* Nederlandse Samenvatting dankwoord Publications Co-authors Curriculum Vitae References
Nederlandse samenvatting |
Nederlandse Samenvatting Cognitief functioneren bij schizofrenie: structuur en klinische correlaten Dit proefschrift gaat over het cognitieve functioneren van patiënten met schizofrenie. Schizofrenie en verwante psychosen behoren tot de ernstige psychiatrische aandoeningen en ze komen bij ongeveer 1,5 procent van de bevolking voor. Schizofrenie kenmerkt zich door de aanwezigheid van positieve symptomen en/of negatieve symptomen. Positieve symptomen zijn verschijnselen die duidelijk aanwezig zijn bij het gedrag zoals waanideeën of hallucinaties (stemmen horen). Negatieve symptomen zijn verschijnselen die verwijzen naar de afwezigheid van iets, zoals minder sociale interesse en een vervlakt gevoelsleven. Naast deze symptomen hebben veel mensen met een psychose te kampen met verminderde cognitieve vermogens. Dit wil zeggen dat ze moeite kunnen hebben de aandacht ergens bij te houden, of moeilijker nieuwe informatie tot zich kunnen nemen. Cognitieve functiestoornissen zijn voor een groot gedeelte verantwoordelijk voor de problemen die deze patiënten in het dagelijks leven ondervinden. In wezen behoren ze tot de kern van de aandoening, niet alleen vanwege hun klinische relevantie, maar ook omdat ze dichter bij de genetische kwetsbaarheid liggen. Cognitief functioneren wordt gemeten door middel van opdrachten of tests, waarbij de proefpersoon wordt gevraagd een bepaalde prestatie te leveren, al dan niet onder tijdsdruk. Er zijn nog veel onduidelijkheden over het cognitieve functioneren. We weten bijvoorbeeld nog niet goed of bepaalde deelgebieden van cognitie meer beschadigd zijn dan andere. Hoe meer beschadigd een bepaald deelgebied is, hoe meer het een impact kan hebben op het alledaagse leven. En wellicht kunnen ernstigere beschadigingen tevens leiden tot een verminderd besef van - of inzicht in - het hebben van een aandoening. Ook is het nog onduidelijk hoe we cognitieve veranderingen bij broers en zussen van mensen met schizofrenie moeten zien. Patiënten met schizofrenie kunnen zeer verschillend presteren op cognitieve tests; dit geldt wellicht ook voor hun familieleden waarmee ze veel genetisch materiaal delen. Er zijn aanwijzingen dat de verschillen tussen patiënten met schizofrenie al bestaan voor aanvang van de aandoening. Mogelijk verklaart dit ook waarom patiënten met schizofrenie zo verschillend zijn als het gaat om hun ziektebeloop, maar ook wanneer het gaat om hun cognitieve prestaties. In hoofdstuk 2 wordt het project Genetic Risk and Outcome of Psychosis (GROUP) beschreven, waarvan de eerste meting de basis vormt voor dit proefschrift. Het GROUP project is erin geslaagd om maar liefst 1120 patiënten, 1057 broers/zussen, 919 ouders en 590 controles te includeren in de studie. Het project is opgezet om meer inzicht te verschaffen in risicofactoren bij psychotische aandoeningen, en de variatie in het beloop van 139
| Nederlandse samenvatting de aandoening. Er werd onder andere een testbatterij afgenomen om bij de geïncludeerde populaties het cognitieve functioneren in kaart te brengen. Deze batterij mat 7 cognitieve gebieden die veel worden beschreven in de literatuur: snelheid van informatieverwerking, aandacht, werkgeheugen, verbaal geheugen, verbaal begrip, problemen oplossen en redeneren en sociale cognitie. Hoofdstuk 3 beschrijft een onderzoek naar deelgebieden van het ‘werkgeheugen’ bij schizofrenie. Werkgeheugen bestaat uit het kort vasthouden en bewerken van informatie (bijv. hoofdrekenen). Hierbij moet er in de hersenen een bepaalde bewerking plaatsvinden van informatie, die tevens een korte tijd ‘online’ dient te worden gehouden. Volgens sommige onderzoekers is het vooral het manipuleren dat problematisch verloopt bij patiënten met schizofrenie. Patiënten zouden dus vooral problemen hebben met de rekensom zelf, terwijl ze geen moeite zouden hebben met het nazeggen van de som. Deze onderzoekers hadden echter niet de deelgebieden van het werkgeheugen afzonderlijk van elkaar bestudeerd. In onze studie lieten we zien dat noch het bewerken noch het vasthouden van informatie een probleem vormt bij schizofrenie. Wel is het zo dat patiënten het minder goed doen op werkgeheugentaken. Maar dit heeft waarschijnlijk te maken met factoren die niet tot het werkgeheugen zelf kunnen worden gerekend, zoals moeilijkheid van de taak, en het goed kunnen ordenen van binnenkomende prikkels, een voorwaarde om nieuwe informatie überhaupt goed te kunnen vasthouden. Een ander gebied dat onder de loep werd genomen was ‘problemen oplossen en redeneren’. Hierbij kan worden gedacht aan het omschakelen van de ene naar de andere situatie, waar patiënten met schizofrenie problemen mee zouden kunnen hebben. In hoofdstuk 4 werd gekeken waar moeite met omschakelen mee te maken heeft. Uit het onderzoek bleek, dat patiënten nog wel goed in staat zijn om veranderingen van bepaalde handelingen op te volgen. Wanneer zij worden gevraagd om hun werkwijze te veranderen (bijv. door feedback te krijgen op de gehanteerde werkwijze), dan zijn ze minder goed in staat om hier gebruik van te maken. Niet alle patiënten hadden moeite met omschakelen. Waren patiënten minder flexibel, dan uitte zich dit in gedesorganiseerde spraak en gedrag. Het cognitieve presteren bij schizofrenie blijkt op bepaalde gebieden zo achtergesteld, dat we kunnen spreken van een stoornis (bijv. werkgeheugen). Op andere gebieden zien we tevens een achterstand, doch minder sterk (bijv. problemen oplossen en redeneren). Opvallend is dat er ook veel verschillen bestaan tussen patiënten onderling. Het is de vraag welke factoren hieraan bijdragen. Een aantal studies hebben geprobeerd om op basis van het cognitieve profiel verschillende subtypen van patiënten te vormen. Deze cognitieve subtypen zouden meer overeenkomstige genetische afwijkingen hebben. Het is nog
140
Nederlandse samenvatting |
onduidelijk of deze subtypen ook kunnen worden teruggevonden bij broers en zussen van schizofreniepatiënten, die voor een belangrijk deel met hun zieke familielid overeenkomen. In hoofdstuk 5 werd daarom gekeken naar verschillende cognitieve profielen bij broers en zussen van schizofreniepatiënten. Er werden drie profielen gevonden: normaal, gemengd en gestoord. Broers/zussen met een gestoord profiel hadden meer subklinische symptomen en functioneerden in het dagelijks leven minder goed. Opvallend was dat hoe slechter het cognitieve profiel van de broer/zus, hoe meer dit in overeenstemming was met het profiel van hun zieke familielid. Daarnaast gaf het profiel van de broer/zus informatie over het ziektebeloop van hun familielid. We concludeerden dat het maken van onderscheid tussen cognitieve subtypen van nut kan zijn bij genetica studies, en de ontwikkeling van betere medicijnen. Verder, het hebben van een familielid met schizofrenie hoeft niet voor iedere broer/zus te betekenen dat zij verhoogd risico lopen voor het krijgen van een psychose in de toekomst. Een andere factor die kan bijdragen aan de verschillen tussen patiënten op cognitief gebied is het functioneren voor aanvang van de ziekte. In hoofdstuk 6 zagen we zes verschillende patiëntengroepen met elk een verschillend beloop voor aanvang van de psychose. Bij sommige patiënten zagen we dat er op hele vroege leeftijd al, in meer of mindere mate, functioneringsproblemen op school en sociaal gebied waren. Deze patiënten gingen op jonge leeftijd vaker naar het speciaal onderwijs. Bij een tweede patiëntengroep namen de functioneringsproblemen in de loop van de tijd toe. Opvallend was dat deze problematiek vaker voorkwam bij mannelijke patiënten. Wanneer er geen sociale aanpassingsproblemen waren was er bovendien in het verleden vaker sprake van een cannabismisbruik of – afhankelijkheid diagnose. Bij een derde groep was het functioneren tot het 19e levensjaar vrij normaal, of kenmerkte zich alleen door milde sociale aanpassingsproblemen. Deze groepen functioneerden na het ontstaan van hun aandoening beter dan de andere groepen, ook op cognitief gebied. Verder waren er op dit gebied vrij weinig verschillen tussen de zes patiëntengroepen. De gebieden met de meeste beschadiging waren snelheid van informatieverwerking en verbaal geheugen, terwijl het verbaal begrip minder beschadigd was. Mogelijk zijn de ontwikkelingsprofielen minder van invloed op het cognitieve profiel en is het meer de aandoening zelf die het cognitieve profiel veroorzaakt. In vele onderzoeken is aangetoond dat het cognitieve functioneren van patiënten met schizofrenie een aanzienlijke impact heeft op hun dagelijkse leven. Maar het kan ook van invloed zijn op het besef een psychische aandoening te hebben. Het onderwerp ziekte-inzicht staat momenteel erg in de belangstelling, mede omdat een beter ziekte-inzicht kan leiden tot een beter behandelresultaat. In hoofdstuk 7 lieten we zien dat tekorten in het ziekteinzicht voor een gedeelte te maken heeft met cognitieve functiestoornissen. Met name
141
| Nederlandse samenvatting het sociaal inlevingsvermogen (‘sociale cognitie’) speelt hierbij een rol: door andermans ogen naar een situatie kunnen kijken, gaat op een bepaalde manier samen met goed inzicht in eigen problematiek. In hoofdstuk 8 werd gekeken of het cognitief functioneren ook veranderingen in het ziekte-inzicht kan voorspellen. Patiënten die cognitief beter functioneerden hadden na drie jaar een beter ziekte-inzicht. Waarschijnlijk heeft dit ermee te maken dat deze patiënten een beter beloop hebben, en meer kunnen profiteren van de reguliere behandelingen. Opvallend was dat meer sociale cognitie geen rol speelde bij het voorspellen van veranderingen in ziekte-inzicht. In hoofdstuk 9 worden de belangrijkste bevindingen uit dit proefschrift samengevat en besproken. De bevindingen uit dit proefschrift kunnen bijdragen aan onze kennis over het cognitieve functioneren bij schizofrenie. Belangrijk is nu om enerzijds specifiekere tests te ontwikkelen, en anderzijds meer individueel gerichte behandelingen te ontwikkelen voor deze heterogene aandoening om uiteindelijk de patiëntenzorg te verbeteren.
