NIET AMENDEERBAAR Inleiding De PvdA staat voor solidariteit, rechtvaardigheid, duurzaamheid, democratie en vrijheid. Deze idealen geven richting aan de keuzes die de PvdA in Zuid-Holland maakt. Wij willen mensen in staat stellen om invulling te geven aan hun leven en hun eigen wensen en verlangens te verwezenlijken. Om dat mogelijk te maken is het belangrijk dat aan een aantal basisvoorwaarden wordt voldaan. Mensen willen werk, een geschikte woning, een goede opleiding, en tijd en ruimte voor ontspanning en recreatie. En wij willen allemaal veilig en gezond leven. Voor de PvdA is van groot belang dat volgende generaties dezelfde kansen krijgen als wij. Ook onze kinderen en hun kinderen moeten immers gelukkig en gezond in onze mooie provincie kunnen leven. De beslissingen die de provincie neemt hebben vaak te maken met hoe wij in Zuid-Holland met de ruimte omgaan. De provincie schept daarmee voorwaarden waarbinnen gemeenten hun belangrijke werk kunnen doen. Wat de provincie doet is dus direct en indirect van invloed op alle mensen in Zuid-Holland. Het gaat om ruimte om te wonen en te werken, maar ook om het behoud van onze groene parken, polders, plassen en duinen. In dit programma leest u wat u de komende vier jaar van de PvdA in de provincie Zuid-Holland kunt verwachten. Wij hopen dat u zich hierin herkent en dat u ons wilt steunen, zodat wij ons steentje kunnen bijdragen aan het plezier en geluk waarmee u en uw buren in Zuid-Holland leven. De tien belangrijkste keuzen die wij in dit programma maken zijn: 1. De provincie zorgt voor banengroei. 2. De provincie kiest voor eerlijke arbeidsvoorwaarden en geeft zelf het goede voorbeeld door schoonmakers, beveiligers, chauffeurs en personeel in de catering in vaste dienst te nemen. 3. De kwaliteit van het openbaar vervoer wordt verbeterd. 4. Het Deltaplan Fiets zorgt dat knooppunten van openbaar vervoer over vier jaar voldoende fietsenstallingen hebben. 5. Er komt meer gelegenheid om te wandelen, fietsen en recreëren. 6. Over 10 jaar heeft Zuid-Holland een robuust natuurnetwerk. 7. Zuid-Holland stapt over op groene energie. 8. De land- en tuinbouw wordt duurzaam, te beginnen bij de glastuinbouw. 9. De voorraad betaalbare woningen blijft op peil, de wachttijd voor sociale huurwoningen neemt af. 10. De provinciale belastingdruk gaat niet omhoog.
1
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
AMENDEERBAAR 1. Werk en Economie Kansen verzilveren De Zuid-Hollandse economie is sterk op de wereldeconomie georiënteerd. Het internationale aandeel in de provinciale economie bedraagt 20%. Met drie universiteiten, met ieder hun eigen karakter (technisch, algemeen en economisch), de haven van Rotterdam en de (glas)tuinbouw, heeft Zuid-Holland veel mogelijkheden in handen om te blijven groeien en te zorgen dat elke inwoner hier een passende baan kan vinden. Met onze Mbo’s en HBO's zien we steeds meer kansen ontstaan om al het Zuid-Hollandse talent een plek te geven. Iedereen moet mee kunnen doen en mee kunnen profiteren van de economische kracht van Zuid-Holland. De PvdA wil daarom • actief bevorderen dat bedrijfsleven en kennisinstellingen samenwerken met de arbeidsmarktregio’s, de stadsregio en de gemeenten om te zorgen voor voldoende banen. • inzetten op innovatie door middel van kennisuitwisseling, door het bieden van stageplaatsen over en weer, en door het onderwijs nog beter aan te laten sluiten op de behoeften van het bedrijfsleven. Dat vergroot de kansen van schoolverlaters op een baan. De provincie zorgt voor eerlijke banen Op dit moment geeft de provincie innovatiesubsidie aan bedrijven zonder daaraan concrete voorwaarden te verbinden. De PvdA vindt dat de provincie alleen in de innovatiefondsen mag investeren als er aantoonbaar effect is op werk en economie. Bij investeringsafwegingen wordt dat zichtbaar gemaakt en meegewogen. De verdeling van werkgelegenheid over verschillende groepen vinden wij belangrijk. Niet alleen de happy few profiteren van economische groei, maar vooral ook lager geschoolden. We hebben een internationale blik omdat in de export onze grootste kansen liggen, met als voorbeelden de internationaal opererende haven, de glastuinbouw en kleine nieuwe innovatieve bedrijven. Het Middenen Kleinbedrijf (MKB) is onze grootste werkgelegenheidsmotor. Ook werken steeds meer mensen niet meer in een dienstverband, maar als zelfstandige zonder personeel (ZZP). Zij verdienen onze steun. Tegelijk zetten we ook in op het terughalen van werk uit het buitenland. De PvdA vindt dat eerlijke arbeidsvoorwaarden als eis bij aanbestedingsprocedures van de Provincie opgenomen moeten worden om concurrentie op slechte arbeidsvoorwaarden, zoals bij de verbreding en aanleg van de A2 en de A4, te voorkomen. De PvdA vindt dat vanaf nu eerlijke arbeidsvoorwaarden wel als voorwaarde worden gesteld in aanbestedingsprocedures. Wij steunen ondernemers die actief inzetten op het tegengaan van uitbuiting van bijvoorbeeld Oost-Europese werknemers. Daarom wil de PvdA • het werkgelegenheidseffect meewegen bij investeringen in werk en economie en dat zichtbaar maken. • dat de provincie producten afneemt van bedrijven die langdurig werkzoekenden en mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt in dienst nemen en die eerlijke arbeidsvoorwaarden hanteren. In onze procedures voor inkoop en aanbesteding stellen wij daarom sociale eisen. • het goede voorbeeld geven en net zoals de rijksoverheid schoonmakers, beveiligers en chauffeurs in vaste dienst nemen. • samen met het bedrijfsleven onderzoeken waar werk teruggehaald kan worden uit lage loonlanden, zodat Zuid-Hollands talent benut kan worden. • onze Made in Zuid-Holland parels samen in de etalage zetten, van de stormparaplu's tot de (innovatieve) producten van onze GreenPorts. • een substantieel aandeel nemen in het creëren van volwaardige banen voor mensen met een arbeidsbeperking, onder andere door ‘job carving’ (functiecreatie) stimuleren, te beginnen bij de provincie zelf. • provinciale regelgeving op gezette tijden tegen het licht houden om onnodige belemmeringen voor het MKB wegnemen.
2
55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110
• •
een subsidieregeling starten om met gemeenten actief initiatieven te steunen om de positie van ZZP'ers sterker te maken, zoals bijvoorbeeld broodfondsen. samen met gemeenten en Rijk schijnconstructies in arbeidsvoorwaarden bestrijden.
