Nader bodemonderzoek
Amazonedreef 110 te Utrecht
18 juni 2009
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
Verantwoording
Opdrachtgever
Amazonedreef 110 te Utrecht Witkamp Projectontwikkeling B.V.
Projectleider
drs. M.J.J. (Marc) van de Looij
Titel
drs. M.J.J. (Marc) van de Looij Uitvoering veldwerk De heren A. (Laye) Dieme en B. (Ben) Brown Auteur(s)
Certificaatnummer 657400 Aantal pagina's
4641958 20 (exclusief bijlagen)
Datum
18 juni 2009
Projectnummer
Handtekening
Colofon Tauw bv Vestiging Utrecht Australiëlaan 5 Postbus 3015 3502 GA Utrecht Telefoon (030) 282 48 24 Fax (030) 288 94 84
Dit document is eigendom van de opdrachtgever en mag door hem worden gebruikt voor het doel waarvoor het is vervaardigd met inachtneming van de rechten die voortvloeien uit de wetgeving op het gebied van het intellectuele eigendom. De auteursrechten van dit document blijven berusten bij Tauw. Kwaliteit en verbetering van product en proces hebben bij Tauw hoge prioriteit. Tauw hanteert daartoe een managementsysteem dat is gecertificeerd dan wel geaccrediteerd volgens: -
NEN-EN-ISO 9001 VCA**-certificering voor veilig werken bij meet- en inspectieactiviteiten en bodemsaneringen, ook in risicogebieden railinfra Er zijn analyses uitgevoerd door het NEN-EN-ISO 17025 geaccrediteerde milieulaboratorium van AL-West Tauw bv is erkend voor het uitvoeren van veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek conform de VKB-protocollen 2001, 2002, 2003 en 2018
VO Amazonedreef 110, Utrecht
3\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
Het keurmerk ‘kwaliteitswaarborg Bodembeheer’ geeft aan dat de activiteiten in het kader bodembeheer, waaronder veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek goed en betrouwbaar volgens door de overheid opgestelde protocollen en programma’s zijn uitgevoerd. Tauw bv is erkend voor het uitvoeren van veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek conform de VKB-protocollen 2001, 2002, 2003 en 2018. Tauw bv verklaart dat het veldwerk onafhankelijk van de (interne) opdrachtgever is uitgevoerd conform de eisen van BRL SIKB 2000. Bij interne opdrachtgever is gebruik gemaakt van interne functiescheiding onder de voorwaarden die het Besluit bodemkwaliteit hieraan stelt.
4\20
NVO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
Inhoud Verantwoording en colofon .......................................................................................................... 3 1
Inleiding.......................................................................................................................... 7
2
Vooronderzoek en onderzoeksstrategie ..................................................................... 9
2.1
Algemeen ........................................................................................................................ 9
2.2 2.3
Huidige situatie ................................................................................................................ 9 Uitgevoerde bodemonderzoeken .................................................................................... 9
2.4
Toekomstige situatie ..................................................................................................... 10
2.5
Onderzoeksstrategie ..................................................................................................... 10
3
Uitgevoerde werkzaamheden ..................................................................................... 11
3.1 3.2
Algemeen ...................................................................................................................... 11 Veld- en analysewerkzaamheden bodemonderzoek .................................................... 11
4
Resultaten .................................................................................................................... 13
4.1
Toetsingskader .............................................................................................................. 13
4.2
Veldwaarnemingen en metingen ................................................................................... 13
4.3 4.4
Resultaten onderzoek ................................................................................................... 14 Interpretatie resultaten .................................................................................................. 14
5
Bepaling ernst en spoed............................................................................................. 17
5.1
Ernst en spoedeisendheid ............................................................................................. 17
5.1.1
Ernst .............................................................................................................................. 17
5.1.2
Spoed ............................................................................................................................ 17
6
Conclusies en aanbevelingen .................................................................................... 19
Bijlage(n) 1. Regionale ligging van de onderzoekslocatie 2. Onderzoekslocatie met monsterpunten
3. 4. 5. 6.
