MUJERESNIEUWSbrief. november 2009 van de vrouwenwerkgroep van de stedenband Tilburg-Matagalpa. extra dik nummer

MUJERESNIEUWSbrief november 2009

van de vrouwenwerkgroep van de stedenband Tilburg-Matagalpa extra dik nummer

A

Omdat ogen stralen kunnen. Twee maal per jaar maken we een nieuwsbrief van de activiteiten die we speciaal voor vrouwen in Matagalpa én in Tilburg organiseren. Deze keer kunnen we opnieuw direct berichten over ontwikkelingen in Matagalpa. In april/mei zijn Els van Wijk en Cil de Vries, bepakt met vragen en verzoeken van onze vrouwengroep, meegegaan met de tweejaarlijkse werkreis van de Stedenband. Tijdens die reis is in Matagalpa het 25-jarige bestaan van de Stedenband TilburgMatagalpa gevierd. In het informatieblad van de Stedenband ¡Cómo No! is daar uitgebreid verslag van gedaan. In deze nieuwsbrief vertelt Els over een paar bijzondere vrouwen die ze in de loop der jaren heeft leren kennen. Ze is al enkele keren in Matagalpa geweest. Els is degene onder ons die uitgesproken actief is om blijvend aandacht te vragen voor het Casa Materna. Ze heeft in kerken en op feesten verteld over dit huis waar vrouwen met een risicozwangerschap uit de regio Matagalpa naartoe kunnen. Vrouwen krijgen hier voorlichting en worden begeleid tot en met de bevalling, die in het ziekenhuis plaatsvindt. Cil heeft enkele artikelen voor deze nieuwsbrief geschreven. De reis in het voorjaar was voor haar een opmaat voor de realisatie van een al jaren lang gekoesterde wens: met haar vijf kinderen, die ondertussen volwassen zijn, naar een ontwikkelingsland. Laten zien waarom het je zo raakt! Waarom het zo de moeite waard is! Ook de kinderen hebben met Matagalpa een band, al sinds hun basisschooltijd. Als gezin konden zij een –bijna– 25-jarige band met Matagalpa vieren. Als vrouwengroep zijn we actief voor de projecten van het Casa Materna en voor het microkredietproject van fumdec. Dit jaar ronden we het project af voor de sportlerarenopleiding. In deze MUJERESNIEUWSbrief ook een mooi verslag over de Hormiguitas, een organisatie die je hart steelt. Een aantal keren is er vanuit de Stedenband –meestal via de onderwijsgroep– steun aan hun werk gegeven. Dat zal in de toekomst ook weer gebeuren, want ‘alle kinderen naar school’ is binnen de Stedenband een belangrijk thema. Hebt u nog een leuk idee voor een activiteit? Wilt u op uw verjaardag zelf geen cadeau, maar wel graag uw ‘cadeau’ doorgeven aan een van onze projecten? Misschien heeft het bedrijf waar u werk of uw (sport)vereniging een jubileum? Neem contact met ons op als u denkt dat ons werk bij u onder de aandacht gebracht kan worden. Wij doen dat met heel veel plezier! n

De beste wensen voor 2010 komen dit jaar uit Matagalpa

In het Casa Materna is een muur prachtig beschilderd. Enkele details zijn afgedrukt op ‘dubbele’ kaarten. De kaarten kosten € 1,– per stuk. De opbrengst is voor de Casa Materna. Bestellen via: Stedenband Tilburg Matagalpa Spoorlaan 346, 5038 CC Tilburg [email protected] Telefoon (013) 536 87 06

A

Omdat de Stedenband is geregistreerd bij anbi (Algemeen Nut Beogende Instellingen) zijn uw giften aftrekbaar van het belastbaar inkomen. 2

Microkredietprogramma van FUMDEC Ontmoeting met de vrouwen van Mil Bosque Het is maandagmorgen 4 mei 2009. Iets later dan afgesproken –en dat ligt aan ons: wij doen inmiddels ook aan Nica-tijd– worden we verwelkomd bij fumdec* door Maritza Rodríguez. Maritza, zo blijkt later, is directeur van het programma microkrediet. Onze vraag om vrouwen die gebruik maken van dit programma te ontmoeten wordt direct beantwoord: na een korte kennismaking en een algemeen praatje bij een kopje koffie, blijken twee auto’s klaar te staan. We gaan een bezoek brengen aan de vrouwen van Mil Bosque, een kleine gemeente bij San Ramón.

Maar we besteden de tijd goed. Veel van de vragen aan de organisatie fumdec die ik uit Tilburg heb meegekregen van de vrouwengroep van de Stedenband over visie en beleid bespreek ik met Maritza. Aantekeningen maken blijkt bijna onbegonnen werk: het hobbelt zo verschrikkelijk. Een aantal dingen moet ik dan ook later nog even precies navragen. Maar duidelijk worden de geschiedenis, doelstelling, opzet en werkwijze van fumdec, de verschillende programma’s en bijbehorende cursussen. De organisatie bestaat elf jaar en ongeveer vier jaar geleden heeft Maritza het initiatief genomen om te starten met het microkredietprogramma.