142
Dankwoord |
Dankwoord De afgelopen jaren heb ik veel mensen om mij heen gehad bij wie ik terecht kon voor hulp, discussie, steun en inspiratie. Bedankt allemaal! Graag maak ik hierbij van de mogelijkheid gebruik om een aantal mensen speciaal te bedanken. Allereerst wil ik graag alle patiënten, hun familieleden en de gezonde participanten bedanken voor hun tijd en bereidheid om mee te doen aan het GROUP-project. Zonder hen zou dit onderzoek niet mogelijk zijn geweest. Mijn promotoren professor Durk Wiersma en professor André Aleman, ik ben blij dat ik met jullie heb mogen samenwerken. Durk, bedankt voor het vertrouwen dat je vanaf het begin in mij stelde. Ik heb veel aan je gehad. Ik kon altijd bij je langskomen als ik ergens niet uitkwam. Je wist mijn bevindingen altijd goed in perspectief te plaatsen en de juiste vragen erbij te stellen, wat de papers een stuk sterker maakte. André, ik heb veel gehad aan je kennis en je inbreng. Je bent snel met het interpreteren van ingewikkelde bevindingen. Je werkwijze was altijd strategisch, efficiënt en overzichtelijk. Ook aan mijn co-promotor, Richard Bruggeman, heb ik veel te danken. Richard, je hebt mij wegwijs gemaakt in de Nederlandse psychiatriewereld. Je hebt voor mij bruggen geslagen vanuit mijn eigen onderzoek naar zowel de genetica als de klinische praktijk. Ik kreeg veel vrijheid van je, waardoor ik mijn eigen ideeën kon ontplooien. Dit gaf me zelfvertrouwen en plezier in mijn werk. Bedankt voor je altijd kritische kanttekeningen bij de papers, het fine-tunen van de hamvraag en je humor, die het werken zo prettig maakten. Alle co-auteurs ben ik dankbaar voor hun waardevolle bijdrage aan het schrijven van de papers: Paul Eling, Behrooz Alizadeh, Edwin van den Heuvel, Lisette van der Meer, Nikie Korver, Claudia Simons, Julia Meijer, Marieke Pijnenborg, Niels Mulder, Frank van der Heijden, Helmut Hildebrandt, Heleen Boos en Nico van Beveren. Paul, jij hebt mij tijdens mijn scriptie enorm weten te inspireren en uit te dagen; mede door jou heb ik uiteindelijk gekozen om verder te gaan in het onderzoek. Bedankt voor je stimulans! Behrooz en Edwin, jullie hebben mijn onderzoeken veel verdieping gegeven, niet alleen op het gebied van statistische analyse, maar ook in het creëren van een helder denkkader bij het doen van genetica-onderzoek in de psychiatrie. Jullie manier van werken heeft geleid tot een hechte samenwerking tussen de afdelingen Psychiatrie en Epidemiologie. Het was een eer om met jullie te werken! Lisette, jouw hulp bij de inzicht papers zorgde ervoor dat ze echt als een trein liepen! Bedankt voor je hulp bij de analyses en het schrijven van de papers. Nikie, we zijn ongeveer tegelijkertijd begonnen met ons promotie-traject en hebben heel wat werk verstouwd met de database. Het was fijn om een sparringpartner te hebben. Veel succes met de laatste loodjes van je promotie! Claudia, het was fijn te merken dat jij ook 143
| Dankwoord zo bevlogen was door de neuropsychologie. Bedankt voor de prettige samenwerking! Julia, met jouw spirit was overleggen, analyseren en schrijven telkens weer een feestje. Bedankt voor alles! Verder wil ik natuurlijk de overige leden van de stuurgroep en site-coördinatoren van GROUP bedanken voor het opzetten en het zorgen voor de continuïteit van het project: René Kahn, Don Linszen, Jim van Os, Inez Germeys, Lydia Krabbendam, Lieuwe de Haan, Agna Bartels, Wiepke Cahn en Carin Meijer. Een aantal mensen hiervan wil ik in het bijzonder bedanken voor de hulp die ze mij hebben gegeven bij de data kwaliteitscontroles en releases. Agna, wat heb jij je enorm ingezet om de data in Groningen in goede banen te leiden. Dat heeft heel veel opgeleverd. Inez, we hebben heel wat geskyped rondom de database. Je was telkens duidelijk en slagvaardig tijdens de vergaderingen, en dat heeft er voor gezorgd dat de releases nu prachtjuweeltjes zijn geworden in zowel STATA als SPSS. Carin, heel erg bedankt voor je hulp bij het databeheer, je persoonlijke betrokkenheid en gezelligheid. Alle anderen die de afgelopen jaren op welke wijze dan ook betrokken waren bij de verschillende onderzoeken wil ik hierbij bedanken: Erwin Veermans, Atique Islam, Erna van ’t Hag, Mary Wheeler, Minke Koopman, Dick Smid, Philippe Delespaul, Esther Holthausen, Jet Heering, Leo Swart, Rikus Knegtering, Ron Mengelers, Ger Driesen, Truda Driessen, Joyce van Baaren, Frank van Es, Tineke Oldehinkel, Harriëtte Riese, Peter de Jonge, Jooske van Busschbach, Hans Ormel, Willem Nolen, Robert Schoevers, Gunnar Faber, Han Bous, Fokko Nienhuis, Minie Veenstra, Frans Duijndam, Tineke Lugtenberg, Wietse Blaauw, Lex Wunderink, Johan Arends, Klaas Pieter Touw, Cees Slooff, Johanna Brilman, Monique Schomaker, Maarten van Wijk, Anita Wessels, Etty Vroom, Kim Meijerink, Ingrid Bogert, Wim Janssen, Henri de Berk, Eric Noorthoorn, Helga Ising, Jan Dirk Blom, Rob Smit, Gerard Mensen en René van der Snoek. Erwin, ze mogen bij GROUP in hun handjes wrijven met iemand zoals jij. Enerzijds weet je alles van de datastroomlijning, anderzijds ben je een expert op het gebied van goede communicatie en samenwerking; samen een gouden combinatie. Atique, dankjewel voor al je hulp bij de statistische analysen, fijn te weten dat jij verder gaat waar ik gebleven ben en mij opvolgt binnen GROUP. Erna, we hebben samen heel wat uurtjes gestopt in het nalopen van de vragenlijsten. Heel erg bedankt voor alle productieve en gezellige momenten, en natuurlijk voor je betrokkenheid bij Cognitieve Adaptatie Training. Cognitive Adaptation Training was a project I did next to my PhD. Dawn Velligan, I was inspired by your research and decided to set up a pilot study to bring CAT to the Netherlands. Not an easy job to do. Thank you very much for all your support and encouragement! Verder wil ik Saskia van Slogteren, Amy Dekker, Annemarie Stiekema, Harald Schneider en Marieke Messchendorp bedanken voor hun betrokkenheid bij de pilotstudie. 144
Dankwoord |
Graag wil ik ook een aantal andere collega’s van het RGOc, ICPE, NiC, het UCP en daarbuiten bedanken voor de leuke tijd samen: Sjoerd Sytema, Ellen Visser, Charlotte de Heer, Martha Messchendorp, Jelle Vehof, Anne-Neeltje Scholte, Sanne Apeldoorn, Mascha ten Doeschate, Stynke Castelein, Feroz Hayat, Pieter Jan Mulder, Gert Wolters, Arunima Roy, Hedwig van Oosten, Liesbeth Lindeboom, Margo Jongsma, Gerry van Suchtelen, Jacqueline Reisel, Sietse Dijk, Elske Bos, Rob van den Brink, Huib Burger, Samuel Esposito, Inge ten Vaarwerk, Herman Hegeman, Marten Veldthuis, Jorn van de Beek, Frederike Jörg, Liza Aerts, Roeline Nieboer, Henk Hallie, Bertus Jeronimus, Nicolaos Stavrakakis, Nynke Groenewold, Sanne Booij, Odilia Laceulle, Pieter Naude, Jerry van Riezen, Jelle Sijtsema, Anne Roos Zandstra, Charlotte Verboom, Nienke Bosch, Jojanneke Bastiaansen, Marjolein Hoekert, Esther Bouma, Nadine Troquete, Pieter Mul, Henriëtte Horlings, Lia Elenbaas, Maartje van Heeren, Dennis Raven, Ricardo Azevado, Marij Zuidersma, Annelieke Roest, Hanna van Loo, Elise Bennik, Wilma Zijlema, Maaike Meurs, Sonja van Ockenburg, Miranda Sentse, Anna Meijer, Martin Bakker, Hanneke Wigman, Leonie Bais, Annerieke de Vos, Eline Vissia, Jorien van der Velde, Esther Opmeer, Irene Lako, Edith Liemburg, Ruud Kortekaas, Michelle Servaas, Marie Jose van Tol, Marte Swart, Branislava Ćurčić-Blake, Eva Velthorst, Sara Dragt en Bouke Sterk. De leden van de leescommissie wil ik graag bedanken voor het beoordelen en goedkeuren van het manuscript: Celso Arango, Mark van der Gaag en Ben Schmand. Lian van der Krieke en Martin Geerars, ik ben heel erg blij dat jullie mijn paranimfen willen zijn tijdens mijn verdediging. Lian, wat was het toch fijn om jou als kamergenoot te hebben op het werk; je was altijd vriendelijk, geduldig en positief. Samen hadden we grootse plannen om het onderzoek in het noorden nog beter op de kaart te zetten, met als hoogtepunt onze sollicitatie voor een directeur duobaan bij het RGOc. Ook al zijn we het uiteindelijk niet geworden, de fundamenten voor de RGOc Research Factory zijn gelegd J Martin, we leerden elkaar kennen in het studentenhuis ‘Casa Brugmania’ in Nijmegen. Al gauw ontdekten we onze gemeenschappelijke liefde voor jazzmuziek. Wat heb ik met jou genoten van muziek, al die optredens en het kokkerellen. Naast het onderzoekwerk was er gelukkig nog genoeg tijd voor afleiding. Ik wil al mijn vrienden bedanken: Chris Spelberg, Francisca Lambeck, Robert van Brussel, Vicky Lehmann, Renée Niessen, Menso Kuik, Jeroen Roor, Jelle van Krimpen, Arno Beugels, Gijsbert Bijlstra, Marc van Ekeren, Bernd Hellema, Lielian Tan, Roel Tempelaar, Sander Kamerbeek, Jasper van den Berg, Rob Spelberg, Mirna Furdek, Veerle Baaijen, Maple Hupkens, Floris de Jong, Marcel den Os, Björn Tinga, Pepijn van den Broeke en Marte Kooi. Verder wil ik iedereen van bigband Stageband uit Groningen bedanken voor de leuke tijd! Een speciaal bedankje voor de heren en dame trompetteurs: Libbe Oosterman, Rients Galema, Suzan Veneman, Marcel van der Sluis, Fabian Engwicht, Johannes Roosen-Runge en Bas van der Broek. Ook mijn 145
| Dankwoord buren wil ik nog graag even bedanken voor hun betrokkenheid en gezellige tijd samen in ons ‘hofje’: Nina Oldenburger, Frans Lesnoesa, Renate Verbeek, Bert van der Weide, Matthijs van Balen, Debora Weerman, Youlan Gu, Marco Bakker, Niels van Dijk, Martijn Mulder en Angela Haveman. Ivana, prekrasno je da smo se upoznali i da nam je tako lijepo skupa. Hvala ti za ljubav i potporu tijekom posljednjeg, najtežeg dijela posla. Het laatste woord is aan mijn ouders Peter en Marije, mijn zus Marysia, en mijn broertje Maksym. Marysia, je bent de liefste zus van de hele wereld, bedankt dat je er altijd voor me bent. Het is fijn te zien dat je zo gelukkig bent samen met Patrick! Maksym, door jouw andere belevingswereld leerde jij me te genieten van de kleine dingen in het leven, zoals fietsen, muziek en Bassie & Adriaan kijken. Wat is het toch leuk om jou telkens weer te zien als ik bij papa en mama ben. Peter en Marije, lieve pap en mam, het was een lange weg van de havo naar de universiteit. Bedankt voor al jullie onvoorwaardelijke liefde, jullie steun en aanmoediging. We zijn in de loop van de tijd verder van elkaar gaan wonen, maar dichter naar elkaar toe gegroeid.
