Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Zeeland
D'Oost-Indische werf tot Middelburgh
WIJ VAN ZEELAND Mededelingenblad 16e jaargang, nummer 1 januari 2014
Wij van Zeeland 16e jaargang nummer 1 INHOUDSOPGAVE Kijk ook op de website van de afdeling: http://zeeland.ngv.nl Van de Voorzitter Van de Redactie
pag pag
1 1
Bestuursmededelingen Bestuursleden en data van aftreden/herbenoemen Uitnodiging en agenda voor de voorjaars ledenvergadering NGV, afdeling Zeeland
pag pag
1 2
Nieuws uit de Afdeling Zeeland Impressies najaarslezingen Informatie over de voorjaarslezingen 2014
pag pag
3 4
pag pag pag pag
5 6 8 11
pag
12
In het Verenigingscentrum Digitalisering 2, door Jaap van Zweeden
pag
15
Uit het Zeeuws Archief Tentoonstelling Aan boord van een slavenschip Scans Zeeuwse akten Burgerlijke Stand online te raadplegen Online tijdreizen via historische kaarten
pag pag pag
16 16 17
PR-aktiviteiten De activiteiten in 2014, data en onderwerpen
pag
18
Uit betrouwbare bron….. met Mirjam Neuteboom
pag
19
Boeken, boeken, boeken… en kranten, met Hans van Felius
pag
21
Oud Schrift met PaiZ… Een brief van Michiel de Ruyter uit 1666
pag
24
Lezers schrijven Mevrouw Gijsbertsen over kapitein Menkenveld van het MCC-schip d’Eenigheid
pag
27
pag
29
pag pag pag pag pag pag
30 35 44 47 48 48
Nieuws uit de Regio’s van de Afdeling Zeeland van de NGV Regio Goeree Overflakkee Zeeuwse vriendinnen Regio Noord- en Zuid-Beveland Over de rederijkers Regio Walcheren Het Vlissings Prijzenhof (2) Bronnenuitgave Arnemuiden Uit Veerse bronnen, met Paul Harthoorn Een verhaal over Jacob Naerebout (Arebout).
Toevalsvondsten Brouwerij De Dry Tonnekes te Middelburg, door Jaap Heemskerk
Genealogie, Voorouders komen tot leven Mini-serie : Van Oostee te Yerseke (slot) Aan boord van d’Eenigheid 2, De oppermeester en de inkoop van slaven Notaris Jacob Weststrate en zijn familie, Weststrate’s bij de VOC, deel 2 Delpher, nieuwe vraagbaak van de KB, Meertens Instituut en Universiteiten Ledenmutaties Stichting genealogische Publicaties: de Prae 1600 Club. 2
Van de Voorzitter Laat ik beginnen met U een voorspoedig en gezond 2014 te wensen. Moge het U en de uwen goed gaan in dit nieuwe jaar. Onze vereniging heeft een turbulent jaar achter de rug. De voorzitters en penningmeesters kwamen en gingen. De hele redactie van Gens Nostra trad af en een nieuwe redactie trad aan. En dat allemaal vanwege...., ja waarom eigenlijk? Dat doet er al niet meer toe, denk ik. We kunnen beter vooruit kijken en als vereniging samen sterk zijn. Samen kunnen we veel meer dan alleen. En dat samen-zijn beperkt zich nu niet meer alleen tot de Vroone! Ook in de virtuele wereld van het internet zijn we tegenwoordig samen. Ons Verenigingscentrum zit boordevol informatie, die ontsloten gaat worden door vrijwilligers. En die hoeven nu niet meer alleen uit Weesp en omgeving te komen. Daar kunt U in Zeeland of elders ook een bijdrage aan leveren. Gewoon thuis achter de PC of laptop. Zelfs met een tablet op de bank kunt U goed werk doen voor andere leden. En U weet; "wie goed doet, goed ontmoet". Wilt U er meer van weten? Neem dan contact op met Bram Maljaars, onze webmaster. Dit jaar gaan we naast de genealogische contactdag – in het Zeeuws Archief, later dit jaar - ook een genealogische en heemkundige markt houden op zaterdag 19 april in de Vroone. Hebt U hulp nodig met uw genealogie? Denkt U anderen te kunnen helpen? Kom dan naar de Vroone. Laten we er een goed genealogisch jaar van maken met zijn allen. Ferrie Moubis, Voorzitter.
