NETWERKEN Iedereen heeft beschikking over een netwerk van contacten: familieleden, kennissen, (ex-)docenten, (ex-)studiegenoten, (ex-)collega’s en ga zo maar door. Zij kunnen u behulpzaam zijn tijdens een mobiliteitstraject bij het onderzoeken en realiseren van een nieuw perspectief. U heeft wellicht méér mensen in uw netwerk dan u denkt. Ze kunnen misschien ook wel méér voor u betekenen dan u in eerste instantie vermoedt. Misschien werkt er iemand uit uw netwerk bij een vereniging of organisatie die u interessant vindt. Of heeft iemand uit uw netwerk ook veel belangstelling voor zaken die u bezighouden. Of heeft iemand voor eenzelfde soort keuze gestaan als waar u nu voor staat. Het kan dan zinvol zijn u door deze mensen uit uw netwerk te laten adviseren en informeren. Relaties gericht betrekken bij het onderzoeken en realiseren van uw persoonlijke doelstellingen wordt ‘netwerken’ genoemd. Het is een doelgerichte manier om een nieuw perspectief voor ogen te krijgen en te realiseren. U komt met behulp van netwerkgesprekken op een vrij snelle manier in aanraking met belangwekkende praktische informatie en nieuwe ideeën en mogelijkheden. Het aantrekkelijke ervan is dat u zelf actief bent. U neemt het heft in eigen handen.
1.1
MOGELIJKE AVERSIE
Nogal wat mensen hebben in eerste instantie wat aversie tegen netwerken. Daar zijn een aantal oorzaken voor te noemen. Ze zijn begrijpelijk, maar niet nodig en niet functioneel. *
Onbekend maakt onbemind Voor veel mensen is netwerken iets nieuws. Het is voor hen een onbekend verschijnsel. De onzekerheid die dat met zich meebrengt, kan er aanleiding voor zijn dat men er in eerste instantie wat moeite mee heeft. Na de eerste stappen zal die onnodige schroom snel verdwijnen.
*
Kwetsbaar Soms komt men er niet graag voor uit actief bezig te zijn met het onderzoeken of realiseren van vrij persoonlijke doelen. Netwerken wordt dan als kwetsbaar beschouwd en men geneert zich om anderen erbij te betrekken. Eigenlijk is dat heel vreemd. Om een huis te zoeken raadpleegt iedereen zonder aarzeling zijn netwerk en bij een computerstoring belt iedereen zonder aarzeling die kennis die zo veel verstand van computers heeft. Waarom dan niet bij het zoeken naar andersoortige informatie of advies? Met de kwetsbaarheid valt het wel mee: veel gesprekspartners vinden het leuk om u een stap verder te helpen. Neem dat gegeven als een steuntje in de rug!
*
Verkopen Een andere oorzaak van de aversie tegen netwerken is dat men netwerken verwart met ‘verkopen’. Men wil zichzelf niet ‘verkopen’. Maar netwerkgesprekken zijn geen verkoopgesprekken. Het zijn gesprekken voor advies en informatie.
*
Kruiwagens Een laatste weerstand tegen netwerken is dat men het gebruik van ‘kruiwagens’ afwijst. Maar netwerken is wat anders dan anderen als kruiwagen gebruiken. U komt via netwerkgesprekken, informatie, advies en andere contacten op het spoor en mensen komen u op het spoor. Daar ligt de kracht van het netwerken. Dat is wat anders dan relaties als kruiwagen gebruiken.
2.
DE DOELEN VAN EEN NETWERKGESPREK
Een netwerkgesprek kan verschillende doelen hebben. Het doel is sterk afhankelijk van de fase waarin u zich bevindt binnen een mobiliteitstraject. Bent u voornamelijk bezig uw wensen in kaart te brengen, of concentreert u zich op realisatie van uw doel? Globaal zijn er 5 doelen te onderscheiden.