Boorprofielen Locatiespecifieke toetsingswaarden Analysecertificaten Risicobeoordeling
VO Amazonedreef 110, Utrecht
5\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
6\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
1 Inleiding Tauw heeft in opdracht van Witkamp Projectontwikkeling B.V. uit Almere een nader bodemonderzoek uitgevoerd aan de Amazonedreef 110 in Utrecht. De aanleiding voor het uitvoeren van een nader bodemonderzoek wordt in het kader van dit onderzoek gevormd door de voorgenomen bestemmingswijziging en nieuwbouwplannen in combinatie met de reeds aangetoonde grondverontreiniging met zink ter plaatse van de onderzoekslocatie. Doel van het onderzoek is het bepalen van de mate en omvang van de verontreiniging met zink in grond en daarmee de ernst en spoedeisendheid. Het bodemonderzoek is uitgevoerd, aan de hand van de Richtlijn nader onderzoek deel 1 (Sdu 1995). Voorafgaand aan het veldwerk zijn gegevens verzameld over het (gebruik van het) terrein en over de aangetoonde verontreinigingen. De resultaten van het vooronderzoek zijn in hoofdstuk 2 van dit rapport opgenomen. Verder komen aan de orde: de onderzoeksopzet, de veldwerkzaamheden inclusief het zintuiglijk onderzoek, het chemisch onderzoek, de interpretatie van de verzamelde gegevens alsmede de conclusies en het advies.
VO Amazonedreef 110, Utrecht
7\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
8\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
2 Vooronderzoek en onderzoeksstrategie 2.1
Algemeen
Aangezien tijdens het verkennend bodemonderzoek van Geofox-Lexmond bv een vooronderzoek is uitgevoerd, is in deze rapportage hier verder geen aandacht aan geschonken. Voor gegevens omtrent de historie, de belendende percelen, de regionale bodemopbouw, geohydrologie en bodemonderzoeken in de omgeving, wordt verwezen naar het Verkennend bodemonderzoek van Geofox-Lexmond (project 20042833/JHOO, augustus 2004).
2.2
Huidige situatie
Locatiegegevens Adres:
Amazonedreef 110 te Utrecht
Oppervlakte in m²: Kadastrale registratie:
3.960 m² Utrecht, sectie F, nummer 795
Eigendomssituatie:
ROC Utrecht
Terreinverharding: Huidige bestemming:
inpandig: beton, uitpandig: deels tegels deels onverhard onderwijs
De regionale ligging van de onderzoekslocatie vindt u in bijlage 1 (schaal 1:25.000). In bijlage 2 vindt u een situatieschets van de onderzoekslocatie. Hierop zijn de grenzen van de onderzoekslocatie aangegeven.
2.3
Uitgevoerde bodemonderzoeken
In het verleden zijn twee bodemonderzoeken uitgevoerd op de locatie Amazonedreef 110 te Utrecht, dit zijn: • Verkennend bodemonderzoek, Geofox-Lexmond (project 20042833/JHOO, augustus 2004) •
Aanvullend bodemonderzoek, Geofox-Lexmond (project 20042933/JABO, december 2004)
Uit bovenstaande rapportages is het volgende naar voren gekomen: In het verkennend bodemonderzoek is een sterke verontreiniging met zink in de grond aangetoond. Er zijn verder geen aanwijzingen gevonden die duiden op de aanwezigheid van gedempte watergangen. Geadviseerd werd aanvullend onderzoek uit te voeren naar de verontreiniging met zink.
VO Amazonedreef 110, Utrecht
9\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
Tijdens het aanvullend onderzoek is aangetoond dat de verontreiniging met zink zich hoofdzakelijk op het zuidoostelijk deel van de locatie en in de bovengrond bevindt. Geadviseerd is om nader onderzoek uit te voeren naar de ernst en spoedeisendheid van de verontreiniging met zink.
2.4
Toekomstige situatie
De school zal worden gesloopt en hiervoor in de plaats komen nieuwe woningen.
2.5
Onderzoeksstrategie
Naar aanleiding van de hierboven genoemde gegevens is het nader bodemonderzoek uitgevoerd op basis van de Richtlijn nader onderzoek deel 1 (Sdu 1995). Vermoedelijk is de verontreiniging met zink gerelateerd aan de aanwezigheid van bodemvreemde materialen. De verontreiniging met zink is in dit onderzoek in horizontale en verticale richting verder uitgekarteerd. Uit voorgaand onderzoek is geconcludeerd dat de verontreiniging met zink niet mobiel is. Het grondwater is in dit onderzoek dan ook buiten beschouwing gelaten. Aangezien sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging (>25 m³ sterk verontreinigde grond) conform de Wet bodembescherming, maakt een risicobeoordeling onderdeel uit van de rapportage.
