Mvo en de overheid Middag Duurzame Ontwikkeling
26 september 2013 Brussel - Finto
Dieter Vander Beke
Overzicht 1. Duurzame ontwikkeling en haar uitdagingen 2. Vertrouwen? 3. Wat is MVO?
4. Aantal belangrijk concepten 5. Mvo in de federale overheid 5.1. Algemeen 5.2. Pilootproject ISO 26000 en GRI bij federale overheid 5.3. GRI (G4) bij federale overheid
1. Uitdagingen
2605 of New Scientist magazine, 23 May 2007, page 34-41
Nature 461, 472-475 (24 September 2009)
Belgische federale Lange termijnsvisie DO (2050) Een maatschappij die de sociale cohesie bevordert
Een maatschappij die haar economie aanpast aan de sociale, economische en leefmilieuuitdagingen
Een maatschappij die haar leefmilieu beschermt
Een maatschappij die ondersteund wordt door de federale overheid die haar maatschappelijke verantwoordelijkheid opneemt
• Sociale cohesie en kansarmoedebestrijding (3) • Gezondheid (4) • Werkgelegenheid (4)
• Consumptie- en productiepatronen (4) • Energie (6) • Mobiliteit en vervoer (5) • Voeding (4) • Klimaatveranderingen (2) • Natuurlijke hulpbronnen (2) • Buiten-en binnenlucht (1) • Biodiversiteit (4)
• Overheden (4) • Overheidsfinanciën (5) • Wetenschapsbeleid (3) • Ontwikkelingssamenwerking (4)
2. Vertrouwen?
3. Wat is MVO? 1a) Belgisch referentiekader maatschappelijk verantwoord ondernemen (2006)
MVO is een proces waarbij ondernemingen vrijwillig streven naar verbetering op bedrijfs- en maatschappelijk vlak door op systematische wijze economische, milieu- en sociale overwegingen op een geïntegreerde en coherente manier in de gehele bedrijfsvoering op te nemen, waarbij overleg met stakeholders, of belanghebbenden van de onderneming, deel uitmaakt van dit proces. 1b) EC communicatie m.b.t. mvo (25.10.2011) CSR= “the responsibility of enterprises for their impacts on society”
MVO is voor bedrijven
2) ISO26000-richtlijnen voor maatschappelijke verantwoordelijkheid van organisatie (2010) Maatschappelijke verantwoordelijkheid: verantwoordelijkheid van een organisatie voor de effecten van haar besluiten en activiteiten op de maatschappij en het milieu, via transparant en ethisch gedrag dat Een bijdrage levert aan duurzame ontwikkeling, inclusief gezondheid en welzijn van de maatschappij; Rekening houdt met de verwachtingen van stakeholders; In overeenstemming is met het toepasselijke wetgeving en overeenkomt en internationale gedragsnormen Is geïntegreerd in de hele organisatie, en in haar betrekkingen in praktijk wordt gebracht. Opm. 1: activiteiten omvatten producten, diensten en processen Opm 2: Betrekking verwijzen naar de activiteiten van een organisatie binnen haar invloedssfeer
MV is voor alle organisaties, ook overheidsdiensten!
3) Principes, fundamentele praktijken, thema’s & onderwerpen
Bron: ISO 26000
4. Aantal belangrijk concepten 4.1. Scope (overheid)
Beleidsvoorbereiding
Beleids-bepaling
Beleidsevaluatie
Beleidsuitvoering
In elk fase kunnen principes van MV en de fundamentele praktijken worden geïntegreerd en kan je oog hebben voor DO. Ook kunnen specifieke instrumenten worden gebruikt (bv. RIA, stakeholderdialoog, e.a.)
