Nederlandse Genealogische Vereniging Afdeling Zeeland
D'OOST-INDISCHE WERF TOT MIDDELBURGH
WIJ VAN ZEELAND Mededelingenblad 16e jaargang, nummer 2 april 2014
Wij van Zeeland 16e jaargang nummer 2
INHOUDSOPGAVE Kijk ook op de website van de afdeling: http://zeeland.ngv.nl Van de voorzitter Van de redactie
pag. pag.
1 1
Nieuws uit de Afdeling Zeeland Hoe begin je aan Stamboomonderzoek, door Ferrie Moubis
pag.
2
Nieuws uit de Regio’s van de Afdeling Zeeland van de NGV Regio Noord- en Zuid-Beveland. De familie Plansoen uit Yerseke naar New Jersey Sporen van de Eerste Wereldoorlog Regio Walcheren. De Admiraliteit in Zeeland als Strafhof
pag. pag. pag.
3 5 7
Uit Veerse bronnen, door Paul Harthoorn
pag.
13
In het Verenigingscentrum Digitalisering. Zoeken in de “nieuwe database”, door Jaap van Zweeden
pag.
14
Uit het Zeeuws Archief Animatie en 3D-tekeningen brengen slavenverblijven aan boord in beeld.
pag.
15
PR-aktiviteiten De Genealogische en Heemkundige Markt + Genealogisch Spreekuur
pag.
17
Uit betrouwbare bron…., door Mirjam Neuteboom Ouddorp, Emmerik en Pretoria.
pag.
18
Boeken, boeken, boeken… en kranten, door Hans van Felius
pag.
22
Oud Schrift met PaiZ…
pag.
24
Toevalsvondsten, door Jaap Heemskerk Anthonij Wijmers, apotheker te Zierikzee
pag.
26
Genealogie, Voorouders komen tot leven Uit het Antwerpse voorgeslacht van Susanna Ratel (1), door Mirjam Neuteboom Aan boord van d’Eenigheid (3), door Rob de Groot Het blau Huus aen de Sandicxen steenwech, door Jan Midavaine Huwelijkse voorwaarden en het kabinet van opoe, door Kees Koppejan De aanranding van Kaatje (Catarina) Weststrate, door Piet Weststrate
pag. pag. pag. pag. pag.
28 30 36 39 41
Ledenmutaties
pag.
43
Stichting Genealogische Publicaties: de Prae 1600 Club.
pag.
44
Uit het Genealogisch Centrum Zeeland
pag.
44
2
VAN DE VOORZITTER Het was me de winter wel. Het heeft in Vlissingen geen dag gevroren! Dat is in 300 jaar nog niet gebeurd. Hoe was het dan met het weer vroeger zult U zich afvragen. Onder de lezers van dit stuk is ongetwijfeld iemand die die vraag haarfijn kan beantwoorden. Als die nu eens naar de bijeenkomst in de Vroone komt, kan hij (of zij natuurlijk) andere mensen helpen die een antwoord op die vraag zouden willen hebben. Daarvoor zijn we lid van een vereniging. En daar kun je dus ook met je vragen terecht. En wie goed doet, goed ontmoet. Kunt U veel over een onderwerp vertellen, meldt u dan eens aan om een lezing te houden. Het is natuurlijk altijd fijn als iemand uit onze eigen kring ons een interessant verhaal vertelt. Hebt u zich al aangemeld om rouwbrieven mee te indexeren? Want u kunt nu thuis ook iets betekenen voor andere leden. Door het project "rouwbrieven" zijn inmiddels al meer dan 200.000 namen extra op de website beschikbaar. Als u meer wilt weten, kijk dan op onze website www.ngv.nl . En als u daar dan toch bent, kijk meteen eens op de site van onze afdeling Zeeland, want daar hebben we dank zij een actieve vrijwilliger twee databases met de reconstructie van de doop en trouwboeken van Stavenisse. Kijkt u maar onder "links" in de linkerkolom van het scherm. Meer dan 500 pagina's met namen. Ik hoop dat we zo door kunnen gaan. Enthousiast laten zien dat we met genealogie bezig zijn. Vastleggen van wat er met onze verwanten gebeurd is in het verleden. Een eindeloze hobby waar ikzelf veel plezier aan beleef. U toch ook? Laat de zomer maar komen. Ferrie Moubis, voorzitter.
