Ravenstein. toevluchtsoord voor katholieken. Ravenstein, dat reeds in 1380 stadsrechten kreeg van Reinout van Valkenburg

© 2009 Alle rechten voorbehouden

InZicht&

Ravenstein

samengesteld door Heemkundekring Land van Ravenstein. gratis stadswandelingen (ook mp3) www.microtoerisme.nl email: [email protected]

toevluchtsoord voor katholieken

Kolonel Wils wandeling Ravenstein Start: Sint Luciastraat 2 / Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein Lengte: 2,2 km./ 1,5 uur.

Het Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein verkoopt deze wandeling voor €2,50. Het T.I.R. heeft InZicht gevraagd deze wandeling te digitaliseren, zodat hij nu voor iedereen gratis is te downloaden. Korte geschiedenis van Ravenstein. Uit wikipedia:

Ravenstein werd in 1360 gesticht door Walraven van Valkenburg, leenman van de hertog van Brabant, die toen aan de oever van de Maas een kasteel liet bouwen, na daarvoor jarenlang vanuit zijn kasteel te Herpen tol te hebben geheven over het verkeer op de rivier. Bij het kasteel ontstond het plaatsje

Ravenstein, dat reeds in 1380 stadsrechten kreeg van Reinout van Valkenburg. In 1621 werden er Staatse troepen in de stad gelegerd. De katholieke kerk werd verboden. Ravenstein bleef echter buiten de Republiek en de vrijheid van godsdienst keerde terug. Het Land van Ravenstein werd hierdoor een toevluchtsoord voor kloosterorden die uit de Republiek waren gevlucht. Bij de komst van de Fransen in 1672 trok het Staatse garnizoen zich weer terug. De vestingwerken werden hierna gesloopt.

In 1735 werd in Ravenstein de Sint-Luciakerk gebouwd, de enige Nederlandse kerk in barokstijl buiten de provincie Limburg. In 1794 maakte de Franse bezetting een einde aan de autonomie van het Land van Ravenstein. In 1800 werden Ravenstein en het bijbehorende land verkocht aan de Bataafse Republiek. In 1814 kwam Ravenstein bij het toen opgerichte Koninkrijk der Nederlanden. Onder Nederlands bestuur werd het kasteel in 1818 tot en met de fundamenten gesloopt. Slechts de Kasteelsepoort bleef bestaan als onderdeel ervan. De wandeling is genoemd naar kolonel Wils. Hij was een zoeaaf, een militair in dienst van de paus.

Kolonel Wils

pagina - 1 -

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl U vertrekt vanuit het T.I.R., het Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein. U bevindt zich in de Sint Luciastraat. Zo meteen gaat u rechtsaf in de richting van het poortgebouw, de Kasteelsepoort.

1. Oude Raadhuis. Het pand nr. 2 waarin het T.I.R. is gevestigd, was tot 2003 in gebruik als raadhuis. Daarvoor was het een notariskantoor. In het begin van de achttiende eeuw bestond het nog uit drie middeleeuwse huizen. Johan van Willigen, advocaat-fiscaal van het Land van Ravenstein en het graafschap Megen, bewoonde aanvankelijk alleen het middelste huis, genaamd “De Swaen”. In 1739 voegde hij de huizen samen. Onder het pand zitten nog de oude keldergewelven. Het rechter kelderraam zit

Dit geeft aan dat de keurvorst geridderd was in de orde van het Gulden Vlies, een middeleeuwse ridderorde voor 'bijzondere stoutmoedigheid'. In het uithangbord van stadsherberg De Keurvorst zijn beide wapens ook te zien.

te dicht op de hoek: het pand is daar versmald en de kelder ligt gedeeltelijk onder de straat. Het zijstraatje was zo beter toegankelijk voor paard en wagen. 2. Gevel gymnasium. Naast het T.I.R. op nr. 4 staat het voormalige gemeentehuis. De gevel is een replica van het gymnasium, dat in 1752 is gebouwd. Tot 1735 stond hier de katholieke kerk. Op de panden nr. 2 en 4 zijn ANWB-bordjes bevestigd waarop eveneens informatie wordt gegeven.

3. Poort. De poort tussen het T.I.R. en het voormalige gemeentehuis is ook een replica. Deze gaf toegang tot de begraafplaats die aan de achterkant rondom de oude kerk lag.

