REFERENCES SAMENVATTING LISTOFPUBLICATIONS DANKWOORD CVOFAUTHOR
138|REFERENCES
REFERENCES|139
REFERENCES Accili,D.,1995.Moleculardefectsoftheinsulinreceptorgene.DiabetesMetabRev.11(1),4762. Altomonte,J.,Richter,A.,Harbaran,S.,Suriawinata,J.,Nakae,J.,Thung,S.N.,Meseck,M.,Accili,D.,Dong,H., 2003.InhibitionofFoxo1functionisassociatedwithimprovedfastingglycemiaindiabeticmice.Am. J.PhysiolEndocrinol.Metab285(4),E718E728. Andressoo,J.O.,Hoeijmakers,J.H.,2005.Transcriptioncoupledrepairandprematureageing.Mutat.Res.577(1 2),179194. Antebi,A.,Culotti,J.G.,Hedgecock,E.M.,1998.daf12regulatesdevelopmentalageandthedaueralternativein Caenorhabditiselegans.Development125(7),11911205. Antebi,A.,Yeh,W.H.,Tait,D.,Hedgecock,E.M.,Riddle,D.L.,2000.daf12encodesanuclearreceptorthat regulatesthedauerdiapauseanddevelopmentalageinC.elegans.GenesDev.14(12),15121527. ArantesOliveira,N.,Apfeld,J.,Dillin,A.,Kenyon,C.,2002.Regulationoflifespanbygermlinestemcellsin Caenorhabditiselegans.Science295(5554),502505. Ariyoshi,M.,Schwabe,J.W.,2003.Aconservedstructuralmotifrevealstheessentialtranscriptionalrepression functionofSpenproteinsandtheirroleindevelopmentalsignaling.GenesDev.17(15),19091920. Arking,D.E.,Atzmon,G.,Arking,A.,Barzilai,N.,Dietz,H.C.,2005.Associationbetweenafunctionalvariantofthe KLOTHOgeneandhighdensitylipoproteincholesterol,bloodpressure,stroke,andlongevity.Circ. Res.96(4),412418. Arking,D.E.,Krebsova,A.,Macek,M.,Sr.,Macek,M.,Jr.,Arking,A.,Mian,I.S.,Fried,L.,Hamosh,A.,Dey,S., McIntosh,I.,Dietz,H.C.,2002.Associationofhumanagingwithafunctionalvariantofklotho.Proc. Natl.Acad.Sci.U.S.A99(2),856861. Attardi,L.D.,2005.Theroleofp53mediatedapoptosisasacrucialantitumorresponsetogenomicinstability: lessonsfrommousemodels.Mutat.Res.569(12),145157. BaldalEA,BaktawarW,BrakefieldPM,ZwaanBJ(2006)Methuselahlifehistoryinavarietyofconditions, implicationsfortheuseofmutantsinlongevityresearch.Exp.Gerontol.41,11261135. Bales,K.R.,Verina,T.,Cummins,D.J.,Du,Y.,Dodel,R.C.,Saura,J.,Fishman,C.E.,DeLong,C.A.,Piccardo,P., Petegnief,V.,Ghetti,B.,Paul,S.M.,1999.ApolipoproteinEisessentialforamyloiddepositioninthe APP(V717F)transgenicmousemodelofAlzheimer'sdisease.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A96(26), 1523315238. Bales,K.R.,Verina,T.,Dodel,R.C.,Du,Y.,Altstiel,L.,Bender,M.,Hyslop,P.,Johnstone,E.M.,Little,S.P., Cummins,D.J.,Piccardo,P.,Ghetti,B.,Paul,S.M.,1997.LackofapolipoproteinEdramaticallyreduces amyloidbetapeptidedeposition.Nat.Genet.17(3),263264. Baltimore,D.,2001.Ourgenomeunveiled.Nature409(6822),814816. Barcia,A.M.,Harris,H.W.,2005.Triglyceriderichlipoproteinsasagentsofinnateimmunity.Clin.Infect.Dis.41 Suppl7S498S503. Barlage,S.,Frohlich,D.,Bottcher,A.,Jauhiainen,M.,Muller,H.P.,Noetzel,F.,Rothe,G.,Schutt,C.,Linke,R.P., Lackner,K.J.,Ehnholm,C.,Schmitz,G.,2001.ApoEcontaininghighdensitylipoproteinsand phospholipidtransferproteinactivityincreaseinpatientswithasystemicinflammatoryresponse.J. LipidRes.42(2),281290. Barrett,J.C.,Fry,B.,Maller,J.,Daly,M.J.,2005.Haploview:analysisandvisualizationofLDandhaplotypemaps. Bioinformatics.21,263265. Bartke,A.,2005.Minireview:roleofthegrowthhormone/insulinlikegrowthfactorsysteminmammalianaging. Endocrinology146(9),37183723. Bartke,A.,2003.Cangrowthhormone(GH)accelerateaging?EvidencefromGHtransgenicmice. Neuroendocrinology78(4),210216. Bartke,A.,BrownBorg,H.,2004.Lifeextensioninthedwarfmouse.Curr.Top.Dev.Biol.63189225.
140|REFERENCES Barzilai,N.,Atzmon,G.,Schechter,C.,Schaefer,E.J.,Cupples,A.L.,Lipton,R.,Cheng,S.,Shuldiner,A.R.,2003b. Uniquelipoproteinphenotypeandgenotypeassociatedwithexceptionallongevity.JAMA290(15), 20302040. Bauer,J.H.,Helfand,S.L.,2006.Newtricksofanoldmolecule:lifespanregulationbyp53.AgingCell5(5),437 440. Becker,A.,Eyles,D.W.,McGrath,J.J.,Grecksch,G.,2005.TransientprenatalvitaminDdeficiencyisassociated withsubtlealterationsinlearningandmemoryfunctionsinadultrats.Behav.BrainRes.161,306312. Beekman,M.,Heijmans,B.T.,Martin,N.G.,Pedersen,N.L.,Whitfield,J.B.,DeFaire,U.,vanBaal,G.C.,Snieder,H., Vogler,G.P.,Slagboom,P.E.,Boomsma,D.I.,2002a.Heritabilitiesofapolipoproteinandlipidlevelsin threecountries.Twin.Res.5(2),8797. Beekman,M.,Posthuma,D.,Heijmans,B.T.,Lakenberg,N.,Suchiman,H.E.,Snieder,H.,deKnijff,P.,Frants,R.R., vanOmmen,G.J.,Kluft,C.,Vogler,G.P.,Slagboom,P.E.,Boomsma,D.I.,2004a.Combinedassociation andlinkageanalysisappliedtotheAPOElocus.Genet.Epidemiol.26(4),328337. Bellizzi,D.,Rose,G.,Cavalcante,P.,Covello,G.,Dato,S.,DeRango,F.,Greco,V.,Maggiolini,M.,Feraco,E.,Mari, V.,Franceschi,C.,Passarino,G.,DeBenedictis,G.,2005.AnovelVNTRenhancerwithintheSIRT3 gene,ahumanhomologueofSIR2,isassociatedwithsurvivalatoldestages.Genomics85(2),258 263. Bellosta,S.,Mahley,R.W.,Sanan,D.A.,Murata,J.,Newland,D.L.,Taylor,J.M.,Pitas,R.E.,1995.Macrophage specificexpressionofhumanapolipoproteinEreducesatherosclerosisinhypercholesterolemic apolipoproteinEnullmice.J.Clin.Invest96(5),21702179. Berbee,J.F.,Havekes,L.M.,Rensen,P.C.,2005a.Apolipoproteinsmodulatetheinflammatoryresponseto lipopolysaccharide.J.Endotoxin.Res.11(2),97103. Berbee,J.F.,vanderHoogt,C.C.,Kleemann,R.,Schippers,E.F.,Kitchens,R.L.,VanDissel,J.T.,Bakker Woudenberg,I.A.,Havekes,L.M.,Rensen,P.C.,2006.ApolipoproteinCIstimulatestheresponseto lipopolysaccharideandreducesmortalityingramnegativesepsis.FASEBJ.20(12),21622164. Berbee,J.F.,vanderHoogt,C.C.,Sundararaman,D.,Havekes,L.M.,Rensen,P.C.,2005b.Severe hypertriglyceridemiainhumanAPOC1transgenicmiceiscausedbyapoCIinducedinhibitionofLPL.J. LipidRes.46(2),297306. Bertilsson,G.,Heidrich,J.,Svensson,K.,Asman,M.,Jendeberg,L.,SydowBackman,M.,Ohlsson,R.,Postlind,H., Blomquist,P.,Berkenstam,A.,1998.Identificationofahumannuclearreceptordefinesanew signalingpathwayforCYP3Ainduction.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A95(21),1220812213. Besson,A.,Salemi,S.,Gallati,S.,Jenal,A.,Horn,R.,Mullis,P.S.,Mullis,P.E.,2003.Reducedlongevityinuntreated patientswithisolatedgrowthhormonedeficiency.J.Clin.Endocrinol.Metab88(8),36643667. BishopBailey,D.,Walsh,D.T.,Warner,T.D.,2004.ExpressionandactivationofthefarnesoidXreceptorinthe vasculature.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A101(10),36683673. Blander,G.,deOliveira,R.M.,Conboy,C.M.,Haigis,M.,Guarente,L.,2003.Superoxidedismutase1knockdown inducessenescenceinhumanfibroblasts.J.Biol.Chem.278(40),3896638969. Bluher,M.,Kahn,B.B.,Kahn,C.R.,2003.Extendedlongevityinmicelackingtheinsulinreceptorinadiposetissue. Science299(5606),572574. Blumberg,B.,Sabbagh,W.,Jr.,Juguilon,H.,Bolado,J.,Jr.,vanMeter,C.M.,Ong,E.S.,Evans,R.M.,1998.SXR,a novelsteroidandxenobioticsensingnuclearreceptor.GenesDev.12(20),31953205. Boerwinkle,E.,Utermann,G.,1988.SimultaneouseffectsoftheapolipoproteinEpolymorphismon apolipoproteinE,apolipoproteinB,andcholesterolmetabolism.Am.J.Hum.Genet.42(1),104112. Bohr,V.A.,Metter,E.J.,Harrigan,J.A.,vonKobbe,C.,Liu,J.L.,Gray,M.D.,Majumdar,A.,Wilson,D.M.,III, Seidman,M.M.,2004.Wernersyndromeprotein1367variantsanddispositiontowardscoronary arterydiseaseinCaucasianpatients.Mech.AgeingDev.125(7),491496. Bonafe,M.,Barbieri,M.,Marchegiani,F.,Olivieri,F.,Ragno,E.,Giampieri,C.,Mugianesi,E.,Centurelli,M., Franceschi,C.,Paolisso,G.,2003.PolymorphicvariantsofinsulinlikegrowthfactorI(IGFI)receptor andphosphoinositide3kinasegenesaffectIGFIplasmalevelsandhumanlongevity:cuesforan evolutionarilyconservedmechanismoflifespancontrol.J.Clin.Endocrinol.Metab88(7),32993304.
REFERENCES|141 Bonafe,M.,Salvioli,S.,Barbi,C.,Trapassi,C.,Tocco,F.,Storci,G.,Invidia,L.,Vannini,I.,Rossi,M.,Marzi,E., Mishto,M.,Capri,M.,Olivieri,F.,Antonicelli,R.,Memo,M.,Uberti,D.,Nacmias,B.,Sorbi,S.,Monti, D.,Franceschi,C.,2004.Thedifferentapoptoticpotentialofthep53codon72allelesincreaseswith ageandmodulatesinvivoischaemiainducedcelldeath.CellDeath.Differ.11(9),962973. BootsmavanderWiel,A.,vanExel,E.,deCraen,A.J.,Gussekloo,J.,Lagaay,A.M.,Knook,D.L.,Westendorp,R.G., 2002.Ahighresponseisnotessentialtopreventselectionbias:resultsfromtheLeiden85plusstudy. J.Clin.Epidemiol.55(11),11191125. Bordone,L.,Guarente,L.,2005.Calorierestriction,SIRT1andmetabolism:understandinglongevity.Nat.Rev. Mol.CellBiol.6(4),298305. Brand,N.,Jolles,J.,1985.Learningandretrievalrateofwordspresentedauditorilyandvisually.J.Gen.Psychol. 112,201210. Brandt,B.W.,Zwaan,B.J.,Beekman,M.,Westendorp,R.G.,Slagboom,P.E.,2005.Shuttlingbetweenspeciesfor pathwaysoflifespanregulation:Acentralroleforthevitellogeningenefamily?Bioessays27(3),339 346. Brewer,L.D.,Thibault,V.,Chen,K.C.,Langub,M.C.,Landfield,P.W.,Porter,N.M.,2001.VitaminDhormone confersneuroprotectioninparallelwithdownregulationofLtypecalciumchannelexpressionin hippocampalneurons.J.Neurosci.21,98108. Brewer,L.D.,Porter,N.M.,Kerr,D.S.,Landfield,P.W.,Thibault,O.,2006.Chronic1alpha,25(OH)2vitaminD3 treatmentreducesCa2+mediatedhippocampalbiomarkersofaging.CellCalcium40,277286. Britten,R.J.,2006.Almostallhumangenesresultedfromancientduplication.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A103 (50),1902719032. Brodsky,M.H.,Weinert,B.T.,Tsang,G.,Rong,Y.S.,McGinnis,N.M.,Golic,K.G.,Rio,D.C.,Rubin,G.M.,2004. DrosophilamelanogasterMNK/Chk2andp53regulatemultipleDNArepairandapoptoticpathways followingDNAdamage.Mol.CellBiol.24(3),12191231. Broughton,S.J.,Piper,M.D.,Ikeya,T.,Bass,T.M.,Jacobson,J.,Driege,Y.,Martinez,P.,Hafen,E.,Withers,D.J., Leevers,S.J.,Partridge,L.,2005.Longerlifespan,alteredmetabolism,andstressresistancein Drosophilafromablationofcellsmakinginsulinlikeligands.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A102(8), 31053110. Brown,E.J.,Baltimore,D.,2000.ATRdisruptionleadstochromosomalfragmentationandearlyembryonic lethality.GenesDev.14(4),397402. Brown,J.,Bianco,J.I.,McGrath,J.J.,Eyles,D.W.,2003.1,25dihydroxyvitaminD3inducesnervegrowthfactor, promotesneuriteoutgrowthandinhibitsmitosisinembryonicrathippocampalneurons.Neurosci. Lett.343,139143. BrownBorg,H.M.,Borg,K.E.,Meliska,C.J.,Bartke,A.,1996.Dwarfmiceandtheageingprocess.Nature384 (6604),33 Burne,T.H.,Becker,A.,Brown,J.,Eyles,D.W.,MackaySim,A.,McGrath,J.J.,2004.TransientprenatalVitaminD deficiencyisassociatedwithhyperlocomotioninadultrats.Behav.BrainRes.154,549555. Campisi,J.,2003.Cancerandageing:rivaldemons?Nat.Rev.Cancer3(5),339349. Cantorna,M.T.,Hayes,C.E.,DeLuca,H.F.,1996.1,25DihydroxyvitaminD3reversiblyblockstheprogressionof relapsingencephalomyelitis,amodelofmultiplesclerosis.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A93,78617864. Canturk,N.Z.,Canturk,Z.,Okay,E.,Yirmibesoglu,O.,Eraldemir,B.,2002.Riskofnosocomialinfectionsand effectsoftotalcholesterol,HDLcholesterolinsurgicalpatients.Clin.Nutr.21(5),431436. Carlsson,J.,Armstrong,V.W.,Reiber,H.,Felgenhauer,K.,Seidel,D.,1991.Clinicalrelevanceofthequantification ofapolipoproteinEincerebrospinalfluid.Clin.Chim.Acta196(23),167176. Carmena,R.,Duriez,P.,Fruchart,J.C.,2004.Atherogeniclipoproteinparticlesinatherosclerosis.Circulation109 (23Suppl1),III2III7. Casper,A.M.,Durkin,S.G.,Arlt,M.F.,Glover,T.W.,2004.Chromosomalinstabilityatcommonfragilesitesin Seckelsyndrome.Am.J.Hum.Genet.75(4),654660. Castrillon,D.H.,Miao,L.,Kollipara,R.,Horner,J.W.,DePinho,R.A.,2003.Suppressionofovarianfollicleactivation inmicebythetranscriptionfactorFoxo3a.Science301(5630),215218. Castro,E.,Edland,S.D.,Lee,L.,Ogburn,C.E.,Deeb,S.S.,Brown,G.,Panduro,A.,Riestra,R.,Tilvis,R.,Louhija,J., Penttinen,R.,Erkkola,R.,Wang,L.,Martin,G.M.,Oshima,J.,2000.PolymorphismsattheWerner