VAN DE REDACTIE. Een nieuwe Wij van Zeeland met de aankondiging van de Genealogische en Heemkundige Markt in Kapelle, en met weer vele artikelen over allerlei verschillende onderwerpen, met echter één centraal thema: Voorouders komen tot leven , de leidraad van dit blad! In dit nummer onder andere: Mirjam Neuteboom begint een nieuwe serie over het Antwerpse voorgeslacht van Susanna Ratel. Jan Midavaine schrijft in “Het blau Huus aen de Sandicxen steenwech” een vervolg op de serie over de hofstede “De Potterie” door Paul Harthoorn. Ook d’Eenigheid, het slavenschip van de MCC, komt met een nieuwe aflevering. Helaas moet het aangekondigde verhaal over de opperstuurman Daniël Pruijmelaar wachten tot het julinummer, maar kijk vooral naar de animatie die het Zeeuws Archief heeft gemaakt over het schip d’Eenigheid, ga hiervoor naar http://eenigheid.slavenhandelmcc.nl/dropdown-1 . De Admiraliteit in Zeeland te Vlissingen als Strafhof wordt besproken door Ad Berends en Kees Koppejan stelt “Huwelijkse voorwaarden en het kabinet van Opoe” aan de orde. Hans van Felius stelt u drie Zeeuwse boeken voor en Kees de Koning heeft het over de familie Plansoen uit Yerseke die emigreert naar New Yersey. Kortom, ik wens u weer veel leesplezier en voor reacties:
[email protected]!
1
NIEUWS UIT DE AFDELING ZEELAND Hoe begin je aan stamboomonderzoek? In 2009 schreef ik ook al eens over die vraag, maar voor de mensen die beginnen of net begonnen zijn wil ik hier proberen toch een paar eenvoudige tips te geven. Bepaal allereerst wat U wilt uitzoeken, een kwartierstaat, een stamboom of een parenteel. En als U dat hebt vastgesteld, houdt U daar dan ook strikt aan. De verleiding is namelijk heel erg groot om zijpaden te gaan bewandelen, omdat U ze toch tegenkomt. En voor U het weet, bent U dataverzamelaar in plaats van genealoog. Na de oude schoenendoos met familiedocumenten te hebben uitgeplozen en U persoonskaarten hebt aangevraagd bij het Centraal Bureau voor Genealogie willen de meesten onder ons dan achter de PC duiken en naar het archief. Ze slaan dan echter een hele belangrijke stap over. Praten met oudere mensen. Ook al bent U de 70 al gepasseerd, het is altijd de moeite waard om te proberen die tante van 90 die nog leeft te bezoeken en dan speciaal en alleen een gesprek met haar op te zetten over "vroeger". U zult verbaasd staan hoe goed het geheugen van oudere mensen kan zijn, alhoewel daar natuurlijk helaas ook uitzonderingen op zijn. Zulke gesprekken kunt U alleen bij leven met mensen voeren. Zo heb ik samen met mijn moeder op haar 87ste nog het hele familiealbum uit de jaren '30 doorgenomen. Dankzij dat gesprek kan ik nu namen bij foto's noemen. Bij die gelegenheid zei ze trouwens ook "neem maar mee" waar ik natuurlijk helemaal blij mee was. Als U er eens speciaal voor gaat zitten om zo'n gesprek met een senior te hebben documenteer dan goed wat er verteld wordt. Denk maar aan de 4 W's: Wie, wat, waar en wanneer. Schrijf dus goed op over wie het gaat, wat er gebeurde, waar dat gebeurde en wanneer die gebeurtenis plaats vond. Jaren later als de betreffende persoon overleden is zult U nog met veel voldoening constateren dat U het verhaal zelf uit haar/zijn mond hebt kunnen optekenen in plaats van dat U zich moet verbijten "kon ik het nu nog maar vragen". Als U dan een geruime tijd aan het werk bent, in archieven, neem dan de beslissing er een (voorlopige) punt achter te zetten en een werkstuk te publiceren. Dat kan op velerlei manieren, op een website, een boekje of een CD voor de familie. Het is wel een heel ander werk dan naar personen in uw verleden speuren maar U kunt na publicatie gewoon weer verder gaan. Het grote voordeel van het publiek maken van uw kennis is dat er altijd wel hier en daar vraagtekens zijn. Publicatie heeft als voordeel dat velen uw werk zullen lezen en als zij aanvullende informatie hebben contact met U op zullen nemen. En uw werk hoeft niet perfect te zijn. Als maar duidelijk is hoe U waar U uw informatie hebt gevonden. Mocht U met vragen zitten stel ze dan gerust op een afdelingsvergadering. Of bel mij1 of een van de andere bestuursleden. Weet ik het niet dan zoeken we samen iemand die het wèl weet. Ferrie Moubis, Voorzitter
Nieuwe gegevens over de Oud-Vossemeerse predikant Francois Manteau (ca. 1590-1665) Wie op zoek gaat naar voorouders die in vroeger tijden in Oud-Vossemeer woonden stuit op forse hiaten in het genealogische bronnenmateriaal. Bij het bombardement op Middelburg in mei 1940 gingen de doop-, trouw- en begraafboeken van dit dorp betreffende de 17de en 18de eeuw in 1
U kunt mij van 10 uur tot 21 uur bellen op 0114 319529.