4. Sint Luciakerk. Aan de overkant van de straat staat de Sint Luciakerk, gewijd in 1735. Ravenstein, Herpen, Reek, Schaijk, Velp, Zeeland, Uden, Volkel en Boekel maakten deel uit van het Land van Ravenstein dat van 1397 tot 1795 werd geregeerd door Duitse vorsten. Dit gebied heeft altijd godsdienstvrijheid gekend, ook toen Brabant, Limburg en Vlaanderen van 1648 tot 1795 bij de Republiek waren ingelijfd. In de tijd dat in Staats Brabant het katholicisme niet gepraktiseerd mocht worden, werd deze katholieke kerk gebouwd.

De achthoekige kerk is een typisch voorbeeld van Duitse barok. Boven de ingang is een sauvegarde aangebracht, een vrijgeleide; eenmaal in de kerk, viel men tot 1795 niet onder de plaatselijke rechtspraak, maar onder de rechtspraak van de keurvorst van de Palts. In de sauvegarde ziet u een kroon: de

keurvorstenhoed, met daaronder de wapens van landsheer Karl Philip Theodore von Sultzbach (1742-1796). Onderin het wapen bevindt zich een lam aan een keten.

Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein

Om de kerk te kunnen bekostigen, startte Johan van Willigen in 1729 een loterij die erg lucratief bleek. Pas in 1782, na de 63e trekking, werd de loterij op gezag van de Staatse Nederlanden opgeheven Op de kerk treft u een informatiebordje van de ANWB aan. De houten beelden in de nissen bovenin vertegenwoordigen hoop, geloof en liefde. U loopt nu naar het poorthuis. Zo meteen gaat u onder de poort door naar de

www.toerismeravenstein.nl

Kasteelseplaats. Daarna loopt u rechtdoor naar de Van Coothweg. 5. De Kasteelsepoort. De Kasteelsepoort is het oudste gebouw van Ravenstein en dateert deels uit de vroegste periode, circa 1300. Een tongewelf vormde de verbinding tussen stad en kasteelcomplex. Het bezat een stevige eiken toegangsdeur. Voor de poort lag een gracht met een houten en/of gedeeltelijk stenen brug. In de 17e eeuw werd de poort met het huis links, gerenoveerd voor de dominee. Het tongewelf is daarbij gesloopt en vervangen door dit 'gedrongen' gewelf.

U loopt nu onder het gewelf door om dit poorthuis van de andere kant op een afstand te bekijken. De zwarte dakpannen markeren een aanbouw. Vóór de

-2-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl Ongeveer daar stond het omgrachte kasteel uit 1360, gebouwd door Walraven van Valkenburg. Een houten brug gaf toegang. Vanaf de tweede helft van de 15e eeuw werd het bewoond door de drost, de plaatsvervanger van de Duitse landsheer. Voormalige ambtswoning rentmeester

renovatie heeft rechts van de poort op de plaats van de aanbouw, een hoektoren gestaan, waarvan de eerste treden nog in het huis aanwezig zijn. Als u door het eerste raam van de aanbouw naar binnen kijkt, ziet u in de gang een gemetseld rood kozijn met groene deur. Deze ingang is gemaakt volgens de 17e eeuwse mode, in de heraldische kleuren van het wapen van Kleef. Het moest de entree van de dominee enige status verlenen. Dit huis is tot ± 1930 een domineeshuis gebleven. 6. De Voorburcht. U bevindt zich nu op de voorburcht: een plein waaromheen de

personeels-verblijven, stallen, bakkerij en tiendschuur stonden. De tiendschuur was de opslag voor betaalde belasting in natura: één tiende van de oogst van pachtende boeren. Het pand op nr. 5 was vanaf 1762 de ambtswoning van de rentmeester. Het is afgebrand in de eerste helft van de 19e eeuw. Op de oude fundamenten werd in 1922 het huidige klooster door de Ravensteinse architect J. Eichelsheim gebouwd, met links daarvan de huidige kapel. Het klooster is sinds 2007 niet meer in gebruik.