142|REFERENCES locus:II.1074Leu/Phe,1367Cys/Arg,longevity,andatherosclerosis.Am.J.Med.Genet.95(4),374 380. Chavous,D.A.,Jackson,F.R.,O'Connor,C.M.,2001.ExtensionoftheDrosophilalifespanbyoverexpressionofa proteinrepairmethyltransferase.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A98(26),1481414818. Christiansen,L.,Petersen,H.C.,Bathum,L.,Frederiksen,H.,McGue,M.,Christensen,K.,2004.Thecatalase 262C/Tpromoterpolymorphismandagingphenotypes.J.Gerontol.ABiol.Sci.Med.Sci.59(9),B886 B889. Chu,Y.,Alwahdani,A.,Iida,S.,Lund,D.D.,Faraci,F.M.,Heistad,D.D.,2005.Vasculareffectsofthehuman extracellularsuperoxidedismutaseR213Gvariant.Circulation112(7),10471053. Clancy,D.J.,Gems,D.,Harshman,L.G.,Oldham,S.,Stocker,H.,Hafen,E.,Leevers,S.J.,Partridge,L.,2001. ExtensionoflifespanbylossofCHICO,aDrosophilainsulinreceptorsubstrateprotein.Science292 (5514),104106. ClancyDJ,GemsD,HafenE,LeeversSJ,PartridgeL(2002)Dietaryrestrictioninlongliveddwarfflies.Science 296,319. Cleaver,J.E.,2005.CancerinxerodermapigmentosumandrelateddisordersofDNArepair.Nat.Rev.Cancer5 (7),564573. Cohen,H.Y.,Miller,C.,Bitterman,K.J.,Wall,N.R.,Hekking,B.,Kessler,B.,Howitz,K.T.,Gorospe,M.,deCabo,R., Sinclair,D.A.,2004.CalorierestrictionpromotesmammaliancellsurvivalbyinducingtheSIRT1 deacetylase.Science305(5682),390392. Cohn,J.S.,Rodriguez,C.,Jacques,H.,Tremblay,M.,Davignon,J.,2004.Storageofhumanplasmasamplesleads toalterationsinthelipoproteindistributionofapoCIIIandapoE.J.LipidRes.45(8),15721579. Cohn,J.S.,Tremblay,M.,Boulet,L.,Jacques,H.,Davignon,J.,Roy,M.,Bernier,L.,2003.Plasmaconcentration andlipoproteindistributionofApoCIisdependentonApoEgenotyperatherthantheHpaIApoCI promoterpolymorphism.Atherosclerosis169(1),6370. Conant,G.C.,Wagner,A.,2004.Duplicategenesandrobustnesstotransientgeneknockdownsin Caenorhabditiselegans.Proc.Biol.Sci.271(1534),8996. CondeKnape,K.,Bensadoun,A.,Sobel,J.H.,Cohn,J.S.,Shachter,N.S.,2002.OverexpressionofapoCIinapoE nullmice:severehypertriglyceridemiaduetoinhibitionofhepaticlipase.J.LipidRes.43(12),2136 2145. Corder,E.H.,Saunders,A.M.,Risch,N.J.,Strittmatter,W.J.,Schmechel,D.E.,Gaskell,P.C.,Jr.,Rimmler,J.B., Locke,P.A.,Conneally,P.M.,Schmader,K.E.,.,1994.ProtectiveeffectofapolipoproteinEtype2allele forlateonsetAlzheimerdisease.Nat.Genet.7(2),180184. Corder,E.H.,Saunders,A.M.,Strittmatter,W.J.,Schmechel,D.E.,Gaskell,P.C.,Small,G.W.,Roses,A.D.,Haines, J.L.,PericakVance,M.A.,1993.GenedoseofapolipoproteinEtype4alleleandtheriskofAlzheimer's diseaseinlateonsetfamilies.Science261(5123),921923. Coschigano,K.T.,Clemmons,D.,Bellush,L.L.,Kopchick,J.J.,2000.Assessmentofgrowthparametersandlifespan ofGHR/BPgenedisruptedmice.Endocrinology141(7),26082613. Coschigano,K.T.,Holland,A.N.,Riders,M.E.,List,E.O.,Flyvbjerg,A.,Kopchick,J.J.,2003.Deletion,butnot antagonism,ofthemousegrowthhormonereceptorresultsinseverelydecreasedbodyweights, insulin,andinsulinlikegrowthfactorIlevelsandincreasedlifespan.Endocrinology144(9),3799 3810. Curry,M.D.,McConathy,W.J.,Fesmire,J.D.,Alaupovic,P.,1981.Quantitativedeterminationofapolipoproteins CIandCIIinhumanplasmabyseparateelectroimmunoassays.Clin.Chem.27(4),543548. DeBenedictis,G.,Carotenuto,L.,Carrieri,G.,DeLuca,M.,Falcone,E.,Rose,G.,Cavalcanti,S.,Corsonello,F., Feraco,E.,Baggio,G.,Bertolini,S.,Mari,D.,Mattace,R.,Yashin,A.I.,Bonafe,M.,Franceschi,C.,1998. Gene/longevityassociationstudiesatfourautosomalloci(REN,THO,PARP,SOD2).Eur.J.Hum. Genet.6(6),534541. deBont,N.,Netea,M.G.,Demacker,P.N.,Verschueren,I.,Kullberg,B.J.,vanDijk,K.W.,vanderMeer,J.W., Stalenhoef,A.F.,1999.ApolipoproteinEknockoutmicearehighlysusceptibletoendotoxemiaand Klebsiellapneumoniaeinfection.J.LipidRes.40(4),680685. DeCraen,A.J.,Heeren,T.J.,Gussekloo,J.,2003.Accuracyofthe15itemgeriatricdepressionscale(GDS15)ina communitysampleoftheoldestold.Int.J.Geriatr.Psychiatry18,6366. deCraen,A.J.,Posthuma,D.,Remarque,E.J.,vandenBiggelaar,A.H.,Westendorp,R.G.,Boomsma,D.I.,2005. Heritabilityestimatesofinnateimmunity:anextendedtwinstudy.GenesImmun.6(2),167170.
REFERENCES|143 deGroot,J.C.,deLeeuw,F.E.,Oudkerk,M.,vanGijn,J.,Hofman,A.,Jolles,J.,Breteler,M.M.,2000.Cerebral whitematterlesionsandcognitivefunction:theRotterdamScanStudy.Ann.Neurol.47(2),145151. deViragh,P.A.,Haglid,K.G.,Celio,M.R.,1989.Parvalbuminincreasesinthecaudateputamenofratswith vitaminDhypervitaminosis.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A86,38873890. DelgadoRodriguez,M.,MedinaCuadros,M.,MartinezGallego,G.,SilleroArenas,M.,1997.Totalcholesterol, HDLcholesterol,andriskofnosocomialinfection:aprospectivestudyinsurgicalpatients.Infect. ControlHosp.Epidemiol.18(1),918. Derry,W.B.,Putzke,A.P.,Rothman,J.H.,2001.Caenorhabditiselegansp53:roleinapoptosis,meiosis,andstress resistance.Science294(5542),591595. Diamond,J.,2003.Thedoublepuzzleofdiabetes.Nature423(6940),599602. Dominici,F.P.,Hauck,S.,Argentino,D.P.,Bartke,A.,Turyn,D.,2002.Increasedinsulinsensitivityand upregulationofinsulinreceptor,insulinreceptorsubstrate(IRS)1andIRS2inliverofAmesdwarf mice.J.Endocrinol.173(1),8194. Donehower,L.A.,Harvey,M.,Slagle,B.L.,McArthur,M.J.,Montgomery,C.A.,Jr.,Butel,J.S.,Bradley,A.,1992. Micedeficientforp53aredevelopmentallynormalbutsusceptibletospontaneoustumours.Nature 356(6366),215221. Duarte,J.,Perriere,G.,Laudet,V.,RobinsonRechavi,M.,2002.NUREBASE:databaseofnuclearhormone receptors.NucleicAcidsRes.30(1),364368. Dumont,P.,Leu,J.I.,Della,P.A.,III,George,D.L.,Murphy,M.,2003.Thecodon72polymorphicvariantsofp53 havemarkedlydifferentapoptoticpotential.Nat.Genet.33(3),357365. Echchgadda,I.,Song,C.S.,Roy,A.K.,Chatterjee,B.,2004.Dehydroepiandrosteronesulfotransferaseisatarget fortranscriptionalinductionbythevitaminDreceptor.Mol.Pharmacol.65(3),720729. Eichner,J.E.,Dunn,S.T.,Perveen,G.,Thompson,D.M.,Stewart,K.E.,Stroehla,B.C.,2002.ApolipoproteinE polymorphismandcardiovasculardisease:aHuGEreview.Am.J.Epidemiol.155(6),487495. Eisen,J.A.,Hanawalt,P.C.,1999.AphylogenomicstudyofDNArepairgenes,proteins,andprocesses.Mutat.Res. 435(3),171213. Elzenvanden,P.,Garg,S.,Leon,L.,Brigl,M.,Leadbetter,E.A.,Gumperz,J.E.,Dascher,C.C.,Cheng,T.Y.,Sacks, F.M.,Illarionov,P.A.,Besra,G.S.,Kent,S.C.,Moody,D.B.,Brenner,M.B.,2005.Apolipoprotein mediatedpathwaysoflipidantigenpresentation.Nature437(7060),906910. EspiritoSanto,S.M.,Rensen,P.C.,Goudriaan,J.R.,Bensadoun,A.,Bovenschen,N.,Voshol,P.J.,Havekes,L.M., vanVlijmen,B.J.,2005.TriglyceriderichlipoproteinmetabolisminuniqueVLDLreceptor,LDL receptor,andLRPtripledeficientmice.J.LipidRes.46(6),10971102. Eyles,D.,Brown,J.,MackaySim,A.,McGrath,J.,Feron,F.,2003.VitaminD3andbraindevelopment. Neuroscience118,641653. Fang,Y.,VanMeurs,J.B.,Bergink,A.P.,Hofman,A.,vanDuijn,C.M.,VanLeeuwen,J.P.,Pols,H.A.,Uitterlinden, A.G.,2003.Cdx2polymorphisminthepromoterregionofthehumanvitaminDreceptorgene determinessusceptibilitytofractureintheelderly.J.BoneMiner.Res.18(9),16321641. Fang,Y.,vanMeurs,J.B.,d'Alesio,A.,Jhamai,M.,Zhao,H.,Rivadeneira,F.,Hofman,A.,vanLeeuwen,J.P.,Jehan, F.,Pols,H.A.,Uitterlinden,A.G.,2005.Promoterand3'untranslatedregionhaplotypesinthevitamin dreceptorgenepredisposetoosteoporoticfracture:therotterdamstudy.Am.J.Hum.Genet.77, 807823. Fazio,S.,Babaev,V.R.,Murray,A.B.,Hasty,A.H.,Carter,K.J.,Gleaves,L.A.,Atkinson,J.B.,Linton,M.F.,1997. IncreasedatherosclerosisinmicereconstitutedwithapolipoproteinEnullmacrophages.Proc.Natl. Acad.Sci.U.S.A94(9),46474652. Feingold,K.R.,Grunfeld,C.,1997.Lipoproteins:aretheyimportantcomponentsofhostdefense?Hepatology26 (6),16851686. Finkel,T.,Holbrook,N.J.,2000.Oxidants,oxidativestressandthebiologyofageing.Nature408(6809),239247. Fisher,A.L.,Lithgow,G.J.,2006.ThenuclearhormonereceptorDAF12hasopposingeffectsonCaenorhabditis eleganslifespanandregulatesgenesrepressedinmultiplelonglivedworms.AgingCell5127138. Flachsbart,F.,Croucher,P.J.,Nikolaus,S.,Hampe,J.,Cordes,C.,Schreiber,S.,Nebel,A.,2006.Sirtuin1(SIRT1) sequencevariationisnotassociatedwithexceptionalhumanlongevity.Exp.Gerontol.41(1),98102.
144|REFERENCES Flurkey,K.,Papaconstantinou,J.,Miller,R.A.,Harrison,D.E.,2001.Lifespanextensionanddelayedimmuneand collagenaginginmutantmicewithdefectsingrowthhormoneproduction.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S. A98(12),67366741. Folin,M.,Baiguera,S.,Conconi,M.T.,DiLiddo,R.,DeCarlo,E.,Parnigotto,P.P.,Nussdorfer,G.G.,2004. ApolipoproteinEasvascularriskfactorinneurodegenerativedementia.Int.J.Mol.Med.14(4),609 613. Folstein,M.F.,Folstein,S.E.,McHugh,P.R.,1975."Minimentalstate".Apracticalmethodforgradingthe cognitivestateofpatientsfortheclinician.J.Psychiatr.Res.12(3),189198. Force,A.,Lynch,M.,Pickett,F.B.,Amores,A.,Yan,Y.L.,Postlethwait,J.,1999.Preservationofduplicategenesby complementary,degenerativemutations.Genetics151(4),15311545. Frye,R.A.,2000.PhylogeneticclassificationofprokaryoticandeukaryoticSir2likeproteins.Biochem.Biophys. Res.Commun.273(2),793798. Furuyama,T.,Nakazawa,T.,Nakano,I.,Mori,N.,2000.Identificationofthedifferentialdistributionpatternsof mRNAsandconsensusbindingsequencesformouseDAF16homologues.Biochem.J.349(Pt2),629 634. Garcion,E.,WionBarbot,N.,MonteroMenei,C.N.,Berger,F.,Wion,D.,2002.NewcluesaboutvitaminD functionsinthenervoussystem.TrendsEndocrinol.Metab13,100105. Gautier,T.,Masson,D.,deBarros,J.P.,Athias,A.,Gambert,P.,Aunis,D.,MetzBoutigue,M.H.,Lagrost,L.,2000. HumanapolipoproteinCIaccountsfortheabilityofplasmahighdensitylipoproteinstoinhibitthe cholesterylestertransferproteinactivity.J.Biol.Chem.275(48),3750437509. Gautier,T.,Masson,D.,Jong,M.C.,Duverneuil,L.,LeGuern,N.,Deckert,V.,PaisdeBarros,J.P.,Dumont,L., Bataille,A.,Zak,Z.,Jiang,X.C.,Tall,A.R.,Havekes,L.M.,Lagrost,L.,2002.ApolipoproteinCIdeficiency markedlyaugmentsplasmalipoproteinchangesmediatedbyhumancholesterylestertransferprotein (CETP)inCETPtransgenic/ApoCIknockedoutmice.J.Biol.Chem.277(35),3135431363. Gautier,T.,Tietge,U.J.,Boverhof,R.,Perton,F.G.,LeGuern,N.,Masson,D.,Rensen,P.C.,Havekes,L.M.,Lagrost, L.,Kuipers,F.,2007.HepaticlipidaccumulationinapolipoproteinCIdeficientmiceispotentiatedby cholesterylestertransferprotein.J.LipidRes.48(1),3040. Geesaman,B.J.,Benson,E.,Brewster,S.J.,Kunkel,L.M.,Blanche,H.,Thomas,G.,Perls,T.T.,Daly,M.J.,Puca,A.A., 2003.Haplotypebasedidentificationofamicrosomaltransferproteinmarkerassociatedwiththe humanlifespan.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A100(24),1411514120. Gems,D.,Sutton,A.J.,Sundermeyer,M.L.,Albert,P.S.,King,K.V.,Edgley,M.L.,Larsen,P.L.,Riddle,D.L.,1998. Twopleiotropicclassesofdaf2mutationaffectlarvalarrest,adultbehavior,reproductionand longevityinCaenorhabditiselegans.Genetics150(1),129155. Gerisch,B.,Antebi,A.,2004.HormonalsignalsproducedbyDAF9/cytochromeP450regulateC.elegansdauer diapauseinresponsetoenvironmentalcues.Development131(8),17651776. Giguere,V.,1999.Orphannuclearreceptors:fromgenetofunction.Endocr.Rev.20(5),689725. Goodwin,B.,Moore,J.T.,2004.CAR:detailingnewmodels.TrendsPharmacol.Sci.25(8),437441. Gordon,D.J.,Probstfield,J.L.,Garrison,R.J.,Neaton,J.D.,Castelli,W.P.,Knoke,J.D.,Jacobs,D.R.,Jr.,Bangdiwala, S.,Tyroler,H.A.,1989.Highdensitylipoproteincholesterolandcardiovasculardisease.Four prospectiveAmericanstudies.Circulation79(1),815. Grefhorst,A.,Elzinga,B.M.,Voshol,P.J.,Plosch,T.,Kok,T.,Bloks,V.W.,vanderSluijs,F.H.,Havekes,L.M., Romijn,J.A.,Verkade,H.J.,Kuipers,F.,2002.Stimulationoflipogenesisbypharmacologicalactivation oftheliverXreceptorleadstoproductionoflarge,triglyceriderichverylowdensitylipoprotein particles.J.Biol.Chem.277(37),3418234190. Grundberg,E.,Lau,E.M.,Pastinen,T.,Kindmark,A.,Nilsson,O.,Ljunggren,O.,Mellstrom,D.,Orwoll,E.,Redlund Johnell,I.,Holmberg,A.,Gurd,S.,Leung,P.C.,Kwok,T.,Ohlsson,C.,Mallmin,H.,Brandstrom,H., 2007.VitaminDReceptor3'HaplotypesareUnequallyExpressedinPrimaryHumanBoneCellsand AssociatedwithIncreasedFractureRisk:theMrOSStudyinSwedenandHongKong.J.BoneMiner. Res. Gu,Z.,Steinmetz,L.M.,Gu,X.,Scharfe,C.,Davis,R.W.,Li,W.H.,2003.Roleofduplicategenesingenetic robustnessagainstnullmutations.Nature421(6918),6366.