Van de Redactie. Allereerst sluit ik mij aan bij de eerste woorden van de voorzitter, ook ik wens u een goed, gezond en werkzaam 2014 toe. Er ligt een nieuw jaar voor ons, met veel genealogische activiteiten en met frisse ideeën. We gaan de 16e jaargang van start met weer een nieuwe rubriek “Uit Veerse bronnen”, waarin Paul Harthoorn zijn kennis van de notaris-archieven van Veere met ons zal delen. Ook wil de redactie te zijner tijd weten hoe de nieuwe invulling van de rubriek Oud Schrift bij de lezers en transcribenten overkomt. Moet de rubriek vooral via de website lopen, of is er behoefte aan meer persoonlijke begeleiding en correcties. De redactie gaat er weer tegenaan en hoopt op uw bijdragen! Rob de Groot, redactie
BEstuursmededelingen Bestuursleden en data van aftreden/herbenoemen Beket Groot Hoornick Maljaars Moubis
de
Evert Rob Sjaak Bram Ferrie
Terneuzen Biggekerke Goes Zoutelande Hulst
14-4-2012 21-2-2009 13-4-2013 9-4-2011 14-4-2012
voorjaar voorjaar voorjaar voorjaar voorjaar 1
2015 2016 2016 2014 2015
Secretaris, plv. afgevaardigde Bestuurslid, redacteur Wij van Zeeland Bestuurslid, PR-functionaris Bestuurslid, webmaster Voorzitter, afd.afgevaardigde, voorzitter SZGP
Oosthoek Polderdijk Priester de
Jan Jan Joke
Kapelle Nieuwdorp Middelburg
9-4-2011 voorjaar 2014 Bestuurslid, bestuurslid van GenCentrZeeland 9-4-2011 voorjaar 2014 Bestuurslid, penningmeester SZGP 13-4-2013 voorjaar 2016 bestuurslid, CALS
Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Zeeland Secretariaat: Trompstraat 7, 4435 BT Terneuzen
Voorjaars algemene ledenvergadering van de Afdeling Zeeland van de NGV Het bestuur van de Afdeling Zeeland van de NGV nodigt haar leden en andere belangstellenden uit voor de voorjaars algemene ledenvergadering (alv) die wordt gehouden op zaterdag 29 maart 2014 in “De Vroone”, C.D. Vereekestraat 74 te Kapelle. Aanvang 14.00 uur. Aan de orde komt de volgende agenda: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
11. 12. 13. 14.
Opening door de voorzitter. Mededelingen en ingekomen stukken. Vaststellen van de notulen van de najaars algemene ledenvergadering van zaterdag 9 november 2013*). Jaarverslag 2013 door de secretaris*). Jaarverslag 2013 van de PR-commissie*). Financieel verslag 2013 door de penningmeester. Verslag van de Kascontrolecommissie over de administratie en jaarrekening 2013 door de heren Hans van Felius en Gillis Bek. Vaststelling van de begroting voor 2015. Benoeming van een lid van de kascommissie, de heer Hans van Felius heeft zich herkiesbaar gesteld. Bestuursverkiezing. Aftredend en niet herkiesbaar de heer Jan Oosthoek. Aftredend en herkiesbaar de heer Jan Polderdijk. Aftredend en herkiesbaar de heer Bram Maljaars. Bespreking van de voorjaars Algemene Vergadering van de NGV. De stukken zullen echter niet vóór de alv beschikbaar zijn. Benoeming en mandatering van afgevaardigde voor de voorjaars Algemene Vergadering van de NGV, de heer Evert Beket. Rondvraag. Sluiting van de vergadering door de voorzitter.