Onderweg Ik wist inmiddels dat San Ramón een klein half uurtje rijden is, maar voor Mil Bosque moeten we nog een eind verder: een dik half uur over een hobbelweg en dan nog eens min of meer drie kilometer omhoog over een grote-keienweg. Een bus komt hier niet, kan hier niet rijden. Onze auto’s gaan stapvoets.

Zij noemt de drie vormen van krediet die het programma kent: individueel, banco comunal (ten behoeve van groepen van gemiddeld twintig vrouwen) en grupo solidario. Deze laatste vorm is ten behoeve van kleine groepen: maximaal vier vrouwen en in dit geval ook mannen.

microkrediet Doel: versterken van gemeenschapsbanken instrument voor het versterken van de economische en politieke kracht van vrouwen Door: financiële en niet-financiële ondersteuning aan kansarme vrouwen

De vrouwen van Mil Bosque vormen samen een soort gemeenschapsbank; ze krijgen leningen en sparen ook een deel. De grootte van een lening varieert van duizend cordoba (veertig euro) tot achtduizend cordoba. Over de lening moet achttien procent rente worden betaald. Dit klinkt veel, maar hiertegenover staat een scholingsprogramma, deelname aan een spaarprogramma en één procent voor gezamenlijk gebruik. Elk idee om te starten met een bepaald soort onderneming wordt serieus bekeken en besproken. Als er sprake is van concurrentie of als er een verzadigde markt lijkt te ontstaan, A 3 worden andere mogelijkheden gezocht.

Bertilda En dan opeens zijn we waar we moeten zijn ... en waar we verwacht worden. Een flap met Bienvenido laat dat zien. Maar het is vooral ook de groep van ongeveer vijftien vrouwen die ons af- en verwachtend aankijkt. Bertilda, de presidente van de groep, neemt het woord. Ze heet ons heel hartelijk welkom. De vrouwen zijn blij met ons bezoek, met onze belangstelling voor hen. Bertilda vertelt ons over de gemeenschap van 83 families en over de groep vrouwen waarvan ieder op haar eigen manier het microkrediet heeft omgezet in iets ‘eigens’. Bertilda zelf bakt brood en verkoopt dat. Daarnaast maakt zij mandjes van een lang soort dennennaalden. Deze verkoopt zij eens in de zoveel tijd op de markt van San Ramón. En die dennennaalden kosten niets: die vind je gewoon in de buurt. Na afloop van de presentatie krijgt ieder van ons een mandje met daarin een broodje. Dat broodje smaakt heerlijk en dat vertellen we haar. Haar reactie, de lach op haar gezicht, staat me nog altijd bij. Penningmeester Na Bertilda is het de beurt aan Teresa. Zij blijkt één van de vrouwen die haar lening heeft gebruikt om zaaigoed te kopen. Komende weken gaat ze zaaien en ze hoopt op een goede maisoogst. Een aantal andere vrouwen heeft inmiddels het zaaigoed voor bonen klaar staan. Het zaaiseizoen staat voor de deur. De meeste van deze vrouwen hebben nu een klein stukje eigen grond. Niet veel in mijn ogen: ongeveer een halve manzana (een manzana is 0,7 hectare). Teresa is ook de penningmeester van de groep. Zij haalt de administratie te voorschijn en maakt duidelijk dat je ook zonder computer een goed systeem kunt hanteren. Voor elke vrouw zijn er drie kleuren kaarten. Praktisch en overzichtelijk: op groene kaarten staan de geleende bedragen vermeld, op gele de bedragen die zijn terugbetaald. Op de vraag naar wat er gebeurt als een vrouw om welke reden dan ook niet in staat is om de schulden tijdig af te lossen komt een simpel –en trots– antwoord: alle vrouwen hebben tot nu toe op tijd aan hun verplichtingen voldaan, dus die vraag is hier niet aan de orde. En dan flitst het door mijn hoofd: Ja, vrouwen van de vrouwengroep in Tilburg, dit is echt zo’n ‘onze’ vraag ... A

