap aktif dari kediaman kami yang baru di Arnhem, dan biasanya saya menjadi supirnya. Orang berkata bahwa kotbah saya terlalu bersifat reformasi, jadi membosankan dan sedikit humornya juga sedikit ilustrasinya. Justru hal itulah yang dirindukan di gereja Belanda, dan ternyata memang itulah keahlian saya. Ketika saya kembali dirawat di rumah sakit, saat itu di Nijmegen, Pendeta Budiman kembali menelepon dan bertanya apakah saya mau berkotbah lagi di GKIN. Tidak, itulah jawaban saya , kamu kan tahu koh Ping Djien (itu panggilan saya kepada beliau) saya tidak pandai berkotbah ( hehehe). Pendeta Budiman datang kepemakaman Ruby tahun 2003, beliau juga datang di perkawinan saya yang ke dua dengan Mimi (anggota jemaat GKIN). Saya masih merindukan Pendeta Budiman.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 12
Eenheid in verscheidenheid
Kunt u in het kort uw levensloop vertellen? Ik kom uit Bandung, ben in feite een weggeefkind, mijn biologische ouders konden niet voor mij zorgen, via Dr Tan Ping Ie, kwam ik bij de familie Ouw terecht. Ben theologie gaan studeren in Jakarta en Amsterdam. ‘k Heb ook medicijnen gestudeerd in Jakarta aan de Universitas Indonesia, in Singapore en in Duitsland, waar ik in 1980 gepromoveerd ben, ondanks dat de Prof wist dat ik dominee zou worden, ik heb zelfs een duitse approbatie (bevoegdheid tot praktijk) die ik nooit gebruik, en in Nederland ben ik nooit als medicus geregistreerd. Ik ben al lang blij dat ik in 1981 beginnen ben als gereformeerd predikant in Friesland. Wat betekent het 5e lustrum van de GKIN voor u persoonlijk? Zeer zeker, een mijlpaal, aangezien de vroegere voorspellingen van mensen over de GKIN, die een vroege doodbloeding kreeg toegeschreven, niet is uitgekomen. Kunt u zich voorstellen, 5 x 5 jaren en straks nog een heleboel jaren erbij? Wat is het moment in 25 jaar GKIN dat u het meeste aanspreekt? Dat er telkens weer een nieuwe dominee aangesteld kan worden, en dat er in sommige regio’s zo veel jongeren zijn, en dat het bestaan van de GKIN binnen de nederlandse samenleving en kerken een feit is. Welke vooruitgang ziet u in al die jaren binnen de GKIN? De vooruitgang van een kerk, hmmm, het is in ieder geval nog in Christus gebleven. Dus er is hoop, nog steeds. Vooruitgang van een kerk, dat moet je aan de Heer vragen. Wat wilt u de GKIN toewensen voor de komende jaren? Dat de kerk en de gemeente levende stenen worden en blijven voor het bouwwerk van de Heer.
Dapatkah secara singkat anda menceritakan perjalanan hidup anda? Saya berasal dari Bandung, sebenarnya saya seorang anak angkat, orang tua kandung saya tidak dapat merawat saya. Melalui Dr Tan Ping Ie saya menjadi anggota keluarga Ouw. Saya belajar teologi di Jakarta dan Amsterdam. Saya juga belajar tentang obat-obatan di Universitas Indonesia di Jakarta, di Singapura dan di Jerman, dimana saya pada tahun 1980 dipromosikan menjadi profesor meskipun saya tahu saya bakal menjadi Pendeta. Saya bahkan mendapatkan ijin di Jerman untuk membuka praktek sendiri (duitse approbatie), yang tidak pernah saya lakukan, dan di Belanda saya tidak pernah terdaftar sebagai ahli obatobatan. Saya sangat bersuka cita sejak saya mulai melayani sebagai Pendeta reformasi tahun 1981 di Friesland. Bagi anda pribadi apakah artinya lustrum ke-5 GKIN? Sangat yakin, suatu tonggak prestasi, karena dulu banyak yang memperkirakan kalau GKIN lambat laun akan mati atau hilang, tidak menjadi kenyataan. Dapatkah anda bayangkan , 5 x 5 tahun dan nanti masih banyak tahun lagi? Peristiwa apa dalam kurun waktu 25 tahun GKIN yang menarik/berkesan bagi anda? Peristiwa dimana setiap kali Pendeta yang baru dapat diteguhkan di GKIN, dimana di beberapa regio banyak anak-anak mudanya dan bahwa keberadaan gereja GKIN di gereja-gereja Belanda juga di masyarakat diakui. Perkembangan yang mana yang anda lihat selama bertahun-tahun di GKIN? Pertumbuhan Gereja, yang syukurlah masih dilandasi dalam Kristus. Jadi masih selalu ada harapan. Pertumbuhan suatu Gereja, seharusnya anda pertanyakan hal ini kepada Tuhan. Apa yang ingin anda harapkan bagi GKIN untuk tahun-tahun selanjutnya? Bahwa gereja dan jemaatnya tetap menjadi batu bangunan yang hidup bagi pembangunan gereja Tuhan.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
13
Dagboek van DB
Het wel en wee van een voorzitter
O
nze vakantie is voorbij, en die van u? Ik hoop dat u een fijne vakantie heeft gehad in Nederland of daarbuiten. Het nieuwe seizoen is al begonnen, hoewel de vakantie in het zuiden nog niet voorbij is. Ik zal u daarom eerst vertellen over de activiteiten die we hadden voor de vakantie en daarna de activiteiten die we verwachten.
September 2010 September, het nieuwe seizoen begint. Iedereen is bezig met de voorbereidingen voor Forum en Zang. Het Dagelijks Bestuur gaat weer aan het werk; diverse activiteiten zullen worden gedaan die nodig zijn voor onze kerk, die als doel heeft om te groeien. Over deze activiteiten zult u in de volgende editie lezen.
Juli 2010 Juli was een drukke maand voor ons, omdat we, voor onze vakantie, ons moesten voorbereiden op het nieuwe seizoen. Na de LKV (Landelijke KerkenraadsVergadering) waren er afspraken die doorgegeven moesten worden aan de commissies en werkgroepen, zoals de Beroepingscommissie, commissie Kerkorde, werkgroep Homofilie, Lustrum etc., nieuwe actiepunten die uitgewerkt moesten worden, zoals de onderwerpen die we graag met de Protestantse Kerk in Nederland willen bespreken. Maar naast onze vergaderingen was er ook tijd voor ontspanning, de landelijke Gezinsdag, die door regio Amstelveen werd georganiseerd. Het was een mooie en sportieve dag voor jong en oud. Een dag waar we op een ontspannende manier elkaar konden leren kennen door diverse oud-Hollandse spellen te spelen. We werden in groepen verdeeld waarin alle regio’s waren vertegenwoordigd. En in alle spellen werd samenwerking vereist van ieder deelnemer. Het was dus een goede gelegenheid om elkaar te leren kennen. Lieve mensen, het was een reuze gezellige dag. Ik hoop dat u dat ook vond, wat mij betreft is het voor herhaling vatbaar. En ik hoop dat iedereen dan komt.
Deze maand wordt ook een dag gepland voor de DB-leden, we gaan chillen . Deze dag staat in het teken van gewoon gezellig samen zijn met onze gezinnen. Even met elkaar bijtanken om daarna helemaal klaar te zijn voor het werk van de Heer.
Augustus 2010 Augustus is de echte vakantiemaand. Iedereen is weg en er zijn weinig activiteiten. Ik was zelf net terug uit Indonesië, waar ik samen met mijn kinderen de vakantie doorbracht bij mijn ouders. Mijn activiteiten waren o.a. de kerkenraadsvergadering van de regio waar ik zelf ouderling ben en het bijwonen van de verbintenisdienst van ds. A. Verburg tot gemeentepredikant van de Protestantse Gemeente Oegstgeest.
Tot slot vragen we u voor het werk van de Heer, binnen en buiten de GKIN, uw gebed. De gebedspunten zijn: • Gods leiding voor de Lustrumwerkgroep. Ze organiseren nog twee activiteiten, te weten Forum en Zang op 2 oktober 2010 en de Landelijke Kerstviering op 25 december 2010 • Uw aanwezigheid bij alle Lustrumactiviteiten is van groot belang. Graag uw gebed voor uw eigen aanwezigheid en de aanwezigheid van uw vrienden, buren en kennissen bij al onze activiteiten • Gods leiding voor de Commissie Diakonia en Marturia (KDM) die de marturia maand coördineert • Gods leiding voor het Dagelijks Bestuur, zodat we optimaal kunnen samenwerken • Het inwerken van de nieuwe leden van Commissie van Beheer (CvB) • Een goede samenwerking zowel in de regio zelf als tussen de regio’s • Gods leiding en fijngevoeligheid in deze samenwerking • Gods leiding en Zijn zegen voor alle activiteiten Ik groet u in de liefde van de Heer Jezus. Yanky Horsting-Ong
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 14
Eenheid in verscheidenheid
Mijmering
Gedicht door Hans Cieremans
Zoals rupsen zich ontpoppen tot een kleurrijk morgenrood. Zoals kleine kindjes schoppen in de warme moederschoot. Zoals nachtegalen zingen, met crescendo aan het slot. Zo zal liefde ons omringen van de eeuwig trouwe God. Zoals sneeuwklokjes gaan bloeien na een lange wintertijd. Zoals lammetjes gaan stoeien als de lente zich verbeidt. Zoals honingbijen zwermen, door het frisse ochtenddauw Zo zal God zich steeds ontfermen over mij en over jou. Zoals wilde eenden broeden in het lange, groene gras. Zoals herders schapen hoeden in het lage struikgewas. Zoals mensen op de aarde in Gods schepping zijn gekend Zo zal God ons steeds aanvaarden wie òf wat òf waar je bent. Zoals God zich zal ontfermen, ons omringt en ons aanvaardt. Zoals Hij ons zal beschermen los van ras, geloof of aard. Zo zijn wij Hem dank verschuldigd Schipper van ons levensroer Eindeloos vermenigvuldigd schenkt Hij liefde steeds retour.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
15
GKIN 25 jaar!
De weg naar een eigen kerkgebouw in Tilburg
D
it jaar is het een speciaal jaar voor de GKIN, het is namelijk 25 jaar geleden dat de GKIN opgericht werd. Alhoewel het voor alle regio’s feest is, is het voor ons als gemeenteleden van de regio Tilburg een extra speciaal jaar. Het is namelijk voor het eerst in de geschiedenis dat wij het voorrecht hebben om gebruik te mogen maken van een eigen kerkgebouw.
ving (PGTeo). Het doel van het gesprek was om te kijken of er een vorm van samenwerking mogelijk was voor het gezamenlijke gebruik van de Pauluskerk. Ja, het was tegen-beter-weten-in omdat wij al wisten dat de kerkenraad een besluit had genomen om de kerk te verkopen - en dus niet te verhurenen dat de vraagprijs onbetaalbaar was voor GKIN Tilburg. Op 12 juni 2009 was het zover. De voltallige werkDe weg die vorig jaar hiervoor bewandeld is, zal groep kerkgebouw bestaande uit Ronny Liem, Arie in dit artikel met u gedeeld worden. Het begon Klerk en Iskandar Gandasasmita gingen, met een allemaal begin vorig jaar toen wij het slechte gevoel van twijfel over het nut van de bespreking nieuws ontvingen dat we hoogstwaarschijnlijk een en hoop, naar het gesprek toe. En ja hoor...., het nieuwe locatie moesten vinden om onze wekelijkgesprek over de Pauluskerk verliep heel kort. “De se kerkdiensten te houden. Ons werd verteld dat Pauluskerk zal binnen een jaar verkocht worden de Rehobothkerk verkocht was en dat wij op zoek en als U 5 ton hebt dan mag U de kerk hebben” moesten gaan naar een nieuwe locatie. Bij het vatte Robert Wapenaar, de voorzitter van PGTeo, zoeken naar een nieuwe locatie vernamen wij dat onze discussie in één zin samen. De sfeer van de de Pauluskerk te koop stond. Maar de prijs ervan bespreking was echter wel open en constructief. die wij via-via gehoord Er werd verder uitgebreid En ja hoor...., het gesprek over de van gedachten gewisseld hadden was onbereikbaar voor ons. over andere mogelijke Pauluskerk verliep heel kort. “ Het zoeken naar een maar niet De Pauluskerk zal binnen een jaar samenwerking, nieuwe kerklocatie is meer over de Pauluskerk. verkocht worden en als U 5 ton hebt Het gesprek tussen GKIN niet eenvoudig. De problemen bij het en PGTeo was één van de dan mag U de kerk hebben” zoeken naar een nieuwe meest besproken onkerklocatie in 2003 staan nog in vers in ons geheuderwerpen tijdens het koffie-uurtje op de daarop gen. GKIN regio Tilburg hield haar kerkdiensten volgende zondag. Bij het horen van dit onderwerp tot 2004 in de Pauluskerk. En in verband met een gaf Willy Halim, één van onze gemeenteleden, grote renovatie van de Pauluskerk in 2004 moesspontaan aan dat hij graag met de werkgroep ten we op zoek gaan naar een andere kerk. kerkgebouw na zou willen denken over de mogeNa lang zoeken heeft God ons uiteindelijk gelijkheden voor het kopen van de Pauluskerk. bracht naar de Rehobothkerk, waar wij jarenlang In de zondagen daarna overlaadde hij de werkvan de gastvrijheid van de Molukse Evangelische groep kerkgebouw vol enthousiasme met een opGemeenschap gebruik mochten maken. Het was timistische gedachtengang. Ja, zo is Willy eenmaal: dus zeker geen leuk bericht toen we hoorden dat gedreven, betrokken en heel enthousiast. “Doe de verkoop van de Rehobothkerk definitief was. maar een bod!” zei hij nog tegen Ronny en Arie bij Maar dan kwam de Heilige Geest in actie! Ze heeft het verlaten van het kerkgebouw op één van de de leden van de “werkgroep kerkgebouw” -die bezondagen. Al snel werd hij als lid toegevoegd aan last was met het zoeken naar een nieuwe kerklocade werkgroep. tie- geïnspireerd en bemoedigd om tegen-beterAchteraf kunnen we zeggen dit eigenlijk het begin weten- in toch in gesprek te gaan met de eigenaar was van onze rit naar het nieuwe kerkgebouw. van de Pauluskerk, namelijk de kerkenraad van Want op 26 juni 2009 stuurde Anja Severijnen-Node Protestante Gemeente te Tilburg en Omgebels, voorzitter van het college van kerkrentmees-
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 16
Eenheid in verscheidenheid
ters van PGTeo, ons een e-mail met de mededeling dat het bedrag van 500.000 Euro voor de Pauluskerk een fictief bedrag is. Dat wil zeggen dat er op dat moment nog geen vraagprijs was voor de kerk. En toen er ook bekend werd dat er twee leden van GKIN Tilburg bereid waren om de koop te financieren voor GKIN Tilburg, ging het onderhandelingsproces van start. Het proces was net als een hoge snelheidstrein die net vertrokken was van een station. Het begon rustig, maar zodra het eerste bod gedaan was, ging het in een stroomversnelling. Met hoge snelheid denderde het koopproces door. Zelfs toen het duidelijk was dat wij niet de enige geïnteresseerden waren. Er waren namelijk 2 andere kandidaten, die als echte concurrenten beschouwd konden worden. De eerste was een aannemer die de Pauluskerk om wilde bouwen tot een kantoor en de tweede was een monumentenverzamelaar. De prijzen die ze hebben geboden waren ook aanzienlijk hoger dan het budget dat wij voorhanden hadden; tot twee keer ons bod aan toe. Het waren best moeilijke tijden voor ons en vooral voor de kerkenraad van PGTeo. Er moest een keuze gemaakt worden tussen het grote geld en het behoud van de kerk als Godshuis. Maar ondanks dat liep het proces gestaag door. Wij hebben zelf financieel bijval gekregen van een gemeentelid van PGTeo. Begin december 2009 kregen we het verlossende telefoontje dat wij het geworden waren, de Pauluskerk zou aan ons verkocht worden! Dit betekende dat de juridische aspecten binnen een paar weken in orde gemaakt moesten worden. Het proces bleef dus nog altijd met volle snelheid doorgaan. Op 1 januari 2010 werd de Pauluskerk uiteindelijk de onze.
