JAARGANG 111 | 1.11.2013
NEXT NEXT NEXT
gr
Grenzen aan gezondheid. Goede raad in een nieuw tijdperk.
Een krasse heer verjaart. Met veel
dynamiek en jonge gasten
Pecha kucha:
vier razendsnelle bijpraatsessies
Thema’s voor de toekomst
Voorwoord
What’s
next? De Gezondheidsraad maakt degelijke, technische analyses van de stand van wetenschap ten behoeve van beleid. De gezondheidsvraagstukken waar de raad zich over buigt vragen om een multidisciplinaire aanpak, met aandacht voor ethiek en vaktechnische bijdragen uit de humaniora. Ook in de toekomst zullen de vraagstukken complex en onzeker zijn. Deze vraagstukken zullen de krasse heer die de Gezondheidsraad is ook in de toekomst vitaal houden. Met de viering van het 111-jarige jubileum van de Gezondheidsraad hebben we u, raadsleden, voormalige leden van de leiding, medewerkers, beleidsmedewerkers van ministeries en andere betrokkenen nadrukkelijk willen danken voor uw tomeloze en belangeloze inzet. Ons gouden netwerk is onmisbaar. Hopelijk heeft dit jubileumcongres u enthousiast gemaakt om bij te blijven dragen aan het wetenschappelijk draagvlak voor de Gezondheidsraadagenda van de toekomst.
“
Bij welke onderwerpen van vandaag zal men bij het 200-jarig bestaan denken: dat was overdreven? Of juist naïef en gevaarlijk?
”
3 gr
NEXT
Inhoudsopgave en Colofon
9
De ontwikkelingen in de wereldwijde gezondheid gaan snel en de verschillen tussen continenten zijn groot. Werken aan een betere voorspelbaarheid, dat is de crux.
7 Mensen aanspreken op hun leefstijl? Dat kan best. Maar verlies de rol van emotie niet uit het oog.
13 Niet het individu moet veranderen, maar de maatschappij. Hoe kunnen gezondheidszorg en welzijnswerk samenwerken?
Inhoudsopgave Sfeerverslag van het congres
4
Parallelsessie: is het individu verantwoordelijk of het collectief?
6
Maureen Sie over leefstijlkeuzes
7
Thema leefstijl
Thema gezondheid in mondiaal perspectief Parallelsessie: over orgaandonatie en import van resistente bacteriën
8
Roel Coutinho schetst grensoverschrijdende uitdagingen
9
Pecha kucha: prikkeling van geest en zintuigen
10
Redactie: Lucas Cornips, Lotte Dondorp, Janneke Allers (GR)
Thema gezond en wel zijn
Colofon
Parallelsessie: wie is de bedrijfsarts van de maatschappij?
12
Paul Verhaeghe vindt depressie geen luxeprobleem
13
Fotografie: Marja van Kan, Jolanda Rijnkels, Mieke de Waal (GR)
14
Vormgeving: Sander van Eijk (Concentus)
Tevreden terugblikken, muzikaal omlijst
Dashboard
Een dynamische dag
Parallelsessies Drie thema’s vormden de rode draad van de dag: ‘leefstijl’, ‘gezondheid in mondiaal perspectief’ en ‘gezond of wel zijn?’. In parallelsessies werden de verschillende thema’s nader onder de loep genomen.
Gezondheidsraad hoog in vaandel. Steengoede presentaties op #Grcongres @Gezondheidsraad (tweet Neth-ER) @NetherBXL
Interactie stond voorop tijdens het congres. Dat uitte zich in vele interessante gesprekken, een geanimeerde twitterpagina, algemene stemrondes tijdens de parallelsessies en discussies tussen (vice-)voorzitters, sprekers, publiek en panel. Een aantal flying reporters legde direct verslag van deze levendige dag.
“
How science goes wrong? We hebben een collectieve verantwoordelijkheid om twijfels over de wetenschap weg te nemen.
Brigitte Hendrikx ‘Tot hoe ver mag de werkgever zich bemoeien met een al dan niet gezonde leefstijl van de werknemer?’ Dat is een vraag waar Brigitte Hendrikx van de SER deze dag meer over hoopt te horen. Ze gaat daarom meedoen in de workshop over leefstijlen.