4

Roze kaart Tenslotte is er nog een kaart, de roze. Hierop is het totaal aan spaargeld vermeld. Het blijkt onlosmakelijk verbonden aan het systeem van leningen van fumdec: vrouwen sparen een deel van het terug te betalen bedrag. Van deze gelden kunnen nieuwe of aanvullende investeringen worden gedaan. Eén van de vrouwen, Juana, geeft hiervan een voorbeeld. Zij heeft haar lening gebruikt om twee kippen te kopen en verkoopt nu de eieren. Met haar spaargeld wil zij straks een goede afrastering kopen om de kippen ‘binnen’ te houden. Bij Isabel kan ieder terecht voor zeep, rijst en suiker. Zij heeft een klein winkeltje, een pulperia zoals dat hier heet. Zij hoopt later het assortiment uit te breiden. Rosa maakt voor het eerst gebruik van het programma. Voor haar betekent dit ook dat ze binnenkort kan gaan zaaien. ‘Sparen voor ...?, dat weet ik nog niet; eerst maar eens werken op het land.’ Ook Paula geeft aan nog niet te weten wat te doen met het gespaarde geld straks. Voor nu geldt: ‘Gewoon verder, dit is al bijzonder genoeg’. Brenda runt de zuivel-pulperia van Mil Bosque. Voor melk, kaas en crème kun je in haar winkeltje terecht. Tenslotte vertelt Gloria, een heel jonge vrouw, over zichzelf. Zij maakt en verkoopt nacatamales, een typisch Nicaraguaans gerecht. Zij had het ons graag willen laten zien en proeven, maar omdat ze ziek was is dat niet gelukt. Maar gelukkig is ze wel bij deze bijeenkomst.

En dat ben ik ook: gelukkig dat ik bij deze bijeenkomst ben. Deze ontmoeting met deze vrouwen is voor mij zo ontzettend waardevol: namen horen en gezichten zien, persoonlijke verhalen, geschiedenissen direct van henzelf horen en hun wensen voor de toekomst en hun dromen. Uit de verhalen klinkt enorme trots en onafhankelijkheid door, een besef van eigenwaarde en zeker ook vertrouwen in eigen mogelijkheden en in de toekomst.

programma’s van fumdec • Programma van ‘gender’ en beïnvloeding dat wil bijdragen aan versterken van leiderschap en zichtbaar heid. • Ook het versterken van participatie van vrouwen in publieke organisaties. • Programma van Landbouw dat de integratie van de vrouwen in economische en productieve activiteiten faciliteert. De kwaliteit verbeteren van de teelt, de infrastructuur en de bodem- en waterbescherming. • Een kredietprogramma dat bijdraagt aan de economische activiteiten. • Een programma voor advies en voor het realiseren van kleine ondernemingen.

De ontwikkelingen hebben ook geleid tot veranderingen in het voeren van de huishouding. De taken zijn in de loop van de tijd noodzakelijkerwijs veranderd of anders verdeeld. Dit betekent dat nu ook jongens eigen taken in huis hebben. Er wordt door de vrouwen gepraat over ‘meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen’. Mil Bosque is één van de gemeentes in de regio Matagalpa waar fumdec het microkredietprogramma uitvoert. In de nabije toekomst hoop ik in Matagalpa nog andere groepen tegen te komen, verhalen te horen en de vrouwen achter de verhalen te zien, te ontmoeten. Het bezoek aan de vrouwen van Mil Bosque zegt me nu in elk geval dat het de moeite waard blijkt om de activiteiten ten behoeve van het microkredietproject voor vrouwen in Matagalpa voort te zetten met de vrouwen van mijn groep in Tilburg.

Nicaraguaans muzikaal poppentheater voor het project Microkrediet Zoals u wellicht uit eerdere nieuwsbrieven al weet, ondersteunt de werkgroep Vrouwen van de Stedenband een microkredietproject in Matagalpa. Wij krijgen daar de ondersteuning bij van vrouwensportschool Kwidam. Gezamenlijk ontwikkelen wij ieder kwartaal een activiteit die geld opbrengt voor het project. Op 27 juni jongsleden was dat een Nicaraguaans poppentheater Guachapilin. Twee poppenspelers van deze groep bewerkten speciaal voor de Nederlandse tournee een bestaand stuk Historias de Sol y Luna voor de campagne ‘Stedenband en Millenniumdoelen’. Deze zaterdagmiddag was de opbrengst voor ons microkredietproject. De zaal van de sportschool was met behulp van bankjes, steps en kussens omgetoverd tot een gezellige theaterzaal waar volwassenen en kinderen een uur lang genoten van een aantrekkelijk schouwspel van vele, door de poppenspelers zelf gemaakte, poppen die ons meenamen op een fantasierijke reis door Nicaragua. Spaans verstaan was niet nodig. De poppentheatermakers kregen hulp van Babet van het Landelijk Beraad Stedenbanden die op een zeer levendige manier de intermediair vormde tussen spelers en publiek. Daarbij waren de theatermakers zelf er heel goed in om op een levendige manier de toeschouwers op een interactieve manier bij het spel te betrekken. Het was voor jong en oud een aantrekkelijke middag. De kunst- en natuurwandeling in de Oude Warande onder leiding van Rob van Vereijken en Marie-José Eijkemans van museum De Pont op zondag 27 september was een groot succes. De activiteit werd georganiseerd door de vrouwengroep van de stm en sportschool Kwidam. Len Linthorst

Cil de Vries *) fumdec = Fundación Mujer y Desarrollo Económico Comunitario (Stichting vrouw en economische gemeenschapsontwikkeling)

microkrediet • systeem van kleine leningenaan mensen die te arm zijn om een onderpand te biedensysteem dat mogelijkheden biedt te investeren in een eigen bedrijf; • systeem dat mogelijkheden biedt een eigen inkomen op te bouwen.