Gedurende het proces, hebben we wijlen ds. Budiman steeds geïnformeerd. Hij bemoedigde ons met zijn wijze woorden om steeds het vertrouwen te hebben op Gods leiding. Wij vonden het heel jammer dat hij niet meer in ons midden was toen wij voor het eerst de Pauluskerk gingen gebruiken. Dit laat zien dat God ons via diverse wegen leidt. Het begon allemaal met het slechte nieuws dat wij de Rehobotherk binnen afzienbare tijd niet meer konden huren en eindigt met het goede nieuws dat de Pauluskerk van ons is! Laat dit een begin zijn voor de andere regio’s van de GKIN, zodat wij onze gemeente uit kunnen breiden en één voor één een eigen kerkgebouw in ons bezit mogen krijgen. Tijdens het 25- jarig bestaan zo’n geschenk te mogen ontvangen zorgt dat het een extra mooie mijlpaal geworden is voor ons als regio Tilburg, maar ook voor de GKIN. Het blijkt maar weer, niets is onmogelijk als we ons door God laten leiden; de hoop op een eigen kerkgebouw moeten we dus nooit laten varen. Onze hoge snelheidstrein stopt nog niet. Hij is nu weliswaar wat langzamer gaan rijden, maar nog niet gestopt. Met het verkrijgen van de Pauluskerk hebben we één probleem opgelost, maar er komen nu meer verantwoordelijkheden op ons af, meer uitdagingen. Onze taak is nu om vanuit de Pauluskerk het goede nieuws verder uit te dragen. Wij moeten zorgen dat vanuit de Pauluskerk een regen van zegen tot onze medemens komt. Ook hiervoor willen we ons graag laten leiden door God. Ook hier hebben we de Heilige Geest voor nodig. Tot slot hopen we dat bij het volgende lustrum een paar van de mooie tussenstations -waar onze trein een korte stop heeft gemaakt- met u allen gedeeld kunnen worden. Stanley Halim en Iskandar Gandasasmita
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
17
25 jaar GKIN!
Ervaringen als echtgenote van een predikant tijdens verblijf in Nederland
I
n augustus 1987 verlieten wij, Elisabeth en Purboyo, Malang, Indonesië richting Kampen, Nederland. Purboyo kreeg namelijk een studiebeurs om verder te studeren aan de Theologische Universiteit te Kampen. Toen begon er een proces van aanpassing in een heel nieuwe situatie, van het leven in een gezin van een gemeentepredikant naar het leven van een studentengezin. Het aanpassingsproces viel soms wel mee, maar was niet zelden moeizaam. Het rijden op fietsen in plaats van scooters of in auto’s was een merkwaardige ervaring, vooral omdat we jarenlang, sinds onze kinderjaren, nooit meer hadden gefietst. Gelukkig zijn er speciale fietspaden, die onze veiligheid garandeerden. Daarnaast natuurlijk veel, erg veel lopen, dat wel gezond is, en het wonen in een flat, dat ons veel moeite heeft gekost. In Kampen ontmoetten we Indonesiërs die al lang in Nederland woonden. En gezien we de familie Atmadja en wijlen Ds. Rudy Budiman reeds in Indonesië kenden, werd Purboyo af en toe gevraagd om te preken in de GKIN zondagsdiensten. Zodoende leerden we meer Indonesiërs kennen, in het bijzonder in de GKIN gemeenten. Op 27 juli 1992 werd ons door God een dochter geschonken, Damar Parasdyaningtyas. Maar in het midden van onze blijdschap, toen Damar nog maar 6 weken oud was, werd zij ernstig ziek. Zij had een heel zeldzame immuniteitsziekte, waardoor Damar meer dan 6 weken in het kinderziekenhuis te Utrecht moest worden verpleegd. Hierdoor werd er besloten dat wij onze terugreis naar Indonesië moesten uitstellen, zodat de verzorging van Damar in Nederland kon worden voortgezet. Er werd zelfs geregeld dat Purboyo door de synode van Gereja Kristen Indonesia werd uitgezonden om de GKIN te dienen als predikant. Daar begon een nieuwe periode van een intensieve relatie met de GKIN. Begin 1993 verhuisden we naar Tilburg. En daar, bij de GKIN regio Tilburg, was ik intensief betrokken bij de activiteiten van de gemeente.
B
ulan Agustus 1987 kami, Elisabeth & Purboyo meninggalkan Malang, Jawa Timur, Indonesia menuju ke KAMPEN, Belanda. Purboyo mendapatkan bea siswa untuk melanjutkan studynya di THUK. Kami harus belajar dengan kehidupan yang baru. Dari kehidupan bersama dengan jemaat sebagai pendeta menjadi kehidupan sebagai mahasiswa. Kami harus belajar menyesuaikan diri dengan adat istiadat, kebiasaan yang berbeda sekali dengan di Indonesia. Dan juga dalam kehidupan sehari- hari. Di Kampen kendaraan kami adalah sepeda atau berjalan kaki dan sepeda adalah kendaraan yang umum dipakai di Belanda. Padahal sejak amasa kanan-kanak kami tidak pernah lagi bersepeda. Syukur disediakan jalan khusus untuk sepeda, sehingga kami dapat bersepeda dengan aman. Juga kami menjadi sehat karenanya. Pula tinggal di flat kerap kali terasa sulit bagi kami. Di Kampen kami berkenalan dengan orang-orang Indonesia yang tinggal di Belanda. Dan karena kami mengenal almarhum Pdt. Rudy Budiman dan keluarga Atmadja sejak di Indonesia, dan karena mereka berada di lingkungan GKIN, kadang-kadang Purboyo diminta berkotbah di GKIN. Sehingga kami makin banyak berhubungan dengan orang-orang Indonesia di Belanda khususnya dengan jemaat GKIN yang terletak di beberapa tempat di Belanda. Pada tanggal 27 Juli 1992 kami dianugerahi Tuhan seorang putri, Damar Parasdyaningtyas. Namun di tengah sukacita ini, pada saat ia berumur 6 minggu, tiba-tiba Damar menderita penyakit imunitas yang langka, sehingga Damar harus dirawat selama 6 minggu di rumah sakit anak di Utrecht. Dengan pergumulan penyakit Damar ini, kami memutuskan untuk terus tinggal di Belanda, supaya Damar dapat dirawat secara maksimal. Dan karena itu disepakati Purboyo diutus oleh Sinode Gereja Kristen Indonesia untuk melayani GKIN sebagai pendeta. Dari sini mulailah hubungan yang lebih intensif dengan GKIN. Dan pada tahun 1993 kami pindah ke kota Tilburg. Dan di Tilburglah mulai pelayanan saya sebagai istri pendeta. Dimulai dengan mengajar sekolah Minggu yang
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 18
Eenheid in verscheidenheid
De kindernevendienst was voor mij een bekende activiteit, gezien mijn jarenlange ervaring als kindernevendienstleidster in Indonesië, in Jakarta, Klaten en Malang. Met veel plezier heb ik verhalen verteld aan de kinderen en maakte ik gebruik van de goede kindernevendienstmaterialen van de Nederlandse kerk. In Tilburg begonnen wij met 2 klassen. Met de groei van de gemeente nam het aantal klassen toe. Daarnaast was ik actief in de vrouwencommissie, van koffie na de dienst tot de voorbereidingen en uitvoering van de bazaar, die jaarlijks werd georganiseerd. En omdat Purboyo zowat overal in de GKIN aanwezig was, werd ik ook betrokken bij de bazaars van de regio’s Amstelveen en ArnhemNijmegen. Dit gold ook bij de retraites. Op 13 juni 1996 werd onze tweede dochter geboren, Dian Pradiptaningtyas. Dian werd geboren met hartafwijkingen. Daardoor werd onze terugkeer naar Indonesië opnieuw uitgesteld. In 1998 werd Dian met succes geopereerd. Ons gezin werd drukker en gezelliger. Ondanks die twee dochters was ik steeds actief in de gemeente, ook toen we in 1999 naar Arnhem verhuisden. Ook daar hielp ik mee met de kindernevendienst, hoewel het aantal kinderen kleiner was dan in Tilburg, in de regio Arnhem-Nijmegen waren er namelijk niet veel jonge echtparen. En uiteraard was ik ook bij de vrouwencommissie betrokken. Het ging zo snel dat we ons uiteindelijk in het jaar 2001 bevonden, toen we terug naar Indonesië moesten. Tijdens ons verblijf in Nederland heb ik heel veel meegemaakt als echtgenote van een predikant. En dit maakte het mij zeer moeilijk om van al die vrienden en broeders/zusters in Christus afscheid te nemen. Maar de goede herinneringen bij de GKIN blijven verankerd in mijn hart. Ik hoop dat de echtgenotes van de huidige predikanten van de GKIN ook goede herinneringen aan de GKIN zullen hebben. Ik, Purboyo, Damar, en Dian wensen de GKIN alle zegen toe met de 25ste verjaardag. Proficiat!
amat saya kenal berkat pengalaman mengajar sekolah Minggu bertahun-tahun, di Jakarta, Klaten dan Malang. Saya amat menikmati bercerita kepada anak-anak, juga dalam menggunakan bahan sekolah Minggu dari Gereja Belanda. Dimulai dengan 2 kelas, kemudian sejalan dengan bertambahnya warga jemaat, bertambah pula kelas-kelas sekolah Minggu di Tilburg. Selain itu dalam Komisi Wanita saya juga aktif, dari membantu menjaga meja kopi, hingga, membantu persiapan dan pelaksanaan bazar yang tiap tahun diselenggarakan. Dan karena Purboyo kerap harus ada di mana-mana di GKIN, saya juga terlibat dalam bazaar yang diadakan oleh region Amstelveen, dan Arnhem-Nijmegen. Begitupun dalam berbagai ritret. Tanggal 13 Juni 1996 lahirlah puteri ke 2 kami, Dian Pradiptanyngtyas. Ia lhir dengan beberapa kelainan pada jantungnya. Maka ditunda kembalilah kepulangan kami ke Indonesia. Pada tahun 1998 Dian berhasil dioperasi dengan baik. Maka kian semaraklah keluarga kecil kami. Dan saya tetap membantu dalam pelayanan di GKIN dengan 2 anak kami yang masih kecil-kecil itu. Pada tahun 1999 kami pindah ke Arnhem. Di Arnhem, saya juga membantu mengajar Sekolah Minggu, tetapi murid di Arnhem tidak sebanyak di Tilburg, karena tidak banyak keluarga muda di Arnhem. Dan tentu saja juga di Komisi Wanita. Dan tidak terasa sampai di tahun 2001, saat kami harus kembali ke Indonesia. Begitu banyak pengalaman sebagai istri pendeta yang saya rasakan. Sehingga pada waktu akan kembali ke Indonesia, ada perasaan yang berat meninggalkan temanteman dan saudara-saudara dalam Tuhan Yesus. Tetapi kenangan manis bersama jemaat GKIN terus terbayang sampai saat ini. Semoga teman-teman sesama istri pendeta GKIN juga merasakan apa yang saya rasakan . Saya, Purboyo, Damar dan Dian mengharapkan segala berkat bagi GKIN dalam ulang tahun ke 25 Proficiat!
Syalom, Elisabeth Susilaradeya-Sidharta
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
19
25 jaar GKIN!
De eerste ‘echte’ GKIN dominee...
T
oen de GKIN werd geïnstitueerd op 7 juli 1985 was ik bezig mijn afscheid van de Gereformeerde Kerk te Garrelsweer voor te bereiden. In september zou ik beginnen met de opleiding aan het Hendrik Kraemer Instituut om uitgezonden te worden als studentenpredikant naar Indonesië, Oost–Java. Ik zou in dienst komen van de GKI-Jatim en de GKJW, twee zelfstandige kerken op Oost-Java die waren voortgekomen uit het werk van de Zending van de Nederlands Hervormde Kerk (NHK). Daarmee zou ik een plek krijgen in de rij van Nederlandse predikanten die op Oost-Java hadden gewerkt. Ter afsluiting van de voorbereidingscursus deed ik een pastorale stage onder studenten uit Indonesië die in Delft studeerden. Ik bezocht een aantal van hen om me voor te bereiden op mijn werk in Surabaya. De gesprekken waren bijzonder leerzaam. Ik leerde veel over het leven en geloven van christelijke studenten. Ik besefte hoe hoog mijn NL-factor was en ik leerde hoe hoog de ID-factor bij studenten uit Indonesië was, ook op hun kamer in Delft. Achteraf heb ik wel eens gedacht dat het ook heel leerzaam zou zijn geweest om stage te lopen bij de toen nog piepjonge GKIN. Daar waren veel mensen met een achtergrond in Oost-Java en ds. Budiman zou mij veel hebben kunnen vertellen over studenten en jongeren in de Indonesische samenleving. Maar SKIN bestond ook nog niet en het HKI had kennelijk nog geen contacten met de GKIN. Ik hoorde pas in 1992 van de GKIN. In de editie van GKIN Nieuws ter gelegenheid van het 4-de lustrum van de GKIN, oktober 2005, mocht ik ook iets schrijven. In de tijdbalk onderaan de bladzijde waar mijn bijdrage begint, staat vermeld dat een delegatie van de GKIN de achtste Sidang Raya van de GKI bijwoonde, die van 25–28 augustus 1992 gehouden werd in Batu, Malang, Oost-Java. Daar was ik ook als predikant van de GKI en daar ontmoette ik de delegatie van de GKIN, ds. Budiman en de heer Han Tiong Bo. Dat wil zeggen…ik hoorde dat ze de Sidang Sinode GKI bijwoonden omdat ze op zoek waren naar een do-
minee van de GKI die nog een beetje Nederlands sprak of bereid zou zijn om Nederlands te leren. Dat ze ook iets zouden kunnen hebben aan een Nederlandse dominee die inmiddels Indonesisch had leren spreken kwam niet bij mij op. Bij hen ook niet trouwens! De delegatieleden en ik hebben elkaar niet gesproken in Batu… Begin 1993 keerde ik terug naar Nederland. Ik weet niet meer wanneer ik voor het eerst gevraagd werd om voor te gaan in één van de diensten van de GKIN. Onderhield oom Frans Lo toen al de contacten met de gastpredikanten? Dat moet haast wel, want ik stond voor mijn beleving al heel gauw op een GKIN-kansel. In die tijd was het nog gewoonte om de preek in stukjes te knippen en die dan afwisselend in het Indonesisch en in het Nederlands uit te spreken. Aan het eind van één van die diensten kreeg ik een hand van een zuster die vertelde dat ze van de preek had genoten, maar dat ze nu wel erg moe was. Ik verontschuldigde me omdat ik blijkbaar weer eens te lang had gepreekt…! Nee, dat was het punt niet zei ze. Het was de taal. Als ik Nederlands sprak had ze haar ogen open en wist ze dat ze in Nederland in de kerk zat. Maar als ik dan een stukje van de preek in het Indonesisch deed had ze haar ogen gesloten en had ze zich in de Pregolan Bunder Kerk in Surabaya gewaand. Met een Oost-Javaanse dominee op de kansel. Zo zwaar was mijn Oost-Javaanse accent. En dat betekende dat ze voor haar gevoel tijdens de preek vijf keer heen en weer gevlogen was tussen Rijswijk (of Amstelveen, ik weet niet meer in welke kerk het was) en Surabaya. En daar wordt een mens wel moe van …! Ik vond het een prachtig commentaar. Ook vanwege het compliment voor mijn Indonesisch, maar vooral omdat ik weer eens besefte hoe belangrijk taal is. Taal brengt een hele wereld met zich mee. Een van mijn voorgangers als rector van de Zendingsopleiding (toen nog geen HKI) zei eens dat ‘wie een tweede taal leert, ook een tweede ziel aanneemt’. In de taal die je spreekt komt een hele wereld aan belevingen en voorstellingen, herinneringen en sfeer mee. Daarin ben je ook jezelf
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 20
Eenheid in verscheidenheid
maar dan toch op een andere manier. Mijn beste vriend, studiegenoot en predikant in Nederland was een keer op bezoek in Indonesië. Hij ging mee naar bijeenkomsten met studenten en hoorde mij daar in het Indonesisch bidden. Op een gegeven moment zei hij tegen me: jij moet voortaan maar in het Indonesisch bidden. Dan ben je veel vromer, eerbiediger dan wanneer je in het Nederlands bidt! De taal, als uitdrukking van de cultuur, speelt een belangrijke rol bij het beleven van je geloof. Dat brengt mij bij het punt voor dit stukje. De predikanten die de GKIN nu dienen zijn mensen bij wie nog steeds de Indonesische of de Nederlandse achtergrond overheerst. Het is of-of; of de ID-factor domineert, of de NL-factor. Hoe goed het Nederlands ook is, als een dominee in Indonesië geboren en getogen is, dan blijft dat merkbaar in zijn of haar denken en geloven. En als een Nederlandse dominee jarenlang in Indonesië heeft gewerkt, dan zit het met het Indonesisch meestal wel goed, maar het denken en geloven zal toch in de eerste plaats gevoed worden via Nederlandse wortels. De GKIN heeft beide soorten predikanten gehad. Ds. Budiman (ID) en ds. Reinders (NL) zijn daar voorbeelden van. En in de zondagse erediensten gaan beide ‘soorten’ voor. De eigen GKIN-predikanten op dit moment, hebben van huis uit een hoge ID-factor. Daar is niets mis mee. Dat hoort bij een migrantenkerk, of beter gezegd bij een multiculturele of internationaal georiënteerde kerk. Maar wanneer zou de GKIN nu de eerste ‘échte’ GKIN predikant voortbrengen? Wat ik daarmee bedoel? Een aantal jaren geleden was ik uitgenodigd om te spreken tijdens een retraite voor de GKIN-jongeren. Degenen die leiding gaven aan die retraite spraken echt Nederlands. Je kon af en toe horen in welk deel van Nederland ze op school hadden gezeten; Nederlands met een regionaal accent! En ik dacht: zou één van deze jongeren nu niet theologie kunnen studeren en predikant in de GKIN kunnen worden. Eigen teelt van de GKIN dus, iemand die de wereld van leven met twee culturen uit eigen ervaring kent. Die op Nederlandse scholen heeft gezeten, in Nederland theologie studeert en tegelijk de ID-factor van huis uit en van de kerk uit meegekregen heeft. Vooral voor jongeren is het belangrijk dat een predikant
hun taal – en de ziel daarin en daarachter – verstaat en zelf ook spreekt. Bij een zilveren jubileum (25 jaar) dat de GKIN nu viert wordt natuurlijk ook vooruit gedacht. Hoe gaat de verhouding tussen de ID en de NL factor zich in de komende jaren ontwikkelen? Wat zou het goed zijn als iemand die dat zelf van huis uit heeft meegekregen, dat ook leert doordenken vanuit het perspectief van het geloof en de theologie. En voor de contacten tussen de GKIN en andere kerken in Nederland brengt het een nieuwe dimensie mee. Iemand die kan tolken en vertalen omdat zij/hij beide talen evengoed kent en beide zielen aanvoelt. En dan nog is de vraag of er dan van slechts 2 ‘factoren’ sprake zal zijn. Door meerdere internationale contacten kan er op een gegeven moment sprake zijn van een USA-factor of op den duur misschien iets meer van een China-factor. Daarin kan de GKIN voorop lopen. In de ontwikkeling van dat internationaal kerk zijn. Voor de generatie van ds. Budiman was Nederland en het Nederlands nog de eerste poort naar de internationale wereld, in ieder geval naar Europa. In de wereld van hyves en facebook zijn er vele poorten, of misschien helemaal geen poorten meer omdat de muren zijn gevallen. Ik feliciteer de GKIN met haar 25-ste verjaardag. Op die leeftijd is men in ieder geval rijp om de volgende generatie voort te brengen. Misschien is men er nog niet aan toe. Maar je gaat er wel eens over denken. Ik zelf ben op 29 augustus 2010 opnieuw aan de Protestantse Gemeente te Oegstgeest verbonden als gemeentepredikant. Daarbij werd de vraag gesteld: geloof je dat je in het beroep dat de gemeente op je doet door God zelf geroepen bent tot dit ambt… Ik heb van harte ja gezegd. Want zo werkt dat: je wordt door God geroepen, maar de kerk kan ook een beroep op je doen, je aan het denken zetten, je een richting wijzen en een beroep op je doen. En daarin hoor je dan Gods roeping. De GKIN kan bidden om en werken aan zo’n roeping: die van de eerste ‘echte’ GKIN-dominee! Ds. Aart Verburg Oegstgeest
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
21
25 jaar GKIN!
