1
Nalaten en erven •Erfrecht •Wet sinds 2003 2
Onderscheid in: ØEchtgenoten ØAnderen
3
Wat zegt de wet ? § Voor echtgenoten § Voor de anderen 4
Wat zegt de wet voor echtgenoten ? WETTELIJKE VERDELING: • Alles gaat naar de langstlevende echtgenoot/ouder; • Vordering kind op deze ouder; kan via testament eerder opeisbaar gemaakt worden; bijvoorbeeld etc.. • Vordering kan renteloos of rentedragend zijn: wat is het belang daarvan ? Het belang is dat bij een hogere “papieren” rente over de vordering een hogere schuld in de 2e nalatenschap ontstaat, waardoor de kinderen over een lager erfdeel daarin belasting hoeven te betalen. 5
Wat zegt de wet over de anderen ? Anderen zijn: Alleenstaanden en samenlevers. Dan erft de naaste familie alles. 6
Nalaten via testament • Belang van een testament ? • Voor echtgenoten of samenlevers ? • Voor alleenstaanden ?
7
Echtgenoten: Er is geen of verouderd testament ? Dan een (nieuw) testament maken !
De wettelijke verdeling met uitbreidingen: zoals ervoor zorgen dat de kinderen nog iets erven en niet alles opgaat aan de overheidsvoorzieningen die eisen dat u uw eigen vermogen eerst besteedt vóór een beroep op een overheidsvoorziening; zoals fiscaal gunstige keuzemogelijkheden
8
Alleenstaande, weduwe, weduwnaar of samenlever zonder testament • Wet: alles gaat naar uw naaste familie • Dat zijn kinderen,ouders, broers en zusters, neven en nichten,ook in die volgorde, waarbij de kinderen van een vooroverleden erfgenaam in zijn plaats erven • Tot in de zesde graad in rechte lijn, dus ook verre neven en nichten kunnen erven
9
Wettelijke vererving bij alleenstaande • U heeft als enige familieleden nog een broer. Uw zus is al overleden. Zij heeft twee kinderen. • Een andere zus is er ook niet meer, zij had een zoon, maar die is fataal verongelukt. Hij had twee dochters. • Indien u niets via een testament regelt dan erven uw broer, de kinderen van uw zus in haar plaats haar erfdeel en de kinderen van uw neef in zijn plaats zijn erfdeel in uw nalatenschap. 10
VERVOLG VOORBEELD Uw broer erft dan een/derde deel; de kinderen van uw zus samen ook een/derde deel, dus ieder een/zesde deel; en uw achternichtjes omdat zij de plaats van uw neef innemen ook samen een/derde deel, dus ook ieder een/zesde deel. Als u het anders wilt regelen of ook andersoortige bepalingen wilt vastleggen dan 11 moet u een testament maken.
En is er al een testament ?
Sinds het maken van het testament kunt u andere wensen hebben: U heeft bijvoorbeeld een favoriete neef of goed doel.
12
Is er dan nog een andere reden voor een testament ? Ja,omdat veel van uw wensen niet door wetgever geregeld zijn. Dit geldt overigens voor iedereen, gehuwd en ongehuwd. Alleen via een testament kan nagelaten worden: Ø Legaat: bijv. schilderij of bedrag; of erfstelling: afwijkend breukdeel in erfenis Ø Bewind, want kind/neef is nog te jong Ø Uitsluitingsclausule: erfenis hoeft niet gedeeld te worden bij echtscheiding
13
Uitsluitingsclausule Het geërfde blijft van uw erfgenaam: • Huwelijk : algehele gemeenschap • Echtscheiding 14
Nog meer redenen voor een testament ? ØExecuteur of uitvoerder van het testament, de afwikkeling van de nalatenschap en begrafenis aan te wijzen ØAfwikkelingsbewindvoerder om discussie tussen erfgenamen te voorkomen
15
Wie stelt het testament voor u op ? ØNotaris ØU kunt zelf een codicil maken. Dit kunt u bewaren bij een eventueel te maken testament. Codicil ? Dit is een door u zelf geschreven, gedateerd en ondertekend testament voor uw sieraden, inboedel, zoals een schilderij, en kleding. 16
Ook nog: Schenking in allerlei vormen • Contant • Op “papier”: bespaart erfbelasting; via notaris; • Uitsluitingsclausule: koude kant heeft geen recht
17
AWBZ en vermogensoverheveling Eigen bijdrage gebaseerd op belastbaar inkomen + 8 % van eigen vermogen > 21.139,00 (alleenst.) Ø Onbelast op “papier” schenken: U kunt het zelf blijven uitgeven; aan kinderen en kleinkinderen Of: Groen beleggen ( - 56.420,-- per partner) 18
VOORBEELD: Moeder, weinig inkomen, met 4 ton op de bank; vier kinderen Eigen bijdrage van € 800,-- naar € 2014,-- per maand
Eigen bijdrage gebaseerd op belastbaar inkomen + 8 % van eigen vermogen > 21.139,00 (alleenst.) Ø Onbelast op “papier” schenken: U kunt het zelf blijven uitgeven; aan kinderen en kleinkinderen Ø Zit al het vermogen in eigen huis ? Dan moeilijker om zo te schenken. Waarom ? 19
Moeder schenkt elk kind € 95.000,-- op papier; houdt dus alles in eigen portemonnaie.