Leden die zich willen aanmelden als kandidaat-bestuurslid, dienen zich schriftelijk aan te melden bij de secretaris uiterlijk zeven dagen vóór de datum van de vergadering. Deze aanmelding dient vergezeld te zijn door de handtekeningen van vijf afdelingsleden. Na de pauze zal de heer Cees Heystek een lezing houden over Heraldiek. Aanvang ca. 14.30 u. *) Uiterlijk 2 weken vóór de alv zijn deze stukken op de website van de afdeling Zeeland te raadplegen: http://zeeland.ngv.nl 2
Nieuws uit de afdeling Zeeland Impressies najaarslezingen en Genealogen-dag Voorouders als vissers op Goeree-Overflakkee
De Genealogen-dag en Open Archievendag 2 november 2013
3
Najaars ALV afdeling Zeeland en lezingen van Arjan van Westen en Jaap van Zweeden
Informatie over de voorjaars lezingen 2014 25 januari 2014 “Geloot voor Napoleon, Bevelanders in het leger van Napoleon 1811-1814”, door Jan de Ruiter. Op 23 oktober 2013 is het boek “Geloot voor Napoleon, Bevelanders in het leger van Napoleon 18111814” gepresenteerd. Het jaar 2013 is bewust gekozen voor het uitgeven van deze studie, omdat het dan in december 200 jaar geleden is dat De Bevelanden, op het Fort Bath na, bevrijd werden van de Franse overheersing. Niet alle Franse troepen waren dus weg uit Zeeland, want naast de bezetting van het Fort Bath, dat zich pas op 5 mei 1814 overgaf, was ook Walcheren nog bezet. Daar werden de laatste Franse soldaten pas op 6 mei 1814 met de steijgerschuijten en alle beschikbare hoogaarzen uit Arnemuiden vanuit Vlissingen naar Breskens overgevaren. In het boek staan niet Napoleon en zijn maarschalken centraal, maar de gewone jongens uit de dorpen op het platteland van Noord- en Zuid-Beveland en de stad Goes. Het waren dagloners, landarbeiders en boerenknechten, maar ook de knechten bij de smid en de timmerman, de schoen- en kleermakers gezellen en de matroos van de beurtschipper. In totaal zijn in Zeeland, zonder Zeeuws-Vlaanderen, want dat behoorde al veel langer tot een ander departement, 4612 man opgeroepen om te loten. Hiervan konden er 156 niet aan de oproep gehoor geven, omdat ze al waren overleden, in de gevangenis zaten of als matroos het zeegat waren uitgevaren. Ook diegene die al als vrijwilliger in het Franse leger dienden en de weesjongens die in 1809 en december 1811 naar het leger waren gestuurd konden niet weten dat ze alsnog voor de loting waren opgeroepen. In eerste instantie werden deze jongens door de Fransen als deserteur beschouwd en moesten er harde bewijzen op tafel komen om hun afwezigheid te rechtvaardigen, want anders werden de ouders onder druk gezet, kregen een boete of moesten zelfs de gevangenis in. Vanuit het departement Les Bouches de l’Escaut zijn 974 jongens via de loting in dienst gemoeten. Omdat er geen enkele controle was, zijn door de Kapitein van Recrutering nog 30 jongens meer opgeroepen dan de verplichte aantallen die het departement voor elke lichting moest leveren. Uit de Bevelanden zijn 274 “echte” lotelingen naar de opleidingsdepots van het leger en de marine vertrokken. Per jaarklasse, maar soms ook per onderdeel zijn ze gevolgd en uitgewerkt. Van sommigen is nooit meer een woord gehoord, schrijft Christiaan den Herder uit Borssele later in zijn memoires. In die gevallen beperkt de informatie zich tot een datum van vertrek en een vermelding in de stamboeken, die op het Chateau de Vincennes in Parijs bewaard worden. Van de l’armée de terre 4
