Nederlands Gregoriaans Festival in Ravenstein

Digitale nieuwsbrief van de Koninklijke Vereniging van

uitgave van de KNOV en GOV-VvK Organisten en Kerkmusici jaargang 1 | 2008 nummer 1 | juni

jaargang 7 - 2014 nummer 05 - mei

ZomerAgenda 2014 sluitingsdatum: 1 mei 2014 De Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici (KVOK) geeft ook dit jaar de ZomerAgenda uit met gegevens van orgelconcerten die in de maanden juni tot en met september gegeven worden in Nederland en daarbuiten. Concerten voor de agenda kunnen tot uiterlijk donderdag 1 mei 2014 opgegeven worden en uitsluitend (!) via het daartoe bestemde webformulier op www.kvok.nl (zie link ‘aanmelden concerten’ op de homepage). Per aangekondigd concert wordt € 2 in rekening gebracht. Het te betalen bedrag wordt via een automatische incasso geïnd, waartoe u op het webformulier de benodigde gegevens dient in te vullen. Uw concerten worden voor dat bedrag ook opgenomen in de digitale nieuwsbrief, in de webagenda van Het Orgel en op de KVOK-nieuwssite www. orgelenkerkmuziek.nl.

Integrale uitvoering Wohltemperierte Clavier

Van 23 tot en met 25 mei voert Pieter Dirksen in drie concerten het gehele Wohltemperierte Clavier van Johann Sebastian Bach uit. Deze concerten worden gegeven in de stad Groningen en in Garmerwolde: 23 mei: Groningen, Lutherse Kerk, 20.15 uur: Das Wohltemperierte Clavier I 24 mei: Groningen, Lutherse Kerk, 20.15 uur: Das Wohltemperierte Clavier II/1-16 25 mei: Garmerwolde, Hervormde Kerk, 15.00 uur: Das Wohltemperierte Clavier II/17-24 Meer info en bestellen kaarten: www.musicaantiquanova.nl

Nederlands Gregoriaans Festival in Ravenstein Op zaterdag 14 en zondag 15 juni 2014 vindt in het historisch centrum van het stadje Ravenstein voor de vijfde keer het Nederlands Gregoriaans Festival plaats. Thema: Lijnen. Het festival omvat concerten, presentaties en workshops. Stefan Klöckner verzorgt op zaterdag en zondag een workshop over de oudste notatie van het gregoriaans, de zogeheten neumen-notatie. Met zijn ensemble Vox Werdensis geeft Klöckner na zijn workshop het zaterdagmiddagconcert in de Luciakerk. Op zaterdag 14 juni om 16.00 uur verzorgt Maria Jonas in het Raadhuis een lezing waarin zij de contouren schetst van haar programma dat ze op dezelfde avond ten gehore gaat brengen, samen met Lucia Mense (fluiten) en Dominik Schneider (portatief, quinterne). Op zondag 15 juni leidt Hendrik van den Abeele om 13.00 uur in het Raadhuis het slotconcert van het Festival 2014 in dat later op de middag gegeven wordt door Ensemble Psallentes. Zowel op zaterdag als op zondag biedt het festival een podium aan iedereen die gregoriaanse gezangen ten gehore wil brengen. De inschrijving voor deelname aan dit programmaonderdeel is inmiddels gesloten omdat het volgeboekt is. 's Zondags zijn er twee kerkdiensten waarin het gregoriaans een muzikale hoofdrol speelt. Om 10.00 uur is er een oecumenische dienst in de Hervormde Kerk (voorganger Wout Oosterkamp, m.m.v. Capella Vacalis uit Nijmegen). Om 11.00 uur begint de Hoogmis in de Luciakerk, waar Antoine Bodar celebrant zal zijn. Aan deze viering wordt ook meegewerkt door de Schola Iuventatis van de Sint Jans Kathedraal in Den Bosch o.l.v. Folio uit het Graduale Aboense, rector cantus Jeroen Felix en Véronique van den Engh, orgel. Organist Vé(Finland. 14de/15de eeuw) ronique van den Engh zal tijdens de viering ook de compositie uitvoeren die Andries van Rossem in opdracht van het NGF gecomponeerd heeft. Meer informatie over het programma vindt u op de website van het festival: http://gregoriaansfestival.nl

Zaterdag 14 juni

Algemene Ledenvergadering Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici in Haarlem De agenda en jaarstukken staan op www.kvok.nl Zie ook bijlage bij Het Orgel (april) en Muziek & Liturgie (mei)

Nieuws

Groninger Orgelagenda – Friese Orgelkrant – Brabants Orgelrijkdom 2014 verschenen

in een colloquium. Vier internationale kenners bespreken de materie, ook in relatie tot de orgelmuziek van Johann Sebastian Bach: de orgelkenner Koos van de Linde, de Belgische arts Jos de Bie, de Duitse stemmingsspecialist Ibo Ortgies en de Duitse orgelbouwer Kristian Wegscheider. Op het programma staat eveneens een ronde-tafeldiscussie, waarbij ook de inbreng van het publiek op prijs wordt gesteld.

In april verschenen drie jaarlijkse, regionale uitgaven: de Groninger Orgelagenda, de Friese Orgelkrant en Brabants Orgelrijkdom 2014. Alle drie zijn gratis te verkrijgen. Op 1 april is de Groninger Orgelagenda verschenen, uitgegeven door de Stichting Groningen Orgelland (SGO) die dit jaar vijfenveertig jaar bestaat. In deze agenda zijn alle orgelconcerten van de provincie Groningen en een deel van de provincie Drenthe opgenomen. Daarnaast zijn in de agenda allerlei wetenswaardigheden, ontwikkelingen en nieuwsfeiten over Groningse orgels vermeld. Speciale aandacht is er voor de componisten Franz Tunder en Carl Philipp Emanuel Bach. Over eerstgenoemde componist schreef Pieter Dirksen een artikel. Aanvragen: [email protected] Op 5 april vond de presentatie plaats van de twintigste editie van de Friese Orgelkrant, die door de Stichting Organum Frisicum uitgegeven wordt. Het eerste exemplaar werd door stichtingvoorzitter Otto Roelofsen overhandigd aan de burgemeester van Littenseradiel, Johanneke Liemburg. In deze krant is er aandacht voor de voorjaars- en najaarsexcursie die de Friese orgelstichting dit jaar organiseert. Verder kan men artikelen lezen over onderwerpen die de Friese orgelcultuur betreffen. Belangrijk onderdeel van de krant is de Friese orgelagenda 2014. Aanvragen: www.organumfrisicum.nl Op 9 april werd in het Provinciehuis te ’s-Hertogenbosch het eerste exemplaar van het jaarmagazine Brabants Orgelrijkdom 2014 uitgereikt aan de Commissaris van de Koning, Wim van de Donk. Het betreft een uitgave van de Vereniging Brabantse Orgelfederatie. Het magazine bevat een aantal interviews en informatie over Brabantse orgelbouwoprojecten. Verder treft men een agenda aan met orgelconcerten die in 2014 in Noord-Brabant gegeven worden. Aanvragen: www.brabantorgel.nl

Colloquium barokorgel Orgelpark over stemmingen

Het Orgelpark in Amsterdam gaat een orgel bouwen om barokmuziek optimaal tot klinken te laten komen. Eén van de muziek-technische problemen die daarbij opgelost moeten worden, is de stemming van het instrument. Moet het te bouwen orgel een oude stemming krijgen? Misschien zelfs twee? Op zaterdag 3 mei stelt het Orgelpark deze kwestie centraal

2

colofon NotaBene is de digitale nieuwsbrief de Konink-lijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici, opgericht op 12 december 2008 te Leeuwarden Adres bestuur Hans Beek | Klipper 49 | 9801 MT Zuidhorn | 0594 50 78 76 | [email protected] © KVOK 2014 ISSN 1876-2921 Eindredactie Peter Ouwerkerk (oneven maanden) | Postbus 1091 | 1000 BB Amsterdam | 020 4880481 | Jan Smelik (even maanden) | H. van Steenwijckstraat 10 | 8331 KK Steenwijk | 0521 521 276 |

De voertaal van het colloquium is Engels. Het complete programma ziet er als volgt uit: 14.15 Introduction 14.30 Jos de Bie: Tuning the New Baroque Organ: what options do we have? 14.50 Kristian Wegscheider: Pure Hearts ~ Pure thirds 15.15 Pause 15.45 Koos van de Linde: Challenging tuning practices: new music on baroque organs 16.05 Ibo Ortgies: The Hildebrandt Organ at Naumburg: tuning and temperament 16.25 Discussion 17.30: End Info: www.orgelpark.nl

Drachtster Orgeldagen

In mei 2014 vinden in Drachten en omgeving de Drachtster Orgeldagen plaats. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd rond de orgels in deze regio. Zo is er op 23 mei een concert met orgel en koor in de St.-Agathakerk te Oudega (Van Dam, 1875). Op 24 mei kunt u