09.00 uur
”
Patrick Bossuyt
Ruud Woutersen (TNO) Ruud gaat naar de workshop Mondiaal. Onze voedselketen is moeilijk in de gaten te houden. Hollandse varkens gaan naar Italië om geslacht te worden en komen terug als Parmaham. Daar kan onderweg een hoop gebeuren.
Ine Waalkens - Berendsen Ine vindt dat de Gezondheidsraad zich meer dan vroeger internationaal moet opstellen. Daarom bezoekt ze de workshop Mondiaal.
09.30 uur
09.30 uur
5 gr
NEXT
Leren van het verleden en kijken naar de toekomst
Impressie van het congres 111 jaar, dat is nogal wat. Wat hebben we in die jaren opgestoken? Hoe willen we de toekomst tegemoet
In het futuristische Media Plaza te Utrecht kwam het netwerk van de Gezondheidsraad bijeen en verzamelde zich in zalen met namen als Solar, Glow en Fluor. Dagvoorzitter Harry Büller sprak in zijn openingswoord van verfrissing en vergezichten. Wat staat de Gezondheidsraad in de toekomst te wachten?
treden? Hoe ziet dat ‘gouden netwerk’ van de Gezondheidsraad er precies uit op een doordeweekse vrijdag? Redenen genoeg om de vele relaties van de raad eens bijeen te brengen om samen te reflecteren over verleden, heden en toekomst van de gezondheidszorg.
Patrick Bossuyt nam de aanwezigen aan de hand door zijn eigen verleden en schetste tegelijkertijd een mooi beeld van de opkomst van evidence based medicine. Als mensen niet leren van het verleden, hoe kunnen we dan ooit tot zuivere kennis komen? Volgens Bossuyt is het antwoord helder: we moeten leren van systematisch verzamelde en gedeelde ervaring. Wetenschap is geen eenmanszaak, maar een collectieve onderneming. Niet alleen het verleden, maar ook het heden is daarbij interessant. Misschien kan de Gezondheidsraad meer gebruik maken van onderzoeksjournalistiek? Bossuyts presentatie hield het publiek scherp met een snelle afwisseling aan beelden en gaf zo al een voorproefje op de flitsende pecha kucha-sessie van de middag. Ontmoeten en vooruitblikken De feestelijke dag was in de eerste plaats een dag van ontmoetingen. Vele oude bekenden dronken koffie, en later in de middag ook een borrel met elkaar. Ook de sprekers ontmoetten elkaar in hun interessante bespiegelingen over gezondheid, wetenschap, zorg en maatschappij.
In de glimmende Beam-zaal kon men de GR-cinema bezoeken. Daarnaast werd er veel vooruitgeblikt. In drie parallelsessies formuleerden panel, voorzitters en publiek thema’s voor het werkprogramma van de Gezondheidsraad voor de toekomst. Harry Büller, die bij het formuleren van de eindconclusies van de dag wel wat hulp kon gebruiken, voerde bij de dagafsluiting een dubbelganger en de drie voorzitters op om hem te helpen. Het schallende koperwerk van de AMC-Bigband voorzag de dag van een opgewekt einde. De 111-jarige Gezondheidsraad is klaar voor de toekomst.
Menno van Leeuwen
Opening door dagvoorzitter Prof. dr. H. Büller Ooit algemeen secretaris bij de GR, wil wel eens weten hoe er in de workshop Leefstijlen gedacht wordt over de verantwoordelijkheid voor je gezondheid. Of is het “eigen schuld dikke bult?”
9.45 uur
10.15 uur
“Dit congres heeft drie doelen: aanhalen van de banden met het gouden netwerk, interactie tussen de Gezondheidsraad en jongGR en kijken naar vergezichten: wat gaat de GR de komende 15 jaar doen?”
Leefstijlen
Werkprogramma Gezondheidsraad Leefstijl verdient een prominente plaats op het werkprogramma van de Gezondheidsraad in 2020. Inrichting van de omgeving, opvoeding van kinderen, sociaaleconomische gezondheidsverschillen, de rol van de industrie, reclame en het aanbod van voeding – enkele thema’s uit de parallelsessie leefstijl.