4.2. Sphere of influence
Definition: ”range/extent of political, contractual, economic or other relationships through which an organization has the ability to affect the decisions or activities of individuals or organizations”
Note: The ability to influence does not, in itself, imply a responsibility to exercise influence
Natural, Social and Economic Environment Sector association
Partners
Shareholders
Banks / Insurance
Sphere of influence Example A
Value chain
Supply chain
Workers
SubSuppliers A
Suppliers A
SubSuppliers B
Suppliers B
Customers A
Employees
Industry Organization
Distributors
Customers B
Consumers
Waste services
Raw material providers
Government
Media Citizens
14
NGO’s
H. Kröder 14
Natural, Social and Economic Environment Sector association
Partners
Shareholders
Banks / Insurance
Sphere of influence Example B
Value chain
Supply chain
Workers
SubSuppliers A
Suppliers A
SubSuppliers B
Suppliers B
Customers A
Employees
Industry Organization
Distributors
Customers B
Consumers
Waste services
Raw material providers
Government
Media Citizens
15
NGO’s
H. Kröder, 15
of influence Assessing sphere of infuence: government fulfils various roles
Legislator and control body Employer Custumer and consumer Partner Institutional investor International player
Exercising influence
Setting contractual provisions or incentives Sharing knowledge and information Conducting joint projects Responsible lobbying and using media relations Public statements by the organization Promoting good practices Forming partnerships and possibly: reconsider relationship
4.3. Due diligence: Def.: Een allesomvattend, proactief proces om de feitelijke en potentiële negatieve, maatschappelijke, milieu- en economische impact te identificeren van de beslissingen en activiteiten van een organisatie over de gehele levenscyclus van een project of activiteit van de organisatie, met het oogmerk om negatieve impact te vermijden of te milderen.
Note: Gepaste zorgvuldigheid kan het ook noodzakelijk maken het gedrag van anderen te beïnvloeden indien wordt geconstateerd dat mensrechten of andere rechten worden geschonden en zij daarbij mogelijk betrokken zijn.
Aan Due dilligence verwante aspecten voor bepalen MV
Relevantie
Alle kernthema’s, maar niet alle onderwerpen (ISO 26000), zijn voor een organisatie relevant. Een organisatie behoort alle kernthema’s te beoordelen om vast te stellen welke onderwerpen relevant zijn.
significantie
De geïdentificeerde relevante onderwerpen nauwkeurig onderzoeken + een aantal criteria opstellen om te beslissen welke onderwerpen de grootste significantie hebben en voor de organisatie het belangrijkst zijn
Prioriteit
gekozen uit de onderwerpen die als relevant en significant werden beschouwd. Stakeholders betrekken bij identificatie van prioriteiten.
4.4. Instrumenten MVO wordt ondersteund door instrumenten zoals •
•
• • • •
Gedragscodes (OESO-richtlijnen, UN guiding principles on Business & Human Rights, corporate governance codes, e.a.) Managementnormen en -systemen(ISO 9000-reeks, ISO 14000 en EMAS, OHSAS 18001, HACCP en ISO 22000, EFQM, SA8000, MVO-trapladder, e.a.) Verslaggeving (GRI (3/4), High Five, e.a.) social audit en stakeholderbetrokkenheid (AA 1000 framework) Labels E.a.
Andere: • •
• •
En best practices in andere organisaties, internationale initiatieven (Global Compact (VN), Ethical Trading Initiative, Fair Wear Foundation,…) nationale en regionale uitwisselingsplatformen (B&S, Kauri, Poseco, e.a.) Diverse: kenniscentra, werkgroepen, lerende netwerken (bv. KvK), enz…
Door overheid gehanteerde criteria voor kwaliteitsvolle instrumenten:
Bij voorkeur Internationaal karakter Samen met stakeholders ontwikkeld Reeds meerwaarde bewezen hebben Bij voorkeur combineerbaar zijn Toepasbaar op alle soorten organisaties Geen hoge instapdrempel
Enkele voorbeelden: • • • •
ISO-26000-richtlijnen (leidraad/managementsysteem) GRI (verslaggeving) Global compact (gedragscode) Labels (product-gerelateerd instrument)
5. MVO in de overheid 5.1. Algemeen
Gestructureerd mvo-proces sinds april 2005 Referentiekader mvo (april 2006) Actieplan mvo (december 2006) + update (maart 2010) Gebaseerd op stakeholderoverleg Voorbereidingen via ICDO
Diverse initiatieven ondersteuning mvo: (extern)
bv. mvo-ondersteuningsprogramma 2010 en 2011, Lerende netwerken mvo (via KvK) MVO-barometer (B&S) Prijs beste duurzaamheidsverslag (IBR, B&S, Kauri) OESO-contactpunt Lancering ISO 26000 in BE Global Compact Football+ foundation SRI disclosure regulation Ect….