E-mailadres NotaBene [email protected] De deadline van NotaBene is de eerste dag van de maand, dus vrijwel een maand voor het verschijnen van het betreffende nummer. Corrector Kees Kugel, Noordhorn Agenda Concertaankondigingen in de Agenda kosten € 2 per concert. Opgave van concerten kan uitsluitend geschieden via het aanmeldformulier op www. hetorgel.nl. Opgave van kerkmuziekuitvoeringen via het redactieadres. Recensies Cd’s, boeken en bladmuziek die aan de redactie van Het Orgel en de redactie van Muziek & Liturgie worden gestuurd, worden zo snel mogelijk genoemd op de nieuwssite www.orgelenkerkmuziek.nl. Het is mogelijk dat uitgaven naderhand uitvoeriger aan de orde komen in Het Orgel of Muziek & Liturgie. Advertenties Bureau van Vliet B.V. | Postbus 20 | 2040 AA Zandvoort | 023-5714745 | contactpersoon: Maarten de Wit | [email protected] | website: www.bureauvanvliet.com Abonnementen Harco Clevering | Jabbingelaan 21 | 9591 AL Onstwedde | 0599 33 18 90 [email protected]

NotaBene | Mei 2014

Nieuws mee op orgelexcursie in Drachten naar de Grote Kerk (Hillebrand, 1820), de Doopsgezinde Kerk (Van Dam, 1857) en De Fontein (Pels en Zonen, 1965). Verder is er een activiteit voor basisschoolkinderen uit Drachten en is er op 22 mei in De Fontein een voorspeeluur door orgel- en pianoleerlingen uit de regio. Jochem Schuurman geeft op 27 mei het slotconcert op het orgel van de Grote Kerk te Drachten. De organisatie is in handen van Johan G. Koers en Jochem Schuurman, beiden als orgeldocent in deze regio actief. Meer informatie en alle details op www.jochemschuurman.nl.

Maarschalkerweerd Herdenkingsjaar 2015

In 2015 is het honderd jaar geleden dat de Nederlandse orgelbouwer Michaël Maarschalkerweerd overleed. Het organisatiecomité ‘Michaël Maarschalkerweerd Herdenkingsjaar 2015’, bestaande uit onder anderen Philip van den Berg, Paul Houdijk en Hans van Rossum, zal hieraan uitvoerig aandacht besteden. De aftrap van de herdenking zal op z’n geboortedag, vrijdag 27 februari, in Utrecht plaatsvinden. Tegen de zomer zal er in het Catharijneconvent te Utrecht een groot symposium plaatsvinden over de orgelconcepten van Michaël Maarschalkerweerd. Gedurende het seizoen Kerken Kijken Utrecht zal er een tentoonstelling over z’n leven en

NotaBene | Mei 2014

werk worden gehouden in de Nicolaïkerk, die daarna naar het Orgelmuseum in Elburg verhuist. Via een concerttour worden kerken en concertgebouw aangemoedigd en inhoudelijk ondersteund om op welluidende wijze aandacht te besteden aan het inspirerende klankbeeld van de orgelmakers zoon en vader Maarschalkerweerd. Voor de uitvoering van genoemde plannen zoekt het organisatiecomité enthousiaste mensen die parttime belangeloos willen helpen met het opzetten van het symposium, de tentoonstelling en de concerttour. Voor het comité zelf zijn er nog vacatures voor een secretaris, een penningmeester en een communicatiespecialist. Voor inhoudelijke bijdragen zijn we op zoek naar organisten, deskundigen en studenten orgelkunde, muziek, musicologie en geschiedenis. Interesse? Laat het weten via de Facebookpagina van het comité of www. maarschalkerweerd.info.

Nederlandse première Requiem van Gerald Finzi

Op zaterdag 3 mei a.s. vindt in de Utrechtse Jacobikerk de Nederlandse première plaats van Requiem da camera van Gerald Finzi. Dit gebeurt in het jaar waarin we herdenken dat de Eerste Wereldoorlog honderd jaar geleden begon (1914). Uitvoerenden zijn Kamerkoor Cantiago, het Borodin Oktet, sopraan Ingrid Nugteren, bariton Robert Brouwer en het Kamerorkest van Muziek in de Meern. Het geheel staat onder leiding van dirigent Herman Mussche. Twee weken na de dertiende verjaardag van het Engelse muziektalent Gerald Finzi barstte de Eerste Wereldoorlog in al zijn hevigheid los. Finzi, die vijf jaar eerder zijn vader had verloren, vond in zijn muziekdocent Ernest Farrar een vriend en vaderfiguur die hem in

Stichting Groningen Orgelland viert 45-jarig bestaan De Stichting Groningen Orgelland (SGO) bestaat dit jaar vijfenveertig jaar en wil dat niet ongemerkt voorbij laten gaan. Daarom organiseert zij drie bijzondere concerten. Iedereen is van harte uitgenodigd deze gratis toegankelijke concerten te bezoeken. 7 juni 2014, 20.00 uur. Kerk Lellens Kennismaken met het gerestaureerde Freytag-orgel van Lellens. Uitvoerenden: Pieter Pilon (orgel) en Roelien van Wageningen (mezzosopraan). Beide musici zijn geboren en opgegroeid in deze regio. Na afloop kunt u het orgel nader bekijken. 21 juni 2014, 20.00 uur. Martinikerk te Groningen Het thema is: Franz Tunder en de Noord-Duitse koraalfantasie (zie het artikel in de Groninger Orgelagenda. Uitvoerenden: Pieter Dirksen en Vincent van Laar. Deze twee organisten zijn toonaangevend voor wat betreft de interpretatie van het Noord-Duitse repertoire. Zij zullen alle orgelwerken van Franz Tunder ten gehore brengen. 27 juli 2014, 15.30 uur. Nicolaïkerk Appingedam Onbekende en bewerkte composities van Carl Philipp Emanuel Bach (zie het artikel in de Groninger Orgelagenda. Uitvoerenden: Pieter Pilon (orgel) en Roelien van Wageningen (mezzosopraan). Andere activiteiten van de SGO in dit jubileumjaar (al dan niet in samenwerking met andere organisaties): Op 5 juli 2014 is er een orgelexcursie in het kader van het Tunder-project, onder leiding van Sietze de Vries. Om 10.00 uur begint de excursie in Zeerijp, om 12.00 uur worden de deelnemers in Uithuizen verwacht en om 14.30 uur zijn zij welkom in de Martinikerk te Groningen. Opgave kan geschieden via de antwoordkaart in de Groninger Orgelagenda. Op 7 juli 2014 besteedt Peter Westerbrink in de zomeravondserie in de Der Aa-Kerk aandacht aan Franz Tunder. Hij geeft een concert met als titel: Franz Tunder en tijdgenoten. In de andere concerten in die serie is eveneens veel aandacht voor de Noord-Duitse orgelcultuur. Op 6 september 2014 wordt een workshop (met een afsluitend concert) gegeven rond het thema Franz Tunder en de Noord-Duitse orgelcultuur. Deze workshop, die bedoeld is voor vakorganisten, orgelstudenten en gevorderde amateurs, wordt gehouden op het Schnitger-orgel in Uithuizen en staat onder leiding van Peter Westerbrink. Opgave voor deze workshop geschiedt via de antwoordkaart in het midden van de Groninger Orgelagenda. De workshop begint om 10.00 uur en eindigt rond 17.00 uur. Op 13 september 2014 geeft Tymen Jan Bronda in Leens een concert met muziek van Franz Tunder. Website: www.groningenorgelland.nl

3

J.L.van den Heuvel Orgelbouw BV

Amstelwijckweg 44 3316 BB Dordrecht tel.: 078 6179540 e-mail: [email protected] website: www.vandenheuvel-orgelbouw.nl

nieuwbouw en restauratie onderhoud en stemmen gebruikte orgels en opslag

Sound craftmanship Zuidergracht 17 3763 LS Soest The Netherlands Tel. +31 (0)35 - 601 25 92 Fax +31 (0)35 - 603 11 50

