N ET-W ERK VOOR LIESBREUKEN
LEIDRAAD VOOR DE HUISARTS
H. Hartziekenhuis Mol Gasthuisstraat 1 - 2400 Mol Tel. 014/71 20 00 E-mail:
[email protected] www.azmol.be
H. Hartziekenhuis Mol Vertrouwen in professionele zorg
VOORWOORD Beste collega, Deze informatiebrochure is een leidraad voor het Net-Werk voor Liesbreuken van de dienst heelkunde van het Heilig Hart Ziekenhuis Mol, dat samen met de huisartsen uit de regio werd ontwikkeld. Wij geloven namelijk sterk in een efficiënte transmurale samenwerking tussen huisarts en specialist om een professionele, persoonlijke en menselijke zorg te garanderen voor uw en onze patiënten. Uw rol als huisarts is hierin meer dan essentiëel. Niettegenstaande een liesbreukoperatie in de meeste gevallen een ‘routine-ingreep’ is, zijn wij er samen met u van overtuigd dat het succes van de ingreep en het comfort van de patiënt sterk wordt verbeterd door een goede onderlinge samenwerking tussen de verschillende actoren uit het zorgpad en een zorgvuldige uitleg voor de patiënt over zijn of haar behandeling. Ook voor u en voor ons zijn er enkele belangrijke voordelen. Het is niet alleen de voldoening van een betere dienstverlening naar onze patiënten toe, maar eveneens is het aangenamer werken in een werkkader met duidelijke afspraken. Ook de potentiële tijdswinst die voortvloeit uit deze afspraken is een extra troef. Naast deze informatiebrochure bezorgen wij u eveneens een aantal illustratiekaarten om de pathologie en behandeling van een liesbreuk aan de patiënt te verduidelijken. Deze zijn identiek aan degene die wij tijdens onze raadpleging gebruiken. Voor de patiënt zelf werd een informatiebrochure opgesteld met een duidelijke en volledige uitleg over het verloop van het zorgtraject enerzijds en de achtergrond van een liesbreuk(behandeling) anderzijds. Wij vinden het belangrijk onze resultaten te evalueren. Wij zullen u of de patiënt persoonlijk daarvoor contacteren na één, twee en vijf jaar. Indien u zelf opmerkingen of suggesties heeft aarzel niet ons te contacteren. U kan op ons rekenen!
Met vriendelijke groeten, Chirurgisch team Dienst Algemene en Abdominale heelkunde
DIAGNOSE
VAN EEN LIESBREUK
Wanneer u bij uw patiënt(e) een liesbreuk vaststelt kan u gebruik maken van de illustratiekaarten om uitleg te geven rond de problematiek en behandeling . Wanneer u en uw patiënt(e) een heelkundige ingreep overwegen of een advies willen inwinnen omtrent de liesbreuk kan u een afspraak maken via het afsprakensecretariaat op het nummer 014/712053 of 014/712040 Bij een (dreigende) inklemming of wanneer u graag één van de chirurgen rechtstreeks wenst te spreken kan u terecht bij één van de chirurgen.
Dr. Robrecht Ceulemans 014/712459
Dr. Ivo Jacobs
Dr. Maarten Michiels
Dr. Gerard Vissers 014/712497
014/712719
014/712415
Buiten de kantooruren kan u rechtstreeks contact opnemen via de dienst spoedgevallen 014/71.23.91. Voor een afspraak moet u terecht kunnen binnen de 2 weken. Zo dat niet het geval is of wanneer u het nuttig acht dat uw patiënt(e) vroeger wordt gezien kan u bovenstaande rechtstreekse nummers gebruiken.
VOORBEREIDING
INGREEP
Vanaf het ogenblik dat uw patiënt(e) bij u vertrekt start het zorgpad dat hij of zij zal doorlopen. U vindt het traject hier in een notendop.