10\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
3 Uitgevoerde werkzaamheden 3.1
Algemeen De veldwerkzaamheden zijn uitgevoerd onder BRL SIKB 2000 inclusief de van toepassing zijnde onderliggende protocollen voor het veldwerk bij milieuhygiënisch bodemonderzoek.
Het veldwerk is uitgevoerd op 25 maart 2009. In bijlage 2 is een situatieschets van de onderzoekslocatie met de boorpunten opgenomen. De chemische analyses zijn conform AS3000 uitgevoerd door het NEN-EN-ISO/IEC 17025 geaccrediteerde milieulaboratorium van AL-West.
3.2
Veld- en analysewerkzaamheden bodemonderzoek
Tabel 3.1. geeft een overzicht van de werkzaamheden. Tabel 3.1 Uitgevoerde veld- en analysewerkzaamheden
Omschrijving Oppervlakte onderzoekslocatie in m
Aantal 2
6.000
Veldwerk
Aantal (monsterpunten)
Boring tot 2,0 m -mv
11
Chemische analyses* Zink (incl. AS3000)
11
De lutumfractie en het gehalte aan organische stof zijn overgenomen uit het Aanvullend bodemonderzoek van Geofox-Lexmond (december 2004).
VO Amazonedreef 110, Utrecht
11\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
12\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
4 Resultaten 4.1
Toetsingskader
Bodem De analyseresultaten zijn getoetst aan de toetsingswaarden uit de Circulaire bodemsanering 2006, zoals gewijzigd per 1 oktober 2008 en het Besluit bodemkwaliteit ingegaan per 1 juli 2008. Dit toetsingskader bestaat uit Achtergrondwaarden (AW) voor grond, Streefwaarden voor grondwater en Interventiewaarden voor grond en grondwater. De Tussenwaarden zijn gedefinieerd als T = ½(AW + I) voor grond en T = ½(S + I) voor grondwater. De wijze van weergave in de navolgende tabellen staat vermeld in het onderstaande overzicht. Tabel 4.1 Overzicht toetsingskader
Concentratieniveau voor een stof
Weergave in tabellen
≤ AW/S-waarde (of < rapportagegrens)
-
> AW/S-waarde ≤ T-waarde
+
> T-waarde ≤ I-waarde
++
> I-waarde
+++
Bij de beoordeling van de kwaliteit van de bodem worden de toetsingswaarden voor standaardbodem omgerekend naar de toetsingswaarden voor het locatiespecifieke bodemtype. Hierbij is gebruik gemaakt van de gemeten gehalten aan organische stof (humus) en lutum (kleifractie). De berekende locatiespecifieke toetsingswaarden en verdere bijzonderheden zijn weergegeven in een locatiespecifieke toetsingstabel. Deze tabel vindt u in bijlage 4. De analyseresultaten zijn opgenomen in bijlage 5.
4.2
Veldwaarnemingen en metingen
De voor het onderzoek van belang zijnde zintuiglijke waarnemingen zijn weergegeven in tabel 4.2. Op het maaiveld en in het opgeboorde bodemmateriaal is visueel geen asbestverdacht materiaal waargenomen. De bovengrond is puinhoudend en om deze reden is extra aandacht besteed aan het visueel inspecteren van de opgeboorde grond op asbestverdacht materiaal. Om een formele uitspraak te kunnen doen over de aanwezigheid van asbest, dient een asbestonderzoek conform de NEN 5707 te worden uitgevoerd.
VO Amazonedreef 110, Utrecht
13\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
In bijlage 3 zijn de boorprofielen met daarbij een overzicht van alle zintuiglijke waarnemingen opgenomen.
4.3
Resultaten onderzoek
De analysecertificaten zijn opgenomen in bijlage 5. Tabel 4.2 biedt een overzicht van de analyseresultaten en de toetsing van de grond.