Tips, ideeën, informatie en advies
Met behulp van een netwerkgesprek kunt u tips, ideeën, informatie en advies inwinnen. Welke vragen spelen er op dit moment in een bepaalde sector? Welke mogelijkheden zijn er binnen uw interessegebied? Welke verenigingen, instellingen of organisaties houden zich op dat terrein bezig? Welke tips heeft uw netwerkcontact om deze te benaderen? Die informatie kan zeer belangrijk zijn voor het totstandkomen van een nieuw perspectief. U krijgt inzicht in de mogelijkheden, opties en openingen en zo op mogelijke nieuwe perspectieven. Daarnaast doet u direct kennis op over de wijze waarop u bepaalde perspectieven zou kunnen realiseren.
Kennis nemen van het informele circuit van mogelijkheden
Veel contacten en activiteiten komen via-via tot stand. De meeste mensen komen via-via in aanraking met een sport, vereniging, nieuwe bezigheid of functie. Als u uw netwerk betrekt bij het onderzoeken en realiseren van uw doelen, vergroot u de kans om via hen in contact te komen met voor u interessante instanties, relaties en opties die vaak moeilijk te vinden zijn via reguliere kanalen als bijvoorbeeld kranten, tijdschriften en vakbladen. Netwerkcontacten kunnen u daarmee vaak direct in contact brengen. Met behulp van netwerkgesprekken krijgt u zo meer inzicht op en contact met het informele circuit van mogelijkheden.
Zelfkennis
U kunt netwerkgesprekken ook gebruiken om uw eigen doelen, wensen en verlangens helderder in beeld te krijgen en zo uw zelfkennis vergroten. Wat wilt u precies? Welke wensen en interesses heeft u? Welke interesse is het grootst? Waarom is da zo? Op welke persoonlijk capaciteiten doen de interesses een aanspraak? Netwerkgesprekken kunnen op die manier een bijdrage leveren aan de vaststelling van uw doel in het traject. De kennismaking met andere terreinen, de tips, adviezen en inzichten van uw netwerkcontacten kunnen een bijdrage leveren aan de bepaling en nuancering van uw persoonlijke doelstellingen.
Uzelf leren presenteren
Tijdens de gesprekken doet u tevens gespreksvaardigheden op en wordt u aldoende bedrevener in het voeren van gesprekken zelf. U leert uzelf en uw wensen en mogelijkheden presenteren. U leert luisteren, vragen stellen, omgaan met eventuele weerstanden en vooroordelen. Zo wordt u vanzelf steeds vaardiger in het presenteren van uzelf.
Uw netwerk uitbreiden
In eerste instantie doet u een beroep op mensen uit uw eigen omgeving, uit uw eigen netwerk. Zij kunnen u echter niet in alle gevallen informeren, helpen of adviseren. In dat geval kunnen ze u veelal wel doorverwijzen naar relaties uit hun netwerk die dat wel zouden kunnen. Via doorverwijzingen die op deze manier tot stand komen, doet u nieuwe contacten op. Zo kan uw netwerk zich langzamerhand uitbreiden. Dat kan erg zinvol zijn. Met name als u een nieuwe weg in slaat. Dan is het handig om met mensen in contact te komen die die weg al kennen. Het uitbreiden van het netwerk kan in dit verband een belangrijk doel zijn van een netwerkgesprek.
2.1
HOE ZET U UW NETWERK IN?