A

5

Els van Wijk van de vrouwengroep bracht afgelopen voorjaar weer een bezoek aan Matagalpa. Ze bezocht daar veel oude bekenden. Hieronder vindt u verslag van een aantal van deze bezoekjes.

Matagalpa 1995-2009 Las Marías In 1995 stelde ik de Stedenband Tilburg-Matagalpa voor om mijn huis open te stellen voor gasten uit Nicaragua. In ruil daarvoor kon ik Spaans leren spreken. De eerste gast die enige weken in huis kwam was José Rodezno. Mijn Spaans was niet zo best, maar zijn enthousiasme over zijn land Nicaragua was voor mij de reden om met de volgende onderwijsgroep in 1997 mee te gaan. Ik wilde het zelf allemaal wel eens zien. Ook wilde ik graag kennismaken met zijn vrouw María en zijn drie dochters, die allemaal María heten met hun eerste naam.

A

6

Tijdens mijn verblijf in Matagalpa ben ik een hele dag met José en zijn vrouw María naar hun boerderijen geweest bij El Tuma. We vertrokken ’s morgens vroeg in hun erg oude auto. Er werd een kruis geslagen bij de grote bocht waar je Matagalpa verlaat. Even later begreep ik waarom: de weg was slecht en de auto had mankementen. De rugleuning van de bestuurder viel er bij een paar flinke kuilen af. Er werd gestopt, de leuning werd met een grote steen vastgezet en zo ging José –hangend aan zijn stuur– verder. De ramen stonden open; veel stof kwam binnen. María had de hele tijd een handdoekje voor haar gezicht. Ik werd gewoon grijs van het stof.

Bij hun eerste boerderijtje aangekomen haalde José een rolstoel uit het autootje en de ‘beheerder’ werd erin gehesen. Er werd een kip aangewezen. Ik wist niet waarom, maar daar kwam ik later wel achter. Toen volgde een rondleiding tussen de koffiestuiken, de cacao en de bananenbomen. Daarna gingen we naar een hoger gelegen gebied waar de volgende boerderij stond. Hier waren vooral veel koeien op wijde heuvels en er stonden er enkelen in de wei om ingeënt te worden. Een heel spektakel was dat. Daarna moest ik op een paard voor een ritje door de heuvels. Wat is zo’n dier groot! Ik kreeg kort uitleg wat voor- en achteruit en stoppen was. De natuur was schitterend maar ik had het te druk met op het paard te blijven zitten. Weer terug bij het eerste boerderijtje werd een grote houten tafel voor de rolstoel geschoven, andere stoelen werden aangeschoven en wij zaten binnen de kortste keren heerlijk kip te eten. Daarna hield iedereen siësta. Later werd de laadbak van de auto volgeladen met fruit en gingen we terug naar Matagalpa. Het was een belevenis die ik nooit zal vergeten. In Matagalpa ga ik vaak op bezoek bij de familie Rodezno. Ik heb de Marías op zien groeien. Nu zijn ze alle drie getrouwd, de oudste heeft twee kindjes, de middelste heeft een baby en bij de jongste María is de eerste baby op komst. Ze zijn nog steeds allemaal erg spontaan en blij verrast als ik hen weer opzoek. Maar deze keer was ik degene die erg verrast was door het volle huis met kleine kindjes.

Het team van Casa Materna verleent dit certificaat aan de: Stedenband Tilburg uit dankbaarheid voor haar toewijding, inspanning, solidariteit en samenwerking vanaf de oprichting van ons ‘Huis’ in 1992 tot heden. Matagalpa, 8 mei 2009

De weg naar het Casa Materna in Matagalpa Nicaragua heeft niet veel goede wegen. Van noord naar zuid loopt een redelijke weg; het deel van Managua naar Matagalpa is ook redelijk goed. Maar buiten deze hoofdweg zijn de wegen slecht. Vaak zijn het wegen van steenslag, met kuilen en gaten. Geen wonder dat je er lang over doet om vanuit een van de dorpen naar Matagalpa te gaan. Een afstand van tachtig kilometer kan zo drie à vier uur

De regio waar het Casa Materna werkt

Stof inkopen

duren. Toch zijn er veel vrouwen die voor een bevalling naar het ziekenhuis moeten omdat het risico op complicaties te hoog is om in een medisch centrum in de buurt te bevallen. Zij moeten de lange, oncomfortabele weg naar het Casa Materna gaan om te voorkomen dat ze sterven tijdens de bevalling. De vrouwengroep van Stedeband Tilburg-Matagalpa steunt als enige het unieke project om geld in te zamelen voor voedsel voor de zeer arme vrouwen die in het Casa Materna verblijven. Zonder het Casa Materna zouden er veel vrouwen sterven omdat zij niet op tijd een ziekenhuis kunnen bereiken.