146
publications |
Publications Korver-Nieberg N, Quee PJ, Boos HBM, Simons CJP, GROUP. The validity of the DSM-IV diagnostic classification system of the non-affective psychoses. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 2011; 45(12): 1061-1068. Lataster T, Shazad A, Henquet C, Quee P, GROUP Investigators. No evidence for familial covariation of neurocognition and negative symptoms in psychotic disorders. Schizophrenia Research 2012; 139(1-3): 271-272. Quee PJ, Alizedeh BZ, Aleman A, van den Heuvel ER, GROUP Investigators. Cognitive subtypes in non-affected siblings of schizophrenia patients: characteristics and profile congruency with affected family member. Psychological Medicine (submitted). Quee PJ, Bruggeman R, Schneider H, Velligan DI, Wiersma D. Cognitieve adaptatie training. In: Pijnenborg GHM, Withaar FK, Slooff CJ, Knegtering H, van der Gaag M (Eds.). Negatieve Symptomen en Cognitieve Functiestoornissen bij Schizofrenie en Verwante Psychosen. Kenniscentrum Phrenos: Utrecht, 2011. Quee PJ, Eling PA, van der Heijden FM, Hildebrandt H (2011). Working memory in schizophrenia: a systematic study of specific modalities and processes. Psychiatry Research 2011; 185(1-2): 54-59. Quee PJ, Korver N, Boos H, Simons C, GROUP Investigators. Genetic Risk and Outcome of Psychosis (GROUP), a multi site longitudinal cohort study focused on gene-environment interaction: Objectives, Sample Characteristics, Recruitment and Assessment Methods. International Journal of Methods in Psychiatric Research 2012; 21(3): 205-221. Quee PJ, Meijer JH, Aleman A, Alizadeh BZ, van den Heuvel ER, Meijer CJ, GROUP Investigators. Premorbid adjustment profiles in patients with psychotic disorders and the role of familial factors. Acta Psychiatrica Scandinavica (submitted). Quee PJ, van der Meer L, Bruggeman R, de Haan L, Krabbendam L, Cahn W, Mulder NC, Wiersma D, Aleman A. Insight in psychosis: relationship with neurocognition, social cognition and clinical symptoms depends on phase of illness. Schizophrenia Bulletin 2011; 37(1): 2937.
147
| publications Quee PJ, van der Meer L, Krabbendam L, de Haan L, Cahn W, Wiersma D, van Beveren N, Pijnenborg GHM, Mulder NC, Bruggeman R, Aleman A. Insight change in psychosis: relationship with neurocognition, social cognition, clinical symptoms and phase of illness. Acta Psychiatrica Scandinavica (submitted). Quee PJ, Schneider H, van Slogteren S, Wiersma D, Bruggeman R, Velligan DI. Cognitive adaptation training provided to chronicially hospitalized patients with schizophrenia in the Netherlands. Case Reports in Psychiatry 2012; 2012 596162. Quee PJ, Stiekema A, Schneider H, Wiersma D, Velligan DI, Bruggeman R. Cognitive adaptation training in the Netherlands: a pilot study (in preparation). Quee PJ, Wiersma D, Sytema S, Bruggeman R. Cognitive adaptation training combined with assertive community treatment: a randomised controlled trial--A comment. Schizophrenia Research 2012; 140(1-3): 264-265. Meijer JH, Dekker N, Koeter MW, Quee PJ, Van Beveren NJM, Meijer CJ; Genetic Risk and Outcome of Psychosis (GROUP) Investigators. Cannabis and cognitive performance in psychosis: a cross-sectional study in patients with non-affective psychotic illness and their unaffected siblings. Psychological Medicine 2012; 42(4): 705-716. Meijer JH, Simons CJP, Quee PJ, Verweij K, GROUP Investigators. Cognitive alterations in patients with non-affective psychotic disorderand their unaffected siblings and parents. Acta Psychiatrica Scandinavica 2012; 125(1): 66-76. Simons CJP, Quee PJ, GROUP Investigators. Set-shifting ability and clinical variation in psychotic disorders. Journal of the International Neuropsychology Society (submitted).
148
Co-authors |
Co-authors André Aleman: Department of Neuroscience, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands Behrooz Z. Alizadeh: Department of Epidemiology, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands Nico van Beveren: Department of Psychosis, Delta Center for Mental Health Care, Poortugaal, The Netherlands Heleen B.M. Boos: Department of Psychiatry, University Medical Center Utrecht, The Netherlands Richard Bruggeman: Department of Psychiatry & Rob Giel Research Center, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands Wiepke Cahn: Department of Psychiatry & Rudolf Magnus Institute of Neuroscience, University Medical Center Utrecht, The Netherlands Paul A.T.M. Eling: Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, Radboud University Nijmegen, The Netherlands Inez Myin-Germeys: South Limburg Mental Health Research and Teaching Network, EURON, Maastricht University Medical Centre, The Netherlands Lieuwe de Haan: Department of Psychiatry, Academic Medical Center, University of Amsterdam, The Netherlands Frank F.M.A. van der Heijden: GGz Noord- en Midden-Limburg, Venray, The Netherlands Edwin R. van den Heuvel: Department of Epidemiology, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands Helmut Hildebrandt: Department of Neurology, Klinikum Bremen-Ost, Germany; Clinical and Health Psychology, Carl von Ossietzky University Oldenburg, Germany Don H. Linszen: Department of Psychiatry, Academic Medical Centre, University of Amsterdam, The Netherlands René S. Kahn: Department of Psychiatry & Rudolf Magnus Institute of Neuroscience, University Medical Center Utrecht, The Netherlands Nikie Korver: Department of Psychiatry, Academic Medical Center Amsterdam, University of Amsterdam, The Netherlands Lydia Krabbendam: South Limburg Mental Health Research and Teaching Network, EURON, Maastricht University Medical Centre, Maastricht, The Netherlands; Faculty of Psychology and Education, Vrije Universiteit Amsterdam, The Netherlands
149
| Co-authors Lisette van der Meer: Department of Neuroscience, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands Carin J. Meijer: Department of Psychiatry, Academic Medical Center, University of Amsterdam, The Netherlands Julia H. Meijer: Department of Psychiatry, Academic Medical Center, University of Amsterdam, The Netherlands Niels C.L. Mulder: Research Center O3, University Medical Center Rotterdam Jim van Os: South Limburg Mental Health Research and Teaching Network, EURON, Maastricht University Medical Centre, Maastricht, The Netherlands Gerdina H.M. Pijnenborg: Experimental Psychology, University of Groningen, The Netherlands Claudia J.P. Simons: South Limburg Mental Health Research and Teaching Network, EURON, Maastricht University Medical Centre, Maastricht, The Netherlands Durk Wiersma: Department of Psychiatry & Rob Giel Research Center, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands GROUP Investigators: René S. Kahn1, Don H. Linszen2, Jim van Os3, Durk Wiersma4, Richard Bruggeman4, Wiepke Cahn1, Lieuwe de Haan2, Lydia Krabbendam3, Inez Myin-Germeys3; 1
Department of Psychiatry & Rudolf Magnus Institute of Neuroscience, University Medical Center Utrecht, The Netherlands
2
Department of Psychiatry, Academic Medical Centre, University of Amsterdam, The Netherlands
3
South Limburg Mental Health Research and Teaching Network, EURON, Maastricht University Medical Centre, The Netherlands
4
Department of Psychiatry & Rob Giel Research Center, University Medical Center Groningen, University of Groningen, The Netherlands
150
Curriculum Vitae |
Curriculum Vitae Piotr Quee was born on 29th August 1980 in Klundert, a small village in Noord-Brabant. He went to high school at the Katholieke Scholengemeenschap Etten-Leur, where he obtained his havo-diploma in 1997. After vocational education (first in economy, later social work), he started his degree in Psychology in 2001 at the Radboud University of Nijmegen. During his study, he worked as a research assistant for Ardi Roelofs. Piotr obtained his master’s degree in Neuropsychology and Rehabilitation in 2007. He wrote his master thesis on working memory in schizophrenia, supervised by Paul Eling. He then moved to Groningen, where he started as a PhD candidate in 2008, at the University Medical Center of Groningen, department of Psychiatry. During his PhD, he also worked as a psychologist at Lentis, and started setting up a pilot study on Cognitive Adaptation Training for patients with schizophrenia. After his PhD, Piotr started his postmaster training program in Mental Health Psychology at Lentis.
151
References |
References Adolphs R. The neurobiology of social cognition. Current Opinion in Neurobiology 2001; 11(2): 231-239. Aleman A, Agrawal N, Morgan KD, David AS. Insight in psychosis and neuropsychological function: a meta-analysis. British Journal of Psychiatry 2006; 189(3): 204-212. Allen DN, Frantom LV, Strauss GP, van Kammen DP. Differential patterns of premorbid academic and social deterioration in patients with schizophrenia. Schizophrenia Research 2005; 75(2-3): 389-397. Allen DN, Kelley ME, Miyatake RK, Gurklis JA, Jr., van Kammen DP. Confirmation of a two-factor model of premorbid adjustment in males with schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2001; 27(1): 39-46. Amador XF, David AS. Insight and psychosis: Awareness of illness in schizophrenia and related disorders (2nd ed.). New York, NY US: Oxford University Press, 2004. Amador XF, Flaum M, Andreasen NC, Strauss DH. Awareness of illness in schizophrenia and schizoaffective and mood disorders. Archives of General Psychiatry 1994;51(10):826-836. Amador XF, Gorman JM. Psychopathologic domains and insight in schizophrenia. Psychiatric Clinics of North America 1998; 21(1): 27-42. Amador XF, Strauss DH, Yale SA, Flaum MM, Endicott J, Gorman JM. Assessment of insight in psychosis. The American Journal of Psychiatry 1993; 150(6): 873-879. Amador XF, Strauss DH, Yale SA, Flaum MM. Assessment of insight in psychosis. The American Journal of Psychiatry1993; 150(6): 873-879. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders 4th Edition (DSM-IV-TR). Washington, DC: American Psychiatric Association, 2000. Andrade J, Kemps E, Werniers Y, May J, Szmalec A. Insensitivity of visual short-term memory to irrelevant visual information. The Quarterly Journal of Experimental Psychology A: Human Experimental Psychology 2002; 55: 753-774. Andreasen NC, Carpenter Jr WT, Kane JM, Lasser RA, Marder SR, Weinberger DR. Remission in schizophrenia: proposed criteria and rationale for consensus. American Journal of Psychiatry 2005; 162: 441-449. Andreasen NC, Flaum M, Arndt S. The Comprehensive Assessment of Symptoms and History (CASH). An instrument for assessing diagnosis and psychopathology. Archives of General Psychiatry 1992; 49(8): 615-623. Andreasen NC, Pressler M, Nopoulos P, Miller D, Ho B-C. Antipsychotic dose equivalents and dose-years: A standardized method for comparing exposure to different drugs. Biological Psychiatry 2010; 67(3): 255-262. Andreasen NC. Modified Scale for the Assessment of Negative Symptoms (SANS), Iowa City, IA, University of Iowa, 1984b. Andreasen NC. Scale for the Assessment of Positive Symptoms (SAPS), Iowa City, IA, University of Iowa, 1984a. Andreasen NE, Nopoulos P, Magnotta V, Pierson R, Ziebell S, Ho BC. Progressive brain changes in schizophrenia: a prospective longitudinal study of first-episode schizophrenia. Biological Psychiatry 2011; 70(7):672-679. Andreasen R, Caputi P, Oades LG. Interrater reliability of the Camberwell assessment of need short appraisal schedule. Austalian and New Zealand Journal of Psychiatry 2000; 34(5), 856-861. Andrews G, Peters L. The psychometric properties of the Composite International Diagnostic Interview. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 1998; 33(2), 80-88. Arseneault L, Cannon M, Poulton R, Murray R, Caspi A, Moffitt TE. Cannabis use inadolescence and risk for adult psychosis: longitudinal prospective study. BioMed Central 2002; 325(7374): 1183-1184. Baas D, van ’t Wout M, Aleman A, Kahn RS. Social judgment in clinically stable patients with schizophrenia and healthy relatives: behavioural evidence of social brain dysfunction. Psychological Medicine 2008; 38: 747-754. Bach LJ, David AS. Self-awareness after acquired and traumatic brain injury. Neuropsychological Rehabilitation 2006; 16(4): 397-414. Barch DM. The cognitive neuroscience of schizophrenia. Annual Review of Clinical Psychology 2005; 1: 321-353. Barnes TR. A rating scale for drug-induced akathisia. The British Journal of Psychiatry 1989; 154: 672-676. Baskak B, Ozel ET, Atbasoglu EC, Baskak SC. Peculiar word use as a possible traitmarker in schizophrenia. Schizophrenia Research 2008; 103(1-3): 311-317. Becker HE, Nieman DH, Wiltink S, Dingemans PM, Van de Fliert JR, Velthorst E, De Haan L, Van Amelsvoort TA, Linszen DH. Neurocognitive functioning before and after the first psychotic episode: does psychosis result in cognitive deterioration? Psychological Medicine 2010; 40: 1599-1606. 153
| References Bell M, Tsang HWH, Greig TC, Bryson GJ. Neurocognition, social cognition, perceived social discomfort, and vocational outcomes in schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2009; 35(4): 738-747. Benton AL, Sivan AB, de Hamsher KS, Varney NR, Spreen O. Benton’s Test of Facial Recognition. New York: Oxford University Press, 1983. Bilder RM, Turkel E, Lipschutz-Broch L, Lieberman JA. Antipsychotic medication effects on neuropsychological functions. Psychopharmacology Bulletin 1992; 28(4): 353-366. Birchwood M, Smith J, Drury V, Healy J. A self-report insight scale for psychosis: Reliability, validity and sensitivity to change. Acta Psychiatrica Scandinavica 1994; 89(1): 62-67. Blough DS. Delayed matching in the pigeon. Journal of the Experimental Analysis of Behavior 1959; 2: 151-160. Blyler CR, Gold JM, Iannone VN, Buchanan RW. Short form of the WAIS-III for use with patients with schizophrenia. Schizophrenia Researcch 2000; 46(2-3): 209-215. Bora E, Sehitoglu G, Aslier M, Atabay I, Veznedaroglu B. Theory of mind and unawareness of illness in schizophrenia: Is poor insight a mentalizing deficit? European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience 2007; 257(2): 104111. Bourgeois M, Swendsen J, Young F, Amador X, Pini S, Cassano GB, Lindenmayer JP, Hsu C, Alphs L, Meltzer HY; InterSePT Study Group. Awareness of disorder and suicide risk in the treatment of schizophrenia: Results of the international suicide prevention trial. The American Journal of Psychiatry 2004; 161(8): 1494-1496. Boyette LNJ, Swets M, Meijer CJ, Wouters L, Genetic Risk and Outcome of Psychosis (GROUP).Factor structure of the Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale (Y-BOCS) in a large sample of patients with schizophrenia or related disorders and comorbid obsessive-compulsive symptoms. Psychiatry Research 2011; 30(186): 409-413. Braff DL, Freedman R, Schork NJ, Gottesman II. Deconstructing schizophrenia: an overview of the use of endophenotypes in order to understand a complex disorder. Schizophrenia Bulletin 2007;33(1): 21-32. Brand N, Jolles J. Learning and retrieval rate of words presented auditorily and visually. The Journal of General Psychology 1985; 112(2): 201-210. Braver TS, Ruge H, Cabeza R, Kingstone A. Functional neuroimaging of executive functions. In: Cabeza R, Kingstone A (Eds.).Handbook of Functional Neuroimaging of Cognition (2nd ed.). MIT Press Cambridge, MA US, 2006. Brenner K, Schmitz N, Pawliuk N, Fathalli F, Joober R, Ciampi A, King S. Validation of the English and French versions of the Community Assessment of Psychic Experiences (CAPE) with a Montreal community sample. Schizophrenia Research 2007;95(1-3): 86-95. Bruder GE, Wexler BE, Sage MM, Gil RB, Gorman JM. Verbal memory in schizophrenia: additional evidence of subtypes having different cognitive deficits. Schizophrenia Research 2004;68(2-3):137-147. Brugha TS, Nienhuis FJ, Bagchi D, Smith J, Meltzer H. The survey form of SCAN: the feasibility of using experienced lay survey interviewers to administer a semi-structured systematic clinical assessment of psychotic and non psychotic disorders. Psychological Medicine 1999; 29(3): 703-712. Brüne M. Emotion recognition, ‘theory of mind,’ and social behavior in schizophrenia. Psychiatry Research 2005; 133(2-3): 135-147. Bruyer R, Scailquin J-C. The visuospatial sketchpad for mental images: testing the multicomponent model of working memory. Acta Psychologica 1998; 98: 17-36. Buchy L, Bodnar M, Malla A, Joober R, Lepage M. A 12-month outcome study of insight and symptom change in first-episode psychosis. Early Intervention in Psychiatry 2010; 4(1): 79-88. Buchy L, Malla A, Joober R, Lepage M. Delusions are associated with low self-reflectiveness in first-episode psychosis. Schizophrenia Research 2009; 112(1-3): 187-191. Cabeza R, Nyberg L. Imaging cognition: an empirical review of PET studies with normal subjects. Journal of Cognitive Neuroscience 1997; 9: 1-26. Cannon TD, Glahn DC, Kim J , van Erp TGM, Karlsgodt K, Cohen MS, Nuechterlein KH, Bava S, Shirinya D. Dorsolateral prefrontal cortex activity during maintenance and manipulation of information in working memory in patients with schizophrenia. Archives of General Psychiatry 2005; 62: 1071-1080. Cannon TD, van Erp TG, Bearden CE, Loewy R, Thompson P, Toga AW, Huttunen MO, Keshavan MS, Seidman LJ, Tsuang MT. Early and late neurodevelopmental influences in the prodrome of schizophrenia: contributions of genes, environment, and their interactions. Schizophrenia Bulletin 2003; 29(4): 653-669. Cannon-Spoor HE, Potkin SG, Wyatt RJ.Measurement of premorbid adjustment in chronic schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 1982; 8(3): 470-484.
154
References |
Casasanto D. Hemispheric specialization in prefrontal cortex: effects of verbalizability, imageability and meaning. Journal of Neurolinguistics 2003; 16: 361-382. Ceaser AE, Goldberg TE, Egan MF, McMahon RP, Weinberger DR, Gold JM. Set-shifting ability and schizophrenia: A marker of clinical illness or an intermediate phenotype? Biological Psychiatry 2008; 64(9), 782-788. Cervellione KL, Burdick KE, Cottone JG, Rhinewine JP, Kumra S. Neurocognitive deficits in adolescents with schizophrenia: longitudinal stability and predictive utility for short-term functional outcome. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry 2007; 46(7):867-78. Chein JM, Ravizza SM, Fiez JA. Using neuroimaging to evaluate models of working memory and their implications for language processing. Journal of Neurolinguistics 2003; 16: 315-339. Chen LS, Rice TK, Thompson PA, Barch DM, Csernansky JG. Familial aggregation of clinical and neurocognitive features in sibling pairs with and without schizophrenia. Schizophrenia Research 2009; 111(1-3):159-166. Chow EWC, Watson M, Young DA, Bassett AS. Neurocognitive profile in 22q11 deletion syndrome and schizophrenia. Schizophrenia Research 2006;87(1-3):270-278. Cobia DJ, Csernansky JG, Wang L. Cortical thickness in neuropsychologically near-normal schizophrenia. Schizophrenia Research 2011;133(1-3):68-76. Cohen J. Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Earlbaum Associates, 1988. Cole VT, Apud JA, Weinberger DR, Dickinson D. Using latent class growth analysis to form trajectories of premorbid adjustment in schizophrenia. Journal of Abnormal Psychology 2012; 121(2): 388-395. Corballis PM. Visuospatial processing and the right-hemisphere interpreter. Brain and Cognition 2003; 53: 171-176. Corcoran R, Mercer G, Frith CD. Schizophrenia, symptomatology and social inference: investigating “theory of mind” in people with schizophrenia. Schizophrenia Research 1995; 17(1): 5-13. Cottler LB, Robins LN, Helzer JE. The reliability of the CIDI-SAM: a comprehensivesubstance abuse interview. British Journal of Addiction 1989; 84(7): 801-814. Cuesta MJ, Peralta V, Compos MS, Garcia-Jalon E. Can insight be predicted in first-episode psychosis patients? A longitudinal and hierarchical analysis of predictors in a drug-naïve sample. Schizophrenia Research 2011; 130:148-156. Cuesta MJ, Peralta V, Zarzuela A, Zandio M. Insight dimensions and cognitive function in psychosis: a longitudinal study. BMC Psychiatry 2006; 31: 26. David AS. Insight and psychosis. British Journal of Psychiatry 1990; 156:798-808. David AS. ‘To see oursels as others see us’: Aubrey Lewis’s insight. British Journal of Psychiatry 1999; 175: 210-216. Davies DR, Parasuraman R. The psychology of vigilance. London, New York: Academic Press, 1982. De Gracia Dominguez M, Viechtbauer W, Simons CJP, van Os J, Krabbendam L. Are psychotic psychopathology and neurocognition orthogonal? A systematic review of their associations. Psychological Bulletin 2009;135(1):157171. De Haan L, Hoogenboom B, Beuk N, Wouters L, Dingemans PH, Linszen DZ. Reliability and validity of the Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale in schizophrenia patients. Psychopharmacology Bulletin 2006; 39(1): 25-30. De Hert MAF, Simon V, Vidovic D, Franic T, Wampers M, Peuskens J, van Winkel R. Evaluation of the association between insight and symptoms in a large sample of patients with schizophrenia. European Psychiatry 2009; 24(8): 507-512. De la Serna E, Baeza I, Andres S, Puig O, Sanchez-Guistau V, Romero S, Bernardo M, Moreno D, Noguera A, CastroFornieles J. Comparison between young siblings and offspring of subjects with schizophrenia: clinical and neuropsychological characteristics. Schizophrenia Research 2011; 131(1-3): 35-42. Demetriou A, Kui ZX, Spanoudis G, Christou C, Kyriakides L, Platsidou M. The architecture, dynamics, and development of mental processing: Greek, Chinese, or universal? Intelligence 2005; 33: 109-141. Depp CA, Moore DJ, Sitzer D, Palmer BW, Eyler LT, Roesch S, Lebowitz BD, Jeste DV. Neurocognitive impairment in middle-aged and older adults with bipolar disorder: comparison to schizophrenia and normal comparison subjects. Journal of Affective Disorders 2007; 101(1-3):201-9, 2007. Derks EM, Verweij KH, Kahn RS, Cahn WC. The calculation of familial loading in schizophrenia. Schizophrenia Research 2009; 111(1-3): 198-199. Dickerson F, Boronow JJ, Ringel N, Parente F. Social functioning and neurocognitive deficits in outpatients with schizophrenia: A 2-yr followup. Schizophrenia Research 1999;37(1):13-20.