4

NotaBene | Mei 2014

Nieuws de oorlogsjaren opving. Intens verdrietig was de jonge Finzi dan ook toen Farrar begin 1918 alsnog werd opgeroepen om te vechten en daarbij later dat jaar op het slagveld van Verdun het leven liet. In 1923, direct na het voltooien van zijn conservatoriumstudie, begon Finzi te werken aan zijn Requiem da camera, als protest tegen de wreedheid van de oorlog. Hij gebruikte voor dit werk gedichten die het hele spectrum van emoties uitdrukken: de verbeelding van geruchten over de aanstaande oorlog die het vredige Engeland bereiken, het oorverdovende geraas van naties die elkaar te gronde richten, de stem van een eenzame soldaat (baritonsolo) en de weeklacht van hen die overbleven. Omdat Finzi ontevreden bleef over het deel met de baritonsolo, is het werk tijdens zijn leven nooit integraal uitgevoerd (hij overleed in 1956). In 1982 kreeg componist Philip Thomas van de erven Finzi toestemming om het Requiem gereed te maken voor uitvoering. Toen het in 1990 voor het eerst te horen was, bleek uitgerekend het deel met de baritonsolo het meest tot de verbeelding te spreken. Naast het Requiem van Finzi worden op 3 mei delen uitgevoerd van het veel bekendere Ein deutsches Requiem van Johannes Brahms (1833-1897), dat hier bij wijze van verzoeningsgebaar wordt gepaard aan de klacht van Finzi. Brahms componeerde zijn Requiem tussen 1865 en 1869. In tegenstelling tot de Latijnse dodenmis – het requiem –, met daarin gebeden voor gestorvenen, richt Brahms zich in zijn Requiem meer op de nabestaanden (daarom ook een requiem in de volkstaal!). Niet zozeer de overledenen hebben hulp en troost nodig, maar zij die herdenken en treuren. Brahms koos daarom teksten uit het Oude en Nieuwe Testament (in de verta-

NotaBene | Mei 2014

ling van Maarten Luther) en ook uit zogenoemde apocriefe boeken, teksten die de nabestaanden kunnen sterken. Zo begint Brahms’ Requiem met de tekst ‘Selig sind, die da Leid tragen, denn sie sollen getröstet werden’ (Matteüs 5:4). Dit is geen treurmuziek, maar een hooglied van de troost. Het bezingt de ‘hemelse woningen’ voor de overledenen en voorspelt hernieuwde vreugde na rouw: ‘Ihr habt nun Traurigkeit; aber ich will euch wieder sehen, und euer Herz soll sich freuen, und eure Freude soll niemand von euch nehmen’ (Johannes 16:22). Tussen het Engelse en Duitse requiem in klinkt het hemelse Caelestis urbs Jerusalem van de Nederlandse componist Alphons Diepenbrock (1862-1921). Diepenbrock gebruikt in dit werk een eeuwenoude hymnetekst over de vredesstad Jeruzalem die aan het einde der tijden zal neerdalen op aarde. Om de etherische sfeer tot uitdrukking te brengen is het werk geschreven voor koor en solokoor a capella. In het licht van de actualiteit wordt het muzikale gedeelte afgewisseld met de voordracht van een aantal winnende gedichten van de Dodenherdenking op de Dam. Plaats: Jacobikerk, St.-Jacobsstraat 171, Utrecht. Aanvang: 20.00 uur. Toegang vrij (van de bezoekers wordt wel een bijdrage gevraagd).

Regionale Orgeldag ZuidHolland West 17 mei

Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland West organiseert op zaterdag 17 mei 2014 voor de twaalfde maal een regionale orgeldag. Dit jaar worden de plaatsen Leiden, Rijnsburg, Katwijk en Noordwijk bezocht. De tocht per luxe touringcar gaat langs de volgende kerken/orgels: Hartebrugkerk te Leiden (1877,

Belgische orgelbouwer Gerard Pels overleden. De Belgische orgelbouwer Gerard Pels is plotseling overleden. Op zondag 13 april werd hij dood aangetroffen in zijn appartement in Antwerpen.

Gerard Pels werd op 28 maart 1955 geboren in Alkmaar, waar zijn vader het orgelbouwbedrijf Berhard Pels & Zn. leidde. Zijn moeder, Cecile D’Hondt, was de dochter van orgelmaker Gerard D’Hondt uit Herselt (B). In 1962 verhuisde het gezin Pels naar laatstgenoemde plaats, waar vader Bernard het bedrijf van zijn schoonvader voortzette. Na zijn middelbare schooltijd in Turnhout, waar hij orgelles kreeg van Herman de Houwer, studeerde Gerard kort Design in Antwerpen, maar besloot toch de orgelbouw in te gaan. In de jaren zeventig vertrok hij naar New York, waar hij zich specialiseerde in het maken van orgelpijpen. Teruggekeerd in Herselt leerde hij het orgelbouwvak verder bij zijn vader, die destijds zes orgelmakers in dienst had. Hij kreeg via de International Society of Organbuilders (ISO) contacten met buitenlandse orgelmakers, en bij sommigen ging hij een tijdlang werken om bepaalde aspecten van het orgelmakersvak nog beter onder de knie te krijgen. Gerard Pels werd bestuurslid en vicepresident van het ISO en organiseerde in die hoedanigheid in 1990 een congres in Antwerpen. Drie jaar eerder had hij de leiding an orgelmakersbedrijf Pels-D’Hondt Orgelbouw overgenomen. Gerard Pels was de vierde generatie van orgelmakers-families Pels en D’Hondt. Nadat het bedrijf onder zijn leiding een aantal nieuwe orgels gebouwd had, legde het zich toe op het restaureren van orgels uit de zeventiende tot en met de twintigste eeuw. Pels zou binnenkort gestart zijn met de restauratie van het Schyvenorgel in de O.-L.-Vrouwekathedraal van Antwerpen. De begrafenisdienst heeft plaatsgevonden op Goede Vrijdag (18 april) in de O.-L.-Voruwekathedraal van Antwerpen.

5

Nieuws

Maarschalkerweerd-orgel, St.-Jeroenskerk te Noordwijk | Foto: Cor Vink

Maarschalkerweerd), Grote Kerk te Rijnsburg (1974, Jac. van der Linden; in 2011 gerenoveerd door Adema), Vredeskerk te Katwijk (1765, J.H.H. Bätz) en r.-k. St.-Jeroenskerk te Noordwijk (koororgel 1891 en hoofdorgel uit 1900, beide Maarschalkerweerd). De orgels worden achtereenvolgens bespeeld door Jan Verschuren, Rijk Jansen, Rob van Efferink en Jaco van Leeuwen. De kosten van deelname bedragen € 50,- (inclusief koffie, lunch en borrel). Meer info en aanmelden: www.orgelzhwest.nl

van der Poel gerestaureerd door orgelbouwer J.C. van Rossum te Wijk en Aalburg. Hoewel in slechte staat bleek het orgel erg gaaf bewaard te zijn en kon het integraal worden gerestaureerd naar de oorspronkelijke staat. Het orgel werd bij de restauratie ingebouwd in bijpassende kabinetkast uit de ontstaanstijd van het orgel (in de Lutherse Kerk had het orgel al niet meer zijn oorspronkelijke kabinetkast) en vormt daarmee een prachtige stilistische eenheid. Het Strümphler-orgel in de Grote Kerk van Naarden heeft voor de ontbrekende delen model gestaan. De werkzaamheden aan de kas werden uitgevoerd door restauratie-atelier R. Schouten te Vriescheloo. Bij de ingebruikname zullen Cees van der Poel en Hans van Rossum in een korte lezing ingaan op de geschiedenis van het orgel en de restauratiewerkzaamheden. Daarna zullen Cees van der Poel, Jacques van den Dool en Jamie de Goei het orgel, in een concert van ongeveer een half uur, in al zijn glorie presenteren. Bij de ingebruikname wordt tevens een nieuwe cd gepresenteerd waarop Jamie de Goei, de vaste organist van de Grote Kerk, zowel het Strümphlerorgel als het monumentale Bätz-orgel bespeelt. Dit interessante klankdocument is na het ingebruiknameconcert verkrijgbaar. De ingebruikname wordt besloten met een hapje en een drankje.

Orgelmaker Henk Scheuerman overleden Op vrijdag 11 april jongstleden is de orgelbouwer H.B. Scheuerman in zijn woonplaats Rotterdam overleden.

Ingebruikname van kabinetorgel Den Bosch

Op zaterdag 31 mei om 14.30 uur zal in de protestantse Grote Kerk van ’s-Hertogenbosch een historisch Strümphler-kabinetorgel in gebruik genomen worden. Het instrument dateert uit omstreeks 1780 en is bij het opgaan van de Lutherse Gemeente van ’s-Hertogenbosch in de Protestantse Gemeente in 2008 eigendom geworden van de Protestantse Gemeente. Het in zeer slechte staat verkerende orgel is bij die gelegenheid verwijderd uit het voormalige kerkgebouw van de lutheranen aan de Verwerstraat in ’s-Hertogenbosch. Na de verwijdering is het orgel enkele jaren opgeslagen geweest. In 2013 en 2014 is het orgel onder advies van Cees

Henricus Bernardus (Henk) Scheuerman werd op 29 augustus 1946 in Breda geboren. Evenals zijn vader ging hij het orgelmakersvak in. In 1974 begon hij samen met zijn vader een eigen orgelmakerij. De bouwer restaureerde onder meer het Bätz-Witte orgel uit 1858 in De Bron te Driebergen (1998), het Van Dam-orgel in de Dorpskerk van Capelle aan den IJssel (1998) en het Standaart-orgel in de Gereformeerd Kerk (vrijg.) te Axel (2002). Voor onder meer de Hervormde Kerk van het Noord-Brabantse Rijswijk (2001) en de Gereformeerde Gemeente in Scherpenisse (2008) bouwde hij nieuwe orgels. Sinds 2001 is Scheuermans dochter Nanja werkzaam in de orgelmakerij van haar vader. De begrafenis van Henk Scheuerman heeft plaatsgevonden op donderdag 17 april op de Zuiderbegraafplaats te Rotterdam.