Geschiedenis van de regio Arnhem/Nijmegen Deetje Sahilatua
O
om Gie Djien had telefonisch contact gelegd met fam Liem Pek Liong of zij wilden meewerken aan het oprichten van GKIN in Nijmegen e.o. Familie Liem stemde in met het verzoek. Het was aanvankelijk al gepland om bij familie Liem in de Bosweg te Malden een bijeenkomst te organiseren. Naderhand werd de eerste bijeenkomst gehouden in een buurthuis in de Lindenholt, georganiseerd door Robert en Martha Tan. De aanwezigen waren mensen uit Nijmegen en een aantal uit Arnhem. Uit Amstelveen kwamen Oom Gie Djien en ds Budiman. Er kwamen hoe langer hoe meer mensen. We hadden toen de Katholieke kerk aan de Agnietenweg kunnen huren. In het begin was het moeilijk en toch gingen we door. De dienst werd eenmaal per maand gehouden. Er was muziek, zangkoor en angklung. Dolf en Neel Leatomu hadden zich ook bij de GKIN als lid aangemeld. Dolf was toen nog geen predikant, maar had er toen voor gestudeerd. Ds Ouw en Ruby waren ook bij ons. Ze waren aanvankelijk als gewone leden gekomen, maar al gauw werden zij ingezet om de GKIN te helpen in de opbouw en groei van regio Arnhem/ Nijmegen. Na twee jaar zijn we verhuisd naar de Remonstrantse kerk aan de Prof. Regoutstraat te Nijmegen, waar we tot nu toe nog steeds kerken. Omdat er veel bezoekers waren van Arnhem e.o, is besloten om de diensten ook in Arnhem te houden. De even weken kerken wij in Nijmegen en de oneven weken in Arnhem. In Arnhem kerkten we eerst
in de Kandelaar, daarna zijn we verhuisd naar de Kruiskerk waar we tot nu nog steeds onze diensten houden.Naast de zondagsdiensten, worden ook Bijbelstudies, huissamenkomsten, huisbezoeken en allerlei kerkelijke activiteiten gehouden. De kerkbezoekers van de regio Arnhem/Nijmegen zijn grotendeels mensen op leeftijd. We missen de jongeren. Geruime tijd heeft regio Arnhem/Nijmegen zonder een vaste predikant moeten draaien. We hebben nu een vaste predikant voor een jaar die de regio bediend. We hopen dat we in dit jaar met de predikant en alle leden, met Gods zegen de opbouw van regio Arnhem/Nijmegen kunnen bewerkstelligen. De kerk GKIN regio Arnhem/Nijmegen is een reguliere protestantse kerk waar veel mensen afkomstig zijn uit Indonesië en aldaar al lid waren van Indonesische kerken. De diensten zijn tweetalig, in het Nederlands en Indonesisch. Daarnaast fungeert de kerk als een ontmoetingscentrum, “Socialiseren”, waar men gezellig elkaar ontmoet en verhalen/berichten uitwisselt. Zelfs verjaardagen en/of andere gebeurtenissen werden er uitgebreid onder het genot van een feestmaal gevierd. Met Kerst en Pasen wordt een liefdesmaal genuttigd. De kerkleden nemen ieder een gerecht mee om het gezellig samen op te eten. Een keer in het jaar wordt er een bazaar gehouden en ook een jaarlijks uitje georganiseerd. We hopen dat regio Arnhem/Nijmegen hier in de omgeving mag bijdragen aan het verbreiden van het Koninkrijk van God hier op aarde, wat onze taak is. Gods zegen.
adverteerder Bloembinderij de Kerseboom feliciteert GKIN met het 25-jarig jubileum.
Wij wensen Gereja Kristen Indonesia Nederland een kleurrijke toekomst toe.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 22
Eenheid in verscheidenheid
Vaste Vrijwillige Bijdrage Ontvangen VVB januari t/m maart 2010: Totaal € 27.420,05 AM Voorlopige toezeggingen Realisatie
SD/DD
RW/DH
AR/NM
TB
TOTAAL
50.014,36
10.883,96
35.435,00
8.892,72
14.246,00
119.472,04
9.481,70
1.570,01
11.414,50
2.433,30
2.520,54
27.420,05
140.000 Aangepaste toezegging
120.000 100.000 80.000
Realisatie
60.000 40.000 20.000
AM
SD/DD RW/DH AR/NM TB TOTAAL
Indonesisch restaurant anak Dèpok Dolderseweg 85 3734 bD Den Dolder 030-2292915 (na 15.30 uur) Dinsdag’s gesloten Personeel zowel voor keuken als bediening gezocht uit de regio Utrecht. Meer informatie? Mail naar
[email protected] Richard of Margie Teillers of bel 030-2292915
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
23
Preekrooster oktober t/m december 2010 3 OKTOBER AM
ds. J. Linandi - Doop & Belijdenis N+I
RW
ds. Wahyu S. Wibowo I+(N)
DD
ds. S. Tjahjadi - Heilig Avondmaal I+(N)
AR
ds. Binsar J. Pakpahan Jongerendienst I+(N)
TB
ds. Wahyu S. Wibowo N+I
10 OKTOBER
21 NOVEMBER Dienst ter nagedachtenis aan de overledenen AM
Dr. A.J. Plaisier N+I
RW
ds. John T.H. Tan N+I
DD
ds. J. Linandi N+I
AR
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
TB
ds. A. Schipper N+I
28 NOVEMBER - 1e Adventszondag
AM
ds. S. Tjahjadi I+(N)
AM
ds. J. Linandi N+I
DH
ds. L.P.J. van Bruggen N+I
DH
ds. S. Tjahjadi I+(N)
SD
ds. Wahyu S. Wibowo I+(N)
SD
ds. A. de Jong N+I
NM
ds. Binsar J. Pakpahan Heilig Avondmaal I+(N)
NM
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
TB
ds. C.C. Leuhery-Sinay N+I
TB
ds. J. Linandi N+I
5 DECEMBER - 2e Adventszondag
17 OKTOBER AM
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
RW
ds. C.C. Leuhery-Sinay N+I
DD
ev. Feike ter Velde N+(I)
AR
ds. Wahyu S. Wibowo I+(N)
TB
ds. F. Makatipu-Kambey N+I
AM
Dr. C. de Jonge N+I
RW
ds. J. Linandi N+I
DD
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
AR
ds. H.A. van Dop N+I
TB
ds. S.M. Winckler-Huliselan N+I
12 DECEMBER - 3e Adventszondag
24 OKTOBER AM
ds. Wahyu S. Wibowo I+(N)
DH
ds. S. Tjahjadi - Heilig Avondmaal I+(N)
SD
14.00 ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
NM
ds. mw. L. Roersma N+I
TB
10.00 ds. Binsar J. Pakpahan Heilig Avondmaal I+(N)
AM
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
DH
ds. H.A. van Dop N+I
SD
ds. J. Linandi N+I
NM
ds. S. Tjahjadi I+(N)
TB
ds. L.P.J. van Bruggen N+I
19 DECEMBER - 4e Adventszondag AM
ds. J. Linandi N+I
ds. S.M. Winckler-Huliselan N+I
RW
ds. S. Tjahjadi I+(N)
DH
ds. C. Fieren N+I
DD
13:00 uur ds. J.G. Luinstra N+I
DD
ds. mw. L. Roersma N+I
AR
ds. A. Verburg N+I
AR
10.00: Kebaktian Segi 4, Salvatorkerk, Arnhem, ds. Binsar J. Pakpahan N+I
TB
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
TB
ds. S. Tjahjadi I+(N)
31 OKTOBER AM
7 NOVEMBER
25 DECEMBER Landelijke kerstviering 14:00 uur Arnhem - Opstandingskerk 26 DECEMBER
AM
ds. J. Linandi - Heilig Avondmaal N+I
AM
ds. C.C. Leuhery-Sinay N+I
RW
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
DH
ds. S. Tjahjadi I+(N)
DD
ds. Wahyu S. Wibowo I+(N)
SD
ds. L.P.J. van Bruggen N+I
AR
ds. S. Tjahjadi I+(N)
NM
ds. Binsar J. Pakpahan I+(N)
TB
ds. A. Brouwer N+I
TB
ds. J. Linandi N+I
Aanvangstijd diensten 14.00 uur, behalve Den Haag (DH) om 12.30 uur, Arnhem (AR) om 13.30 uur en Tilburg (TB) om 10:00 uur, of anders vermeld. Preekrooster onder voorbehoud.
31 DECEMBER
14 NOVEMBER AM
ds. F. Makatipu-Kambey N+I
DH
ds. N.M. van Kampen-Boot N+I
SD
10.00: ds. S. Tjahjadi I+(N)
NM
ds. J. Linandi - Ouderendankdienst N+I
TB
Amstelveen [AM] – Pauluskerk Wolfert van Borsselenweg 116, 1181 PJ, ((020) 641 34 71 (Van Amsterdam CS, bus 170 richting Uithoorn, bus 172 richting Amstelveen, halte Dijkgravenlaan) Secretariaat AM: Maarten Lutherweg 78, 1185 AP Amstelveen, ( (020) 441 65 54. Schiedam [SD] - Magnalia Deïkerk Albardastraat 67, 3119 PB, ((010) 473 86 70. (Van Schiedam CS, metro richting Spijkenisse, halte Parkweg) Dordrecht [DD] - Opstandingskerk Groen v. Prinstererweg 66, 3317 SP, ( (078) 617 67 66. (Van Dordrecht CS, bus 3 richting Crabbehof, halte Henri Polakstraat; van Station Dordrecht Zuid, 8 minuten lopen) Secretariaat SD/DD: ‘s Gravenweg 764-J, 3065 SJ Rotterdam, (/7 010-2887077. Rijswijk [RW] – Nieuwe kerk Steenvoordelaan 364, 2284 EH, ( (070) 394 31 18. (Van Station Rijswijk ZH, 5 minuten lopen. Bus 23, halte Prinses Beatrixlaan.) Den Haag [DH] - Thomaskerk Abcoudestraat 2, 2546 EG, ( (070) 329 36 56. (Van Den Haag CS, tram 6, RR4, halte Ziekenhuis Leyenburg, 6 minuten lopen. Bus 25 halte Almeloplein, 4 minuten lopen) Secretariaat RW/DH: Fluitenbergstraat 4-69, 2545 NL Den Haag, ( (070) 366 77 33. Arnhem [AR] - Kruiskerk Lisdoddelaan 30, 6832 EC, ( (026) 321 23 73. (Van Arnhem CS, bus 1 richting t duifje; 32,33 richting Nijmegen, halte Visserslaan) Nijmegen [NM] Remonstrantsdoopgezindekerk Prof. Regoutstraat 23, 6524 RZ, ( (024) 322 04 51. (Van Nijmegen CS, bus 11, halte Professorenwijk) Secretariaat AR/ NM: Populierenstraat 9, 6851 HZ Huissen, ( (026) 325 73 12. Tilburg [TB] - Pauluskerk Heuvelstraat 141, 5038 AD, tel. 06-83170770. (7 minuten lopen van Centraal Station Tilburg) Secretariaat TB: Abdis van Thornstraat 69, 4901 ZA Oosterhout. ( 06 - 2060 4191
AM
19.30 ds. J. Linandi - Johanneskapel, Amsterdamseweg 311. Amstelveen N+I
DH
15:00 ds. S. Tjahjadi I+(N)
DD
19.30 ds. S. Tjahjadi I+(N)
AR 19.00 ds. Binsar J. Pakpahan I+(N) ds. Binsar J. Pakpahan TB Geen Oudejaarsdienst Jongerendienst I+(N) N+(I) Preek Nederlands / samenvatting Indonesisch N+I Preek in zowel Nederlands als Indonesisch I+(N) Preek Indonesisch / samenvatting Nederlands
Kerkelijk Bureau Zambezilaan 31 2622 DR Delft (/7 (015) 261 02 76
[email protected] Scriba ( (0161) 228 041
[email protected]
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 24
Eenheid in verscheidenheid
ING rekeningnummer: 26.18.290 te Den Haag Rabobank rekeningnummer: 30.23.01.305 te Den Haag
25 jaar GKIN!