Sterke economische clusters steunen Zuid-Holland is van oudsher een provincie die bedrijven in alle economische clusters huist, maar de laatste jaren is vooral groei te zien in innovatieve sectoren op het gebied van water en deltatechnologie, biotechnologie en gezondheid, ICT & Telecom, en een daling in de banken- en transportsector. De transportsector is met de Rotterdamse haven altijd een belangrijke economische kracht geweest. Om dat ook in de toekomst te blijven is het nodig dat verder wordt ingezet op kansen die ontstaan nu toonaangevende bedrijven maximaal inzetten op afvalreductie en hergebruik van waardevolle grondstoffen. Dit biedt met name de regio Rotterdam de kans om uit te groeien tot de duurzame circulaire hub in Europa. Zuid-Holland heeft met haar internationale bedrijvigheid een belangrijke internationale positie. Den Haag als internationale stad van vrede en veiligheid zorgt dat de provincie ook politiek en diplomatiek een sterk internationaal gezicht heeft. China ziet Nederland als stad, niet als land. Ongecoördineerde handelsmissies leiden eerder tot hoge bestuurlijke en ambtelijke kosten, dan tot marktrendement. De PvdA wil daarom • het topsectorenbeleid blijven steunen. Het geeft houvast en zorgt voor een sterk gedeelde agenda met andere overheden. • zorgen dat iedereen mee profiteert van deze investeringen, het MKB en ook lager geschoolde werknemers. • Mbo’s actief betrekken om vakmanschap te bevorderen binnen de economische clusters. • dat de provincie een regisserende rol op zich neemt bij de versterking van de regionale economie door samenwerking tussen gemeenten, onderwijsinstellingen en bedrijfsleven te bevorderen. • samen met de Rotterdamse haven inzetten op het verzilveren van kansen die ontstaan nu waardevolle grondstoffen in afvalstromen steeds vaker worden hergebruikt. Zuid-Holland benut zijn toonaangevende positie in logistiek, chemie en tuinbouw en zorgt dat de regio Rotterdam uitgroeit tot de duurzame circulaire hub van Europa. • dat de Randstad met een gezamenlijk marktbewerkingsplan de export bevordert. Leegstand bedrijventerreinen, kantoorgebouwen en winkels aanpakken Gezien de grote leegstand op bedrijventerreinen en van kantoorgebouwen pleit de PvdA voor herstructurering en niet voor nieuwbouw. In het centrum van veel Zuid-Hollandse gemeenten neemt de leegstand van winkel- en horecapanden nog steeds toe. De PvdA wil dat de provincie samen met de gemeenten naar de binnensteden en de grote winkelcentra kijkt en samen zorgt voor vitale kernen. Aantrekkelijke kernen bevorderen de economie en zijn noodzakelijk om goed en prettig in Zuid-Holland te kunnen leven. De PvdA wil daarom • dat subsidie voor herstructurering van bedrijventerreinen alleen wordt verstrekt als sprake is van gezamenlijke aanpak, vergroting van duurzaamheid, fondsvorming voor toekomstige renovatie en parkmanagement. • regels invoeren dat afhaalpunten alleen toegestaan zijn in bestaande winkelgebieden. • en dat de regels voor branchering én voor het onderscheid tussen bedrijventerreinen, winkelgebieden en afhaalpunten beter worden gehandhaafd, zodat bestaande winkelgebieden niet verder worden verzwakt. • dat de provincie bijdraagt aan leefbare binnensteden door in samenwerking met gemeenten actief op een slimme inrichting en de ontwikkeling van nieuwe bedrijvigheid te sturen. Duurzame glastuinbouw De kassen zijn een onmisbaar deel van onze economie. Om leegstand en verpaupering te voorkomen, nemen wij voor nieuwe glastuinbouwgebieden een statiegeldregeling op. Hierdoor worden ondernemers mede verantwoordelijk voor leegstand. Innovatie, verduurzaming en eerlijke arbeidsvoorwaarden bieden deze technisch-innovatieve sector een gezonde toekomst. Wij stimuleren verdere verduurzaming van de
3
111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166
glastuinbouwsector. Dat is nodig voor het milieu, maar evenzeer voor de concurrentiepositie van de sector. Daarom wil de PvdA • voor nieuwe glastuinbouwgebieden een statiegeldregeling opnemen. • met de sector werken aan een forse reductie van de uitstoot van bestrijdingsmiddelen, warmte, CO2, meststoffen en licht, en aan meervoudig ruimtegebruik. • een Europese lobby voor een gezonde en sterke glastuinbouw actief steunen.
2. Groen, recreatie en cultuur Ruimte benutten In onze provincie maken we bewust ruimte om te genieten en dus om te wandelen, fietsen, varen of zwemmen. Het is belangrijk om dichtbij huis te kunnen genieten van cultuur, binnensteden, landschappen en erfgoed. Daarbij bevorderen we mogelijkheden om als vrijwilliger mee te helpen dit alles mogelijk te maken. Het netwerk van natuurgebieden wordt afgemaakt. Daarmee wordt voor de toekomst onze waardevolle natuur behouden. De achteruitgang in het aantal soorten planten en dieren willen we stoppen. Dierenwelzijn is uitgangspunt in ons landbouwbeleid. Het bestrijden van in het wild levende dieren die overlast geven, zoals muskusratten, ganzen en damherten gebeurt alleen als dat echt noodzakelijk is en dan alleen op de meest diervriendelijke manier. Tenslotte zorgen we er voor dat kinderen in Zuid-Holland al jong kennismaken met natuur en cultuur. We gunnen alle inwoners van ZuidHolland dat ze dichtbij huis kunnen genieten van natuur en landschap. Of dat nu is om hard te lopen, te ravotten of barbecueën in het groen, te fietsen, te zwemmen of om rustig tot jezelf te komen in deze drukke provincie. De natuur draagt bij aan ons welzijn en aan onze fysieke en geestelijke gezondheid. Meer gelegenheid voor wandelen, fietsen en recreatie Fietsen naar werk en school is voor steeds meer mensen een goed alternatief voor de auto en het openbaar vervoer. De PvdA stimuleert het gebruik van de fiets, omdat het gezond is en goed voor het milieu. Om ervoor te zorgen dat stadsbewoners een gemakkelijke toegang hebben naar het landelijk gebied, te voet of op de fiets, zijn er aantrekkelijke verbindingen nodig tussen de stad en het buitengebied. Deels kan dat door het groen de stad in te halen ("groene vingers"), maar er zijn ook maatregelen nodig om de barrièrewerking snelwegen en spoorlijnen om de stad te doorbreken en om op een plezierige manier bedrijventerreinen aan de randen van de stad te kunnen passeren. Het aantal fietsroutes en de kwaliteit willen wij vergroten, met vrij liggende en goed onderhouden fietspaden. Maar fietspaden mogen niet ten koste gaan van geschikte wandelpaden, want