REFERENCES|145 Gueorguieva,R.,Krystal,J.H.,2004.MoveoverANOVA:progressinanalyzingrepeatedmeasuresdataandits reflectioninpaperspublishedintheArchivesofGeneralPsychiatry.Arch.Gen.Psychiatry61(3),310 317. Gurney,M.E.,Pu,H.,Chiu,A.Y.,DalCanto,M.C.,Polchow,C.Y.,Alexander,D.D.,Caliendo,J.,Hentati,A.,Kwon, Y.W.,Deng,H.X.,.,1994.MotorneurondegenerationinmicethatexpressahumanCu,Znsuperoxide dismutasemutation.Science264(5166),17721775. Haddy,N.,DeBacquer,D.,Chemaly,M.M.,Maurice,M.,Ehnholm,C.,Evans,A.,Sans,S.,DoCarmo,M.M.,De Backer,G.,Siest,G.,Visvikis,S.,2002.TheimportanceofplasmaapolipoproteinEconcentrationin additiontoitscommonpolymorphismoninterindividualvariationinlipidlevels:resultsfromApo Europe.Eur.J.Hum.Genet.10(12),841850. Hallows,W.C.,Lee,S.,Denu,J.M.,2006.SirtuinsdeacetylateandactivatemammalianacetylCoAsynthetases. Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A103(27),1023010235. HamstenA,SilveiraA,BoquistS,TangR,BondMG,deFaireU,BjorkegrenJ.TheapolipoproteinCIcontentof triglyceriderichlipoproteinsindependentlypredictsearlyatherosclerosisinhealthymiddleagedmen. JAmCollCardiol.2005;45:10131017. Handschin,C.,Blattler,S.,Roth,A.,Looser,R.,Oscarson,M.,Kaufmann,M.R.,Podvinec,M.,Gnerre,C.,Meyer, U.A.,2004.Theevolutionofdrugactivatednuclearreceptors:oneancestralgenedivergedintotwo xenosensorgenesinmammals.Nucl.Recept.2(1),7 Hansson,G.K.,2005.Inflammation,atherosclerosis,andcoronaryarterydisease.N.Engl.J.Med.352(16),1685 1695. Hasty,P.,Campisi,J.,Hoeijmakers,J.,vanSteeg,H.,Vijg,J.,2003.Agingandgenomemaintenance:lessonsfrom themouse?Science299(5611),13551359. Haukim,N.,Bidwell,J.L.,Smith,A.J.,Keen,L.J.,Gallagher,G.,Kimberly,R.,Huizinga,T.,McDermott,M.F., Oksenberg,J.,McNicholl,J.,Pociot,F.,Hardt,C.,D'Alfonso,S.,2002.Cytokinegenepolymorphismin humandisease:onlinedatabases,supplement2.GenesImmun.3(6),313330. He,X.,Zhang,J.,2005.Rapidsubfunctionalizationaccompaniedbyprolongedandsubstantial neofunctionalizationinduplicategeneevolution.Genetics169(2),11571164. Hedden,T.,Gabrieli,J.D.,2004.Insightsintotheageingmind:aviewfromcognitiveneuroscience.Nat.Rev. Neurosci.5,8796. Heijmans,B.T.,Beekman,M.,HouwingDuistermaat,J.J.,Cobain,M.R.,Powell,J.,Blauw,G.J.,vander,O.F., Westendorp,R.G.,Slagboom,P.E.,2006.Lipoproteinparticleprofilesmarkfamilialandsporadic humanlongevity.PLoS.Med.3(12),e495 Held,J.M.,White,M.P.,Fisher,A.L.,Gibson,B.W.,Lithgow,G.J.,Gill,M.S.,2006.DAF12dependentrescueof dauerformationinCaenorhabditiselegansby(25S)cholestenoicacid.AgingCell5(4),283291. Herskind,A.M.,McGue,M.,Holm,N.V.,Sorensen,T.I.,Harvald,B.,Vaupel,J.W.,1996.Theheritabilityofhuman longevity:apopulationbasedstudyof2872Danishtwinpairsborn18701900.Hum.Genet.97(3), 319323. Herz,J.,Beffert,U.,2000.ApolipoproteinEreceptors:linkingbraindevelopmentandAlzheimer'sdisease.Nat. Rev.Neurosci.1(1),5158. Hiroi,S.,Harada,H.,Nishi,H.,Satoh,M.,Nagai,R.,Kimura,A.,1999.PolymorphismsintheSOD2andHLADRB1 genesareassociatedwithnonfamilialidiopathicdilatedcardiomyopathyinJapanese.Biochem. Biophys.Res.Commun.261(2),332339. Hjelmborg,J.V.,Iachine,I.,Skytthe,A.,Vaupel,J.W.,McGue,M.,Koskenvuo,M.,Kaprio,J.,Pedersen,N.L., Christensen,K.,2006.Geneticinfluenceonhumanlifespanandlongevity.Hum.Genet.119(3),312 321. Hoeijmakers,J.H.,2001.DNArepairmechanisms.Maturitas38(1),1722. Holtzman,D.M.,Fagan,A.M.,Mackey,B.,Tenkova,T.,Sartorius,L.,Paul,S.M.,Bales,K.,Ashe,K.H.,Irizarry,M.C., Hyman,B.T.,2000.ApolipoproteinEfacilitatesneuriticandcerebrovascularplaqueformationinan Alzheimer'sdiseasemodel.Ann.Neurol.47(6),739747. Holzenberger,M.,Dupont,J.,Ducos,B.,Leneuve,P.,Geloen,A.,Even,P.C.,Cervera,P.,LeBouc,Y.,2003.IGF1 receptorregulateslifespanandresistancetooxidativestressinmice.Nature421(6919),182187. Hosaka,T.,Biggs,W.H.,III,Tieu,D.,Boyer,A.D.,Varki,N.M.,Cavenee,W.K.,Arden,K.C.,2004.Disruptionof forkheadtranscriptionfactor(FOXO)familymembersinmicerevealstheirfunctionaldiversification. Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A101(9),29752980.
146|REFERENCES Houx,P.J.,Shepherd,J.,Blauw,G.J.,Murphy,M.B.,Ford,I.,Bollen,E.L.,Buckley,B.,Stott,D.J.,Jukema,W., Hyland,M.,Gaw,A.,Norrie,J.,Kamper,A.M.,Perry,I.J.,MacFarlane,P.W.,Meinders,A.E.,Sweeney, B.J.,Packard,C.J.,Twomey,C.,Cobbe,S.M.,Westendorp,R.G.,2002.Testingcognitivefunctionin elderlypopulations:thePROSPERstudy.PROspectiveStudyofPravastatinintheElderlyatRisk.J. Neurol.Neurosurg.Psychiatry73(4),385389. Hsieh,C.C.,DeFord,J.H.,Flurkey,K.,Harrison,D.E.,Papaconstantinou,J.,2002.Implicationsfortheinsulin signalingpathwayinSnelldwarfmouselongevity:asimilaritywiththeC.eleganslongevityparadigm. Mech.AgeingDev.123(9),12291244. Hsin,H.,Kenyon,C.,1999.SignalsfromthereproductivesystemregulatethelifespanofC.elegans.Nature399 (6734),362366. Hu,D.,Cao,P.,Thiels,E.,Chu,C.T.,Wu,G.Y.,Oury,T.D.,Klann,E.,2006a.Hippocampallongtermpotentiation, memory,andlongevityinmicethatoverexpressmitochondrialsuperoxidedismutase.Neurobiol. Learn.Mem. Hu,D.,Serrano,F.,Oury,T.D.,Klann,E.,2006b.Agingdependentalterationsinsynapticplasticityandmemoryin micethatoverexpressextracellularsuperoxidedismutase.J.Neurosci.26(15),39333941. Hustert,E.,Zibat,A.,PresecanSiedel,E.,Eiselt,R.,Mueller,R.,Fuss,C.,Brehm,I.,Brinkmann,U.,Eichelbaum,M., Wojnowski,L.,Burk,O.,2001.NaturalproteinvariantsofpregnaneXreceptorwithaltered transactivationactivitytowardCYP3A4.DrugMetabDispos.29(11),14541459. Hutchinson,P.E.,Osborne,J.E.,Lear,J.T.,Smith,A.G.,Bowers,P.W.,Morris,P.N.,Jones,P.W.,York,C.,Strange, R.C.,Fryer,A.A.,2000.VitaminDreceptorpolymorphismsareassociatedwithalteredprognosisin patientswithmalignantmelanoma.Clin.CancerRes.6(2),498504. Jaarsma,D.,Haasdijk,E.D.,Grashorn,J.A.,Hawkins,R.,vanDuijn,W.,Verspaget,H.W.,London,J.,Holstege,J.C., 2000.HumanCu/Znsuperoxidedismutase(SOD1)overexpressioninmicecausesmitochondrial vacuolization,axonaldegeneration,andprematuremotoneurondeathandacceleratesmotoneuron diseaseinmiceexpressingafamilialamyotrophiclateralsclerosismutantSOD1.Neurobiol.Dis.7(6Pt B),623643. Jamil,H.,Chu,C.H.,Dickson,J.K.,Jr.,Chen,Y.,Yan,M.,Biller,S.A.,Gregg,R.E.,Wetterau,J.R.,Gordon,D.A.,1998. Evidencethatmicrosomaltriglyceridetransferproteinislimitingintheproductionofapolipoprotein Bcontaininglipoproteinsinhepaticcells.J.LipidRes.39(7),14481454. Janowski,B.A.,Grogan,M.J.,Jones,S.A.,Wisely,G.B.,Kliewer,S.A.,Corey,E.J.,Mangelsdorf,D.J.,1999. StructuralrequirementsofligandsfortheoxysterolliverXreceptorsLXRalphaandLXRbeta.Proc. Natl.Acad.Sci.U.S.A96(1),266271. Jia,K.,Albert,P.S.,Riddle,D.L.,2002.DAF9,acytochromeP450regulatingC.eleganslarvaldevelopmentand adultlongevity.Development129(1),221231. Joseph,S.B.,Bradley,M.N.,Castrillo,A.,Bruhn,K.W.,Mak,P.A.,Pei,L.,Hogenesch,J.,O'connell,R.M.,Cheng,G., Saez,E.,Miller,J.F.,Tontonoz,P.,2004.LXRdependentgeneexpressionisimportantformacrophage survivalandtheinnateimmuneresponse.Cell119(2),299309. Joseph,S.B.,Castrillo,A.,Laffitte,B.A.,Mangelsdorf,D.J.,Tontonoz,P.,2003.Reciprocalregulationof inflammationandlipidmetabolismbyliverXreceptors.Nat.Med.9(2),213219. Joseph,S.B.,McKilligin,E.,Pei,L.,Watson,M.A.,Collins,A.R.,Laffitte,B.A.,Chen,M.,Noh,G.,Goodman,J., Hagger,G.N.,Tran,J.,Tippin,T.K.,Wang,X.,Lusis,A.J.,Hsueh,W.A.,Law,R.E.,Collins,J.L.,Willson, T.M.,Tontonoz,P.,2002.SyntheticLXRligandinhibitsthedevelopmentofatherosclerosisinmice. Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A99(11),76047609. Juul,K.,TybjaergHansen,A.,Marklund,S.,Heegaard,N.H.,Steffensen,R.,Sillesen,H.,Jensen,G.,Nordestgaard, B.G.,2004.Geneticallyreducedantioxidativeprotectionandincreasedischemicheartdiseaserisk: TheCopenhagenCityHeartStudy.Circulation109(1),5965. Kaeberlein,M.,McVey,M.,Guarente,L.,1999.TheSIR2/3/4complexandSIR2alonepromotelongevityin Saccharomycescerevisiaebytwodifferentmechanisms.GenesDev.13(19),25702580. Kalueff,A.V.,Lou,Y.R.,Laaksi,I.,Tuohimaa,P.,2004.IncreasedanxietyinmicelackingvitaminDreceptorgene. Neuroreport15,12711274. Kalueff,A.V.,Keisala,T.,Minasyan,A.,Kuuslahti,M.,Miettinen,S.,Tuohimaa,P.,2006.Behaviouralanomaliesin miceevokedby"Tokyo"disruptionoftheVitaminDreceptorgene.Neurosci.Res.54,254260. Kamei,Y.,Kawada,T.,Fukuwatari,T.,Ono,T.,Kato,S.,Sugimoto,E.,1995.Cloningandsequencingofthegene encodingthemousevitaminDreceptor.Gene152,281282.
REFERENCES|147 Karim,M.A.,Craig,R.L.,Wang,X.,Hale,T.C.,Elbein,S.C.,2006.AnalysisofFOXO1Aasacandidategenefortype2 diabetes.Mol.Genet.Metab88(2),171177. Keaney,M.,Gems,D.,2003.NoincreaseinlifespaninCaenorhabditiselegansupontreatmentwiththe superoxidedismutasemimeticEUK8.FreeRadic.Biol.Med.34(2),277282. Kenyon,C.,Chang,J.,Gensch,E.,Rudner,A.,Tabtiang,R.,1993.AC.elegansmutantthatlivestwiceaslongas wildtype.Nature366(6454),461464. Kesby,J.P.,Burne,T.H.,McGrath,J.J.,Eyles,D.W.,2006.DevelopmentalvitaminDdeficiencyaltersMK801 inducedhyperlocomotionintheadultrat:Ananimalmodelofschizophrenia.Biol.Psychiatry60,591 596. Kim,E.,Lowenson,J.D.,Clarke,S.,Young,S.G.,1999.PhenotypicanalysisofseizurepronemicelackingL isoaspartate(Daspartate)Omethyltransferase.J.Biol.Chem.274(29),2067120678. Kimura,K.D.,Tissenbaum,H.A.,Liu,Y.,Ruvkun,G.,1997.daf2,aninsulinreceptorlikegenethatregulates longevityanddiapauseinCaenorhabditiselegans.Science277(5328),942946. Kinnunen,P.K.,Ehnolm,C.,1976.EffectofserumandCapoproteinsfromverylowdensitylipoproteinson humanpostheparinplasmahepaticlipase.FEBSLett.65(3),354357. Kirkwood,T.B.,1977.Evolutionofageing.Nature270(5635),301304. Kitamura,T.,Kahn,C.R.,Accili,D.,2003.Insulinreceptorknockoutmice.Annu.Rev.Physiol65313332. Klass,M.,Hirsh,D.,1976.NonageingdevelopmentalvariantofCaenorhabditiselegans.Nature260(5551),523 525. Klein,M.,Ponds,R.W.,Houx,P.J.,Jolles,J.,1997.EffectoftestdurationonagerelateddifferencesinStroop interference.J.Clin.Exp.Neuropsychol.19,7782. Kojima,T.,Kamei,H.,Aizu,T.,Arai,Y.,Takayama,M.,Nakazawa,S.,Ebihara,Y.,Inagaki,H.,Masui,Y.,Gondo,Y., Sakaki,Y.,Hirose,N.,2004.AssociationanalysisbetweenlongevityintheJapanesepopulationand polymorphicvariantsofgenesinvolvedininsulinandinsulinlikegrowthfactor1signalingpathways. Exp.Gerontol.39(1112),15951598. Korpelainen,H.,2000.Fitness,reproductionandlongevityamongEuropeanaristocraticandruralFinnishfamilies inthe1700sand1800s.Proc.Biol.Sci.267(1454),17651770. Koyano,S.,Kurose,K.,Ozawa,K.,Saeki,M.,Nakajima,Y.,Hasegawa,R.,Komamura,K.,Ueno,K.,Kamakura,S., Nakajima,T.,Saito,H.,Kimura,H.,Goto,Y.,Saitoh,O.,Katoh,M.,Ohnuma,T.,Kawai,M.,Sugai,K., Ohtsuki,T.,Suzuki,C.,Minami,N.,Saito,Y.,Sawada,J.,2002.Elevennovelsinglenucleatide polymorphismsintheNR1I2(PXR)gene,fourofwhichinducenonsynonymousaminoacidalteratios. DrugMetabPharmacokin17(6),561 Kronzon,I.,Tunick,P.A.,2006.Aorticatheroscleroticdiseaseandstroke.Circulation114(1),6375. Kuipers,F.,Claudel,T.,Sturm,E.,Staels,B.,2004.TheFarnesoidXReceptor(FXR)asModulatorofBileAcid Metabolism.Rev.Endocr.MetabDisord.5(4),319326. Kuningas,M.,Magi,R.,Westendorp,R.G.,Slagboom,P.E.,Remm,M.,vanHeemst,D.,2007.Haplotypesinthe humanFoxo1aandFoxo3agenes;impactondiseaseandmortalityatoldage.Eur.J.Hum.Genet. Kuningas,M.,Slagboom,P.E.,Westendorp,R.G.,vanHeemst,D.,2006.ImpactofgeneticvariationsintheWRN geneonagerelatedpathologiesandmortality.Mech.AgeingDev.127(3),307313. KurooM,Matsumura,Y.,Aizawa,H.,Kawaguchi,H.,Suga,T.,Utsugi,T.,Ohyama,Y.,Kurabayashi,M.,Kaname, T.,Kume,E.,Iwasaki,H.,Iida,A.,ShirakiIida,T.,Nishikawa,S.,Nagai,R.,Nabeshima,Y.I.,1997. Mutationofthemouseklothogeneleadstoasyndromeresemblingageing.Nature390(6655),4551. Kurosu,H.,Yamamoto,M.,Clark,J.D.,Pastor,J.V.,Nandi,A.,Gurnani,P.,McGuinness,O.P.,Chikuda,H., Yamaguchi,M.,Kawaguchi,H.,Shimomura,I.,Takayama,Y.,Herz,J.,Kahn,C.R.,Rosenblatt,K.P., KurooM,2005.SuppressionofaginginmicebythehormoneKlotho.Science309(5742),18291833. Lada,A.T.,Rudel,L.L.,2004.Associationsoflowdensitylipoproteinparticlecompositionwithatherogenicity. Curr.Opin.Lipidol.15(1),1924. Lakowski,B.,Hekimi,S.,1996.DeterminationoflifespaninCaenorhabditiselegansbyfourclockgenes.Science 272(5264),10101013. Landis,M.S.,Patel,H.V.,Capone,J.P.,2002.OxysterolactivatorsofliverXreceptorand9cisretinoicacid promotesequentialstepsinthesynthesisandsecretionoftumornecrosisfactoralphafromhuman monocytes.J.Biol.Chem.277(7),47134721.