Schenkbelasting per kind : € 9.000,-Besparing erfbelasting per kind: € 7.600,-Vervolgens een verlaagde eigen bijdrage aanvragen; moeder kan vanaf 2014 € 14.000,-per jaar minder aan bijdrage betalen. Wel zal moeder per jaar 6 % rente over de schenking aan de kinderen moeten betalen, oftewel € 5.700,-- per kind per jaar. Daarvan kan het kind € 2.057,-- per jaar onbelast terugschenken. 20
Kan moeder nog schenken of andere handelingen verrichten ? Denk tijdig aan een volmacht of een levenstestament.
Maak in dat geval tijdig een volmacht aan de partner, aan de kind(eren) of aan iemand die u vertrouwt en namens u wil handelen. Dat kan onder meer het doen van een schenking zijn, zodat moeders vermogen niet verdampt. 21
Vrijstellingen schenkbelasting Kinderen
2013 5.141
Kinderen eenmalig
24.676
Kleinkinderen
2.057
Overigen
2.057 22
Tarieven erfbelasting 2013 Belaste verkrijginggroep 1
0 € 118.254 10% € 118.254 - hoger 20%
1A*
groep 2
18% 36%
30% 40%
* voor kleinkinderen wordt het tarief dus verhoogd met 80%. 23
Vrijstellingen 2013 erfbelasting • • • • •
Echtgenoot: € 616.880* * te verminderen met pensioenimputatie (Klein)kinderen: altijd € 19.535 Overige gevallen: € 2.057 Goeddoelinstellingen (ANBI’S) : € 0,00 SBBI ( bijv. voetbalclub) € 0,00
24
LEVENSTESTAMENT ? • • • • • •
(Ondernemers)volmacht aan naaste om uw belangen te behartigen Wensen/volmacht ten aanzien van medische verzorging Wensen inzake mentorschap, bewind over uw vermogen of curatorschap Regelingen ten aanzien van uw kinderen zoals voogdij; of t.a.v. huisdieren Praktische zaken na overlijden en speciale wensen Registratie 25
HUIS OP NAAM VAN HET KIND Is dit fiscaal interessant ? Vroeger wel. Nu ook ? Indien de ouder het vruchtgebruik of woonrecht wil voorbehouden ? En een kind of de kinderen wil(len) het huis overnemen ? Alleen nog via een testament: Vruchtgebruiktestament Effect: Kind kan het huis goedkoper op naam zetten, want andere ouder houdt vruchtgebruik; bij diens overlijden verkrijgt kind vervolgens belastingvrij het huis. Het voordeel is het verschil tussen de waarde van de volle eigendom en de 26 waarde van het vruchtgebruik.