Kamer van de arts

Guillermina Guillermina is de naaister uit het boek Vrouwen Bedrijven in Beeld. Ik ga altijd op bezoek bij haar als ik in Matagalpa ben. Deze keer kom ik via een andere kant de wijk in waar Guillermina woont. Eerst maak ik een vergissing en sta ik in de verkeerde straat, maar een straat verderop herken ik het huis waar ze woont. De deur is dicht, het venster ook. Nog nooit stond ik voor een gesloten deur en ik ben teleurgesteld. Gelukkig heb ik altijd papier en pen op zak en ik begin aan een briefje voor haar. Maar de overburen hebben me in de gaten en Elsa, de zus van Guillermina, komt van de overkant naar me toe. Ze herkent me meteen en zegt dat ik harder op de deur moet bonzen. Guillermina deed een middagdutje. Haar kinderen zijn de deur uit en haar huis is een heus atelier geworden. Er staan vijf naaimachines van verschillende vrouwen van hun collectief. Ze werken er met zes vrouwen, niet allemaal op dezelfde tijden. Ze produceren veel en ze hebben modeshows. Maar momenteel hebben de meeste mensen geen geld om kleren te kopen. Guillermina’s oudste zoon woont in Costa Rica omdat daar wel werk is en in Nicaragua niet; haar dochter woont in Matagalpa en haar jongste zoon zit voor het eerste jaar op de universiteit in León. Als ik terugdenk aan onze eerste ontmoeting in 1998 is ze financieel enorm vooruitgegaan. Ze heeft door hard te werken en samen te werken met andere vrouwen, veel bereikt. Ze heeft ervoor kunnen zorgen dat haar kinderen kunnen studeren en daardoor een betere toekomst krijgen. Guillermina is tevreden. Ze woont graag in deze fijne wijk en ziet dat het goed gaat met haar kinderen. Ze blijft optiA mistisch. 7

Mayra Iedereen die in Matagalpa geweest is kent haar grote winkel op de hoek in de straat van de grote markt. Met grote letters staat haar naam boven de deur: mayra. Ik ken Mayra sinds ik haar gefotografeerd heb voor het boek Vrouwen Bedrijven in Beeld en sinds 1998 ga ik telkens bij haar langs als ik in Matagalpa ben. Meestal zie ik haar dan vluchtig in de winkel. Ze heeft dan geen tijd omdat het er razend druk is. Er loopt veel personeel rond en haar groothandel doet goede zaken. Mayra is een pittige vrouw die de zaak helemaal zelf opgebouwd heeft. Ze heeft ooit ook aspiraties gehad om burgemeester te worden, maar dat is niet gelukt. Ze is altijd druk, altijd bezig. Ze sport veel en sponsort sportclubs. Ditmaal ga ik ook even langs in haar winkel. Ze staat met drie bedienden achter de toonbank ... zonder klanten. Vreemd: midden op de dag is het stil in de winkel van Mayra. Ze legt me uit dat de zaken slecht gaan. De laatste tijd wordt er weinig verkocht. Mensen hebben minder geld. De tussenhandel valt enigszins weg doordat mensen met hun waren langs de deuren gaan. Mayra ontslaat geen personeel. Zij vindt dat die het ook financieel moeilijk hebben, maar ze hoopt wel op betere tijden. Dit kan zo niet veel langer doorgaan.

Casa de Madres Lactantes Op het ziekenhuisterrein staat een gebouwtje waar moeders verblijven die een baby gekregen hebben en waarvan de baby in het ziekenhuis moet blijven. De moeders voeden hun eigen baby’s zelf en geven hun melk ook aan baby’s waarvan de moeder geen melk heeft of waarvan de moeder naar huis is. De verblijfsruimte is sober, zoals het hele ziekenhuis. De slaapkamers bestaan uit telkens twee maal twee stapelbedden. De deuropeningen hebben geen deuren, de ramen geen gordijnen. Dit Casa de Madres Lactantes is geen project van de Stedenband, maar Francine Destoop en ik hebben geld in kunnen zamelen om hen eenmalig te kunnen helpen. Met Miriam van het Casa ben ik een dag op stap geweest om inkopen te doen voor het Casa. Er zijn onder meer gordijnstof, onder- en bovenlakens, nachthemden en badhanddoeken gekocht. Van de gordijnstof hebben zij zelf gordijnen gemaakt voor de ramen en deuren, de lakens en badhanddoeken zijn door hen zelf gemerkt, zodat duidelijk te zien is dat ze bezit zijn van het Casa. Het inkopen doen ging erg efficiënt. Miriam wist heel goed wat ze allemaal wilde. Een groter probleem was om voor alle deuren en ramen gordijnroeden te vinden. Daarvoor hebben we verschillende winkels afgelopen en ze daarna toch moeten bestellen. Na een week was de bestelling nog niet binnen. In plaats van gordijnroeden hebben we lange stokken gekocht die ook goed dienst kunnen doen om de gordijnen mee op te hangen. Het was een spontaan en zeer geslaagd project. Els van Wijk A