148|REFERENCES Langmann,T.,Moehle,C.,Mauerer,R.,Scharl,M.,Liebisch,G.,Zahn,A.,Stremmel,W.,Schmitz,G.,2004.Lossof detoxificationininflammatoryboweldisease:dysregulationofpregnaneXreceptortargetgenes. Gastroenterology127(1),2640. Langub,M.C.,Herman,J.P.,Malluche,H.H.,Koszewski,N.J.,2001.EvidenceoffunctionalvitaminDreceptorsin rathippocampus.Neuroscience104,4956. Lansdowne,A.T.,Provost,S.C.,1998.VitaminD3enhancesmoodinhealthysubjectsduringwinter. Psychopharmacology(Berl)135,319323. Larkin,L.,Khachigian,L.M.,Jessup,W.,2000.RegulationofapolipoproteinEproductioninmacrophages (review).Int.J.Mol.Med.6(3),253258. Larsen,P.L.,Albert,P.S.,Riddle,D.L.,1995.Genesthatregulatebothdevelopmentandlongevityin Caenorhabditiselegans.Genetics139(4),15671583. Laudet,V.,1997.Evolutionofthenuclearreceptorsuperfamily:earlydiversificationfromanancestralorphan receptor.J.Mol.Endocrinol.19(3),207226. Lehmann,J.M.,McKee,D.D.,Watson,M.A.,Willson,T.M.,Moore,J.T.,Kliewer,S.A.,1998.Thehumanorphan nuclearreceptorPXRisactivatedbycompoundsthatregulateCYP3A4geneexpressionandcause druginteractions.J.Clin.Invest102(5),10161023. Leibiger,I.B.,Berggren,P.O.,2006.Sirt1:ametabolicmasterswitchthatmodulateslifespan.Nat.Med.12(1), 3436. Lenski,R.E.,Ofria,C.,Pennock,R.T.,Adami,C.,2003.Theevolutionaryoriginofcomplexfeatures.Nature423 (6936),139144. Levin,E.D.,Christopher,N.C.,Crapo,J.D.,2005a.Memorydeclineofagingreducedbyextracellularsuperoxide dismutaseoverexpression.Behav.Genet.35(4),447453. Levin,N.,Bischoff,E.D.,Daige,C.L.,Thomas,D.,Vu,C.T.,Heyman,R.A.,Tangirala,R.K.,Schulman,I.G.,2005b. MacrophageliverXreceptorisrequiredforantiatherogenicactivityofLXRagonists.Arterioscler. Thromb.Vasc.Biol.25(1),135142. Levine,M.,Tjian,R.,2003.Transcriptionregulationandanimaldiversity.Nature424(6945),147151. Li,Y.,Huang,T.T.,Carlson,E.J.,Melov,S.,Ursell,P.C.,Olson,J.L.,Noble,L.J.,Yoshimura,M.P.,Berger,C.,Chan, P.H.,Wallace,D.C.,Epstein,C.J.,1995.Dilatedcardiomyopathyandneonatallethalityinmutantmice lackingmanganesesuperoxidedismutase.Nat.Genet.11(4),376381. Liang,H.,Masoro,E.J.,Nelson,J.F.,Strong,R.,McMahan,C.A.,Richardson,A.,2003.Geneticmousemodelsof extendedlifespan.Exp.Gerontol.38(1112),13531364. Libby,P.,Ridker,P.M.,Maseri,A.,2002.Inflammationandatherosclerosis.Circulation105(9),11351143. Lin,K.,Dorman,J.B.,Rodan,A.,Kenyon,C.,1997.daf16:AnHNF3/forkheadfamilymemberthatcanfunctionto doublethelifespanofCaenorhabditiselegans.Science278(5341),13191322. Lin,R.,White,J.H.,2004.ThepleiotropicactionsofvitaminD.Bioessays26(1),2128. Lin,Y.J.,Seroude,L.,Benzer,S.,1998.ExtendedlifespanandstressresistanceintheDrosophilamutant methuselah.Science282(5390),943946. Linton,M.F.,Atkinson,J.B.,Fazio,S.,1995.PreventionofatherosclerosisinapolipoproteinEdeficientmiceby bonemarrowtransplantation.Science267(5200),10341037. Liu,G.,Zhou,W.,Park,S.,Wang,L.I.,Miller,D.P.,Wain,J.C.,Lynch,T.J.,Su,L.,Christiani,D.C.,2004.TheSOD2 Val/Valgenotypeenhancestheriskofnonsmallcelllungcarcinomabyp53andXRCC1 polymorphisms.Cancer101(12),28022808. Long,M.,2001.Evolutionofnovelgenes.Curr.Opin.Genet.Dev.11(6),673680. Lowenson,J.D.,Kim,E.,Young,S.G.,Clarke,S.,2001.Limitedaccumulationofdamagedproteinsinlisoaspartyl (Daspartyl)Omethyltransferasedeficientmice.J.Biol.Chem.276(23),2069520702. Lu,T.T.,Makishima,M.,Repa,J.J.,Schoonjans,K.,Kerr,T.A.,Auwerx,J.,Mangelsdorf,D.J.,2000.Molecularbasis forfeedbackregulationofbileacidsynthesisbynuclearreceptors.Mol.Cell6(3),507515. Lu,T.T.,Repa,J.J.,Mangelsdorf,D.J.,2001.OrphannuclearreceptorsaseLiXiRsandFiXeRsofsterolmetabolism. J.Biol.Chem.276(41),3773537738. Ludewig,A.H.,KoberEisermann,C.,Weitzel,C.,Bethke,A.,Neubert,K.,Gerisch,B.,Hutter,H.,Antebi,A.,2004. Anovelnuclearreceptor/coregulatorcomplexcontrolsC.eleganslipidmetabolism,larval developmentandaging.GenesDev.
REFERENCES|149 LundKatz,S.,Wehrli,S.,Zaiou,M.,Newhouse,Y.,Weisgraber,K.H.,Phillips,M.C.,2001.Effectsofpolymorphism onthemicroenvironmentoftheLDLreceptorbindingregionofhumanapoE.J.LipidRes.42(6),894 901. Lynch,M.,Katju,V.,2004.Thealteredevolutionarytrajectoriesofgeneduplicates.TrendsGenet.20(11),544 549. Ma,J.,Liao,X.L.,Lou,B.,Wu,M.P.,2004a.RoleofapolipoproteinAIinprotectingagainstendotoxintoxicity. ActaBiochim.Biophys.Sin.(Shanghai)36(6),419424. Ma,J.,Liao,X.L.,Lou,B.,Wu,M.P.,2004b.RoleofapolipoproteinAIinprotectingagainstendotoxintoxicity. ActaBiochim.Biophys.Sin.(Shanghai)36(6),419424. Maglich,J.M.,Stoltz,C.M.,Goodwin,B.,HawkinsBrown,D.,Moore,J.T.,Kliewer,S.A.,2002.Nuclearpregnanex receptorandconstitutiveandrostanereceptorregulateoverlappingbutdistinctsetsofgenesinvolved inxenobioticdetoxification.Mol.Pharmacol.62(3),638646. Maglich,J.M.,Watson,J.,McMillen,P.J.,Goodwin,B.,Willson,T.M.,Moore,J.T.,2004.ThenuclearreceptorCAR isaregulatorofthyroidhormonemetabolismduringcaloricrestriction.J.Biol.Chem.279(19),19832 19838. Mahley,R.W.,Ji,Z.S.,1999.Remnantlipoproteinmetabolism:keypathwaysinvolvingcellsurfaceheparan sulfateproteoglycansandapolipoproteinE.J.LipidRes.40(1),116. Mangelsdorf,D.J.,Thummel,C.,Beato,M.,Herrlich,P.,Schutz,G.,Umesono,K.,Blumberg,B.,Kastner,P.,Mark, M.,Chambon,P.,Evans,R.M.,1995.Thenuclearreceptorsuperfamily:theseconddecade.Cell83(6), 835839. Margaglione,M.,Seripa,D.,Gravina,C.,Grandone,E.,Vecchione,G.,Cappucci,G.,Merla,G.,Papa,S., Postiglione,A.,DiMinno,G.,Fazio,V.M.,1998.PrevalenceofapolipoproteinEallelesinhealthy subjectsandsurvivorsofischemicstroke:anItalianCaseControlStudy.Stroke29(2),399403. Martin,G.S.,Mannino,D.M.,Eaton,S.,Moss,M.,2003.TheepidemiologyofsepsisintheUnitedStatesfrom 1979through2000.N.Engl.J.Med.348(16),15461554. McCarron,M.O.,Delong,D.,Alberts,M.J.,1999.APOEgenotypeasariskfactorforischemiccerebrovascular disease:ametaanalysis.Neurology53(6),13081311. McElwee,J.J.,Schuster,E.,Blanc,E.,Thomas,J.H.,Gems,D.,2004.SharedtranscriptionalsignatureinC.elegans dauerlarvaeandlongliveddaf2mutantsimplicatesdetoxificationsysteminlongevityassurance.J. Biol.Chem. Melov,S.,Ravenscroft,J.,Malik,S.,Gill,M.S.,Walker,D.W.,Clayton,P.E.,Wallace,D.C.,Malfroy,B.,Doctrow, S.R.,Lithgow,G.J.,2000.Extensionoflifespanwithsuperoxidedismutase/catalasemimetics.Science 289(5484),15671569. Melov,S.,Schneider,J.A.,Day,B.J.,Hinerfeld,D.,Coskun,P.,Mirra,S.S.,Crapo,J.D.,Wallace,D.C.,1998.Anovel neurologicalphenotypeinmicelackingmitochondrialmanganesesuperoxidedismutase.Nat.Genet. 18(2),159163. Minghetti,P.P.,Norman,A.W.,1988.1,25(OH)2vitaminD3receptors:generegulationandgeneticcircuitry. FASEBJ.2(15),30433053. Mitchell,B.D.,Hsueh,W.C.,King,T.M.,Pollin,T.I.,Sorkin,J.,Agarwala,R.,Schaffer,A.A.,Shuldiner,A.R.,2001. HeritabilityoflifespanintheOldOrderAmish.Am.J.Med.Genet.102(4),346352. Moller,J.T.,Cluitmans,P.,Rasmussen,L.S.,Houx,P.,Rasmussen,H.,Canet,J.,Rabbitt,P.,Jolles,J.,Larsen,K., Hanning,C.D.,Langeron,O.,Johnson,T.,Lauven,P.M.,Kristensen,P.A.,Biedler,A.,vanBeem,H., Fraidakis,O.,Silverstein,J.H.,Beneken,J.E.,Gravenstein,J.S.,1998.Longtermpostoperativecognitive dysfunctionintheelderlyISPOCD1study.ISPOCDinvestigators.InternationalStudyofPostOperative CognitiveDysfunction.Lancet351(9106),857861. Mooijaart,S.P.,Berbee,J.F.,vanHeemst,D.,Havekes,L.M.,deCraen,A.J.,Slagboom,P.E.,Rensen,P.C., Westendorp,R.G.,2006.ApoEplasmalevelsandriskofcardiovascularmortalityinoldage.PLoS. Med.3(6),e176 Mooijaart,S.P.,Brandt,B.W.,Baldal,E.A.,Pijpe,J.,Kuningas,M.,Beekman,M.,Zwaan,B.J.,Slagboom,P.E., Westendorp,R.G.,vanHeemst,D.,2005b.C.elegansDAF12,NuclearHormoneReceptorsandhuman longevityanddiseaseatoldage.AgeingRes.Rev.4(3),351371. Mooijaart,S.P.,Kuningas,M.,Westendorp,R.G.,HouwingDuistermaat,J.J.,Slagboom,P.E.,Rensen,P.C.,van, H.D.,2007a.Liverxreceptoralphaassociateswithhumanlifespan.J.Gerontol.ABiol.Sci.Med.Sci. 62(4),343349.