wandelaars en fietsers kunnen zelden goed samen over het zelfde pad. Om wandelaars te helpen maken wij gebruik van de aanpak die in Utrecht is gekozen ("Utrecht te voet") waarbij aantrekkelijke wandelroutes worden gerealiseerd die de stad en de omgeving verbinden en die liggen tussen twee goede haltes voor het openbaar vervoer. De ontwikkeling van deze routes maakt ook de knelpunten door barrièrewerking en onprettige bedrijventerreinen scherp zichtbaar. De PvdA wil daarom • knelpunten in fietsroutes wegnemen. • wandelroutes realiseren die de stad en de omgeving verbinden en liggen tussen twee goede haltes voor het openbaar vervoer. • recreatiegebieden en het landelijk gebied beter toegankelijk maken en geschikt voor divers gebruik. • inzetten op prettige en veilige fiets- en wandelroutes ook door bebouwd gebied. • geen nieuwe bedrijventerreinen, omdat er op bestaande terreinen nog ruim voldoende plek voor nieuwe bedrijven is. Provincie mooier maken De belevingswaarde van onze provincie staat helaas op sommige plekken onder druk. Ook als je vanuit de stad naar buiten wil kom je soms langs erg onaantrekkelijke plekken. De recreatiegebieden zijn in een aantal gevallen toe aan een opknapbeurt. Bij de velden waar je kunt barbecueën moeten genoeg prullenbakken aanwezig zijn. Bij het beheer en onderhoud van de recreatiegebieden hoort een provinciale
4
167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222
bijdrage. Als alles uit “de markt” betaald moet worden, zal dat vooral kwetsbare groepen hun vrije tijd buiten ontnemen. Samen met gemeenten en natuurorganisaties willen we werken aan een goede spreiding over de provincie van bezoekerscentra, zwemwater, parken en horeca. Samenwerking levert het meeste voordeel op voor de inwoners en bezoekers. De PvdA wil daarom • de provincie mooier maken door investeringen in economie en bereikbaarheid altijd te koppelen aan investeringen in groen en landschap. • de unieke en gezellige binnensteden van Zuid-Holland helpen behouden. • een provinciale bijdrage (geld en ondersteuning) aan de recreatieschappen blijven geven. Cultuur en erfgoed koesteren De PvdA ziet de aanwezigheid van cultuur als een belangrijke voorwaarde voor een goed vestigingsklimaat en als een wezenlijk onderdeel van de leefbaarheid. Daarom gaan wij zuinig om met cultureel erfgoed zoals historische molens, verdedigingslinies, boerderijlinten, waterlopen en droogmakerijen. De PvdA betreurt de bezuinigingen op sport, musea, bibliotheken en theaters in de provincie. Om culturele voorzieningen voor alle inwoners bereikbaar en toegankelijk te houden wordt hierop niet verder bezuinigd. De PvdA wil daarom • cultuur- en erfgoededucatie voor ieder kind. • dat de provincie met de gemeenten samenwerkt om te zorgen voor een goede spreiding van voorzieningen voor kunst, sport en cultuur. • behoud van onze molens en andere monumenten. Bedreigde soorten en landschappen beschermen Nog steeds sterven er planten en dieren uit in Nederland. Zo staat 70% van alle dagvlinders op de zwarte lijst. Sommige bedreigde dier- en plantsoorten zien we ondertussen meer in de stad dan op het platteland, denk aan de scholekster en vleermuizen. Er is steeds minder ruimte voor duinlandschappen en weidevogelgebieden. En de kwaliteit loopt terug. Wij zetten ons in om het verdwijnen van soorten en gebieden te stoppen. Daarom wil de PvdA • het natuurnetwerk (de ecologische hoofdstructuur) , inclusief de ecologische verbindingen, over tien jaar gerealiseerd is. • dat in alle Natura 2000-gebieden waarvoor de provincie Zuid-Holland de beheerplannen maakt, over vier jaar daadwerkelijk met de uitvoering van die plannen is gestart. • voor het beheer van de natuurgebieden bij voorkeur kiezen voor natuurorganisaties. Verkoop van natuurgebieden aan de markt wordt beperkt. • dat de overheid voldoende bijdraagt aan beheer en onderhoud van natuurterreinen, opdat niet de gekste “verdienmodellen” bedacht hoeven te worden. De natuur is van ons allemaal en moet dus voor iedereen gratis toegankelijk blijven. • dat de bermen van provinciale (vaar)wegen ecologisch worden beheerd. • dat natuurkwaliteiten in de stad worden gekoesterd. Dierenwelzijn en natuureducatie bevorderen Voor de landbouw vindt de PvdA dierenwelzijn, volksgezondheid en minimale geuroverlast belangrijk. Wij zien graag dat de provincie biologisch boeren en stadslandbouw stimuleert. Het bestrijden van in het wild levende dieren die overlast geven, zoals muskusratten, ganzen en damherten gebeurt alleen als dat echt noodzakelijk is en dan alleen op de meest diervriendelijke manier. Kennismaken met natuur is belangrijk voor kinderen, misschien juist wel het meest voor hen die in de stad opgroeien. Gelukkig helpen veel mensen vrijwillig mee om onze provincie mooi te houden. Goede inzet van vrijwilligers kan alleen met professionele ondersteuning. Daarvoor wordt adequate financiering gezocht. Daarom wil de PvdA • bij uitbreiding van agrarische bedrijven strengere voorwaarden stellen aan volksgezondheid,
5
223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278
• • • •
dierenwelzijn en geuroverlast. stimuleren van biologisch boeren en stadslandbouw. dat alle kinderen in het onderwijs kunnen kennismaken met de natuur en dat er voldoende plekken zijn die hen aanspreken. het aantal vrijwilligers dat zich inzet voor de natuur wordt gestimuleerd door onder andere professionele ondersteuning. Het bestrijden van in het wild levende dieren die overlast geven, zoals muskusratten, ganzen en damherten gebeurt alleen als dat echt noodzakelijk is en dan alleen op de meest diervriendelijke manier.