Op 6 augustus 1695 betrok landsheer Johan Wilhelm von Neuburg met zijn echtgenote voor één dag het kasteel. Dit was het eerste vorstenpaar dat Ravenstein bezocht. De stad werd daarvoor

versierd met bloemen en vetpotjes. Op 22 april 1809 bezocht koning Lodewijk Napoleon Ravenstein. Hij logeerde in de Marktstraat. Bij een bezoek aan het vervallen kasteel dat gebruikt werd als legerplaats, liet hij de laatste kerkergevangene onmiddellijk overplaatsen naar Den Bosch. In 1811 werd het kasteel een militair hospitaal. In 1818 is het kasteel mét fundering op last

7. De Kasteeltuin. Achter de kasteeltuin ziet u een grasveld.


van Willem I gesloopt om bij de Ravensteiners elke gedachte van hernieuwde zelfstandigheid uit te bannen. U loopt naar de Van Coothweg en gaat rechtsaf richting de Maasdijk. 8. Van Coothweg. Mr. P.F. van Cooth is geboren, getogen, gehuwd en overleden in Ravenstein. Hij had geen erfgenamen. Na zijn overlijden op 8 juni 1901 liet hij 250.000 gulden na ten bate van

Kasteeltuin


het openbaar vervolgonderwijs voor arbeiderskinderen in Noord-Brabant en Gelderland. In Ravenstein is een restant van de erfenis ondergebracht in de stichting Legaat Van Cooth. De rente wordt o.a. besteed aan jeugden jongerenwerk.

9.Zicht op spoorbrug. Al in 1867 maakte men plannen voor de bouw van de brug. Door geldproblemen en een constructiefout is de brug pas in 1883 in gebruik genomen. De Edithbrug, genoemd naar de dochter van de Engelse geldschieter, Sir Alexander Brogden, heette in de volksmond Whiskybrug, omdat er bij het openingsfeest heel veel 'jenever' vloeide. In 1938 kreeg de totaal versleten en gedeeltelijk houten brug, een stalen constructie met ronde

-3-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl bogen. De nieuwe brug werd naast de oude gelegd; de pijlers waren immers voor dubbelspoor bedoeld.Op 10 mei 1940 blies het Nederlandse leger de brug op. In september van dat jaar was de brug weer hersteld. Op 1 september 1944 bombardeerde de Amerikaanse luchtmacht de brug. Hij bleef onbeschadigd. Maar het huis van de familie Reijs in het dorpje Niftrik aan de overzijde van de Maas, kreeg een voltreffer: zeven mensen kwamen om. Wim Markese, 7 jaar oud, stierf 's avonds in het ziekenhuis te Oss aan posttraumatische stress; hij was met zijn vader op de Maasdijk toen de bombardementen begonnen. Op 17 september 1944 bliezen de Duitsers de eerste twee pijlers op, waardoor de verbinding met het noorden, waaronder Arnhem, werd verbroken. U loopt naar het kanon op de Maasdijk.

10. Rondeel. Hier ligt het deels herbouwde rondeel uit 1521. Het lag aan de strang, een zijtak van de Maas en diende als versterking tegen aanvallen vanaf het water. De vierkante uitbouw waarop nu het kanon staat, deed waarschijnlijk een tijdlang dienst als overslagplaats en/of toltoren. Bij de Maaskanalisatie in 1931 is de strang volgestort. Bij Grave en Lith zijn sluizen aangelegd, waardoor het gemiddelde waterpeil is gezakt.

11. Prieeltje. Het prieeltje staat op oorspronkelijke hoogte van het verdedigingswerk. Daaronder ligt waarschijnlijk een kruitkelder uit 1521. In de helling achter het hek ligt de toegang tot een kazemat uit de 17e eeuw. Deze lag aan de buitenkant van het

verdedigingswerk om van daaruit de 'beer' en de vestingmuur te kunnen bewaken. U loopt iets verder in de richting van de spoorweg en gaat via 't Laantje links naar beneden.

12. Stadsgracht. De stadsgrachten zijn het restant van de Hollandse vestingwerken die door de Staatse troepen van prins Maurits zijn aangelegd in de eerste helft van de 17e eeuw, in de oorlog tegen Spanje. Ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog kende het Land van Ravenstein godsdienstvrijheid. Bij de verdeling van de Kleefse erfenis in 1614 kwam het gebied in handen van de protestantse Keurvorst Johan Sigismund van Brandenburg. In 1621 leende zijn zoon, Keurprins Georg Wilhelm, 100.000 rijksdaalders bij de Staten van Holland. In

ruil daarvoor werd in Ravenstein een Staats leger ingekwartierd: 9 compagnieën van elk 150 tot 200 mannen. Het garnizoen dempte de middeleeuwse grachten en legde rondom de stad de vestingwerken aan, nu bekend als het Oud Hollands Stelsel van Simon Stevin.

rechtsaf de Molensingel op. 14.Vestingwal. Rechts van deze weg lag een 17e eeuwse aarden vestingwal. De Ravensteinse wallen zijn al aan het einde van de 17e eeuw in onbruik geraakt en de grachten ingeschoven.