Hoe kunt u uw bestaande netwerk doelgericht benaderen? En hoe bouwt u uw bestaande netwerk langzaam verder uit als dat nodig is? Stap 1:Inventarisatie Maakt u allereerst een inventarisatie van al uw contacten. Denk daarbij aan familieleden, vrienden, kennissen, (ex-)collega’s en (ex-)docenten. Zowel privé als zakelijk. Noteer zowel relaties die u goed kent als die waarmee u slechts oppervlakkig contact hebt. Sla niemand bij voorbaat over. Oude agenda’s en visitekaartjes kunnen behulpzaam zijn. Laat, als u de lijst heeft opgesteld, een naaste vriend(in) de lijst nalopen om te kijken of u werkelijk niemand vergeten bent. Zo ontstaat er een overzicht van uw eigen netwerk. Stap 2:Doelbepaling van netwerkgesprekken Bepaal vervolgens globaal wat het doel wordt van de gesprekken. Wilt u voornamelijk tips en adviezen en op welk gebied dan? Wilt u uw netwerk uitbreiden? Met welke contacten? Stap 3:Bepaling van de doelgroep Vervolgens is het van belang na te gaan welke mensen een rol kunnen spelen bij de realisatie van de door u gestelde doelen. Maak daarom allereerst op de volgende wijze een onderscheid tussen uw A-netwerk en uw B-netwerk. Netwerk A:
Uw ‘warme’ contacten. Mensen die dicht bij u staan en van wie u verwacht dat zij zich voor u in zullen zetten.
Netwerk B:
Uw ‘koude’ contacten. Mensen die wat verder van u af staan, maar van wie u toch vermoedt dat ze u verder willen helpen, hetzij door uw vragen in het achterhoofd te houden om daar later nog eens op terug te komen, hetzij door u te verwijzen naar iemand anders.
Deel uw netwerk vervolgens in op basis van de vraag in hoeverre de relaties ook een rol kunnen spelen. Mensen willen u misschien wel helpen, ze moeten daartoe echter ook in de gelegenheid zijn. Ze moeten op een bepaalde plek of positie zitten, of binnen een bepaalde veld van activiteiten om dat te kunnen. Als u penningmeester wilt worden van een vereniging, heeft het bijvoorbeeld vooral zin als u relaties benadert die lid zijn van een vereniging. Daarom is het zinvol uw hele netwerk in te delen aan de hand van de vraag in hoeverre de relaties op een of andere manier raakvlakken hebben met uw doelen. Bijvoorbeeld omdat een relatie, zoals gezegd, lid is van een bepaalde vereniging, of omdat hij of zij een bepaalde hobby hebben, of omdat u weet dat iemand uit zijn of haar omgeving werkt bij een organisatie die u verder zou kunnen helpen, of omdat men in een bepaalde branche werkt. Maak daarom de volgende indeling:
Netwerk 1:
Relaties die inhoudelijk direct (zelf) of indirect (door doorverwijzing) wat voor u kunnen betekenen.
Netwerk 2:
Mensen van wie u niet weet of ze inhoudelijk een rol kunnen spelen bij de realisatie van de doelen.
Maak vervolgens een lijstje van 4 categorieën van mensen: Categorie A1, A2, B1 en B2. Stap 4: Besluit op basis van deze indeling welke mensen u gericht gaat benaderen voor een netwerkgesprek, hetzij omdat ze zich persoonlijk voor u willen inzetten, hetzij omdat ze raakvlakken hebben met gebieden die uw interesse wegdragen. Als eerste gaat het uiteraard om relaties uit de categorie A1. Deze relaties willen wat voor u betekenen en kunnen dat waarschijnlijk ook op een of andere manier. Maar ook relaties uit de categorieën A2 en B1 kunnen interessant zijn. Stap 5:
Maak vervolgens een plan van aanpak.
Wie benadert u wanneer en hoe? Bereid de gesprekken zo nodig voor door informatie te verzamelen. Dan komt u beslagen ten ijs. U kunt de tijd van uw gesprekspartner dan zo effectief mogelijk gebruiken. Stap 6:
Maak telefonisch afspraken.
Bereid het telefonische contact goed voor. Introduceer uzelf kort en leg duidelijk uit waarom u hem of haar wilt spreken. Vertel indien mogelijk wie u geadviseerd heeft met hem of haar contact op te nemen. Van belang is dat u goed kunt motiveren en onderbouwen waarom u de persoon graag wilt spreken. Maak het telefonisch contact niet te lang. Doel is: het maken van een afspraak, waarin u in alle rust verder kunt spreken. Soms is het beter eerst een brief te schrijven waarin u aankondigt dat u binnenkort contact opneemt met uw contactpersoon. Stap 7:
Netwerkgesprek.