Het Strümphler-kabinetorgel, hier nog zonder kasdeuren en snijwerk | Foto: Jamie de Goei

6

NotaBene | Mei 2014

Nieuws Liedbundel gemeenten Gereformeerde Bond Momenteel wordt gewerkt aan een liedbundel voor liturgisch gebruik in gemeenten van de Gereformeerde Bond. Het beoogde liedboek is geen initiatief van de Gereformeerde Bond en wordt ook niet door de Bond uitgegeven. Initiatiefnemers zijn de predikanten A. Baas, W. J. Bakker, W. J. Dekker, E. K. Foppen, P. Nobel, A. Schroten, A. Visser, J. A. W. Verhoeven, de organisten Rien Donkersloot en Dick Sanderman, onderwijzeres G. Klink-van Reenen en neerlandicus H. van ’t Veld. Namens uitgeverij Boekencentrum is directeur Nico de Waal betrokken bij het project. Volgens A. Schroten, hervormd predikant te Leerdam, is het de bedoeling te komen tot een ‘een royale bundel met goede kerkliederen voor alle erediensten, waaruit jong en oud onbekommerd naar Schrift en belijdenis kan zingen bij de vertrouwde begeleiding’. Naar verwachting zal de bundel medio 2015 verschijnen en 500 á 600 liederen omvatten. Gereformeerde Bond-gemeenten zingen vanouds (isometrisch) enkel psalmen in de berijming van 1773. Maar de laatste decennia is er binnen deze gemeenten een steeds sterkere roep hoorbaar om ook gezangen (‘vrije lied’) in de eredienst te gaan zingen. Een aantal gemeenten is overgegaan tot het – al dan niet beperkt – gebruik van het Liedboek voor de Kerken. Het is de derde keer sinds de verschijning van het Liedboek – Zingen en bidden in huis en kerk in mei 2013 dat er een initiatief is om te komen tot een aanvullende, dan wel alternatieve bundel. Het Evangelisch Werkverband binnen de PKN werkt aan een nieuwe uitgave van de Evangelische Liedbundel uit 1999. De stichting Verbeekfonds zal in 2015 een nieuwe liedbundel publiceren: Zangen van zoeken en zien.

NotaBene | Mei 2014

Opname PsalmenProject in Oudewater Op zaterdag 17 mei 2014 zal de negende opname van de Stichting PsalmenProject plaatsvinden. Dit project heeft als doel de 150 psalmen, ritmisch gezongen, op cd vast te leggen. Een ander doel is de improvisatie- en begeleidingskunst van Nederlandse organisten te documenteren. Deel 9 van het project wordt opgenomen in de Franciscuskerk te Oudewater. Organist Chiel-Jan van Hofwegen (Alblasserdam) zal de psalmen op het prachtige Maarschalkerweerd-orgel begeleiden. De psalmen die gezongen gaan worden zijn: 9, 12, 28, 34, 48, 52,

79, 80, 96, 103, 122, 137 en 148. Er wordt zowel uit de zogeheten ‘oude’ (1773) als de ‘nieuwe’ berijming (1967) gezongen. De organist zal deze psalmen inleiden met geïmproviseerde voorspelen in diverse stijlen. De middag begint om 14.30 uur en de toegang is gratis. Het adres van de kerk is: Kapellestraat 13 te Oudewater. Parkeren is mogelijk bij het gemeentehuis (Waardsedijk 219), op loopafstand van de kerk. Meer info over het project: www.psalmenproject.nl

St.-Franciscuskerk te Oudewater Foto: Wikimedia

Organ Academy Maastricht 2014 In 2014 organiseert het Conservatorium Maastricht in samenwerking met de stichting ‘Pro Organo’ voor de tweede maal de Organ Academy Maastricht. Het thema is: zeventiende tot en met twintigste-eeuwse Franse orgelmuziek, met vrije repertoirekeuze. De Organ Academy Maastricht is bedoeld voor orgelstudenten van de conservatoria en voor professionele organisten. De masterclasses vinden plaats op het Séverin-orgel in O.-L.-V.Basiliek en op het Picard/Franssen/Pereboom/Verschueren in de Sint-Servaasbasiliek. De docenten zijn: Hans Leenders en Marcel Verheggen Er geldt een maximum aantal van twaalf actieve deelnemers. Andere geïnteresseerden kunnen zich opgeven om als auditor de lezingen en de masterclass bij te wonen tot een maximum van tien. Het cursusgeld voor actieve participanten bedraagt € 100. Het cursusgeld voor toehoorders bedraagt € 75.

Orgel St.-Servaas Maastricht | Foto: Jan Smelik

7

BAROK TOT IN DETAIL

Henk Klop Baroque Keyboard Instruments Paleisweg 6 • 3886 LC Garderen • The Netherlands PHONE +31 (0)577 461 512 • FAX +31 (0)577 461 787 WEB www.klop.info • E-MAIL [email protected]

orgelmakerij

Bakker Timmenga b.v.

Kleine Kerkstraat 25 8911 DL Leeuwarden (058) 212 96 87 www.bakker-timmenga.nl Zuidbroek Hervormde Kerk H.H. Freytag – F.C. Snitger 1795 Restauratie 2006-2007

8

NotaBene | Mei 2014

vERENIGINGSNIeuws afdelingsberichten

Afdelingen DRENTHE - Leo Ridderbos | Ballastweg 15 | 7741 ZM Coevorden | 0524-51 74 61 | [email protected]

FRYSLÂN - Wim Dijkstra | Kerksingel 11 | 9682 PD Oostwold-Oldambt | 0641526032 | [email protected]

GELDERLAND - J. van den Brand | Schrijnwerkershorst 10 | 7328 PC Apeldoorn | 055-533 10 89 | [email protected]

GRONINGEN - Roelof Kuik | Zandsteenlaan 30 | 9743 TN Groningen | 050-3126821 | [email protected]

LIMBURG - Huub Geurten | Hofstraat 12 | 6121 ZE Born | 046-4857919 | [email protected]

NOORD-BRABANT - Han van Weeren | Bergmannstraat 53 5615 KE Eindhoven | 040- 251 57 99 | jp.van.weeren@ hccnet.nl

NOORD-HOLLAND - Sybren Boukes | Roelat 50 | 1906 VG Limmen | 072505 48 50 | [email protected]

OVERIJSSEL - Bastiaan Nuijen | Pastoor Schneiderstraat 7 | 7545 CM Boekelo | 053-4303029 | [email protected]

UTRECHT en FLEVOLAND ZUID-OOST | Bram van Oort | Meidoornlaan 39 | 3411 BS Lopik | 0348-551734 | [email protected]

ZEELAND - Kees Tempelaar | A. Pouwerstraat 14 | 4333 MC Middelburg | 0118-436091 | [email protected] ZUID-HOLLAND-NOORD - Jan van der Spek | Werkzijde 39 | 2543 CA Den Haag | 070-36624932 | [email protected]

ZUID-HOLLAND-ZUID - Thea Verhagen | Oude Haven 87 | 2992 BL Barendrecht | 0180-65 46 31 | t.verhagen87@ tiscali.nl

NotaBene | Mei 2014

Noord-Holland

Utrecht-Flevoland-Z.O.