U loopt door het park via 't Laantje langs jeugdhuis 't Kempke en slaat linksaf het Pollekespad in.

13. Hek naar stadstuin. Het hek, meestal afgesloten, geeft toegang tot een stadstuin en een kleine protestantse begraafplaats. U bevindt zich op het oorspronkelijke ravelijn, een eilandje in de gracht dat deel uitmaakte van de 17e eeuwse vestingwerken. Even voorbij het bruggetje gaat u


Stellingmolen De Nijverheid staat op het restant van bastion Utrecht. In het bijgebouw van de molen is een bezoekerscentrum van het Land van Ravenstein gevestigd. De molen zelf is iedere vrijdagmiddag in bedrijf. Dan kunt u de molen van binnen bezichtigen. Voordat u bij de molen komt, houdt u links aan. Aan de oude muur iets voorbij de bocht treft u


weer een ANWB-bordje aan. U loopt door de Brouwerijstraat.

15. Studentenhuizen. In de huizen aan de linkerkant van de Brouwerijstraat leefden in de 18e eeuw studenten die dankzij de opbrengsten van de Ravensteinse loterij gratis onderwijs genoten. Aan het eind van deze weg gaat rechtsaf de Landpoortstraat in.

16. Voormalige Brouwerij. In het grote huis, Landpoortstraat nr. 2 t/m 6, bevond zich vanaf 1777 brouwerij Van Claarenbeek. H.J. Teulings nam de brouwerij in 1891 over. Vanaf 1907 tot de

-4-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl opheffing in 1917, was Richard Staal de eigenaar. Bierbrouwer Reinier van Claarenbeek was van 1851 tot 1896 burgemeester van Ravenstein.

vroeger het ravelijn dat eindigde bij de gracht voor de oude smederij even verderop. Het 17.Corps de Garde. Aan de overkant op nr. 3 staat het voormalige wachtlokaal 'Corps de garde', lange tijd verbasterd tot 'Cortegaer'. Hier postte de stadswacht. Het grensde aan een poterne: een toegangspoort door een aarden wal. Achter de wal lag een zeer brede gracht met daarin een ravelijn. Om via dat ravelijn toegang te krijgen tot de stad moest men vroeger twee houten bruggen over. Als u verder de Landpoortstraat inloopt, kunt u zien dat de tuin van nr. 20 veel lager ligt dan die van nr. 22. Hier begon

stenen bankje aan de overzijde ter hoogte van de verkeersdrempel maakte deel uit van het landhoofd waarop de lange houten brug rustte. De steen is hier aangetroffen bij graafwerkzaamheden. De gele steentjes in de weg markeren de vindplaats, tevens de plaats van het landhoofd. U keert terug en gaat rechts van het huis 'Corps de garde' de Walstraat in.

18. Walstraat. Rechts van deze weg lag ook een aarden verdedigingswal; vandaar de naam Walstraat. Als u in de bocht naar links bent gearriveerd, loopt u rechts het parkeer-terreintje van gemeenschapshuis Vidi Reo op. U gaat richting stadsgracht via de trap naar beneden. Nu loopt u langs de gracht om het restant van bastion Holland heen. 19. Vestingwerken. Vanaf 1672 verloren de vestingwerken hun verdedigingsfunctie. Dat de wallen en bastions vervolgens zijn omgeduwd en de gracht ingeschoven, is ook hier zichtbaar. 20. Leerlooijerij Even verderop rechts ziet u het voormalige leerlooierijhuisje van Ignaat Suermondt. Hij is hier in 1885 begonnen.

