Najaarscongres HET IMAGO VAN DE PENSIOENSECTOR Alleen een kwestie van oppoetsen en uitdeuken?
23 november 2012
1
Opening
Mr. Helen Heijbroek vicevoorzitter KPS
2
Toelichting programma
Drs. Jacob Schoenmaker dagvoorzitter
3
Zembla 17 februari 2012
HET PENSIOENSPROOKJE Er was eens de belofte van een goed pensioen. Als je jaar in jaar uit premie zou afdragen, kon je na je 65-ste rekenen op een gegarandeerd inkomen. Maar wat is die belofte nog waard, nu veel pensioenfondsen gaan korten op de uitkeringen? ZEMBLA onderzoekt waarom ouderen zich belazerd voelen en jongeren vrezen dat ze hun geld in een bodemloze put storten.
4
Opening FD dinsdag 20 maart 2012
2 5
FD 2 oktober 2012
6
FD 20 augustus 2012
7
Damage controle?
8
AD.nl 5 november 2012
'Pensioenen kwart lager door regeerakkoord‘ PvdA-leider Samsom (l) en VVD-leider Rutte tijdens de presentatie van het regeerakkoord. © anp
9
Stellingen
• Stelling 1:
De pensioensector heeft een groot imagoprobleem?
Mee eens Oneens
10
Stellingen
• Stelling 2:
Het imago van de pensioensector zal in 2014 slechter zijn.
Mee eens Oneens
11
Agenda
10.15 – 10.40 uur
Crisistijd: gebrek aan financiële ethiek? Drs. George Möller, voorzitter RvT AFM
10.40 – 11.05 uur
Van normen naar waarden: Toezicht op gedrag en cultuur Mr. dr. Femke de Vries, DNB
11.05 – 11.30 uur
Pauze
11.30 – 12.00 uur
Reputatiemanagement: één voor allen, allen voor één Drs. Paul Stamsnijder, Reputatiegroep
12.00 – 13.00 uur
Paneldiscussie o.l.v. Jacob Schoenmaker, met o.a. - Drs. Roos Vermeij, PvdA Tweede Kamer - Ilja Boelaars, Jonge Democraten - Paul le Doux, JOVD - IJmert Muilwijk, CNV Jongeren - Dennis Wiersma, FNV Jong
13.00 – 13.15 uur
Uitreiking KPS-Award en afsluiting Mr. Helen Heijbroek
13.15
Lunch
12 2
Crisistijd: gebrek aan financiële ethiek?
Drs. George Möller voorzitter RvT Autoriteit Financiële Markten medeoprichter postdoctorale opleiding financiële ethiek UvG
13
Van normen naar waarden: Toezicht op gedrag en cultuur
Mr. dr. Femke de Vries divisiedirecteur Toezicht expertisecentra DNB
14
Inleiding
• Pensioensector bevindt zich in een uitdagende omgeving: Onzekere economische omstandigheden en lage dekkingsgraden. Druk op pensioenfondsen om in “eigen land” te investeren. Nieuw pensioencontract. Solidariteitsvraagstukken en belangentegenstellingen. Nieuwe governance vereisten (deskundigheid en governance).
• Deze ontwikkelingen raken aan: Functioneren van besturen. (Evenwichtige) besluitvorming. Communiceren met stakeholders.
• Leiderschap en voorbeeldgedrag is belangrijk voor maatschappelijk draagvlak van noodzakelijke veranderingen.
15
Toezicht op gedrag & cultuur in het kort
• Visie op Toezicht 2010: Meer aandacht voor strategische en kwalitatieve elementen in toezicht, zoals Gedrag & Cultuur: prestaties van een onderneming worden (mede) bepaald door gedrag van bestuurders en medewerkers. • Toezicht meer vooruitblikkend: gedrag- en cultuurrisico´s manifesteren zich vaak al als er financieel nog geen vuiltje aan de lucht is én betrokkenen zijn zich vaak zelf niet bewust van gedrag- en cultuurrisico’s. • Doel: risico´s op het gebied van G&C tijdig signaleren en waar nodig gedragsverandering bewerkstelligen • Methodiek: deskresearch, media-analyse, self assessements, surveys, interviews, observaties (RvB en RvC meetings). • Gedragsverandering door bewustwording (spiegel voorhouden). Terugkoppeling vaak een presentatie aan en gesprek met bestuur en daarna een rapport. Zo nodig aansporen tot maatregelen. 16
Onder water duiken
17
Visie op cultuur
Leiderschap: voorbeeldgedrag, uitvoerbaarheid en bespreekbaarheid Besluitvorming: evenwichtig en consistent Communicatie: transparant
18
Leiderschap
Bespreekbaarheid Het stimuleren van een positief kritische houding en het geven van ruimte voor het bespreken van besluiten, andere opvattingen, fouten en taboes. Voorbeeldgedrag De top van de organisatie laat voorbeeldgedrag zien door in lijn met de organisatiedoelstelling te handelen en (de schijn van) belangenverstrengeling te voorkomen.