155
| References Dickinson D, Iannone VN, Wilk CM, Gold JM. General and specific cognitive deficits in schizophrenia. Biological Psychiatry 2004; 55(8):826-833. Dickinson D. Digit symbol coding and general cognitive ability in schizophrenia: Worth another look? British Journal of Psychiatry 2008;193(5): 354-356. Drake RJ, Dunn G, Tarrier N, Bentall RP, Haddock G, Lewis SW. Insight as a predictor of the outcome in first-episode nonaffective psychosis in a prospective cohort study in England. Journal of Clinical Psychiatry 2007; 68: 81-86. Drake RJ, Lewis SW. Insight and neurocognition in schizophrenia. Schizophrenia Research 2003; 62(1-2): 165-173. Duda RO, Hart PE, Stork DG. Pattern classification (2nd ed.). New York: Wiley Inc., 1973. Elliott R, McKenna PJ, Robbins TW, Sahakian BJ. Neuropsychological evidence for frontostriatal dysfunction in schizophrenia. Psychological Medicine 1995; 25(03): 619-630. Elliott R, Sahakian BJ. The neuropsychology of schizophrenia: relations with clinical and neurobiological dimensions. Psychological Medicine 1995; 25(03): 581-594. El-Missiry A, Aboraya AS, Manseur H, Manchester J, France C, Border K.An update on the epidemiology of schizophrenia with a special reference to clinically important risk factors. International Journal of Mental Health and Addition 2011; 9(1): 39-59. European Network of Schizophrenia Networks for the Study of Gene-Environment Interactions (EU-GEI). Schizophrenia aetiology: Do gene-environment interactions hold the key? Schizophrenia Research 2008; 102(13): 21-26. Everitt B. Cluster analysis (5th ed.). Oxford England: John Wiley & Sons, 2011. Fanous A, Gardner C, Walsh D, Kendler KS. Relationship between positive and negative symptoms of schizophrenia and schizotypal symptoms in nonpsychotic relatives. Archives of General Psychiatry 2001; 58(7): 669-673. Field A. Discovering statistics using SPSS (2nd ed.). Thousand Oaks, CA US: Sage Publications, Inc., 2005. Fleming K, Goldberg TE, Gold JM, Weinberger DR. Verbal working memory dysfunction in schizophrenia: use of a Brown-Peterson paradigm. Psychiatry Research 1995; 56: 155-161. Franken IH, Hendriksa VM, van den Brink W. Initial validation of two opiate craving questionnaires the obsessive compulsive drug use scale and the desires for drug questionnaire. Addictive Behaviors 2002; 27(5): 675-685. Genetic Risk and OUtcome in Psychosis (GROUP) Investigators. Evidence that familial liability for psychosis is expressed as differential sensitivity to cannabis: An analysis of patient-sibling and sibling-control pairs. Archives of General Psychiatry 2011; 68(2): 138-147. Gervais H, Belin P, Boddaert N, Leboyer M, Coez A, Sfaello I, Barthelemy C, Brunelle F, Samson Y, Zilbovicius M. Abnormal cortical voice processing in autism. Nature Neuroscience 2004; 7(8): 801-802. Giel R, van der Heiden W, Holmberg SK, Janca A, Lee PW, León CA, Malhotra S, Marsella AJ, Nakane Y, Sartorius N, Shen Y, Skoda C, Thara R, Tsirkin SJ, Varma VK, Walsh D, Wiersma D. Recovery from psychotic illness: a 15- and 25-year international follow-up study. British Journal of Psychiatry 2001; 178: 506-517. Golby AJ, Poldrack RA, Brewer JB, Spencer D, Desmond JE, Aron AP, Gabrieli JDE. Material-specific lateralization in the medial temporal lobe and prefrontal cortex during memory encoding. Brain: A Journal of Neurology 2001; 124: 1841-1854. Gold JM, Barch DM, Carter CS, Dakin S, Luck SJ, MacDonald AW, Ragland JD, Ranganath C, Kovacs H, Silverstein SM, Strauss M. Clinical, functional, and intertask correlations of measures developed by the cognitive neuroscience test reliability and clinical applications for schizophrenia consortium. Schizophrenia Bulletin 2012; 38(1): 144-152. Gold JM, Waltz JA, Kristen J, Prentice SE, Heerey EA. Reward processing in schizophrenia: A deficit in the representation of value. Schizophrenia Bulletin 2008; 34(5): 819-847. Gold JM, Weinberger DR. Cognitive deficits and the neurobiology of schizophrenia. Current Opinion in Neurobiology 1995; 5(2), 225-230. Goldberg TE, Ragland JD, Torrey EF, Gold JM, Bigelow LB, Weinberger DR. Neuropsychological assessment of monozygotic twins discordant for schizophrenia. Archives of General Psychiatry 1990; 47(11): 1066-1072. Goldberg TE, Torrey EF, Gold JM, Bigelow LB, Ragland RD, Taylor E, Weinberger DR. Genetic risk of neuropsychological impairment in schizophrenia: a study of monozygotic twins discordant and concordant for the disorder. Schizophrenia Research 1995; 17(1): 77-84. Goldman HH, Skodol AE, Lave TR. Revising axis V for DSM-IV: a review of measures of social functioning. The American Journal of Psychiatry 1992; 149(9): 1148-1156.
156
References |
Goodman WK, Price LH, Rasmussen SA, Mazure C, Fleischmann RL, Hill CL, Heninger GR, Charney DS. The YaleBrown Obsessive Compulsive Scale. I. Development, use, and reliability. Archives of General Psychiatry 1989a; 46(11): 1006-1011. Goodman WK, Price LH, Rasmussen SA, Mazure C, Fleischmann RL, Hill CL, Heninger GR, Charney DS. The YaleBrown Obsessive Compulsive Scale II: validity. Archives of General Psychiatry 1989b; 46(11): 1012-1016. Gorissen, M, Sanz, JC, Schmand, B. Effort and cognition in schizophrenia patients. Schizophrenia Research 2005; 78(2-3), 199-208. Gornick MC, Addington AM, Sporn A, Gogtay N, Greenstein D, Lenane M, Gochman P, Ordonez A, Balkissoon R, Vakkalanka R, Weinberger DR, Rapoport JL, Straub RE. Dysbindin (DTNBP1, 6p22.3) is associated with childhoodonset psychosis and endophenotypes measured by the Premorbid Adjustment Scale (PAS). Journal of Autism and Developmental Disorders 2005; 35(6): 831-838. Gottesman II, Gould TD. The endophenotype concept in psychiatry: etymology and strategic intentions. The American Journal of Psychiatry 2003; 160(4): 636-645. Granholm E, Verney SP, Perivoliotis D, Miura T. Effortful cognitive resource allocation and negative symptom severity in chronic schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2007; 33(3): 831-842. Green MF, Kern RS, Braff, DL, Mintz J. Neurocognitive deficits and functional outcome in schizophrenia: are we measuring the “right stuff”? Schizophrenia Bulletin 2000; 26(1): 119-136. Green MF. What are the functional consequences of neurocognitive deficits in schizophrenia? American Journal of Psychiatry 1996; 153(3): 321-330. Green, MF, Kern RS, Heaton RK. Longitudinal studies of cognition and functional outcome in schizophrenia: Implications for MATRICS. Schizophrenia Research 2004; 72(1):41-51. Grön G. Auditory and visual working memory performance in patients with frontal lobe damage and in schizophrenic patients with low scores on the Wisconsin Card Sorting Test. Psychiatry Research 1998; 80: 83-96. Gur RE, Calkins ME, Gur RC, Horan PH, Nuechterlein KH, Seidman LJ, Stone WS. The consortium on the genetics of schizophrenia: neurocognitive endophenotypes. Schizophrenia Bulletin 2007; 33(1), 49-68. Guy WA. Abnormal Involuntary Movement Scale (AIMS). In: Guy WA (Ed.). EDCEU Assessment Manual for Psychopharmacology. Washington, DC: Department of Health Education and Welfare, 1976. Hansen JP, Østergaard B, Nordentoft M, Hounsgaard L.. Cognitive adaptation training combined with assertive community treatment: A randomised longitudinal trial. Schizophrenia Research 2012; 135, 105-111. Hanssen M, Krabbendam L, Vollema M, Delespaul P, van Os J. Evidence for instrument and family specific variation of subclinical psychosis dimensions in the general population. Journal of Abnormal Psychology 2006; 115(1): 5-14. Hanssen M, Peeters F, Krabbendam L, Radstake S, Verdoux H, Van Os J. How psychotic are individuals with nonpsychotic disorders? Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology 2003; 38(3): 149-154. Haro JM, Kamath SA, Ochoa D, Rele K, Fargas A, Rodrigues MJ, Rele R, Orta J, Kharbeng A, Araya S, Gervin M, Alonso J, Mavreas V, Lavrentzou E, Liontos N, Gregor K, Jones PB, SOHO Study Group. The Clinical Global ImpressionSchizophrenia scale: a simple instrument to measure the diversity of symptoms present in schizophrenia. Acta Psychiatrica Scandinavica 2003; 107(Suppl. 416): 16-23. Harrison G, Hopper K Harrison G, Hopper K, Craig T, Laska E, Siegel C, Wanderling J, Dube KC, Ganev K, Giel R, an der Heijden W, Holmberg SK, Janca A, Lee PW, León CA, Malhotra S, Marsella AJ, Nakane Y, Sartorius N, Shen Y, Skoda C, Thara R, Tsirkin SJ, Varma VK, Walsh D, Wiersma D. Recovery from psychotic illness : a 15- and 25-year follow-up study. British Journal of Psychiatry 2001; 178 : 506-517. Harrison PJ, Weinberger DR. Schizophrenia genes, gene expression, and neuropathology: on the matter of their convergence. Molecular Psychiatry 2005; 10(1): 40-68. Hartman M, Steketee MC, Silva S, Lanning K, McCann H. Working memory and schizophrenia: evidence for slowed encoding. Schizophrenia Research 2003; 59: 99-113. Heinrichs RW, Goldberg JO, Miles AA, McDermid Vaz S. Predictors of medication competence in schizophrenia patients. Psychiatry Research 2008; 157(1-3):47-52. Heinrichs RW, Zakzanis KK. Neurocognitive deficit in schizophrenia: A quantitative review of the evidence. Neuropsychology 1998; 12(3): 426-445. Heinrichs RW. In search of madness: schizophrenia and neuroscience. New York, NY: Oxford University Press, 2001. Hilti CC, Hilti LM, Heinemann D, Robbins T, Seifritz E, Cattapan-Ludewig K. Impaired performance on the Rapid Visual Information Processing task (RVIP) could be an endophenotype of schizophrenia. Psychiatry Research 2010;177(1-2):60-64. 157
| References Hirvonen J, van Erp TG, Huttunen J, Aalto S, Nagren K, Huttunen M, Lonnqvist J, Kaprio J, Hietala J, Cannon TD. Increased caudate dopamine D2 receptor availability as a genetic marker for schizophrenia. Archives of General Psychiatry 2005; 62(4): 371-378. Hofer A, Bodner T, Kaufmann A, Kemmler G, Mattarei U, Pfannenberger NM, Rettenbacher MA, Trebo E, Yalcon N, Fleishhacker WW. Symptomatic remission and neurocognitive functioning in patients with schizophrenia. Psychological Medicine 2011; 41(10), 2131-2139. Holthausen EA, Wiersma D, Sitskoorn MM, Hijman R, Dingemans PM, Schene AH, van den Bosch RJ. Schizophrenic patients without neuropsychological deficits: subgroup, disease severity or cognitive compensation? Psychiatry Research 2002; 112(1):1-11. Horan WP, Braff DL, Nuechterlein KH, Sugar CA, Cadenhead KS, Calkins ME, Dobie DJ, Freedman R, Greenwood TA, Gur RE, Gur RC, Light GA, Mintz J, Olincy A, Radant AD, Schork NJ, Seidman LJ, Siever LJ, Silverman JM, Stone WS, Swerdlow NR, Tsuang DW, Tsuang MT, Turetsky BI, Green MF. Verbal working memory impairments in individuals with schizophrenia and their first-degree relatives: findings from the Consortium on the Genetics of Schizophrenia. Schizophrenia Research 2008; 103(1-3): 218-228. Horan WP, Green MF, Knowlton BJ, Wynn JK, Mintz J, Nuechterlein KH. Impaired implicit learning in schizophrenia. Neuropsychology 2008; 22(5): 606-617. Hutton SB, Puri BK, Duncan L-J, Robbins TW, Barnes TRE, Joyce EM.Executive function in first-episode schizophrenia. Psychological Medicine 1998; 28(2): 463-473. Huttunen J, Heinimaa M, Svirskis T, Nyman M, Kajander J, Forsback S, Solin O, Ilonen T, Korkeila J, Ristkari T, McGlashan T, Salokangas RK, Hietala J. Striatal dopamine synthesis in first-degree relatives of patients with schizophrenia. Biological Psychiatry 2008; 63(1): 114-117. Janssen B, Gaebel W, Haerter M, Komaharadi F, Lindel B, Weinmann S. Evaluation of factors influencing medication compliance in inpatient treatment of psychotic disorders. Psychopharmacology 2006; 187(2): 229-236. Janssen I, Krabbendam L, Jolles J, van Os J. Alterations in theory of mind in patients with schizophrenia and nonpsychotic relatives. Acta Psychiatrica Scandinavica 2003; 108(2): 110-117. Jensen J, Nilsson L-L, Levander S. Neurocognitive and psychopathological correlates of self-monitoring ability in schizophrenia. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience 2004; 254(5): 312-317. Joyce EM, Roiser JP. Cognitive heterogeneity in schizophrenia. Current Opinion in Psychiatry 2007;20(3): 5. Kapur S. Psychosis as a state of aberrant salience: a framework linking biology, phenomenology, and pharmacology in schizophrenia. The American Journal of Psychiatry 2003; 160(1): 13-23. Karow A, Pajonk FG, Reimer J, Hirdes F, Osterwald C, Naber D, Moritz S. The dilemma of insight into illness in schizophrenia: Self- and expert-rated insight and quality of life. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience 2008; 258(3): 152-159. Kay SR, Fiszbein A, Opfer LA. The Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS) for Schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 1987; 13(2): 261-276. Keefe RS, Easley CE, Poe MP. Defining a cognitive function decrement in schizophrenia. Biological Psychiatry 2005; 57(6):688-691. Keefe RS, Silverman JM, Roitman SE, Harvey PD, Duncan MA, Alroy D, Siever LJ, Davis KL, Mohs RC. Performance of nonpsychotic relatives of schizophrenic patients on cognitive tests. Psychiatry Research 1994; 53(1): 1-12. Keefe RSE, Eesley CE, Poe MP. Defining a cognitive function decrement in schizophrenia. Biological Psychiatry 2005;57(6):688-691. Keefe, RSE, Bilder, RM, Harvey, PD, Davis, SM, Palmer, BW, Gold, JM, Meltzer HY, Green MF, Miller DD, Canive JM, Adler LW, Manschreck TC, Swartz M, Rosenheck R, Perkins DO, Walker TM, Stroup TS, McEvoy JP, Lieberman JA. Baseline neurocognitive deficits in the CATIE schizophrenia trial. Neuropsychopharmacology 2006; 31(9), 20332046. Kelly BD, O’Callaghan E, Waddington JL, Feeney L, Browne S, Scully PJ, Clarke M, Quinn JF, McTigue O, Morgan MG, Kinsella A, Larkin C. Schizophrenia and the city: a review of literature and perspective study of psychosis and urbanicity in Ireland. Schizophrenia Research 2010; 116(1):75-89. Kemp R, David A. Psychological predictors of insight and compliance in psychotic patients. British Journal of Psychiatry 1996; 169(4): 444-450. Kendler KS, Hewitt J. The structure of selfreport schizotypy in twins. Journal of Personality Disorders 1992; 6(1): 1-17.