Vijventwintig jaar nieuws
E
en paar maanden geleden reed ik van de kerk naar huis en mijmerde ik over 25 jaar GKIN. Vijfentwintig jaar: het lijkt (en is) lang, maar is toch ook weer snel voorbijgegaan. Omdat ik naar mijn gevoel al vanaf het begin bij het GKIN Nieuws zat, begon ik te overdenken wat er nu allemaal veranderd is. Het begon toen de toenmalige redactie mij vroeg om af en toe artikelen in te leveren na een activiteit. Ik was lid van de KP (Komisi Pemuda – Jongeren Commissie) en regelmatig werden er landelijke activiteiten georganiseerd. Ik zorgde er dus voor dat er verslagen in het GKIN Nieuws kwamen. Soms schreef ik ze zelf, vaker liet ik anderen schrijven. Om het GKIN Nieuws aantrekkelijker te maken werden nieuwe onderwerpen bedacht. Zo werd ‘De Pen’ in de beginjaren geïntroduceerd. Het was de bedoeling dat iemand een stuk schreef en dan ‘De Pen’ doorgaf aan iemand anders. Diegene moest dan voor het volgende GKIN Nieuws iets insturen. Helaas is dat doodgebloed. Ik denk omdat wij, GKIN-ers, niet van het schrijverige soort zijn. Er werden verslagen geschreven van activiteiten zoals Sinterklaasviering, autorally’s, sportdagen, maar ook van retraites, Bijbelkampen en jongerendiensten. Later hielp ik mee met het overtypen van artikelen. Stukken voor het GKIN Nieuws werden geschreven ontvangen of er kwam een uitgeprint stuk via de post. Internet, e-mailen, Yahoo of Gmail bestonden toen nog niet of ik was nog niet op de hoogte van het bestaan. De redactie moest deze artikelen opnieuw typen. En natuurlijk kwamen de artikelen op het laatste moment binnen, zodat ik vrije dagen van werk moest opnemen om alles op tijd klaar te hebben. Plaatjes werden gezocht uit tijdschriften en bij het artikel geplakt. U begrijpt dat wanneer dit gekopiëerd wordt, er allemaal ‘zwarte’ randen tevoorschijn komen. Ze werden dan wegge’typex’t en opnieuw gekopieerd. Net zolang
totdat het er netjes uitzag. Soms zat ik wel een hele avond bij de kopieershop. Gelukkig waren ze tot 12 uur ‘s nachts open. Hoe gemakkelijk is het nu, omdat alles via de digitale snelweg gaat; geen overtypen meer. Maar… alsof het zo zou moeten zijn! Twee weken geleden kreeg ik 2 artikelen in handen. Door internetproblemen was het de schrijver niet gelukt om zijn artikelen naar mij op te sturen. Ik zat dus weer achter de computer om het artikel over te typen, net als jaren terug! Het was gelukkig niet veel en gelukkig kan ik nu met tien vingers typen; wel een deja-vu-gevoel, met als enig verschil dat ik nu de hete adem van de lay-out mensen in mijn nek voel die de stukken vóór de uiterste inleverdatum wilden hebben ;-). En bladerend in de oude edities van het GKIN Nieuws zie ik vele veranderingen en verbeteringen. Bepaalde ik vroeger min of meer wanneer het GKIN Nieuws gekopiëerd kon worden, nu hebben we een (streng) lay-out team. Deadline is deadline! En daar zit ook wel wat in. Was het vroeger een kwestie van ‘copy/paste’ en een leuk plaatje erbij zoeken, nu leest het team alle stukken door. Bij ieder stuk zoeken zij er een bijpassend plaatje bij. Dit kost allemaal tijd, veel tijd. In die 25 jaar is het GKIN Nieuws vind ik persoonlijk gevulder geworden. Er zijn veel interessante artikelen, we krijgen te horen waar het Dagelijks Bestuur mee bezig is, we zien door middel van verhalen hoe een gemeente groeit. Vijfentwintig jaar; op weg naar de volgende 25 jaar. Kunnen we dan het GKIN Nieuws budgettair neutraal laten draaien? Tineke Han-The
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
25
Bekende liederen en hun verhaal Hymne GKIN
WEES STANDVASTIG, GKIN
TEGUHLAH GKIN Teguhlah GKIN - Teguhlah berdirimu! Teguhlah karyamu bagi Tuhanmu. Teguhlah GKIN - Teguhlah melangkahmu! Teguhlah keutuhanmu selalu! Kristus Yesus dampingi kamu RohNya s’lalu membimbing kamu Kristus Yesus berjalan serta dalam perjuangan memasyurkan InjilNya! Teguhlah GKIN - Teguh s’lalu imanmu G’reja Kristen Indonesia Nederland!
Wees standvastig, GKIN – Sta standvastig! Standvastig in de werken van uw God Wees standvastig, GKIN – Standvastig in uw schreden! Blijf altijd standvastig in uw eenheid! Jezus Christus staat u bij Zijn Geest zal u altijd begeleiden Jezus Christus loopt mee in de strijd ter verkondiging van Zijn Evangelie! Wees standvastig, GKIN – Altijd standvastig in uw geloof Indonesisch-Nederlands Christelijke Kerk!
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 26
Eenheid in verscheidenheid
Terugblik op Mark & Pitty’s huwelijk 4 september 2010
O
p zaterdag 4 september trouwden Mark en Pitty, al op vrijdagavond werden de nodige voorbereidingen getroffen door het aankleden van de kerk, alles in de kleur wit; Pitty leverde prachtige bloemen aan die vervolgens in 2 gelijke vazen werden geschikt. De kerk werd aangekleed met witte tule en achterin de kerk werden ballonnen bevestigd als een boog waardoor het bruidspaar binnen zou komen want de ‘achterom ‘van de Pauluskerk werd de ingang voor het bruidspaar. In de koffieruimte werd naast het buffet ook aandacht besteed aan de aankleding. De stoelen aan het middenpad in de kerk kregen een witte tulen strik. Het zag er kortom al feestelijk uit, duidelijk dat wat het bruidspaar wilde. Terwijl we met de aankleding bezig waren was het net of er een prins en een prinses zouden trouwen, zo voelde het ook! Het burgerlijk huwelijk vond plaats 12.45 uur in het stadhuis van Tilburg en om 14.00 uur werd het bruidspaar werd feestelijk ingeluid met de kerkklok van de Pauluskerk. Pitty kwam aan de arm van haar vader Max de kerk binnen en samen schreden ze over de rode loper richting de kansel alwaar Mark zijn bruid opwachtte en onderwijl speelde de organist, een vriend van het bruidspaar, een welkomst bruidsstuk. Pitty en Mark zagen er prachtig uit, Pitty droeg een witte bruidsjapon in de kleur ivoor/crème met een sleep en een sluier. Als ik dan terugdenk aan hun huwelijksaankondiging waarin een vers beschreven stond “Ik ben van mijn lief, en mijn lief is van mij” (Hooglied 6, vers 3) en wanneer je dat vers door zou lezen dan had je er al een gedachte bij hoe Pitty er uit zou gaan zien wat ook zeker het geval was. Pitty was een mooie bruid. Bruidegom Mark was in donkerblauw kostuum gestoken en droeg een corsage heel subtiel van de zelfde bloemen als het bruidsboeket wat Mark zelf had samengesteld.
Ds. J. Linandi leidde de huwelijksinzegening die heel plechtig verliep, Mark en Pitty lazen zelf de Schriftlezing (Hooglied 6, vers 3), het koor Immanuel en Steffi Liem (‘Moment like this’) zong hen toe en na de plechtigheid stelde Ds. Linandi het nieuwe bruidspaar voor als de heer en mevrouw Buitendijk. Het was een traditionele huwelijksinzegening. Na de dienst begaven het bruidspaar en de aanwezige gasten zich naar een locatie aan de overkant van de kerk alwaar de receptie plaatsvond en de bruidstaart werd aangesneden. Ondertussen kreeg de kerk een metamorfose en werd omgetoverd in een vrolijke feestruimte. Het culinair buffet zag er fantastisch uit. Heel feestelijk onder toezicht van oma, papa, de ceremoniemeesters en de overige familieleden werd de “nasi tumpeng” door het bruidspaar op traditionele wijze aangesneden waarna de rest van de familie en gasten zich aansloten. Zanger Arno zong hun een lied toe en daarna werd deze dag feestelijk muzikaal afgesloten met een DJ. Na de afsluiting van het feest werd alles weer in de oude staat teruggezet zoals en kon de dienst de volgende ochtend op zondagmorgen 10.00 uur zoals gewoonlijk weer plaats vinden. De samenwerking tussen familieleden en de achterban van de GKIN-kern verliep subliem, deze trouwdag was in één woord grandioos, het eerste bruidspaar ingezegend in de eigen Pauluskerk in Tilburg. Het bruidspaar Mark & Pitty, twee mooie mensen die samen oud willen worden P.S. De Pauluskerk/Tilburg biedt mogelijkheden voor dit soort evenementen. Vivienne Cooke
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
27
25 jaar GKIN!
Komis Pemuda GKIN
T
oen de GKIN in 1985 ontstond, was de gemeente nog niet zo groot. Beetje bij beetje kwamen er regio’s bij. En al gauw bleek dat er niet alleen volwassenen in de gemeente zaten, maar ook redelijk wat jongeren. Dominee Atmadja, tante Nieke, vond dat er ook wat voor de jongeren georganiseerd moest worden. Samen met enkele jongeren uit andere regio’s werden activiteiten georganiseerd. Bijbelstudies werden door jongeren uit verscheidene regio’s bezocht. Vroeg in de avond begonnen de Bijbelstudies om niet te laat naar huis te hoeven. Van het een kwam het ander en de jongeren vormden een commissie, Komisi Pemuda (afgekort: KP).
De KP moest bestaan uit jongeren uit de verschillende regio’s, minimaal 1 jongere uit een regio. En bij voorkeur niet allemaal met elkaar gerelateerd. Zo werd de eerste KP samengesteld en officieel geïnstalleerd. Het ‘grote’ werk kon beginnen. Er werden verscheidene sub-commissies gemaakt binnen de KP, bijvoorbeeld een commissie Sport, een commissie Kerohanian, verder een voorzitter, vice-voorzitter, een secretaris. Een ieder nam een taak op zich. Evenementen werden georganiseerd waarbij andere jongeren ook betrokken werden. Zo werd de GKIN ook onder de jongeren bekend en het Evangelie verspreid.
De meest bekende evenementen waren de Bijbelkampen die op de vrijdagavond begonnen tot de zondagmiddag. In de ochtenden werden de meer serieuze zaken gedaan, in de middag de leuke gezellige dingen. Meestal was er op de zaterdagavond een barbecue met een gezellig samenzijn en samenzang rond een kampvuur. Een ander evenement is Malam Seni dan Budaya, waarbij een ieder, individueel of in een groep zijn/ haar/hun talenten kon tonen. Vaak waren de optredens heel kundig uitgevoerd, soms heel leuk en hilarisch om te zien. De sportdagen mogen we ook niet vergeten. Ieder regio moest mensen werven en de regio’s gingen zich sportief met elkaar meten in de verschillende sporten zoals volleybal, badminton, basketbal, tafeltennis.....en meestal eindigde de dag met een etentje. Er was zelfs een wisselbeker (waar is deze eigenlijk gebleven?). De KP had zichzelf een periode gegeven van 2 jaar waarna andere mensen de mogelijkheid gegeven werd in de KP zitting te nemen. Drie volledige termijnen met verschillende bezettingen heeft de KP kunnen functioneren. De vierde termijn kon niet volgemaakt worden, omdat in die periode de GKIN in haar organisatie overging tot ‘decentralisatie’ en daar paste de KP eigenlijk niet meer in. De KP ‘werkte’ landelijk. Het was een heel fijne, leuke tijd om deel te mogen zijn van de KP. Andere tijden geven weer andere mogelijkheden, dus voor de jeugd van deze tijd liggen weer andere kansen om op hun manier de jongeren te bereiken en Gods Woord te verspreiden. Hopelijk met hetzelfde plezier als ik het heb mogen doen. Andy Siem
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 28
Eenheid in verscheidenheid
Fotocollage Komisi Pemuda GKIN ‘tempo doeloe’
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
29
GKIN 25 jaar!
Een bijdrage van regio Schiedam / Dordrecht In de eerste plaats gelukwensen voor de GKIN met het vijfentwintig jarig bestaan. Waar is de tijd gebleven? Regio Schiedam/Dordrecht in het verleden
A
anvankelijk, in het begin van de jaren tachtig, werden er diensten gehouden in 3 talen, te weten Chinees, Indonesisch en Nederlands. U zult begrijpen dat het vertalen veel tijd vergde en eigenlijk onpraktisch was. Ds. Lie was daarin de voorganger. Op de 3e en 5e zondag in de maand werden diensten gehouden in de benedenzaal van de Opstandingskerk te Schiedam. In die eerste jaren was er veel gezelligheid die zo kenmerkend is voor de Indonesische gemoedelijkheid, mede doordat er nog maar op twee plaatsen kerkdiensten werden gehouden, te weten Amstelveen en Schiedam. Daardoor kende iedereen elkaar en dit leidde tot grote eensgezindheid. Dit is ook voor veel mensen een aantrekkelijke kant van de GKIN. Om de GKIN op te bouwen werden veel activiteiten georganiseerd. Met
Pasen en Kerst werden altijd landelijke gezamenlijke diensten in Amstelveen of Schiedam gehouden. Veel georganiseer altijd. De nu nog bestaande huissamenkomsten werden gehouden met als doel mensen die niet kerkelijk waren bekend te maken met het christelijke geloof in een informele sfeer. Als gevolg hiervan is uiteindelijk in Dordrecht een kerk gehuurd (de Bron), omdat er een grote behoefte aan was en op aandringen van mensen die in Rotterdam en omgeving woonden. Later is er verhuisd naar de Opstandingskerk, onze huidige kerk. Dit betekende dat na aanvankelijk
alleen op de 3e en eventueel 5e zondag nu iedere week een eredienst gehouden werd waarin ook een kerkenraadslid aanwezig diende te zijn. Persoonlijk ben ik bij de GKIN gekomen, omdat mijn vrouw zich misschien meer thuis zou voelen in de Indonesische kerk dan in de Nederlandse kerk. Dat bleek ook waar te zijn, mede ook omdat er kennissen waren en, belangrijk, de preek in de moederstaal gehouden werd. Ook werden er vele activiteiten georganiseerd zoals malam gembira, retraite, Bijbelstudie, coachingen, sportdagen, bazaars, wandeltochten, fietstochten, kebaktian padang, varen met de gemeente, etc etc. Om iets van het toenmalige enthousiasme van de beginjaren weer te geven, moet ik naar voren brengen de ‘Christmas carolls’: rond de Kerstdagen ging een gelegenheidskoortje bij de ouden van dagen zingen en brachten dan iets lekkers mee. Dit werd altijd zeer op prijs gesteld. Ds. A.H. Leatomu is jarenlang onze part-time predikant geweest. Door zijn werk in de haven hebben we ook havenpastoraat gedaan, bestaande uit het voorzien van gestrande zeelui van kleding en voedsel en het houden van een kerkdienst met de opvarenden in het zeemanshuis. Tegenwoordig is dat voedselpakketten inzamelen voor de voedselbank Rotterdam i.s.m. de PKN kerk te Delfshaven te Rotterdam.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 30
Eenheid in verscheidenheid
Regio Schiedam/Dordrecht in de tegenwoordige tijd De laatste jaren maken we gebruik van de Opstandingskerk van de Vrij Evangelische gemeente in Dordrecht en de Magnalia Deï, Protestantse Kerk in Schiedam. Met deze
gemeenten proberen we elk jaar gezamenlijke diensten te houden waarin wisselend de plaatselijke predikant preekt of een van onze predikanten. Dit zijn altijd fijne diensten, omdat gemeenteleden bijdragen in de liturgie door middel van muziek, zang, gedicht, etc. Ook mogen we altijd iets van de Indonesische gastvrijheid laten proeven aan de andere gemeente door onze gezamenlijke ontmoeting en traktaties van de ‘Komisi Wanita’. Door de jaren heen zijn trouwe kerkgangers ons ontvallen. Toch mogen we ook zien dat Gods werk doorgaat en ook jong gehuwden onze gemeente versterken. Het kindertal neemt verder toe en de Kindernevendienst krijgt steeds meer kinderen onder haar hoede. Het bijzondere van onze kleine regio is dat bij het organiseren van een activiteit bijna alle gemeenteleden een rol hebben te vervullen en dit op een geestdriftige wijze doen. We willen dat ook uitstralen naar de buitenwereld, immers er staat in de Psalmen: “waar liefde woont, gebied den Heer zijn zegen, ….”.