2
vlammen op. Wat rest zijn diverse onvolledige afschriften en uittreksels daarover. Deze zijn te raadplegen op de website van het gemeentearchief van Tholen; zie: http://www.archieftholen.nl/onze-bronnen/bladeren-inarchiefbronnen/layout/default/sjabloon/index/facet_xml/registers/objecttype/registers/trefwoord/regist er_type/doop~%2C%20trouw~%20en%20begraafregister/trefwoord/register_gemeente/Oud~Vosse meer/start/0. Het komt gelukkig af en toe voor dat uit andersoortige archiefbronnen betreffende Oud-Vossemeer (zoals uit het omvangrijke archief van de voormalige Ambachtsheerlijkheid van Vossemeer dat binnen afzienbare tijd digitaal te raadplegen zal zijn) en uit archieven van andere plaatsen gegevens opduiken die bijdragen aan de verdere reconstructie van de bewoningsgeschiedenis van het dorp. Zo zijn onlangs nieuwe gegevens ontdekt over de samenstelling van het gezin van de predikant Francois Manteau die in de periode 1619-1665 predikant was in Oud-Vossemeer. Onlangs is daarover een webpublicatie verschenen van de hand van Prof. Han Leune, met tal van bijzonderheden over de tweede echtgenote van de predikant (wier naam kon worden getraceerd in een Steenbergse archiefbron) en over zijn kinderen. Zie: http://www.hanleune.nl/genealogie/177-de-oud-vossemeersepredikant-francois-manteau. De auteur houdt zich aanbevolen voor aanvullingen en correcties; zijn mailadres is
[email protected]. De redactie
PUBLIC RELATIONS Op 19 april vindt in De Vroone in Kapelle de eerste Genealogische en Heemkundige Markt plaats. Genealogische en Heemkundige verenigingen geven acte de présence. Er staan meer dan 70 meter tafels met een uitgebreide verzameling boeken, tijdschriften en andere zaken die met de genealogie en de heemkunde te maken hebben. Ook is er de mogelijkheid om met uw vragen naar het Genealogische Spreekuur te komen.
3
4
LEDENMUTATIES Per 01-03-2014 telde de afdeling Zeeland overleden
364 leden 1 lid
Totaal
363 leden, waarvan 43 bijkomend.
U wordt verzocht al uw mutaties, ook adreswijzigingen, alleen door te geven aan: NGV Ledenadministratie, Postbus 26, 1380 AA Weesp.