158
References |
Kendler KS, Lieberman JA, Walsh D. The Structured Interview for Schizotypy (SIS): a preliminary report. Schizophrenia Bulletin 1989; 15 (4): 559-571. Kendler KS, McGuire M, Gruenberg AM, O’Hare A, Spellman M, Walsh D. The Roscommon Family Study. III. Schizophrenia-related personality disorders in relatives. Archives of General Psychiatry 1993; 50 (10): 781-788. Kéri S, Janka Z. Critical evaluation of cognitive dysfunctions as endophenotypes of schizophrenia. Acta Psychiatrica Scandinavica 2004;110(2):83-91. Kern RS, Green MF, Mitchell S, Kopelowics A, Mintz J, Liberman RP. Extensions of errorless learning for social problem-solving deficits in schizophrenia. The American Journal of Psychiatry 2005; 162(3): 513-519. Keshavan MS, Rabinowitz J, DeSmedt G, Harvey PD, Schooler N. Correlates of insight in first episode psychosis. Schizophrenia Research 2004; 70(2-3): 187-194. Khoury MJ, Flandres WD. Nontraditional epidemiologic approaches in the analysis of gene-environment interaction: case-control studies with no controls! American Journal of Epidemiology 1996; 37(1): 1-6. Kim SW, Dysken MW, Kuskowski M. The Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale: a reliability and validity study. Psychiatry Research 1990; 34(1): 99-106. Kipps CM, Hodges JR. Theory of mind in frontotemporal dementia. Social Neuroscience 2006; 1(3): 235-244. Kirkpatrick B, Buchanan RW, McKenney PD, Alphs LD, Carpenter WT Jr. The schedule for the deficit syndrome: an instrument for research in schizophrenia. Psychiatry Research 1989; 30(2): 119-123. Koelkebeck K, Pedersen A, Suslow T, Kueppers KA, Arolt V, Ohrmann P. Theory of mind in first-episode schizophrenia patients: Correlations with cognition and personality traits. Schizophrenia Research 2010; 119(1-3): 115-123. Konings M, Bak M, Hanssen M, van Os J, Krabbendam L. Validity and reliability of the CAPE: a self-report instrument for the measurement of psychotic experiences in the general population. Acta Psychiatrica Scandinavica 2006; 114(1): 55-61. Koren D, Seidman LJ, Poyurovsky M, Goldsmith M, Viksman P, Zichel S, Klein E. The neuropsychological basis of insight in first-episode schizophrenia: A pilot metacognitive study. Schizophrenia Research 2004; 70(2-3): 195202. Korver N, Quee PJ, Boos HB, Simons CJ, De Haan L, GROUP Investigators. Genetic Risk and Outcome of Psychosis (GROUP), a multi site longitudinal cohort study focused on gene-environment interaction: objectives, sample characteristics, recruitment and assessment methods. International Journal of Methods in Psychiatric Research 2012; 21(3): 205-221. Krabbendam L, Marcelis M, Delespaul P, Jolles J, van Os J. Single or multiple familial cognitive risk factors in schizophrenia? American Journal of Medical Genetics, 2001; 105(2): 183-188. Kraepelin E. Dementia Praecox. E.S. Liningstone: Edinburgh, 1919. Lançon C, Auquier P, Nayt G, Reine G. Stability of the five-factor structure of the Positive and Negative Syndrome Scale (PANSS). Schizophrenia Research 2000; 42(3): 231-239. Langdon R, Ward P. Taking the perspective of the other contributes to awareness of illness in schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2009; 35(5): 1003-1011. Larsen TK, Friis S, Haahr U, Johannessen JO, Melle I, Opjordsmoen S, Rund BR, Simonsen E, Vaglum PV, McGlashan TH. Premorbid adjustment in first-episode non-affective psychosis: distinct patterns of pre-onset course. British Journal of Psychiatry 2004; 185: 108-115. Le Carret N, Lafont S, Letenneur L, Dartigues J-Fo, Mayo W, Fabrigoule C. The effect of education on cognitive performances and its implication for the constitution of the cognitive reserve. Developmental Neuropsychology 2003; 23(3): 317-337. Leeson VC, Robbins TW, Matheson E, Hutton SB, Ron MA, Barnes TR, Joyce EM. Discrimination learning, reversal, and set-shifting in first-episode schizophrenia: Stability over six years and specific associations with medication type and disorganization syndrome. Biological Psychiatry 2009; 66(6): 586-593. Lenior ME, Dingemans PM, Schene AH, Linszen DH. Predictors of the early 5-year course of schizophrenia: a path analysis. Schizophrenia Bulletin 2005; 31(3): 781-791. Leucht S, Kane JM, Etschel E, Kissling W, Hamann J, Engel RR. Linking the PANSS, BPRS, and CGI: clinical implications. Neuropharmacology 2006; 31(10): 2318-2325. Lewis SW, Murray RM. Obstetric complications, neurodevelopmental deviance, and risk of schizophrenia. Journal of Psychiatric Research 1987; 21(4): 413-421.
159
| References Lin SH, Liu CM, Liu YL, Shen-Jang Fann C, Hsiao PC, Wu JY, Hung SI, Chen CH, Wu HM, Jou YS, Liu SK, Hwang TJ, Hsieh MH, Chang CC, Yang WC, Lin JJ, Chou FH, Faraone SV, Tsuang MT, Hwu HG, Chen WJ. Clustering by neurocognition for fine mapping of the schizophrenia susceptibility loci on chromosome 6p. Genes, Brain and Behavior 2009; 8(8): 785-794. Lincoln TM, Lüllmann E, Rief W. Correlates and long-term consequences of poor insight in patients with schizophrenia. A systematic review. Schizophrenia Bulletin 2007; 33(6): 1324-1342. Liu CM, Fann CS, Chen CY, Liu YL, Oyang YJ, Yang WC, Chang CC, Wen CC, Chen WJ, Hwang TJ, Hsieh MH, Liu CC, Faraone SV, Tsuang MT, Hwu HG. RASD2, MYH9, and CACNG2 genes at chromosome 22q12 associated with the subgroup of schizophrenia with non-deficit in sustained attention and executive function. Biological Psychiatry 2008; 64(9): 789-796. Lysaker PH, Carcione A, Dimaggio G, Johannesen JK, Nicolò G, Procacci M, Semerari A. Metacognition amidst narratives of self and illness in schizophrenia: Associations with neurocognition, symptoms, insight and quality of life. Acta Psychiatrica Scandinavica 2005; 112(1): 64-71. Lysaker PH, Clements CA, Plascak-Hallberg CD, Knipscheer SJ, Wright DE. Insight and personal narratives of illness in schizophrenia. Psychiatry: Interpersonal and Biological Processes 2002; 65(3): 197-206. Lysaker PH, Dimaggio G, Buck KD, Callaway SS, Salvatore G, Carcione A, Nicolò G, Stanghellini G. Poor insight in schizophrenia: links between different forms of metacognition with awareness of symptoms, treatment need, and consequences of illness. Comprehensive Psychiatry 2011; 52(3): 253-260. Lysaker PH, Tsai J, Maulucci AM, Stanghellini G. Narrative accounts of illness in schizophrenia: Association of different forms of awareness with neurocognition and social function over time. Consciousness and Cognition: An International Journal 2008; 17(4): 1143-1151. Lysaker, PH, Buck KD. Neurocognitive deficits as a barrier to psychosocial function in schizophrenia: effects on learning, coping, & self-concept. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services 2007; 45: 24-30. MacBeth A, Gumley A. Premorbid adjustment, symptom development and quality of life in first episode psychosis: a systematic review and critical reappraisal. Acta Psychiatrica Scandinavica 2008; 117(2): 85-99. Marder SR. Marder SR: Initiatives to promote the discovery of drugs to improve cognitive function in severe mental illness. Journal of Clinical Psychiatry 2006; 67(Suppl. 9): 31–35. Marsh R, Gerber AJ, Peterson BS. Neuroimaging studies of normal brain development and their relevance for understanding childhood neuropsychiatric disorders. Journal of the American Academy of Child and Adolescence Psychiatry 2008; 47(11): 1233-1251. Martinez-Martin P, Gil-Nagel A, Gracia LM, Gomez JB, Martinez-Sarries J, Bermejo F. Unified Parkinson’s Disease Rating Scale characteristics and structure. The Cooperative Multicentric Group. Movement Disorders; 1994; 9(1): 76-83. Maxwell ME. Manual for the FIGS (Family Interview for Genetic Studies). Bethesda, MD, Clinical Neurogenetics Branch, National Institute of Mental Health, Intramural Research Program, 1992. McClure MM, Bowie CR, Patterson TL, Heaton RK, Weaver C, Anderson H, Harvey PD. Correlations of functional capacity and neuropsychological performance in older patients with schizophrenia: evidence for specificity of relationships? Schizophrenia Research 2007; 89(1-3): 330-8. McGorry PD, Killackey E, Yung A. Early intervention in psychosis: concepts, evidence and future directions. World Psychiatry 2008; 7(3): 148-156. McGrath J, Saha S, Chant D, Welham J. Schizophrenia: a concise overview of incidence, prevalence and mortality. Epidemiological Review 2008; 30: 67-76. McGrath J, Saha S, Welham J, El Saadi O, MacCauley C, Chant D. A systematic review of the incidence of schizophrenia: the distribution of rates and the influence of sex, urbanicity, migrant status and methodology. BMC Medicine 2004; 2: 13. Meijer J, Simons CJP, Quee PJ, Verweij K, GROUP Investigators. Cognitive alterations in patients with non-affective psychotic disorder and their unaffected siblings and parents. Acta Psychiatrica Scandinavica 2012; 125(1): 66-76. Meiran, N, Levine J, Meiran N, Henik A. Task set switching in schizophrenia. Neuropsychology 2000; 14(3): 471-482. Menezes NM, Arenovich T, Zipursky RB. A systematic review of longitudinal outcome studies of first-episode psychosis. Psychological Medicine 2006; 36: 1349-1362. Mintz AR, Dobson KS, Romney DM. Insight in schizophrenia: A meta-analysis. Schizophrenia Research 2003; 61(1): 75-88.