Wetenschap over leefstijl Wetenschappelijke kennis over leefstijl laat zien dat leefstijlkeuzes enorme invloed hebben op gezondheid. Wetenschap laat óók zien dat gedragskeuzes deels onvrijwillig zijn; mensen roesten vast in hun leefstijl. Hoe gaan we om met eigen verantwoordelijkheid?
Welkomstwoord: Pim van Gool “De Gezondheidsraad komt nooit voltallig bijeen anders dan om zichzelf te herdenken. Zo ook vandaag. Ik ben blij iedereen hier vitaal te zien, en ben dankbaar voor uw belangeloze inzet.”
10.15 uur
“
Stimulering van gezond leven is goed, maar wie bewaakt nog het recht om ongezond te mogen leven?
Patrick Bossuyt: Leren van het verleden “Is hij nu werkelijk tot niets beters in staat dan tot het beroep van arts?” “Mensen zijn niet in staat te leren van het verleden. En als ze wat leren, is het meestal het verkeerde.”
”
Maureen Sie: Leefstijlen “Persoonlijke overwegingen lijken de basis van onze besluiten, oordelen en handelingen, maar is dat ook zo?”
10.30 uur
11.15 uur
7 gr
NEXT
Maureen Sie over onbewuste invloeden op onze leefstijlkeuze’s
De mens is niet maar wel
rationeel
aanspreekbaar In gezondheidszorg en overheidsbeleid wordt in toenemende mate aandacht geschonken aan effecten van
Halverwege de lezing van Maureen Sie is niet alleen de zaal muisstil maar de spreekster zelf ook. De toehoorders hebben een paar minuten gekregen om twee korte vragen te beantwoorden, die, zo blijkt later, verschillend worden beantwoord. Sie gebruikt de voorbeelden om nieuw licht te werpen op het ontstaan van onze gedragingen
leefstijl op gezondheid.
Op het GR111-congres werd in de parallelsessie ‘leefstijl’ gediscussieerd over de spanning tussen vrijheid van het individu om te bepalen hoe hij wil leven en de verantwoordelijkheid om een leefstijl te kiezen die vanuit maatschappelijk oogpunt is te prefereren.
Een van de vragen ging over de mate waarin een man die een indringer in zijn huis te lijf gaat, laakbaar handelt. Hoe we die daad inschatten blijkt af te hangen van wat we weten over die indringer; is dat het lieve vriendje van de dochter van de man, of is het een ex-vriendje die nu drugsverslaafd is? Onze oordelen en keuzes worden gestuurd door vooroordelen en emoties, zo leren de gedrags- en neurowetenschappen. Vergeet de onderbuik niet Dat betekent niet dat mensen immuun zijn voor onze pogingen ze te sturen in hun gedrag. Als we mensen moreel aanspreken kunnen we ze
ook emotioneel bereiken. De ‘onderbuik’ mag niet worden vergeten. In het geval van jongeren bijvoorbeeld geldt dat je ze beter kunt bereiken als je daarvoor aantrekkelijke voorbeelden (celebrities) inzet. Een individu kan dus worden aangesproken op zijn of haar leefstijl, zolang er maar rekening wordt gehouden met de rol van emoties en omgevingsinvloeden. Dat maakt leefstijl niet alleen een verantwoordelijkheid van het individu of het collectief, maar van beide.
In gesprek met: Marit Roovers (Universiteit Twente)
In gesprek met: Harry Slaper (RIVM)
Zij is de jongste bezoekster. Haar valt op dat de aanwezige mannen gemiddeld ouder zijn dan de vrouwen. Nu al heeft ze iets geleerd in de wandelgangen: “Als je iets graag wilt, moet je het gewoon doen”. 11.30 uur
11.45 uur
Harry merkt n.a.v. de lezing van Maureen Sie op dat stress juist een situatie is waarop je zelf geen invloed hebt.
Gezondheid in mondiaal perspectief
“
Sterk aan de gezondheidszorg in
Ongenode gasten Import van resistente bacteriën tegenhouden is volstrekt onmogelijk. Bij mrsa zijn de risicogroepen nog goed te identificeren maar bij andere bacteriën is dat niet te doen. Wat dan? Internationale afspraken over verminderen van het antibioticagebruik zijn een goede eerste stap.
Nederland is de rationaliteit in het beleid. Het functioneren van de GR draagt daaraan bij.