Leerlooijerijhuisje

In 1890 bracht hij de leerproductie over naar de Nieuwstraat waar zich reeds de schoenmakerij van zijn vader bevond. Hij schakelde over op machinale productie. In het begin van de twintigste eeuw werkten bij Ravo's schoenfabriek ± 80 mensen die gezamenlijk 120 paar laarzen per week produceerden. In de jaren 50 verhuisde de fabriek naar de Stationssingel, waar men overging op de productie van FUTschoenen uit Bristol (Engeland). Eind jaren 60 had het bedrijf ongeveer 300 mensen in dienst. Zoals de meeste Nederlandse schoenfabrieken kon de Ravo niet wedijveren


tegen de goedkope schoenproductie in Italië. Ravo Schoenfabrieken NV werd in de jaren tachtig opgeheven. U vervolgt uw weg via het pad en gaat linksaf tussen de huizen door terug naar de Walstraat. U steekt over en loopt via de Walhoek door het steegje naar de hoek van de Nieuwstraat en de Winkelstraat.

21. Nieuwstraat 2.


Op de balkenconstructie van het huis Nieuwstraat 2 is dendrochronologisch onderzoek verricht; uit de datering van de jaarringen blijkt dat de bomen voor de dakconstructie in 1449 en 1450 zijn gekapt. De constructie is oorspronkelijk en heeft blijkbaar de stadsbranden van 1480 en 1606 doorstaan. Aanvankelijk was het pand opgedeeld in vier woonhuizen. In 1650 startte de familie Maes hier een bierbrouwerij, genaamd Het Ancker. Voor het brouwen maakten zij gebruik van de hoogte van het huis. Het mouten (het kiemen en drogen van de gerst) gebeurde op zolder. Het procédé ging verder van verdieping tot verdieping tot de kelder was bereikt. Daar werd het bier in vaten gelagerd. De schuine kelderingang dateert nog uit de beginperiode van de brouwerij. Meer dan een eeuw later kwam het bedrijf in handen van de gezusters Mullekom. In

-5-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl 1813 kocht H. Nienhuis de brouwerij. Hij beperkte zich tot het mouten, bedoeld voor andere brouwerijen.

historische plattegrond. Let daarbij op het verschil tussen de middeleeuwse en de 17e eeuwse omwalling.

In 1904 is het huis grondig verbouwd tot woonhuis. Daarbij kreeg de voorgevel nieuwe ramen en een andere deur. Tussen de ramen is een ander formaat stenen gebruikt. Door op de oude ijsselsteentjes een stuclaag aan te brengen, ontstond de uitsparing in de vorm van een kruis. De oude voordeur en een raam zijn hergebruikt in de achtergevel, oorspronkelijk een blinde muur.

U loopt deze straat uit naar de NH-Kerk.

Dit huis werd tot 1975 door de dezelfde familie bewoond. De laatste telgen waren de bemiddelde vrijgezelle dames Nienhuis die uit godsdienstige overwegingen hun vermogen vermaakten aan de paters van de Heilige Geest. U loopt nu door de Winkelstraat naar de hoek in de Marktstraat.

3 Professoren woningen

22. Woningen professoren. In de drie grote huizen aan de linkerkant, op nr. 1, 3, en 5 woonden professoren. Zij verzorgden het onderwijs aan de Latijnse en Franse school in de 18e eeuw. Zij hielden tevens toezicht op de studenten die in de achterhuizen aan de Brouwerijstraat woonden. De raamversieringen van nr. 1 doen vermoeden dat hier in de 19e eeuw een begrafenis onderneming was gevestigd.

Ter hoogte van de kerk gaat u rechtsaf de Servetstraat in. Rechts tegen de zijgevel vindt u een informatieve

24. NH Kerk. De Nederlands Hervormde kerk kwam in 1641 gereed. (zie punt 12) De aannemer, Dirk de Bijl, ontving 6000 gulden om de kerk van te bouwen. De stad bracht 77,5 mud kalk in en hijzelf drie tonnen bier voor het garnizoen. De keurvorst verleende 2400 gulden subsidie. Deze protestantse kerk,

23. Kapel. De kapel op nr. 13 was aan het begin van de 20e eeuw gebouwd voor een meisjescongregatie.


bedoeld voor het Staatse leger, is uniek in Zuid-Nederland. In 1972 werd de kerk gerestaureerd. Op zondagochtend wordt op de 1e en de 3e zondag van de maand een dienst gehouden. Verder wordt de kerk gebruikt voor allerlei culturele activiteiten.Op het ANWB-bordje links van de ingang is sprake van de gemeente Ravenstein. Vanaf 2003 maakt Ravenstein deel uit van de gemeente Oss. Nu gaat u linksaf de Nieuwstraat in. Bij huisnummer 6 bevindt zich weer een ANWB-bordje.