Tabel 4.2 Analyseresultaten, toetsing en zintuiglijke waarnemingen Tauw 2009 Monsteromschrijving Diepte (m-mv) 200 (0.05-0.5) 202 (0.06-0.5) 204 (0-0.5) 205 (0-0.5) 205 (0.5-1) 207 (0.03-0.5) 208 (0.5-1) 209 (0-0.5) 210 (0-0.5) 206 (0-0.3) + 206 (0.30.6) Geofox-Lexmond 2004 Monsteromschrijving Diepte (m-mv) 7 (0.5-1.0) 12 (0-0.5) 13 (0-0.5) 142 (0-0.5) 143 (0-0.5) 144 (0-0.5) 145 (0-0.5) 146 (0-0.5) 147 (0-0.5) 148 (0-0.5)
4.4
zink (Zn) <17 210 450 230 19 210 <17 190 250
+ +++ + + + ++
370
++
zink (Zn) 39 190 370 490 180 250 <20 410 280 300
+ +++ +++ + ++ +++ ++ ++
Zintuiglijke bijmenging Geen Sporen baksteen Geen Sporen puin Geen Sporen baksteen Licht puinhoudend Sporen baksteen Sporen baksteen Sporen baksteen
Zintuiglijke bijmenging Geen Sporen puin Sporen puin Sporen baksteen Sporen puin Sporen baksteen Geen Sporen baksteen Sporen baksteen Sporen baksteen
Interpretatie resultaten
Tijdens het zintuiglijk onderzoek zijn lichte bijmeningen met baksteen en puin aangetroffen. Deze bijmenging komt voor tot een maximale diepte van circa 0,8 m-mv. Over het algemeen kan worden gesteld dat de verontreiniging gerelateerd is aan de aanwezigheid van het puin en baksteen in de bovengrond. In de zintuiglijk schone ondergrond
14\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
zijn geen verontreinigingen met zink aanwezig. Opmerkelijk is dat zeer plaatselijk bij boring 204, zonder bijmenging een sterke verontreiniging met zink aanwezig is in de bovengrond. De bodem op de locatie is heterogeen licht tot matig verontreinigd met zink. Zeer plaatselijk komen twee kernen (boring 146 en de boringen 142 en 204) voor welke sterk verontreinigd zijn met zink. De oppervlakte waarover de sterke verontreiniging zink aanwezig is, bedraagt circa 225 m². De gemiddelde dikte van de laag verontreinigd met zink bedraagt circa 0,5 meter (bodemtraject 0-0,5 m-mv). Dit resulteert in een omvang van circa 115 m³ grond sterk verontreinigd met zink.
VO Amazonedreef 110, Utrecht
15\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
16\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
5 Bepaling ernst en spoed In dit hoofdstuk is bepaald of er ter plaatse van de Amazonedreef 110 te Utrecht sprake is van een geval van ernstige bodemverontreiniging. Indien hiervan sprake is, is vervolgens bepaald of dit geval van ernstige bodemverontreiniging al dan niet met spoed dient te worden gesaneerd. Een en ander is bepaald aan de hand van de gewijzigde Circulaire bodemsanering 2009, die in werking is getreden per 1 april 2009. Voor de risicobeoordeling is de meest recente versie van het risicomodel Sanscrit (versie 2.0.10.0 via www.Risicotoolbox.nl) gebruikt.
5.1 5.1.1
Ernst en spoedeisendheid Ernst
Conform de Circulaire Bodemsanering 2009 is er sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging aangezien er meer dan 25 m³ grond verontreinigd is boven de interventiewaarde. De oppervlakte van de verontreiniging met zink in de grond bedraagt ongeveer 225 m². Bij een gemiddelde dikte van circa 0,5 m (bodemtraject 0-0,5 m-mv), bedraagt de omvang van de sterke verontreiniging met zink circa 115 m³. Alle aangetoonde verontreinigingen zijn geheel of tenminste gedeeltelijk voor 1987 in de bodem terecht gekomen waarschijnlijk als gevolg van het toepassen van grond met een puinbijmenging en/of het in de bodem komen van puin afkomstig van de sloop van voorgaande bebouwing. Er is dan ook sprake van een zogenaamd “historisch geval van bodemverontreiniging”. Op basis van bovenstaande criteria bestaat er volgens de Wet Bodembescherming voor de huidige terreineigenaar(s) een saneringsnoodzaak met betrekking tot de aangetoonde bodemverontreinigingen. 5.1.2
Spoed
Voor het bepalen van de spoedeisendheid van de sanering dient een risicobeoordeling te worden uitgevoerd. De risicobeoordeling is uitgevoerd met het in de Circulaire Bodemsanering 2009 voorgeschreven Sanscrit-model (versie 2.0.10.0; Risicotoolbox, RIVM).
