NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER BELGISCHE SPOORWEGEN TECHNISCHE BEPALING

NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER BELGISCHE SPOORWEGEN

TECHNISCHE BEPALING

L -7

BESCHERMING EN AFWERKING DOOR SCHILDERING OF DOOR THERMOHARDEND COATINGMATERIAAL

UITGAVE: 1996

Technische Bepaling L-7 Uitgave 1996

Index 1ste DEEL - SCHILDERING VAN SCHAKEL- EN BEDIENINGSBORDEN, METALEN MEUBELEN, VERLICHTINGSKASTEN EN ANDERE TOEPASSINGEN..........................................4 1. ALGEMEENHEDEN.........................................................................................................................4 1.1. Voorwerp.....................................................................................................................................4 1.2. Toepassingsgebied.......................................................................................................................4 1.3. Bevoorrading en keuring .............................................................................................................4 2. VOORBEREIDING DER OPPERVLAKKEN..................................................................................5 2.1. Algemeenheden ...........................................................................................................................5 2.2. Voorschriften voor de voorbereiding van de ijzeren - en lichtmetalen oppervlakken .................5 3. AANBRENGEN VAN VERVEN......................................................................................................6 3.1. Plaats ...........................................................................................................................................6 3.2. Apparatuur voor het aanbrengen der verfstoffen .........................................................................6 3.3. Het lakken ...................................................................................................................................6 3.4. Uitzicht der afgewerkte stukken ..................................................................................................6 4. WAARBORG VOOR EEN GOED GEBRUIK .................................................................................7 5. KEURING..........................................................................................................................................7 5.1. Monsterneming............................................................................................................................7 5.2. Proeven........................................................................................................................................7 6. BIJZONDERE VOORSCHRIFTEN..................................................................................................8 2de DEEL - THERMOHARDEND COATINGMATERIAAL .................................................................9 1. ONDERWERP ...................................................................................................................................9 2. TOEPASSINGSVELD.......................................................................................................................9 3. ERKENNING.....................................................................................................................................9 3.1. Erkenning van de Fabrikanten .....................................................................................................9 3.2. Erkenning van de produkten........................................................................................................9 4. VOORBEHANDELING ..................................................................................................................10 4.1. Voorbehandeling staal ...............................................................................................................10 4.2. Voorbehandeling aluminium .....................................................................................................10 5. EIGENSCHAPPEN..........................................................................................................................11 5.1. Scheikundige eigenschappen .....................................................................................................11 5.1.1. Bindmiddel .........................................................................................................................11 5.1.2. Pigmenten en vulstoffen .....................................................................................................11 5.1.3. Hulpmiddelen .....................................................................................................................11 5.2. Fysische eigenschappen.............................................................................................................11 5.2.1. Werkelijk volumieke massa................................................................................................11 5.2.2. Verdeling korrelgrootte. .....................................................................................................12 5.2.3. Polymerisatie ......................................................................................................................12 5.2.4. Samensmeltingstemperatuur ...............................................................................................12

Pagina 2 van 16


5.3. Fysisch-scheikundige eigenschappen ........................................................................................12 5.3.1. Volumieke kleurstoffenconcentratie...................................................................................12 5.3.2. Aanbreng-geschiktheidsfactor ............................................................................................12 5.4. Eigenschappen van de droge film..............................................................................................13 5.4.1. Uitzicht ...............................................................................................................................13 5.4.2. Glans...................................................................................................................................13 5.4.3. Kleur...................................................................................................................................13 5.4.4. Aanhechting........................................................................................................................13 5.4.5. Weerstand tegen indeuking.................................................................................................13 5.4.6. Hardheid met Persoz ..........................................................................................................13 5.4.7. Slagvastheid (ISO 6272)....................................................................................................14 5.4.8. Filmdikte ............................................................................................................................14 5.4.9. Buiging om cylindrische doorn ø 10 mm............................................................................14 5.4.10. Kunstmatige weerstand tegen veroudering .......................................................................14 5.4.11. Porositeit ..........................................................................................................................14 5.4.12. Zoutneveltest ....................................................................................................................14 5.4.13. Chemicaliënweerstand ......................................................................................................14 5.4.14. Polymerisatiegraad ...........................................................................................................15 5.4.15. Weerstand aan steenslag...................................................................................................15 5.5. Verpakking ................................................................................................................................15 5.6. Keuring......................................................................................................................................15 5.7. Duurzaamheid bij opslag...........................................................................................................16