25. Gevelsteen. Op de gevelsteen van nr. 6 en 8 staat een klaagzang: o Ravenstein, herbergende de benauwden, zoveel is bekend, beklaagd moet zijn 10 juni, uw verschrikkelijke brand.


Deze tekst verwijst naar de stadsbrand van 10 juni 1606. Als de Romeinse cijfers bij elkaar opgeteld worden, vormen ze samen het jaartal 1607. Waarschijnlijk heeft deze gevelsteen bij een huis gehoord dat in dat jaar is gebouwd. Op het huis nr. 11a is ook ANWB-bordje aangebracht. Bij nr. 18 gaat u rechtsaf de Fabriekstraat in. Dit straatje verwijst naar Ravo's schoenfabriek. U passeert het Mostaardstraatje, het smalste straatje van Ravenstein. Rechts daarvan bevinden zich nog twee oude arbeidershuisjes. U loopt de Fabriekstraat uit en gaat aan het eind linksaf. 26. Bovenbleek. Het parkeerterrein rechts is de Bovenbleek.

-6-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl Hier werd de was gebleekt. In 1650 bevond zich hier tevens de kruidentuin van de chirurgijn. Achterin staat de schutsboom van het Sint Barbaragilde. Deze is bedoeld voor zowel wipals vogelschieten. De oudste beschrijving van dit gilde stamt uit 1439. Het is waarschijnlijk opgericht tijdens de pestepidemie in 1430. De broeders verzorgden de zieken en begroeven de doden. Rond 1900 werden alle gilden ontheven van hun traditionele politiefunctie. Veel gilden zijn op gezag van de kerk opgeheven; zilver en vaandels werden verkocht; de

opbrengst ging vaak naar de missie. Het Sint Barbaragilde heeft altijd voortbestaan; daardoor is veel zilver bewaard gebleven en bestaan nog eeuwenoude tradities, zoals het 'rogge ophangen': een vergoeding voor geleverde diensten in de 15e eeuw, nu nog jaarlijks opgehaald in Schaijk en Reek.

Gerstaar, was eveneens in het bezit van deze familie. De brouwerij werd in 1931 opgeheven.

inkomstenbron dankt Ravenstein zijn bestaan. Het café op de hoek, vroeger het Oranjehotel, staat op

U loopt verder in de richting van de Maasdijk. 27. Patriciërshuis. Het patriciërshuis op nr. 44 is in 1858 door G.L. van den Oever gebouwd. Onder het balkon zitten kopjes van een geit en een koe: de eigenaar was leerlooier. De brouwerij ernaast, de

Oranjerondeel

28. Oranjerondeel. Aan de overkant van de Maasdijk bevindt zich het 17e eeuwse Oranjerondeel. Hier werden de boten gelost en geladen. Deze plek werd in de volksmond ook wel 'de bok' genoemd, een benaming voor een hijswerktuig. Vanaf 1355 moesten passerende boten hier aanleggen om tol te betalen. Jaarlijks passeerden ± 400 platbodems. Aan deze

Patriciërshuis nr. 44

een kruitmagazijn uit 1521. U loopt een stukje terug en gaat rechtsaf de Kolonel Wilsstraat in, vroeger Maasstraat geheten. (Kolonel Wils was een zoeaaf, zie 33) 29.Pleintje. Op het pleintje rechts ziet u een bronzen beeld van Jan Klaassen. Het is in 1993 geschonken door het Brabants Centrum voor Amateurtoneel. In dat jaar vond in Ravenstein een groots opgezet theaterfestival plaats. Het beeld was een


cadeau voor C. Combée, die als burgemeester van Ravenstein én voorzitter van het BCA afscheid nam. Rondom het pleintje, waar nu moderne huizen staan, stond vroeger de katholieke jongensschool. Het pleintje deed dienst als speelplaats. 30. Wilsstraat 25. Het huis nr. 25 werd vroeger bewoond door de hoofdonderwijzer. Het is bijna honderd jaar oud. De verzakking in de muur laat zien dat het rust op de middeleeuwse stadsmuur: de hoek 'hangt' over de stadsgracht. In de achtergevel van het huis ertegenover zitten

delen van deze muur. De oude fundering met middeleeuwse bouwfragmenten loopt parallel aan de Nieuwstraat tot en met de voormalige brouwerij Het Ancker. (zie punt 21).