3. Mobiliteit en bereikbaarheid Mobiel en bereikbaar blijven Zuid-Holland is een verstedelijkte provincie met veel mobiliteit. Mobiliteit die allerlei doelen dient en in alle soorten en maten. Het gebruik van de wegen, spoorwegen en waterwegen is op sommige plaatsen zo intensief dat de infrastructuur het niet aankan. De PvdA wil in zo´n geval eerst kijken of de drukte op een andere manier opgelost kan worden dan door extra rijstroken of extra wegen toe te voegen. Pas als het via andere oplossingen niet goed kan, investeren we in extra infrastructuur. Om de bereikbaarheid op een bevredigend peil te brengen en te houden en tegemoet te komen aan de mobiliteitswens van mensen is in de ene regio een andere aanpak nodig dan in de andere. In stedelijke regio´s vragen congestie (vooral bij het spitsverkeer), parkeerdruk en overlast om concurrerend openbaar vervoer, om maatregelen om de doorstroming te verbeteren en om een fijnmazig net van vrij liggende fietspaden en voldoende fietsparkeervoorzieningen. Op het dunbevolkte platteland moet het openbaar vervoer vraaggericht zijn, zijn slimme oplossingen nodig om verschillende vormen van vervoer goed op elkaar te laten aansluiten (ketenmobiliteit) en moeten ruimtelijk beleid en mobiliteitsbeleid hand in hand gaan. In gebieden waar de bevolking afneemt is het van belang dat belangrijke basisvoorzieningen bereikbaar blijven. Mobiliteit buiten de steden verbeteren Buiten het stedelijk gebied moet het openbaar vervoer uitgaan van een ruggengraat van spoorlijnen en snelle, goed bezette buslijnen. Er kunnen vaker bussen rijden op lijnen die meer reizigers trekken. Het hoofdwegennet van rijkswegen en provinciale wegen heeft in de afgelopen jaren een flinke impuls gekregen. Uiteraard moeten knelpunten tijdig worden opgelost. Maar meer dan ooit moet het accent liggen op slimme aanpassingen, verkeersinformatie en efficiënter gebruik, bijvoorbeeld door de spits vaker te mijden. Nog meer asfalt is niet betaalbaar en niet doelmatig. Bovendien leidt meer hoofdinfrastructuur tot nog meer barrièrewerking voor het langzaam verkeer en belemmeringen voor de ecologische verbindingen. Daarom wil de PvdA • zorgen voor openbaar vervoer met voldoende vervoersvraag en samen met de lokale overheid zorgen worden voor een fijnmazig lokaal netwerk als voeding van die robuuste lijnen. Bij dat lokale netwerk wordt ook het vervoer van doelgroepen zoals ouderen en leerlingen betrokken, waar gemeenten de verantwoordelijkheid voor dragen. • zich inzetten voor het oplossen van de belangrijkste knelpunten in het hoofdwegennet, waarbij de nadruk ligt op slimme aanpassingen en beter gebruik, niet op meer asfalt. • zorgen dat aanrijtijden van ambulances en hulpdiensten in de provincie ruim binnen de wettelijke normen blijven en dat basisvoorzieningen zoals ziekenhuizen en scholen voor iedereen bereikbaar blijven. • bevorderen dat ook mensen op het platteland beschikken over snel internet. Mobiliteit binnen de steden stimuleren In het stedelijk gebied moet het openbaar vervoer helpen de congestie en parkeerdruk op te lossen. Dat vraagt om een lijnenstelsel waarin alle soorten vervoer op elkaar zijn afgestemd en overstappen zo gemakkelijk mogelijk wordt gemaakt. Stations en opstappunten vergen maatwerk, om aan te sluiten op de plaatselijke wensen en behoefte. Parkeergelegenheid, veilige stalling van fietsen, beschikbaarheid van OV-fietsen bij belangrijke knooppunten van de bus, zones om te liften, eenvoudige horecavoorzieningen en dergelijke moeten maken dat het openbaar vervoer gemakkelijk in de vervoerketens van de reizigers
6
279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333
past. Om effectief te zijn moeten voorzieningen aansluiten bij de feitelijke behoeften van de reizigers. Vaak gaat het bij het benutten en aantrekkelijk maken van vervoersknooppunten en opstaphaltes om het bijeen brengen van allerlei deelnemers die elk voor een deel verantwoordelijk zijn. Het gebruik van de fiets neemt nog altijd enorm toe. In de binnensteden en bij stations is het stallen van de fiets een enorme opgave. Omdat de toekomst van het openbaarvervoer in Zuid-Holland niet losgezien kan worden van de betekenis van de fiets in het voor- en navervoer, wil de PvdA dat de provincie samen met de stedelijke regio’s een Deltaplan Fiets ontwikkelt. Daarom wil de PvdA • provinciale middelen investeren in de aanvullende voorzieningen bij knooppunten van openbaar vervoer, door met gemeenten, vervoerders, projectontwikkelaars, Rijkswaterstaat, het initiatief te nemen om samen resultaat te boeken. • met slimme oplossingen, zoals goed gelegen park and ride plaatsen, voldoende en veilige fietsenstallingen bij haltes en stations, beschikbaarheid van OV-fietsen en heldere vervoersinformatie bij calamiteiten het gebruik van het openbaar vervoer te stimuleren. • dat de provincie investeert in een Deltaplan Fiets dat samen met de stedelijke regio’s wordt ontwikkeld, gericht op bevordering van (de kwaliteit van) het gebruik van de fiets in combinatie met het openbaar vervoer en de uitbreiding van stallingscapaciteit. • dat niet wordt bezuinigd op de uitgaven voor bus en tram. Verkeersveiligheid vergroten en voorrang voor fietsers De aanpak om de verkeersveiligheid te vergroten houdt prioriteit. Op provinciale wegen worden onveilige plekken (black spots) voortvarend aangepakt. Extra aandacht wordt gegeven aan “nieuwe” vraagstukken zoals het toegenomen gebruik van scooter en de elektrische fiets. Ook buiten het stedelijk gebied is de fiets een belangrijk vervoermiddel. Zowel het "functionele" fietsen (woon-werkverkeer, schoolgaande kinderen, boodschappen doen) als het recreatieve fietsen vragen fijnmazige, veilige en vlotte fietspaden en wegen. De PvdA wil daarom • extra aandacht schenken aan de veilige afwikkeling van verschillende soorten fietsverkeer met elk hun eigen snelheid. • geasfalteerde fietspaden waar fietsers vaker dan nu voorrang hebben op de rest van het verkeer. • nieuwe hoofdaders ontwikkelen voor het woon-werkverkeer per fiets. • geldstromen van provincie en gemeenten waar nodig koppelen om zo veel mogelijk resultaat te boeken. Dienstverlening openbaar vervoer verbeteren In Zuid-Holland hebben we te maken met uiteenlopende aanbieders in het openbaar vervoer. Voor de reizigers is dat steeds lastiger, omdat zij worden opgezadeld met de kosten van en het gedoe bij overstappen. Reizigers moeten geen problemen ondervinden van het naast elkaar functioneren van verschillende vervoersautoriteiten. De huidige concessie van Arriva op de treindienst DordrechtGeldermalsen (de Merwede-Lingelijn) loopt tot eind 2018. In het nieuwe bestek dient te worden opgenomen dat de treinen voorzien zijn van een toilet. De PvdA wil daarom • dat de reiziger niet merkt dat er verschillende aanbieders zijn van het openbaar vervoer. • dat er voor reizen waarbij wordt overgestapt op een andere vervoerder tegen hetzelfde tarief abonnementen verkrijgbaar zijn als voor die afstand bij een enkele vervoerder geldt. • dat ook de Merwede-Lingelijn in de toekomst over een toilet beschikt. Vooruitlopend op de nieuwe concessie in 2018 krijgen ook de stations aan deze lijn een toiletvoorziening.
