natuur MAGAZINE als oorsprong

MAGAZINE

De natuur als oorsprong

Hergebruik afvalwater door innovatieve technologie Duurzame palmolie: samen verantwoordelijk Eco-efficiency op industriële schaal

MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten

MVO MAGAZINE NR 4 MEI 2014

Natuurlijke ingrediënten voor gezonde en lekkere producten De natuur levert ons dagelijks oliën en vetten als onmisbare ingrediënten voor het maken van lekkere en gezonde voedingsmiddelen. Elke dag werken tienduizenden boerengezinnen in de wereld hard om deze hoogwaardige oliën en vetten te produceren op een duurzame manier. In Europa kennen we bijvoorbeeld de prachtige gele koolzaadvelden en in Zuid Oost Azië zijn de palmolie productiebossen beroemd om de hoge opbrengst per hectare en de biologische bestrijding van plantenziekten. Steeds meer experts realiseren zich dat oliën en vetten een essentiële bijdrage leveren aan een gezonde levensstijl die gekenmerkt wordt door variatie in dieet, gepaste hoeveelheden en voldoende dagelijkse beweging. Zonder oliën en vetten zijn veel lekkere voedingsmiddelen eenvoudigweg niet te maken, en dankzij de unieke eigenschappen van vetkristallen ervaren we smaak en mondgevoel. Bekende voorbeelden waar vetten een belangrijke functionele rol spelen zijn: chocolade, instant soepen, pindakaas, ijs, koekjes en frieten. Vet is misschien wel het ingrediënt dat het meest bijdraagt aan de textuur en smaakbeleving van ons voedsel waarvan we elke dag genieten. De MVO bedrijven in Nederland zijn al meer dan 100 jaar leidend in Europa en werken met passie aan continue verbetering en innovatie van deze natuurlijke ingrediënten. Gerhard de Ruiter, voorzitter werkgroep Voeding en Gezondheid

2

Inhoud Voeding en gezondheid

Koolzaad: de natuur op z’n geelst

4/5

Duurzame ontwikkeling

Simadan: hergebruik als core business Duurzame palmolie: samen verantwoordelijk Hergebruik afvalwater door innovatieve technologie Grote merken werken samen met Frituurvet, Recycle het!

6/7 8/9 10 / 11 12 / 13

ALGEMEEN

Bedrijven besturen MVO: LEVO IMACE-NL en MVO: complementaire belangenbehartiging

Louis Braillelaan 80 2719 EK Zoetermeer [email protected] MVO MAGAZINE NR 4 MEI 2014

14 15

MVO Magazine is een digitale uitgave van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten en is bestemd voor leden en externe relaties. Het verschijnt 10 keer per jaar. Voor meer informatie zie: www.mvo.nl 3

VOEDING EN GEZONDHEID

Koolzaad: de natuur op z’n geelst

De zaden en pitten van bijvoorbeeld zonnebloemen, koolzaadbloemen en vlasbloemen staan aan de basis van veel levensmiddelen. De plantaardige oliën die daarvan worden gemaakt, worden in veel producten verwerkt. Palmolie en sojaolie zijn de meest gebruikte oliën, maar ook dichter bij huis groeien planten en bloemen die olie leveren. Bomen, planten, bloemen en vruchten De palmbomen die palmolie en kokosolie leveren groeien vooral in gebieden rond de evenaar, en ook de sojaplant groeit het best in een tropisch klimaat. Dichter bij huis groeien bijvoorbeeld zonnebloemen en olijven, maar vooral koolzaad. De akkers van koolzaad of raapzaad leveren elk voorjaar opnieuw prachtige gele velden op. Bloemen en zaden In april en mei kleuren de boerenakkers waar koolzaad of raapzaad wordt verbouwd prachtig geel. Koolzaad (Brassica napus) en raapzaad (Brassica rapa) worden al eeuwen verbouwd voor de olie. De verschillen tussen de koolzaadplanten en raapzaadplanten zijn erg klein. Bij raapzaad steken de bloemen boven de knoppen uit, terwijl bij koolzaad de bloemen onder de knoppen blijven. Zowel de bloemen als de zaden van de koolzaadplant zijn iets groter dan die van de raapzaadplant. Toch zijn de planten erg moeilijk van elkaar te onderscheiden. In de praktijk worden de beide namen door elkaar gebruikt. Koolzaad of raapzaad? Koolzaad is een landbouwgewas terwijl raapzaad van oorsprong een inheemse wilde plant is. Volgens de Codex Alimentarius (de richtlijnen voor voeding en levensmiddelen van de WHO/FAO) vallen beide planten onder dezelfde definitie. Zowel de olie die is geproduceerd uit raapzaad als uit koolzaad kan worden