31. Osendrop. Links van het huis op nr. 21 bevindt zich een steegje, een osendrop. Het diende overslaande brand tegen te gaan en regenwater van daken af te voeren. De voorgevel

Kol. Wilsstraat 25 - huis van de hoofdonderwijzer


-7-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl is later aangebracht. Dat kunt u zien aan de stenen die bovenin 'de hoek om zijn geplakt'. Gevels werden wel vaker vervangen om huizen een eigentijds aanzicht te geven. Om die reden heeft het huis op nr. 15 in 1977 geen monumentenstatus gekregen. Het huis leek immers nog geen honderd jaar oud. 32. ANWB bordje. Het ANWB-bordje op nr. 8. hangt verkeerd; het hoort bij nr. 19.

33. Geboortehuis kolonel Wils. Op de plaats van huisnr. 6 is in 1849 Ignatius Wils geboren. Hij was de zoon van een deurwaarder. Als 16jarige gaf hij gehoor aan een oproep in de krant en nam dienst bij het pauselijk leger in Rome om te vechten tegen de

troepen van Garibaldi. Als zoeaaf bij de Spaanse vorst Don Carlos sneuvelde hij op 24jarige leeftijd bij het beleg van Igualda in Spanje. Zijn rang van luitenant-kolonel was bijzonder, omdat deze uitsluitend adellijke zoeaven toekwam. 34. Hoekhuis nr. 5. Het hoekhuis met adres Middelstraatje op nr.5 behoorde toe aan de 'lompenjood'. Hij had het alleenrecht op het inzamelen van vodden. De joden leefden vroeger vooral van de handel. Ze konden geen ambacht uitoefenen, omdat ze niet tot een beroepsgilde werden toegelaten. Dat was voorbehouden aan christenen. In dit zijstraatje stond vroeger een synagoge. De joodse gemeenschap heeft Ravenstein waarschijnlijk al rond 1814 verlaten. Na de Franse tijd werd het voormalige Land van Ravenstein bij het koninkrijk der Nederlanden gevoegd. Mede door de hoge

belastingen ontstond er armoede.

35. Kol. Wilsstraat 13. Het huis op nummer 13 met de gevelsteen '1607' is als eerste herbouwd na de stadsbrand van 1606. De overgebleven muren en balken, vormden de basis voor de herbouw van dit pand.

en twee woningen. Na 1710 werden deze samengevoegd. De houten voorgevels maakten plaats voor de symmetrische, stenen gevel in renaissancestijl. Natuursteen werd nagebootst met behulp van gepleisterde blokken. Het huis liet men licht vooroverhellen, waardoor het nog majestueuzer oogt. Dat de ramen daardoor amper vuil werden, was een aangename bijkomstigheid. In de 17e eeuw was ook hier

een brouwerij gevestigd en aan het eind van de 18e eeuw woonde er de stadsdokter. Het hek is in 1839 gemaakt door Driessen uit Megen. Vroeger stond op beide stoepjes een hek. Het andere is eind jaren 50 voor één zilveren rijksdaalder verkocht aan een ijzerhandelaar, nadat het tientallen jaren elders stond weg te roesten. Het werd weggehaald in opdracht van de gemeente, omdat het verkeer erdoor werd gehinderd.

Links van de poort hangt een ANWB-bordje.

37. Lombardstraatje. Links van de Maaspoort ziet u het Lombardstraatje. De naam herinnert aan de Lombardijse joden, kooplieden, die in de middeleeuwen vanuit Lombardije (Italië) over Europa uitwaaierden. Ze wisselden vreemde valuta, verleenden krediet en namen

Halverwege de vorige eeuw was hier een EDAH-winkel gevestigd. In 1972 is het huis van binnen gerenoveerd in de stijl van de Bossche school. Het stucwerk op de gevel camoufleert het herstelmetselwerk na verwijdering van de grote winkelruit. 36. In den Moriaen. Het poorthuis In den Moriaen op nr. 1 en 3, bestond in de 17e eeuw uit drie delen: de poort


Poorthuis “In den Moriaen”


-8-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl goederen in onderpand: de lommerd. U loopt door de Marktstraat in de richting van de kerk en de stadspomp. U passeert aan uw linkerhand, op nr. 22, het Museum voor vlakglas- en emaillekunst. Dit is een voor Nederland uniek museum met een unieke collectie en schitterende wisselende exposities. Echt een aanrader! 38. Marktstraat 15.