We ervaren ook dat mensen ons kunnen vinden via het internet en door mond tot mond reclame. De jaarlijkse bazaar is dan ook een vaste gelegenheid voor de GKIN om zich bekend te maken. Tot slot een opmerking. Het is misschien niet goed om namen te noemen, maar niet onvermeld mag blijven dat door de jaren heen een naam naar voren komt en dat is de heer Sing Hong Liem en zijn vrouw Swan. Oprechte waardering voor hun inzet. Wensen voor de toekomst zijn er ook. Als kerk is evangelieverkondiging een eerste prioriteit en we hopen dat iedere regio zo groot mag worden dat men een eigen predikant heeft en ook een eigen kerkgebouw. H. Tromer
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
31
25 jaar GKIN!
De geschiedenis van regio Tilburg
I
k ben gevraagd om het stokje over te nemen van Heng Yang Ong om te vertellen hoe regio Tilburg is begonnen. Hij was mijn overleden ex- (v)echtgenoot en eerste voorzitter van de GKIN regio Tilburg.
Regio Tilburg is ontstaan vanuit ons huis aan de Burgemeester Janssenstraat 39. Het begon zo... Op een zaterdagmiddag lang geleden vroegen mijn ouders of ik zin had mee tegaan naar een feestje bij familie Kiem Tjong Joe. Omdat ik niets beters te doen had, ging ik mee. Ze hadden een restaurant in Kortenhoef,in de buurt van Bilthoven. Mijn ouders en ik zijn van katholieken huize, we hadden niet in de gaten dat het om een huissamenkomst ging met een etentje erachteraan. Daar deed dominee Budiman een oproep. Hij vroeg of er iemand in de zaal in het zuiden van het land een huissamenkomst wilde organiseren want daar had de GKIN nog geen ‘tjabang’. Ik stak mijn vinger op. Ik kreeg een lijstje met telefoonnummers en adressen, we spraken een datum voor de eerste samenkomst af en zo is het begonnen. Het ging moeizaam. De eerste deelnemers waren voornamelijk 70 en 80 plussers en wat losse flodders. Heng en ik hebben ze persoonlijk voor iedere samenkomst opgehaald en naar huis teruggebracht. Wie herinnert zich niet de heer en mevrouw Yoe sr en dhr en mw Jonathan.Natuurlijk vele telefoontjes gepleegd om nieuwe mensen persoonlijk uit te nodigen.Er werden ook bijbelstudies georganiseerd die geleid werden door o.a. ds Budiman en Dolf Leatomu. Om geld in te zamelen zijn diverse bazaars georganiseerd. Langzaamaan kwamen er nieuwe mensen bij, o.a.familie Liem, familie Iskes en famlie Siahaya. Maar de bezoekersaantallen bleven teleurstellend. Daarom werd voorgesteld om regio Tilburg voorlopig te laten functioneren onder de hoede van regio Arnhem- Nijmegen. Dus de officiele kerkdiensten werden in bovengenoemde regio gehouden. Ik heb mijn geloofsbelijdenis samen met Johan en Sari Iskes in Nijmegen gedaan. Ondertussen ging het met Tilburg niet al te best. Ondanks alle inspanningen en huisbezoeken waren er zo weinig bezoekers dat we ons afvroegen of Tilburg nog enig bestaansrecht had. Er kwam een keer dat ik tegen Dolf Leatomu zei:” Dolf, als er deze keer niet minstens 20 mensen op de proppen komen, schei ik er mee uit”. Tilburg bestaat nog steeds en hoe. Nadat gemeente Tilburg officieel een feit was geworden, heeft de gemeente op diverse plekken in Tilburg gekerkt omdat onze huiskamer tenslotte te klein werd. Het heeft zelfs de luxe van een eigen predikant gehad. Herinneren jullie ds Punky Purboyo? Nu heeft Tilburg zelfs een eigen kerkgebouw. Vanaf het moment van de eerste huissamenkomst tot aan de geboorte van Ming, was de GKIN nauw met ons leven verwoven. Ik deed voornamelijk de praktische dingen, samen met de vrouwen en Heng als regiovoorzitter de bestuurlijke taken. Ming is nog samen met zijn tweelingneefjes door ds Budiman in de Pauluskerk gedoopt. Dat was de laatste officiele gelegenheid die ik binnen de GKIN Tilburg heb meegemaakt. Daarna ben ik van de kerk vervreemd. Het is nu zelfs zo dat ik er niet meer kom en ook geen binding meer voel. Dat heeft een groot deel met mezelf te maken en met het leven dat ik nu leid, maar toch denk ik dat de GKIN daar ook debet aan is. Het kan er heel gezellig aan toe gaan en het voelt ook als een soort gezelligheidsvereniging. Maar een kerk is toch meer dan dat alleen? Want wat maakt een kerk een kerk, dat aanvoelt als een plek waar je je
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 32
Eenheid in verscheidenheid
veilig en geborgen kunt voelen. Dat is toch de zorg en aandacht die leden van deze kerk ten opzichte van elkaar hebben. Dat is dat je ook oog hebt voor degene die in stlite lijden en niet om aandacht vragen. Dat je ook die aandacht geeft en niet alleen de luidruchtigen die er luid en duidelijk om vragen. Ik heb een vriendin die niet gelovig is. Mijn oudste zoon werd geboren en er waren veel zorgen om hem. Ik kon vaak de deur niet uit. Zij heeft ooit spontaan aangeboden om een hele dag op hem te passen, zodat ik een cursus kon volgen. Dat had ik van haar niet verwacht.... begrijpt u waarom het gaat?? Ook in andere moeilijke tijden heb ik helaas geen enkele steun van de kerk en de leden gekregen. Nogmaals, het heeft ook aan mij gelegen, maar ik had het wel op prijs gesteld. Ondanks deze persoonlijke ervaring vind ik het toch een hele prestatie van de GKIN Tilburg dat het is zoals ze nu is: namelijk een kerk met een eigen bestuur en raad van ouderlingen en een eigen kerkgebouw waar mensen met een Indonesische achtergrond kunnen kerken en zich thuis kunnen voelen. Tjoe Siek Tilburg
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
33
Van alles en nog wat
UT OMNES UNUM SINT / DAT ZIJ ALLEN EEN MOGEN ZIJN Eenheidstaal n 1984 kregen we bezoek uit Nederland. Een tante van ons, haar broer en een nicht logeerden bij ons in Bandung. Op een dag vroeg mijn tante waarom we als Indonesiërs geen Engels hadden gekozen als voertaal? Ik keek verbaasd op van die vraag. “Ik vind Indonesisch niet toereikend als voertaal. Het is nog een jonge taal”, zei ze. Die opmerking maakte indruk op mij. Mijn tante was van beroep bibliothecaresse in Den Haag, Zij was dus wel deskundig op het gebied van talen. Maar toch antwoordde ik met nadruk: ”Aan die taal van ons mag niet getornd worden! Dat is onze eenheidstaal. Dat is het geheim waarom we tot nu toe nog een natie vormen”. Dat was in 1984. Twaalf jaar later hoorde ik dat mijn tante op drieënzestig jarige leeftijd haar doctorandustitel in de Indonesische letteren op de Universiteit van Leiden behaalde.
I
Vorming Mijn ouders waren vrome gereformeerden. Toen ik vier maanden oud was huurden ze reeds een taxi in Tulungagung, Oost Java, om me in de Gereformeerde Kerk van Malang te laten dopen. Dat is eventjes meer dan honderd kilometer rijden langs kronkelige smalle wegen en ravijnen. Zogezien hadden mijn twee oudere zusters wel van dat reisje genoten. Gereformeerd zijn, dat betekende toen elke zondag tweemaal naar de kerk, en daar tussenin niet fietsen, zwemmen of, zoals in mijn geval, niet vliegeren. Maar thuiszitten met een stichtelijk boek. Zulk een interpretatie van het vierde gebod was misschien niet wat de Bijbel bedoelde, maar ik heb er toch wel wat van opgestoken. Ik houd namelijk veel van boeken en lezen. Toen ik in 1959 op de Theologische School Makassar college ging lopen, veranderde ik van houding ten opzichte van andere kerkgemeenschappen. Ons docentencorps bestond uit Indonesische, Nederlandse, Filippijnse en Amerikaanse leden. Ook kwamen de studenten uit alle delen van Indonesië: van Noord-Sumatra tot Papua. Als gereformeerde vond ik gereformeerd zijn het beste wat er was. Goede prediking, degelijke pastorale begeleiding
Logo van de PGI, de Indonesische raad van kerken
door de kerkenraad, hoge offervaardigheid van de leden (mijn vader gaf meer dan tien procent van zijn salaris aan de kerk, wij gingen naar duurdere particuliere christelijke scholen). Maar in die zes jaren in Makassar leerde ik de Indonesische kerkgemeenschap van dichterbij kennen en appreciëren. Onder mijn college-studenten waren veel knappe jonge mensen, enkelen werden later door hun kerk tot synodevoorzitter gekozen, enkelen maakten het zelfs tot nationaal erkende kerkfunctionarissen op het gebied van ontwikkeling en maatschappelijk werk. Van een beperkt uitzicht naar een bredere kijk op de wereld. Van een gesloten kerkgemeenschap naar een bredere oecumenische kerk. Dat stond natuurlijk niet op zichzelf. In 1950 werd de Indonesische Raad van Kerken, de PGI opgericht. Dat ging ook samen met het Nation Building programma van de Indonesische regering. Vanaf het begin van die vijftiger jaren leerden we uit de leuze van 1928 te leven, Een Land, Een Volk, Een Taal. Bij de oprichting van de Indonesische Raad van Kerken behoorden Indonesische gereformeerden tot de initiatiefnemers. In de bedieningen van onze gereformeerde docenten, die ook een grote invloed op mij hadden, zag ik concrete voorbeelden van te kunnen samenleven en samenwerken, ook met mensen met verschillende achtergrond op cultureel en godsdienstig gebied. Zo lang ik in de bedieningen van de kerk was, was ik altijd actief in de oecumene geweest. Lokaal, regionaal, zelfs nationaal.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 34
Eenheid in verscheidenheid
UT OMNES UNUM SINT “Dat zii allen een mogen zijn”. Dat is de bede van onze Here Jezus (Johannes 17:21). Voor mij was het een vreugde om aan al die oecumenische activiteiten in Nederland te kunnen deelnemen. Eerst was daar SKIN, Samen Kerk In Nederland, een organisatie van meer dan 50 kerkorganisaties: Afrikaanse, Duitse, Molukse, Schotse, Indiase, Chinese, Surinaamse, Japanse en kerken uit Sri Lanka, kerken uit het Midden-Oosten en nog meer. Dan had je de BKUKIN, Badan Kerjasama Umat Kristen Indonesia Nederland, een samenwerkingsorgaan van Indonesische kerkgemeenschappen in Nederland, en dan plaatselijk De Gemeenschap van Kerken in Den Haag, De Raad van Kerken in Tilburg en Goirle en daarnaast ook de goede relaties met de plaatselijke gemeenten in Amstelveen, Dordrecht, Schiedam, Tilburg, Arnhem en Nijmegen die hun kerkgebouwen aan ons wilden verhuren. Met hun ouderlingen en predikanten hadden we een goede samenwerking. Soms was het moeilijk en vergde veel tijd, geduld en energie, maar het is mooi en verrijkend werk vanwege de kennis, die je opdoet en meer inzicht geeft in kunnen samenwerken in groepen met een grote verscheidenheid. Om een voorbeeld te noemen. Als bestuurslid van SKIN moest ik vaak naar de vergaderingen in Amersfoort en Amsterdam. Eens gebeurde het in Amsterdam dat ik na een algemene ledenvergadering van meer dan vijftig aanwezigen naar de tramhalte terugliep. Daar zag ik een van de afgevaardigden. Ik sprak hem in het Engels aan. “Ik zag u zo-even op de vergadering. Gaat u ook naar Den Haag?” “Nee, ik ga naar Rotterdam”. “Bent u kerkenraadslid van de Chinese kerk in Rotterdam?” “Nee, ik ben ouderling van de Japanse kerk in Amsterdam. Ik doceer Hebreeuws op de Universiteit van Leiden. U bent Indonesiër? Volgende maand ga ik voor drie weken naar Indonesië om daar op verschillende theologische hogescholen lezingen te houden”. 25 Jaren GKIN Het is goed je te realiseren dat de GKIN zich heeft laten kennen als een kerkgemeenschap in Nederland die openstaat ten opzichte van andere kerkgemeenschappen. Dat alle activiteiten het stempel mogen dragen van een gezamenlijk bedienen, getuigen en zo een goede kerkgemeenschap mogen vormen. Opdat de wereld in Jezus mag geloven. Bandung, 17 augustus 2010 Met de hartelijke groeten, Gode bevolen, teriring salam dan doa, Ds. M.A.M. Sasabone & Hiang
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
35
Ibadah dalam Nuansa Maluku Marcel Mustamu
E
en themadienst waar men kennis kan maken met de vele nuansa van het rijke Indonesië georganiseerd door Kaum Wanita GKIN regio Amstelveen. Eenheid in verscheidenheid is bij GKIN regio Amstelveen niet iets van vandaag of gisteren, want al een aantal jaren organiseert Kaum Wanita van GKIN regio Amstelveen een themadienst met daarin opgenomen een bepaald christelijk geloofsaspect uit een van de regio’s die Indonesië rijk is.
Voorafgaande jaren was het Nuansa Jawa en Nuansa Sulawesi. Dit jaar 2010 op zondag 27 juni heeft men gekozen voor de provincie Maluku. Ibadah dalam Nuansa Maluku. Een dienst met zang en muziek, kleurrijk vanwege de diversiteit aan kleding. De dames en heren van de vocalgroup zongen mooie liederen met aangepaste teksten en waren gekleed in de stijl zoals op de
om in Oosters Aziatische kledij met of zonder batikprint de bijzondere dienst bij te wonen. Eenheid in verscheidenheid is een feit. De dienst op zondag 27 juni was ook bijzonder omdat nieuwe leden aan de gemeente werden voorgesteld en verwelkomd. Kebaktian Nuansa Maluku begint met het geluid van de tifa (trommel), een belangrijk communicatiemiddel op de Molukken.