4


gedefineerd als raapzaadolie. Beide planten worden grootschalig verbouwd. Ook tref je ze vaak verwilderd (bijvoorbeeld in de berm) aan. De plant eist niet veel van de grond. De productie van koolzaad en raapzaad vindt plaats in de Europese Unie, Canada en China en binnen de EU vooral in Duitsland en Frankrijk. En hoewel tegenwoordig ook in Nederland weer koolzaad wordt verbouwd, worden de zaden in ons land in grote hoeveelheden geïmporteerd en verwerkt. Veelzijdig Koolzaad- of raapzaadolie wordt geperst uit het zaad van de plant. Het gewas heeft veel mogelijkheden. De olie die uit de zaden wordt geperst, wordt als ingrediënt gebruikt in bijvoorbeeld margarines en koekjes. En vooral in Duitsland wordt de olie veel in de keuken gebruikt. Kool-/raapzaadolie bestaat grotendeels uit onverzadigde vetzuren, bevat veel antioxidanten, en de vitaminen A en E. Wereldwijd levert 1 hectare jaarlijks circa 730 kilo olie. Dat is na palmolie de hoogste opbrengst per hectare. Na palmolie en sojaolie is kool-/raapzaadolie de meest geconsumeerde olie ter wereld. Het restproduct dat na het persen overblijft (de schillen van de zaden) is erg eiwitrijk en wordt gebruikt als hoogwaardig veevoer. Het gehakselde stro van uitgebloeide planten wordt benut als bodembedekker in stallen. Ook wordt kool-/raapzaadolie gebruikt voor biobrandstof. 5

duurzame ontwikkeling

Hergebruik als core business Eco-efficiëntie op industriële schaal, dat is Simadan: een onderneming waar niets verloren gaat dat bruikbare energie of bruikbaar materiaal bevat. Afvalstromen en nevenproducten van het ene bedrijf worden gebruikt als grondstof voor het andere. Het werkterrein van Simadan is de Amsterdamse haven. Het 12 hectare tellende complex omvat een aantal bedrijven die maximaal gebruik maken van elkaars energie en grondstof behoefte: • Rotie, recyclingfabriek voor gebruikte oliën & organische reststromen • Biodiesel Amsterdam, productie van 2e generatie biodiesel uit gebruikte oliën en vetten • Orgaworld, biogas en productie van groene stroom • Tank storage Amsterdam, opslagterminal voor plantaardige oliën en vetten • Cleaning & services Amsterdam, cleaning van bulk tankwagens • Noba, producent van energierijke vetproducten voor de diervoederindustrie Rotie Rotie zamelt bij ruim 25.000 adressen organisch gescheiden afval in, en werkt voor de meest uiteenlopende ondernemingen, van grote voedingsmiddelenindustrieën tot kleine horecagelegenheden. Op het ultramoderne complex komen alle verschillende afvalstromen bijeen en gaat het duurzame proces verder. Meer dan 99% van deze afvalstromen wordt gerecy6

cled tot tweede generatie producten. Dit resulteert in de hoogst mogelijke CO2-besparing. Biodiesel Amsterdam De ingezamelde frituurvet wordt via een bewerkingsproces van filtratie en bezinking overgepompt naar de fabriek van Biodiesel Amsterdam. In de biodieselfabriek wordt het gebruikte frituurvet omgezet tot tweede generatie biodiesel van de allerhoogste kwaliteit volgens de Europese EN14214 standaard. De biodiesel reduceert emissie van broeikasgassen tot meer dan 85% in vergelijking met fossiele brandstof. Naast gebruikt frituurvet zamelt Rotie jaarlijks meer dan 100.000 ton organisch restmateriaal in zoals keukenafval, over-datummateriaal uit supermarkten en productie-uitval uit de levensmiddelenindustrie. Het organische materiaal komt verpakt of onverpakt binnen en wordt volledig geautomatiseerd verwerkt tot een homogene massa die bestaat uit organische vaste stof en water. Deze massa dient als grondstof voor vergisting tot biogas. Vergisting is een biologisch proces waarbij, onder zuurstofloze omstandigheden, organische stoffen door micro-organismen worden afgebroken tot onder andere methaan, oftewel biogas.