Gebruik de tips die verderop in deze module zijn gegeven.
Stap 8:
Registratie en Follow-up.
Registreer de verkregen informatie en tips goed. Dat komt u later van pas in een volgend gesprek. Noteer eventueel afgesproken data in uw agenda. Als u denkt dat het zinvol is, of u bent gewoon erg tevreden over de resultaten van het gesprek, kunt u dat eventueel nog een laten weten via een kort telefoontje of een korte brief.
2.2
HOE BREIDT U UW NETWERK UIT
In principe breidt een netwerk zich vanzelf uit. Als een contact u niet verder kan helpen, kan een kennis, vriend of collega van hem of haar dat misschien wél. U kunt echter ook specifiek aandacht besteden aan de uitbreiding van uw netwerk. Let dan op de volgende aspecten: Vraag uw relaties expliciet naar namen van mensen die u eventueel verder zouden kunnen helpen. Dan kan uw netwerk zich enorm uitbreiden. Als u voor ieder van de contacten uit uw netwerk bijvoorbeeld nog eens ‘vriend(inn)en van’, of ‘kennissen van ‘, of collega’s van’ zet, zult u zich realiseren hoe snel uw netwerk zich kan uitbreiden. Bezoek gelegenheden waar het gemakkelijk is mensen te leren kennen die voor u interessant kunnen zijn, zoals lezingen, congressen en recepties. Maak er een vast patroon van om tijd (bijvoorbeeld twee uur per week) te besteden aan netwerken. Stel mensen op de hoogte van de zaken waar u mee bezig bent en wissel informatie uit. Beoordeel of het zinvol is om aansluiting te zoeken bij een formeel netwerk dat wellicht behulpzaam kan zijn bij het realiseren van us doel, zoals een club, vereniging of andersoortige instelling.
3.
TIPS NETWERKEN
Algemeen Vraag serieus aandacht voor uw vragen en benader mensen zo min mogelijk terloops. Maak als dat mogelijk is een afspraak voor een gesprek. Dan is er meer ruimte en aandacht voor uw vragen dan bij terloopse ontmoetingen. Belangrijk is vooraf aan elk netwerkgesprek te bepalen wat u met het specifieke netwerkgesprek beoogt. Het stelt u in staat de lijn van het gesprek vast te houden en het goed voor te bereiden.
Bereid elk gesprek goed voor. Maak een lijst van vragen die u wilt stellen. Zorg ervoor dat u zichzelf kort en bondig kunt presenteren als u een gesprek aangaat met een nieuw contact. Wie bent u? Waar komt u vandaan? Welke doelstellingen heeft u op korte en lange termijn? Waarom heeft u om een gesprek verzocht met juist deze persoon? Een netwerkgesprek is voor beide partijen in principe vrijblijvend. Het gaat om de uitwisseling van informatie en advies. Verwar netwerkgesprekken daarom niet met de verkoopgesprekken of sollicitatiegesprekken.