Pagina 3 van 16


1ste DEEL - SCHILDERING VAN SCHAKEL- EN BEDIENINGSBORDEN, METALEN MEUBELEN, VERLICHTINGSKASTEN EN ANDERE TOEPASSINGEN 1. ALGEMEENHEDEN 1.1. Voorwerp Deze bepaling legt de voorschriften vast voor de voorbereidingen van de metalen oppervlakken voor het aanbrengen van de bekledingen en bepaalt bovendien de eigenschappen van de afgewerkte voorwerpen. De bekledingen zijn bestemd om een bescherming tegen het roesten van de metalen delen te verzekeren en als versiering te dienen. 1.2. Toepassingsgebied 1.2.1. Metalen meubelrekken. 1.2.2. Schakel- en bedieningsborden. 1.2.3. Verlichtingskasten. 1.2.4. Andere toepassingen 1.3. Bevoorrading en keuring Alle verfprodukten moeten van eenzelfde fabrikant komen teneinde schadelijke wisselwerkingen uit te sluiten. Volgende verfprodukten mogen gebruikt worden (zie bijzonder lastenboek). 1. Ovenlakken. 2. Polyurethaan-lakken. 3. Voorgelakte panelen - vooraf met folie beklede panelen. Andere produkten zullen niet mogen aangewend worden. Deze moeten voldoen aan de eisen zoals de verdere voorschriften bepalen.

Pagina 4 van 16


2. VOORBEREIDING DER OPPERVLAKKEN 2.1. Algemeenheden Elke oppervlakte-voorbereiding moet in gesloten lokalen gebeuren waar temperatuur en de luchtvochtigheid overeenstemmen met de verwerkingsvereisten. De door de Maatschappij aangeduide controleur moet, op ieder ogenblik, kunnen nazien of de voorbereidingswerken volgens hierna bepaalde voorschriften uitgevoerd worden. De uitvoerder moet er zorg voor dragen dat de oppervlakken rein en droog blijven tussen het einde van de voorbereidingswerken en het aanbrengen van de verf of bekleding. De laatste fase der voorbereiding van de oppervlakken, het nazicht van de kwaliteit en de keuring, alsook het aanbrengen van de verflaag, moeten zich zonder onderbreking opvolgen. Afwijkingen aan deze regels eisen een voorafgaandelijk akkoord tussen de NMBS en de verwerker. 2.2. Voorschriften voor de voorbereiding van de ijzeren - en lichtmetalen oppervlakken Alvorens te schilderen moeten de oppervlakken ontvet worden. Poederachtige of aanhechtende roest, calamien en walsschilfers worden verwijderd. De lasvlakken en spatten moeten door slijpen of afkrabben verwijderd worden. De lasnaden zullen desnoods afgeslepen worden. Na mechanische ontglanzing moet een scheikundige behandeling van de oppervlakken uitgevoerd worden (op te geven bij de prijsofferte, technische fiche) : - ofwel met een fosfatatie methode - ofwel met een chromatatie methode. De technische aanwijzingen van de leveranciers van de voor deze procédés gebruikte produkten (gebruik, reactietijd, spoeltijd, controlewijze, droogtijd, termijn alvorens de eerste laag aan te brengen) dienen geëerbiedigd te worden. Bij de fosfatatiemethode, na aanbrengen van detergenten op basis van fosforzuur, na spoelen met water en na droog wrijven met pluisvrije opslorpende doeken, worden de oppervlakken binnen de 24 uur met een passiverende laag grondverf bekleed.