Na de raadpleging bij de chirurg komt de patiënt(e) opnieuw bij u voor -
Preoperatieve onderzoeken: gebruik bij voorkeur de preoperatieve flowchart van het RIZIV* om vast te stellen welke onderzoeken er dienen te gebeuren. Vaak zal de chirurg u een voorstel voor onderzoeken doen dat hierop gebaseerd is. Als u al recente uitslagen van nodige onderzoeken heeft, kan u die aan uw patiënt(e) bezorgen. Indien een Rx thorax noodzakelijk is, zal deze reeds door ons aangevraagd zijn. *Preop flowchart: www.riziv.fgov.be/care/nl/hospitals/feedback-hospitals/flowchart.htm
-
Een voorschrift voor pijnstilling postoperatief. In de regel volstaat paracetamol (1000 mg) 3x per dag en dit gedurende enkele dagen. De patiënt(e) kan de medicatie met uw voorschrift preoperatief al gaan halen. U kan de patiënt(e) reeds uitleg geven over het correct gebruik van de medicatie.
-
-
Eventuele antistollingsmedicatie dient tijdig te worden gestopt.
Antiaggregantia (aspirine, plavix, ticlid,…)
10 dagen
Coumarine-derivaten (marcoumar, sintrom,…)
5 dagen
Controle INR 1 dag voor opname.
Concrete afspraken over de postoperatieve opvolging worden nu gemaakt: o De patiënt(e) zal u zelf contacteren daags na de ingreep bij eventuele problemen. o Een wondcontrole wordt voorzien 10 dagen postoperatief.
DE (LAPAROSCOPISCHE)
OPERATIE **
-
De dag van de operatie kan uw patiënt(e) zich rechtstreeks aanbieden om half acht aan de balie van het daghospitaal. De opnameformaliteiten werden in principe reeds geregeld onmiddellijk na het eerste consult bij de chirurg.
-
Patiënt(e) dient nuchter te zijn vanaf middernacht. Enkel heldere vloeistoffen zoals water, thee of appelsap mogen nog in beperkte mate tot 2 uur voor de ingreep worden gedronken. Eventuele belangrijke (antihypertensiva, diuretica, ….) medicatie mag ’s ochtends met een beetje water genomen worden.
-
De avond voor de ingreep of de ochtend zelf neemt patiënt(e) nog best een douche of bad. Sieraden worden best thuisgelaten. Ook make-up wordt best vermeden voor de ingreep.
-
De ingreep gebeurt in de voormiddag onder algemene anesthesie.
-
Enkele uren na de ingreep mag de patiënt(e) al uit bed en mag hij/zij beginnen drinken.
** In de regel gebeurt een liesbreukoperatie laparoscopisch. Enkel bij uitzonderingen wordt een andere techniek gebruikt. Dit wordt duidelijk aan uw patiënt meegedeeld. Bij een ‘klassiek’ open liesbreukherstel is een rachi of lokale anaesthesie ook mogelijk.
-
Dezelfde dag, na een (licht) avondmaal, wordt de patiënt(e) uit het ziekenhuis ontslagen.
-
Uw patiënt(e) mag bij ontslag niet zelf naar huis rijden, maar moet worden opgehaald. Ook de eerste 24 uur na de ingreep dient hij/zij thuis vergezeld te zijn.
-
Voor het slapen gaan (thuis) neemt de patiënt(e) best de door u voorgeschreven pijnstilling.
NA
DE INGREEP
-
De patiënt(e) telefoneert u daags nadien om eventuele problemen te melden en een afspraak te maken voor de wondcontrole.
-
Alle thuismedicatie kan de dag na de ingreep terug herstart worden. Enkel bij een belangrijk hematoom dient het hernemen van antistollingsmedicatie nog even te worden uitgesteld.
-
Droog aseptische wondzorg. Enkel wanneer het verband vuil wordt of loskomt dient dit te worden vervangen. Met de speciale geplastificeerde verbandjes mag patiënt(e) vanaf de dag na de ingreep douchen.
-
Een goede mobilisatie is wenselijk. Alle fysieke activiteiten zijn toegelaten op geleide van de pijn. Enkel zware inspanningen zoals heffen van 20-25 kg of meer, zware arbeid of intensief sporten dient men gedurende 3 weken te vermijden.
-
De patiënt(e) komt tien dagen na de ingreep op uw raadpleging: o Wondcontrole: verband en steristrips verwijderen. De resorbeerbare hechtingen dienen niet te worden verwijderd. Hierna kan de patiënt(e) terug baden. o Eventueel beperkt hematoom, ecchymose scrotum, ….: uitleg aan patiënt en geruststelling. o Patiënt(e) heeft een bewijs voor 10 dagen werkonbekwaamheid. U kan met hem/haar bespreken of dit volstaat.