”
Geen orgaanhandel
Compensatie voor donatie van organen of weefsel moet kunnen? Absoluut niet, is het heersende idee. Betalen voor bijvoorbeeld bloeddonatie levert alleen maar grote risico’s op. Nadruk moet liggen op solidariteit, vindt de zaal. Anonieme donatie biedt goede kansen.
In gesprek met: Els Borst Els Borst is blij met de 111 jaar van de raad. “Toen ik minister was heb ik nog de ondergang van de raad moeten verhoeden. Anderen vonden: een adviesraad die nooit vergadert, kan best afgeschaft worden. Terwijl de Gezondheidsraad juist zo’n gouden formule hanteert.”
12.00 uur
In gesprek met: Daniëlle Timmermans (VUMC en RIVM) en Fred Woudenberg (GGD Amsterdam) Roel Coutinho: Gezondheid in mondiaal perspectief “In Zuid-Afrika leeft 30% in de marge. Tegelijk zijn welvaartsziekten in opmars: de helft van de 45+-vrouwen is veel te dik, diabetes en hoge bloeddruk nemen toe. Een voorbode van wat er in andere ontwikkelingslanden gaat veranderen.”
Daniëlle en Fred staan in vurig gesprek tijdens de lunch. Ze zijn het er over eens dat mensen heel goed rationele keuzes kunnen maken. In hun afweging zijn emoties niet alles bepalend maar ze spelen wel mee.
12.15 uur
12.30 uur
9 gr
NEXT
Grensoverschrijdende uitdagingen
Bredere aanpak nodig om infectieziekten te begrijpen
De globalisering biedt zowel kansen als bedreigingen voor de gezondheidszorg. Patiënten kunnen
Gezondheid in mondiaal perspectief is een wat weids onderwerp om in kort bestek te bespreken, constateerde spreker Roel Coutinho. In zijn presentatie schetste hij in hoofdlijnen enkele uitdagingen op zijn vakgebied. Ook in de middagsessies werden grensoverschrijdende kwesties geïdentificeerd die in de toekomst onze aandacht vragen.
makkelijker in het buitenland terecht voor een behandeling, maar tegelijk laten resistente bacteriën zich niet tegenhouden door de landsgrenzen. Wat betekent dit voor de reikwijdte van regels? Genoeg stof voor discussie binnen het thema ‘gezondheid in mondiaal perspectief’.
Wereldwijd is de sterfte aan infectieziekten spectaculair gedaald. Aanvankelijk door verbeteringen in de hygiëne, later ook dankzij vaccins. HIV/AIDS is een uitzondering: dat is de nummer 1 in ziektelast in Zuid-Afrika, Thailand en Suriname. Opvallend aan dat virus is dat het al 70 jaar had gecirculeerd voor het eerste ziektegeval in de jaren 80 opdook. “Verloren tijd”, roept Coutinho. “Hadden we het eerder ontdekt, dan hadden we kunnen ingrijpen.” Verderop in zijn verhaal blijkt echter dat het er niet alleen om gaat snel de ziekteverwekker te identificeren. Daar zijn we tegenwoordig heel goed in, zie MERS en H7N9. Probleem is dat we niet begrijpen waarom infectieziekten opduiken. Dat maakt het onvoorspelbaar. “We moeten niet alleen biologisch bezig zijn maar ook de complexe ecologische factoren en menselijk gedrag erbij betrekken.”
Hoewel er veel bereikt is dankzij vaccinaties en er veel nieuwe vaccins aankomen, is het zorgwekkend dat de maatschappelijke acceptatie van vaccinatie afneemt. Dat is een van de ontwikkelingen die volgens Coutinho aandacht verdienen. De andere is de opmars van antimicrobiële resistentie. Veel meer dan vertragen is op dat vlak op dit moment niet mogelijk. Uitdagingen genoeg dus.
In gesprek met: Frans Westerbos
In gesprek met: Christina Malta (Rijkswaterstaat) Christina komt haar oud-collega’s van de Gezondheidsraad zien. “En natuurlijk heb ik altijd interesse voor dit soort onderwerpen gehouden.”
12.40 uur
13.00 uur
“Ik ben dol op dit soort gelegenheden waarbij mensen op een beschouwende manier naar hun vak en naar de ontwikkelingen kijken”.