5
STICHTING GENEALOGISCHE PUBLICATIES Prae 1600 Club. Veel vrijwilligers hebben in het verleden moeilijk leesbare stukken voor 1600 en ook kort daarna bewerkt en voor een ieder leesbaar gemaakt. De Prae 1600 Club heeft deze in boekvorm uitgegeven. Helaas zijn nog veel boeken in voorraad van bewerkte notariële akten, overlopers en rekeningen van rentmeesters in Zeeland etc. Zie hiervoor www.genpubl.nl Door in de balk op Prae 1600 te klikken komt een lijst van rubrieken te voorschijn waaronder weer vele titels van bewerkte stukken te vinden zijn ( ongeveer 400). De opslag zouden we graag verkleind zien en wij bieden de boeken die op voorraad zijn met 50 % korting aan. U kunt de titels bestellen via mail
[email protected] De penningmeester (Jan Polderdijk) laat u weten of het gevraagde nog beschikbaar is. Uiteraard kunnen niet in voorraad zijnde titels tegen de normale prijs gekopieerd en ingelijmd worden. Jan Polderdijk
UIT HET GENEALOGISCH CENTRUM ZEELAND
Net voor het drukklaar maken van Wij van Zeeland ontving de redactie de bevestiging van het al lang rondzoemende bericht, dat het Genealogisch Centrum Zeeland gaat verhuizen. Niet dramatisch, maar toch; na ruim 14 jaar gehuisvest te zijn in een heel, twee verdiepingen groot, pand binnen het Zeeuws Archief, wordt het Centrum nu ondergebracht in een apart voor het Centrum ingericht gedeelte van de Studiezaal van het archief. De verhuizing vindt plaats op maandag 24 maart. De volgende dag is de nieuwe locatie van het Centrum – nu vanaf 10 uur! - weer geopend voor het publiek. De redactie
6
Nederlandse Genealogische Vereniging afdeling Zeeland Bestuurssamenstelling per 15-03-2014 F. A. J. M. Moubis (Ferrie) E. B. Beket (Evert) J. G. Polderdijk (Jan) A. Maljaars (Bram) J. F. de Priester (Joke) J. L. Oosthoek (Jan) J. Hoornick (Sjaak) R.J. de Groot (Rob)
Voorzitter Secretaris Penn.meester webmaster Cals PR PR Redactie
Tabakstraat 24A Trompstraat 7 Schippersweg 26 Majoorwerf 21 Piet Heinstraat 76, Sterappelstraat 49 Notestraat 14 Koudekerkseweg 19
Correspondentieadres: Secretariaat afdeling Zeeland NGV, Trompstraat 7, 4535 BT Terneuzen
4561 HW 4535 BT 4455 VP 4374 CA 4335 HX 4421 LE 4462 EB 4373 RB
Hulst Terneuzen Nieuwdorp Zoutelande Middelburg Kapelle Goes Biggekerke
[email protected] [email protected]
Redactie Mededelingenblad “Wij van Zeeland”: R. J. de Groot Koudekerkseweg 19 A. L. Minderhoud Kapelseweg 49 A. M. van Gessel Kleine Beer 2
4373 RB Biggekerke 4481 PD Kloetinge 4501 HP Oostburg
Webmaster A. Maljaars
Majoorwerf 21
4374 CA Zoutelande
[email protected]
Cals, afd Zeeland Mw J. F. de Priester
Piet Heinstraat 76
4335 HX Middelburg
[email protected]
Public Relations J. L. Oosthoek J. C. M Hoornick
Sterappelstraat 49 Notestraat 14
4421 LE Kapelle 4462 EB Goes
Haza-21 Helpdesk J. Remijn
Claushof 41
4461 SL Goes
[email protected]
GensDataPro Help
[email protected] Werkgroep Computergenealogie: G. C. Bek J. C. M. Hoornick A. Maljaars, J. G. Polderdijk J. van Zweeden
Spinellihof 40 Notestraat 14 Majoorwerf 21 Schippersweg 26 Nassaulaan 63
4463 GP Goes 4462 EB Goes 4374 CA Zoutelande 4455 VP Nieuwdorp
[email protected] 3743 CB, Baarn
Afgevaardigde naar de ALV van de NGV F.A.J.M. Moubis Tabakstraat 24 A
4561 HW Hulst
Voorplaat:Zeeuws Archief, KZGW, Zelandia Illustrata II: cat.nr ZI-II-458 “D'Oost-Indische werf tot Middelburgh". Met titel bovenaan. Kopergrav., z.n. en z.j., h. 13.3 cm., br. 33.6 cm. Uit: a.w. Het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen ondersteunde de uitgave door af te zien van de vergoeding van de gebruiksrechten. 1
DATA DIE U BESLIST NIET MAG VERGETEN!!
19 april 2014 Genealogische en Heemkundige Markt + Genealogisch Spreekuur
10 mei 2014
4 oktober 2014
Heraldiek
Industrieel Erfgoed
door
door
Cees Heijstek
Toon Franken (Zeeuws Archief)
10.00 – 16.00 De Vroone, Kapelle
Alle bijeenkomsten vinden plaats in “De Vroone”, C.D. Vereekestraat 74 te Kapelle en beginnen om 14.00 uur, tenzij anders aangegeven.
2