8

Hormiguitas Ik heb altijd begrepen dat hormiguitas* vertaald moet worden met ‘miertjes’. Maar als ik in mijn woordenboek kijk dan staat daar bij hormiguita: ‘ijverige mens’. Bij hormiguero, het bijvoeglijk naamwoord, staat wel ‘mieren-’, of als zelfstandig naamwoord ‘mierenhoop’ en ‘krioelende menigte’.

uitstapjes . Een daarvan maakte ik mee tijdens ons verblijf in Matagalpa: bij de officiële opening van de fototentoonstelling Tilburg-Matagalpa in het Museo del Café was een groep kinderen met een aantal medewerksters aanwezig. De belangstelling van de kinderen voor de foto’s van Tilburg, hun enthousiasme, de gesprekjes met hen, de gezelligheid, ik heb ervan genoten.

Organisatie Wat het ook is, de organisatie Hormiguitas in Matagalpa is denk ik opgericht voor heel ijverige mensen, kinderen in dit geval. Zij zijn het die af en toe naar school gaan en daarnaast flink moeten werken om in hun eigen onderhoud -en vaak ook in dat van de familie- moeten voorzien. Vaders zijn vaak niet in beeld, moeders moeten werken, in veel gevallen ver van huis, en het gevolg is dat de oudste kinderen op de jongeren moeten passen. De organisatie is opgericht om deze kinderen op te vangen, te helpen en te ondersteunen. Ondersteunen vanuit de visie dat elk kind recht heeft op onderwijs en ontwikkeling. Kinderen moeten niet moeten werken. Ook al is de realiteit in Matagalpa anders, op alle mogelijke manieren worden door Hormiguitas pogingen ondernomen om kinderen de kans te geven kind te zijn. Drie vaste medewerkers, een Japanse psychologe en een aantal vrijwilligers –momenteel drie Duitse– én een paar ‘kinderen’ die uitgestroomd zijn, oftewel oud-hormiguitas vormen de staf.

Activiteiten 105 kinderen tussen de acht en vijftien jaar zijn dagelijks aanwezig in het centrum, na hun werk en (soms) school. Zij krijgen huiswerkbegeleiding op eigen niveau: basisschool, voortgezet onderwijs en momenteel zelfs twee kinderen op universiteitsniveau. Opvang van kinderen die te maken hebben en hebben gehad met geweld is aandachts- en actiepunt van de organisatie. Daarnaast zijn de medewerkers met een escuela móvil iedere week te vinden op het platteland. Familiebezoeken staat ook op het programma van de medewerkers. Zij nemen de, met name, moeders mee in de begeleiding van de kinderen: onderwijs is essentieel. En verder zijn ook sport, culturele ontwikkeling als muziek, tekenen en schilderen belangrijk en het ontwikkelen van aanwezig talent evenals andere vormen van ontspanning, zoals het maken van

Recht op onderwijs en ontwikkeling Natuurlijk blijft er de noodzaak voor de organisatie om inkomen te verwerven. Ook wat dit betreft wordt gezocht naar mogelijkheden: het verkopen van ijsjes en het verzorgen van kopieerwerk. Het meest succesvol op dit gebied was en is het verkopen van een ‘eigen’ kalender. Het ideaal van Hormiguitas blijft: alle kinderen naar school en weg met kinderarbeid. Dit is de overtuiging van de medewerkers en vrijwilligers van Hormiguitas. Ook al is er nog een lange weg te gaan: ooit zal het zo zijn! Cil de Vries *hormiga: 1)mier 2)ijverig mens, hormiguita: 1)miertje 2)ijverig mens

A

9

20-08-09 interviews El Horno 1 (Matagalpa), fumdec-project microkrediet

Vrouwen aan het woord Donderdag 20 augustus waren we op bezoek bij vrouwen van communidad El Horno 1, Matagalpa. Zij maken gebruik van het FUMDEC-project microkrediet. Met een aantal vrouwen spraken we uitgebreid. Een weerslag van deze gesprekken: ... met Adalila Blandón, 28 jaar. Adalila is getrouwd en heeft twee zoontjes van zes en vier jaar. De oudste gaat naar school, de jongste over een jaar. ‘In mei 2009 heb ik van fumdec een krediet gekregen van tweeduizend cordoba. Hiervan heb ik één manzana (= 0,7 hectare) grond gehuurd en zaad voor mais gekocht. Ook heb ik bonenplanten gezaaid en daar (ze wijst: zie foto) ligt een deel van de oogst.’