Markstraat 15 werd bewoond door schout mr. Henricus Josephus Kleinefeldt. Schout

en schepenen zijn vergelijkbaar met burgemeester en wethouders. Toen Ravenstein met de inval van de Fransen in 1794 zijn soevereiniteit verloor, behield de schout zijn functie. Koning Lodewijk

Napoleon heeft hier op 22 april 1809 bij Kleinefeldt overnacht. 39. Stadsherberg. Op nummer 14 was vroeger herberg De Roskam gevestigd. Bij een grondige verbouwing in 1792 werden twee panden samengevoegd. De huidige deur is in 1795 vervaardigd en zit op de plaats van de osendrop. De herberg werd voortaan genoemd naar de keurvorst van de Palts.

Op 10 augustus 1944 werd in de gelagkamer de Osse NSBburgemeester H. Apeldoorn doodgeschoten. De nietsvermoedende Ravensteiner Jo Meulemans heeft dat met zijn leven moeten bekopen; hij staat vermeld op de herdenkingsplaquette op de kerkmuur hier schuin tegenover. U bent nu gearriveerd op het eindpunt van de

Stadsherberg “de Keurvorst”


Museum voor vlakglas en emaillekunst

wandeling door Ravenstein. Misschien is het een goed idee als u nog even een kijkje neemt bij het Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein aan de overkant van de straat. Ook kunt u nog even teruggaan naar het bij punt 14 gepasseerde bezoekerscentrum van het Land van Ravenstein, genaamd Expeditie Land van Ravenstein. Ook daar moet u beslist een kijkje gaan nemen om u niet alleen verder te verdiepen in het stadje Ravenstein, maar ook in het Land van Ravenstein, wat enkele


honderden jaren een Katholieke enclave was in het toenmalige Staatse Brabant. Thuisgekomen kunt u op website InZicht nog even nagenieten van Ravenstein. Maar ook kunt u daar nog veel meer stadswandelingen en mp3 audiotours in mooie steden vinden. Allemaal gratis te downloaden. Website InZicht: www.microtoerisme.nl Wij, van het Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein en website InZicht, wensen u nog een goede reis!

-9-

Website InZicht, met veel meer mooie gratis stadswandelingen, ook mp3, kunt u vinden op: www.microtoerisme.nl Stadswandeling Ravenstein Startpunt: Sint Luciastraat 2, Ravenstein Vanaf station Ravenstein: 15 minuten lopen Lengte van de wandeling: 2,2 km. / 1,5 uur Toeristisch Informatiecentrum Ravenstein Sint Luciastraat 2, Ravenstein Website: www.toerismeravenstein.nl Email:[email protected] InZicht Website: www.microtoerisme.nl Email: [email protected]

Route 1) Oude Raadhuis 2) Voorm. gymnasium 3) Poort 4) Sint Lucia kerk 5) Kasteelsepoort 6) Voorburcht 7) Kasteeltuin 8) Van Coothweg 9) Zicht op spoorbrug 10) Rondeel 11) Prieeltje 12) Stadsgracht 13) Hek stadstuin 14) Vestingwal 15) Studentenhuizen 16) Voorm.brouwerij 17) Corps de Garde 18) Walstraat 19) Vestingwerken 20) Leerlooijerij 21) Nieuwstraat 2 22) Prof. Woningen



23) Kapel 24) NH Kerk 25) Gevelsteen 26) Bovenbleek 27) Patriciërswoning 28) Oranjerondeel 29) Pleintje 30) Wilsstraat 25 31) Osendrop 32) ANWB bordje 33) Geb.huis kol. Wils 34) Hoekhuis nr.5 35) Kol. Wilsstraat 13 36) In den Moriaen 37) Lombardstraatje 38) Marktstraat 15 39) Stadsherberg - 10 -

Ravenstein. toevluchtsoord voor katholieken. Ravenstein, dat reeds in 1380 stadsrechten kreeg van Reinout van Valkenburg

Recommend Documents