Pagina 5 van 16


3. AANBRENGEN VAN VERVEN 3.1. Plaats Alle bewerkingen die het schilderwerk omvatten, dienen uitsluitend in voor schilderwerk voorbehouden lokalen uitgevoerd te worden. Deze plaatsen moeten behoorlijk verlicht zijn en zodanig ingericht dat er geen stof binnen dringt of opgejaagd wordt. De temperatuur van de lokalen en van de stukken hangt af van de gebruikte schildermethode. In ieder geval mag de relatieve vochtigheid in het lokaal niet hoger zijn dan 75 %. 3.2. Apparatuur voor het aanbrengen der verfstoffen Deze dient aangepast te zijn aan het gebruikte beschermings- of versieringssysteem. 3.3. Het lakken De stukken, zowel in- als uitwendig, dienen met een voldoende hoeveelheid produkt beschermd te worden welke in de oven is gemoffeld. De voorschriften van de verwerkingswijze der lakverf dienen stipt nageleefd te worden. 3.4. Uitzicht der afgewerkte stukken De afgewerkte gelakte stukken dienen een onberispelijk uitzicht te hebben: éénvormig, vrij van korrels en aflopers. De filmdiktes worden bepaald in hiernavolgende tabel. Voor kantoormeubelen is de min. vereiste filmdikte 30 µm. De tint en glans worden bepaald in het bijzonder lastenboek. Indien daar geen waarde is opgegeven voor de glans, wordt deze vereist die opgegeven staat in de kolom van toepassing uit de onderstaande tabel. Herstellingen uitgevoerd met luchtdrogende lak worden aangezien als vervalsing.

Pagina 6 van 16


4. WAARBORG VOOR EEN GOED GEBRUIK De fabrikant moet waarborgen dat zijn produkten zich normaal zullen gedragen en in 't bijzonder geen der hiernavolgende gebreken zullen vertonen : vermindering van glans, vergeling, afpoedering, barsten, verkleuring, afschilfering, enz... Bij abnormale gedraging behoudt de NMBS zich het recht voor de vervanging der gebrekkige produkten te eisen.

5. KEURING 5.1. Monsterneming De Maatschappij houdt zich het recht voor monsters af te nemen van ieder ter keuring aangeboden partij. Daarnaast dienen volgende aantal plaatjes geleverd te worden behandeld zoals de stukken en van het zelfde metaal als de gefabriceerde stukken : -

voor de keuring fosfatatie : voor de keuring der eindlak :

2 plaatjes 130 x 65 x 1 mm 4 plaatjes 130 x 65 x 0,5 mm welke het volledig systeem omvatten.

5.2. Proeven Bij de controleverrichtingen worden de verschillende karakteristieken van de droge film bepaald. Behoudens andersbindende bepalingen worden de methoden UIC Fiche 842-2 toegepast, de ISO of ASTM standaardmethodes. Alle resultaten bepaald bij de steekproeven moeten voldoen aan de bijzondere voorschriften betreffende elk produkt .

Pagina 7 van 16


6. BIJZONDERE VOORSCHRIFTEN

Fosfatering Chromatering op Al Zoutnevel op fosfatatie (35°C - 3 % NaCl) Clemen hardheid (1 500 g, punt 1 mm Æ) V = 3 à 4 cm/s Hechting met kraskam (ISO 2409) tot 60 µ : 1 mm tot 120 µ : 2 mm verder : 3 mm Krasvastheid KOH-I-NOOR Indeukproef Schokweerstand 0,5 kg x 25 cm Glansmeting onder hoek 60° Filmdikte lak + primer + fosfatatie . Filmdikte roestwerende primer (achterzijde) Weerstand UV straling (250W - 50 cm - 24 h) Weerstand HC1 (5 %) en NaOH (5 %) na 24 h Weerstand zoutnevel (35°C - 3 % NaCl) 5 cycli - 8 h en 16 h rust

Ovenlakken + + 1h onveranderd

a. Voorgelakt panelen. Polyurethaanlak b. Met folie bekleed. + + + + 1h 1h onveranderd onveranderd

Nauwelijks zichtbare streep



0 0 0

0 0 0

0 0 0

minimum H tot 6,3 mm : onberispelijk geen barsten n/loskomen



minimum 70 %

minimum 90 %

minimum 60 µ

minimum 70 µ

85 % a. minimum 30 µ b. minimum 200 µ

-

20 µ

10 µ

onveranderd

onveranderd

onveranderd

onveranderd

onveranderd

onveranderd

onveranderd geen onderroest



Pagina 8 van 16


2de DEEL - THERMOHARDEND COATINGMATERIAAL 1. ONDERWERP Het behandelen van metalen onderdelen (aluminium, staal) met poederlak (epoxypoeder, polyester-poeder, mengpoeder, Rilsan ...)