150|REFERENCES Mooijaart,S.P.,van,Vliet.P.,van,Heemst.D.,Rensen,P.C.,Berbee,J.F.,Jolles,J.,deCraen,A.J.,Westendorp, R.G.,2007b.Plasmalevelsofapolipoproteineandcognitivefunctioninoldage.Ann.N.Y.Acad.Sci. 1100148161. Morris,J.Z.,Tissenbaum,H.A.,Ruvkun,G.,1996b.Aphosphatidylinositol3OHkinasefamilymemberregulating longevityanddiapauseinCaenorhabditiselegans.Nature382(6591),536539. Morris,J.Z.,Tissenbaum,H.A.,Ruvkun,G.,1996a.Aphosphatidylinositol3OHkinasefamilymemberregulating longevityanddiapauseinCaenorhabditiselegans.Nature382(6591),536539. Mostoslavsky,R.,Chua,K.F.,Lombard,D.B.,Pang,W.W.,Fischer,M.R.,Gellon,L.,Liu,P.,Mostoslavsky,G., Franco,S.,Murphy,M.M.,Mills,K.D.,Patel,P.,Hsu,J.T.,Hong,A.L.,Ford,E.,Cheng,H.L.,Kennedy,C., Nunez,N.,Bronson,R.,Frendewey,D.,Auerbach,W.,Valenzuela,D.,Karow,M.,Hottiger,M.O., Hursting,S.,Barrett,J.C.,Guarente,L.,Mulligan,R.,Demple,B.,Yancopoulos,G.D.,Alt,F.W.,2006. GenomicinstabilityandaginglikephenotypeintheabsenceofmammalianSIRT6.Cell124(2),315 329. Motohashi,Y.,Yamada,S.,Yanagawa,T.,Maruyama,T.,Suzuki,R.,Niino,M.,Fukazawa,T.,Kasuga,A.,Hirose,H., Matsubara,K.,Shimada,A.,Saruta,T.,2003.VitaminDreceptorgenepolymorphismaffectsonset patternoftype1diabetes.J.Clin.Endocrinol.Metab88(7),31373140. Motola,D.L.,Cummins,C.L.,Rottiers,V.,Sharma,K.K.,Li,T.,Li,Y.,SuinoPowell,K.,Xu,H.E.,Auchus,R.J.,Antebi, A.,Mangelsdorf,D.J.,2006.IdentificationofLigandsforDAF12thatGovernDauerFormationand ReproductioninC.elegans.Cell Munger,K.L.,Zhang,S.M.,O'Reilly,E.,Hernan,M.A.,Olek,M.J.,Willett,W.C.,Ascherio,A.,2004.VitaminD intakeandincidenceofmultiplesclerosis.Neurology62,6065. Nakae,J.,Biggs,W.H.,III,Kitamura,T.,Cavenee,W.K.,Wright,C.V.,Arden,K.C.,Accili,D.,2002.Regulationof insulinactionandpancreaticbetacellfunctionbymutatedallelesofthegeneencodingforkhead transcriptionfactorFoxo1.Nat.Genet.32(2),245253. Nakagawa,K.,Kawaura,A.,Kato,S.,Takeda,E.,Okano,T.,2004.Metastaticgrowthoflungcancercellsis extremelyreducedinVitaminDreceptorknockoutmice.J.SteroidBiochem.Mol.Biol.8990(15), 545547. Navarro,C.L.,Cau,P.,Levy,N.,2006.Molecularbasesofprogeroidsyndromes.Hum.Mol.Genet.15SpecNo2 R151R161. Navarro,I.,Leibush,B.,Moon,T.W.,Plisetskaya,E.M.,Banos,N.,Mendez,E.,Planas,J.V.,Gutierrez,J.,1999. Insulin,insulinlikegrowthfactorI(IGFI)andglucagon:theevolutionoftheirreceptors.Comp Biochem.PhysiolBBiochem.Mol.Biol.122(2),137153. Naveilhan,P.,Neveu,I.,Wion,D.,Brachet,P.,1996.1,25DihydroxyvitaminD3,aninducerofglialcellline derivedneurotrophicfactor.Neuroreport7,21712175. Neale,M.C.,deKnijff,P.,Havekes,L.M.,Boomsma,D.I.,2000.ApoEpolymorphismaccountsforonlypartofthe geneticvariationinquantitativeApoElevels.Genet.Epidemiol.18(4),331340. Netea,M.G.,vanderMeer,J.W.,vanDeuren,M.,Kullberg,B.J.,2003.Proinflammatorycytokinesandsepsis syndrome:notenough,ortoomuchofagoodthing?TrendsImmunol.24(5),254258. NeuropathologyGroupoftheMedicalResearchCouncilCognitiveFunctionandAgeingStudy(MRCCFAS),2001. Pathologicalcorrelatesoflateonsetdementiainamulticentre,communitybasedpopulationin EnglandandWales..Lancet357(9251),169175. Neveu,I.,Naveilhan,P.,Baudet,C.,Brachet,P.,Metsis,M.,1994a.1,25dihydroxyvitaminD3regulatesNT3,NT 4butnotBDNFmRNAinastrocytes.Neuroreport6,124126. Neveu,I.,Naveilhan,P.,Jehan,F.,Baudet,C.,Wion,D.,DeLuca,H.F.,Brachet,P.,1994b.1,25dihydroxyvitamin D3regulatesthesynthesisofnervegrowthfactorinprimaryculturesofglialcells.BrainRes.Mol. BrainRes.24,7076. Newman,T.C.,Dawson,P.A.,Rudel,L.L.,Williams,D.L.,1985.QuantitationofapolipoproteinEmRNAintheliver andperipheraltissuesofnonhumanprimates.J.Biol.Chem.260(4),24522457. NuclearReceptorsCommittee,1999.Aunifiednomenclaturesystemforthenuclearreceptorsuperfamily.Cell 97(2),161163. O'Brien,K.D.,Deeb,S.S.,Ferguson,M.,McDonald,T.O.,Allen,M.D.,Alpers,C.E.,Chait,A.,1994.ApolipoproteinE localizationinhumancoronaryatheroscleroticplaquesbyinsituhybridizationand immunohistochemistryandcomparisonwithlipoproteinlipase.Am.J.Pathol.144(3),538548.
REFERENCES|151 Ogg,S.,Paradis,S.,Gottlieb,S.,Patterson,G.I.,Lee,L.,Tissenbaum,H.A.,Ruvkun,G.,1997.TheForkhead transcriptionfactorDAF16transducesinsulinlikemetabolicandlongevitysignalsinC.elegans. Nature389(6654),994999. Onyango,P.,Celic,I.,McCaffery,J.M.,Boeke,J.D.,Feinberg,A.P.,2002.SIRT3,ahumanSIR2homologue,isan NADdependentdeacetylaselocalizedtomitochondria.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A99(21),13653 13658. Orr,W.C.,Mockett,R.J.,Benes,J.J.,Sohal,R.S.,2003.Effectsofoverexpressionofcopperzincandmanganese superoxidedismutases,catalase,andthioredoxinreductasegenesonlongevityinDrosophila melanogaster.J.Biol.Chem.278(29),2641826422. Orr,W.C.,Sohal,R.S.,1994.Extensionoflifespanbyoverexpressionofsuperoxidedismutaseandcatalasein Drosophilamelanogaster.Science263(5150),11281130. Orr,W.C.,Sohal,R.S.,2003.DoesoverexpressionofCu,ZnSODextendlifespaninDrosophilamelanogaster?Exp. Gerontol.38(3),227230. Packard,C.J.,Ford,I.,Robertson,M.,Shepherd,J.,Blauw,G.J.,Murphy,M.B.,Bollen,E.L.,Buckley,B.M.,Cobbe, S.M.,Gaw,A.,Hyland,M.,Jukema,J.W.,Kamper,A.M.,Macfarlane,P.W.,Perry,I.J.,Stott,D.J., Sweeney,B.J.,Twomey,C.,Westendorp,R.G.,2005.Plasmalipoproteinsandapolipoproteinsas predictorsofcardiovascularriskandtreatmentbenefitinthePROspectiveStudyofPravastatininthe ElderlyatRisk(PROSPER).Circulation112(20),30583065. Palmer,M.,Jakobsson,S.,Akerstrom,G.,Ljunghall,S.,1988.Prevalenceofhypercalcaemiainahealthsurvey:a 14yearfollowupstudyofserumcalciumvalues.Eur.J.Clin.Invest18,3946. Paolisso,G.,Ammendola,S.,DelBuono,A.,Gambardella,A.,Riondino,M.,Tagliamonte,M.R.,Rizzo,M.R., Carella,C.,Varricchio,M.,1997.SerumlevelsofinsulinlikegrowthfactorI(IGFI)andIGFbinding protein3inhealthycentenarians:relationshipwithplasmaleptinandlipidconcentrations,insulin action,andcognitivefunction.J.Clin.Endocrinol.Metab82(7),22042209. Parkes,T.L.,Elia,A.J.,Dickinson,D.,Hilliker,A.J.,Phillips,J.P.,Boulianne,G.L.,1998.ExtensionofDrosophila lifespanbyoverexpressionofhumanSOD1inmotorneurons.Nat.Genet.19(2),171174. Partridge,L.,Gems,D.,Withers,D.J.,2005.Sexanddeath:whatistheconnection?Cell120(4),461472. Pascussi,J.M.,BussonLeConiat,M.,Maurel,P.,Vilarem,M.J.,2003a.Transcriptionalanalysisoftheorphan nuclearreceptorconstitutiveandrostanereceptor(NR1I3)genepromoter:identificationofadistal glucocorticoidresponseelement.Mol.Endocrinol.17(1),4255. Pascussi,J.M.,GerbalChaloin,S.,Drocourt,L.,Maurel,P.,Vilarem,M.J.,2003b.TheexpressionofCYP2B6, CYP2C9andCYP3A4genes:atangleofnetworksofnuclearandsteroidreceptors.Biochim.Biophys. Acta1619(3),243253. Pascussi,J.M.,GerbalChaloin,S.,Fabre,J.M.,Maurel,P.,Vilarem,M.J.,2000a.Dexamethasoneenhances constitutiveandrostanereceptorexpressioninhumanhepatocytes:consequencesoncytochrome P450generegulation.Mol.Pharmacol.58(6),14411450. Pascussi,J.M.,GerbalChaloin,S.,PichardGarcia,L.,Daujat,M.,Fabre,J.M.,Maurel,P.,Vilarem,M.J.,2000b. Interleukin6negativelyregulatestheexpressionofpregnaneXreceptorandconstitutivelyactivated receptorinprimaryhumanhepatocytes.Biochem.Biophys.Res.Commun.274(3),707713. Peet,D.J.,Turley,S.D.,Ma,W.,Janowski,B.A.,Lobaccaro,J.M.,Hammer,R.E.,Mangelsdorf,D.J.,1998. CholesterolandbileacidmetabolismareimpairedinmicelackingthenuclearoxysterolreceptorLXR alpha.Cell93(5),693704. Perls,T.T.,Wilmoth,J.,Levenson,R.,Drinkwater,M.,Cohen,M.,Bogan,H.,Joyce,E.,Brewster,S.,Kunkel,L., Puca,A.,2002.Lifelongsustainedmortalityadvantageofsiblingsofcentenarians.Proc.Natl.Acad. Sci.U.S.A99(12),84428447. Pezzini,A.,Grassi,M.,DelZotto,E.,Bazzoli,E.,Archetti,S.,Assanelli,D.,Akkawi,N.M.,Albertini,A.,Padovani,A., 2004.SynergisticeffectofapolipoproteinEpolymorphismsandcigarettesmokingonriskofischemic strokeinyoungadults.Stroke35(2),438442. Picard,F.,Kurtev,M.,Chung,N.,ToparkNgarm,A.,Senawong,T.,Machado,D.O.,Leid,M.,McBurney,M.W., Guarente,L.,2004.Sirt1promotesfatmobilizationinwhiteadipocytesbyrepressingPPARgamma. Nature429(6993),771776. Pim,D.,Banks,L.,2004.p53polymorphicvariantsatcodon72exertdifferenteffectsoncellcycleprogression. Int.J.Cancer108(2),196199.
152|REFERENCES Plump,A.S.,Smith,J.D.,Hayek,T.,AaltoSetala,K.,Walsh,A.,Verstuyft,J.G.,Rubin,E.M.,Breslow,J.L.,1992. SeverehypercholesterolemiaandatherosclerosisinapolipoproteinEdeficientmicecreatedby homologousrecombinationinEScells.Cell71(2),343353. Przybelski,R.J.,Binkley,N.C.,2007.IsvitaminDimportantforpreservingcognition?Apositivecorrelationof serum25hydroxyvitaminDconcentrationwithcognitivefunction.Arch.Biochem.Biophys.460,202 205. Puca,A.A.,Daly,M.J.,Brewster,S.J.,Matise,T.C.,Barrett,J.,SheaDrinkwater,M.,Kang,S.,Joyce,E.,Nicoli,J., Benson,E.,Kunkel,L.M.,Perls,T.,2001.Agenomewidescanforlinkagetohumanexceptional longevityidentifiesalocusonchromosome4.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A98(18),1050510508. Raber,J.,Huang,Y.,Ashford,J.W.,2004.ApoEgenotypeaccountsforthevastmajorityofADriskandAD pathology.Neurobiol.Aging25(5),641650. Rensen,P.C.,Oosten,M.,Bilt,E.,Eck,M.,Kuiper,J.,Berkel,T.J.,1997.HumanrecombinantapolipoproteinE redirectslipopolysaccharidefromKupffercellstoliverparenchymalcellsinratsInvivo.J.Clin.Invest 99(10),24382445. Repa,J.J.,Berge,K.E.,Pomajzl,C.,Richardson,J.A.,Hobbs,H.,Mangelsdorf,D.J.,2002.RegulationofATPbinding cassettesteroltransportersABCG5andABCG8bytheliverXreceptorsalphaandbeta.J.Biol.Chem. 277(21),1879318800. Repa,J.J.,Mangelsdorf,D.J.,2002.TheliverXreceptorgeneteam:potentialnewplayersinatherosclerosis.Nat. Med.8(11),12431248. Repa,J.J.,Turley,S.D.,Lobaccaro,J.A.,Medina,J.,Li,L.,Lustig,K.,Shan,B.,Heyman,R.A.,Dietschy,J.M., Mangelsdorf,D.J.,2000.RegulationofabsorptionandABC1mediatedeffluxofcholesterolbyRXR heterodimers.Science289(5484),15241529. Ridker,P.M.,Cannon,C.P.,Morrow,D.,Rifai,N.,Rose,L.M.,McCabe,C.H.,Pfeffer,M.A.,Braunwald,E.,2005.C reactiveproteinlevelsandoutcomesafterstatintherapy.N.Engl.J.Med.352(1),2028. Rincon,M.,Muzumdar,R.,Atzmon,G.,Barzilai,N.,2004.Theparadoxoftheinsulin/IGF1signalingpathwayin longevity.Mech.AgeingDev.125(6),397403. RobinsonRechavi,M.,Carpentier,A.S.,Duffraisse,M.,Laudet,V.,2001.Howmanynuclearhormonereceptors arethereinthehumangenome?TrendsGenet.17(10),554556. Rogina,B.,Reenan,R.A.,Nilsen,S.P.,Helfand,S.L.,2000.Extendedlifespanconferredbycotransportergene mutationsinDrosophila.Science290(5499),21372140. Rose,G.,Dato,S.,Altomare,K.,Bellizzi,D.,Garasto,S.,Greco,V.,Passarino,G.,Feraco,E.,Mari,V.,Barbi,C., Bonafe,M.,Franceschi,C.,Tan,Q.,Boiko,S.,Yashin,A.I.,DeBenedictis,G.,2003.Variabilityofthe SIRT3gene,humansilentinformationregulatorSir2homologue,andsurvivorshipintheelderly.Exp. Gerontol.38(10),10651070. Rosen,D.R.,Siddique,T.,Patterson,D.,Figlewicz,D.A.,Sapp,P.,Hentati,A.,Donaldson,D.,Goto,J.,O'Regan,J.P., Deng,H.X.,.,1993.MutationsinCu/Znsuperoxidedismutasegeneareassociatedwithfamilial amyotrophiclateralsclerosis.Nature362(6415),5962. Rosenthal,N.E.,Sack,D.A.,Gillin,J.C.,Lewy,A.J.,Goodwin,F.K.,Davenport,Y.,Mueller,P.S.,Newsome,D.A., Wehr,T.A.,1984.Seasonalaffectivedisorder.Adescriptionofthesyndromeandpreliminaryfindings withlighttherapy.Arch.Gen.Psychiatry41,7280. Rothstein,J.D.,Bristol,L.A.,Hosler,B.,Brown,R.H.,Jr.,Kuncl,R.W.,1994.Chronicinhibitionofsuperoxide dismutaseproducesapoptoticdeathofspinalneurons.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A91(10),4155 4159. Rottiers,V.,Antebi,A.,2006.ControlofCaenorhabditiseleganslifehistorybynuclearreceptorsignal transduction.Exp.Gerontol.41(10),904909. Rottiers,V.,Motola,D.L.,Gerisch,B.,Cummins,C.L.,Nishiwaki,K.,Mangelsdorf,D.J.,Antebi,A.,2006.Hormonal ControlofC.elegansDauerFormationandLifeSpanbyaRieskelikeOxygenase.Dev.Cell10(4),473 482. RubinDB(1987):MultipleImputationforNonresponseinSurveys.JohnWiley&Sons,Inc:NewYork. Saito,H.,Dhanasekaran,P.,Baldwin,F.,Weisgraber,K.H.,Phillips,M.C.,LundKatz,S.,2003.Effectsof polymorphismonthelipidinteractionofhumanapolipoproteinE.J.Biol.Chem.278(42),40723 40729.