De tweede studiemiddag vindt iets noordelijker plaats dan gebruikelijk en wel in de Lutherse Kerk in Alkmaar op 10 mei. Dit is tevens een oproep aan de leden in de noordelijke helft van de provincie om ook eens de studiemiddagen te bezoeken. Het adres van de kerk is: Oude Gracht 187 in Alkmaar. Wij beginnen om 14.00 uur en de organiste, Elina Keijzer, zal ons ontvangen. Van het Hoofdwerk en de kas is niet meer bekend dan dat die gebouwd zijn in 1755. Als mogelijke bouwers worden Pieter Müller of zijn vader Christaan Müller genoemd. Het instrument wordt ca. 1875 met een tweede klavier uitgebreid door de Alkmaarse orgelbouwer Lodewijk Ypma. Dit Bovenwerk krijgt vijf stemmen, zodat het totaal aantal stemmen op vijftien komt. Meer informatie en de dispositie vindt u op: http://www.schnitger.nl/index. php?id=140. Elina zal het orgel voor ons demonstreren, waarna er voor een ieder gelegenheid is het instrument te bespelen, rekening houdend met wat mogelijk is, o.a. in verband met het aangehangen pedaal. Elina adviseert niet moderner te gaan dan Mendelssohn, bijvoorbeeld (manualiter) muziek uit de serie Old English Organ Music, Achtzig Choralvorspiele, partita’s van Pachelbel, sonates van C.P.E. Bach, werken van Sweelinck of Van Noordt. In de directe omgeving van de kerk moet voor het parkeren betaald worden. Iets goedkoper is het parkeren in de Schelphoekgarage aan de Korte Vondelstraat 4. Een ieder, ook niet-leden van de vereniging, is hierbij van harte uitgenodigd. De eerstvolgende bijeenkomst zal plaatsvinden op 20 september, in de Nicolaaskerk te Monnickendam, maar dan weer eens in de ochtend. SYBREN BOUKES

Luisteren, ontdekken en spelen in de Grote Kerk van Culemborg. Op zaterdag 6 september organiseert de afdeling Utrecht-Flevoland van de KVOK een interessant programma in de Grote- of Barbarakerk van Culemborg. In deze kerk werd in 2012 het bijzonder fraaie koororgel van Apollonius Bosch (?) feestelijk in gebruik genomen, nadat de heren Van Rossum en Van Dijk zich over het materiaal gebogen hadden. Een jaar later leverde de firma Van Vulpen een grondig gerestaureerd

hoofdorgel op van de orgelmaker Matthias Verhofstad (1677-1731). In deze inspirerende omgeving zal Marijn Slappendel, cantor-organist ter plaatse, de instrumenten toelichten en demonstreren. Daarnaast zal hij een workshop geven aan de hand van twee liturgische orgelwerken: Gij zijt in glans verschenen van Jan Jansen (februari 2014) en God heeft het eerste woord van Lothar Graap (april 2011). Beide stukken zijn verschenen als muziekbijlagen in Muziek & Liturgie. Iedereen wordt van harte uitgenodigd deze werken voor te bereiden en actief

Verhofstadt-orgel, Barbarakerk Culemborg | Foto: Jan Smelik

9

Het verrassende alternatief Specialisten op het gebied van import, restauratie, verkoop en onderhoud van historische, Engelse kerk- en kabinetorgels. Door hun dragende bas en zangrijke boventoonopbouw zijn deze orgels zeer geschikt voor o.a. begeleiding van gemeentezang. Onze filosofie is ambachtelijke restauratie met respect voor de historiciteit van het instrument gebaseerd op voortdurend onderzoek.

F.R. Feenstra orgelrestaurateur Hoofdstraat 31, 9861 AA Grootegast Telefoon (0594) 61 25 85 www.frfeenstra.nl

10

NotaBene | Mei 2014

vERENIGINGSNIeuws deel te nemen aan de workshop. Ten slotte is er ook gelegenheid om de orgels vrij te bespelen. De middag ziet er als volgt uit: 13.00 Ontvangst met koffie en thee 13.30 Toelichting op kerk en orgel 13.45 Bespeling van het orgel 14.00 Workshop deel 1 (Jan Jansen) 15.00 Pauze met koffie en thee 15.15 Workshop deel 2 (Lothar Graap) 16.15 Gelegenheid tot bespelen 16.30 Afsluiting U kunt zich voor deze veelbelovende middag aanmelden bij de secretaris van de afdeling UtrechtFlevoland, e-mailadres: k.demoet@ hetnet.nl. Vermeld u er bij of u actief deel wilt nemen aan de workshop. Marijn Slappendel studeerde orgel en koordirektie aan HKU te Utrecht bij Reitze Smits, Willem Tanke en Krijn Koetsveld. Daarna studeerde hij klavecimbel bij Bob van Asperen en Thérèse de Goede aan het Conservatorium van Amsterdam. Hij is cantor-organist in de Grote of Barbarakerk te Culemborg en leidt ook de serie maandelijkse cantatevespers. Marijn maakt als continuospeler deel uit van het Trio da Fusignano en Musica ad Rhenum en werkt daarnaast met diverse ensembles en orkesten. Bovendien doceert hij met veel plezier orgel, piano en klavecimbel. BRAM VAN OORT

Limburg Op zaterdag 24 mei a.s. gaan we op bezoek bij Orgelbau Willi Peter in Köln (D). We starten ter plaatse om 10.00 uur in de Werkstatt. Aansluitend aan dit bezoek gebruiken we de lunch (op eigen kosten) in een nabijgelegen restaurant; we hebben al gereserveerd. Daarna brengen we een bezoek aan het Kunst-Station Sankt Peter om daar een recentelijk gerestaureerd orgel van Willi Peter te bezichtigen. Dit zal gebeuren onder leiding van

NotaBene | Mei 2014

Op zaterdag 28 juni houden we tevens een speeldag. Deze dag houden we in Duitsland en wel ’s morgens in Brüggen en ’s middags in Waldniel. Van 10.00 -12.00 uur zijn we welkom in de St.-Nikolauskirche aan de Nikolausplatz in Brüggen. (http://st-nikolaus-brueggen.kibac. de/geschichtliches/orgel). Lunch van 12.15-13.45 uur in het café-restaurant ‘Alte Brüggener Mühle’ in Brüggen. Helaas is de lunch wederom voor eigen rekening. Van 14.00-16.00 uur zijn we welkom in Waldniel (Schwalmtal) in de St.-Michaelkirche. Het hoofdorgel: www.st-michaelschwalmtal-waldniel.kibac.de/ seiten/kirchenmusik-001/orgel Het koororgel: www.st-michaelschwalmtal-waldniel.kibac. de/seiten/kirchenmusik-001/ chororgel U kunt zich aanmelden tot en met zaterdag 21 juni bij ons secretariaat. Als u niet kunt deelnemen aan onze activiteiten willen we graag de reden daarvan weten. Dit kan ons namelijk helpen bij het organiseren van onze activiteiten in de toekomst.

Het hoofdorgel in Kunst-Station Sankt-Peter te Köln | Foto: Cees van der Poel

Herr Böttcher en Herr Sustek. Laatgenoemde zal een bespeling verzorgen. Daarna is er voor ons gelegenheid het instrument te bespelen. Het adres van de orgelbouwer is Mülheimer Freiheit 113-115, 51063 Köln (www.orgelbau-peter.de), tel: +49-(0)221-6402203 Liefhebbers kunnen zich opgeven bij ons secretariaat vóór 20 mei a.s. Wij kunnen carpooling regelen, als u zich tenminste tijdig opgeeft. Bij opgave gaarne aangeven of u met eigen vervoer gaat of dat u van het carpoolen gebruik wenst te maken. Verder vermelden we nog een paar

naderende evenementen in het Limburgse. Op 27 juni, avond/nacht tot volgende ochtend de 28ste, organiseert de afdeling Voerendaal een ‘Midzomer-Orgel-Nachtconcert’, waaraan elke amateur of professioneel organist mag deelnemen. Het is de bedoeling dat door de nacht heen geconcerteerd gaat worden met concertjes van elk zo’n half uur. Na afloop volgt er een gezamenlijk ontbijt. Voor inlichtingen of deelname hieraan, mag u zich in verbinding stellen met Anja Hendrikx ([email protected]).

Op 18 juli a.s. opent het bekende Limburgse Orgelfestival, georganiseerd door SOL in samenwerking met vele regionale orgelkringen, het sluitingsconcert zal op 17 augustus a.s. plaatsvinden. Inlichtingen en/ of informatie hierover vindt u op: www.stichting-sol.nl HUUB GEURTEN

Noord-Brabant Voor de maand mei hebben wij twee activiteiten. Op zaterdag 17 mei is er een orgelexcursie in Noordoost-Brabant, georganiseerd door de Brabantse Orgelfederatie in samenwerking met De Orgelvriend en de afdeling Noord-Brabant van de KVOK. Be-

11

DEZE MAAND IN HET ORGEL

• Jan Raas: Bachs Es-dur fuga BWV 552b en het scheermes van Ockham • Sietze de Vries: ‘Der Mensch kann überhaupt nicht spielen’ Het historische orgel en de improvisatie • Cees van der Poel & Henk de Vries: Twee huisorgels van Bernhardt Edskes • Kees Weggelaar: Dubbelportret: Christiaan Richter & David de Jong • Orgelbouwnieuws • Besprekingen

Nabestellen: [email protected]