Pecha Kucha maal 4
Pecha kucha’s prikkelen
geest en zintuigen Eén presentator, 20 afbeeldingen, 6 minuten en 40 seconden, dat is een pecha kucha in een notendop.
Op een congres waar een hoop serieuze kost wordt geserveerd kan een lichte presentatie geen kwaad. Het pecha kuchaformat dwingt de presentator tot bondigheid en creativiteit.
Wat is een goede manier om de aandacht te trekken van een zaal vol wetenschappers die net hun buik vol hebben gegeten? Schotel ze razendsnelle, visueel georiënteerde presentaties voor: pecha kucha’s. In twintig beelden worden trends en ontwikkelingen in kaart gebracht: een elektronische neus (de E-nose), een klooster omgebouwd tot ziekenhuis, een stethoscoop op een stapel bankbiljetten, en heel veel ouderen passeren de revue. Historicus Cor Wagenaar bracht in een moordend tempo de relaties in beeld tussen ontwikkelingen in maatschappij, zorg en architectuur. Enigzins provocerend in een zaal vol medici memoreerde hij de gezondheidswinst die in het verleden is geboekt door ingrepen in de omgeving, zoals de aanleg van rioleringen. Alle inspanningen van de medische industrie ten spijt, die omgevingsveranderingen hebben voor de echte vooruitgang gezorgd. Nog een controversiële uitspraak van Wagenaar: haal zoveel mogelijk functies uit het ziekenhuis en laat de patient zijn eigen zorgpad coördineren. Jacqueline Broerse van het Athena instituut aan de VU hield tot slot een pleidooi voor innovatie
Pecha Kucha
van het onderzoekssysteem. Onderzoekers zouden meer moeten samenwerken met maatschappelijke stakeholders, om ervaringskennis in te brengen. Gelukkig wordt de Gezondheidsraad (samen met ZonMw en de collectebusfondsen) aangehaald als een goed voorbeeld. Maar bij de universiteiten en de UMC’s valt nog veel winst te behalen: de onderzoeksagenda is nog niet responsief genoeg. De vele vragenstellers na afloop van de Pecha kucha’s wisten zich niet aan de 20-secondenlimiet te houden, maar dat is vooral een signaal dat de presentaties prikkelend waren.
Paul Verhaeghe
Aanpak van de hedendaagse problemen vraagt een sociaalmedische aanpak.
“Kan de patiënt zijn eigen regie wel voeren?”
13.15 uur
Parallelsessie 1 “Uit onderzoek blijkt dat de invloed van ouders op leefstijl van hun kinderen tot diep in de adolescentie groter is dan de invloed van vrienden.”
14.00 uur
14.30 uur
11 gr
NEXT
Nancy Hoeymans (RIVM) bracht de Volksgezondheid Toekomstverkenning onder de aandacht. Middels 4 verschillende perspectieven op de volksgezondheid heeft het RIVM de onzekerheid en waardengeladenheid van onze toekomstige zorg en gezondheid in beeld gebracht. Professor Gerard Koppelman, kinderarts-pulmonoloog van het UMCG schetste de situatie van Robin die in 2025 wordt geboren met astma. Hoe zal de zorg er dan uitzien? Het einde van astma is in elk geval nog niet in zicht, maar wel zal de ziekte met behulp van informatie over het genoom veel beter te voorspellen zijn. En wat te denken van een elektronische neus als meetinstrument, gekoppeld aan een app?
Parallelsessie 2
Parallelsessie 3 “De Gezondheidsraad moet zich minder richten op somatische aandoeningen en meer naar welzijn kijken.” “Nederland is een van de weinige landen die het bevolkingsonderzoek goed geregeld hebben. Daar kunnen andere landen van leren.”
15.00 uur
15.15 uur
Gezondheid en Welzijn
Thema’s voor de toekomst Hoe gaan we om met de arbeidsparticipatie van het toenemende aantal chronisch zieken in de toekomst? Hoe kunnen we gezond gedrag bevorderen? En hoe pakken we dat op een hoger niveau dan het individuele aan? Hoe dringen we gezondheidsverschillen terug?
“
Wie is de bedrijfsarts van de maatschappij?