Molukken: de dames gekleed in sarong en kebaya putih. Ook het kapsel van de dames was omgetoverd in een kondé. De heren tenoren van het GKIN Koor hebben eveneens een lied voorgedragen in traditionele kleding. Veel gemeenteleden waren solidair en hebben gehoor gegeven aan de oproep
De dienst werd geleid door ds. Johannes Linandi met de preek: “Op zoek naar de ideale kerk? / Mencari gereja yang ideal?” Handelingen 2: 42 -47. Een samenvatting . De Levende Steen en de levende stenen. Christus is de Levende Steen en de gemeente de levende
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 36
Eenheid in verscheidenheid
stenen. Christus, de Levende Steen is de eeuwige Rots. Bij Hem kunnen we schuilen. Wij kunnen op Hem bouwen. Het woord ‘stenen’ verwijst in eerste instantie naar iets dat dood is, maar door het woord “leven” is dat begrip totaal veranderd. Levende stenen is dus geen statisch begrip, maar een dynamisch begrip. In onze schriftlezing zien we de eerste gemeente als een dynamische gemeente. Dit is het startpunt van de eeuwenlange en wereldwijde Kerk van Christus tot nog toe. Het is goed om het leven van de eerste gemeente te bestuderen; niet zozeer om volledig te kopieren en te plakken in onze gemeente, maar om ons samen te laten inspireren. Als u de vraag “wat is een ideale kerk voor mij?’ wilt beantwoorden, kan de eerste gemeente fungeren als spiegel. Na de eerste Pinksterdag is de kerk geboren. 3000 mensen zijn tot het geloof gekomen in de Here Jezus en lieten zich dopen. God begon de geestelijke tempel te bouwen door de eerste gemeente te gebruiken als levende stenen. Het gebouw is gebouwd op het enige fundament: Christus, de Levende Steen en de Hoeksteen. Boven het fundament rijzen 4 pilaren, die allemaal belangrijk en onmisbaar zijn. Zo wordt het hele gebouw gebouwd. De eerste pilaar is het onderricht van de apostelen. “Ze bleven trouw aan het onderricht van de apostelen”. Opmerkelijk is dat er niet staat: ‘het onderricht van Jezus Christus’. Hoe kan onderricht van mensen nou een pilaar van de kerk zijn? Nou, dat is het ook niet, want de inhoud van het onderricht van de apostelen is niet anders dan wat de Here Jezus hen zelf geleerd heeft. Denk maar aan de zendingsopdracht uit Matteüs 28: 19-20: “19 Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, 20 en hun te leren dat ze zich moeten houden aan alles wat ik jullie opgedragen heb...”. Wat wij hier in Handelingen 2 zien is een uitwerking van die opdracht. Deze pilaar spreekt over de centrale plaats van Gods
Woord in het leven van de gemeente. Ken de Here Jezus! Lees de bijbel elke dag. Verdiep u daarin. Ga naar de Bijbelstudie. Blijf bij de leer van onze Heer, houd je aan wat er in de Bijbel staat en probeer dat toe te passen in je eigen leven. Toets alles aan Gods Woord en laat u niet heen en weer geslingerd worden door allerlei dwaalleer. De tweede pilaar is de gemeenschap. De kerk is geen individu, maar gemeenschap. Door de verbondenheid met de Heer, zijn we verbonden met elkaar als broeders en zusters. Broeders en zusters zijn bloedverwanten. Christenen hebben dezelfde bloedgroep: J (Jezus), samen gered door dat ene kostbare bloed. Die verbondenheid met elkaar ervaren we juist sterk temidden van allerlei verscheidenheid. Eenheid in verscheidenheid. In onze dienst van vandaag is dat zichtbaar, want vandaag is onze dienst in de Molukse sfeer. Duidelijk zien we dat in de Molukse klederdracht en tifa, het traditionele trommelinstrument. Tifa wordt gebruikt bij krijgsdansen en als communicatiemiddel tussen verschillende dorpen op de Molukken. De verscheidenheid verrijkt de gemeente. Tijdens de Bijbelstudie schreven veel mensen dat een ideale kerk ‘een liefdevolle gemeenschap is, een plek waar iedereen zich thuis voelt en waar jongeren en ouderen samen deel van uitmaken’. ‘Een kerk waar er geen roddels, ruzie, jaloezie en wrok is’. ‘Een plek waar vrede heerst’. Verder: ‘een gemeenschap waar je elkaar steunt, bemoedigt, en helpt’. In Handelingen laat de eerste gemeente ons zien dat de gemeenschap concreet in praktijk gebracht wordt door met elkaar te delen, door de behoeftigen (de armen, de weduwe, wezen) te voorzien, ook financieel. We kunnen zeggen: gemeenschap in actie! In de eerste gemeente werd niemand gedwongen om zijn bezit aan de gemeenschap over te dragen (zoals bij het communisme), maar velen verkochten uit vrije wil hun bezittingen en verdeelden de opbrengst onder
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
37
degenen die iets nodig hadden. De gemeente ervoer sterke verbondenheid met elkaar als gevolg van verbondenheid met Christus. ‘Jouw blijdschap is mijn blijdschap. Jouw verdriet is mijn verdriet. Jouw nood is mijn nood’. Wij kunnen hiervan leren. Kijk eens naar ons uitgavenpatroon? Wij mogen rentmeester zijn van de gaven die God ons toevertrouwt: door onze VVB of tienden, door te geven aan allerlei doelen: missionair of diaconaal, en andere goede doelen. Dat is de tweede pilaar: de gemeenschap. De derde pilaar is het breken van het brood in het sacrament Helig Avondmaal, wordt de broederschap en zusterschap beleefd. Mensen van verschillende achtergronden, verschillende kleuren
persoonlijk gebed. Ook in onze gezamenlijke gebeden: in de kleine kring van de Bijbelstudiegroep, in onze voorbeden in de kerk: bidden met elkaar en bidden voor elkaar. Breng in uw gebed dat deze 4 pilaren (Bijbelse onderricht, liefdevolle gemeenschap, het breken van het brood en het gebed) aanwezig zijn en blijven in onze gemeente, zodat Gods geestelijke tempel gebouwd wordt door ons als levende stenen, levende gemeente. We danken God dat God voor de bouw van zijn geestelijke tempel enkele nieuwe gemeenteleden aan de GKIN regio Amstelveen heeft toegevoegd. We zijn gezegend met deze nieuwe broeders en zusters. Stel, als wij dezelfde vraag zouden stellen aan de eerste gemeente in Handelingen: ‘wat is een
en culturen, sociale status (de minima en maxima) zitten samen rond dezelfde tafel en eten van hetzelfde brood en drinken van dezelfde wijn. Wat een gezegende tijd! De vierde pilaar is het gebed. De eerste Christenen kwamen trouw en eensgezind samen in de tempel en loofden God. Hoe kun je beter laten zien dat je de Here dankbaar bent, dan door Hem te eren, te loven en te prijzen? Het gebed is essentieel. Hoe vaak had de Here Jezus Zelf niet aan zijn gemeenschap met Christus op bijzondere wijze genoten. Tegelijkertijd wordt in het Avondmaal de leerlingen laten zien dat bidden fundamenteel is? En dat doet de gemeente dan ook: bidden. Het gebed is de meest intieme omgang met God. Door te bidden bouwen we relatie met God op. We communiceren met God, onze Hemelse Vader. Door te bidden laten we zien dat we afhankelijk zijn van God, dat we God nodig hebben in ons leven. Door te bidden laten we zien dat we van God houden. Wat verlangt God dat wij, Zijn gemeente Hem elke dag zoeken, dat wij elke dag tot Hem komen. Laten we als gemeente elke dag dicht bij God komen in ons
ideale kerk voor jou?’ Het is duidelijk te zien dat de eerste Christenen niet bezig waren met deze vraag. Zij gingen niet op zoek naar de ideale kerk. Het was God die van hun volledige toewijding aan God en aan elkaar iets moois maakte in de eerste gemeente. Lieve gemeente, bent u op zoek naar de ideale kerk? Wijdt u zelf in eerste instantie aan God en aan elkaar. Wees levende stenen in de kerk. Dan zullen we zien hoe God iets moois maakt in en door onze gemeente, niet als een ideale kerk, maar als een kerk waar God naar verlangt. Amen. ds. Johannes Linandi Na de dienst was er heerlijke traktatie. De gemeenteleden werden verrast op een Molukse lekkernij: kohokoho. Een frisse koude cassave of aardappelsalade bereid met taugé en véél rode uien en ikan makreel of tonijn. Een heerlijke lekkernij vooral op een tropische middag zoals vandaag. Inmiddels loopt het tegen het einde van het jaar 2010. We kijken nu al vooruit naar de volgende Nuansa activiteit van Kaum Wanita GKIN regio Amstelveen. Wordt het in 2011 Ibadah di dalam Nuansa Papua?
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 38
Eenheid in verscheidenheid
GKIN Actief! Schiedam/Dordrecht Verslag Bazaar 12 juni 2010
Z
aterdagmorgen, 12 juni j.l., ruim voor 08:00 uur verzamelen zich al de eerste mensen om de voorbereidingen te treffen voor onze jaarlijkse bazaar in de Opstandingskerk te Dordrecht. Wat een bedrijvigheid en enthousiasme om alles op tijd klaar te hebben. Rond 10:00 uur hopen we met alle voorbereidingen klaar te zijn. Ieder heeft zo zijn eigen taak en het loopt dan ook altijd op rolletjes, maar om te zien is het net een mierenhoop dat heel bedrijvig is. Tafels worden gedekt, etenswaren worden uitgestald, meubels verplaatst, de kerkbanken aan de kant, tenten worden neergezet. Je weer nooit wat voor weer het wordt. Schijnt de zon, dan is het lekker toeven onder een tentje. Regent het, dan wordt niet alles kletsnat. De satés worden voorbereid en de rommelmarkt wordt klaargezet. Opvallend daarbij is, dat de eerst mensen als rond 08:30 uur naar de spulletjes komen kijken en zonder dat het geprijsd is al gaan bieden c.q. kopen onder het motto: ‘wie het eerst komt, het eerst maalt’. De muziekkanten druppelen nu ook binnen en gaan hun opstelling maken in goed onderling overleg. Ook op deze dag werden we weer gezegend met mooi weer. Dat is altijd spannend voor zo’n dag, maar gezegd moet worden dat we tot nu toe nooit slecht weer hebben gehad. Echter voordat we de bazaar openen, komen we allemaal bij elkaar in de kerkzaal en vragen we Gods zegen. Aanvankelijk zijn er nog weinig gasten, maar naarmate de ochtend vordert en er meer muziek en zag buiten te horen is, komen de gasten binnen en eten van al het heerlijks dat door onze dames is bereid. Er is een grote variëteit, zodat voor elk wat wils is. De bazaar is inmiddels door de jaren heen al een begrip geworden in Dordrecht en mensen uit de omgeving en veel familieleden komen dan ook even een kijken nemen en proeven.
muzikale zangbijdrage levert alsook Ronald Hutting met zijn ‘angklung’. Leuk om te zien was de spontane samenwerking die ontstond tussen die twee en hoe de zaal geënthousiasmeerd werd daardoor. Ook onze zangeres ‘zonder naam’ Jane Linthorst droeg spontaan bij in de zang en nam de kerkzaal enthousiast mee in haar meeslepende stem en zang. De bazaar krijgt ook altijd aan het einde een dansuitvoering door dansgroep ‘Baedi’, die ook een les geeft in line-dance en vervolgens de bezoekers laat dansen, waarvan gretig gebruik gemaakt wordt. Aan het eind van de bazaar is de traditionele loterij waarvoor altijd iedereen blijft hangen om te zien of dit geweldige prijzen door hen gewonnen zijn. Veel prijzen worden geschonken. De opbrengst draagt bij het welzijn van de gemeente. Dank daarvoor! Zoals de dag begon, zo eindigt die ook weer bedrijvig in het opruimen van alles en het weer klaarmaken van de kerkzaal, want morgen is er weer een kerkdienst. Moe, en een zucht van verlichting slakend dat het weer goed verlopen is en voldaan gaat iedereen rond 17:30 uur huiswaarts, wetend dat wij als kleine regio weer hebben laten zien aan de wereld rondom ons dat we als christelijke gemeente goed zijn het met elkaar samenwerken om de GKIN bekend te maken. Een pluim aan de gemeente voor deze jaarlijkse activiteit. H. Tromer
Er is door de jaren heen een vast programma ontstaan, waarin Henry Sahilatua altijd een vaste
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
39
GKIN Actief! Amstelveen
Verslag busreis naar de Lutherstad Wittenberg
O
n Tour met GKIN Amstelveen: 4-daagse busreis naar Berlijn, ontspanning; shoppen en als klap op de vuurpijl een bezoek aan geboorte plaats van het Protestantisme: Luthertstad Wittenberg. Welkom aan Boord Dag 1: op 19 juli stapten aan boord in de touringcar van Van der Valk 28 passagiers met als vertrekpunt Breukelen met koers: richting Berlijn. Nadat alle koffers in de bagageruimte zijn ingeladen en iedereen haar of zijn zitplaats heeft gevonden en alle hoofden zijn geteld wordt het startmoment afgenomen namelijk met een Openingsgebed. De zon is volop aanwezig en het weer is aangenaam. De touringcar is voorzien van een goed werkende aircosysteem. De chauffeur verteld vanuit de luispreker over de route en over de (sanitaire) tussenstops waar en wanneer die zullen worden gehouden zodat wij ons kunnen opfrissen om fris en fruitig uit te zien. Samenzang met voldoende proviand Zoals het hoort is aan boord proviand aanwezig met andere woorden er is ruim voldoende eten; tussendoor snacks en drinken aanwezig. Liederen uit de bundel Kidung Baru werd met elkaar gezongen met instrumentale begeleiding van dhr. Loa Jan Gie. Er werd niet alleen maar gezongen want naast het eten en de tussendoortjes en drinken werd ook veel geklets, gekwekt , gelachen en geslapen maar was er ook tijd voor zonnen achter het raamglas. Rond 17.00 u arriveren we in ons gastenverblijf: Van der Valk Berliner Ring. Na het inchecken en uitladen van de bagage kan de speurtocht beginnen namelijk zoeken van onze kamers. Om 19.00 worden we verwacht voor een gezamenlijk avonddiner. Lutherstad Wittenberg – Staksen Anhalt Zoals eerder is aangegeven is hoofddoel van de 5 daagse busreis de Lutherstad Wittenberg. Na het gezamenlijk ontbijt stapten we weer aan boord van Van der Valktouringcar voor een rit van ca 100 kilometer naar het zuiden. De avond van te
voren hebben wij ons goed laten voorlichten en ons laten verrassen door een voorstelling over wie Maarten Luther was en hoe de Here God met hem was, de leiding nam tot heden. De avond werd bijgestaan met overdenking van ds. mw. N. Leuhery – Sinai. We hebben o.a. het Luthershuis bezocht onder begeleiding van een gids. Lutherstad Wittenberg kent een eeuwenlange traditie van uitzonderlijke denkers en baanbrekende ideeen. Wittenberg was de drijvende kracht achter het Protestantisme. De naam alleen al duid op de nauwe band met de architect van de Reformatie Maarten Luther.
Een korte samenvatting: Maarten Luther de architect van de Reformatie Luther had veel kritiek op de rijkdom van de kerk. De kerkgebouwen waren versierd met goud, zilver en heilige beelden. De kerk en haar geestelijken speelden in de Middeleeuwen een onmisbare rol binnen het Christelijk geloof van de Europeanen. En het feit dat geestelijken zich moesten onthouden van seks en van het huwelijk, het celibaat, vond Luther onzinnig. Zij bemiddelen tussen God en de mensen. Dit was volgens Luther onjuist. Ieder mens kon zelf contact leggen met God door te bidden en de Bijbel te lezen en een innerlijk gevoel te voelen. Al die kerkelijke rituelen en ge-
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 40
Eenheid in verscheidenheid
bruiken leidt alleen maar af van de boodschap van God. Luther vond dat der kerk zich van alle rituelen en rijkdommen moest ontdoen om zich bezig te houden met het ware geloof. Het woord van God dat in de Bijbel geschreven staat. Dit is de kern van de reformatorische ideeën van Luther. Maarten Luther kreeg kritiek van de Paus , de keizer en de vorsten. De Paus beval Luther naar Rome af te reizen om hem terecht te wijzen. Luther weigerde. Maarten Luther spijkerde uit onvrede een tekst op de kerkdeur van Wittenberg. Hierin maakte hij 95 stelling hoe slecht de handel in aflaten was. Katholieken en Protestanten In de Middeleeuwen had de kerk erg veel macht, en maakten de burgers allemaal dingen wijs. Ze vertelden het volk dat elk mens in het vage vuur terecht kwam, en daar zou boeten voor zijn slechte daden. Hoe meer slechte daden, des te langer je verblijf in het vage vuur. Maar er bleek een uitweg te zijn, Want iets doen voor de kerk, betekende dat je een goede daad verrichte. En daarom, kon je een aflaatbrief kopen bij de monniken, priesters
en andere werkzame mensen bij de kerk. Met deze aflaatbrief, “doneerde” jij geld aan de kerk, en werd je slechte daad vergeven. Als je heel veel aflaatbrieven kocht, kon je zo zelfs het vage vuur overslaan! Dit was natuurlijk allemaal niet waar, want het geld werd gebruikt voor de Pauselijke Kerk in Rome. Maarten Luther was Family Father and man of the Church. Ontspanning en Shop till your drop De overige 4 dagen was er voldoende tijd voor overige ontspanning in het Duitse metropool Berlijn. We hebben ons laten verrassen door de Hotspots en historische en de bekende plekken in Berlijn. Dit zijn: de Gedenkstenen van de Jodenvervolging, vliegveld Tempelhof, Checkpoint Charlie, Brandenburger Tor, Marienkirche en last but not least KaDeWe voor shopping. Grüss Gott und Auf Wiedersehen! Mevrouw Sianli GKIN Amstelveen
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
41
Via Dolorosa (Jalan Salib)
Verslag Paasviering regio Amstelveen
D
e Via Dolorosa is de weg die Jezus Christus zou zijn gegaan, toen HIJ ZIJN kruis droeg, van de plaats der veroordeling door Pontius Pilatus naar de heuvel Calvarie of Golgotha waar Hij gekruisigd en begraven werd. Op zondag 4 april - Eerste Paasdag hebben de jongeren van GKIN regio Amstelveen de lijdensweg van Jezus Christus nagebootst. Een schouwspel dat indruk heeft gemaakt op de gemeenteleden. De Kruisweg is een onderdeel van de traditie van het Christelijk Paasfeest. Een aantal gemeenteleden had bij het zien van dit drama moeite om hun emoties in bedwang te houden. Reden om aan Andhika Budi Dharma (regisseur), Apriliana Kuswanti (rol van Maria Magdalena) en Denis Leuhery (rol van Jezus) vragen te stellen.