12

NotaBene | Mei 2014

vERENIGINGSNIeuws zocht worden de plaatsen Grave, Mill, Zeeland en Uden. In de eerste drie kerken staan monumentale Smits-orgels en in Uden maakt u kennis met een romantisch orgel van Th. Nöhren uit 1906. Voor u zullen spelen: Tommy van Doorn, Geert Verhallen en Henk Kooiker. Onze leden hebben vrij toegang, u kunt aan het eind van de dag de cd kopen met de gespeelde werken, die in een eerder stadium zijn opgenomen. U dient zich wel aan te melden bij [email protected] De dag begint om half tien in de St.-Elisabethkerk te Grave, dan om 11.15 uur in Mill, 13.30 uur in Zeeland en tot slot om 15.00 uur in Uden. De laatste informatie over deze excursie vindt u op de website www. brabantorgel.nl Op zaterdag 31 mei brengen wij

Dominicuskerk Amsterdam zoekt

dirigent per 1 juli 2014 • Iedere zondag een volle kerk, gemeente zingt actief mee • Professionele organist/pianist • Enthousiast koor met zin in vernieuwing • Vaste aanstelling bij gebleken geschiktheid Reacties vóór 3 mei Meer informatie op: www.dominicusamsterdam.nl DominicusAmsterdam verbinden en verdiepen

NotaBene | Mei 2014

Het orgel in de Hervormde Kerk te Zuidhorn | Foto: Kees Kugel

een bezoek aan de Abdij van Tongerlo (B). Wij maken dan kennis met het grote Klais-orgel (1933) in de Abdijkerk. De organist, pater Gabriël Goossens, zal ons daar om half twee ontvangen. Hij zal het orgel voorspelen en ook onze voorzitter Henk Kooiker zal voor ons spelen. Daarna gebruiken wij wat in het abdijcafé en bezoeken wij het Da Vincimuseum. Dus voor elk wat wils! U komt in Tongerlo via de E34 afslag 24 Geel. In Geel rijdt u richting Herentals. Halverwege de weg naar Herentals gaat u links naar Tongerlo. Ik hoop dat u de moeite kunt nemen een van de activiteiten te bezoeken. HAN VAN WEEREN

Fryslân Op zaterdag 17 mei 2014 houden wij onze jaarlijkse ‘buitenlandexcursie’. We bezoeken om 10.30 uur de kerk van Zuidhorn waar we het door Mense Ruiter gereconstrueerde H.H.Freytag/F.C. Snitger-orgel uit

1793 bezoeken. Behalve de kas en 85 procent van het pijpwerk, is hier alles nieuw gemaakt .(1/ap13). Na de lunch brengen we om 14.00 uur een bezoek aan de kerk van Oostwold (Oldambt). Het daar aanwezige Freytag orgel is uit 1811. Het is nog in nagenoeg originele staat. (2/ap18). We vertrekken om 9.15 uur vanaf de parkeerplaats van McDonalds te Joure. WIM DIJKSTRA

Zuid-Holland Noord We zijn op zaterdagmiddag 24 mei a.s. welkom in de Dorpskerk, Dorpsstraat 17, 2381 EK in Zoeterwoude. Daar staat sinds 2013 een prachtig Van Dam-orgel gebouwd in 1863, afkomstig uit Irnsum. Onze gastheer is Harry Lichtendonk, die ons zal vertellen over de kerk, de vorige orgels en het huidige instrument. Hij en Erik van Bruggen, die adviseur was, zullen het orgel laten klinken. Aan het eind van de middag krijgen

13

vERENIGINGSNIeuws we gelegenheid zelf te spelen. Hoofdonderwerp van de middag is een workshop rond het Liedboek – Zingen en bidden in huis en kerk. Inleider is Fokke de Vries, componist, organist en dirigent. De aanwezigen vormen een ad hoc-cantorij. Hij wil graag vooral aandacht geven aan de liederen over Hemelvaart en Pinksteren. Andere ervaringen, ideeën, vragen en suggesties met betrekking tot het Liedboek zijn welkom. Hij ontvangt ze graag van tevoren op [email protected]. Aan wie wil spelen wordt gevraagd zich bij de keuze ook te richten op de liederen over het genoemde thema. Opgave graag voor 18 mei a.s. bij de secretaris. We beginnen om 14.00 uur en eindigen om 17.00 uur. Graag tot ziens. JAN VAN DER SPEK

derhoudende middag met elkaar te hebben in Raalte. Link bladmuziek: https://urresearch.rochester.edu/ institutionalPublicationPublicView. action?institutionalItemId=4062& versionN

Overijssel

Gelderland

We willen u graag attenderen op de onze activiteiten van mei. U bent van harte welkom op zaterdag 10 mei 2014 om 13.30 uur te Raalte (let op de aanvangstijd!), waar in de plaatselijke basiliek het bijzondere Adema-orgel staat. Titulair organist Gerard Keilholtz zal ons deze middag laten kennismaken met Franse orgelmuziek, die ook goed gebruikt kan worden in de zondagse protestantse eredienst. Zoals reeds eerder is aangegeven, kunt u de te bespreken (nieuwere) Franse orgelmuziek – waarvan dan uiteraard ook diverse delen zullen worden gespeeld – vinden op internet. We gaan er van uit dat u deze muziek geprint meebrengt. Als u bovendien in het bezit bent van de uitgave Heures Mystiques, deel 1 en 2 van Leon Boëllmann, breng dan ook deze boekjes graag mee. We verzoeken u de muziek van Les Maitres Contemporains, maar alleen deel drie ( N.B. bestaat uit twee delen!! ) geprint mee te brengen. We hopen weer een boeiende en on-

In 1902 werd door de firma Peter Conacher & Co. (Huddersfield) een orgel gebouwd voor de Jerusalem Chapel in Pont Rhyd-y-fen in ZuidWales. In 2002 werd dit orgel gedemonteerd en in mei 2003 is het in de pasgerestaureerde kerk van Driel (Betuwe) geplaatst. De dispositie van het orgel: Great (Manuaal I, C-g3): Open Diapason 8, Gamba 8, Dulciana 8, Stopped Diapason 8 (hout), Principal 4, Suabe Flute 4 (hout), Fifteenth 2. Swell (Manuaal II, C-g3): Violin Diapason 8, Salicional 8 (C-H gecombineerd met Rohr Flöte), Voix Celestes 8 (vanaf c), Rohr Flöte 8, Gemshorn 4, Harmonic Piccolo 2, Cornopean 8, Tremulant. Pedal (C-f1): Bourdon 16, Bass Flute 8. Koppelingen: Swell to Great, Great to Pedals, Swell to Pedal, Swell Octave. Vijf treden:, piano & forte voor Great en Swell, koppel Great to Pedals (reversible).

14

Overige programma 2014: • Zaterdag 4 oktober 2014 in de Oude Blasius te Delden. Gerrit Hoekstra over negentiende-eeuwse kerkliederen. • Zaterdag 8 november 2014 om 14.00 uur in de Hervormde Kerk te Rijssen, gebouw Sion. Nieuwe liederen uit het liedboek en de juiste begeleidingsvorm door Gijs van Schoonhoven. • Zaterdag 13 december 2014 om 14.00 uur: Speelmiddag kerstmuziek in Dorpskerk te Olst. BASTIAAN NUIJEN

Op 17 mei van brengen wij een bezoek aan kerk en orgel van 14.00 -16.30 uur. De organist van de kerk, de heer Freek Withaar, zal ons ontvangen en iets vertellen over het orgel. U wordt verzocht muziek voor te bereiden, passend bij dit orgel. Meer informatie over het orgel is te vinden op de website van Het Orgel: http://www.hetorgel.nl/ norgel2004-03a.htm Gasten zijn welkom. Aanmelden is gewenst. JAN VAN DEN BRAND

Zeeland De reeds eerder aangekondigde orgelexcursie op zaterdag 24 mei in de Belgische grensstreek onder Zeeuws-Vlaanderen start om 10.00 uur in de kathedraal van Watervliet. Hier bevindt zich in een zeer fraaie orgelkas uit 1643 een nieuw instrument gebouwd door Loncke in 1969, waarbij de oorspronkelijke dispositie van Ledou als uitgangspunt is genomen. Stijn De Kesel zal ons ontvangen en het orgel demonstreren. Daarna gaan we naar de neogothische St. -Vincentiuskerk in Eeklo, waar zich een groot drieklaviers orgel bevindt, in 1856 gebouwd door Lovaert en in 1905 omgebouwd door Schijven. Dirk Bruggeman is onze gastheer en hij zal ons wegwijs maken op dit instrument. Om 13.15 uur worden we door Ad van de Wege opgewacht in de St. Adrianuskerk in Adegem. Het uit 1780 daterende Van Peteghem-orgel in deze kerk is in 2010 door reconstructie/ nieuwbouw uitgevoerd door Lapon in zijn oorspronkelijke staat hersteld en telt 26 stemmen. Mensurering en klankbeeld zijn georiënteerd op van Peteghem. Het orgel is uitermate geschikt voor muziek uit de Franse Barok, zoals van Couperin en Clérambault. We besluiten de orgeltocht in de St.Barbarakerk in Maldegem, waar Ad van de Wege ons om 14.45 uur

zijn 'eigen' orgel zal demonstreren. Het werd in 1864 gebouwd door Hooghuys en heeft twee klavieren en aangehangen pedaal. Het is een vroeg-romantisch 'Frans klinkend' instrument met een meerdere tongwerken. Ook ruimen we tijd in om het pas verworven Loncke koororgel uit 1985 te bewonderen. Rond 16.00 uur sluiten we de excursie af. Het wordt een afwisselende en volle orgeldag waarbij de deelnemers alle orgels kunnen bespelen. De afstanden tussen de kerken zijn niet groot; om tijd te besparen neemt ieder zelf een lunchpakket mee. Voor deelname graag even aanmelden per mail of telefoon bij de secretaris. Gasten zijn van harte welkom. KEES TEMPELAAR