4. Gezond, duurzaam en veilig Gezond en veilig leven
7
334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390
Mensen willen gezond en veilig leven in Zuid-Holland. Zij hebben recht op een veilige omgeving en op schone lucht, water en bodem. Dat geldt niet alleen voor de huidige inwoners, maar ook voor toekomstige generaties. De provincie heeft een belangrijke taak om hiervoor te zorgen. De PvdA zet zich daarom in voor zorgvuldig gebruik van de schaarse ruimte, voor een schoon milieu, voor vermindering van het verbruik van grondstoffen en afvalstromen en voor energie uit wind en zon. Eco-innovatie moet de Zuid-Hollandse motor worden van economisch herstel en groene groei. Op die manier blijft ZuidHolland gezond, veilig en leefbaar, nu en voor toekomstige generaties. ‘Coole’ steden Klimaatverandering en verstening kunnen zorgen voor sterke oplopende temperaturen in de stad (hittestress). Daarom wil de PvdA • de steden en waterschappen helpen om de waterhuishouding en de groenvoorziening zo aan te passen dat de gevolgen van de klimaatverandering en met name grote temperatuurstijging kunnen worden tegengegaan. • een subsidieregeling om actief initiatieven te steunen die een aantoonbaar positief effect hebben op de klimaatbestendigheid en leefbaarheid van steden. Denk bijvoorbeeld aan het stimuleren van groene daken en de aanleg van tijdelijke speelplekken op braakliggende terreinen. Groene energie en grondstoffen hergebruiken De PvdA wil dat regionale ontwikkelingsmaatschappijen een forse impuls geven aan eco-innovatie gericht op groene energie en de beperking van het gebruik van grondstoffen. Wat nu nog als afval wordt weggegooid, wordt grondstof voor nieuwe producten. Het Rijnmondgebied wordt de circulaire hub van Europa. De combinatie van de Rotterdamse haven, de greenports, de sterke chemiesector en drie topuniversiteiten is een ideale startpositie om hoogwaardige biomassastromen te bevorderen. ZuidHolland wordt versneld voorbereid op een toekomst zonder fossiele energie (olie en gas). De ontwikkeling van de opslagmogelijkheden voor hernieuwbare energie (bijvoorbeeld de omzetting van elektriciteit in gas en vloeibare brandstoffen) wordt gestimuleerd. De provincie sluit een regionaal energieakkoord met gemeenten en maatschappelijke partners. Het maatschappelijk draagvlak voor duurzame energie wordt vergroot door burgers hiervan mee te laten profiteren. De PvdA wil daarom • in Zuid-Holland geen ondergrondse CO2-opslag en schaliegaswinning. • bijdragen aan energiebesparing en zorgvuldig grondstoffengebruik, door als provincie zelf het goede voorbeeld te geven en door de inwoners voor te lichten over de mogelijkheden van het Energiebesparingsfonds. • dat de afspraken met het rijk over windenergie worden nagekomen. Uit grootschalige projecten voor windenergie wordt een afdracht gedaan aan een regionaal fonds. Hieruit worden geïnvesteerd in betere omgevingskwaliteit. • helpen bij de oprichting van regionale of provinciale energie coöperaties, zodat alle inwoners kunnen profiteren van de voordelen van lokale energieopwekking. • ook ruimte geven voor windmolens in eigendom van mensen (coöperatieve verenigingen). Veiliger industrie In een verstedelijkte provincie met veel industrie zijn niet alle risico’s van de opslag en het vervoer van gevaarlijke stoffen weg te nemen, maar ze kunnen wel worden verkleind. Het Rijnmondgebied en de Kijfhoek vragen daarbij extra aandacht. Vergunningverlening, handhaving en toezicht kunnen beter. Meer veiligheid begint bij maximale openheid over bestaande risico’s, zodat gebruik gemaakt kan worden van deskundigheid in de samenleving. Door in het omgevingsbeleid meer veiligheid en milieukwaliteit te eisen, worden bedrijven en de transportsector geprikkeld om versneld schoon en veiliger te worden. Daar waar wettelijke milieunormen voor bijvoorbeeld luchtkwaliteit of geluidsoverlast worden gehaald, wordt de milieuwinst op dit moment nog vaak gebruikt om nog meer vervuilende activiteiten toe te staan. Dan wordt de maximumsnelheid op wegen verhoogd of nieuwe vervuilende bedrijvigheid toegestaan. De PvdA wil Zuid-Holland schoner en gezonder maken dan minimaal is vereist volgens Europese normen. De PvdA wil daarom
8
391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446
• •
meer veiligheid rond vervoer en opslag van gevaarlijke stoffen, te bereiken door maximale openheid over risico’s en de toepassing van de nieuwste technische mogelijkheden. waar mogelijk kiezen voor een veiligheidsniveau en milieunormen boven het Europese minimumpakket.
Duurzame land- en tuinbouw De land- en tuinbouwbedrijven in Zuid-Holland zijn sterk. Om in de toekomst concurrerend te blijven zal de sector verder moeten verduurzamen. De provincie maakt daarom afspraken over versnelde terugdringing van emissies, bevordering van dierenwelzijn en betere ruimtelijke inpassing. De glastuinbouw krijgt de hoogste prioriteit. Vermesting en verdroging veroorzaakt door de landbouw zijn de grootste veroorzakers van het uitsterven van soorten in Nederland. In het mestbeleid wordt ingezet op omzetting van mest in biogas. Bij uitbreiding van agrarische bedrijven en nieuwe agrarische bedrijvigheid zijn dierenwelzijn, volksgezondheid en minimale (geur)overlast voor de omwonenden belangrijke vereisten. Verdroging vormt de grootste bedreiging voor de instandhouding van het veenweidegebied. Inklinkend veen is bovendien de grootste veroorzaker van CO2-emmissies in Zuid-Holland. Steeds intensiever landbouwgebruik in deze gebieden is onhoudbaar. Het omgevingsbeleid voor het platteland zal er op zijn gericht om innovatieve bedrijven de ruimte te bieden om zich te ontplooien. Wij steunen ook particuliere initiatieven waar agrarisch ondernemen, plattelandsontwikkeling en werkgelegenheid elkaar versterken. De PvdA wil daarom • de PAS (programmatische aanpak stikstof) onverwijld uitvoeren en handhavend optreden tegen agrariërs die milieumaatregelen negeren of bijvoorbeeld luchtwassers niet aanzetten. • op basis van een brede maatschappelijke dialoog met alle betrokken partijen komen tot een programma van maatregelen waarmee het veenweidegebied een gezonde toekomst krijgt en verdroging en bodemdaling wordt tegengegaan. • nieuwe innovatieve bedrijvigheid op het platteland stimuleren vanuit de gedachte van het ‘totaalbedrijf’ (productie, grondstoffen en afvalstoffen worden op hetzelfde bedrijf gemaakt, verwerkt en hergebruikt). • de transitie stimuleren van boerenbedrijven naar biologische landbouw en veeteelt, toerisme en recreatie. Belemmerende regelgeving wordt hierop aangepast. Duurzame bevoorrading Door de toenemende druk op het stedelijke gebied en internetaankopen wordt de bevoorrading van de steden een steeds grotere uitdaging. Met een andere aanpak is het mogelijk om de milieubelasting drastisch te verminderen. Gemeenten stellen op dit moment eigen venstertijden in en stellen heel verschillende eisen aan de vrachtwagens. Door samen te werken kan de leefkwaliteit in de steden fors verbeteren. Daarom wil de PvdA • het initiatief nemen voor overleg met de steden en de vervoerssector over gezamenlijk beleid en innovatieve aanbestedingsprocedures, zodat het bedrijfsleven op basis van heldere afspraken en voorwaarden zelf kan zorgen voor een efficiënte en schone bevoorrading van de steden.