-
Vier weken na de ingreep komt de patiënt(e) voor een éénmalige controle bij de chirurg.
-
Omdat wij graag onze resultaten ook op lange termijn willen evalueren, zullen we opnieuw contact opnemen na 1, 2 en 5 jaar eerst met u en eventueel ook rechtstreeks met uw patiënt(e) .
MOGELIJKE
ONGEMAKKEN EN COMPLICATIES
•
Na een liesbreukherstel is de pijn meestal goed te verdragen en goed controleerbaar met een eenvoudige pijnstiller zoals paracetamol 1g tot 3x/daags. Uitzonderlijk is bijkomende pijnmedicatie noodzakelijk (vb. associatie paracetamol-codeïne, NSAID,…).
•
Dikwijls kan er na een laparoscopisch liesbreukherstel een seroom optreden. Meestal kan dit conservatief behandeld worden en verdwijnt het spontaan over enkele weken. Slechts in zeer zeldzame gevallen dient dit aangeprikt te worden onder strikte asepsis.
•
Een ecchymose van de inguinale streek die kan uitzakken naar de basis van de penis en de balzak bij de man of de grote schaamlip bij de vrouw is normaal. Deze verdwijnt spontaan na enkele weken en behoeft enkel geruststelling. Ook rond de littekens kan een ecchymose zich voordoen.
•
Ter hoogte van de littekens voelt de patiënt(e) vaak een kleine zwelling of knobbel door het knoopje van de resorbeerbare draad onder de huid en het litteken dat er zich er rond vormt. De zwelling verdwijnt over enkele maanden wanneer ook het draadje verteerd is.
•
Zelden vormt zich een groter hematoom en vrijwel alleen wanneer er sprake is van bloedverdunnende medicatie. Ook hiervoor is meestal een afwachtende houding vereist maar het discomfort is groter en duurt langer.
•
Een langdurige gevoeligheid van de liesstreek, een neuralgie of paresthesie aan de binnenzijde van de dij kunnen ook optreden na een laparoscopisch liesbreukherstel, zij het veel minder frequent dan na de ‘open’ benadering.
•
In uitzonderlijke gevallen kan bij de man een funiculitis ontstaan. Dit voelt aan als een pijnlijke harde streng in de lies op de plaats van de vroegere liesbreuk en ontstaat door irritatie van de zaadstreng ten gevolge van het netje dat er bovenop ligt. Ook kan een epididymitis of orchitis optreden. Hiervoor is telkens een anti-inflammatoire behandeling aangewezen. In zeer zeldzame gevallen treedt een atrofie van de testikel op.
•
Urineretentie komt weinig voor en is tijdelijk. Vrijwel steeds geeft de patiënt(e) deze klachten aan de dag van de ingreep of uitzonderlijk de dag nadien. Zonodig dient een éénmalige sondage of blaastraining uitgevoerd.
•
Het recidiefpercentage na laparoscopisch herstel is minstens even laag als de klassieke ‘open’ methodes van tension-free liesbreukherstel met mesh. Het grote voordeel van de laparoscopische benadering is een duidelijk sneller postoperatief herstel met minder pijn en kleinere littekens.
NYHUS
CLASSIFICATIE LIESBREUKEN
•
Type I
indirecte liesbreuk met normale inwendige liesring (congenitale liesbreuk)
•
Type II
indirecte liesbreuk met verwijde inwendige liesring en normale achterwand van het lieskanaal en breukzak niet tot in het scrotum
•
Type III
•
A
directe liesbreuk (verzwakking achterwand lieskanaal)
B
gecombineerde indirecte en directe liesbreuk (pantaloon-liesbreuk) of grote indirecte liesbreuk met uitrekking van de achterwand van het lieskanaal (meestal betreft dit de inguinoscrotale breuken)
C
femoraalbreuk
Type IV
recidief liesbreuk
A
directe liesbreuk
B
indirecte liesbreuk
C
femoraalbreuk
D
gecombineerde liesbreuk
OPMERKINGEN