REFERENCES|153 Sampayo,J.N.,Olsen,A.,Lithgow,G.J.,2003.OxidativestressinCaenorhabditiselegans:protectiveeffectsof superoxidedismutase/catalasemimetics.AgingCell2(6),319326. Saporito,M.S.,Brown,E.R.,Hartpence,K.C.,Wilcox,H.M.,Vaught,J.L.,Carswell,S.,1994.Chronic1,25 dihydroxyvitaminD3mediatedinductionofnervegrowthfactormRNAandproteininL929fibroblasts andinadultratbrain.BrainRes.633,189196. Sattler,R.,Tymianski,M.,2000.Molecularmechanismsofcalciumdependentexcitotoxicity.J.Mol.Med.78,3 13. Scacchi,R.,Gambina,G.,Ruggeri,M.,Martini,M.C.,Ferrari,G.,Silvestri,M.,Schiavon,R.,Corbo,R.M.,1999. PlasmalevelsofapolipoproteinEandgeneticmarkersinelderlypatientswithAlzheimer'sdisease. Neurosci.Lett.259(1),3336. Schaefer,E.J.,2002.Lipoproteins,nutrition,andheartdisease.Am.J.Clin.Nutr.75(2),191212. Schaefer,E.J.,Gregg,R.E.,Ghiselli,G.,Forte,T.M.,Ordovas,J.M.,Zech,L.A.,Brewer,H.B.,Jr.,1986.Familial apolipoproteinEdeficiency.J.Clin.Invest78(5),12061219. Schlager,D.,Schwartz,J.E.,Bromet,E.J.,1993.Seasonalvariationsofcurrentsymptomsinahealthypopulation. Br.J.Psychiatry163,322326. Schoenmaker,M.,deCraen,A.J.,deMeijer,P.H.,Beekman,M.,Blauw,G.J.,Slagboom,P.E.,Westendorp,R.G., 2006.Evidenceofgeneticenrichmentforexceptionalsurvivalusingafamilyapproach:theLeiden LongevityStudy.Eur.J.Hum.Genet.14(1),7984. Schriner,S.E.,Linford,N.J.,Martin,G.M.,Treuting,P.,Ogburn,C.E.,Emond,M.,Coskun,P.E.,Ladiges,W.,Wolf, N.,VanRemmen,H.,Wallace,D.C.,Rabinovitch,P.S.,2005.Extensionofmurinelifespanby overexpressionofcatalasetargetedtomitochondria.Science308(5730),19091911. Schumacher,B.,Hofmann,K.,Boulton,S.,Gartner,A.,2001.TheC.eleganshomologofthep53tumor suppressorisrequiredforDNAdamageinducedapoptosis.Curr.Biol.11(21),17221727. Schwer,B.,Bunkenborg,J.,Verdin,R.O.,Andersen,J.S.,Verdin,E.,2006.Reversiblelysineacetylationcontrols theactivityofthemitochondrialenzymeacetylCoAsynthetase2.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A103 (27),1022410229. Sgro,C.M.,Partridge,L.,1999.AdelayedwaveofdeathfromreproductioninDrosophila.Science286(5449), 25212524. Shachter,N.S.,Rabinowitz,D.,Stohl,S.,CondeKnape,K.,Cohn,J.S.,Deckelbaum,R.J.,Berglund,L.,Shea,S., 2005.ThecommoninsertionalpolymorphismintheAPOC1promoterisassociatedwithserum apolipoproteinCIlevelsinHispanicchildren.Atherosclerosis179(2),387393. Shah,G.N.,Mooradian,A.D.,1997.Agerelatedchangesinthebloodbrainbarrier.Exp.Gerontol.32(45),501 519. Shepherd,J.,Blauw,G.J.,Murphy,M.B.,Bollen,E.L.,Buckley,B.M.,Cobbe,S.M.,Ford,I.,Gaw,A.,Hyland,M., Jukema,J.W.,Kamper,A.M.,Macfarlane,P.W.,Meinders,A.E.,Norrie,J.,Packard,C.J.,Perry,I.J., Stott,D.J.,Sweeney,B.J.,Twomey,C.,Westendorp,R.G.,2002.Pravastatininelderlyindividualsat riskofvasculardisease(PROSPER):arandomisedcontrolledtrial.Lancet360(9346),16231630. Shi,Y.,Downes,M.,Xie,W.,Kao,H.Y.,Ordentlich,P.,Tsai,C.C.,Hon,M.,Evans,R.M.,2001.Sharp,aninducible cofactorthatintegratesnuclearreceptorrepressionandactivation.GenesDev.15(9),11401151. Shimano,H.,Yamada,N.,Katsuki,M.,Shimada,M.,Gotoda,T.,Harada,K.,Murase,T.,Fukazawa,C.,Takaku,F., Yazaki,Y.,1992.OverexpressionofapolipoproteinEintransgenicmice:markedreductioninplasma lipoproteinsexcepthighdensitylipoproteinandresistanceagainstdietinduced hypercholesterolemia.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A89(5),17501754. Shostak,Y.,VanGilst,M.R.,Antebi,A.,Yamamoto,K.R.,2004.IdentificationofC.elegansDAF12bindingsites, responseelements,andtargetgenes.GenesDev.18(20),25292544. Siest,G.,Bertrand,P.,Qin,B.,Herbeth,B.,Serot,J.M.,Masana,L.,Ribalta,J.,Passmore,A.P.,Evans,A.,Ferrari, M.,Franceschi,M.,Shepherd,J.,Cuchel,M.,Beisiegel,U.,Zuchowsky,K.,Rukavina,A.S.,Sertic,J., Stojanov,M.,Kostic,V.,Mitrevski,A.,Petrova,V.,Sass,C.,Merched,A.,Salonen,J.T.,Tiret,L.,Visvikis, S.,2000.ApolipoproteinEpolymorphismandserumconcentrationinAlzheimer'sdiseaseinnine Europeancentres:theApoEuropestudy.ApoEuropegroup.Clin.Chem.LabMed.38(8),721730.
154|REFERENCES Siest,G.,Pillot,T.,RegisBailly,A.,LeiningerMuller,B.,Steinmetz,J.,Galteau,M.M.,Visvikis,S.,1995. ApolipoproteinE:animportantgeneandproteintofollowinlaboratorymedicine.Clin.Chem.41(8Pt 1),10681086. Sinal,C.J.,Tohkin,M.,Miyata,M.,Ward,J.M.,Lambert,G.,Gonzalez,F.J.,2000.Targeteddisruptionofthe nuclearreceptorFXR/BARimpairsbileacidandlipidhomeostasis.Cell102(6),731744. Sirvent,A.,Claudel,T.,Martin,G.,Brozek,J.,Kosykh,V.,Darteil,R.,Hum,D.W.,Fruchart,J.C.,Staels,B.,2004a. ThefarnesoidXreceptorinducesverylowdensitylipoproteinreceptorgeneexpression.FEBSLett. 566(13),173177. Sirvent,A.,Verhoeven,A.J.,Jansen,H.,Kosykh,V.,Darteil,R.J.,Hum,D.W.,Fruchart,J.C.,Staels,B.,2004b. FarnesoidXreceptorrepresseshepaticlipasegeneexpression.J.LipidRes.45(11),21102115. Skoog,I.,Wallin,A.,Fredman,P.,Hesse,C.,Aevarsson,O.,Karlsson,I.,Gottfries,C.G.,Blennow,K.,1998.A populationstudyonbloodbrainbarrierfunctionin85yearolds:relationtoAlzheimer'sdiseaseand vasculardementia.Neurology50(4),966971. Slooter,A.J.,deKnijff,P.,Hofman,A.,Cruts,M.,Breteler,M.M.,VanBroeckhoven,C.,Havekes,L.M.,vanDuijn, C.M.,1998.SerumapolipoproteinElevelisnotincreasedinAlzheimer'sdisease:theRotterdamstudy. Neurosci.Lett.248(1),2124. Sluder,A.E.,Mathews,S.W.,Hough,D.,Yin,V.P.,Maina,C.V.,1999.Thenuclearreceptorsuperfamilyhas undergoneextensiveproliferationanddiversificationinnematodes.GenomeRes.9(2),103120. Smit,M.,deKnijff,P.,Rosseneu,M.,Bury,J.,Klasen,E.,Frants,R.,Havekes,L.,1988.ApolipoproteinE polymorphisminTheNetherlandsanditseffectonplasmalipidandapolipoproteinlevels.Hum. Genet.80(3),287292. Sohal,R.S.,Agarwal,A.,Agarwal,S.,Orr,W.C.,1995.Simultaneousoverexpressionofcopperandzinccontaining superoxidedismutaseandcatalaseretardsagerelatedoxidativedamageandincreasesmetabolic potentialinDrosophilamelanogaster.J.Biol.Chem.270(26),1567115674. Soutar,A.K.,Garner,C.W.,Baker,H.N.,Sparrow,J.T.,Jackson,R.L.,Gotto,A.M.,Smith,L.C.,1975.Effectofthe humanplasmaapolipoproteinsandphosphatidylcholineacyldonorontheactivityoflecithin: cholesterolacyltransferase.Biochemistry14(14),30573064. Soyer,O.S.,Bonhoeffer,S.,2006.Evolutionofcomplexityinsignalingpathways.Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A103 (44),1633716342. Spencer,C.C.,Howell,C.E.,Wright,A.R.,Promislow,D.E.,2003.Testingan'aginggene'inlongliveddrosophila strains:increasedlongevitydependsonsexandgeneticbackground.AgingCell2(2),123130. Spoont,M.R.,Depue,R.A.,Krauss,S.S.,1991.Dimensionalmeasurementofseasonalvariationinmoodand behavior.PsychiatryRes.39,269284. Stengard,J.H.,Weiss,K.M.,Sing,C.F.,1998.Anecologicalstudyofassociationbetweencoronaryheartdisease mortalityratesinmenandtherelativefrequenciesofcommonallelicvariationsinthegenecodingfor apolipoproteinE.Hum.Genet.103(2),234241. Sudlow,C.,MartinezGonzalez,N.A.,Kim,J.,Clark,C.,2006.DoesapolipoproteinEgenotypeinfluencetheriskof ischemicstroke,intracerebralhemorrhage,orsubarachnoidhemorrhage?Systematicreviewand metaanalysesof31studiesamong5961casesand17,965controls.Stroke37(2),364370. Sullivan,A.,Syed,N.,Gasco,M.,Bergamaschi,D.,Trigiante,G.,Attard,M.,Hiller,L.,Farrell,P.J.,Smith,P.,Lu,X., Crook,T.,2004.Polymorphisminwildtypep53modulatesresponsetochemotherapyinvitroandin vivo.Oncogene23(19),33283337. Symphorien,S.,Woodruff,R.C.,2003b.EffectofDNArepaironagingoftransgenicDrosophilamelanogaster:I. mei41locus.J.Gerontol.ABiol.Sci.Med.Sci.58(9),B782B787. Symphorien,S.,Woodruff,R.C.,2003a.EffectofDNArepaironagingoftransgenicDrosophilamelanogaster:I. mei41locus.J.Gerontol.ABiol.Sci.Med.Sci.58(9),B782B787. Taddei,K.,Clarnette,R.,Gandy,S.E.,Martins,R.N.,1997.IncreasedplasmaapolipoproteinE(apoE)levelsin Alzheimer'sdisease.Neurosci.Lett.223(1),2932. Tangirala,R.K.,Bischoff,E.D.,Joseph,S.B.,Wagner,B.L.,Walczak,R.,Laffitte,B.A.,Daige,C.L.,Thomas,D., Heyman,R.A.,Mangelsdorf,D.J.,Wang,X.,Lusis,A.J.,Tontonoz,P.,Schulman,I.G.,2002. IdentificationofmacrophageliverXreceptorsasinhibitorsofatherosclerosis.Proc.Natl.Acad.Sci.U. S.A99(18),1189611901. Tatar,M.,Bartke,A.,Antebi,A.,2003.Theendocrineregulationofagingbyinsulinlikesignals.Science299 (5611),13461351.
REFERENCES|155 Tatar,M.,Kopelman,A.,Epstein,D.,Tu,M.P.,Yin,C.M.,Garofalo,R.S.,2001.AmutantDrosophilainsulin receptorhomologthatextendslifespanandimpairsneuroendocrinefunction.Science292(5514), 107110. Taufer,M.,Peres,A.,deAndrade,V.M.,deOliveira,G.,Sa,G.,doCanto,M.E.,dosSantos,A.R.,Bauer,M.E.,da Cruz,I.B.,2005.IstheVal16Alamanganesesuperoxidedismutasepolymorphismassociatedwiththe agingprocess?J.Gerontol.ABiol.Sci.Med.Sci.60(4),432438. Taylor,S.I.,MarcusSamuels,B.,RyanYoung,J.,Leventhal,S.,Elders,M.J.,1986.Geneticsoftheinsulinreceptor defectinapatientwithextremeinsulinresistance.J.Clin.Endocrinol.Metab62(6),11301135. Thibault,O.,Hadley,R.,Landfield,P.W.,2001.Elevatedpostsynaptic[Ca2+]iandLtypecalciumchannelactivity inagedhippocampalneurons:relationshiptoimpairedsynapticplasticity.J.Neurosci.21,97449756. Thorngate,F.E.,Rudel,L.L.,Walzem,R.L.,Williams,D.L.,2000.LowlevelsofextrahepaticnonmacrophageApoE inhibitatherosclerosiswithoutcorrectinghypercholesterolemiainApoEdeficientmice.Arterioscler. Thromb.Vasc.Biol.20(8),19391945. Tissenbaum,H.A.,Guarente,L.,2001.Increaseddosageofasir2geneextendslifespaninCaenorhabditis elegans.Nature410(6825),227230. Tsukamoto,K.,Tangirala,R.K.,Chun,S.,Usher,D.,Pure,E.,Rader,D.J.,2000.Hepaticexpressionof apolipoproteinEinhibitsprogressionofatherosclerosiswithoutreducingcholesterollevelsinLDL receptordeficientmice.Mol.Ther.1(2),189194. Tu,M.P.,Epstein,D.,Tatar,M.,2002.ThedemographyofslowaginginmaleandfemaleDrosophilamutantfor theinsulinreceptorsubstratehomologuechico.AgingCell1(1),7580. Tuomisto,K.,Jousilahti,P.,Sundvall,J.,Pajunen,P.,Salomaa,V.,2006.Creactiveprotein,interleukin6and tumornecrosisfactoralphaaspredictorsofincidentcoronaryandcardiovasculareventsandtotal mortality.Apopulationbased,prospectivestudy.Thromb.Haemost.95(3),511518. Tuppo,E.E.,Arias,H.R.,2005.TheroleofinflammationinAlzheimer'sdisease.Int.J.Biochem.CellBiol.37(2), 289305. Twickler,T.B.,DallingaThie,G.M.,Cohn,J.S.,Chapman,M.J.,2004.Elevatedremnantlikeparticlecholesterol concentration:acharacteristicfeatureoftheatherogeniclipoproteinphenotype.Circulation109(16), 19181925. Tyner,S.D.,Venkatachalam,S.,Choi,J.,Jones,S.,Ghebranious,N.,Igelmann,H.,Lu,X.,Soron,G.,Cooper,B., Brayton,C.,Hee,P.S.,Thompson,Uitterlinden,A.G.,Fang,Y.,vanMeurs,J.B.,Pols,H.A.,vanLeeuwen, J.P.,2004a.GeneticsandbiologyofvitaminDreceptorpolymorphisms.Gene338,143156. T.,Karsenty,G.,Bradley,A.,Donehower,L.A.,2002.p53mutantmicethatdisplayearlyageingassociated phenotypes.Nature415(6867),4553. Uitterlinden,A.G.,Fang,Y.,VanMeurs,J.B.,Pols,H.A.,VanLeeuwen,J.P.,2004.Geneticsandbiologyofvitamin Dreceptorpolymorphisms.Gene338(2),143156. Uitterlinden,A.G.,Fang,Y.,vanMeurs,J.B.,vanLeeuwen,H.,Pols,H.A.,2004b.VitaminDreceptorgene polymorphismsinrelationtoVitaminDrelateddiseasestates.J.SteroidBiochem.Mol.Biol.8990, 187193. Uno,Y.,Sakamoto,Y.,Yoshida,K.,Hasegawa,T.,Hasegawa,Y.,Koshino,T.,Inoue,I.,2003.Characterizationofsix basepairdeletionintheputativeHNF1bindingsiteofhumanPXRpromoter.J.Hum.Genet.48(11), 594597. Utermann,G.,Pruin,N.,Steinmetz,A.,1979.PolymorphismofapolipoproteinE.III.Effectofasinglepolymorphic genelocusonplasmalipidlevelsinman.Clin.Genet.15(1),6372. vanBoxtel,M.P.,Menheere,P.P.,Bekers,O.,Hogervorst,E.,Jolles,J.,2004.Thyroidfunction,depressedmood, andcognitiveperformanceinolderindividuals:theMaastrichtAgingStudy. Psychoneuroendocrinology29(7),891898. vandenBiggelaar,A.H.,deCraen,A.J.,Gussekloo,J.,Huizinga,T.W.,Heijmans,B.T.,Frolich,M.,Kirkwood,T.B., Westendorp,R.G.,2004a.Inflammationunderlyingcardiovascularmortalityisalateconsequenceof evolutionaryprogramming.FASEBJ.18(9),10221024. vandenBiggelaar,A.H.,Huizinga,T.W.,deCraen,A.J.,Gussekloo,J.,Heijmans,B.T.,Frolich,M.,Westendorp, R.G.,2004b.Impairedinnateimmunitypredictsfrailtyinoldage.TheLeiden85plusstudy.Exp. Gerontol.39(9),14071414.