‘Microkrediet, mijn eigen land en werk hebben, heeft mijn leven veranderd. Er is meer eten en zoals ik al zei, de kinderen zijn niet meer zo vaak ziek door het goede eten. Ik kan zelfs soms kleren kopen. Mijn man werkt nu ook thuis mee, niet zo veel hoor, want hij heeft vaak zijn eigen werk. Zijn moeder helpt thuis vaak. Als straks de jongste naar school is zal dat minder nodig zijn. En ... ik moet het huishouden nu anders plannen en organiseren, omdat ik het nu drukker heb. Dat heb ik ook moeten leren.’

Bonenoogst

We lopen naar ‘haar’ stuk grond, vlak bij haar huis, waar de mais groeit. In oktober moet deze worden geoogst en het grootste deel zal worden verkocht. ‘Dan kan ik het volgende deel van mijn lening afbetalen. Tot nu toe is dat alleen nog maar een klein gedeelte. De bonen zijn ook voor eigen gebruik: we kunnen nu goed eten en de kinderen zijn nu veel minder vaak ziek.’ De man van Adalila werkt mee aan het uitzoeken van de bonen. ‘Dat moet zorgvuldig gebeuren, want alleen goede bonen kun je goed verkopen. Het kost dan ook veel tijd.’ ‘Zelf ga ik straks de mais verkopen op de markt in San Ramon. Dat lijkt me leuk.’

A

Fumdec stelt aan een lening een verplichting, de verplichting om cursussen te volgen. Adalila antwoordt op de vraag welke cursussen zij heeft gevolgd en wat ze heeft geleerd: ‘Ik heb verschillende cursussen gevolgd: administratie, organisatie van dit werk, hoe je dit werk moet doen, wanneer je wat doet en ik heb de cursus gender gevolgd. Ik heb geleerd over de markt, hoe ik moet verkopen en de financiële kant hiervan. Nu weet ik ook hoe ik met een lening moet omgaan, hoe ik die kan krijgen en natuurlijk wat ik daar dan voor moet doen.’ 10

Adalila bij haar mais

Kijk even vooruit ... waarop hoop jij? Onmiddellijk is het antwoord daar: ‘Nog een manzana erbij, want dan kan ik twee keer per jaar mais zaaien en oogsten; in mei zaaien voor de oogst in oktober en in september voor de oogst in januari. En dan misschien over drie jaar vier of zes manzana’s!’ We hebben al afscheid genomen als ze achter ons aan komt en vraagt of ze nog iets mag zeggen. ‘Ik heb nog een droom: een eigen manzana, niet huren maar kopen!’ Cil de Vries en Froukje de Wit

... met Consepción de Maria Gonzalez, 47 jaar. Consepción is alleenstaande moeder, heeft een dochter van 21 die studeert in Managua en een kleindochter. Consepción heeft in februari 2009 2500 cordoba geleend van fumdec. Zij heeft hiervan melk gekocht en van de melk crema gemaakt. We mogen proeven, echt heel lekker. De crema verkoopt ze op straat in de omgeving. ‘Dit gaat erg goed, mensen willlen graag mijn crema. Na een paar maanden kwam ik iemand tegen die thuis manden maakt en die deze ook wel wilde verkopen. Dat doe ik nu voor haar, ik moet toch lopen. Dit hoorde iemand die schalen voor tortilla’s bakt. Ook de schalen neem ik nu mee als ik mijn crema ga verkopen. Voor elke schaal en mand die ik verkoop krijg ik een paar cordoba. Ik ben nu ‘een lopende winkel’ voor de comunidades in de omgeving.’

Als we vragen naar haar idee voor de toekomst, antwoordt Consepción: ‘Mijn droom is een eigen kleine winkel, waar mensen naar toe komen. Of nee ... eigenlijk wil ik een grote winkel!’ Op de vraag wanneer, antwoordt ze: ‘¡Pronto! (Snel!).’ Cil de Vries en Froukje de Wit

‘Mijn lening, wat ik terug moet betalen, is in het begin gedeeld in vijf stukken. Drie ervan heb ik al afgelost, de laatste moet in november dit jaar betaald zijn, en ik ben er zeker van dat dat gaat lukken!’

microkrediet in tilburg



Consepción met de producten die ze verkoopt

Ook Consepción heeft deelgenomen aan cursussen van fumdec. Ze begrijpt nu hoe ze administratie en boekhouding moet voeren en om moet gaan met in-en verkoop. ‘En nu kan ik eten maken voor alle mensen in mijn huis. Ik kook graag, maar vroeger hadden we nauwelijks geld om eten te kopen. Iedereen is nu blij hier in huis!’ En iedereen betekent vier volwassenen en vier kinderen, allemaal familie. Ook binnen de familie betekent het microcrediet de nodige veranderingen. Niet alleen –beter– eten, maar ook verandering in de taakverdeling: de mannen doen nu een deel van het huishoudelijk werk. ‘Samen hebben we geleerd het werk te plannen en te verdelen.’