Biogas wordt gebruikt als brandstof in gasmotoren. Deze motoren drijven een generator aan voor het opwekken van groene stroom. Dit is goed voor het jaarlijkse verbruik van ca. 20.000 huishoudens in Amsterdam. De warmte die vrijkomt van de gasmotoren wordt naar ca. 2.000 woningen in Amsterdam getransporteerd. De stoffen die na dit proces overblijven worden omgezet in duurzame meststoffen. Noba Noba Vital Lipids is een Nederlandse producent en leverancier van energierijke vetproducten voor de diervoederindustrie in Europa. Jaarlijks produceert Noba meer dan 250.000 ton producten voor mengvoeders. MVO MAGAZINE NR 4 MEI 2014

Voor diervoederonderzoek en voedertests werkt Noba samen met vooraanstaande universiteiten en testcentra. De focus ligt hierbij op nutriënten waardoor Noba in staat is om een optimale voedingswaarde en consistentie te garanderen. Noba bezit een moderne vloot tankwagens en een reinigingstation voor bulkwagens. Procesdata zijn online beschikbaar en zorgen voor de hoogst mogelijke transparantie. Via het eigen en unieke ‘Positive Release’-systeem staat Noba borg voor een veilige en betrouwbare input en output van grondstoffen en producten. Bij de Simadan groep werken ongeveer 250 medewerkers, die zich inzetten voor eco-efficiëntie op industriële schaal. 7


Duurzame palmolie: samen verantwoordelijk

Samen verantwoordelijk Om ervoor te zorgen dat meer landbouwers duur zame palmolie produceren, is een toenemende marktvraag nodig. Op dit moment wordt nog maar 52% van de duurzaam geproduceerde palmolie verkocht als duurzaam. Europa is leidend in de wereldwijde markttransformatie en de RSPO werkt aan een nieuw dialoog met de handelsketen met als thema “100% Certified Sustainable Palm Oil: Our shared responsibility”. Kansen voor 2014 Dit jaar is er een goede kans om de palmolieketen te veranderen: een toenemend aantal Europese bedrijven heeft een commitment afgegeven om alleen nog RSPO gecertificeerde palmolie te gebruiken. Ook worden door steeds meer industrieën nationale initiatieven opgericht met een 100% RSPO gecertificeerde palmolie commitment zoals in Nederland, België, Engeland, Frankrijk, Duitsland en Zweden. Binnenkort verandert er nog meer. Nieuwe Europese regelgeving schrijft voor dat alle plantaardige oliën en vetten vanaf december 2014 moeten worden gespecificeerd op verpakkingen van voedingsmiddelen, waardoor 500 miljoen Europese consumenten informatie krijgen over hun palmoliegebruik.

De afgelopen tien jaar heeft de RSPO, de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie, veel bereikt. Het platform heeft meer dan 1400 leden en 16% van de wereldproductie van palmolie is RSPOgecertificeerd. De vraag naar duurzame palmolie blijft helaas achter bij het aanbod. Op 3 en 4 juni komen diverse partijen bij elkaar in London om te spreken over voortgang en acties.

Commitment De nationale initiatieven in verschillende Europese landen op het gebied van duurzame palmolie moeten een grotere vraag naar producten met duurzame palmolie creëren. De leden van deze initiatieven komen op 3 juni aanstaande in Londen bij elkaar om te

8


praten over de vooruitgang, de harmonisatie in monitoring en de uitdagingen voor de komende tijd.

Congres Aansluitend organiseert de RSPO haar tweede Europese congres. Het congres wordt geopend door de nieuwe voorzitter van het bestuur, Bishwaranjan Sen, gevolgd door de keynote lezing van Dr. Alan Knight. Daarna bespreekt een panel hoe de leefomgeving en de gemeenschappen worden beschermd door de verduurzaming van de palmolieproductie. Vervolgens kunnen deelnemers kiezen tussen drie sessies: partnership in kleinschalige landbouw, communicatiestrategie van de RSPO voor leden, en training voor supply chain certificering. ’s Middags wordt een World Café met vijf verschillende thema’s georganiseerd. De deelnemers kunnen discussiëren met experts om inzicht te krijgen in de handelsketen. Dit wordt gevolgd door een paneldiscussie over hoe de Europese markt de vraag naar duurzame productie kan laten toenemen en daarmee de duurzame productie kan stimuleren. De dag wordt afgesloten door de secretary general van de RSPO, Darrel Webber. De Nederlandse Task Force Duurzame Palmolie, een initiatief van MVO, zal met een delegatie op beide dagen aanwezig zijn. Voor meer informatie over het programma en de inschrijving kunt u terecht op: www.eurt.rspo.org of bij het MVO-team duurzame grondstoffen via [email protected]. 9