5. Wonen in Zuid-Holland Goed wonen voor iedereen Mensen hebben recht op een goede betaalbare woning. De PvdA vindt dat voor iedereen een goede betaalbare woning bereikbaar en beschikbaar moeten zijn, in dorpen en steden, voor ouderen en jongeren en voor mensen met een kleine of een grote beurs. De provincie heeft een belangrijke coördinerende taak om te zorgen dat de regionale woningmarkt functioneert. Door de crisis op de woningmarkt stellen veel mensen op dit moment hun keuze voor een woning nog uit. Door de ontwikkeling van de bevolking is echter onvermijdelijk dat de vraag naar woningen de komende jaren hard zal toenemen. Tot 2025 zijn in Zuid-Holland jaarlijks tussen de 15 en 20 duizend nieuwe woningen nodig. De behoefte is niet gelijk over de provincie verdeeld en doet zich met name in de steden voor. In enkele delen van onze provincie doet
9
447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500
zich ook krimp voor. Wij blijven ons inzetten voor behoud van de leefbaarheid en bereikbaarheid van voorzieningen in deze kernen. Binnenstedelijk bouwen De PvdA kiest vanwege de woonvraag en zorgvuldig ruimtegebruik voor binnenstedelijk bouwen. Voorwaarde is wel het behoud en de versterking van binnenstedelijk groen. Groen in de stad is minstens zo belangrijk voor een gezond leven als groene gebieden in de omgeving. Het vraagt provinciale regie om de juiste woningen op tijd op de juiste plaats gerealiseerd te krijgen. De PvdA wil daarom: • dat de provincie meer regie voert om de woningbouwopgave in goede banen te leiden. binnenstedelijke woningbouwlocaties eerst ontwikkelen. Behoud en versterking van binnenstedelijk groen geldt daarbij als voorwaarde. • een aanvalsplan gericht op de herbestemming van leegstaande kantoren, verouderde bedrijfsterreinen en ander overtollig vastgoed. Overprogrammering van kantoren en bedrijven wordt tegengegaan. • geen woningen ontwikkelen op plaatsen die niet goed met het openbaar vervoer ontsloten zijn of op plaatsen die uit oogpunt van waterveiligheid onverstandig zijn. • in stedelijk gebied zoeken naar kansen om leegstaande kantoorpanden om te zetten naar woningen. • dat de provincie veel duidelijker dan in de provinciale visie Ruimte en mobiliteit aangeeft waar woningen wel en niet gebouwd mogen worden. Gemeenten, burgers en bouwers hebben daar recht op. Effectieve woonprogramma’s De provincie moet erop toezien dat bij woningbouw in de verschillende regio’s een woningvoorraad ontstaat die aansluit bij de woonwensen en verschillen in portemonnee van de burgers. Er worden regionale woonprogramma’s opgesteld in samenwerking met gemeenten en corporaties. Daarmee kan voorkomen worden dat de optelsom van gemeentelijke keuzen leidt tot een woningvoorraad die niet past bij de wensen van de inwoners van de regio. De PvdA wil daarom • de regionale woonprogramma’s toetsen aan voldoende betaalbare woningen en voldoende diversiteit voor verschillende doelgroepen als starters, grote gezinnen, groepswonen en studenten. • de kernvoorraad van betaalbare woningen op peil houden. De wachttijd voor een sociale woning moet afnemen. • meer aandacht voor levensloopbestendig wonen, zodat mensen in hun eigen dorp of wijk kunnen blijven wonen. • zorgen voor voldoende woningen waar wonen en zorg gecombineerd kunnen worden zodat mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Diversiteit koesteren De PvdA vindt het essentieel dat bij nieuwbouw en herstructurering van wijken en buurten eenzijdigheid wordt vermeden en dat nieuwe woningen beter aangepast kunnen worden aan veranderende woonwensen. In elke wijk en buurt moet plaats zijn voor rijke en arme bewoners, voor starters en ouderen en voor mensen die een aangepaste woning nodig hebben. De Partij van de Arbeid kiest daarom voor de bouw van veelzijdige woonwijken. Daarom wil de PvdA • regionale afspraken maken met gemeenten over de woonopgave. De gemeenten zorgen er voor dat de regionale afspraken worden uitgevoerd, bijvoorbeeld via de prestatieafspraken met woningcorporaties. De provincie zet zijn bevoegdheden in de ruimtelijke ordening in om de naleving van de gemaakte afspraken te bevorderen.
10
501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556
•
In de regionale afspraken wordt het aantal sociale huurwoningen en goedkope koopwoningen vastgelegd. Dit aantal varieert als regel tussen een kwart en de helft, afhankelijk van de samenstelling van de woningvoorraad in een gemeente en de regionale woonbehoefte.
6. Bestuurlijke opgaven en financiën Kansen benutten Zuid-Holland is gebaat bij bestuurskrachtige gemeenten en goed samenwerkende en opererende (sub)regio’s. Sterke gemeenten die goed samenwerken in regionale verbanden bieden kansen voor werkgelegenheid, economische vooruitgang en sociale en culturele versterking. Het belang daarvan is gemeente-overstijgend en cruciaal voor de economische, sociale en culturele ontwikkeling van de provincie en de Randstad als geheel en daarmee dus ook voor de kansen van burgers om in hun eigen wensen en behoeften te voorzien. Het motto van de Provincie als regisseur hierbij is ‘niet forceren, wel krachtig stimuleren’. Bestuurskracht gemeenten versterken De Provincie heeft vanwege zijn toezichthoudende taak op het financiële en bestuurlijke reilen en zeilen van gemeenten een algemene zorgtaak voor de kwaliteit en bestuurskracht van gemeenten. De toenemende verantwoordelijkheden die vanwege de decentralisaties bij gemeenten komen te liggen, waaronder de door de provincie overgedragen taken voor de jeugdzorg, maken het belang van bestuurskrachtige gemeenten nog groter. Als gemeenten niet berekend zijn op hun taak zijn de burgers, met name burgers die afhankelijk zijn van ondersteuning door de overheid, daar de dupe van. Het kabinet en de Vereniging Nederlandse Gemeenten bepleiten robuuste samenwerking tussen gemeenten en waar nodig schaalvergroting, teneinde de risico’s te beperken en de uitvoeringskracht te versterken. Alle gemeenten zijn vanwege de decentralisaties van taken in het sociale domein met buurgemeenten nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan of zijn van plan dat te doen. De wijze waarop de overheid wordt ingericht is voor de PvdA geen doel, maar een middel om de meest optimale dienstverlening aan de burger te bieden. Daarom wil de PvdA • een actieve regierol als het gaat om de noodzakelijke versterking van de bestuurskracht van de Zuid-Hollandse gemeenten. Zowel uit preventief oogpunt om (te) zwakke gemeenten te voorkomen, als uit oogpunt van doelmatig bestuur. De nadruk moet liggen op kansen die kunnen worden benut, zowel bestuurlijk, economisch als sociaal. • niet in blauwdrukken denken, maar aansluiten bij de beweging die gaande is in gemeenten. Zo kan de samenwerking die is ontstaan in het kader van de zorg en het arbeidsmarktbeleid verder worden versterkt. Regionale samenwerking stimuleren Bestaande grote regionale samenwerkingsverbanden zoals de regio Holland-Rijnland, de Bestuursregio Rotterdam en Stadsgewest Haaglanden zijn aan erosie onderhevig. Deze laatste twee regio’s hebben de Metropoolregio Rotterdam-Haaglanden opgericht, die zich vooralsnog alleen met vraagstukken van mobiliteit en economie zal bezighouden. De vele intergemeentelijke samenwerkingsverbanden op subregionale schaal passen te vaak niet bij elkaar, waardoor de bestuurlijke drukte eerder toe- dan af lijkt te nemen. Uit het oogpunt van bestuurlijke transparantie en democratische legitimatie geeft dat reden tot zorg. De PvdA wil daarom • regio’s die actief inhoudelijk samenwerken en herindeling serieus op haalbaarheid onderzoeken ondersteunen in de vorm van facilitaire ondersteuning (externe adviseringsmogelijkheden, bijdrage aan projectkosten, werkconferenties voor raadsleden en communicatietrajecten voor eigen burgers). • bij de prioritering van ruimtelijke plannen en infrastructuur inzetten op intergemeentelijke samenwerkingsregio’s, in plaats van op individuele gemeenten.