KVOK-nieuwssite: www.orgelenkerkmuziek.nl nieuws uit de wereld van orgel & kerkmuziek

NotaBene | Mei 2014

Agenda orgelconcerten in mei vr 2 | Amsterdam | Orgelpark | 20.15 | Jan Lehtola. Info: www.orgelpark.nl Kapelle | Ned. Herv. Kerk | 20.00 | Wouter Blacquière m.m.v. Caroline Groeneweg ( dwarsfluit). Info: www.hervormdekerk-kapelle.nl Zuidhorn | De Rank | 19.30 | Martin Mans, Urker Mans Formatie en Mark Brandwijk. Info: www.martinmans.nl za 3 | Almelo | Doopsgezinde Kerk | 14.00 | Hans Smeenk (Almelo). Info: www. dgtwente.doopsgezind.nl Amsterdam | Orgelpark | 14.15 | Colloquium barokorgel: stemming. Info: www.orgelpark.nl Boven-Hardinxveld | Hervormde Kerk | 20.00 | André de Jager Bunschoten-Spakenburg | Zuiderkerk | 20.00 | Jos Moeke. Feestelijk Oranjeconcert. Info: www.josmoeke.nl Den Haag | Bethlehemkerk | 20.00 | Aarnoud de Groen. Info: http:// aarnouddegroen.com Groningen | Martinikerk | 10.00 | Leo van Doeselaar & Erwin Wiersinga. Workshop, max. 8 pers., les 30 min. (25 euro). Pass. max.5 pers. (5 euro). Opgave: [email protected] Middelburg | Koorkerk | 19.30 | Martin Mans, Urker Mans Formatie en Mark Brandwijk. Info: www.martinmans.nl Moordrecht | Dorpskerk | 20.00 | Wim Magré m.m.v. Wilbert Magré (piano). Info: www.wimmagre.nl Utrecht | Jacobikerk | 20.00 | Nederlandse première Requiem van Finzi aan vooravond Dodenherdenking. Voorhout | Kleine kerk | 20.00 | Cor de Vries Feestelijk Oranjeconcert met werken van Bach, Bonset, Peeters, Boëllmann, Lefebure-Wely en Zwart. zo 4 | Wilp | Dorpskerk | 15.00 | Elske te Lindert, orgel en zang ma 5 | Alphen aan den Rijn | Adventskerk | 20.15 | Bevrijdingsconcert door Simon Stelling m.m.v. jeugdkoren Collegium Voci. Info: www. orgelcommissiealphen.nl Goes | Grote of Maria Magdalenakerk | 20.00 | Arno van Wijk. Info: www. muziekindegrotekerkgoes.nl Rotterdam | Hoflaankerk | 20.00 | Wouter van der Wilt. Bevrijdingsconcert. Info: www.hoflaankerk.nl wo 7 | Leiden | Academiegebouw | 13.00 | Geerten van de Wetering m.m.v. Elma Dekker (sopraan) Info: www.voorzieningen.leidenuniv.nl/ontspanning/ orgel/ vr 9 | Amsterdam | Westerkerk | 13.00 | Ad Klink, trompet, Jos van der Kooy, orgel. Info: www.josvanderkooy.com Antwerpen (B) | St.-Michielskerk | 20.15 | Peter Van de Velde en Nadja Nevolovitsch (viool). Info: www.akc-orgel.be Castricum | Pancratiuskerk | 20.00 | Paul Houdijk (orgel) m.m.v. het Herenkoor Pancratius o.l.v. Bart Vervaat. Info: www.degoedeherdercastricum.nl Eindhoven | Chr. Ger. Kerk | 20.15 | Bram Beekman. Werken van Bruhns, Bach, Mendelssohn, Bert Matter en improvisatie za 10 Zaterdag 10 mei 2014 Orgeldag Noord Nederland. Amsterdam | Orgelpark | 20.15 | Orgel en zang: Falcinelli en Grunenwald. Mayuko Banno, Vincent Hensen, Gerwin Hoekstra, David van Laar, Yukiko Yamada en Peter van der Zwaag, orgel. Eske Tibben, mezzosopraan. Info: www. orgelpark.nl Bolsward | Martinikerk | 20.00 | Martin Mans. Info www.martinmans.nl Dwingeloo | St.-Nicolaaskerk | 20.00 | Muziektheater ‘Geachte heer Bach’, o.a. Wietse Meinardi, orgel. Info: www.muziektheater-assen.nl

NotaBene | Mei 2014

Heerde | Ontmoetingskerk | 20.00 | Wim Magré m.m.v. Wilbert Magré (piano) en Carina Bossenbroek (panfluit). Info: www.wimmagre.nl Kampen | Bovenkerk | 14.30 | Sietze de Vries m.m.v. Kampen Boys Choir Kampen | Bovenkerk | 16.30 | Sietze de Vries m.m.v. Kampen Boys Choir Leens | Petruskerk | 17.00 | Geert Bierling. Concert in kader van Orgeldag Noord Nederland Maassluis | Groote of Nieuwe Kerk | 20.00 | Diederick Clements, Matthijs Visscher en Evan Bogerd Laureatenconcert. Info: www.garrelsorgelmaassluis.nl zo 11 | Boxtel | St.-Petrusbasiliek | 20.15 | Rowan van der Westen bespeelt het Smitsorgel (1842) Info: www.brabantorgel.nl/Boxtel_Petrusbasiliek Dokkum | Grote of St.-Martinuskerk | 16.00 | Muziektheater ‘Geachte heer Bach’, o.a. Wietse Meinardi, orgel. Info: www.muziektheater-assen.nl Hilvarenbeek | Petruskerk | 20.00 | Ad van Sleuwen (orgel) en Ramon Wolkenfelt (trompet). Info: http://members.home.nl/brabantseorgelklanken Oosthuizen | Grote Kerk | 16.00 | Tjeerd van der Ploeg & Schola Cantorum Orgel en gregoriaans alternatim ma 12 | Sneek | St.-Martinus-aan-de-Singel | 20.00 | Lambert van Eekelen wo 14 | ‘s-Hertogenbosch | St.-Cathrienkerk | 16.00 | Willem Hörmann, orgel. Info: www.willemhormann.nl Leiden | Academiegebouw | 13.00 | Ernst Jacob Bakker. Info: www. voorzieningen.leidenuniv.nl/ontspanning/orgel/ vr 16 | Amsterdam | Orgelpark | 20.15 | Ensemble en orgel: De nieuwste muziek. Info: www.orgelpark.nl Amsterdam | Westerkerk | 13.00 | Jaap Jan de Rooij, orgel. Info: www. josvanderkooy.com Antwerpen (B) | St.-Michielskerk | 20.15 | Iris Eysermans en Marie-Noëlle Bette. Info: www.akc-orgel.be Mijdrecht | Janskerk | 20.00 | Wim Magré. Info: www.wimmagre.nl Oegstgeest | Regenboogkerk | 20.15 | Bert den Hertog Sliedrecht | Grote Kerk | 19.30 | Arjan Versluis en Martin Zonnenberg za 17 | Almelo | Doopsgezinde Kerk | 14.00 | Henk Linker mmv Valeria Boermistrova (Almelo). Info: www.dgtwente.doopsgezind.nl Amsterdam | Orgelpark | 14.15 | Colloquium barokorgel: live elektronica. Info: www.orgelpark.nl Amsterdam | Orgelpark | 20.15 | Wolfgang Mitterer. Info: www.orgelpark.nl Deventer | Bergkerk | 15.00 | Sergé Schoonbroodt, orgel. Info: www. bergkerkconcerten.nl Haskerhorne | Dorpskerk | 20.00 | Roelof van Luit, orgel, klavecimbel en regaal; Evelien Wolting, blokfluit Hoevelaken | Dorpskerk | 15.00 | The Martin Mans Formation, Rineke de Wit, Cocky de Wit, Mieke de Wit , Christine de Wit en Martin Mans Kampen | Bovenkerk | 20.00 | Martin Mans. Info www.martinmans.nl Mensingeweer | Michaelkerk | 20.00 | Stef Tuinstra m.m.v. Ronald Moelker, blokfluitsolist Midwolda | Hervormde Kerk | 20.00 | ‘Geachte heer Bach’ – Concertante theatervoorstelling over leven en muziek van J.S. Bach. Wietse Meinardi – orgel. Info: www.muziektheater-assen.nl Noordwolde Gn | Dorpskerk | 10.00 | Evenementendag An & Paul Moerman Stichting. Leerlingen van Leonore Lub bespelen het orgel te Noordwolde; in de middag cd opnames zo 18 | Bergen op Zoom | Gertrudiskerk | 16.00 | Petra Veenswijk. Info: www. brabantorgel.nl