2. TOEPASSINGSVELD Onderdelen waaraan bijzondere eisen gesteld worden op gebied van krasvastheid (o.a. bagage-rekken, zetelframes, kolommen, handgrepen ...) of waar het onderwerp alleen een efficiënte behandeling d.m.v. poederlakbehandeling toelaat (o.a. luchtroosters, veren ...) Epoxy-poeder wordt alleen voor binnenafwerking toegepast. Voor buitenafwerking worden polyamide, polyester of mengpoeders aangewend.

3. ERKENNING 3.1. Erkenning van de Fabrikanten De te verwerken produkten worden uitsluitend geleverd door fabrikanten, door de NMBS erkend en dit volgens de voorschriften van het aannemingsprotocol, ST L 61. Die bedrijven moeten over een modern productie apparaat beschikken, alsmede over een laboratorium dat de hoedanigheid van de grondstoffen en van de bereide produkten bestendig nagaat. 3.2. Erkenning van de produkten De erkenning geschiedt na een onderzoek overeenkomstig de voorschriften van de NMBS en geldt slechts voor de soort of groep van de onderzochte produkten. De leveringen moeten volstrekt overeenstemmen met de voorgelegde monsters. Elke door de fabrikant nuttig geachte wijziging aan de kwaliteit moet, vóór de bereiding, door de NMBS worden goedgekeurd.

Pagina 9 van 16


4. VOORBEHANDELING 4.1. Voorbehandeling staal Het object volledig vrijmaken van oxydes en roest. Het residu van walsen, roest en lasoxydes kan verwijderd worden door stralen d.m.v. staalgrid of corund, - ruwheid Ra max : 6,3 µm of N9 volgens rugotest nr. 3 - zuiverheid min. SA 2 1/2 (ISO 8501-1). Daarna wordt het object behandeld als volgt : - ontvetting (alkalisch, zuur, dampontvetting); - spoelen; - fosfatatie (Fe of Zn fosfatatie); - spoelen; - passivatie; - spoelen met gedemineraliseerd water. 4.2. Voorbehandeling aluminium Het object volledig vrijmaken van oxydes. Deze oxydes kunnen chemisch (beitsen) of mechanisch (corundstralen)verwijderd worden. - ruwheid : Ra max 6,3 µm of N9 volgens rugotest nr. 3 Daarna wordt het object behandeld als volgt : -

ontvetting (alkalisch, zuur, dampontvetting); spoelen; conversielaag Cr(VI)-vrij; spoelen; spoelen met gedemineraliseerd water. Opmerking : De voorbehandelingsmethode wordt ter goedkeuring voorgelegd. Voor onderdelen die een hoge chemische weerstand vereisen (buitenzijde - dak raam ...) is een KTL behandeling vereist voor staal (25 à 30 µm), voor aluminium is het zeer wenselijk.

Pagina 10 van 16


5. EIGENSCHAPPEN 5.1. Scheikundige eigenschappen Grondstoffen : De grondstoffen waaruit de poeders worden samengesteld, moeten kunnen nagezien worden door beproevingsmethodes beschreven in Belgische of buitenlandse normen, en moeten voldoen aan de volgende voorschriften : 5.1.1. Bindmiddel Het bindmiddel is een verzadigd polyesterhars, epoxy- of polyamidehars. 5.1.2. Pigmenten en vulstoffen De gebruikte pigmenten mogen niet gevaarlijk of toxisch zijn, en niet verboden zijn door de van kracht zijnde wetgeving (Art. 393 + 723bis ARAB en het KB van 03.10.1973). De weerhouden tinten zijn aangegeven door de RAL kaarten. Met het oog mag er geen enkel verschil merkbaar zijn tussen de standaard kleur en die van het geleverd produkt. 5.1.3. Hulpmiddelen Hulpmiddelen of vulstoffen mogen slechts worden toegevoegd om de eigenschappen van de produkten te verbeteren, en mogen niet verboden zijn door de van kracht zijnde wetgeving. (Art. 393 + 723bis ARAB en het KB van 03.10.1973). 5.2. Fysische eigenschappen 5.2.1. Werkelijk volumieke massa De werkelijke proefondervindelijke volumieke massa moet binnen een tolerantiegrens van ± 5 % liggen van de waarden bekomen bij de homologatie volgens ISO 8130-3.