11
557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612
Zelf het goede voorbeeld geven De provincie kan en moet zelf het goede voorbeeld geven door zich meer als samenwerkingspartner voor de grote steden en de regio’s in de provincie op te stellen. Daarbij moet geen energie verloren gaan aan wie het belangrijkste is of de leiding over het proces moet hebben, maar synergie en toegevoegde waarde worden gezocht in de bundeling van krachten. De primaire verantwoordelijkheid voor de bestuurlijke toekomst ligt uiteraard bij de gemeenten zelf, maar de provincie kan gemeenten wel krachtig ondersteunen door te laten zien welke kansen gemeentelijke samenwerking en samenvoeging kunnen bieden. De PvdA wil daarom • actief partnerschap aangaan met de grote steden in de provincie en de regionale samenwerkingsverbanden. Samenwerken aan krachtiger gemeenten en regio’s dient het uitgangspunt te zijn, zonder over en weer hiërarchische posities te claimen • met de twee grote steden samenwerken aan krachtig gezamenlijk vervoersbeleid en één vervoersautoriteit voor heel Zuid-Holland, met gedeelde zeggenschap. Gemeentelijke samenwerking faciliteren Samenwerking en opschaling van gemeenten is geen hobby van bestuurders. Samenwerking en opschaling van gemeenten moeten leiden tot betere uitvoering van diensten en taken, en profijt voor inwoners en bedrijven. Door het beleid met meer gemeenten of voor een groter gebied te maken, maar de uitvoering(sverantwoordelijkheid) zo dicht mogelijk bij mensen en bedrijven te houden, blijft de culturele identiteit van kleine dorpen en kernen behouden. Daarom wil de PvdA • leerervaringen van eerdere herindelingen in Zuid-Holland met de versterking van de bestuurskracht, de relatie tussen de burger en het bestuur en het behoud van lokale culturele identiteit gebruiken en delen in de lopende trajecten over de toekomst van gemeenten. • dat er ruimte is voor verschillende snelheden en gefaseerde aanpak. Intensieve samenwerking of fusie van ambtelijke apparaten kan een tussenfase zijn waardoor samenwerkende gemeenten de tijd krijgen om meer naar elkaar toe te groeien. Vanwege de democratische legitimatie is het ongewenst dat gemeenten het merendeel van hun taken en bevoegdheden voor een lange periode uit handen geven. • dat geen eenduidige, optimale of na te streven minimum omvangsnormen voor een gemeente worden gehanteerd; wel moet opschaling als beweging zichtbaar zijn omdat dit volgt uit de maatschappelijke trends en ontwikkelingen en daardoor als eindresultaat krachtiger gemeenten oplevert. Provincie kijkt kritisch naar zichzelf De PvdA wil dat de provincie met een kritisch blik kijkt naar de wijze waarop de burgers van Zuid-Holland worden bediend. Ook de provincie moet met haar bestuurlijke inrichting de ontwikkeling van de samenleving volgen. De grenzen van Zuid-Holland zijn voor de PvdA dan ook niet heilig. De doelmatige inzet van middelen en de permanente bereidheid om eigen beleid te heroverwegen als de samenleving verandert hoort bij een kritische blik op het eigen functioneren. Bij wijziging van het takenpakket, bij voorbeeld de overdracht van de jeugdzorg, moet veel scherper dan nu worden gekeken naar de consequenties voor provinciale organisatie. De ontwikkeling van provinciale uitgaven worden scherp in de gaten gehouden en de ambities in dit programma worden gerealiseerd uit de bestaande provinciale middelen. De belastinginkomsten volgen de trend. Daarom wil de PvdA • de eigen taakuitoefening periodiek vergelijken met andere provincies (benchmarking). • Zuid-Hollandse gemeenten die fuseren met gemeenten in een buurprovincie de vrije keuze geven tot welke provincie de fusiegemeente wenst te behoren. • de belastinginkomsten de trend laten volgen en nooit harder laten stijgen dan de koopkrachtontwikkeling van de burgers.
12
OP PEIL BRENGEN Het programma van de PvdA voor de waterschapsverkiezingen van 2015
5
10
15
20
25
De kwaliteit en het beheer van het water, de bescherming tegen het water, ze zijn vitaal voor ons land. De PvdA wil dat de waterschappen, samen met de andere overheden, deze kerntaken verbinden met een brede maatschappelijke agenda. Dus kiezen voor duurzaamheid en klimaatbestendigheid. Kiezen voor een evenwichtige balans in de belangen van de burgers, de natuur en de economie. Goed waterbeleid kost geld, waarbij de PvdA kiest voor een eerlijke verdeling van de lusten en de lasten. Inzien dat waterkwaliteit essentieel is voor onze leefomgeving. Dat vraagt om een brede, actieve en innovatieve invulling van het waterbeleid. Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen voor het waterschapsbestuur, tegelijk met de verkiezingen voor Provinciale Staten. De PvdA doet bij de meeste waterschappen zelfstandig mee, met een eigen lijst. De PvdA wil zo sterk mogelijk vertegenwoordigd zijn in het bestuur van de waterschappen. Omdat daar vitale beslissingen worden genomen over de veiligheid, het beheer en de kwaliteit van onze leefomgeving en ons water. Dit programma, "op peil brengen", is de gemeenschappelijke tekst van de PvdA op alle niveaus en in geheel Nederland. Per waterschap worden in een specifiek programma accenten gelegd. Water als leidend en ordenend beginsel bij het beheer en de inrichting van onze openbare ruimte is niet alleen de opdracht van waterschappen. Daarom trekken de vertegenwoordigers van de PvdA in de waterschappen één lijn met hun partijgenoten in de Tweede Kamer, Provinciale Staten en de gemeenteraden om dit programma uit te voeren. De visie van de PvdA op de taken van het waterschap
30
35
40
45
50
55
Waterbeheer is een vitale taak in ons waterrijke land. Voor een goed beheer hebben we sterke, professionele waterschappen nodig hebben: voor de bescherming tegen het water, om te zorgen voor voldoende water in droge tijden en niet te veel water in natte tijden, en om te zorgen voor een goede waterkwaliteit. Dat ons klimaat verandert merken wij dagelijks. In het waterbeheer kunnen we zowel maatregelen treffen die klimaatverandering tegengaan als maatregelen die de gevolgen verantwoord opvangen. Als aandeel in een reeks van acties die nationaal en internationaal ondernomen moeten worden. Sleutelwoorden zijn duurzaamheid en klimaatbestendigheid. Wij kiezen voor een lange termijnvisie met een investeringsprogramma van het waterschap waarin dat de opgaven zijn, ook om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Waterschappen dragen zorg voor onze veiligheid, namelijk tegen het water van de zee en de rivieren. Ook moeten ze er op zijn ingesteld dat wateroverlast door extreme neerslag wordt voorkomen. De PvdA is een groot voorstander van een aanpak waarbij "gebouwd wordt met de natuur" en ruimte wordt gegeven aan de rivieren. Het waterschap moet zorgen voor een goede balans in het waterbeheer. Dat is belangrijk voor de boeren, voor de natuur en voor de leefbaarheid in de bebouwde omgeving, op korte en op lange termijn. De PvdA meent dat je in het waterbeheer meer dan nu moet aansluiten op en gebruik moet maken van de natuurlijke processen: dat water afstroomt, dat je rekening moet houden met extreme pieken en langere droogtes en dat je je dus moet instellen op meer waterbergend vermogen. De praktijk is dat het peil de functie volgt, maar wij denken dat het vaker nodig is om andersom te redeneren, dat juist de functie het peil volgt. Zo stond dat al in de Nota Ruimte en die manier van denken moet ook in de praktijk gangbaar worden. 1