zijn alle stamboeken bewaard gebleven, behalve die van de 146ste en 147ste regimenten de ligne, die bij de ontruiming van Wezel verloren zijn gegaan, zodat de gegevens over hun lot uit andere bronnen moesten komen. Alleen al in het 147ste dienden 107 Zeeuwse (34 Bevelandse) lotelingen. Ongeveer 25% van de lotelingen werd bij de marine geplaatst. Vrijwel alle stamboeken van de marine uit die periode zijn verloren gegaan. Alleen in Rochefort is nog wat te vinden. In het boek is ook aandacht besteed aan andere categorieën die voor Napoleon hebben gevochten, zoals de remplaçanten, de Gardes d’Honneur en twee “lichtingen” weesjongens. De laatste hoofdstukken van het boek gaan over de bevrijding van de Bevelanden en de lange lijst van vermiste militairen in Franse krijgsdienst, die geacht werden als krijgsgevangenen in Rusland te verblijven. Het boek kan beschouwd worden als een hommage aan een vergeten groep Bevelandse jongens, die verplicht werden om te dienen voor een vreemde vorst en diens idealen voor het vestigen van groot Frans imperium en veelal buiten de eigen landsgrenzen zijn gestorven in hospitalen of gewoon verdwenen zijn tijdens de veldtocht in 1812 tegen Rusland. 22 februari 2014: Namen uit de Eerste Wereldoorlog, door Willy van Meegen. In 2014 is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Het Gemeentearchief Goes heeft oproepen geplaatst om materiaal over deze oorlog in te zenden. Dat heeft een schat aan vooral foto's opgeleverd. Hoewel Nederland afzijdig bleef, had deze oorlog natuurlijk ook hier gevolgen. Er was mobilisatie, Belgische vluchtelingen kwamen en er ontstond voedselschaarste. Willy van Meegen, werkzaam bij het Gemeentearchief Goes, laat aan de hand van het binnengekomen materiaal zien wat de Zeeuwen merkten van de oorlog. Ook zal het over namen gaan, wie waren de soldaten op de foto's. Wat waren de namen van de Belgische vluchtelingen en vinden we hier nog iets van terug in de namen van de huidige bevolking. 29 maart 2014: Voorjaars algemene ledenvergadering; lezing over Heraldiek, Cees Heystek.
PR-aktiviteiten; programma voor 2014 Er zullen in 2014 6 lezingen plaats vinden, alle gegeven in "De Vroone" te Kapelle. 25 januari 2014 22 februari 2014 29 maart 2014 19 april 2014 10 mei 2014 4 oktober 2014
Lotelingen voor Napoleon, door Jan de Ruiter. Namen uit de Eerste Wereldoorlog, door Willy van Meegen. ALV en een lezing over Heraldiek, door Cees Heystek. Genealogische en Heemkundige markt in "De Vroone". Gewone mensen in de archieven, door Frank de Klerk. Lezing door Toon Franken van het Zeeuws Archief. 5
november 2014 Genealogische contactdag in het Zeeuws 22 november 2014 ALV met aansluitend een lezing door .??
Archief
te Middelburg.
Voor de invulling van deze laatste lezing van het jaar denk ik aan de leden van de afdeling Zeeland. Mijn vraag is nu of er wellicht leden zijn die over hun onderzoek iets willen vertellen, de zogenaamde 10 minuten-praatjes. Waar hebt u moeite mee, hoe denkt u dit op te lossen, hoe ervaart u dit, bent u klaar met uw onderzoek, kunt u hierover iets vertellen, hebt u er voldoening in? Dit zijn slechts enkele vragen die naar boven kunnen komen. Laat mij het weten of u bereid bent. Opmerking: er kan nog iets veranderen aan de agenda voor de tweede helft van 2014. Sjaak Hoornick
Wilt u iemand kennis laten maken met genealogie, met de afdeling Zeeland van de NGV of met het afdelingsblad Wij van Zeeland, wijs dan op de website van de afdeling http://zeeland.ngv.nl Ledenmutaties
Totaal
Per 01-10-2013 telde de afdeling Zeeland 371 leden Nieuw 2 leden Nieuw bijkomend 1 lid 374 leden, waarvan 43 bijkomende
Per 01-12-2013 telde de afdeling Zeeland Nieuw Totaal
374 leden 2 lid 376 leden, waarvan 43 bijkomende.
U wordt verzocht al uw mutaties, ook adreswijzigingen, alleen door te geven aan: NGV Ledenadministratie, Postbus 26, 1380 AA Weesp.