160
References |
Miyake A, Friedman NP, Emerson MJ, Witzki AH, Howerter A, Wager TD. The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex “frontal lobe” tasks: A latent variable analysis. Cognitive Psychology 2000; 41(1): 49-100. Miyake A, Shah P. Models of working memory: mechanisms of active maintenance and executive control. New York, NY: Cambridge University Press, 1999. Moore TH, Zammit S, Lingford-Hughes A, Barnes TR, Jones PB, Burke M, Lewis G. Cannabis use and risk of psychotic or affective mental health outcomes: a systematic review. Lancet 2007; 370(9584): 319-328. Morgan C, Charalambides M, Hutchinson G, Murray RM. Migration, ethnicity, and psychosis: toward a social developmental model. Schizophrenia Bulletin 2010; 36(4): 655-664. Murray GK, Cheng F, Clark L, Barnett JH, Blackwell AD, Fletcher PC, Robbins TW, Bullmore ET, Jones PB. Reinforcement and reversal learning in first-episode psychosis. Schizophrenia Bulletin 2008; 34(5): 848-855. Musshoff F, Madea B. Review of biologic matrices (urine, blood, hair) as indicators of recent or ongoing cannabis use. Therapeutic Drug Monitoring 2006; 28(2): 155-163. NICE. Schizophrenia. Core interventions in the treatment and management of schizophrenia in primary and secondary care (update). London: National Institute for Clinical Excellence, 2009. Nieuwenstein MR, Aleman A, de Haan EHF. Relationship between symptom dimensions and neurocognitive functioning in schizophrenia: a meta-analysis of WCST and CPT studies. Journal of Psychiatric Research 2001; 35(2): 119-125. NIMH Genetics Initiative. Family Interview for Genetic Studies (FIGS). Rockville, MD: National Institute of Mental Health, 1992. Nolan KA, Bilder RM, Lachman HM, Volavka J. Catechol O-methyltransferase Val158Met polymorphism in schizophrenia: differential effects of Val and Met alleles on cognitive stability and flexibility. American Journal of Psychiatry 2004; 161(2): 359-361. Nuechterlein KH, Barch DM, Gold JM, Goldberg TE, Green MF, Heaton RK. Identification of separable cognitive factors in schizophrenia. Schizophrenia Research 2004; 72: 29-39. Nuechterlein KH, Green MF, Kern RS, Baade LE, Barch DM, Cohen JD, Essock S, Fenton WS, Frese FJ 3rd, Gold JM, Goldberg T, Heaton RK, Keefe RS, Kraemer H, Mesholam-Gately R, Seidman LJ, Stover E, Weinberger DR, Young AS, Zalcman S, Marder SR. The MATRICS consensus cognitive battery, part 1: test selection, reliability, and validity. American Journal of Psychiatry 2008; 165(2): 203-213. Nuechterlein KH, Subotnik KL, Green MF, Ventura J, Asarnow RF, Gitlin MJ, Yee CM, Gretchen-Doorly D, Mintz J. Neurocognitive predictors of work outcome in recent-onset schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2011; 39(Suppl 2): S33-S40. Nuechterlein KHR, Dawson ME. Information processing and attentional functioning in the developmental course of schizophrenic disorders.Schizophrenia Bulletin 1984; 10: 160-203. NVvP. Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie. Utrecht: De Tijdstroom, 2012. Orley J, Kuyken W. Quality of Life Assessment: International Perspectives. Heidelberg: Springer Verlag, 1984. Osatuke K, Ciesla J, Kasckow JW, Zisook S, Mohamed S. Insight in schizophrenia: A review of etiological models and supporting research. Comprehensive Psychiatry 2008; 49(1): 70-77. Ottman R. Gene-environment interaction: definitions and study designs. Preventive Medicine 1996; 25(6): 764-770. Owen MJ, O’Donovan MC, Thapar A, Craddock N. Neurodevelopmental hypothesis of Schizophrenia. The British Journal of Psychiatry 2011; 198(3): 173-175. Pajonk FG, Wobrock T, Gruber O, Scherk H, Berner D, Kaizl I, Kierer A, Falkai P. Hippocampas plasticity in response to exercise in schizophrenia. Archives of General Psychiatry 2010; 67(2): 133-143. Palmer BW, Dawes SE, Heaton RK. What do we know about neuropsychological aspects of schizophrenia? Neuropsychological Reviews 2009; 19(3):365-384. Pantelis C, Barber FZ, Barnes TRE, Nelson HE, Owen AM, Robbins, TW. Comparison of set-shifting ability in patients with chronic schizophrenia and frontal lobe damage. Schizophrenia Research 1999; 37(3): 251-270. Pantelis C, Wood SJ, Proffitt TM, Testa R, Mahony K, Brewer WJ, Buchanan JA, Velakoulis D, McGorry PD. Attentional set-shifting ability in first-episode and established schizophrenia: Relationship to working memory. Schizophrenia Research 2009; 112: 104-113.
161
| References Parellada M, Boada L, Fraquas D, Reiq S, Castro-Fornieles J, Moreno D, Gonzalez-Pinto A, Otero S, Rapado-Castro M, Graell M, Baeza I, Arango C. Trait and state attributes of insight in first episodes of early-onset schizophrenia and other psychoses: a 2-year longitudinal study. Schizophrenia Bulletin 2011; 37: 38-51. Parellada M, Fraguas D, Bombín I, Otero S, Castro-Fornieles J, Baeza I, Gonzalez-Pinto A, Graell M, Soutullo C, Paya B, Arango C. Insight correlates in child- and adolescent-onset first episodes of psychosis: Results from the CAFEPS study. Psychological Medicine 2009; 39(9): 1433-1445. Perälä J, Suvisaari J, Saarni SI, Kuoppasalmi K, Isometsä E, Pirkola S, Partonen T, Tuulio-Henriksson A, Hintikka J, Kieseppä T, Härkänen T, Koskinen S, Lönnqvist J. Lifetime prevalence of psychotic and bipolar I disorders in a general population. Archives of General Psychiatry 2007; 61(1): 19-28. Pijnenborg GH, Van der Gaag M, Bockting CL, Van der Meer L, Aleman A. REFLEX, a social-cognitive group treatment to improve insight in schizophrenia: study protocol of a multi-center RCT. BMC Psychiatry 2011; 5: 161. Pinkham AE, Penn DL, Perkins DO, Lieberman J. Implications for the neural basis of social cognition for the study of schizophrenia. The American Journal of Psychiatry 2003; 160(5): 815-824. Pinkham AE, Penn DL. Neurocognitive and social cognitive predictors of interpersonal skill in schizophrenia. Psychiatry Research 2006; 143(2-3): 167-178. Pousa E, Ruiz AI, David AS. Mentalising impairment as a trait marker of schizophrenia? British Journal of Psychiatry 2008;192(4). Pruß L, Wiedl KH, Waldorf M. Stigma as a predictor of insight in schizophrenia. Psychiatry Research 2012(Epub ahead of print). Quee PJ, Van der Meer L, Bruggeman R, De Haan L, Krabbendam L, Cahn W, Mulder NC, Wiersma D, Aleman A. Insight in psychosis: relationship with neurocognition, social cognition and clinical symptoms depends on phase of illness. Schizophrenia Bulletin 2011; 37: 29-37. Rabinowitz J, Levine SZ, Brill N, Bromet EJ. The premorbid adjustment scale structured interview (PAS-SI): preliminary findings. Schizophrenia Research 2007; 90(1-3): 255-257. Rapoport JL, Addington AM, Frangou S, Psych MR. The neurodevelopmental model of schizophrenia: update 2005. Molecular Psychiatry 2005; 10(5): 434-449. Rapoport JL, Giedd JN, Gogtay N. Neurodevelopmental model of schizophrenia: update 2012. Molecular Psychiatry 2012 (Epub ahead of print). Reichenberg A, Harvey PD, Bowie CR, Mojtabai R, Rabinowitz J, Heaton RK, Bromet E. Neuropsychological Function and Dysfunction in Schizophrenia and Psychotic Affective Disorders. Schizophrenia Bulletin 2009; 35(5): 10221029. Revel FG, Mareau JL, Pouzet B, Mory R, Bradaia A, Hoener MC. A new perspective for schizophrenia: TAAR1 agonists reveal antipsychotic- and antidepressant-like activity, improve cognition and control body weight. Molecular Psychiatry 2012 (Epub ahead of print). Riecher-Rössler A. Oestrogen effects in schizophrenia and their potential therapeutic implications - Review. Archives of Womens Mental Health 2002;5(3):111-118. Robbins TW. Synthesizing schizophrenia: A bottom-up, symptomatic approach. Schizophrenia Bulletin 2005;31(4):854-864. Roder V, Muelle DR, Mueser KT, Brenner HD. Integrated Psychological Therapy (IPT) for Schizophrenia: Is It Effective? Schizophrenia Bulletin 2006; 32(Suppl1): S81-S93. Roe D, Kravetz S. Different Ways of Being Aware of a Psychiatric Disability: A Multifunctional Narrative Approach to Insight into Mental Disorder. Journal of Nervous and Mental Disease 2003; 191(7): 417-424. Roy MA, Maziade M, Labbé, Mérette C. Male gender is associated with deficit schizophrenia. Schizophrenia research 2001; 47(2-3): 141-147. Rund BR, Borg NE. Cognitive deficits and cognitive training in schizophrenic patients: a review. Acta Psychiatrica Scandinavica 1999; 100(2): 85–95. Rund BR, Melle I, Friis S, Johannessen JO, Larsen TK, Midboe LJ, Opjordsmoen S, Simonsen E, Vaglum P, McGlashan T. The course of neurocognitive functioning in first-episode psychosis and its relation to premorbid adjustment, duration of untreated psychosis, and relapse. Schizophrenia Research 2007; 91(1-3): 132-140. Rund BR, Melle I, Friis S, Larsen TK, Midboe LJ, Opjordsmoen S, Simonsen E, Vaglum P, McGlashan T. Neurocognitive dysfunction in first-episode psychosis: correlates with symptoms, premorbid adjustment, and duration of untreated psychosis. American Journal of Psychiatry 2004; 161(3): 466-472.