VO Amazonedreef 110, Utrecht
17\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
De risicobeoordeling is uitgevoerd voor de huidige inrichting en het gebruik in de zin van de Wet Bodembescherming, te weten: ‘Plaatsen waar kinderen spelen’ en het gevoeligere gebruiksscenario “wonen met tuin”. In bijlage 6 zijn de gehanteerde uitgangspunten en resultaten van de risicobeoordeling met behulp van het risicomodel Sanscrit opgenomen. Op basis van de beoordeling met Sanscrit en de Circulaire Bodemsanering 2009 kan het volgende worden geconcludeerd: 1. Er is geen sprake van onaanvaardbare humane risico’s en/of hinder 2. Er is geen sprake van onaanvaardbare ecologische risico’s 3. Er is geen sprake van onaanvaardbare verspreidingsrisico’s en/of een onbeheersbare situatie Geconcludeerd wordt dat de aangetoonde ernstige bodemverontreiniging niet met spoed behoeft te worden gesaneerd. Het bevoegd gezag Wbb (de gemeente Utrecht) legt in een beschikking ernst en spoed formeel vast wanneer gestart moet worden met de uitvoering van de bodemsanering. Tenslotte wordt erop gewezen dat bij een wijziging van het gebruik (bijvoorbeeld bij herinrichting van het terrein) door het bevoegd gezag Wbb een nieuwe risicobeoordeling kan worden gevraagd.
18\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
6 Conclusies en aanbevelingen Tauw heeft in opdracht van Witkamp Bouwgroep uit Almere een nader bodemonderzoek uitgevoerd aan de Amazonedreef 110 in Utrecht. De aanleiding voor het uitvoeren van een nader bodemonderzoek wordt in het kader van dit onderzoek gevormd door de voorgenomen bestemmingswijziging en nieuwbouwplannen in combinatie met de reeds aangetoonde grondverontreiniging met zink ter plaatse van de onderzoekslocatie. Doel van het onderzoek is het bepalen van de mate en omvang van de verontreiniging met zink in grond en daarmee de ernst en spoedeisendheid. Zintuiglijke waarnemingen Tijdens het zintuiglijk onderzoek zijn lichte bijmengingen met baksteen en puin aangetroffen. Deze bijmenging komt voor tot een maximale diepte van circa 0,8 m-mv. Verontreiniging met zink De verontreiniging in de bovengrond is heterogeen aanwezig op de locatie in de vorm van lichte tot matige verontreinigingen met zink. Plaatselijk komen twee spots voor welke sterk verontreinigd zijn met zink. De heterogene verontreiniging met zink is grotendeels puin gerelateerd. De kans dat buiten de twee aanwezige spot nog sterke verontreinigingen met zink aanwezig zijn wordt minimaal geacht. De sterke verontreiniging met zink in de bovengrond heeft een omvang van circa 115 m³. Advies Op de locatie is een geval van ernstige bodemverontreiniging conform de Wbb, met zink in de bovengrond, aanwezig. Bij gelijkblijvend gebruik van de locatie is de sanering niet spoedeisend. Echter als de locatie ontwikkeld zal worden, is er sprake van maatschappelijke spoed en dient de verontreiniging met zink alsnog gesaneerd te worden. De sanering dient plaats te vinden aan de hand van een door het bevoegd gezag goedgekeurd (uniform) saneringplan. De sanering dient onder begeleiding te staan een milieukundig begeleider (BRL 6000) en de (sanerings)aannemer dient in het bezit te zijn van het BRL 7000 certificaat. De sterk verontreinigde grond dient te worden afgevoerd naar een erkend verwerker (Bodem +).
VO Amazonedreef 110, Utrecht
19\20
Kenmerk R002-4641958MLY-agv-V01-NL
Zodra in grond toetsingswaarden worden overschreden is eventueel vrijkomende grond niet meer onbeperkt voor hergebruik geschikt. Bij afvoer van grond van de locatie kan het daarom noodzakelijk zijn een partijkeuring volgens de richtlijnen van het Besluit bodemkwaliteit uit te voeren.
20\20
VO Amazonedreef 110, Utrecht
Bijlage
1
Regionale ligging van de onderzoekslocatie
Bijlage
2
Onderzoekslocatie met monsterpunten
Bijlage
3
Boorprofielen
Bijlage
4
Locatiespecifieke toetsingswaarden
Bijlage
5
Analysecertificaten
Bijlage
6
Risicobeoordeling