CONCLUSIES
Factoren die het leiderschap binnen het Pensioenfonds bestuur versterken - Alleen de voorzitter is actief; overige leden zijn reactief + Faciliterend leiderschap bestuursvoorzitter 19
Besluitvorming
Evenwichtigheid Het onderkennen en zichtbaar meewegen van alle relevante belangen. Consistentie Het handelen in lijn met organisatiedoelstellingen en keuzes.
CONCLUSIES - Adviezen van sub-commissies worden zonder discussie ‘afgehamerd’ of bevatten slechts één optie i.p.v. meerdere scenario’s + Getrapt besluitvormingsproces + Een pro-actieve rol van het bestuur richting sociale partners en bewustwording ingroup/outgroup-denken (i.p.v. per subgroep voorbespreken) + De inzet van kritisch vermogen binnen het bestuur
20
Communicatie Toetsstenen Bespreekbaarheid Het stimuleren van een positief kritische houding en het geven van ruimte voor het bespreken van besluiten, andere opvattingen, fouten en taboes. Transparantie Het communiceren over doelstellingen en keuzes naar stakeholders en de vastlegging daarvan.
CONCLUSIES
- Het uit de weg gaan van confrontaties omwille van consensus + Naast inhoud en procedure ook aandacht voor gedrag en cultuur
21
Algemene observaties • Iedere groep of organisatie is onderhevig aan risico’s op het gebied van gedrag & cultuur (leiderschap, groepsdynamiek, besluitvorming).
• Naast risicovolle situaties (waar DNB de instelling heeft aangespoord maatregelen te treffen), zijn we ook goede voorbeelden tegengekomen (zie vorige slides) • Echter, er is een noodzaak om het bewustzijn in de gehele financiële sector over risico’s van gedrag en cultuur verder te vergroten en om meer bevorderende maatregelen te treffen. Dit zal nog veel tijd en inspanning vergen. Dat geldt ook voor de pensioensector. Het gaat daarbij om: de rol van de voorzitter het onderling kritisch vermogen en het ingroup/outgroup-denken houding richting sociale partners • Meer en structurele aandacht voor gedrag en cultuur is nodig is om negatieve effecten te voorkomen 22
Afsluiting
• Bij gedrag & cultuur gaat het voornamelijk om: Leiderschap Groepsdynamiek: kritisch vermogen onderling goed organiseren Deskundigheid Gericht op evenwichtige belangenafweging, consistentie en transparante communicatie
• In de (transitie-)fase waarin de gehele pensioensector momenteel verkeert, zijn juist deze elementen van cruciaal belang. Het betaalbaar houden van het pensioenstelsel is immers van nationaal belang! • Leiderschap, evenwichtigheid en transparantie zijn cruciaal voor maatschappelijk draagvlak voor het veranderingsproces
23
Pauze
24
Reputatiemanagement: één voor allen, allen voor één
Drs. Paul Stamsnijder oprichter van de Reputatiegroep
25
Paneldiscussie
o.l.v. Jacob Schoenmaker, met o.a. • Drs. Roos Vermeij, pensioenwoordvoerder PvdA Tweede Kamer • Ilja Boelaars, pensioenwoordvoerder Jonge Democraten • Paul le Doux, pensioenwoordvoerder JOVD • IJmert Muilwijk, voorzitter CNV Jongeren • Dennis Wiersma, voorzitter FNV Jong
26
Stellingen
• Stelling 3:
Het hebben van het vertrouwen van de deelnemer is geen noodzaak: de verplichtstelling is de levensverzekering voor de sector.
Mee eens Oneens
27
Stellingen
• Stelling 4:
De steeds strenger wordende eisen aan het bestuur en de toenemende druk vanuit de toezichthouder dragen bij aan verslechtering van het imago van de sector.
Mee eens Oneens
28
Stellingen
• Stelling 5:
Het imago van de sector wordt vooral bepaald door het opereren van enkele grote partijen die van de sector deel uitmaken.
Mee eens Oneens
29
Uitreiking KPS Award en afsluiting
Helen Heijbroek, Vicevoorzitter KPS
30
Uitreiking KPS-Award 2012
31
Afsluiting
Postbus 44 3879 CA Hoevelaken
T: 033 257 05 88 F: 033 258 03 40 @kringpensioen
[email protected] www.kps.nl
32