3.1
GESPREK ZELF
Stel uw gesprekspartner goed op de hoogte van de doelstellingen die u met het gesprek heeft. Uw gesprekspartner weet dan wat er van hem of haar verwacht wordt. Dat komt de sfeer en functionaliteit te goede. Breng duidelijk naar voren waarom u juist uw gesprekspartner benaderd heeft. Welke rol hij of zij voor u zou kunnen spelen. Zorg dat u ‘to the point’ komt in het gesprek. At is voor uzelf belangrijk omdat u dan zo veel mogelijk bruikbare informatie en adviezen opdoet. Maar ook voor uw gesprekspartner: hij of zij stelt tijd beschikbaar en het is belangrijk die zo functioneel mogelijk te besteden. Neem daarom niet te veel tijd van uw gesprekspartner in beslag. Neem daarentegen ook niet, bijvoorbeeld van uit bescheidenheid, te weinig tijd voor het gesprek. Veel mensen vinden het leuk u te informeren of een stap op weg te helpen. Een oplossing is om aan het begin van het gesprek met elkaar af te spreken hoeveel tijd er in principe beschikbaar is. Als u die tijd overschrijdt, kunt u vragen of u echt moet afronden, of dat er nog enige ruimte is voor het laatste deel van het gesprek. Houdt het gesprek aangenaam en positief. Het is van belang niet alleen informatie en advies te verkrijgen, maar ook de relatie met uw netwerkcontact zélf levendig en aangenaam te laten zijn en eventueel verder uit te bouwen. Laat duidelijk uw interesse in uw gesprekspartner, zijn of haar werkzaamheden en in zijn of haar organisatie blijken tijdens het gesprek. Gaat u zorgvuldig om met de gegevens die u verzameld hebt, zoals namen. Dat geeft blijk van een goede voorbereiding.
Maakt u zorgvuldig aantekeningen over beloften en toezeggingen die gedaan worden (‘Als u nu eens over twee maanden belt, heb ik contact gelegd met…’) of die u zelf doet (‘Dat zal ik u snel laten weten….’). Dan kunt u daar in een volgend gesprek op terugkomen. Ga in elk gesprek uit van gelijkwaardigheid en tweerichtingsverkeer en stel u niet afhankelijk op. U kunt, zonder het direct te beseffen, ook waardevol zijn voor de ander. Streef ernaar dat er een ‘win-win-relatie’ tot stand komt: een relatie waar beide partijen wat aan hebben. Netwerken is ruilen: ik doe iets voor u en u doet iets voor mij. Denk er daarom ook over na wat u zelf te bieden hebt. Wees zeer zorgvuldig met via-via verkregen netwerkcontacten. Als het contact onbevredigend verloopt, zal dat een uitstraling hebben op degene die u ermee in verbinding bracht. Speel nooit contacten tegen elkaar uit: u zet daarmee uw goede relatie én uw betrouwbaarheid op het spel. Gebruik uw creativiteit tijdens het gesprek. Sta open voor openingen en mogelijkheden die zich tijdens het gesprek voordoen en die u vooraf misschien nooit had kunnen bedenken. Een dag meelopen met uw contactpersoon, een introductie bij een vakgenoot, samen naar een beurs. Het zijn ideeën die tijdens het gesprek geboren kunnen worden. U moet er oog voor hebben om er op in te kunnen spelen. Maak als het mogelijk is over dat soort zaken direct afspraken. Rond het gesprek zelf af en besluit het met duidelijke conclusies. Maak indien mogelijk en zinvol, (vervolg)afspraken. Vergeet uw gesprekspartner vooral niet te bedanken voor de genomen tijd en verkregen informatie.
3.2
NA HET GESPREK
Houd uw gesprekspartner op de hoogte van de resultaten van de verwijzingen die hij of zij u heeft gegeven. Men vindt het leuk te horen wat bepaalde tips, adviezen en doorverwijzingen hebben opgeleverd. Probeer als dat mogelijk is, uw netwerkcontacten ook te helpen. U kunt informatie doorspelen die interessant is, of bijvoorbeeld personen en instanties aanbevelen. Het is leuk wat terug te kunnen doen en het komt ten goede aan de relatie zelf omdat die daarmee gelijkwaardiger wordt. Onderhoud de relatie ook op langere termijn. Een zorgvuldig opgebouwd netwerkcontact moet u niet verwaarlozen als u het even niet nodig heeft. Netwerken houdt niet op. Ook niet als u uw doel bereikt heeft. De relaties kunnen u verder helpen met alle mogelijke zaken die zich op korte of lange termijn kunnen voordoen. Verwacht niet te snel of te veel resultaat van een netwerkgesprek. Netwerken levert niet altijd meteen zichtbaar profijt op. In veel gevallen gaat het om een investering die op wat langere termijn resultaat heeft.
*******