156|REFERENCES vandenElzen,P.,Garg,S.,Leon,L.,Brigl,M.,Leadbetter,E.A.,Gumperz,J.E.,Dascher,C.C.,Cheng,T.Y.,Sacks, F.M.,Illarionov,P.A.,Besra,G.S.,Kent,S.C.,Moody,D.B.,Brenner,M.B.,2005.Apolipoprotein mediatedpathwaysoflipidantigenpresentation.Nature437(7060),906910. vanderLinden,M.W.,Huizinga,T.W.,Stoeken,D.J.,Sturk,A.,Westendorp,R.G.,1998.Determinationoftumour necrosisfactoralphaandinterleukin10productioninawholebloodstimulationsystem:assessment oflaboratoryerrorandindividualvariation.J.Immunol.Methods218(12),6371. VanderPoll,T.,Braxton,C.C.,Coyle,S.M.,Boermeester,M.A.,Wang,J.C.,Jansen,P.M.,Montegut,W.J.,Calvano, S.E.,Hack,C.E.,Lowry,S.F.,1995.Effectofhypertriglyceridemiaonendotoxinresponsivenessin humans.Infect.Immun.63(9),33963400. Vander,E.W.,vanBoxtel,M.P.,vanBreukelen,G.J.,Jolles,J.,2005.Rey'sverballearningtest:normativedatafor 1855healthyparticipantsaged2481yearsandtheinfluenceofage,sex,education,andmodeof presentation.J.Int.Neuropsychol.Soc.11(3),290302. vanHeemst,D.,Beekman,M.,Mooijaart,S.P.,Heijmans,B.T.,Brandt,B.W.,Zwaan,B.J.,Slagboom,P.E., Westendorp,R.G.,2005.Reducedinsulin/IGF1signallingandhumanlongevity.AgingCell4(2),7985. vanHeemst,D.,Mooijaart,S.P.,Beekman,M.,Schreuder,J.,deCraen,A.J.,Brandt,B.W.,Slagboom,P.E., Westendorp,R.G.,2005d.VariationinthehumanTP53geneaffectsoldagesurvivalandcancer mortality.Exp.Gerontol.40(12),1115. VanLandeghem,G.F.,Tabatabaie,P.,Beckman,G.,Beckman,L.,Andersen,P.M.,1999.Manganesecontaining superoxidedismutasesignalsequencepolymorphismassociatedwithsporadicmotorneurondisease. Eur.J.Neurol.6(6),639644. vanLeeuwen,H.J.,vanBeek,A.P.,DallingaThie,G.M.,VanStrijp,J.A.,Verhoef,J.,VanKessel,K.P.,2001.Therole ofhighdensitylipoproteininsepsis.Neth.J.Med.59(3),102110. VanOosten,M.,Rensen,P.C.,VanAmersfoort,E.S.,VanEck,M.,VanDam,A.M.,Breve,J.J.,Vogel,T.,Panet,A., VanBerkel,T.J.,Kuiper,J.,2001.ApolipoproteinEprotectsagainstbacteriallipopolysaccharide inducedlethality.Anewtherapeuticapproachtotreatgramnegativesepsis.J.Biol.Chem.276(12), 88208824. VanRemmen,H.,Ikeno,Y.,Hamilton,M.,Pahlavani,M.,Wolf,N.,Thorpe,S.R.,Alderson,N.L.,Baynes,J.W., Epstein,C.J.,Huang,T.T.,Nelson,J.,Strong,R.,Richardson,A.,2003.LifelongreductioninMnSOD activityresultsinincreasedDNAdamageandhigherincidenceofcancerbutdoesnotaccelerate aging.PhysiolGenomics16(1),2937. vanVlijmen,B.J.,vandenMaagdenberg,A.M.,Gijbels,M.J.,vander,B.H.,HogenEsch,H.,Frants,R.R.,Hofker, M.H.,Havekes,L.M.,1994.Dietinducedhyperlipoproteinemiaandatherosclerosisinapolipoprotein E3Leidentransgenicmice.J.Clin.Invest93(4),14031410. vanVliet,P.,Mooijaart,S.P.,deCraen,A.J.,Rensen,P.C.,van,H.D.,Westendorp,R.G.,2007.Plasmalevelsof apolipoproteinEandriskofstrokeinoldage.Ann.N.Y.Acad.Sci.1100140147. Veng,L.M.,Mesches,M.H.,Browning,M.D.,2003.Agerelatedworkingmemoryimpairmentiscorrelatedwith increasesintheLtypecalciumchannelproteinalpha1D(Cav1.3)inareaCA1ofthehippocampusand bothareamelioratedbychronicnimodipinetreatment.BrainRes.Mol.BrainRes.110,193202. Vinkers,D.J.,Stek,M.L.,vanderMast,R.C.,DeCraen,A.J.,LeCessie,S.,Jolles,J.,Westendorp,R.G.,Gussekloo,J., 2005.Generalizedatherosclerosis,cognitivedecline,anddepressivesymptomsinoldage.Neurology 65,107112. Vowinkel,T.,Mori,M.,Krieglstein,C.F.,Russell,J.,Saijo,F.,Bharwani,S.,Turnage,R.H.,Davidson,W.S.,Tso,P., Granger,D.N.,Kalogeris,T.J.,2004.ApolipoproteinAIVinhibitsexperimentalcolitis.J.Clin.Invest114 (2),260269. Wang,H.,LeCluyse,E.L.,2003.Roleoforphannuclearreceptorsintheregulationofdrugmetabolisingenzymes. Clin.Pharmacokinet.42(15),13311357. Wang,X.L.,McCredie,R.M.,Wilcken,D.E.,1995.PolymorphismsoftheapolipoproteinEgeneandseverityof coronaryarterydiseasedefinedbyangiography.Arterioscler.Thromb.Vasc.Biol.15(8),10301034. Wang,Y.,Chiang,Y.H.,Su,T.P.,Hayashi,T.,Morales,M.,Hoffer,B.J.,Lin,S.Z.,2000.VitaminD(3)attenuates corticalinfarctioninducedbymiddlecerebralarterialligationinrats.Neuropharmacology39,873 880.
REFERENCES|157 Watanabe,M.,Houten,S.M.,Wang,L.,Moschetta,A.,Mangelsdorf,D.J.,Heyman,R.A.,Moore,D.D.,Auwerx,J., 2004.BileacidslowertriglyceridelevelsviaapathwayinvolvingFXR,SHP,andSREBP1c.J.Clin.Invest 113(10),14081418. Wei,P.,Zhang,J.,EganHafley,M.,Liang,S.,Moore,D.D.,2000.ThenuclearreceptorCARmediatesspecific xenobioticinductionofdrugmetabolism.Nature407(6806),920923. Weisgraber,K.H.,Rall,S.C.,Jr.,Mahley,R.W.,1981.HumanEapoproteinheterogeneity.Cysteinearginine interchangesintheaminoacidsequenceoftheapoEisoforms.J.Biol.Chem.256(17),90779083. Westendorp,R.G.,Kirkwood,T.B.,1998.Humanlongevityatthecostofreproductivesuccess.Nature396(6713), 743746. WeverlingRijnsburger,A.W.,Blauw,G.J.,Lagaay,A.M.,Knook,D.L.,Meinders,A.E.,Westendorp,R.G.,1997. Totalcholesterolandriskofmortalityintheoldestold.Lancet350(9085),11191123. WeverlingRijnsburger,A.W.,Jonkers,I.J.,vanExel,E.,Gussekloo,J.,Westendorp,R.G.,2003.Highdensityvs lowdensitylipoproteincholesterolastheriskfactorforcoronaryarterydiseaseandstrokeinoldage. Arch.Intern.Med.163(13),15491554. Wilkins,C.H.,Sheline,Y.I.,Roe,C.M.,Birge,S.J.,Morris,J.C.,2006.VitaminDDeficiencyIsAssociatedWithLow MoodandWorseCognitivePerformanceinOlderAdults.Am.J.Geriatr.Psychiatry14,10321040. Willy,P.J.,Umesono,K.,Ong,E.S.,Evans,R.M.,Heyman,R.A.,Mangelsdorf,D.J.,1995.LXR,anuclearreceptor thatdefinesadistinctretinoidresponsepathway.GenesDev.9(9),10331045. Wilson,C.J.,Finch,C.E.,Cohen,H.J.,2002.Cytokinesandcognitionthecaseforaheadtotoeinflammatory paradigm.J.Am.Geriatr.Soc.50(12),20412056. Wilson,P.W.,Schaefer,E.J.,Larson,M.G.,Ordovas,J.M.,1996.ApolipoproteinEallelesandriskofcoronary disease.Ametaanalysis.Arterioscler.Thromb.Vasc.Biol.16(10),12501255. Wittke,A.,Weaver,V.,Mahon,B.D.,August,A.,Cantorna,M.T.,2004.VitaminDreceptordeficientmicefailto developexperimentalallergicasthma.J.Immunol.173(5),34323436. Wood,J.G.,Rogina,B.,Lavu,S.,Howitz,K.,Helfand,S.L.,Tatar,M.,Sinclair,D.,2004.Sirtuinactivatorsmimic caloricrestrictionanddelayageinginmetazoans.Nature430(7000),686689. Wu,A.,Hinds,C.J.,Thiemermann,C.,2004.Highdensitylipoproteinsinsepsisandsepticshock:metabolism, actions,andtherapeuticapplications.Shock21(3),210221. Xie,W.,Barwick,J.L.,Downes,M.,Blumberg,B.,Simon,C.M.,Nelson,M.C.,NeuschwanderTetri,B.A.,Brunt, E.M.,Guzelian,P.S.,Evans,R.M.,2000.Humanizedxenobioticresponseinmiceexpressingnuclear receptorSXR.Nature406(6794),435439. Yamauchi,K.,Tozuka,M.,Nakabayashi,T.,Sugano,M.,Hidaka,H.,Kondo,Y.,Katsuyama,T.,1999. ApolipoproteinEincerebrospinalfluid:relationtophenotypeandplasmaapolipoproteinE concentrations.Clin.Chem.45(4),497504. Yang,T.,Fu,M.,Pestell,R.,Sauve,A.A.,2006.SIRT1andendocrinesignaling.TrendsEndocrinol.Metab17(5), 186191. Yoshizawa,T.,Handa,Y.,Uematsu,Y.,Takeda,S.,Sekine,K.,Yoshihara,Y.,Kawakami,T.,Arioka,K.,Sato,H., Uchiyama,Y.,Masushige,S.,Fukamizu,A.,Matsumoto,T.,Kato,S.,1997.MicelackingthevitaminD receptorexhibitimpairedboneformation,uterinehypoplasiaandgrowthretardationafterweaning. Nat.Genet.16(4),391396. Zelcer,N.,Tontonoz,P.,2006.LiverXreceptorsasintegratorsofmetabolicandinflammatorysignaling.J.Clin. Invest116(3),607614. Zhang,J.,Huang,W.,Chua,S.S.,Wei,P.,Moore,D.D.,2002.Modulationofacetaminopheninduced hepatotoxicitybythexenobioticreceptorCAR.Science298(5592),422424. Zhang,J.,Kuehl,P.,Green,E.D.,Touchman,J.W.,Watkins,P.B.,Daly,A.,Hall,S.D.,Maurel,P.,Relling,M.,Brimer, C.,Yasuda,K.,Wrighton,S.A.,Hancock,M.,Kim,R.B.,Strom,S.,Thummel,K.,Russell,C.G.,Hudson, J.R.,Jr.,Schuetz,E.G.,Boguski,M.S.,2001.ThehumanpregnaneXreceptor:genomicstructureand identificationandfunctionalcharacterizationofnaturalallelicvariants.Pharmacogenetics11(7),555 572. Zhang,W.,Patil,S.,Chauhan,B.,Guo,S.,Powell,D.R.,Le,J.,Klotsas,A.,Matika,R.,Xiao,X.,Franks,R., Heidenreich,K.A.,Sajan,M.P.,Farese,R.V.,Stolz,D.B.,Tso,P.,Koo,S.H.,Montminy,M.,Unterman, T.G.,2006.FoxO1regulatesmultiplemetabolicpathwaysintheliver:effectsongluconeogenic, glycolytic,andlipogenicgeneexpression.J.Biol.Chem.281(15),1010510117.
158|REFERENCES Zhang,W.Y.,Gaynor,P.M.,Kruth,H.S.,1996.ApolipoproteinEproducedbyhumanmonocytederived macrophagesmediatescholesteroleffluxthatoccursintheabsenceofaddedcholesterolacceptors.J. Biol.Chem.271(45),2864128646. Zwaan,B.J.,2003.Linkingdevelopmentandaging.Sci.AgingKnowledge.Environ.2003(47),e32
SAMENVATTING|159
SAMENVATTING
INTRODUCTIE Naasttoeval,gedragenomgevingbepalenerfelijkefactorendelengteenkwaliteitvanhet menselijkleven.Insommigefamiliesbereikenopvallendveelmenseneenhogeleeftijd (‘langlevendheid’)enkinderenvanlanglevendeoudershebbenzelfeengroterekans gezondoudtewordendanhungeneratiegenoten.Kennisoverdeerfelijkefactorendie langlevendheidbeïnvloedenkanbijdragenaanhetontwikkelenvanmethodenvoorhet bereikenvaneenhogeleeftijdingoedegezondheid.Tothedenisonbekendwelkegenen bijdragentotgezondelanglevendheidindemens. Hetgrootstegedeeltevanheterfelijkmateriaalisvooriederindividuhetzelfdeen verklaartdegrotegelijkenistussenmenseninvergelijkingmetanderesoorten.Maar tussenindividuenisongeveer1opde300basenparenverschillend,oftewelpolymorf. Dezepolymorfismenverklarenwaaromindividuenverschillendzijnenkunnenworden gebruiktomdefunctievandeverschillendegenenteachterhalenenhunrolinhet bepalenvanuiterlijkekenmerkenenziekte,maarookvanlevensduurengezondheid. Iedergenisinprincipekandidaatomdelengteenkwaliteitvanleventebeïnvloeden, maarhetbestuderenvanallevijfentwinitigduizendhumanegenenisvooralsnogte tijdrovendenteduur.Identificatievanspecifiekekandidaatgenenisefficiënter. Indiermodellenwordtveelonderzoekgedaannaardebiologischemechanismendie levensduurbepalen.Dezebiologischemechanismenzijngedurendedeevolutie geconserveerdgeblevenenkomenookbijanderesoorten,waaronderdemens,voor.Het doelvanditproefschriftishetidentificerenvanmenselijkekandidaatgenenvoor langlevendheid,doorhetvertalenvanwetenschappelijkeresultatenverkregenin diermodellen.DezekandidaatgenenwerdenvervolgensbestudeerdindeLeiden85plus Studie.AandezestudienamenbijnaalleLeidenarendeeldietussen1997en1999de leeftijdvan85bereikten.Vanhenwerdop85jarigeleeftijdDNAenbloedmonsters afgenomen,endaarnawerdjaarlijksvervolgdmetbetrekkingtothundagelijks functioneren,cognitie,ziekteensterfte. Hetonderzoekbeschreveninditproefschriftwerduitgevoerdinhetkadervaneen InnovativeOrientedResearchProgram(IOP),waarinbiologen,geneticienartsensamen opzoekgingennaarerfelijkefactorendielevensduurbeïnvloeden.Hetonderzoekwerd geiniancierddoorhetMinisterievanEconomischezakeneneenaantalindustriële
160|SAMENVATTING
partners,metalsdoelsamenwerkingtebewerkstelligentussenacademieenindustrieen hetgenererenvankennisdieeconomischtegeldekanwordengemaakt. INHOUD DerondwormCenorhabditiseleganswordtveelbestudeerdinhetonderzoeknaar erfelijkedeterminantenvanlanglevendheid.Dewormdoorloopteengoedomschreven ontwikkelingenisuitermatetoegankelijkvoorwetenschappelijkeexperimentenzoalshet stilleggenofmodificerenvancompletegenen,ietsdatbijdemensethischgezien onmogelijkis.Ondernormaleomstandighedenontwikkeltdewormzichviavierlarvale stadiaineenvolwassene.Onderongunstigeomstandigheden(voedseltekort,ongunstige temperatuur)kandewormeenalternatievelarvalevormaannemen,dedauerdiapause, waarindewormnieteet,nauwelijksbeweegt,nietvoortplantenzeerongevoeligisvoor schadelijkefactorenuitdeomgeving.Indezeperiodelijktdewormnietteverouderen, wantalsdeomstandighedenweergunstigwordenhervatdewormzijnnormale ontwikkelingenwordteenvolwassenemeteennormalelevensduurbovenopdeperiode dieinduaerdiapauseisdoorgebracht.InC.eleganszijnveelmutatiesingenen beschrevendiedelevensduurvandevolwassenwormkunnenverlengentotvijfmaalde normalelevensduur,voornamelijkdoorhetbeïnvloedenvandedauerfase(derhalve“daf” genengenaamd). DAF12iseengeninderondwormdatfunctioneertophetkruispuntvanvelesignaal systemenendezeintegreerttoteenbeslissingomaldannietindauerfasetegaan. MenselijkegenendielijkenopDAF12zijndusbelangrijkekandidatenomookindemens levensduurtebeïnvloeden.Inhoofdstuk2identificerenwemenselijkegenendielijkenop DAF12.Hetdaf12gencodeertvooreenNucleaireHormoonReceptor(NHR)enbehoort toteensuperfamilievanNHR’sisdiebijallesoortenvoorkomen,waaronderdemens. DoordevolgordevanaminozurentevergelijkewaaruitdezeNHR’szijnopgebouwd, ontdektenwedatindemensdeLeverXReceptorenalfaenbètahetmeestlijkenopC. elegansDAF12,gevolgddoordePregnaanXReceptor,deVitamineDReceptor,de ConstitutieveAndrostaanReceptorendeFarnesoidXReceptor.Hunbiologischefunctie omvatten,onderandere,detoxificatieenimmunomodulatie.Ditzijnbeidebelangrijke processenbijhetbeschermenvanhetlichaamtegenschadelijkeinvloedenvanbuitenaf. OpvallenderwijshebbenallehumaneNHR’seencholesterolproductalsactivatorof suppressor.DerhalveconcludeerdenwedathetDAF12systeemgedurendedeevolutie ookfunctioneelgeconserveerdlijktendatdehumaneNHR’sbetrokkenzijninkritieke processenvoorhetmenselijklichaam.GenetischevariatieindezeNHR’szijndus belangrijkekandidatenomlanglevendheidtebeïnvloeden.