”
Het is wel wat veel AMC vandaag volgens sommigen, maar wat een super big band @GRcongres @HuugObertop
Voorbeeld uit de zaal
In Rotterdam bestaat een geslaagd voorbeeld van een samenwerkende schuldhulpverlening en verslavingszorg. Patiënten maken zich vaak onvindbaar voor de schuldeisers. Met de samenwerking worden patiënten die in verslavingszorg zijn niet achter hun broek gezeten om grote sommen geld te betalen, maar verder geholpen door de schuldhulpverlening.
In gesprek met: Allard van der Beek (VUMC) “Als het waar is dat de organisatie van ons werk van belang is voor de gezondheid, dan geldt dat ook voor óns werk. Op dit moment is alles gericht op de ‘excellente onderzoeker’, maar niet op een gezonde werkorganisatie.”
15.30 uur
H. Büller: Plenaire afronding
“Eén van de heerlijke bevindingen van deze dag is dat we een grote rol mogen toedichten aan onze onderbuik.”
Muzikale afsluiting
“Wat een super big band.”
15.40 uur
16.15 uur
13 gr
NEXT
Gezondheid en welzijn,
twee kanten van dezelfde medaille? Tot waar reikt het domein van de gezondheidszorg? Hoe hangen gezondheid en welbevinden samen?
In de parallelsessie werden de termen gezondheid en welzijn samengebracht en dan weer uit elkaar getrokken om vervolgens weer samengebracht te worden. Welzijn is niet het exclusieve domein van de gezondheidszorg, concludeerde men, maar er bestaat wel een belangrijke verantwoordelijkheid op dat gebied.
Welke rol is weggelegd voor overheid, maatschappij en eigen regie van burgers?
Het thema ‘gezond of wel zijn’ raakt aan vele vraagstukken, die gedurende de dag nader werden beschouwd.
Van stoflong naar stress Paul Verhaeghe schetste in zijn lezing die aan de parallelsessie voorafging de overgang van een maatschappij waarin ‘onverdachte’ somatische aandoeningen de overhand voerden naar een maatschappij waarin men voornamelijk kampt met mentale moeilijkheden. Van gezond naar ‘niet wel zijn’. De voornaamste oorzaak van ziekte in onze hedendaagse maatschappij? Stress. Verhaeghe toonde zich zeer kritisch over de impliciete aanname die het gezondheidsdomein lijkt te beheersen: gezond of ziek zijn is een zaak van het individu. Door gezondheid een zaak van het individu te maken, verwordt het tot een verantwoordelijkheid. De schuldvraag is vervolgens snel gesteld. De maatschappij is binnen dit paradigma het slachtoffer van mensen die niet voldoende zorg dragen voor hun eigen gezondheid. De invloed van de sociaaleconomische omgeving wordt in dit gedachtegoed systematisch onderschat. De mens is maakbaar en zijn gezondheid ook. Zij die kampen met stress en depressie zijn simpelweg ‘niet flink genoeg’.
Volgens Verhaeghe moeten we ons bevrijden van de gedachte dat depressie en aanverwante ziekten luxeproblemen zijn. Onze maatschappij offert alles op voor een bepaald economisch model, dat mensen ziek maakt. In plaats van oorzaken aan te pakken, bestrijden we de gevolgen. Bovendien doen we dat op een dusdanige manier, dat de patiënten nog eens beschuldigd worden ook. Om de hedendaagse problemen daadwerkelijk aan te pakken, hebben we een preventieve, sociaalmedische aanpak nodig.
In gesprek met: Petra Beemsterboer Vond de dag inspirerender dan ze had verwacht. Ooit verliet ze de Gezondheidsraad omdat ze -als huisarts- directer iets voor mensen wilde betekenen. Vandaag merkte ze dat verdieping in de public health ook nog steeds haar hart heeft.
16.30 uur
“
Wetenschap is geen eenmanszaak maar een collectieve onderneming
”
Presentatie: gr-NEXT JAARGANG 111 | 1.11.2013
En daar is ‘ie dan aan het eind van de dag: een verslag in de vorm van een digitaal magazine!