HUIS OP NAAM VAN HET KIND Stel huis waard: € 300.000,--. Een ouder overlijdt. 2e ouder is 60 jaar. Er is 1 kind. Kind heeft vordering van € 58.500,-- als erfdeel. Met deze vordering “koopt” hij huis voor € 210.000,-- ( waarde vruchtgebruik hier € 90.000,--) Dan nog schuld aan de ouder van € 151.500,vanwege overbedeling van kind. Daarover dan een jaarlijkse rente van 6 % door kind verschuldigd. Bij te schrijven op schuld van kind aan ouder of uitkeren als vermogensoverheveling. Vervolgens kan die ouder in de volgende jaren jaarlijks € 5027,-- onbelast van de restantschuld kwijt schelden; evt. eenmalig 26.676,--; en extra kwijtscheldingen (belast met 10 %) doen om in 10 % tarief te komen. 27
HUIS OP NAAM VAN HET KIND Conclusie: Kind erft onbelast € 90.000,-- van de 2e ouder; eventueel nog daarbij de hoge schenking en aanvullende schenkingen, waardoor de restantschuld lager wordt en meer waarde van het huis onbelast vererft. Evt. waardestijging huis ook onbelast. Fiscaal voordeel betaalt zich bij het overlijden van de 2e ouder uit: Kind betaalt alleen nog erfbelasting ( na aftrek vrijstellling erfbelasting) over restantschuld.(NB: Bij bijtelling van de rente is deze hoger geworden.) Voor de ouder en het kind verandert tussentijds fiscaal verder niets: Kind krijgt geen bijtelling in Box III, want schuld is gedeficaliseerd. 2e Ouder houdt renteaftrek op eventuele hypotheek. (+ Bijtelling huurwaardeforfait bij het kind over de waarde van het blote eigendom.) 28
HUIS OP NAAM VAN HET KIND Bij leven niet meer mogelijk ? Ja wel, maar het verschil is dat bij een hypotheek op het huis, het recht op aftrek van de rente vervalt. Zit er geen hypotheek meer op dan kan in grote lijnen het verhaal hiervóór gevolgd worden, met dien verstande, dat: - Het kind een jaarlijkse belasting in Box III van 1,2 % over de waarde van het blote eigendom van het huis krijgt; in de casus is dat het vermogen dat hij hierin opbouwt, oftewel tenminste € 58.500,--; - Overdrachtsbelasting van 2 % over de waarde verschuldigd is; - Voor hoogte AWBZ-bijdrage is er een vermogensoverheveling via goedkopere prijs en via aanvullende schenking. Het voordeel hieruit wordt (gedeeltelijk) tenietgedaan door de extra kosten en Box III-belasting voor kind. - De kans op een waardedaling in de huidige markt, waardoor belastingvoordeel over 90.000,-- tenietgedaan. 29
Samenvattend huis op naam kind: Tijdens leven: Ø
Bij overlijden wordt opnieuw afgerekend over de volle waarde van het huis: Enige aftrekpost is verkrijgingsprijs; die vererft ook naar het kind, indien op deze schuld a/d ouder niets kwijtgescholden; is zelfs hoger door bijgeschreven rente; dus beoogde besparing op 90.000,-- wordt niet sinds 2011 niet meer erkend (art. 10 lid 1 SW).
Daar komt nog bij: Ø Bij hypotheek: verlies renteaftrek Ø Box III van toepassing op kind (1,2 % IB over waarde van bloot eigendom jaarlijks Dit afzetten tegen: Geen besparing van erfbelasting; Geringere lagere bijdrage van evt. toepassing van AWBZ; Ø Overdrachtsbelasting over bloot eigendom: 2 % Ø Bijtelling huurwaardeforfait bij kind
Conclusie: Overdracht tijdens leven is dus nooit interessant. 30
Samenvattend huis op naam kind: Bij overlijden via testament: Ø Art. 10 lid 1 SW niet van toepassing; dus kind krijgt wel besparing over € 90.000,-- inzake erfbelasting. Daar komt nog bij: Ø Bij hypotheek: geen verlies renteaftrek voor ouder Ø Box III niet van toepassing op kind (1,2 % IB over waarde van bloot eigendom jaarlijks Geen geringere lagere bijdrage van evt. toepassing van AWBZ, omdat vermogen ouder hetzelfde blijft;(Via schenkingen mogelijk te verlagen) Ø Geen overdrachtsbelasting over bloot eigendom: 2 % Ø Geen bijtelling huurwaardeforfait bij kind Conclusie: Overdracht via vruchtgebruiktestament kan interessant zijn. 31
CONCLUSIE: Het is de moeite waard om een testament of een schenking te overwegen. Het kan voor u een geruststelling zijn, dat het bij de juiste persoon terecht komt en fiscale besparingen opleveren, zonder de beschikking over uw vermogen te verliezen. K.J.M. Schretlen Schretlen Notaris Mierlo
telnr. 0492-370090 e-mail:
[email protected] www.schretlennotaris.nl
32