Stichting genealogische Publicaties Prae 1600 Club. Veel vrijwilligers hebben in het verleden moeilijk leesbare stukken voor 1600 en ook kort daarna bewerkt en voor een ieder leesbaar gemaakt. De Prae 1600 Club heeft deze in boekvorm uitgegeven. Helaas zijn nog veel boeken in voorraad van bewerkte notariële akten, overlopers en rekeningen van rentmeesters in Zeeland etc. 6
Zie hiervoor www.genpubl.nl Door in de balk op Prae 1600 te klikken komt een lijst van rubrieken te voorschijn waaronder weer vele titels van bewerkte stukken te vinden zijn ( ongeveer 400). De opslag zouden we graag verkleind zien en wij bieden de boeken die op voorraad zijn met 50 % korting aan. U kunt de titels bestellen via mail
[email protected] De penningmeester (Jan Polderdijk)laat u weten of het gevraagde nog beschikbaar is. Uiteraard kunnen niet in voorraad zijnde titels tegen de normale prijs gekopieerd en ingelijmd worden. Jan Polderdijk
data die u beslist niet mag vergeten!!
25 januari 2014 “Geloot voor Napoleon, Bevelanders in het leger van Napoleon 1811-1814” door Jan de Ruiter.
22 februari 2014
29 maart 2014
Namen uit de Eerste Wereldoorlog door Willy van Meegen
Voorjaars-algemene ledenvergadering + Heraldiek
gemeentearchief Goes
door Cees Heystek
.
Alle bijeenkomsten vinden plaats in “De Vroone”, C.D. Vereekestraat 74 te Kapelle en beginnen om 14.00 uur, tenzij anders aangegeven.
7
Nederlandse Genealogische Vereniging afdeling Zeeland Bestuurssamenstelling F. A. J. M. Moubis (Ferrie) E. B. Beket (Evert) J. G. Polderdijk (Jan) A. Maljaars (Bram) J. F. de Priester (Joke) J. L. Oosthoek (Jan) J. Hoornick (Sjaak) R.J. de Groot (Rob)
Voorzitter Secretaris Penn.meester webmaster Cals PR PR Redactie
Tabakstraat 24A Trompstraat 7 Schippersweg 26 Majoorwerf 21 Piet Heinstraat 76, Sterappelstraat 49 Notestraat 14 Koudekerkseweg 19
Correspondentieadres: Secretariaat afdeling Zeeland NGV, Trompstraat 7, 4535 BT Terneuzen
4561 HW 4535 BT 4455 VP 4374 CA 4335 HX 4421 LE 4462 EB 4373 RB
Hulst Terneuzen Nieuwdorp Zoutelande Middelburg Kapelle Goes Biggekerke
[email protected]
Redactie Mededelingenblad “Wij van Zeeland”: R. J. de Groot Koudekerkseweg 19 A. L. Minderhoud Kapelseweg 49 A. M. van Gessel Kleine Beer 2
4373 RB Biggekerke 4481 PD Kloetinge 4501 HP Oostburg
Webmaster A. Maljaars
Majoorwerf 21
4374 CA Zoutelande
[email protected]
Cals, afd Zeeland Mw J. F. de Priester
Piet Heinstraat 76
4335 HX Middelburg
[email protected]
Public Relations J. L. Oosthoek J. C. M Hoornick
Sterappelstraat 49 Notestraat 14
4421 LE Kapelle 4462 EB Goes
Haza-21 Helpdesk J. Remijn
Claushof 41
4461 SL Goes
GensDataPro Help Werkgroep Computergenealogie: G. C. Bek J. C. M. Hoornick A. Maljaars, J. G. Polderdijk J. van Zweeden
[email protected]
[email protected] [email protected]
Spinellihof 40 Notestraat 14 Majoorwerf 21 Schippersweg 26 Nassaulaan 63
4463 GP Goes 4462 EB Goes 4374 CA Zoutelande 4455 VP Nieuwdorp
[email protected] 3743 CB, Baarn
Afgevaardigde naar de ALV van de NGV F.A.J.M. Moubis Tabakstraat 24 A
4561 HW Hulst
Voorplaat:Zeeuws Archief, KZGW, Zelandia Illustrata II: cat.nr ZI-II-458 “D'Oost-Indische werf tot Middelburgh". Met titel bovenaan. Kopergrav., z.n. en z.j., h. 13.3 cm., br. 33.6 cm. Uit: a.w. Het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen ondersteunde de uitgave door af te zien van de vergoeding van de gebruiksrechten. 1
2