162
References |
Rutter M, Moffitt TE, Caspi A. Gene-environment interaction and psychopathology: multiple varieties but real effects. Journal of Child Psychology and Psychiatry 2006; 47(3-4): 226-261. Sánchez P, Ojeda N, Peña J, Elizagárate E, Yoller AB, Gutiérrez M, Ezcurra J. Predictors of longitudinal changes in schizophrenia: the role of processing speed. Journal of Clinical Psychiatry 2009; 70(6): 888-896. Saracco-Alvarez R, Rodríguez-Verdugo S, García-Anaya M, Fresán A. Premorbid adjustment in schizophrenia and schizoaffective disorder. Psychiatry Research 2010; 165(3): 234-240. Schippers GM, Dejong CAJ, Lehert P, Potgieter A, Deckers F, Casselman J, Geerlings PJ. The Obsessive Compulsive Drinking Scale - translation into Dutch and possible modifications. European Addition Research 1997; 3(3): 116122. Schmidt SJ, Mueller DR, Roder V. Social cognition as a mediator variable between neurocognition and functional outcome in schizophrenia: emperical review and new results by structural equation modeling. Schizophrenia Bulletin 2011; 37 (Suppl. 2): S41-S54. Semerari A, Carcione A, Dimaggio G, Falcone M, Nicolo G, Procacci M, Alleva G. How to evaluate metacognitive functioning in psychotherapy? The Metacognition Assessment Scale and its applications. Clinical Psychology & Psychotherapy 2003; 10(4): 238-261. Sergi MJ, Rassovsky Y, Widmark C, Reist C, Erhart S, Braff DL, Marder SR, Green MF. Social cognition in schizophrenia: Relationships with neurocognition and negative symptoms. Schizophrenia Research 2007; 90(1-3): 316-324. Shapiro DI, Marenco S, Spoor EH, Egan MF, Weinberger DR, Gold JM. The Premorbid Adjustment Scale as a measure of developmental compromise in patients with schizophrenia and their healthy siblings. Schizophrenia Research 2009; 112(1-3): 136-142. Silverstein ML, Mavrolefteros G, Close D. Premorbid adjustment and neuropsychological performance in schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 2002; 28(1): 157-165. Simes RJ. An improved Bonferroni procedure for multiple tests of significance. Biometrika 1986; 73: 751-754. Simon V, De Hert M, Wampers M, Peuskens J, van Winkel R. The relation between neurocognitive dysfunction and impaired insight in patients with schizophrenia. European Psychiatry 2009; 24(4): 239-243. Sitskoorn MM, Aleman A, Ebisch SJH, Appels MCM, Kahn RS. Cognitive deficits in relatives of patients with schizophrenia: A meta-analysis. Schizophrenia Research 2004; 71(2-3): 285-295. Slade M, Beck A, Bindman J, Thornicroft G, Wright S. Routine clinical outcome measures for patients with severe mental illness: CANSAS and HoNOS. The British Journal of Psychiatry 1999; 174(May): 404-408. Small NE, Mohs RC, Halperin R, Rosen WG, Masterson C, Kendler KS, Horvath TB, Davis KL. A study of the reliability of reported premorbid adjustment in schizophrenic patients. Biological Psychiatry 1984; 19(2): 203-211. Snitz B, MacDonald A, Carter C. Cognitive deficits in unaffected first-degree relatives of schizophrenia patients: A meta-analytic review of putative endophenotypes. Schizophrenia Bulletin 2006; 32(1): 179-194. Sprong M, Schothorst P, Vos E, Hox J, van Engeland H. Theory of mind in schizophrenia. British Journal of Psychiatry 2007;191:5-13. Staring ABP, Van der Gaag M, Van den Berge M, Duivenvoorden HJ, Mulder CL. Stigma moderates the associations of insight with depressed mood, low self-esteem, and low quality of life in patients with schizophrenia spectrum disorders. Schizophrenia Research 2009; 115(2-3): 363-369. StataCorp. Stata/SE Statistical Software, Release 11. College Station, TX: StataCorp LP, 2009. Stefanis NC, Hanssen M, Smirnis NK, Avramopoulos DA, Evdokimidis IK, Stefanis CN, Verdoux H, van Os J. Evidence that three dimensions of psychosis have a distribution in the general population. Psychological Medicine 2002; 32(2): 347-358. Stinissen J, Willems PJ, Coetsier O, Hulsman WLL. Manual of the Dutch edition of the WAIS. Lisse, The Netherlands: Swets & Zeitlinger, 1970. Susser E, Finnerty M, Mojtabai R, Yale S, Conover S, Goetz R, Amador X. Reliability of the life chart schedule for assessment of the long-term course of schizophrenia. Schizophrenia Research 2000; 42(1): 67-77. Szöke A, Schürhoff F, Mathieu F, Meary A, Ionescu S, Leboyer M. Tests of executive functions in first-degree relatives of schizophrenic patients: A meta-analysis. Psychological Medicine 2005;35(6):771-782. Tandon R, Nasrallah HA, Keshavan MS. Schizophrenia, “just the facts” 4.Clinical features and conceptualization. Schizophrenia Research 2009; 110(1-3): 1-23.
163
| References Toulopoulou T, Picchioni M, Rijsdijk F, Hua-Hall M, Ettinger U, Sham P, Murray R. Substantial genetic overlap between neurocognition and schizophrenia: genetic modeling in twin samples. Archives of General Psychiatry 2007;64(12):1348-1355. Tranulis C, Lepage M, Malla A. Insight in first episode psychosis: Who is measuring what? Early Intervention in Psychiatry 2008;2(1):34-41. Trompenaars FJ, Masthoff ED, Van Heck GL, Hodiamont PP, De Vries J. Content validity, construct validity, and reliability of the WHOQOL-Bref in a population of Dutch adult psychiatric outpatients. Quality of Life Research 2005; 14(1): 151-160. Vahia IV, Palmer BW, Depp C, Fellows I, Golshan S, Kraemer HC, Jeste DV. Is late-onset schizophrenia a subtype of schizophrenia? Acta Psychiatrica Scandinavica 2010; 122(5): 414-426. Van ’t Wout M, Aleman A, Kessels RP, Laroi F, Kahn RS. Emotional processing in a non-clinical psychosis-prone sample. Schizophrenia Research 2004; 68(2-3): 271-281. Van der Gaag M, Cuijpers A, Hoffman T, Remijsen M, Hijman R, de Haan L, van Meijel B, Van Harten PN, Valmaggia L, de Hert M, Wiersma D. The five-factor model of the Positive and Negative Syndrome Scale I: Confirmatory factor analysis fails to confirm 25 published five-factor solutions. Schizophrenia Research 2006a; 85(1-3): 273-279. Van der Gaag M, Cuijpers A, Hoffman T, Remijsen M, Hijman R, de Haan L, van Meijel B, Van Harten PN, Valmaggia L, de Hert M, Wiersma D. The five-factor model of the Positive and Negative Syndrome Scale II: A ten-fold crossvalidation of a revised model. Schizophrenia Research 2006b; 85(1-3): 280-287. Van Haren NE, Schnack HG, Cahn W, van den Heuvel MP, Lepage C, Collins L, Evans AC, Hulshoff Pol HE, Kahn RS. Changes in cortical thickness during the course of illness in schizophrenia. Archives of General Psychiatry 2011; 68(9): 871-880. Van Os J, Kapur S. Schizophrenia. Lancet 2009; 374: 635-645. Van Os J, Kenis G, Rutten BPF. The environment and schizophrenia. Nature 2010; 468: 203-212. Van Os J, Rutten BP, Poulton R. Gene-environment interactions in schizophrenia: review of epidemiological findings and future directions. Schizophrenia Bulletin 2008; 34(6): 1066-1082. Van Os J, Rutten BPF, Paulton R. Gene-environment interactions for searchers: collaborations between epidemiology and molecular genetics. In: Gattaz WF, Busatto G (Eds.). Advances in Schizophrenia Research. New York: Springer Science, Business Media, 2010. Van Os J, Sham P. Gene-environment interactions. In: Murray RM, Jones PB, Susser E (Eds.). The Epidemiology of Schizophrenia. Cambridge: Cambridge University Press, 2003. Van Os J. Rutten BPF, Paulton R. Gene-environment interactions in schizophrenia: review of epidemiological findings and future directions. Schizophrenia Bulletin 2008; 34(6): 1066-1082. Van ‘t Wout M, Aleman A, Kessels RP, Larøi F, Kahn RS. Emotional processing in a non-clinical psychosis-prone sample. Schizophrenia Research 2004; 68(2-3): 271-281. Velligan DI, Bow-Thomas CC, Huntzinger C, Ritch J, Ledbetter N, Prihoda TJ, Miller AL. Randomized Controlled Trial of the Use of Compensatory Strategies to Enhance Adaptive Functioning in Outpatients With Schizophrenia. The American Journal of Psychiatry 2000; 157: 1317-1323. Velligan DI, Prihoda TJ, Ritch JL, Maples N, Bow-Thomas CC, Dassori A. A Randomized Single-Blind Pilot Study of Compensatory Strategies in Schizophrenia Outpatients. Schizophrenia Bulletin 2002; 28(2): 283-292. Verdoux H, Sorbara F, Gindre C, Swendsen JD, van Os J. Cannabis use and dimensions of psychosis in a nonclinical population of female subjects. Schizophrenia Research 2003; 59(1): 77-84. Verdoux H, van Os J, Sham P, Jones P, Gilvarry K, Murray R. Does familiality predispose to both emergence and persistence of psychosis? A follow-up study. The British Journal of Psychiatry 1996; 168(5): 620-626. Verhage F. Intelligentie en leeftijd: Onderzoek bij Nederlanders van twaalf tot zevenenzeventig jaar. Assen, Van Gorcum (Dutch), 1964. Versmissen D, Janssen I, Myin-Germeys I, Mengelers R, Campo JA, van Os J, Krabbendam L. Evidence for a relationship between mentalising deficits and paranoia over the psychosis continuum. Schizophrenia Research 2008; 99(1-3): 103-110. Vollema MG, Ormel J. The reliability of the Structured Interview for Schizotypy-revised. Schizophrenia Bulletin 2000; 26(3): 619-629. Vollema MG, Postma B. Neurocognitive correlates of schizotypy in first degree relatives of schizophrenia patients. Schizophrenia Bulletin 2002; 28(3): 367-377.
164
References |
Vollema MG, Sitskoorn MM, Appels MC, Kahn RS. Does the Schizotypal Personality Questionnaire reflect the biological-genetic vulnerability to schizophrenia? Schizophrenia Research 2002; 54(1-2): 39-45. Walshe M, Taylor M, Schulze K, Bramon E, Frangou S, Stahl D, Kravariti E, Daly E, Fearon P, Murray RM, McDonald C. Familial liability to schizophrenia and premorbid adjustment. British Journal of Psychiatry 2007; 191: 260-261. Waltz JA, Frank MJ, Wiecki TV, Gold JM. Altered probabilistic learning and response biases in schizophrenia: Behavioral evidence and neurocomputational modeling. Neuropsychology 2011; 25(1): 86-97. Wechsler D. WAIS-III: Wechsler Adult Intelligence Scale - Administration and Scoring Manual. San Antonio, TX, Psychological Corporation, 1997. Weinberger DR, Young AS, Zalcman S, Marder SR. The MATRICS Consensus Cognitive Battery, part 1: test selection, reliability, and validity. The American Journal of Psychiatry 2008; 165(2), 203-213. Wilk CM, Gold JM, McMahon RP, Humber K, Iannone VN, Buchanan RW. No, it is not possible to be schizophrenic yet neuropsychologically normal. Neuropsychology 2005; 19(6): 778-786. Wilson WH, Ban TA, Guy W. Flexible System Criteria in chronic schizophrenia. Comprehensive Psychiatry 1986; 27(3): 259-265. Wing JK, Babor T, Brugha T, Burke J, Cooper JE, Giel R, Jablenski A, Regier D, Sartorius N. SCAN. Schedules for Clinical Assessment in Neuropsychiatry. Archives of General Psychiatry 1990; 47(6): 589-593. Wohlberg GW, Kornetsky C. Substained attention in remitted schizophrenics. Archives of General Psychiatry 1973; 28(4): 533-537. Wood SJ, Proffitt T, Mahony K, Smith DJ, Buchanan JA, Brewer W, Stuart GW, Velakoulis D, McGorry PD, Pantelis C. Visuospatial memory and learning in first-episode schizophreniform psychosis and established schizophrenia: A functional correlate of hippocampal pathology? Psychological Medicine 2002; 32(03): 429-438. Woody SR, Steketee G, Chambless DL. Reliability and validity of the Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale. Behaviour Research and Therapy 1995; 33(5): 597-605. World Health Organization (WHO). Composite International Diagnostic Interview (CIDI): a) CIDI-interview (version 1.0), b) CIDI-user manual, c) CIDI-training manual, d) CIDI-computer programs. Geneva: WHO, 1990. Wykes T, Huddy V, Cellard C, McGurk SR, Czobor P. A meta-analysis of cognitive remediation for schizophrenia: methodology and effect sizes. The American Journal of Psychiatry 2011; 168(5): 472-485. Wykes T, Reeder C, Corner J, Williams C, Everitt B. The effects of neurocognitive remediation on executive processing in patients with schizophrenia. Schizophrenia Bulletin 1999; 25(2): 291-307. Zink CF, Tong Y, Chen Q, Bassett DS, Stein JL, Meyer-Lindenberg A. Know your place: neural processing of social hierarchy in humans. Neuron 2008; 58(2): 273-283.
165