(Bij het interview met Andhika en Apriliana heb ik bewust gekozen om de antwoorden van betrokkenen origineel te laten en niet in het Nederlands te vertalen)
Vragen aan Andhika (regisseur) Waarom hebben de jongeren speciaal voor dit onderdeel gekozen? The idea of taking “Via Dolorosa” (translation: Way of Suffering or Way of Grief ) is to give the congregation a visualization, that Easter is not only about His resurraction, and redemption, but there is an underlying, painful event that happened 3 days before, the Good Friday. Quote from ds. Tjahjadi: “Good Friday and Easter are one series of events, and one is not more important than the other.” Wat is jouw bijdrage hierin? For this piece I am taking the task to write the script, and also guiding the youth through the training. Basically I am obliged to do everything that needs to be done behind the screen, on doing this, I had a great help from Sharon Styns. Hoe verliep de samenwerking? It was fun, and exciting working with the youth here, of course we have been through some critical points because there was not enough practice time, overlap schedule, and every detail about
the performance, but I enjoy working with the youth here. The most exciting challenge is most probably, because I am new to the surrounding, in the capacity of a theatre coach, the language, the script itself (no one had seen the act, and the only clue was the movie “Passion of Christ”), and also the coaching environment here. But then I am quite sure the actors and actresses are enjoying it. Ben jij betrokken geweest bij de rolverdeling en bij het kiezen van de kostuums en attributen? Casting, m..., since the time I thought about the script, I already had a rough idea for the actor(ress) to play the role. But then not everyone that I preferred was able to be involved in this role, some are having vacation, and others are hesitating to being involved. Here I want to thank Sharon, because she is the one who gave options, and was involved in recruiting the actors(ress). I also collaborated with Sharon for deciding on costumes and making properties. Ben jij tevreden en heb jij je doel bereikt? Yes, of course on D-day there were several mistakes, but nobody seemed to notice it. The actors(ress) were also very satisfied with their own performance, I also heard that audience was enjoying our performance, I even heard that some people were really touched by it, thus we have completed our ultimate goal. So yes, I will say that this performance was a great success. Wait for our next performance! Vragen aan Apriliana (Maria Magdalena) Hoe heb jij je in de rol van Maria Magdalena verdiept? I got instructions from Andikha (as the director) about the character of Maria and how I should act. Luckily, the day before the Easter sermon, I watched the “Passion of the Christ”. From there, I learned more about Maria and how she responded to the death of Jesus and the most important thing is the journey of Jesus Christ. I watched the
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 42
Eenheid in verscheidenheid
film for 3rd time and the torture and the sacrifice that Jesus Christ has done to us is indescribable. The reminiscence of these scenes helped me to play my role as my Maria even better especially the crying part. Je had nauwelijks tekst maar moest zonder woorden iets uitbeelden (lichaamstaal) dat is niet eenvoudig, hoe was dat voor jou? It was actually easier for me due to my insufficiency in Dutch. I like to play drama actually because of the challenge to convey the message with body, expressions, sound rather than words. Wat voor reacties heb jij ontvangen na de uitvoering? The reaction is actually positive. Some people came to me and said that they were touched and almost cried. But I hope that they were not only touched but also got the message. Vragen aan Denis (Jezus) Als hoofdrolspeler draag jij veel verantwoordelijkheid. Hoe ging jij ermee om? Enkele weken vóór de Paasviering werd bij ons (de jongeren van GKIN regio Amstelveen) duidelijk dat er een dramastuk moest worden voorbereid. Andhika probeerde in korte tijd een clubje acteurs bij elkaar te krijgen. Toen hij mij vroeg of ik wilde meedoen, zei ik ja, maar toen bleek dat ik de rol van de Here Jezus zou gaan vertolken, begon ik te aarzelen. Ik belde Andhika op en in de eerste instantie probeerde ik er onderuit te komen, door eventueel genoegen te nemen met een andere rol. Toen Andhika zei dat de andere rollen al waren verdeeld, besloot ik mij erbij neer te leggen en mijn uiterste best te doen om de rol van de Here Jezus op een waardige manier te gaan spelen. Van mijzelf weet ik, dat ik deze rol pas tijdens de viering zelf optimaal zou opvoeren, omdat ik dan pas alles kan geven. In de paar weken voorbereiding met de anderen, was ik dan ook vooral bezig met het choreografische aspect van het dramastuk. Daarnaast probeerde ik mij ook mentaal voor te bereiden op de rol, onder andere door mij te laten inspireren door de manier waarop andere acteurs de Via Dolorosa hebben vertolkt in het verleden.
Hoe heb jij de rol van Jezus ervaren? Het vertolken van de rol van de Here Jezus is een zware en eervolle taak. Zwaar, omdat je de allergrootste Persoon uit de wereldgeschiedenis mag spelen, en eervol om precies dezelfde reden. Voor vele Christenen neemt de Here Jezus de belangrijkste plaats in in gevoelens, gedachten en (geloofs)overtuiging. Daarom is het belangrijk om Zijn rol, zowel historisch als religieus, op een verantwoorde manier neer te zetten. Ik vind het dan ook logisch en correct dat Andhika de personages, het verhaal en het scenario van ons dramastuk volledig heeft gebaseerd op passages uit de Bijbel. Dan is het verder aan de acteurs om die passages zo authentiek mogelijk in te vullen. In het dramastuk is een aantal momenten en situaties voorbijgekomen, waarvan ik weet dat ik zelf in woede en ongenoegen zou zijn uitgebarsten: de valsheid van de hogepriesters die Hem veroordeelden, de lafheid van Pontius Pilatus die zijn handen waste in onschuld, de ondankbaarheid en boosheid van de menigte die Hem sloeg, en uiteindelijk ook de onbereikbaarheid van God zelf, die Hem liet hangen aan het kruis. Onder al deze omstandigheden, bleef de Here Jezus kalm, ondanks de pijn en het verdriet: Hij bleef trouw aan de opdracht van Zijn Vader. En tijdens de Paasviering, toen het dramastuk bezig was, op die korte ogenblikken dat ik de gemeente aankeek, besefte ik precies waar de Here Jezus dit allemaal voor deed: voor ons, de gemeente! Door mijn deelname als de Here Jezus in dit dramastuk, ben ik mij nog meer bewust geworden van de ernst van Zijn lijden, en de grootsheid van Zijn liefde. - AMEN Bedankt Andhika, Aprilliana en Denis voor jullie bijdrage. Hartelijk dank aan Sharon Styns voor het coachen van de Jongeren. Chapeau voor de jongeren voor hun geleverde acteerprestaties. Naast de drama-uitvoering werd de Paasdienst van GKIN regio Amstelveen opgeluisterd met zang van o.a. Vocal Group Hosanna, het GKIN Koor, Zanggroep en het Kinderkoor. Alles bij elkaar een indrukwekkende Paasviering 2010.
Marcel Mustamu
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
43
25 jaar GKIN!
Tijdslijn Gereja Kristen Indonesia Nederland 1985, 7 juli: De ‘Gereja Kristen Indonesia di Nederland’ wordt in de Kruiskerk te Amstelveen geïnstitueerd. GKIN
1985 houdt erediensten in Schiedam en in Amstelveen.
1985, 7 juli: De heer Tan Gie Djien wordt tijdens de institutie dienst benoemd tot de eerste voorzitter van de landelijke kerkenraad met de heer Tan Tjing Swan als de vice-voorzitter en de heer Lo Bian Hwat als de secretaris. Ze zijn tevens de eerste kerkenraad van de regio Amstelveen. De heer Tan Tjiauw Yong en de heer The Gwan Tjaij zijn de adviseurs.
1986 1986, 5 januari: De openingsdienst in Rijswijk in de Licht der Wereldkerk wordt voorgegaan door dr. R. Budiman. 1986, 19 april: Het eerste GKIN sportevenement wordt in Oostervant Receratiecentrum in Rotterdam gehouden. 1986, 10 mei: De eerste GKIN bazaar wordt in het buurthuis ’t Open Huis in Amstelveen gehouden. 1986, 15 juni: Dr. R. Budiman wordt in het ambt bevestigd als de eerste voltijds predikant van de GKIN door dr. J. Kawarman. Verder worden twee consulenten benoemd, te weten dr. J. Kawarman en mw. drs. N. Atmadja. 1986, 17 augustus: Naamswijziging van ‘Gereja Kristen Indonesia di Nederland’ naar ‘Gereja Kristen Indonesia Nederland’ wordt ingevoerd.
1986, 24 augustus: De openingsdienst in Nijmegen in het wijkcentrum ‘Lindenholt’ wordt voorgegaan door dr. R. Budiman.
1986, 5 oktober: De erediensten in Nijmegen worden voortaan in de R.K. Agnetenkerk gehouden. 1986, 10-12 oktober: Het eerste bijbelkamp voor de jongeren wordt in Elst (Utrecht) gehouden o.l.v. dr. R. Budiman en mw. drs. N. Atmadja. Het thema is: ‘Met God In De Wereld’.
1986, 26 oktober: De eerste kerkenraad voor regio Nijmegen wordt bevestigd door dr. R. Budiman, bestaande uit mevrouw Kiam Liem, mevrouw Tin Yap en de heer Gerard The.
1986, 2 november: De eerste kerkenraad voor regio Rijswijk wordt bevestigd door dr. R. Budiman, bestaande uit de heer Yo Bwan Hie, de heer Kwee Liang Hwat, de heer Han Tiong Bo en mevrouw Tie Lian Giok-So.
1986, 9 november: De openingsdienst in Den Haag in het kerkgebouw der Zevende-dags Adventisten wordt voorgegaan door dr. R. Budiman. 1986, 7 december: De heer Liem Kiong Wan wordt als eerste binnen de regio Nijmegen door dr. R. Budiman gedoopt.
1986, 14 december: Het huwelijk van dhr. F.C. Struik en mej. I. Laban wordt als eerste binnen de regio Rijswijk/Den Haag door dr. R. Budiman bevestigd en ingezegend. 1986, 21 december: De eerste gezamenlijke GKIN kerstdienst wordt in de Licht der Wereldkerk te Rijswijk
gehouden.
1987, 24 januari: Het medisch diakonaat wordt als gevolg van het besluit van de kerkenraadsvergadering
1987 bevestigd als onderdeel van de diakonie van de kerk. De heer The Gwan Tjaij is de coördinator met de heer Lo Bian Hwat als de secretaris.
1987, 10 maart: De GKIN staat geregistreerd bij het Ministerie van Justitie. 1987, 19 april: De eerste gezamenlijke GKIN Paasdienst wordt in het kerkgebouw der Zevende-dags Adventisten te Den Haag gehouden. 1987, 16 mei: De eerste sportdag wordt in Delft door de KPGKIN (Jongerencommissie) gehouden.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 44
Eenheid in verscheidenheid
1987, 17 mei: Mevrouw Ang Hok Nio wordt als eerste binnen de regio Rijswijk/Den Haag door dr. R. Budiman gedoopt. Verder hebben de heer Han Swan Hauw, de heer Han Swan Liong, mevrouw Kumara Han en mevrouw Sandra Lie als eerste binnen de regio Rijswijk/Den Haag in deze dienst belijdenis gedaan. 1987, 31 mei: Mevrouw Hilda Liem Kiem Yoe Nio-The, mevrouw The Lian Nio, de heer Yap Chuan Ho en echtgenote, de heer John Yap worden als eerste binnen de regio Schiedam/Dordrecht door dr. R. Budiman gedoopt. Verder heeft mej. Eva als eerste binnen deze regio in deze dienst belijdenis gedaan. 1987, 7 juni: De heer Eddy Tan wordt als eerste binnen de regio Nijmegen door dr. R. Budiman gedoopt. Verder hebben mevrouw Joyce Tan en de heer Irwan Kawulusan als eerste binnen deze regio in deze dienst belijdenis gedaan.
1987, 27 juni: Het huwelijk van mej. Eva en dhr. John Yap wordt als eerste binnen de regio Schiedam door dr. R. Budiman bevestigd en ingezegend.
1988, 31 januari: Regio Rijswijk/Den Haag houdt voor het eerst een eredienst op de vijfde zondag in het
1988 kerkgebouw der Zevende-dags Adventisten te Den Haag.
1988, 1 april: De erediensten in Den Haag worden voortaan in de Vredekerk gehouden (Aanvang 11:30). 1988, 25 september: Het huwelijk van mej. Lisa Prajitno en dhr. Bernard Marwoto Budihardjo wordt als eerste binnen de regio Nijmegen door dr. R. Budiman bevestigd en ingezegend.
1988, 30 oktober: De Commissie van Beheer van de GKIN wordt opgericht bestaande uit de heer Ong Gwan Hien, mevrouw Tie Lian Giok-So en de heer Foe Khien Siong.
1988, 6 november: De eerste gezamenlijke dienst tussen de GKIN regio Rijswijk/Den Haag en de Gereformeerde wijkgemeente van de Licht der Wereldkerk Rijswijk wordt gehouden.
1989, 12 februari: De heer Han Tiong Bo wordt op de Landelijke Kerkenraadsvergadering in Amstelveen benoemd
1989 tot de tweede voorzitter van de landelijke kerkenraad met de heer Yap Chuan Ho als de vice-voorzitter en de heer Lo Bian Hwat als de scriba.
1989, 7 mei: In Nijmegen wordt de heer Ong Heng Yang bevestigd als ouderling van regio Nijmegen voor regio Tilburg in oprichting door dr. R. Budiman. 1989, 10 juni: Het huwelijk van mej. Magda Lo en dhr. Gunawan Kirana wordt als eerste binnen de regio Amstelveen door dr. R. Budiman bevestigd en ingezegend.
1989, 15 juni: De heer Yo Bwan Hie, een ouderling van de regio Rijswijk/Den Haag, is op 74 jarige leeftijd tijdens zijn ambtsperiode overleden. Hij was één van de voortrekkers van de regio Rijswijk/Den Haag.
1989, 1 oktober: De erediensten in Nijmegen worden voortaan in de Remonstrants-Gereformeerde Kerk gehouden.
1990, 8 juli: De viering van het eerste lustrum (5 jaar) vindt plaats in de Kruiskerk te Amstelveen. Het thema is: ‘Een 1990 Droom Wordt Werkelijkheid’. 1990, 22 september: De openingsdienst in Tilburg in de Opstandingskerk wordt voorgegaan door dr. R. Budiman. In deze dienst wordt de eerste kerkenraad voor regio Tilburg bevestigd bestaande uit de heer Ronny Setiawan Liem en de heer Constantinus Siahaya. 1990, 10 november: Mevrouw Anna Iskes en haar dochter Sheldonne Madeline worden als eerste binnen de regio Tilburg door dr. R. Budiman gedoopt.
1991, 1 september: De openingsdienst in Dordrecht in het kerkelijk centrum ‘De Bron’ wordt voorgegaan door dr. R.
1991 Budiman.
1992 1992, 1 juni: De erediensten in Dordrecht worden voortaan in de Opstandingskerk gehouden.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
45
1992, 25-28 augustus: Een delegatie van de GKIN bestaande uit dr. R. Budiman en de heer Han Tiong Bo (voorzitter landelijke kerkenraad) woont de achtste ‘Sidang Raya GKI’ bij in Batu, Indonesië.
1992, 4 oktober: De openingsdienst in Arnhem in de Gereformeerde kerk ‘De Kandelaar’ wordt voorgegaan door dr. R. Budiman.
1993 1994
1993, 4 december: Ds. P.W. Susilaradeya wordt in de Gereformeerde kerk ‘De Kandelaar’ te Arnhem bevestigd als de tweede voltijds predikant van de GKIN.
1994, 31 januari: De heer Lo Kok Djioe, een ouderling van regio Schiedam/Dordrecht, is op 65 jarige leeftijd
tijdens zijn ambtsperiode overleden. Hij was tevens de penningmeester van de regionale kerkenraad van de regio Schiedam/Dordrecht.