Hergebruik afvalwater door innovatieve technologie

De Nederlandse vestiging van Croda, leverancier van speciale halffabricaten gebaseerd op natuurlijke oliën en vetten, heeft onlangs een innovatieve membraanfiltratie-installatie in gebruik genomen. Daardoor hoeft het bedrijf geen grondwater meer op te pompen en zijn er veel minder chemicaliën nodig in vergelijking met de huidige zuiveringsprocessen. Ook neemt de lozing van zouten op de IJssel sterk af. Het bedrijf heeft duurzaam ondernemen hoog in het vaandel staan en staat op de 28ste plaats in de Global 100 van de meest duurzame bedrijven ter wereld. Site engineering manager Danny Zwakhals: “Wij pompten jaarlijks ruim 0,5 miljoen kubieke meter grondwater op om het vervolgens te zuiveren, en in te zetten als stoom, koelwater en proceswater. Na gebruik komt dit samen met ca. 1,5 miljoen kubieke meter water uit de IJssel vrij in een afvalwaterstroom, die in twee aerobe afvalwaterzuiveringsinstallaties gezuiverd wordt. De bassins zouden eigenlijk dieper moeten zijn om de werking te optimaliseren, maar uit berekeningen bleek dat wij ze niet konden verhogen. Daarom kozen wij ervoor om fijnbelbeluchters te plaatsen zodat de bacteriën in de zuivering meer zuurstof krijgen waardoor ze nog beter hun werk kunnen doen.” Vernieuwende oplossing De twee aerobe waterzuiveringsinstallaties krijgen het afvalwater voldoende schoon om het zonder meer te kunnen lozen, maar Zwakhals dacht dat het nog duurzamer zou kunnen door een deel van het water weer terug in het proces te brengen en zo een kringloop tot stand te brengen.

10


Verschillende voordelen Zwakhals verwacht de investering van twee miljoen euro binnen zes tot zeven jaar terug te verdienen. “Wij hoeven nu immers het grondwater dat veel zouten en bicarbonaat bevat, niet meer te gebruiken en dus vervalt de ontharding met kalk. Dat scheelt op jaarbasis ruim 400 ton kalk. Daarnaast hebben wij 90% minder natronloog en zoutzuur nodig bij de productie van demiwater. Ook lozen wij nu veel minder zout in de IJssel. Het proceswater en de stoom eindigen na gebruik weer in de afvalwaterzuivering waardoor een kringloop ontstaat en het milieu wordt gespaard.” Uniek De investering van Croda in de nieuwe waterzuiveringsinstallatie maakt deel uit van de duurzaamheidsstrategie van het bedrijf. Onder het motto Gouda Goes Green volgen in de toekomst nog meer investeringen om de leidende positie op het gebied van duurzaamheid te behouden. Zo onderzoekt het bedrijf de mogelijkheid om glycerine die vrijkomt bij het productieproces om te zetten in biogas voor hun eigen elektriciteitscentrale en zo onder meer de CO2-uitstoot te reduceren.

11


Grote merken werken samen met Frituurvet, Recycle het! De campagne Frituurvet, Recycle het! is samen met de fabrikant van huishoudelijke apparaten Inventum en het A-merk voor frituurproducten Diamant de consumentenactie 1-2-3 Bewust frituren gestart. De actie loopt de komende tijd bij winkels als Expert, Electroworld, Media Markt en Kijkshop.

rve t uu frit

Stap 1: Kies de juiste frituurpan Stap 2: Kies het juiste vet Stap 3: Recycle het! Consumenten die een Inventum koude zone friteuse kopen ( van de 8-serie), krijgen daarbij gratis een can Diamant vloeibaar frituurvet en een folder met uitleg over bewust frituren. De actie wordt vermeld op de

12

Frituurvet, Recycle het! Door vetrecycling onder de aandacht te brengen investeren de samenwerkende partijen in maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daarnaast levert de actie de drie partijen een extra voordeel op. Zo is Inventum door de actie in staat de retailklanten een aantrekkelijke promotie te bieden. Diamant komt onder de aandacht van nieuw publiek: de bezoekers van de non-food-retail. Frituurvet, Recycle het! vergroot met de actie de kennis en het bewustzijn over vetrecycling bij consumenten in het hart van de doelgroep, namelijk zij die zojuist een frituurpan hebben aangeschaft.

Inventum is een producent van huishoudelijke apparaten, waaronder friteuses. Recent voegden zij hier een nieuwe (8-)serie aan toe met onderscheidende productkenmerken.