60
65
70
75
80
85
Het stedelijk waterbeheer is terecht stevig op de agenda van het waterschap gekomen. Het komt daarmee meer in balans met de traditionele benadering waarin het accent op het landelijk gebied ligt. In het stedelijk gebied moeten de accenten sterk liggen op het voorkomen van wateroverlast, de beleving van het water en op afspraken en maatregelen die plaatselijke opwarming (hittestress) tegengaan. Het waterschap zorgt voor een goede waterkwaliteit. We maken dat Nederland op tijd voldoet aan de afgesproken normen. De afspraken die voortvloeien uit de Kaderrichtlijn Water moeten veilig gesteld worden. Als dat meer geld kost dan er nu begroot is, moeten de veroorzakers extra bijdragen. Het verbeteren van de waterkwaliteit betekent minder afspoeling van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen door de landbouw. In de praktijk bewijzen wij daar het milieu, de volksgezondheid en de leefbaarheid een grote dienst mee. We willen allemaal veilig kunnen zwemmen, zonder last van de blauwalg! Van het waterschap mag een innovatieve houding worden verwacht. Leidraad is daarbij dat waterschappen, burgers en bedrijven bewust omgaan met water, ruimte en milieu. Hierbij kan samenwerking met andere waterschappen, overheden, bedrijven en de wetenschap veel opleveren: niet elk waterschap hoeft op eigen houtje in innovatie te investeren. We willen dat nieuwe ontwikkelingen met kracht worden voortgezet, bijvoorbeeld door medicijnresten, hormonen en microplastics uit het afvalwater te halen. Effectief is het zuiveren van vervuild water bij de bron, zoals bij ziekenhuizen en industrie. De innovatieve aanpak ondersteunt de internationale koppositie van de Nederlandse kennisinstituten en bedrijven. Het waterschap heeft de belangrijke publieke verantwoordelijkheid voor het zuiveren van het afvalwater van alle huishoudens en van de meeste bedrijven. De afvalwaterzuivering is een integraal onderdeel van de afvalwaterketen. Samenwerking met het gemeentelijk rioleringsbeheer is vanzelfsprekend. Er moet actief worden samengewerkt met drinkwaterbedrijven. Oogmerk is om duurzamer, efficiënter en effectiever te gaan werken tegen lagere maatschappelijke kosten. Waterschappen zetten actief in op het besparen en (terug)winnen van energie en grondstoffen bij hun (kern)activiteiten. Met name de afvalwaterzuiveringen bieden de kans om energieneutraal te zijn en belangrijke eindige grondstoffen zoals fosfaat terug te winnen.
90
Het waterschap is eigenaar van en beheert een stelsel van waterwegen, dijken en kades. Belangrijk voor het waterbeheer, maar meestal ook belangrijk voor landschap en natuurontwikkeling en voor allerlei vormen van recreatie. Het waterschap staat open voor meervoudig ruimtegebruik en om waterrecreatie en recreatie langs het water de ruimte te geven, zoals het open stellen van kades en dijken, op zijn minst voor de wandelaar en de fietser.
95
Democratische en maatschappelijke functie van het waterschapsbestuur
100
105
Het waterschap opereert niet in isolement. De taken van een waterschap raken die van andere overheden. Het waterschap werkt als functionele overheid intensief samen met gemeenten, provincies, de rijksoverheid en met de andere waterschappen om het integrale karakter van het waterbeheer verder te versterken en zo efficiënt mogelijk te werken. Het waterschap staat ook open voor samenwerking met allerlei maatschappelijke organisaties die de taken van het waterschap raken. Evengoed de agrarische belangenorganisaties als de natuurbescherming, evenzeer het georganiseerd bedrijfsleven als organisaties van bewoners. Het waterschap moet maatschappelijk verantwoord ondernemen, een vanzelfsprekendheid voor elke publieke organisatie. Dat betekent dat duurzaam opereren de leidraad is, zuinig met energie en grondstoffen, maatschappelijk verantwoord personeelsbeleid, maar ook maatschappelijk verantwoord aanbestedingsbeleid
2
110
115
120
125
130
135
140
145
150
De PvdA vindt de democratische legitimatie van het waterschapsbestuur essentieel. Specifieke belangen vragen om een effectieve adviesrol. De PvdA vindt dat alle leden van het waterschapsbestuur rechtstreeks verkozen moeten worden, maar om dit te regelen is aanpassing van de wet nodig en dat is aan de Tweede Kamer. Voor burgers, bedrijven en anderen is het gewenst dat alle zaken rond water via één loket geregeld kunnen worden. De waterschappen zorgen samen met de gemeenten, provincies en Rijkswaterstaat voor één gezamenlijk waterloket. Elke overheid is verplicht bij beleidsmaatregelen of een project dat invloed heeft op waterbeheer of waterkwaliteit een watertoets te doen. Daarbij speelt de eis mee dat wie een probleem veroorzaakt meebetaalt aan de oplossing. Aan een watertoets bij uitgewerkte plannen hebben we niet genoeg; al bij het ontwikkelen van een initiatief moeten afspraken gemaakt worden over duurzaam waterbeheer en klimaatbestendig bouwen. Zo kan de functie aangepast worden aan het waterpeil. Voor water bestaan geen grenzen. Het waterschap moet daarom ook een internationale oriëntatie hebben. In de eigen taken, maar ook om internationaal kennis te delen en om ervoor te zorgen dat de technologie en aanpak voor Nederland een goed exportproduct zijn. Internationale solidariteit uit zich in kennisoverdracht en hulp bij concrete projecten in landen die dat alleen niet goed geregeld krijgen. Het profijtbeginsel en een eerlijke lastenverdeling Waterschappen heffen belasting om hun werk te kunnen doen. Belasting heffen vraagt om democratische controle. Een democratisch gekozen bestuur van het waterschap is in de eerste plaats bedoeld om een politieke afweging te maken over de noodzaak van de uitgaven, de hoogte van de belastingen en om bij deze belastingen te zorgen voor een rechtvaardige lastenverdeling. Het belastingsysteem van de waterschappen is deels gebaseerd op het profijtbeginsel en op het principe dat de kosten moeten worden opgebracht door wie ze veroorzaakt. Wij willen dat een sterker accent komt te liggen op profijtbeginsel en betalen door de veroorzaker. Bij waterschapsheffingen wordt niet gekeken naar draagkracht van de belastingbetaler. Daarom is kwijtscheldingsbeleid essentieel. Het kwijtscheldingsbeleid van het waterschap moet aansluiten bij dat van de gemeenten en volledig sporen met de normen die ervoor gesteld zijn. Dat betekent kwijtschelding tot 100% van de bijstandsnorm en gelijke behandeling voor de kleine zelfstandige. De agrarische en stedelijke belangen moeten in het waterschap zorgvuldig tegen elkaar worden afgewogen. Bij de lastenverdeling wordt meegewogen dat de agrarische productiesector een groot economisch belang heeft bij een op de bedrijfsvoering afgestemd waterbeheer. Dat rechtvaardigt dat zij een substantieel deel van de kosten draagt die gemaakt worden voor het waterbeheer in het landelijk gebied. Het onttrekken van grondwater is geen natuurrecht en vraagt om een effectieve heffing.
Commissie Watermanifest 20151, april 2014
1 De commissie bestond uit: Hans van der Vlist (voorzitter), Arie de Jong (secretaris), Yvonne Morselt, Hans Oosters en Jan Reerink, met Lutz Jacobi en Manon Fokke als adviserende leden.
3