Voorbeelden: MVO in eigen werking overheidsdiensten + invloedsfeer
Aan de slag met ISO 26000 (bv. POD DO, FOD SZ, FOD Fin, FOD Ec)
Uitbrengen duurzaamheidsverslag (bv. BTC, Politiezone Denderleeuw, Stad Amsterdam, NMBS, FOD FIN, e.a.)
Verduurzamen van aankoop beleid (goederen/diensten/werken) (bv. gebruik gids DOO)
Dialoog met stakeholders voeren (bv. bij beleidsvoorbereiding of beleidsevaluatie)
Opzetten intern milieumanagementsysteem, e.a. (bv. EMAS in federale overheid)
DO-evaluatie bij beleidsvoorstellen (bv. RIA federaal, SIA EC)
Informeren en communiceren over MV-beleid en DO (intern/extern) (bv. mvoVlaanderen, dag DO (Vl en federaal), e.a.)
Verzamelen en verspreiden van best-practices
Verbintenissen in subsidiebeleid
E.a. …
5.2. Pilootproject ISO 26000/GRI in federale overheid Wat?
Gebruik internationale MV-richtlijnen ISO 26000 (h)erkennen en betrekken van stakeholders Bepalen invloedsfeer Integreren van principes Analyse kernthema’s, issues en gerelateerde verwachtingen Opstellen actieplan Integreren in strategisch beleid van de organisatie?
communicatie via (jaar)verslag op basis van GRI-richtlijnen
Waarom?
Structureren en maximaliseren bijdrage aan DO en Algemeen Belang Richtlijnen op papier VS richtlijnen in realiteit van overheidsdienst? Walk the talk lead by example Verhoogt imago van en het vertrouwen in overheidsdiensten Extern communiceren over hoe overheidsdiensten DO en Algemeen belang behartigen (via rapportering op basis van GRI-richtlijnen) Valoriseren van investering POD DO betrokken bij opmaak ISO 26000 Internationale primeur: Eerste overheidsdiensten in de wereld die met nieuwe richtlijnen aan de slag gingen
Hoe?
Oproep via College van de voorzitters (nov. 2010) 4 kandidaten > FOD Financiën > FOD Sociale Zekerheid > FOD Economische Zaken > POD Duurzame Ontwikkeling Gezamenlijke externe begeleiding (via overheidsopdracht) Kernteams in elke administratie Stuurgroep: lerend netwerk 4 administraties Gefaseerde aanpak: 4 fases Eindverslag met aanbevelingen
5.3. Duurzaamheidsverslaggeving in federale overheid
Vervolg op ISO 26000/GRI-pilootproject: lagere instap + communicatie aspect aanzet tot meer structurele aanpak (vs. projectmatig)
Jaarverslag 2013 op basis van G4-richtlijnen
ISO26000 als achtergrond, maar uitgebreide analyse is geen startpunt meer
Oproep aan college van voorzitters: 6 kandidaten: 1. FOD Financiën 2. FOD Justitie 3. FOD Economie 4. FOD Personeel en Organisatie 5. FOD Kanselarij van de Eerste Minister 6. FOD Fedict Overheidsopdracht: individuele begeleiding + handleiding voor overheidsdiensten
GRI-verslag binnenkort verplichting voor federale overheden?
Vragen?