1,2,3 Bewust frituren! 2. K

i e s h e t j u i s t e ve

urve t

rec yc l

et

3. Frituurvet -

i e s h e t j u is te v

fritu

et! eh

frituurvet

1-2-3 Bewust frituren

2. K

1. Ki es de j

frituurvet

3. Frituurvet - r ecy cle

uitgave van Deze frituurwijzer is een Frituurvet, Recycle het! nl www.frituurvetrecyclehet. l [email protected]

urpan fritu te uis

t

frituurve

1. Kie sd ej u

t! he

1,2,3 verpakking van de Bewust FrituurWijzer frituren! Inventum friteuse, die het karakter heeft van een giftbox. De actie is recent gestart en loopt zolang de voorraad strekt.

urpan ritu ef ist

Bewust frituren 1-2-3 Bewust frituren geeft informatie aan consumenten over hoe je in drie stappen bewust met frituren kunt omgaan:

frituurvet

t

Diamant is een merk van Vandemoortele, producent van onder andere frituurvetproducten en lid van MVO - de ketenorganisatie voor oliën en vetten. Frituurvet, Recycle het! is een initiatief van MVO om het gescheiden inzamelen van gebruikte vetten te bevorderen met als doel recycling van vetten voor biobrandstof.


13

Bedrijven besturen MVO LEVO is in 1916 opgericht als onafhankelijk familiebedrijf en dat is het tot op de dag van vandaag gebleven. Gevestigd te Franeker en gehuisvest in een ultramoderne fabriek worden plantaardige oliën, margarines, en sauzen vervaardigd. Vooruitstrevend en innovatief wordt continu gewerkt aan kwaliteit en productverbetering. Onbetwist marktleider is LEVO sinds jaar en dag met het hier afgebeelde 20 liter blik slaolie. Het recept van LEVO: eigen kracht en kennis, inventiviteit en een innovatieve geest. Dat LEVO maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel heeft staan, blijkt wel uit het feit dat er continu gekeken wordt naar nieuwe en innovatieve producten en afval besparende en milieuvriendelijke verpakkingen. Directeur Simon Rollingswier: “Uiteraard is LEVO aangesloten bij MVO. MVO zet zich dagelijks in voor een duurzame en internationaal concurrerende keten, iets waar ook LEVO bij gebaat is.”

14

IMACE-NL en MVO: complementaire belangenbehartiging Met ingang van 2014 wordt de belangenbehartiging voor de margarine-industrie vooral op Europees niveau geregeld. Dat betekent dat nationale verenigingen (in elk geval in Nederland, Frankrijk, België, Polen, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk) niet meer bestaan. De bedrijven zijn nu rechtstreeks lid van de Europese associatie IMACE. Imkje Tiesinga, die meer dan 30 jaar werkzaam was als secretaris van de Bond van Nederlandse Margarinefabrikanten/BNMF fungeert onder de benaming IMACE-NL als nationaal contactpunt. Imkje, wat betekent deze verandering? “Mijn belangrijkste taak is nog steeds om bij te dragen aan een efficiënte en effectieve belangenbehartiging van de (Europese) margarine-industrie. Het op Europees niveau harmoniseren van alle relevante wetgeving, maar ook van beleid (zoals voedingsbeleid) is daarbij een speerpunt. Toch gebeurt er nog wel het een en ander op nationaal niveau. Via IMACE-NL wordt informatie over nationale standpunten en ontwikkelingen aan IMACEEU doorgegeven. In andere Europese landen vind je soortgelijke contactpunten.” Met welke onderwerpen houd je je bezig? “Onder meer met wetgeving, voedingsbeleid, wetenschappelijke ontwikkelingen en duurzaamheid, en met publiciteit en communicatie. Samen met de bedrijven lever ik input voor IMACE-EU standpunten, en omgekeerd speelt IMACE-EU informatie over Europese ontwikkelingen door zodat wij op nationaal


niveau tot actie kunnen overgaan.” Wat is de relatie tussen IMACE-NL en MVO? “In Nederland zijn alle bedrijven die voorheen lid waren van de BNMF, inmiddels rechtstreeks lid van IMACE-EU en ook van MVO. Samenwerking is dus cruciaal, om zo ook in Nederland de combinatie van de nationale en Europese belangen voor de margarinesector goed te kunnen invullen. Bij MVO ligt het accent op de hele keten. We werken complementair. MVO onderhoudt relevante contacten met FEDIOL. Ik heb primair de contacten met IMACE-EU.” Imkje Tiesinga is bereikbaar via [email protected], of 070-3525074.

15

natuur MAGAZINE als oorsprong

Recommend Documents