Het project ‘Microkrediet voor vrouwen in Matagalpa’ is ontwikkeld vanuit de vrouwenwerkgroep, onderdeel van de Stedenband Tilburg-Matagalpa. Doel van het project is: steun aan de Nicaraguaanse organisatie fumdec om de financiering mogelijk te maken van microkrediet voor een aantal vrouwengroepen in Matagalpa. Concreter: binnen vier jaar zorgen voor € 17.000,– (€ 13.000,– voor kredietverstrekking en € 4.000,– voor educatie) De projectgroep in Tilburg volgt twee sporen: • bij groepen en organisaties informatie verstrekken middels verhalen en beelden en hiermee oproepen tot financiële steun middels het kopen van certificaten; • organisatie van activiteiten i.s.m. vrouwensportschool Kwidam, elk kwartaal één, gedurende vijf jaar (in 2008 bestond Kwidam 20 jaar en tot het 25-jarig jubileum heeft de sportschool ‘zich verbonden’ aan het microkredietproject in Matagalpa).

Als u het project wilt steunen neem dan contact op met de Stedenband (013) 536 87 06 of [email protected]

A

11

Deze nieuwsbrief is een uitgave van de vrouwenwerkgroep van de Stedenband Tilburg-Matagalpa (stm) In deze nieuwsbrief hebben we verslag gedaan van de projecten die we ondersteunen: Casa Materna, het Microkredietproject van fumdec en de sportopleiding. Indien u over een van deze projecten meer informatie wilt, kunt u dit opvragen op onderstaand adres. Donaties voor een van de projecten kunt u overmaken op banknummer 2783514 t.n.v. Stedenband Tilburg-Matagalpa. Vermeldt duidelijk voor welk project u geld overmaakt. Wij danken u bij voorbaat voor uw gift. Omdat de stedenband is geregistreerd bij anbi (Algemeen Nut Beogende Instellingen) zijn uw giften aftrekbaar van het belastbaar inkomen. De Stedenband geeft ook vier keer per jaar een informatieblad uit de ¡Cómo No! met daarin actuele informatie over Nicaragua en de projecten van de andere werkgroepen. Wilt u dit ontvangen, vraag dan een gratis abonnement aan. Ook een jaarverslag kunt u opvragen op ons adres of via de mail. Daarnaast geeft de Stedenband via de e-mail regelmatig een nieuwsbrief uit voor belangstellenden. Hiervoor kunt u zich aanmelden via de website www.tilburg-matagalpa.nl/ nieuwsbrieven. De vernieuwde website is een bezoekje waard!

Elk kind een goede sportdocent Wat begonnen is als ‘DamesDubbel’ is uitgegroeid tot een sportopleiding Om vrouwen en meisjes meer mogelijkheden te geven om te sporten heeft het Colectivo de Mujeres en de Stedenband vanaf 2000 enkele jaren het ‘DamesDubbel’ georganiseerd. Maar er moest een structurele aanpak komen. Een opleiding voor sportleraren werd als noodzakelijk gezien. Samen met de Openbare Universiteit unan(vestiging Matagalpa) is hier voortvarend aan begonnen. Na drie jaar studeerde de eerste lichting eind 2005 af. Ook een deel van de volgende jaargangen is nog gefinancierd met gelden vanuit Tilburg. Pas in 2010 zal unan de hele opleiding kunnen financieren. Dankzij de inbreng van het Colectivo de Mujeres is er ruimte voor vrouwen. Maar er moet nog veel gebeuren om sport een goede plaats in het onderwijs te geven én zeker om te bereiken dat deelname van meisjes en vrouwen -die erg achterloopt bij die van mannen- groter wordt. Bijkomend voordeel is dat sportieve activiteiten ook een middel kunnen zijn om voorlichtingsbijeenkomsten te organiseren over seksualiteit, zwangerschap en aids.

Colofon Stedenband Tilburg-Matagalpa Spoorlaan 346 5038 CC Tilburg (013) 536 87 06 [email protected] www.tilburg-matagalpa.nl samenstelling Wilma van Dongen tekst Len Linthorst, Anneke van Luijken, Cil de Vries, Els van Wijk en Froukje de Wit correcties Marian van Stiphout foto’s Cil de Vries pagina 1, 3, 4, 5, 9 en 10 Els van Wijk pagina 2, 6, 7 en 8 Tjebbe de Wit pagina 11 en 12 Vormgeving Louise Donjacour

A

12

In het komende seizoen organiseren we als vrouwengroep van de Stedenband nog een aantal acties om geld op te halen voor de opleiding voor sportleraren. In het verleden zijn al vaak acties hiervoor gehouden. Zo heeft de vrouwengroep onlangs –bij de voetbalwedstrijd ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum waar het Stedenbandteam, versterkt met oud Willem-II spelers en de wethouder, speelde tegen Longa Old Stars– een loterij en een kuitmassage voor de spelers georganiseerd. De feestelijke wedstrijd, de massages en de opbrengst waren geslaagd. Toch moeten we nog steeds 4000 euro voor dit project zien te vinden. Anneke van Luijken