Pagina 11 van 16


5.2.2. Verdeling korrelgrootte. In de proefondervindelijke voorwaarden, moet de korrelgrootte verdeling van het poeder als volgt zijn : cumulatieve afmetingen hoeveelheid < 10 µm <3% < 32 µm 40 tot 50 % < 64 µm 85 tot 95 % < 100 µm 100 % De hoeveelheid korrels onder de 5 µm grens zijn te verwaarlozen. (ISO 8130-1). 5.2.3. Polymerisatie Het poeder (epoxy, polyester of mengpoeder epoxy-polyester) wordt elektrostatisch aangebracht en gepolymeriseerd op 180° tot 230° gedurende 10 à 20 min. volgens de voorschriften van de poederfabricant. Laagdikte : 80 µm tot 120 µm. Het poeder polyamide (Rilsan) wordt aangebracht op voorverwarmde (200 tot 250°) stukken in een gefluoridiseerd poederbad (wervelsinteren). Laagdikte : 200 µm tot 400 µm. De poederapplikatie volgt binnen de 4 uur na de voorbereiding van de oppervlakte in de volgende klimaatsomstandigheden : 18° minimum en maximum 75 % RH. 5.2.4. Samensmeltingstemperatuur Het smeltpunt van het poeder, tijdens de verschillende proeven gemeten, moet begrepen zijn tussen 90 °C en 114 °C (NF T30-502). 5.3. Fysisch-scheikundige eigenschappen 5.3.1. Volumieke kleurstoffenconcentratie In de proefondervindelijke voorwaarden, moet de kleurstoffenconcentratie in volume, op 5 % na die van een homogeen produkt zijn. 5.3.2. Aanbreng-geschiktheidsfactor Voor toepassingsvoorwaarden (temperatuur, vochtigheid), moet de aanbrenggeschikt-heidsfactor, op 5 % na, deze van de aannemingsproeven zijn. (ISO 8130-5).

Pagina 12 van 16


5.4. Eigenschappen van de droge film 5.4.1. Uitzicht Het aspekt wordt gecontroleerd met een vergrootglas (10 X), (kraters, blaren, rimpels, zakkers, poriën zijn niet toelaatbaar). Proefondervindelijk moet de bekomen bekleding egaal zijn, geen korrelig uitzicht, noch een verschil in kleur of glans vertonen. 5.4.2. Glans De glans van de bekleding proefondervindelijk bepaald, gemeten onder een hoek van 60°, moet volgens de ISO norm 2813 beantwoorden aan : - < 30 % Gloss voor mat; - van 40 tot 60 % Gloss voor satijnglans; - > 90 % Gloss voor hoogglans. Iedere afwijking hierop zal bepaald worden bij de bestelling. 5.4.3. Kleur De kleurmeting gebeurt door visuele controle met een referentiemonster. Bij discussie worden de kleurcoördinaten bepaald volgens ISO 7724/3. T.o.v. het basisstaal wordt DE berekend en mag maximum 0,8 bedragen. De kleur van de bekleding moet conform zijn met de kleur, voorzien door de NMBS. 5.4.4. Aanhechting De aanhechting van de bekleding moet beantwoorden aan de klasse 0 van ISO 2409. 5.4.5. Weerstand tegen indeuking In de proefondervindelijke voorwaarden, moet de indeukdiepte volgens de Erichsentest ISO 1520 minstens 7 mm bedragen. 5.4.6. Hardheid met Persoz -

met Persoz (ISO 1522). De bekleding moet een voldoende hardheid bezitten opdat de proef met de slinger een tijdsduur hoger of gelijk dan 300 sec. aanwijst.

-

met potlood volgens ISO 3270 : waarde H1 of H2.