SAMENVATTING|161
DeVitamineDReceptor(VDR)iseenvandemenselijkeiwittendieopDAF12lijken. VitamineDisindemens,onderandere,betrokkenbijhetfunctionerenvanhetbrein.In hoofdstuk3bestudeerdenweofgenetischevariatieindeVDRgeassocieerdismet cognitievefunctieendepressievesymptomenophogeleeftijd.Vijfpolymorfismen,te wetenCdx2,FokI,BsmI,ApaIandTaqI,waarvandelaatstedriesameneen geconserveerderegiomarkeren(eenhaplotypeblok),werdenbepaaldinalledeelnemers vandeLeiden85plusStudie.Hetbleekdatdragersvanhaplotype2eenslechtere cognitievefunctiehadden,terwijlhaplotype1juistassocieerdemeteenbeterecognitieve functieenminderdepressievesymptomen.Dezeassociatieskondennietworden verklaarddoorverschillenincalciumniveausofsterfte,omdatdepolymorfismendaarmee nietassocieerden.DezeresultatenlietenziendatgenetischevariatieindeVDRinvloed heeftopdevatbaarheidvoorleeftijdsafhankelijkeveranderingenzoalscognitief functionerenendepressievesymptomen. Inhoofdstuk4onderzochtenweofgenetischevariatieindeLeverXReceptoralfa(LXRD) associeertmetlanglevendheid.DeLXRDishetmenselijkeeiwitdathetmeestlijktopC. elegansDAF12.IndeelnemersvandeLeiden85plusStudiebepaaldenwevier polymorfismen,diesamenviergangbarehaplotypesmarkeren.Hetbleekdathaplotype2 associeerdemeteen22%verminderdmortaliteitsrisicoindezevenjaarnahetbeginvan destudie.Ditwerdvoornamelijkveroorzaaktdooreen69%verminderdrisicoop overlijdenaaninfectieziekten.Bovendienassocieerdehaplotype2ookmeteenhoger plasmaniveauvanapolipoproteineE,eeneiwitwaarvandeproductiewordtgereguleerd doorLXRD,enhogereniveausvantriglyceriden.Concluderend,genetischevariatieinhet gendatcodeertvoordeLXRDassocieertmetlanglevendheid. EenvandegenenwaarvandefunctiewordtbeïnvloeddoordeLXRDisapolipoproteineE (apoE).DriestructurelevariantenvanapoE(apoE2,E3,andE4)wordengecodeerddoor driegenetischevarianten(resp.2,3en4)enbehorentotdemeestbestudeerde polymorfismenindemens.ApoE4associeertmeteenslechterecognitievefunctieeneen verhoogdekansopcardiovasculairemortaliteit.Opvallendisdater,integenstellingtot overdestructurelevariatie,overdeinvloedvandekwantiteitvanapoEweinigbekendis. Indehoofdstukken5,6en7bestuderenwederolvanplasmaniveausvanapoEin respectievelijkcardiovasculairemortaliteit,cognitieffunctioneren,enhetoptredenvan herseninfarcten.HiertoebepaaldenweinalledeelnemersvandeLeiden85plusStudieop 85jarigeleeftijdhetAPOEgenotype,hetapoEplasmaniveauenvervolgdevervolgensde genoemdeeindpunten.
162|SAMENVATTING
Inhoofdstuk5beschrijvenwedatdeelnemersmethogeplasmaapoEniveauseen2.08 maalzohoogsterfterisicohebbendandeelnemersmetlageapoEniveaus.Onderde deelnemersdiehet33genotypedroegen,washetrisicoopcardiovasculairesterfte3.01 maalverhoogd.Anderesterfteoorzakenwarennietverhoogd.HogeapoEniveauswaren geassocieerdmethoogtotaalcholesterol,LDLcholesterolentriglyceridenenmetlage HDLcholesterolniveaus,maardezeassociatiekonhetverbandtussenhogeapoEniveaus encardiovasculairesterftenietverklaren.Hetrisicoopcardiovasculairesterftewashet sterkstindedeelnemersmeteenlaagniveauvanhetCreactiveprotein(CRP),een ontstekingsparameterenbekenderisicoindicatorvanhartenvaatziekten.Bovendien wasindeelnemersmeteenlaagCRPaanhetbeginvandestudie,detoenameinCRP tijdensdefollowuphethoogstindedeelnemersmethogeplasmaapoEniveaus. Concluderend,ophogeleeftijdgaateenhoogapoEniveauvoorafaaneenhoogCRP niveauenassocieertsterkmeteentoegenomenrisicoopcardiovasculairesterfte. Inhoofdstuk6bestudeerdenwevaniederedeelnemervanafdeleeftijdvan85jaaren daarnaiederjaardecognitievefunctie.Ditgebeurdeaandehandvaneen gestandaardiseerdecognitievetestbatterij,waarvandeMiniMentalStateExamination (MMSE)debekendsteis.Onderdragersvanhet33genotypeassocieerdeeenhoog plasmaapoEniveaumeteenslechterecognitieveopalletesten.Klassiekecardiovasculaire risicofactorenkondendezeassociatiesnietverklaren.Eenanderemogelijkeverklaring werdgezochtinhetrisicoophetkrijgenvanherseninfarcten.Inhoofdstuk7 observeerdenwedatdeelnemersmeteenhoogapoEniveaubijaanvangvandestudie een1.47maalhogerekanshaddenophethebbenvaneenherseninfarctinde voorgeschiedenis.GedurendedefollowupwarenhogeplasmaapoEniveausgeassocieerd meteenhogerekansophetkrijgenvaneenherseninfarct.Hetverhoogderisicoop herseninfarctendateveneensgepaardgingmethogeplasmaniveausvanapoEkonde associatiemetlagerecognitienietverklaren. EenandergendatonderinvloedstaatvanLXRDisapolipoproteineCI(apoCI).ApoCI maaktonderdeeluitvanvoornamelijkHDLdeeltjes,eninmuizenbeschermthettegen sterftedoorernstigeontstekingen.Inhoofdstuk8onderzochtenweofhogeplasma niveausvanapoCIookinmensenbeschermendwerkentegensterfteaaninfectieziekten indeLeiden85plusStudie.HetbleekdathethebbenvanhogeplasmaapoCIniveaus associeerdemeteen40%reductieinsterfteaaninfectieziekten,onafhankelijkvanandere lipidenparameters,zoalsHDLcholesterol.Concluderend,hogewaardesvanapoCIlijken ookindemenstebeschermentegensterfteaaninfectieziektenophogeleeftijd.
SAMENVATTING|163
Inhoofdstuk9beschouwenwedegenendieevolutionairgeconserveerdzijnendie betrokkenzijninderegulatievanlanglevendheidindiermodellenenbestudeerdzijninde mens.Biologischemechanismendietotdusverzijngeïdentificeerdspeleneenrolin stofwisselingeninonderhoudenreparatiemechanismen,diedeleeftijdsgerelateerde ophopingvanschadebeperken.Deliteratuurbeschouwendkangeconcludeerdworden datmethetcomplexerwordenvandesoorteninhetverloopvandeevolutie,ookhet genetischmateriaalcomplexerisgeworden.Waarbijvoorbeeldindewormslechtseen geneenbepaaldefunctievervult,zijndaterindemenssomsvier.Ditresulteerterindat genetischevariatieineenvandieviergenenmindergroteinvloedenzalhebbenop langlevendheiddangenetischevariatieinhetoorspronkelijkegen.Eenanderefactordie hetvertalenvanresultatenvandiernaarmensbemoeilijktisdeomgeving.Defunctievan hetgenoomiskritischafhankelijkvandeomgevingwaarinhetzichbevindt.Deomgeving waarinsommigevanonzevoorouderszijngeselecteerdistotaalandersdanonzehuidige omgeving.Enzelfsonzeomgevingvannuisnietdezelfdeals100jaargeleden.Ditzorgt ervoordatresultatenverkregenindiermodellenonderlaboratoriumomstandighedenniet altijdhetzelfderesultaatopleverenalsdeobservationelestudieindemens.Tenslotte,de methodendieonsterbeschikkingstaanomgenetischevariatietebestuderenindemens zijnvooralsnogbeperkt,duurentijdrovend.Concluderendkangezegdwordendat, hoewelhetbestuderenvandiermodelleneenaantalmogelijkekandidaatgenenheeft opgeleverd,hetonduidelijkblijftinwelkematezijlanglevendheidindemenselijke populatiebepalen.
164|LISTOFPUBLICATIONS
SCIENTIFICPUBLICATIONS BosmaGP,HuizingaTW,MooijaartSP,vanBuchemMA.Abnormalbraindiffusivityin patientswithneuropsychiatricsystemiclupuserythematosus. AJNRAmJNeuroradiol.2003;24:850854. MooijaartSP,vanHeemstD,SchreuderJ,vanGerwenS,BeekmanM,BrandtBW, SlagboomPE,WestendorpRG;LongLifestudygroup.VariationintheSHC1geneand longevityinhumans. ExpGerontol.2004;39:263268. vanHeemstD,MooijaartSP,BeekmanM,SchreuderJ,deCraenAJ,BrandtBW,Slagboom PE,WestendorpRG;LongLifestudygroup.VariationinthehumanTP53geneaffectsold agesurvivalandcancermortality. ExpGerontol.2005;40:1115. vanHeemstD,BeekmanM,MooijaartSP,HeijmansBT,BrandtBW,ZwaanBJ,Slagboom PE,WestendorpRG.Reducedinsulin/IGF1signalingandhumanlongevity. AgingCell.2005;4:7985. MooijaartSP,BrandtBW,BaldalEA,PijpeJ,KuningasM,BeekmanM,ZwaanBJ,Slagboom PE,WestendorpRG,vanHeemstD.C.elegansDAF12,NuclearHormoneReceptorsand humanlongevityanddiseaseatoldage. AgeingResRev.2005;4:351371. MooijaartSP,GusseklooJ,FrolichM,JollesJ,StottDJ,WestendorpRG,deCraenAJ. Homocysteine,vitaminB12,andfolicacidandtheriskofcognitivedeclineinoldage:the Leiden85PlusStudy. AmJClinNutr.2005Oct;82(4):86671. KuningasM,MooijaartSP,SlagboomPE,WestendorpRG,vanHeemstD.Geneticvariants intheglucocorticoidreceptorgene(NR3C1)andcardiovasculardiseaserisk.TheLeiden 85plusStudy. Biogerontology.2006May5 MooijaartSP,BerbeeJF,vanHeemstD,HavekesLM,deCraenAJ,SlagboomPE,Rensen PC,WestendorpRG.ApoEPlasmaLevelsandRiskofCardiovascularMortalityinOldAge. PLoSMed.2006May9;3(6):e176 MooijaartSP,KuningasM,WestendorpRG,HouwingDuistermaatJJ,SlagboomPE, RensenPC,vanHeemstD.LiverXreceptoralphaassociateswithhumanlifespan. JGerontolABiolSciMedSci.2007Apr;62(4):3439
LISTOFPUBLICATIONS|165
vanVlietP,MooijaartSP,deCraenAJ,RensenPC,vanHeemstD,WestendorpRG.Plasma levelsofapolipoproteinEandriskofstrokeinoldage. AnnNYAcadSci.2007Apr;1100:1407 MooijaartSP*,vanVlietP*,vanHeemstD,RensenPC,BerbeeJF,JollesJ,deCraenAJ, WestendorpRG.PlasmalevelsofapolipoproteinEandcognitivefunctioninoldage. AnnNYAcadSci.2007Apr;1100:14861 *theseauthorscontributedequallytothiswork MooijaartSP.Gunstigercardiovasculairrisicoprofielbijkinderenvanlanglevendeouders. NedTijdschrGeneeskd.200729september;151(39) MooijaartSP,KoeijvoetsKMC,SijbrandsEJG,DahaMR;WestendorpRGJ.Complement FactorHpolymorphismY402Hassociateswithvisualacuityandcardiovascularmortalityin theelderlypopulationatlarge. ExperimentalGerontology,42 (2007) 1116–1122 KuningasM,MooijaartSP,JollesJ,SlagboomPE,WestendorpRGJ,vanHeemstD.VDR genevariantsassociatewithcognitivefunctionanddepressivesymptomsinoldage. NeurobiologyofAgeing,inpress,doi:10.1016/j.neurobiolaging.2007.07.001 BerbeeJFP,MooijaartSP,deCraenAJM,HavekesLM,vanHeemstD,RensenPCN,and WestendorpRGJ.PlasmaApolipoproteinCIProtectsagainstMortalityfromInfectionin OldAge. JGerontolABiolSciMedSci.,inpress OTHERPUBLICATIONS MooijaartS.Scientistsandsocieties.Younggenomicistsgetconnected. Nature.2004;429:226
166|DANKWOORD
DANKWOORD Onderzoekisnietmogelijkzondermensendiezichlatenonderzoeken.Mijndankgaatdus ineersteinstantieuitnaardedeelnemersvandeLeiden85plusStudie.Eendeelvanhen hebikmogenontmoetenenonderzoekenendezeontmoetingenhebbenvoormijkleur gegevenaanhetonderzoekenmijwarmgemaaktvoorhetvakOuderengeneeskunde. VelemensenwarenbetrokkenbijdeopzetenuitvoeringvandeLeiden85plusStudie, ookvoormijnkomstnaardeafdeling.Henbenikzeerdankbaar. Mijncollega’sopdeafdelingOuderengeneeskundeendaarbuitendankikvoordeplezierig werkomgevingeninspirerendesamenwerking. HetonderzoekinditproefschriftwerduitgevoerdonderdevlagvanhetIOPproject “geneticdeterminantsoflongevityanddiseaseatoldage”.Hierinwerktenbiologen, geneticiendokterssamenomhetgeheimvaneengezondeoudedagteontrafelenin fruitvlieg,vlinderenmens.Eeninteressantemixvanmensenuitverschillende wetenschappelijkewereldenmetveleinteressantediscussiesensamenwerkingenals gevolg.Iedereendiedaaraanbijdroegwilikhartelijkdanken.
167|CVOFAUTHOR
CVOFTHEAUTHOR TheauthorwasborninOegstgeestonJanuary13th1974.In1992hegraduatedfromthe StedelijkGymnasiuminLeiden.IntheseyearshestudiedMedicineattheRijksUniversitair CentrumAntwerpen(RUCA),inAntwerpenBelgiumandBiomedicalSciencesattheLeiden UniversityMedicalCenter(LUMC).In1994hestartedhisMedicaleducationattheLUMC, duringwhichhewasactivelyinvolvedintheorganizationoftheeducationalsystem.In 1997hepostponedhisstudyforayeartobethe"studentassessor"totheboardof directorsoftheLeidenUniversityMedicalCenter.InApril2002hereceivedhisMD degree. InthesameyearhegotapositionasaPhDattheDepartmentofGerontologyand GeriatricsattheLUMC(head:Prof.dr.R.G.J.Westendorp).Thepositionwasembedded withinanInnovationOrientedResearchProgram(IOP)entitled"Thegenetic determinationoflongevityanddiseaseatoldage"inwhichbiologists,geneticistsand physicianscollaborated.Thepresentthesisfocusesonthehumanbranchofthisproject. DuringthisperiodtheauthorwascofounderandchairmanoftheGenomicsNetworkfor YoungScientists(GeNeYouS). SinceMay2006theauthorisintrainingtobecomeaspecialistinInternalMedicineinthe LUMC(Prof.dr.J.A.Romijn).ThetrainingstartedintheRijnlandZiekenhuis,Leiderdorp (Dr.F.H.M.Cluitmans).InSeptember2008,hewillreturntotheLUMCtocontinuehis education. TheauthorlivestogetherwithhisgirlfriendFemkePetersandtheirsonsKasper(2003) andWiebe(2007).