NEXT NEXT NEXT
Leefstijlen
Werkprogramma Gezondheidsraad Leefstijl verdient een prominente plaats op het werkprogramma van de Gezondheidsraad in 2020. Inrichting van de omgeving, opvoeding van kinderen, sociaaleconomische gezondheidsverschillen, de rol van de industrie, reclame en het aanbod van voeding – enkele thema’s uit de parallelsessie leefstijl.
gr
rationeel
In gezondheidszorg en overheidsbeleid wordt in toenemende mate aandacht geschonken aan effecten van
Halverwege de lezing van Maureen Sie is niet alleen de zaal muisstil maar de spreekster zelf ook. De toehoorders hebben een paar minuten gekregen om twee korte vragen te beantwoorden, die, zo blijkt later, verschillend worden beantwoord. Sie gebruikt de voorbeelden om nieuw licht te werpen op het ontstaan van onze gedragingen
leefstijl op gezondheid.
Op het GR111-congres werd in de parallelsessie ‘leefstijl’ gediscussieerd over de spanning tussen vrijheid van het
Wetenschap over leefstijl Wetenschappelijke kennis over leefstijl laat zien dat leefstijlkeuzes enorme invloed hebben op gezondheid. Wetenschap laat óók zien dat gedragskeuzes deels onvrijwillig zijn; mensen roesten vast in hun leefstijl. Hoe gaan we om met eigen verantwoordelijkheid?
Welkomstwoord: Pim van Gool
16.45 uur
De mens is niet maar wel
aanspreekbaar
Grenzen aan gezondheid. Goede raad in een nieuw tijdperk.
Maureen Sie over onbewuste invloeden op onze leefstijlkeuze’s
“De Gezondheidsraad komt nooit voltallig bijeen anders dan om zichzelf te herdenken. Zo ook vandaag. Ik ben blij iedereen hier vitaal te zien, en ben dankbaar voor uw belangeloze inzet.”
10.15 uur
individu om te bepalen
“
hoe hij wil leven en de verantwoordelijkheid
Stimulering van gezond
om een leefstijl te
leven is goed, maar wie
maatschappelijk
kiezen die vanuit
oogpunt is te prefereren.
bewaakt nog het recht om ongezond te mogen leven?
Patrick Bossuyt: Leren van het verleden “Is hij nu werkelijk tot niets beters in staat dan tot het beroep van arts?” “Mensen zijn niet in staat te leren van het verleden. En als ze wat leren, is het meestal het verkeerde.”
”
Maureen Sie: Leefstijlen
Een van de vragen ging over de mate waarin een man die een indringer in zijn huis te lijf gaat, laakbaar handelt. Hoe we die daad inschatten blijkt af te hangen van wat we weten over die indringer; is dat het lieve vriendje van de dochter van de man, of is het een ex-vriendje die nu drugsverslaafd is? Onze oordelen en keuzes worden gestuurd door vooroordelen en emoties, zo leren de gedrags- en neurowetenschappen. Vergeet de onderbuik niet Dat betekent niet dat mensen immuun zijn voor onze pogingen ze te sturen in hun gedrag. Als we mensen moreel aanspreken kunnen we ze
In gesprek met: Marit Roovers (Universiteit Twente)
“Persoonlijke overwegingen lijken de basis van onze besluiten, oordelen en handelingen, maar is dat ook zo?”
10.30 uur
11.15 uur
ook emotioneel bereiken. De ‘onderbuik’ mag niet worden vergeten. In het geval van jongeren bijvoorbeeld geldt dat je ze beter kunt bereiken als je daarvoor aantrekkelijke voorbeelden (celebrities) inzet. Een individu kan dus worden aangesproken op zijn of haar leefstijl, zolang er maar rekening wordt gehouden met de rol van emoties en omgevingsinvloeden. Dat maakt leefstijl niet alleen een verantwoordelijkheid van het individu of het collectief, maar van beide.
Zij is de jongste bezoekster. Haar valt op dat de aanwezige mannen gemiddeld ouder zijn dan de vrouwen. Nu al heeft ze iets geleerd in de wandelgangen: “Als je iets graag wilt, moet je het gewoon doen”. 11.30 uur
11.45 uur
“De algemene verhalen vanmorgen vond ik boeiend, al had ik minder met het laatste verhaal. Ik begrijp dat emoties een enorm belangrijke rol spelen bij beslissingen. Maar dat heb ik altijd al gedacht”.