1994, 10 april: De heer Loa Jan Gie wordt op de Moderamen vergadering in Nijmegen benoemd tot de derde
voorzitter van de landelijke kerkenraad met ds. P.W. Susilaradeya als de vice-voorzitter en de heer Tio Sien Tjwan als de scriba.
1994, 3 juli: De erediensten in Arnhem worden voortaan in de Kruiskerk gehouden.
1995 1995, 1 juni: Ds. W.H.M. Reinders is verbonden als deeltijds predikant van de GKIN. 1995, 8 juli: De viering van het tweede lustrum (10 jaar) vindt plaats in de Opstandingskerk te Schiedam. Het thema: ‘Geroepen Om Heen Te Gaan En Vrucht Te Dragen (Johannes 15: 16)’. 28 september: Ds. M.A.M. Sasabone wordt bevestigd als de derde voltijds predikant van de GKIN in de 1996 1996, Vredekerk te Den Haag.
1998 1998, 6 september: De erediensten in Rijswijk worden voortaan in de Verzoeningskerk gehouden. 1999 1999, 13 mei: De erediensten in Den Haag worden voortaan in de Thomaskerk gehouden. 2000
2000, 24 juni: De viering van het derde lustrum (15 jaar) vindt plaats in de Paaskerk te Amstelveen. Het thema is: ‘Geloven In Groei’. 2000, 18 november: De heer The Kian Gwan wordt op de Landelijke Kerkenraadsvergadering in Nijmegen
benoemd tot de vierde voorzitter van de landelijke kerkenraad met ds. M.A.M. Sasabone als de vice-voorzitter en de heer Han Tiong Bo als de scriba.
2000, 31 december: Einde dienstverband ds. W.H.M. Reinders als deeltijds predikant van de GKIN.
2001 2001, 26 februari: GKIN regio Rijswijk/Den Haag wordt lid van de Haagse Gemeenschap van Kerken (HGK). 2001, 24 maart: Afscheidsdienst van ds. W.H.M. Reinders als deeltijds predikant van de GKIN in de Kruiskerk te Amstelveen.
2001, 30 juni: Afscheidsdienst van ds. P.W. Susilaradeya als voltijds predikant van de GKIN in de Studentenkerk te
Nijmegen.
2002 2002, 21 juni: De Kerkorde (Tata Gereja) en de Uitvoeringsbepalingen (Tata Laksana) worden door de kerkenraad officieel in gebruik genomen.
15 februari: De heer Johannes Linandi STh. wordt in het ambt bevestigd als de vierde fulltime predikant van 2003 2003, de GKIN door ds. M.A.M. Sasabone in de Paaskerk te Amstelveen. 2003, 14 juni: De heer Han Swan Hauw wordt op de Landelijke Kerkenraadsvergadering in de Thomaskerk te Den Haag benoemd tot de vijfde voorzitter van de landelijke kerkenraad met de heer Iskandar Gandasasmita als de vicevoorzitter en de heer Hans Tromer als de scriba. 2003, 10 september: Mevrouw Ruby Ouw, een ouderling van de regio Arnhem/Nijmegen, is op 62 jarige leeftijd tijdens haar ambtsperiode overleden. Zij was tevens de voorzitter van de Commissie van Beheer.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 46
Eenheid in verscheidenheid
2004
2004, 6 april: De heer Kwee Liang Hwat, een ouderling van de regio Rijswijk/Den Haag, is op 90 jarige leeftijd
tijdens zijn ambtsperiode overleden. Hij had een aantal jaren het voorzitterschap van de regionale kerkenraad op zich genomen.
2004, 17 oktober: De erediensten in Rijswijk worden voortaan in de Nieuwe Kerk gehouden. 2004, 17 december: De heer Lucien Sumaiku, een ouderling van de regio Schiedam/Dordrecht, is in op 56 jarige
leeftijd tijdens zijn ambtsperiode overleden. Hij was tevens de voorzitter van de regionale kerkenraad van de regio Schiedam/Dordrecht.
2005
2005, 1 oktober: De viering van het vierde lustrum (20 jaar) vindt plaats in de Bergkerk te Den Haag. Het thema is: ‘Yes! Zichtbaar Enthousiast Verder’. 2005, 1 oktober: Het eerste Vijf Jaren Programma van de GKIN voor het jaar 2006-2011 wordt aan de gemeente gepresenteerd tijdens de viering van het vierde lustrum in de Bergkerk te Den Haag.
2005, 1 oktober: Dr. R. Budiman is benoemd tot lid in de orde van Oranje Nassau.
2008 2008, 1 januari: Toekenning van ANBI status (Algemene Nut Beogende Instelling) door de Belastingdienst. 2008, 5 januari: Ds. M.A.M. Sasabone neemt afscheid. Een dankdienst in de Thomaskerk, thema: Give Thanks !. 2008, 8 maart Ds. Stanley Tjahjadi wordt bevestigd als full time predikant voor de GKIN. De bevestigingsdienst met het thema: in His time.
2008, 11 april: Goedkeuring voorstel associatie overeenkomst GKIN en de Protestantse Kerk in Nederland in de Landelijke Kerkenraadsvergadering van de GKIN.
2008, 8 november: Goedkeuring associatie overeenkomst GKIN en de Protestantse Kerk in Nederland in de generale synode Protestantse Kerk in Nederland 2008, 25 december: Dr. R. Budiman neemt afscheid als deeltijd predikant bij de GKIN tijdens de landelijke kerstviering in Den Haag met het thema: Het mooiste cadeau.
2009
2009, 10 juni: Eerste inschrijving in het handelsregister van de Kamer van Koophandel, ondernummer
27345544.
2009, 10 december: Dr. R. Budiman is overleden. AMSTERDAM - Emeritus predikant dr. R. Budiman is donderdag
10 december overleden. Rudy Budiman werd geboren op 12 oktober 1927 in Semarang (Midden-Java, Indonesië). Hij volgde eerst een noodopleiding voor aanstaande predikanten te Jogjakarta en studeerde vervolgens theologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Na afronding van zijn studie in 1961 ging hij terug naar Indonesië, waar hij docent Nieuwtestamentische vakken werd aan de Theologische Hogeschool te Jogjakarta. In 1985 werd hij beroepen als eerste predikant van de Gereja Kristen Indonesia Nederland (Indonesisch-Nederlandse Christelijke Kerk). Daar verrichtte hij de eerste jaren veel pionierswerk als eerste en jarenlang enige predikant. Zijn eerste officiële standplaats was Amstelveen maar hij werkte door het hele land. In 2005 werd hij benoemd tot lid in de Orde van Oranje-Nassau. Dienst van Woord en Gebed op 16 december 2009 in de Pauluskerk te Amstelveen o.l.v. ds. J. Linandi. Thema: De goede strijd gestreden.
2009, 21 december: Presentatie en inontvangstneming van de ‘Guidelines’ door de Minister van Justitie, de
heer Hirsch Ballin op maandag 21 december van 15:30 tot 16:30 in het KIVI NIRIA gebouw (de ‘Molkamer’) aan de Prinsessegracht 23 in Den Haag. De Guidelines is door SKIN geschreven en br. Hauw Han is de projectleider.
2010
2010, 24 januari: De gemeente van GKIN Tilburg gebruikt het kerkgebouw van de Stichting Pauluskerk GKIN regio
Tilburg.
2010, 8 februari: Opening van de 5de lustrumviering met Liefdemaal in Schiedam, Magnalia Deïkerk.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
47
GKIN LandelijkKerkelijk Bureau (LKB)
Verslag over 3e kwartaal: juli t/m september 2010 door: Coördinator LKB 1. • • • • • •
Pastorale zorg: Regio Amstelveen / Amsterdam e.o.: ds. J. Linandi. De afdeling Noord / Oost Nederland (Steenwijk, Kampen, Paterswolde): ds. J. Linandi. Regio Schiedam/Dordrecht e.o.: ds. S. Tjahjadi. Regio Rijswijk/Den Haag e.o.: ds. S. Tjahjadi. Regio Arnhem/Nijmegen e.o.: ds. B.J. Pakpahan. Regio Tilburg e.o.: ds. B.J. Pakpahan.
2. Huissamenkomsten: • Regio Amstelveen / Amsterdam: 1maal per maand op 4de donderdag om 10.00 uur in de Kruiskerk te Amstelveen. • Regio Amstelveen, afd. Noord / Oost Nederland: 1maal per maand op 4de zaterdag om 14.00 uur te Eesveen (bij Steenwijk), of te Kampen, of te Paterswolde. • In Huize “Patria” in Bussum: 1 maal per 3 maanden een zondagsdienst door de GKIN, o.l.v. ds. J. Linandi. • Regio Arnhem/ Nijmegen en regio Tilburg: op aanvraag. • Regio Schiedam / Dordrecht: laatste vrijdag van de maand, o.l.v ds. S. Tjahjadi. 3. • • •
Catechisatie: In Amstelveen volgens afspraak. In Rijswijk/ Den Haag en Schiedam/ Dordrecht volgens afspraak. In Arnhem/Nijmegen en Tilburg volgens afspraak.
4. Bijbelstudie: • Amstelveen, 2de vrijdag van de maand Pauluskerk in het Indonesisch en Nederlands, o.l.v. ds. J. Linandi, zr. Linda Kwee, zr. Margie Teillers, zr. Theya Tjoe Fat- Njoo. • Amstelveen, Bijbelstudie/ sharing Jongeren Embrace, elke week, even weken op woensdag, oneven weken op vrijdag om 19:45 uur. • Wognum: 4de vrijdag van de maand o.l.v. ds. J. Linandi. • Den Haag: Thomaskerk, in het Indonesisch elke 2e en 4de dinsdagavond om 19:30 uur, o.l.v. ds. S. Tjahjadi. (in de maand juli en augustus geen Pemahaman Alkitab) • Den Haag: Thomaskerk, 1ste vrijdag van de maand om 12:00 uur, o.l.v. ds. S. Tjahjadi. • Den Haag: Thomaskerk, gespreksgroep voor senioren, 3de vrijdag van de maand. • Arnhem/Nijmegen 2de woensdag van de maand, o.l.v. ds. B.J. Pakpahan. • Tilburg: vanaf september o.l.v. ds. B.J. Pakpahan. 5. Groeigroep: • Tilburg: 2 maal per maand dinsdagavond, o.l.v. br. Iskandar Gandasasmita. 6. Diakonia en Marturia: • 29-08-2010: Inzameling voor slachtoffers van de watersnoodramp in Pakistan, opbrengst €1038,91. • In september erediensten in het teken van Marturia, getuigenis. 7. Beëindiging ambtstermijn ouderling: • 26-09-2010: Br. Ray Suling, voor regio Rijswijk/ Den Haag, na twee ambtstermijnen. • 26-09-2010: Zr. Erny The-Sho, voor regio Arnhem/ Nijmegen, na twee ambtstermijnen. 8. Landelijke GKIN vergadering(en)/ vertegenwoordiging(en): • 29-08-2010: Verbintenisdienst van ds. A. Verburg als gemeente predikant van de Regenboog te Oegstgeest. • 08-09-2010: Gesprek Dagelijks Bestuur met vertegenwoordigers van Protestantse Kerk in Nederland, verdere uitwerking associatie. • 12-09-2010: Deze vergadering van het moderamen komt te vervallen, volgende vergadering is 10-10-2010 te Schiedam. • 25-09-2010: Landelijke Penningmeestervergadering.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland 48
Eenheid in verscheidenheid
9. Geboorte: • 16-06-2010: Sean Rafael Sasabone, St. Boromeus ziekenhuis te Bandung (Indonesia) zoon van Peter en Wina Sasabone, en kleinkind van ds. M.A.M. Sasabone. • 02-07-2010: Noa Christian Daniel Tio, zoon van Ruth Gabriella en Abraham Michael Tio–Gouw, van de regio Arnhem/Nijmegen. • 23-08-2010: Cathie Siadari, dochter van Febryanti Sidabungke en Anthony Siadari, sympathisanten regio Rijswijk/ Den Haag. 10. Kinderdoop: • 25-07-2010: Samuel Frederik de Boer, zoon van Hana Kartika Kustianingsih en Willem Frederik Symen de Boer, regio Amstelveen in de Pauluskerk, bediend door ds. J. Linandi. • 05-09-2010: Anjanette Christabel Karmetyana Matena, dochter van Megaria en Jan Matena, regio Schiedam/Dordrecht in de Opstandingskerk Dordrecht, bediend door ds. S. Tjahjadi. 11. Nieuwe dooplidmaten: • 25-07-2010: Samuel Frederik de Boer, regio Amstelveen. • 05-09-2010: Anjanette Christabel Karmetyana Matena, regio Schiedam/ Dordrecht. 12. Huwelijksinzegening: • 04-09-2010: Br. Anne Marten Buitendijk en zr. Pitty Herrmann uit regio Tilburg in de Pauluskerk te Tilburg onder bediening van ds. J. Linandi. 13. Overleden: • 27-06-2010: Zr. Christina Mandang, in het ziekenhuis in Grand Rapid (V.S.). • 15-07-2010: Ir. Liong Djoe Phoa, in de leeftijd van 97 jaar in Den Haag overleden, echtgenoot van zuster Lisa Phoa-Kwee van de regio Rijswijk/Den Haag. Crematieplechtigheid 20-07-2010 in crematorium Ockenburgh te Den Haag. • 21-07-2010: Dhr. Tan Tji Kiong, in de leeftijd van 67 jaar in Amsterdam, vader van Elita Loa-Tan en schoonvader van Martin Loa van regio Amstelveen. • 25-07-2010: Br. Richard Marinus Johannes Scholtz, in de leeftijd van 82 jaar in Wageningen, echtgenoot van zr. Sientje Scholtz-Sumual, regio Arnhem/ Nijmegen. • 29-07-2010: Zr. Siem Nio Liem-Djoa in de leeftijd van 86 jaar te Leiderdorp. Echtgenote van br. Tjiauw Gwan Liem. Dienst van Woord en Gebed 03-08-2010 in aula van Crematorium Eikelenburg. Rijswijk. • 04-08-2010: Eugene Louis Romswinckel in Leiden, broer van Johnny Romswinckel regio Rijswijk/Den Haag. • 14-08-2010: Br. Pierre Thomas (Nappi) Jacobsen in de leeftijd van 82 jaar te Delft. Crematieplechtigheid 20-08-2010 in de aula van Crematorium Eikelenburg, Rijswijk. • 06-09-2010: Mw. Kitty Setyawati Liem – The in de leeftijd van 82jaar te Jakarta, moeder van br. Ronny Liem van de regio Tilburg. Crematie in Oasis - Jakarta, 13-09-2010. • 05-09-2010: mw. Kanne Sinaga Tobing te Medan (Indonesia), grootmoeder van Reynitha Situmorang Panjaitan uit Den Haag. 14. Bouwfonds GKIN: • Bouwfonds GKIN: per 28 augustus 2010: € 249.305,67. 15. Activiteiten: • Landelijke activiteiten: • 03-07-2010: In het kader van de viering van het 5e lustrum, Landelijke Gezinsdag, Atletiek Vereniging te Amstelveen. • September 2010: Marturia – maand in alle regio’s, erediensten met aandacht voor Marturia. • 02-10-2010: In het kader van de officiële viering van het 5e lustrum: Forum en Zang in Den Haag, in de Bergkerk. •
Regionale activiteiten: • Amstelveen: • 19-07 t/m 23-07-2010: Reis naar Berlijn en Wittenberg. • 07-08-2010: Kebaktian padang te Kortenhoef, o.l.v. ds. B.J. Pakpahan. • Tilburg: • 16-10-2010: Bazaar.
25 jaar Gereja Kristen Indonesia Nederland
Eenheid in verscheidenheid
49
Remedium Care Clinic, het vertrouwde adres voor uw gezonheid in Bali! - De eerste Nederlandse polikliniek op de “Islands of the Gods” - Mogelijkheid tot Doctor Online Consultation met artsen in Nederland
Dr. Heng Y. Ong, eigenaar Della, assistente Jl. By Pass Ngurah Rai, Kompleks Pertokoan Niaga Sanur No. 1 Sanur - Bali, Indonesia (0361) 288 860 / (0361) 287 970 / Hotline: (0361) 743 0729 www.remediumcare.eu /
[email protected] Info NL: +31 (13) 468 1877
Indonesische d e l i c at e s s e n Openingstijden: dinsdag t/m zondag 14.00 - 20.30 maandag gesloten
Torenlaan 21a, 1251 HE Laren (035) 531 8788 (035) 538 1311