Pagina 13 van 16


5.4.7. Slagvastheid (ISO 6272) - direkt : min. 20 kg. cm - indirekt : min. 15 kg. cm Controle gebeurt met een vergrootglas; geen barsten toegelaten. 5.4.8. Filmdikte Een filmdikte begrepen tussen 60 en 100 µm, met gemiddelde waarde van 80 mm, moet in één laag kunnen bekomen worden (ISO 2808). 5.4.9. Buiging om cylindrische doorn ø 10 mm Barstvorming noch een loskomen van de ondergrond mag optreden (ISO 1519). Controle gebeurt met een vergrootglas. 5.4.10. Kunstmatige weerstand tegen veroudering Volgens een UV test van 250 Watt op 50 cm gedurende 24 uur voor poeders die uitsluitend binnen gebruikt worden en gedurende 72 uur wanneer het poeder ook buiten gebruikt wordt: - de verkleuringswaarden moeten beantwoorden aan deze van de proefplaat volgens de norm ISO 105-A02; - het verlies aan glans moet lager of gelijk zijn aan 20 % na 24 uur. 5.4.11. Porositeit Er mogen zich hoogstens 2 doorslagen (bij 4000 V spanning) per dm2 voordoen. 5.4.12. Zoutneveltest Volgens ISO 7253 test uitgevoerd aan 35°C met 5 % zoutoplossing (50 gr. natriumchloride/l.) : - 1000 uren met max. 1 mm onderroest; - 500 uren met max. 1 mm onderroest voor onderdelen waar geen corrosiegevaar heerst o.a. pakkenrekken, handgrepen, kabelkanalen binnen, ..... 5.4.13. Chemicaliënweerstand Geen aantasting bij onderdompeling gedurende 24 uur in volgende oplossingen : - een 20 % oplossing reinigingsmiddel car-wash; - een 5 % Na OH oplossing; - een 5 % HCl oplossing.

Pagina 14 van 16


5.4.14. Polymerisatiegraad Indien bij derden gepoederd, moeten de poeders volledig gepolymeriseerd zijn. Indien het poederen bij de NMBS gebeurd, moeten ze volledig uitgepolymeriseerd kunnen worden bij 200 °C in 20 minuten. 5.4.15. Weerstand aan steenslag Volgens norm NF F19-201. Te bekomen resultaat : oordeel 1 (max. 10 % schilfers). 5.5. Verpakking Het poeder moet verpakt worden in plastiekzakken, die op hun beurt verpakt worden in kartonnen dozen van 25 kg. Op elke doos moeten de volgende aanduidingen voorkomen in het Nederlands en het Frans : -

naam van de fabrikant; volledige benaming van het produkt, met aanwijzing van de tint en van het naamlijstnummer; netto gewicht; nr. van de bereide partij; eventueel bijzondere gebruiks- en bewaringsaanwijzingen; wettelijke aanwijzingen betreffende giftige bestanddelen overeenkomende met de voorschriften van art. 393 + 723bis van het ARAB en het KB van 03.10.1973; datum van aanvaarding in de fabriek.

5.6. Keuring De poeders aangeboden ter keuring van min. 5 kg, dienen aan de hierboven beschreven voor-waarden te voldoen. De NMBS houdt zich het recht voor bij abnormale gedragingen de aanvaarding te weigeren en de vervanging der gebrekkige produkten te eisen.

Pagina 15 van 16


5.7. Duurzaamheid bij opslag Wanneer de produkten in de oorspronkelijke gesloten verpakking en bij een temperatuur begrepen tussen - 5 °C en + 30 °C worden bewaard, moeten ze al in deze technische bepaling vermelde eigenschappen zonder verandering behouden en zulks gedurende een periode van 6 maand ingaande op de datum van aanvaarding in de fabriek. Indien zich gebreken voordoen, wordt de levering ter beschikking gesteld van de leverancier met het oog op haar gratis vervanging binnen de kortste tijd. De vervangingslevering is onderworpen aan dezelfde leveringsvoorschriften.

Pagina 16 van 16

NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER BELGISCHE SPOORWEGEN TECHNISCHE BEPALING

Recommend Documents