15

Agenda Bolsward | Martinikerk | 16.00 | Muziektheater ‘Geachte heer Bach’, o.a. Wietse Meinardi, orgel. Info: www.muziektheater-assen.nl Helmond | St.-Lambertuskerk | 20.00 | Elmar Lehnen (Kevelaer). Info: www. lambertusconcerten.nl Macharen | R.-K. Parochiekerk | 16.00 | Norbert Bartelsman. Info: www. brabantorgel.nl Rolde | Jacobuskerk | 20.00 | Bernard Winsemius. Thema: ‘Onder invloed van Bach’. Info: www.rolderconcerten.nl St.-Oedenrode | Martinuskerk | 15.00 | Joost Langeveld (Nijmegen). Info: www. sintmartinusparochie.nl/ Venray | St.-Petrusbanden | 16.00 | Daniel Janssen en Remy Syrier. Info: www. brabantorgel.nl ma 19 | Rotterdam | De Doelen | 12.45 | Geert Bierling, gratis lunchconcert, Händels beroemde Orgelconcerten opus 7. Info: www.dedoelen.nl di 20 | Haarlem | Philharmonie | 20.15 | Jos van der Kooy. Gratis inleiding 19.30 uur. Info: www.theater-haarlem.nl Rotterdam | Lambertuskerk | 20.00 | Eric Koevoets, orgel, Jenny Haisma, sopraan. Info: www.lambertuskerk-rotterdam.nl Rotterdam | St.-Laurenskerk | 12.45 | Susanna Veerman wo 21 | Leiden | Academiegebouw | 13.00 | Sander van Marion. Info: www. voorzieningen.leidenuniv.nl/ontspanning/orgel/ Zoetermeer | Oude kerk | 12.45 | Ronald de Jong (lunchpauzeconcert). Info: www.concertenzoetermeer.nl vr 23 | Amsterdam | Westerkerk | 13.00 | Gert van Hoef, orgel. Info: www. josvanderkooy.com Antwerpen (B) | St.-Michielskerk | 20.15 | Ben Van Nespen. Info: www.akcorgel.be Kapelle | Ned. Herv. Kerk | 20.00 | Henk G. van Putten. Info: www. henkgvanputten.nl/ Venhuizen | Hervormde Kerk | 20.00 | Dirk Out. Info: www.zingenenzo.com za 24 | Amsterdam | Orgelpark | 20.15 | Thanasis Deligiannis, componist en ensembleleider, Masato Suzuki, organist en ensembleleider, Roelof Pothuis, vormgever, Andriana Minou, librettist/dramaturg, Kaja Draksler, pianist/componist, Anni Elif Egecioglu, zanger, George Dumitriu, gitaar/ geluidstechnicus, Yukie Yamaguchi, viool, Ryoko Imai, percussive. Info: www. orgelpark.nl Amsterdam | Westerkerk | 13.00 | Dirk Jan Versluis (Bach en Reger). Info: www.josvanderkooy.com Amsterdam | St.-Augustinuskerk | 15.00 | Didier Matry (Parijs) Ede | Oude Kerk | 20.00 | Martin Mans. Info www.martinmans.nl Eindhoven | Catharinakerk | 15.00 | Marcel van Westen. Info: www. muziekindecathrien.nl Leens | Petruskerk | 20.00 | Matteo Imbruno Lisse | Agathakerk | 20.15 | Hayo Boerema Maassluis | Groote of Nieuwe Kerk | 20.00 | Rien Donkersloot. Info: www. garrelsorgelmaassluis.nl Maassluis | Immanuelkerk | 20.00 | Wim Magré m.m.v. Wilbert Magré (piano) en Carina Bossenbroek (panfluit). Info: www.wimmagre.nl Medemblik | Bonifaciuskerk | 20.00 | Dennis van der Heijden m.m.v. Frank Bakker, fluit. Info: www.bonifaciuskerkmedemblik.nl Purmerend | Nicolaaskerk | 16.00 | Tjeerd van der Ploeg, Frank van Wijk en Kees van Eersel.

16

Rotterdam | De Doelen | 15.00 | Leo van Doeselaar. Info: www.dedoelen.nl Usquert | Petrus- en Pauluskerk | 20.00 | Euwe de Jong en Sybolt de Jong. Orgelwerken en transcripties voor vier handen en voeten Utrecht | Dom | 15.30 | Domcantorij o.l.v. Remco de Graas; Gonny van der Maten. Info: www.domkerk.nl Voorthuizen | Orgelzaal De Punt | 19.30 | Jos Moeke (Hemelvaartsconcert). Info: www.josmoeke.nl Wassenaar | Dorpskerk | 16.00 | Anneke Jansen m.m.v. Anja v. Doorn (klarinet). Info: www.pkn-wassenaar.nl ‘t Woudt | Kerk | 20.00 | Cecilia Bernardini, viool & Keiko Shichijo, fortepiano. Info: www.concertentwoudt.nl zo 25 | Almelo | Doopsgezinde Kerk/Grote Kerk | 15.30 | Margaretha Christina de Jong. Wandelconcert. Amsterdam Linnaeushof 93 | Hofkerk | 15.30 | Erik Jan Eradus (Guilmant Sonates 5 en 6). Info: www.erikjaneradus.com Appingedam | Nicolaikerk | 15.30 | Tymen Jan Bronda Delft | Maria van Jessekerk | 15.00 | Orgelconcert door Eric Koevoets. Info: www.veenswijkorgel.nl Kantens | Antoniuskerk | 16.00 | Wolfgang Zerer. Presentatie nieuwe cd Wolfgang Zerer Soest | De Open Hof | 16.00 | Rijk Jansen m.m.v. Anneke Jansen, klavecimbel. Info: www.zondagmiddagconcerten-soest.nl di 27 | Rotterdam | St.-Laurenskerk | 12.45 | Wim Does wo 28 | Amsterdam | Orgelpark | 20.15 | Koor en orgel: Poulenc en Castagnet. Ribattuta ensemble o.l.v. Dick Duijst, Hayo Boerema, orgel. Info: www. orgelpark.nl Leiden | Academiegebouw | 13.00 | Guus Theelen m.m.v. Bernadette Lexmond (sopraan). Info: www.voorzieningen.leidenuniv.nl/ontspanning/orgel/ do 29 | Kampen | Bovenkerk | 17.00 | Evert van de Veen, orgel (Hemelvaartsdag) vr 30 | Alphen aan den Rijn | Adventskerk | 20.15 | Simon Stelling Amsterdam | Westerkerk | 13.00 | Stefan Donner, orgel. Info: www. josvanderkooy.com Antwerpen (B) | St.-Michielskerk | 20.15 | Peter Van de Velde (Promsavond). Info: www.akc-orgel.be Wezep | Dorpskerk | 20.00 | Wim Magré m.m.v. Wilbert Magré (piano) en Gerlinda van den Berg (panfluit). Info: www.wimmagre.nl za 31 | Aalsmeer | R.-K. Carmelkerk | 20.00 | Theo Griekspoor Berkel en Rodenrijs | Dorpskerk | 20.00 | Arjan Breukhoven. Info: www. arjanbreukhoven.nl Boven-Hardinxveld | Hervormde Kerk | 20.00 | Jan van Wingerden za 31 | Den Haag | Kloosterkerk | 16.00 | Vocaal Ensemble MUSA o.l.v. Peter Dijkstra. Info: www.musa.nu Dordrecht | St.-Antoniuskerk | 16.00 | Eric Koevoets. Info: www.erickoevoets. nl Leens | Petruskerk | 20.00 | Jan Harryvan Purmerend | Nicolaaskerk | 14.00 | Zangvereniging Harmonie Middenbeemster o.l.v. Gerard Leegwater. Info: www.garrelsorgelpurmerend.nl Utrecht | Domkerk | 15.30 | Domorganist Jan Hage - Het Psalter in de orgelliteratuur. Info: www.domkerk.nl Wildervank | Grote Kerk | 20.00 | Gijs van Schoonhoven. Orgelconcert met stomme film.

NotaBene | Mei 2014